1 Konspekt godziny wychowawczej Temat: Stereotypy płci w

Konspekt godziny wychowawczej
Temat: Stereotypy płci w społeczeństwie.
Grupa docelowa: uczniowie i uczennice III klasy gimnazjum
Cele:
- zwiększenie wśród uczniów i uczennic świadomości istnienia nierówności płci,
- uwraŜliwienie na istnienie stereotypów płci,
- zwrócenie uwagi na to, Ŝe kaŜdy człowiek jest inny i stereotypy często nie mówią prawdy o
kimś, kto przynaleŜy do danej grupy,
- wprowadzenie pojęć płeć biologiczna (ang. sex) oraz płeć kulturowa (ang. gender),
- refleksja nad stereotypami związanymi z płcią,
- uwraŜliwienie na problem dyskryminacji kobiet,
- wzmacnianie wraŜliwości na tematykę równości płci.
Czas trwania: 2 godziny lekcyjne
Materiały/Pomoce: marker, dwa duŜe arkusze papieru, flipchart,(mogą być kolorowe
brystole) do powieszenia, samoprzylepne karteczki dla kaŜdego ucznia.
Metody pracy: dyskusja, praca grupowa i z całą klasą
Wprowadzenie do lekcji:
Stereotypy płci mogą mieć niekorzystny wpływ na rozwój intelektualny ora psychospołeczny
dzieci i młodzieŜy. Niestety dzieci juŜ od najmłodszych lat wychowywane są w duchu
dyskryminacji i nierówności płci. Dziewczynkom i chłopom narzucane są role Ŝyciowe
przypisywane do danej płci. Niestety, często szkoła równieŜ przyczynia się do powielania
stereotypów. Niniejsze zajęcia mają na celu uwraŜliwić uczniów na problematykę równości
płci.
Przebieg zajęć:
Nauczyciel objaśnia uczennicom i uczniom, Ŝe dziś będą rozmawiać o stereotypach płci. O
tym, czy są jakieś czynności, zawody, które mogą wykonywać tylko męŜczyźni lub tylko
kobiety.
Ćwiczenie 1. Uwielbiam gotować i oglądać mecze piłki noŜnej − czas trwania 15 minut
Cel:
- analiza własnych stereotypów i uprzedzeń
Przebieg ćwiczenia:
Nauczyciel prosi uczennice i uczniów o powiedzenie o sobie trzech rzeczy:
1
- czegoś typowego dla swojej płci, co lubi robić;
- czegoś typowego dla swojej płci, czego nie lubi robić;
- czegoś typowego dla płci przeciwnej, co lubi robić.
Osoba prowadząca zajęcia powinna zacząć od siebie.
Jeśli jest kobietą moŜe powiedzieć np.: Lubię gotować, nie lubię sprzątać i interesuję się
sztukami walki.
Jeśli jest męŜczyzną moŜe powiedzieć np. Lubię majsterkować, nie lubię piłki noŜnej i
uwielbiam zajmować się dziećmi.
Bardzo waŜne Ŝeby prowadzący lekcję zaczął od siebie, jest swego rodzaju autorytetem dla
młodzieŜy i w ten sposób daje dobry przykład, pokazuje, Ŝe moŜna być pełnowartościowym/ą
męŜczyzną/kobietą mając zainteresowania, które nie są zgodne ze stereotypami płci.
To ćwiczenie jest dobrym wstępem do tematyki zajęć. Gdy juŜ cała klasa opowie o sobie i
swoich zainteresowaniach moŜesz chwilę podyskutować z klasą o tym, jakie są społeczne
oczekiwania wobec kobiet i męŜczyzn, o tym, Ŝe te oczekiwania i wyobraŜenia często nie
odzwierciedlają prawdy o nas. Omówienie ćwiczenia. Podsumowanie.
Ćwiczenie 2. „Pielęgniarze i hydrauliczki” − czas trwania 20 minut
Cel:
-uzmysłowienie młodzieŜy róŜnicy pomiędzy płcią biologiczną i płcią społeczno-kulturową
Przebieg ćwiczenia:
Nauczyciel dzieli tablicę na dwie kolumny. Jedna ma tytuł męskie, druga - kobiece.
Prosi młodzieŜ, Ŝeby wymieniła zawody i czynności, które tradycyjnie przypisywane są do
określonej płci. Wpisuje zawody do odpowiednich kolumn. Nauczyciel powinien postarać się,
Ŝeby wśród czynności kobiecych znalazło się rodzenie dzieci i karmienie piersią. Uczniowie i
uczennice powinni wymienić przynajmniej 10 czynności uznawanych za kobiece oraz 10
uznawanych za męskie. Zamienia nazwy kolumn. Zajęcia i zawody, które dotychczas były
podpisane jako męskie podpisuje jako kobiece i odwrotnie.
Nauczycie prosi uczestników i uczestniczki, Ŝeby przyjrzeli się teraz obu kolumnom i
skomentowali efekt.
Przykładowe pytania do dyskusji:
•
•
•
Czy na tej liście są zajęcia, których nie mogą wykonywać kobiety?
Czy na tej liście są zajęcia, których nie mogą wykonywać męŜczyźni?
Jeśli na tej liście są czynności, których nie mogą wykonywać kobiety lub męŜczyźni,
to jaki jest tego powód?
2
Wychowawca powinien poprowadzić dyskusję tak, aby uczniowie i uczennice doszli/ły do
wniosku, Ŝe jedynymi czynnościami, które są przypisane wyłącznie do jednej płci i wynikają
z uwarunkowań biologicznych są: rodzenie dzieci i karmienie piersią.
MoŜe się tak zdarzyć, Ŝe część klasy będzie się upierać, Ŝe męŜczyźni nie nadają się do
wychowywania dzieci, lub Ŝe kobiety nie powinny wykonywać niebezpiecznych zawodów
np. pracować w kopalni. MoŜna odpowiedzieć, Ŝe faktycznie kiedyś było tak, Ŝe wyłącznie
kobiety zajmowały się dziećmi, ale czasy się zmieniły i coraz więcej męŜczyzn chce
partycypować w wychowaniu dzieci oraz Ŝe czynności związane z pielęgnowaniem dzieci są
wyuczalne i kaŜdy/a moŜe się nauczyć przewijania, kąpania, karmić niemowlęcia butelką.
Co do niebezpiecznych zawodów - to np. praca w kopalni jest niebezpieczna i niezdrowa dla
kaŜdego niezaleŜnie od płci. MoŜna przy okazji poddać pod dyskusję, czy nie jest formą
dyskryminacji męŜczyzn fakt, Ŝe społeczeństwo wymusza na nich pracę zagraŜającą Ŝyciu i
zdrowiu.
To ćwiczenie słuŜy wprowadzeniu pojęć płeć kulturowa (ang. gender) i płeć biologiczna (ang.
sex). Pierwsze pojęcie oznacza według WHO stworzone przez społeczeństwo role,
zachowania, aktywności i atrybuty, jakie dane społeczeństwo uznaje za odpowiednie dla
męŜczyzn i kobiet. Natomiast płeć biologiczna odnosi się do róŜnic anatomicznych
wynikających z dymofizmu płciowego.
Podsumowanie. Podsumowując to ćwiczenie nauczyciel podkreśla, Ŝe róŜnice w traktowaniu
kobiet, męŜczyzn i ocenianie ich predyspozycji, co do określonych czynności, zawodów
wynikają najczęściej ze stereotypów.
Ćwiczenie 3. Telenowela/komiks/plakat dotyczące równości płci− czas trwania 35 minut
(razem z dyskusją)
Cel:
- Wzmacnianie wraŜliwości na tematykę równości płci
Przebieg ćwiczenia:
Nauczyciel dzieli uczniów i uczennice na kilka grup 3, 4- osobowych. Rozdaje markery oraz
papier od flipcharta lub stare plakaty, których tylna strona moŜe być wykorzystana do pisania.
Następnie prosi dzieci Ŝeby sobie wyobraziły, Ŝe są słynnymi reŜyserami i reŜyserkami, i
mają napisać scenariusz serialu, który promowałby równość płci.
Zamiast pisania scenariusza moŜna zaproponować im zaprojektowanie plakatu, narysowanie
komiksu o takiej samej tematyce itp.
Po skończonej pracy kaŜda grupa przedstawia efekt swoich działań. MoŜna zrobić wystawę
prac. Podsumowanie. Na koniec nauczyciel dyskutuje z młodzieŜą o tym, co moŜna robić, by
przeciwdziałać dyskryminacji ze względu na płeć. Być moŜe młodzieŜ wpadnie na pomysł
jakiejś inicjatywy na terenie szkoły.
To ćwiczenie jest waŜne, bo zamyka w pozytywny sposób zajęcia.
3
Podsumowanie lekcji:
Burzenie muru stereotypów jest czasochłonne i pracochłonne, ale warto nad tym pracować.
Jak się dziś przekonaliśmy pod wpływem stereotypu zmniejszają się nasze moŜliwości
Ŝyciowe, dlatego nie pozwólcie, aby stereotypy ograniczyły Wasze szanse Ŝyciowe. Nie
dajcie się zaszufladkować. W Ŝyciu naleŜy kierować się wyłącznie własną wiedzą, a nie
stereotypami.
Ewaluacja zajęć
Nauczyciel dzieli tablicę na dwie kolumny, na jednej wpisuje „Co mi się podobało, na drugiej
− Co mi się nie podobało”. Rozdaje uczniom i uczennicom samoprzylepne karteczki w dwóch
kolorach. Prosi, Ŝeby na jednej napisali/ły, co im się podobało, a na drugiej, co im się nie
podobało podczas zajęć. Potem poinstruuje, Ŝeby na odpowiedniej stronie tablicy przykleili/ły
określone karteczki. Nauczyciel nie odczytuje tego na głos, to informacja zwrotna dla niego.
Efekty:
Po zakończeniu zajęć uczeń/uczennica umie:
-rozróŜnić pojęcia płeć biologiczna i płeć społeczno-kulturowa,
-omówić na przykładach, czym są uprzedzenia, dyskryminacja,
-zastosować w praktyce sposoby przełamywania stereotypów
Agnieszka Szczepanik
4