DIAGNOSTYKA CHORÓB ALERGICZNYCH

Transkrypt

DIAGNOSTYKA
CHORÓB ALERGICZNYCH
Choroby alergiczne
Nadwrażliwość oznacza powtarzalne objawy podmiotowe lub przed-
Do alergii związanej z IgE zalicza się najczęściej występujące choroby
miotowe, wywołane przez ekspozycję na określony bodziec w dawce to-
atopowe, takie jak: alergiczny nieżyt nosa, alergiczne zapalenie spojó-
lerowanej przez osoby zdrowe. Jeżeli reakcję zapoczątkowują mechani-
wek, astma atopowa, atopowe zapalenie skóry, pokrzywka alergiczna,
zmy immunologiczne to nadwrażliwość ma cechy alergii. Alergie mogą
IgE-zależna alergia na pokarm oraz alergia na jady owadów i leki1.
być związane z występowaniem przeciwciał IgE lub mogą wynikać
z innych zaburzeń immunologicznych.
Ryc. 1. Częstotliwość występowania alergii w wybranych grupach wiekowych
Częstotliwość:
Choroby alergiczne należą do jednych z najczęściej występujących schorzeń współczesnej cywilizacji. Szacuje się, że na alergię,
w zależności od postaci schorzenia, choruje od 10 do 30% populacji, z czego niemowlęta i dzieci najczęściej chorują na alergiczne zapalnie skóry i alergię pokarmową, a wśród młodzieży
i dorosłych dominuje alergiczny nieżyt nosa i atopowa astma
oskrzelowa (Ryc. 1).
Rozpoznanie alergii
PolyCheck
Oznaczenie poziomu sIgE systemem PolyCheck wykonuje się w surowicy
krwi. PolyCheck oparty jest na zasadzie testu immunoenzymatycznego,
w którego odczycie zastosowano komputerową analizę i przetwarzanie
wyników.
Wynik badania określa stężenie każdego alergenu w panelu wyrażone
w jednostkach międzynarodowych (kU/l) z przyporządkowaniem do
siedmiu klas (0-6).
Przejrzystą formę wyniku zapewnia unikalny format jego wydruku.
Dostępne są trzy panele - po 20 alergenów każdy - skomponowane
według zestawów najczęściej zlecanych przez lekarzy.
Przykładowy druk wyniku badania PolyCheck.
PolyCheck pokarmowy
POKARM: orzech laskowy, orzech ziemny, orzech włoski, migdał, mleko, białko jaja
kurzego, żółtko jaja kurzego, kazeina, ziemniak, seler, marchew, pomidor, dorsz, krewetka,
brzoskwinia, jabłko, soja, mąka pszenna, sezam, mąka żytnia.
PolyCheck oddechowy
PYŁEK: brzozy brodawkowej, olszyny szarej, leszczyny, dębu, traw (mix), żyta, bylicy sp.,
babki lancetowatej
KURZ, ROZTOCZA: Dermatophagoides farinae, Dermatophagoides pteronyssinus,
NASKÓREK: psa, kota, konia, chomika
PLEŚŃ: Aspergillus fumigatus, Cladosporium herbarum, Penicillium notatum, Alternaria
tenuis.
PolyCheck pediatryczny (mieszany)
POKARM: orzech ziemny, mleko, białko jaja kurzego, żółtko jaja kurzego, ziemniak,
marchewka, dorsz, jabłko, soja, mąka pszenna
PYŁEK: brzozy brodawkowej, traw (mix), bylicy sp.
KURZ, ROZTOCZA: Dermatophagoides farinae, Dermatophagoides pteronyssinus
NASKÓREK: psa, kota, konia
PLEŚNIE: Aspergillus fumigatus, Cladosporium herbarum
Swoiste IgE (sIgE) - pojedyncze alergeny wykrywane testami
3gAllergyTM
Oznaczenie stężenia sIgE systemem immunochemicznym III generacji 3gAllergyTM znacząco zwiększa możliwości diagnostyki chorób alergicznych. System 3gAllergyTM umożliwia wykrywanie sIgE
w stężeniach niewykrywalnych innymi tego typu metodami. Testy
sIgE w systemie 3gAllergyTM cechują się czułością i swoistością sięgającą 94% przy granicy wykrywalności na poziomie 0,1 IU/ml7.
Pozwala to :
“Marsz alergii”
Sekwencja występowania schorzeń alergicznych, tzw. „marsz alergii”
polega na dokonującej się wraz z wiekiem zmienności narządowej
manifestacji alergii.
Klasyczny „marsz alergii” zaczyna się zwykle objawami wyprysku

wcześniej wykryć alergię

wcześniej monitorować rozwój choroby

wcześniej wprowadzić terapię lekową

ocenić efektywność eliminacji alergenu

różnicować choroby alergiczne

różnicować choroby alergiczne od innych chorób
Osoby, u których wykonywane jest oznaczenie sIgE nie muszą przerywać zażywania leków przeciwalergicznych i innych leków mogących wpływać na wynik testów skórnych. Dzięki testom 3gAllergyTM
można przerwać „marsz alergii”, poprzez wykrycie sIgE dla danego
alergenu w bardzo niskich stężeniach.
atopowego i alergii pokarmowej w okresie niemowlęcym, które
z czasem wygasają, ale pojawiają się objawy ze strony układu oddechowego, np. alergiczny nieżyt nosa lub astma4.
Dzięki wykorzystaniu testów sIgE III generacji, możliwe jest wykrywanie stężenia przeciwciał w zakresie 0,1-0,35 IU/ml, co ma szczególne
znaczenie w diagnostyce alergii u dzieci. Wynik badania sIgE dla alergenów kurzu mieszczący się w granicach 0,1-0,35 IU/ml jest wskazaniem do eliminacji alergenów kurzu z otocznia dziecka5,6. Wczesne
rozpoznanie i wdrożenie właściwego postępowania może zatrzymać
„marsz alergii”.
Test sIgE 3gAllergyTM jest jedynym na świecie testem trzeciej generacji zatwierdzonym przez Amerykańską Agencję do Spraw Żywności
i Leków (FDA).
Swoiste IgE - alergeny w panelach
Alergeny do oznaczania swoistych IgE zgrupowano w panelach, co
nom zawartym w danym panelu.
pozwala na wykrycie swoistych IgE skierowanych przeciwko wielu aler-
W przypadku uzyskania wyniku dodatniego celem precyzyjnego ustale-
genom podczas jednego badania. Dodatni wynik testów oznacza, że
nia jaki alergen wywołuje uczulenie można wykonać badanie pojedyn-
u chorego są obecne swoiste IgE przeciwko jednemu lub kilku alerge-
czych sIgE.
Mieszanka traw wczesnych
kupkówka pospolita, kostrzewa łąkowa, życica trwała, tymotka łąkowa, wiechlina łąkowa
Mieszanka traw późnych
tomka wonna, życica trwała, tymotka łąkowa, trzcina pospolita, żyto, kłosówka wełniasta
Mieszanka drzew
olsza szara, brzoza brodawkowata, leszczyna, dąb, wierzba
Mieszanka chwastów
bylica pospolita, pokrzywa zwyczajna, nawłoć pospolita, babka lancetowata, komosa biała
Mieszanka pleśni
Alternaria tenuis, Penicilium notatum, Cladosprium herbarum, Aspergillus fumigatus, Candida albicans
Mieszanka naskórków
naskórek psa, naskórek kota, naskórek konia, naskórek krowy
Mieszanka pierza
kacze pióra, gęsie pióra, kurze pióra, pierze indycze
Mieszanka żywności
Mieszanka żywności
panel dziecięcy
dorsz, białko jaja, orzech ziemny, mleko krowie, soja, mąka pszenna
Ryby, skorupiaki, owoce morza
dorsz, krewetka, łosoś, małż jadalny, tuńczyk
Testy sIgE (swoiste IgE)

korelują z objawami klinicznymi
stanowią alternatywę dla testów skórnych
są bezpieczne dla pacjenta
można je wykonać u każdej osoby w każdym wieku
Badania IgE w surowicy powinno się wykonać:
Dlaczego?
u pacjentów z rozległymi zmianami skórnymi
ryzyko wyników fałszywie ujemnych w testach skórnych4
u pacjentów ze skłonnością do nadreaktywności skóry
ryzyko wyników fałszywie dodatnich w testach skórnych4
u pacjentów z podejrzeniem uczulenia na takie alergeny jak:
ryzyko wystąpienia reakcji niepożądanych, w tym reakcji
jady owadów, sierść kota, lateks, niektóre pokarmy, leki
anafilaktycznej, podczas testów skórnych4
(antybiotyki beta-laktamowe)
u małych dzieci i osób starszych
ze względu na zmniejszoną reaktywność skóry dodatkowo
w przypadku małych dzieci testy IgE są łatwiejsze
do wykonania4
u pacjentów wymagających stałego podawania leków
leki te nie wpływają na wyniki oznaczeń sIgE4
przeciwalergicznych i przeciwzapalnych
w przypadku rozbieżności pomiędzy wywiadem a wynikami testów
alternatywne badanie pozwalające doprecyzować diagnozę4
skórnych
w przypadku pacjentów, u których wystąpiła reakcja uogólniona
ryzyko wystąpienia reakcji niepożądanych, w tym reakcji
po testach skórnych
anafilaktycznej4
Osoby klinicznie zdrowe, a wykazujące cechy atopii, zgodnie
Do grupy ryzyka zachorowania na alergię należą osoby, u któ-
z obowiązującymi zaleceniami nie powinny być poddawane lecze-
rych wykazano obecność sIgE, choć nie występują u nich klinicz-
niu, ale mogą być objęte programami profilaktycznymi mającymi na
ne objawy choroby3.
celu zmniejszenie ekspozycji na alergen3.
OFERTA BADAŃ ALERGOLOGICZNYCH W DIAGNOSTYCE
W immunologicznej diagnostyce alergii wykorzystuje się oznaczenia
całkowitego stężenia IgE (cIgE) i stężeń swoistych IgE (sIgE).
Eozynofilia, wymaz z nosa
Badanie jest przydatne w rozpoznaniu alergicznego nie-
Eozynofilia
żytu nosa oraz w różnicowaniu alergicznych i niealergicznych nieżytów nosa. Jest ono użyteczne w ocenie wskazań i przeciwwskazań do stosowania leków aplikowanych
Inne badania
laboratoryjne
donosowo.
C1 inhibitor, aktywność
C1 inhibitor, stężenie
C1 inhibitor, aktywność
C1 inhibitor, stężenie
Spośród chorób alergicznych należy wyróżnić obrzęki
o ciężkim przebiegu i złym rokowaniu związane z zabu-
Oznaczenie IgE
Całkowite stężenie IgE (cIgE)
rzeniami funkcji inhibitora C1.
Należą do nich obrzęki wrodzone (ang. hereditary angioedema, HAE) i nabyte (ang. acquired angioedema, AAE).
W niektórych przypadkach prawidłowemu poziomowi inhibitora C1 towarzyszy zaburzenie jego funkcji. Badaniem,
Całkowite stężenie IgE oznaczane jest w surowicy krwi. Wysoki po-
które umożliwia potwierdzenie tej nieprawidłowości jest
ziom cIgE stwierdza się u chorych z typowymi schorzeniami alergicz-
oznaczenie aktywności inhibitora C1. Badaniami pozwa-
nymi. Podwyższony poziom cIgE występuje również w nieatopowych
lającymi różnicować rodzaje obrzęków są oznaczenia stę-
postaciach astmy, robaczycach, w niektórych niedoborach immunolo-
żenia C4 składowej dopełniacza i stężenia inhibitora C1.
gicznych, czy aspergilozie płucnej.
Swoiste IgE - pojedyncze alergeny
Kurz, roztocza i inne składniki kurzu
Orzechy i nasiona
Produkty mączne
Mieszanka kurzu domowego (Bencard)
Orzech ziemny
Pszenica
Roztocze pteronyssinus
Orzech leszczyny
Żyto
Roztocze farinae
Orzech włoski
Jęczmień
Acarus siro
Owies
Lapidoglyphus destruktor
Inne, używki
Kukurydza
Tyrophagus putescientiae
Kakao
Ryż
Karaluch-prusak
Kawa
Gryka
Odchody gołębia
Czekolada
Soja
Trawy i zboża
Przyprawy
Żyto (pyłki)
Musztarda
Warzywa
Kupkówka pospolita
Pieprz czarny
Groch
Kostrzewa łąkowa
Koperek
Fasola
Gluten (gliadyna)
Tymotka łąkowa
Sierść i pierze
Sierść kota
Sierść psa
Sierść konia
Naskórek świnki morskiej
Pióra papużki falistej
Pomidor
Mięsa
Marchew
Wieprzowina
Ziemniak
Wołowina
Cebula
Kurczak
Seler
Baranina
Pietruszka
Indyk
Ogórek
Naskórek owcy
Owoce
Naskórek królika
Pomarańcza
Pierze (pióra) gęsi
Truskawka
Naskórek chomika
Jabłko
Pióra kaczki
Banan
Pióra kanarka
Gruszka
Drzewa
Olcha
Brzoza
Leszczyna
Wierzba
Topola
Kiwi
Produkty mleczne, sery
Mleko krowie
Alfa laktoalbumina
Chironomus plumosus (Ochotka piórkowa)
Pasożyty
Glista ludzka (Askaris lumbricoides)
Wełna
Bawełna
Białko jajka
Aspergillus fumigatus
Żółtko jajka
Alternaria tenuis
Jajko całe
Candida albicans
Komosa biała
Jad szerszenia europejskiego
Ser cheddar
Cladosporium herbarum
Babka lencetowata
Jad komara
Tkaniny
Jajko
Bylica pospolita
Jad osy
Kazeina
Penicilium notatum
Chwasty
Jad pszczoły
Beta laktoalbumina
Pleśnie
Mucor racemosus
Owady
Ryby
Leki
Amoxycylina
Inne
Drożdże browarnicze
Latex
Dorsz
Tuńczyk
Piśmiennictwo:
1. Choroby wewnętrzne. (red) Szczeklik A., Medycyna Praktyczna, Kraków 2006. 2. Kowalski M.L.: Alergia atopowa. Służba
Zdrowia 2000, 65-68, 2958-2961.3. Immunologia kliniczna. (red) Kowalski M.L., Mediton, Łódź 2000. 4. Kruszewski J.: Ogólne zasady diagnostyki chorób alergicznych. Alergia Astma Immunologia 2006, 11(1):1-10. 5. Sasai K., Furukawa S., Muto T.,
Baba M., Yabutaz K., Fukuwatari Y.: Early detection specific IgE antibody against mouse dust mite in children at risk of allergic
disease. J. Pediatric 1996, 128:834-40. 6. Li T.M., Fu P., Zic V.: Performance validation of a third-generation allergen-specyfic
IgE assay in the clinical laboratory: interlaboraory and intermethod comparison. Clin. Chem. 2005, 361:199-205. 7. Ollert M.,
Weissenbacher S., Rakoski J., Ring J.: Allergen-specific IgE measured by a continuous random-access immunoanalyzer: interassay
comparison and agreement with skin testing. Clin. Chem. 2005, 51(7):1241-1249.
Łomża
Wysokie Maz.
Bielsk Podl.
Grójec
Skarżysko Kamienna
Ostrowiec Św.
Gorlice
Nowy Sącz
Wybrane laboratoria GRUPY+DIAGNOSTYKA
DIAGNOSTYKA Kraków/Centrala
ul. Olszańska 5
31-513 Kraków
tel. 12 295 01 00
DIAGNOSTYKA Kielce
ul. Jagiellońska 74
25-734 Kielce
tel. 41 368 73 01
Diagnostyka Wałbrzych
ul. Grodzka 73
58-316 Wałbrzych
tel. 74 664-28-58
DIAGNOSTYKA Białystok
ul. Antoniukowska 11
15-740 Białystok
tel. 85 651 11 16
DIAGNOSTYKA Lublin
ul. Topolowa 7
20-353 Lublin
tel. 81 744 44 43
DIAGNOSTYKA Warszawa
Prymasa Tysiąclecia 79 A
01-242 Warszawa
tel. 22 589 58 00
Diagnostyka Bielsko-Biała
ul. Komorowicka 23
43-300 Bielsko-Biała
tel. 33 822 16 27
DIAGNOSTYKA Łódź
ul. Tuszyńska 19
93-011 Łódź
tel. 42 617 24 28
DIAGNOSTYKA Wrocław
ul. Opolska 131A
53-114 Wrocław
tel. 71 714 97 01
DIAGNOSTYKA Częstochowa
ul. Mickiewicza 12
42-217 Częstochowa
tel. 34 370 24 43
DIAGNOSTYKA Opole
ul. Wodociągowa 4
45-221 Opole
tel. 77 541 41 91
DIAGNOSTYKA Zamość
ul. Peowiaków 1
22-400 Zamość
tel. 84 638 50 67
Diagnostyka Gdynia
ul. T. Wendy 7/9
81 341 Gdynia
tel. 58 620 84 01
DIAGNOSTYKA Poznań
al. Solidarności 36
61-696 Poznań
tel. 61 647 77 40
MEDICA Zielona Góra
ul. Kupiecka 22
65-426 Zielona Góra
tel. 68 457 89 81
Diagnostyka MCL
Gorzów Wielkopolski
ul. Piłsudskiego 15
66-400 Gorzów Wielkopolski
tel. 95 722 92 22
DIAGNOSTYKA Rzeszów
ul. Jabłońskiego 2/4
35-068 Rzeszów
tel. 17 875 58 24
08
20
Y
Ł
DIAGNOSTYKA Tarnobrzeg
ul. Szpitalna 1
39-400 Tarnobrzeg
tel. 15 812 33 21
więcej informacji na
www.diag.pl
P ER
DIAGNOSTYKA Katowice
ul. Karłowicza 11
40-145 Katowice
tel. 32 253 80 99
Diagnostyka Sosnowiec
ul. Wawel 15
41-200 Sosnowiec
tel. 32 368-48-36
ME
N
Y
Diagnostyka Jelenia Góra
ul. Bankowa 5/7
58-500 Jelenia Góra
tel. 75 645-20-10
DY C Y