historia literatury polskiej 1795

dr A. Borkowska-Rychlewska
e-mail: [email protected]
konsultacje: wtorek, godz. 11.30-13.30 (pokój 203)
HISTORIA LITERATURY POLSKIEJ 1795-1863
II rok trzyletnich studiów licencjackich
(filologia polska)
rok akademicki 2012/2013, semestr I
1. Zajęcia organizacyjne i bibliograficzne
* Prezentacja programu zajęć.
* Warunki zaliczenia:
a) aktywna obecność (dopuszczalne są 2 nieobecności na zajęciach, kolejne należy zaliczyć ustnie na
konsultacjach, powyżej 6 nieobecności w roku – brak zaliczenia przedmiotu)
b) referat (lista tematów poniżej) – o objętości min. 10 stron znormalizowanych (czcionka 12, interlinia 1,5)
- do 30 listopada 2011: konsultacje - bibliografia i konspekt pracy (z wykorzystaniem 3. obowiązkowych
opracowań historycznoliterackich podanych przez prowadzącego oraz kilku opracowań uzupełniających
wybranych przez autora referatu)
- 2 stycznia 2012 (środa): złożenie gotowego referatu
* Egzamin: sesja zimowa; obowiązuje 30 tekstów literackich (11 obowiązkowych oraz 19 wybranych –
według załączonej listy), jedno opracowanie: A. Witkowska, R. Przybylski, Romantyzm, Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa 1997 lub wyd. nast., oraz cały materiał z ćwiczeń (łącznie z podanymi
opracowaniami)
U PROGU ROMANTYZMU
2-3.
Wprowadzenie w ogólną problematykę epoki
- romantyzm polski wobec romantyzmów europejskich
- problemy romantycznego przełomu
(M. Janion, Romantyzm polski wśród romantyzmów europejskich, [w:] eadem, Gorączka romantyczna,
Warszawa 1975; M. Żmigrodzka, Problemy romantycznego przełomu, [w:] eadem, Przez wieki idąca powieść.
Wybór pism o literaturze XIX i XX wieku, red. M. Kalinowska i E. Kiślak, Warszawa 2002)
Naród wobec historii i prawdy Objawienia - Hymn do Boga Jana Pawła Woronicza
(M. Nesteruk, Z. Rejman, Wstęp, do: J. P. Woronicz, Pisma wybrane, Warszawa 1993; R. Przybylski, Dramat
narodu wybranego, [w:] A. Witkowska, R. Przybylski, Romantyzm, Warszawa 1998, s. 85-92)
4.
Polska tragedia neoklasycystyczna i mit narodowy - Barbara Radziwiłłówna Alojzego Felińskiego
(D. Ratajczakowa, Wstęp, do: Polska tragedia neoklasycystyczna, BN I/260, Wrocław 1988; Z. Przychodniak,
Między tragedią a melodramatem, [w:] Dramat polski. Interpretacje, Gdańsk 2001)
5-6.
Ku źródłom romantycznego poznania – Ballady i romanse Adama Mickiewicza
(Cz. Zgorzelski, Wstęp, do: A. Mickiewicz , Wybór poezyj, t. 1, BN I/6, Wrocław 1997; I. Opacki, „W środku
niebokręga”. O „Balladach i romansach" Mickiewicza, „Pamiętnik Literacki” 1980, z. 3; R. Przybylski,
Romantyzm jako przepaść klasyka, [w:] idem, Klasycyzm, czyli prawdziwy koniec Królestwa Polskiego,
Gdańsk 1996).
7-8.
Narodziny romantycznych form epickich – powieść poetycka (Maria Antoniego Malczewskiego)
(R. Przybylski, Wstęp, do: A. Malczewski, Maria, Wrocław 1976; M. Żmigrodzka, Dwa oblicza polskiego
romantyzmu (Mickiewicz-Malczewski), „Pamiętnik Literacki” 1970, z. 1, s. 69-88, przedruk [w:] eadem, Przez
wieki idąca powieść. Wybór pism o literaturze XIX i XX wieku, red. M. Kalinowska i E. Kiślak, Warszawa
2002)
DRAMAT I TEATR ROMANTYCZNY
9.
Metamorfozy bohatera romantycznego dramatu – Dziady wileńsko-kowieńskie Adama Mickiewicza
(M. Witkowski, Na drodze ku „Dziadom”, [w:] idem, Świat teatralny młodego Mickiewicza, Warszawa 1971;
W. Owczarski, Każdy w swoją stronę. II część „Dziadów” Adama Mickiewicza, [w zbiorze:] Dramat polski.
Interpretacje, cz. 1: Od wieku XVI do Młodej Polski, wstęp: D. Ratajczakowa, red. J. Ciechowicz i Z.
Majchrowski, Gdańsk 2010)
10-11.
Metamorfozy bohatera romantycznego dramatu – Dziady drezdeńskie Adama Mickiewicza
(W. Weintraub, „Dziadów” część III – manifest profetyzmu, [w:] idem, Poeta i prorok. Rzecz o profetyzmie
Mickiewicza , Warszawa 1982)
12.
Tragizm „racji cząstkowych” – Nie-boska komedia Zygmunta Krasińskiego
(M. Janion, Wstęp, [w:] Z. Krasiński, Nie-Boska komedia, BN I/ 46, Wrocław 1974; J. Fiećko, Trzy odsłony
Pankracego. „Nie-boska komedia” Zygmunta Krasińskiego, [w zbiorze:] Dramat polski. Interpretacje, cz. 1:
Od wieku XVI do Młodej Polski, wstęp: D. Ratajczakowa, red. J. Ciechowicz i Z. Majchrowski, Gdańsk 2010).
13-14.
Balladyna Juliusza Słowackiego wobec konwencji d r a m a t u romantycznego
(M. Inglot, Wstęp, do: J. Słowacki, Balladyna, BN I/51, Wrocław 1984; W. Weintraub, „Balladyna” czyli
zabawa w Szekspira, „Pamiętnik Literacki” 1970, z. 4, przedruk [w:] idem, Od Reja do Boya, Warszawa
1977)
Balladyna Juliusza Słowackiego wobec konwencji t e a t r u romantycznego
(Z. Raszewski, Słowacki i Mickiewicz wobec teatru romantycznego, oraz O teatralnym kształcie „Balladyny”,
„Pamiętnik Teatralny” 1959, z.1-2-3)
ROMANTYCZNE PRZEKRACZANIE GRANIC
15-16.
Tajemnice genezyjskie natury i historii – Genezis z Ducha oraz poezja mistyczna Juliusza Słowackiego
(A. Kowalczykowa, Wstęp, do: J. Słowacki, Krąg pism mistycznych, Wrocław BN I/245, Kraków 1997;
Juliusza Słowackiego rym błyskawicowy, red. S. Makowski, Warszawa 1980, tu wybrane szkice)
17.
Sztuka i cywilizacja w rozprawach i nowelistyce Cypriana Norwida: O sztuce (Dla Polaków) i Ad leones!
(E. Nowicka, K. Kuczyńska, Wstęp [do:] Dwa głosy o sztuce: Klaczko i Norwid, Poznań 2009; K. Trybuś,
„Ad leones!” C. Norwida w kilku odsłonach, [w:] idem, Stary poeta. Szkice o Norwidzie, Poznań 2001)
18.
Parabola, ironia i „filozofia człowieka” w liryce Cypriana Norwida (Vade-mecum)
(J. Fert, Wstęp, do: C. Norwid, Vade-mecum, BN I 271, Wrocław 1990; W. Stróżewski, Filozofia człowieka w
„Vade-mecum” Cypriana Norwida, „Studia Norwidiana” 17-18, 1999-2000).
19-20.
Powieść ludowa w literaturze polskiego romantyzmu (Ulana Józefa I. Kraszewskiego)
(A. Witkowska, Proza narracyjna, [w:] A. Witkowska, R. Przybylski, Romantyzm, Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa 1997; S. Burkot, Czy jest możliwe arcydzieło polskiej powieści romantycznej?, [w zbiorze:]
Trzynaście arcydzieł romantycznych pod. red. E Kiślak i M. Gumkowskiego, Warszawa 1996)
21.
Aleksander Fredro – klasycysta, romantyk czy literacki samotnik? (Pan Jowialski)
(W. Billip, Wstęp [do:] A. Fredro, Pan Jowialski, Wrocław 1968, BN I 36)
2
Klasycyzm po 1795 r. i romantyzm
kanon lektur
Lektury obowiązkowe:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
A. Feliński, Barbara Radziwiłłówna (oprac. D. Ratajczakowa)
A. Fredro, Zemsta (oprac. M. Inglot)
Z. Krasiński, Nie-Boska komedia (oprac. M. Janion)
J. I. Kraszewski, Ulana
A. Malczewski, Maria. Powieść ukraińska (oprac. R. Przybylski)
A. Mickiewicz, Wybór poezji (oprac. C. Zgorzelski)
A. Mickiewicz, Dziady kowieńsko-wileńskie (cz. I, II, IV) i Dziady drezdeńskie (cz. III
A. Mickiewicz, Pan Tadeusz (oprac. S. Pigoń)
C. Norwid, Vade-mecum (oprac. J. Fert)
J. Słowacki, Kordian (oprac. M. Inglot)
J. Słowacki, Beniowski (oprac. A. Kowalczykowa)
Lektury do wyboru:
12. C. Godebski, Wiersz do legiów polskich (oprac. Z. Libera) ▪ J.U.Niemcewicz, Śpiewy historyczne (oprac. Z.
Libera)
13. A. Mickiewicz, Grażyna ▪ Konrad Wallenrod (oprac. S. Chwin)
14. S. Goszczyński, Zamek kaniowski ▪ Król zamczyska (oprac. M. Inglot)
15. K. Brodziński, O klasyczności i romantyczności (oprac. A. Witkowska) ▪ M. Mochnacki, O literaturze polskiej
w wieku XIX (oprac. M. Strzyżewski) ▪ J.I. Kraszewski, O powieściopisarzach i powieści (wybór)
16. A. Fredro, Pan Jowialski (oprac. W. Billip) ▪ Dożywocie (oprac. M. Inglot)
17. A. Mickiewicz, Księgi narodu i pielgrzymstwa polskiego (oprac. Z. Stefanowska) ▪ Prelekcje paryskie
(wybór)
18. J. Słowacki, Liryki ▪ Powieści poetyckie (Jan Bielecki, Żmija, Lambro, oprac. M. Ursel)
19. J. Słowacki, Balladyna (oprac. M. Inglot) ▪ Anhelli ▪ Król-Duch
20. J. Słowacki, Horsztyński ▪ Ksiądz Marek (oprac. M. Piwińska) ▪ Sen srebrny Salomei (oprac. A.
Kowalczykowa)
21. Z. Krasiński, Wybór listów (oprac. Z. Sudolski) ▪ J. Słowacki, Listy do matki (wybór)
22. Z. Krasiński, Irydion ▪ Agaj-Han
23. C. Norwid, Pierścień wielkiej damy (oprac. S. Świontek) ▪ Quidam
24. C. Norwid, Trylogia włoska ▪ Czarne kwiaty i Białe kwiaty
25. J.B. Zaleski, Wybór poezji (oprac. B. Stelmaszczyk-Świontek) ▪ W. Pol, Wybór poezji (oprac. M. Janion)
26. T. Lenartowicz, Wybór poezji (oprac. J. Nowakowski) ▪ W. Syrokomla, Wybór poezji (oprac. F. Bielak) ▪ K.
Ujejski, Wybór poezji (oprac. K. Poklewska)
27. H. Rzewuski, Pamiątki Soplicy ▪ I. Chodźko, Pamiętniki kwestarza
28. N. Żmichowska, Poganka (oprac. T. Żeleński-Boy) ▪ J.B. Dziekoński, Sędziwój ▪ L. Sztyrmer, Powieści
nieboszczyka Pantofla
29. J. Korzeniowski, Kollokacja (oprac. S. Kawyn) ▪ Opowiadania (oprac. S. Kawyn) ▪ Krewni (oprac. S. Kawyn)
30. J.I. Kraszewski, Poeta i świat ▪ Latarnia czarnoksięska (seria I)
Obowiązuje lektura niektórych wstępów do tekstów wydanych przez BN (nazwiska autorów opracowań w nawiasie)
Student może dokonać 3 przesunięć w obrębie pozycji 12-30 (na przykład przeczytać Irydiona oraz Agaj-Hana,
pomijając Pamiątki Soplicy i Pamiętniki kwestarza).
Student ma prawo wprowadzić na listę lektur do 3 tekstów spoza kanonu (zamiast utworów z pozycji 12-30) po
wcześniejszym uzgodnieniu zmian z prowadzącym zajęcia.
3
TEMATY REFERATÓW:
1. Symbolika światła i ciemności w Marii Antoniego Malczewskiego
[A. Kowalczykowa, Pejzaż romantyczny, Kraków 1982; K. Korotkich, Dynamika światła i koloru w „Marii” Antoniego
Malczewskiego, w zbiorze: Antoniemu Malczewskiemu w 170. rocznicę pierwszej edycji „Marii”. Materiały sesji
naukowej Białystok 5-7 V 1995, pod. red. H. Krukowskiej, Białystok 1997; H. Krukowska, Ciemna strona istnienia, [w:]
A. Malczewski, Maria. Powieść ukraińska, wprow. H. Krukowska i J. Ławski, Białystok 2002]
2. Kreacja pacholęcia w Marii Antoniego Malczewskiego wobec romantycznego postrzegania dziecka i
dzieciństwa
[M. Piwińska, Dziecko. Fragment romantycznej biografii, „Twórczość” 1976, nr 8; A. Kubale, Dziecko romantyczne.
Szkice o literaturze, Warszawa 1984; J. Brzozowski, O pacholęciu w „Marii” raz jeszcze, w zbiorze: Antoniemu
Malczewskiemu w 170. rocznicę pierwszej edycji „Marii”. Materiały sesji naukowej Białystok 5-7 V 1995, pod. red. H.
Krukowskiej, Białystok 1997]
3. Poszukiwanie tożsamości w Mickiewiczowskim wierszu [Śniła się zima…]
[D. Danek, Sen (marzenie senne) w literaturze polskiej XIX wieku, „Ruch Literacki” 1986, M. Piasecka, „Śniła się
zima”. Sen – wiersz – egzystencja, „Pamiętnik Literacki” 1987; A. Litwornia, Nad tekstem Mickiewicza „Śniła się
zima…” „Pamiętnik Literacki” 1998, z. 2]
4. „Boleść przypomnienia nas samych trawi…” – motyw pamięci w II i IV części Dziadów Adama
Mickiewicza
[R. Przybylski, Słowo i milczenie bohatera Polaków. Studium o „Dziadach”, Warszawa 1993; R. Fieguth, Rozpierzchłe
gałązki. Cykliczne i skojarzeniowe formy kompozycyjne w twórczości Adama Mickiewicza, przeł. M. Zieliński, Warszawa
2002]
5. „Śpiewy obrzędowe, gusła i inkantacje” – poetyka obrzędu w II części Dziadów Adama Mickiewicza
[S. Pigoń, Formowanie „Dziadów” części drugiej. Rekonstrukcja genetyczna, Warszawa 1967; J. Skuczyński, Podstawy
obrzędowe a przestrzeń teatralna w „Dziadach”, „Pamiętnik Literacki” 1988, z. 2; L. Kolankiewicz, Dziady. Teatr
święta zmarłych, Warszawa 1999]
6. „Dramat jest najsilniejszą realizacją poezji” – Mickiewicz jako teoretyk dramatu w Lekcji XVI
[J. Ciechowicz, O różnych sposobach czytania „Lekcji teatralnej” Mickiewicza, „Pamiętnik Literacki” 1990, z. 2; Z.
Raszewski, Słowacki i Mickiewicz wobec teatru romantycznego, „Pamiętnik Teatralny” 1959, z.1-2-3; W. Szturc, Adam
Mickiewicz i koncepcja dramatu słowiańskiego w „Lekcji XVI”, [w:] idem, Teoria dramatu romantycznego w Europie
XIX wieku, Kraków 1999]
7. Podwojony autoportret, czyli o dualizmie postaw w Godzinie myśli Juliusza Słowackiego
[M. Piwińska, Złe wychowanie. Fragmenty romantycznej biografii, Warszawa 1981; E. Łubieniewska, Słowackiego
„portret artysty z czasów młodości”, „Pamiętnik Literacki” 1988, z. 3; S. Treugutt, „Godzina myśli” w zbiorze: Juliusz
Słowacki. W sto pięcdziesiąciolecie urodzin. Materiały i szkice, Warszawa 1959]
8. Ironia romantyczna w Balladynie Juliusza Słowackiego
[W. Szturc, Ironia romantyczna. Pojęcie, granice, poetyka, Warszawa 1992; M. Żmigrodzka, Etos ironii romantycznej –
po polsku, [w:] eadem, Przez wieki idąca powieść. Wybór pism o literaturze XIX i XX wieku, red. M. Kalinowska i E.
Kiślak, Warszawa 2002; W. Weintraub, „Balladyna” czyli zabawa w Szekspira, „Pamiętnik Literacki” 1970, z. 4,
przedruk [w:] idem, Od Reja do Boya, Warszawa 1977]
9. Horsztyński Juliusza Słowackiego – „polski Hamlet”?
[J. Maciejewski, Funkcja hamletyzmu w „Horsztyńskim” Juliusza Słowackiego; w zbiorze: Literatura, komparatystyka,
folklor. Księga poświęcona Julianowi Krzyżanowskiemu, Warszawa 1978; M. Janion, M. Żmigrodzka, Gorzkie
arcydzieło, w zbiorze: Trzynaście arcydzieł romantycznych, pod. red. E Kiślak i M. Gumkowskiego, Warszawa 1996; K.
Kurek, Polski Hamlet. Z historii idei i wyobraźni narodowej, Poznań 1999].
10. „Chór dwunastu harfiarzy” czyli o muzyczności Lilli Wenedy Słowackiego
[J. Kułtuniakowa, Kilka uwag o roli chóru w dramacie romantycznym, [w:] Prace o literaturze i teatrze ofiarowane
Zygmuntowi Szweykowskiemu, Wrocław 1966; A. Seweryn, „Najsubtelniejszy muzyk w poezji”? Juliusz Słowacki a
muzyka, „Roczniki Humanistyczne” 2006, z. 1; M. Sokalska, Juliusz Słowacki. Inspiracje operowe w dziełach
dramatycznych, [w:] eadem, Opera a dramat romantyczny. Mickiewicz – Krasiński – Słowacki, Kraków 2009]
4
11. „Jeśli twa piękność jest z Boga, / nie jest z otchłani…” – kategoria piękna w Księciu Niezłomnym
Calderona-Słowackiego
[B. Baczyńska, „Książę Niezłomny”. Hiszpański pierwowzór i polski przekład, Wrocław 2002; J. Kleiner, Pod urokiem
towianizmu i „Księcia Niezłomnego”, [[w:]] idem, Juliusz Słowacki. Dzieje twórczości, t. 4: Poeta mistyk, oprac. J.
Starnawski, Kraków 1999’; W. Tatarkiewicz, Dzieje sześciu pojęć, Warszawa 1982;
12. Refleksja nad religią, historią i kulturą w Listach poetyckich z Egiptu Juliusza Słowackiego
[Cz. Zgorzelski, Listy poetyckie z Egiptu, [w:] idem, Liryka w pełni romantyczna. Studia i szkice o wierszach
Słowackiego, Warszawa 1981; R. Przybylski, Podróż Juliusza Słowackiego na Wschód, Kraków 1982; K. Poklewska,
Romantyczny podróżnik, czyli rzeczywistość w poezję przemieniona. O wierszu „Na szczycie piramid”, [w:] Juliusz
Słowacki – poeta europejski, red. M. Cieśla-Korytowska, W. Szturc, A. Ziołowicz, Kraków 2000]
13. Motyw anioła w liryce mistycznej Juliusza Słowackiego
[A. Boleski, Anioł-Cherubin, [w:] W sferze wyobraźni poetyckiej Juliusza Słowackiego, Łódź 1960; E. Furmanek,
Symboliczne wizje aniołów w twórczości Juliusza Słowackiego, [w:] Bizancjum, prawosławie, romantyzm. Tradycja
wschodnia w kulturze XIX wieku, red. J. Ławski, K. Korotkich, Białystok 2004; E. Kiślak, Anielskie metamorfozy
Juliusza Słowackiego, [w:] Księga o aniołach, red. H. Oleschko, Kraków 2002]
14. Obrazy Włoch w liryce Zygmunta Krasińskiego
[Z. Sudolski, Krasiński. Opowieść biograficzna, Warszawa 1997; O. Płaszczewska, „O ziemio włoska!...” – liryczna
Italia Zygmunta Krasińskiego, [w:] Zygmunt Krasiński – nowe spojrzenia, red. G. Halkiewicz-Sojak i B. Burdziej, Toruń
2001; J. Borowczyk, „Podbiłem sobie wiekową pustynię”. Krasińskiego fragmenty z pamięci, [w:] Zygmunt Krasiński:
pytania o twórczość, red. B. Kuczera-Chachulska, M. Prussak i E. Szczeglacka, Warszawa 2005]
15. „Symbol daje do myślenia” – o pozorach i prawdzie w Tajemnicy Lorda Singelworth Cypriana Norwida
[M. Adamiec, „Tajemnica Lorda Singelworth” albo metafizyka balonu, „Studia Norwidiana” 1985-1986, nr 3-4; E.
Dąbrowicz, „Tajemnica Lorda Singelworth” Cypriana Norwida: strategia publicznego mówienia, „Studia Norwidiana”
1985-1986, nr 3-4; D. Plucińska , Wymiaru tragizmu i ironii w „trylogii włoskiej” Norwida, [w:] Problemy tragedii i
tragizmu. Studia i szkice, red. H. Krukowska, J. Ławski, Białystok 2005]
16. „W czymże jesteśmy sobie współ-udzielni?” Paraboliczne sensy Cywilizacji Cypriana Norwida
[I. Sławińska, O prozie epickiej Norwida, [w:] eadem, Reżyserska ręka Norwida, Kraków 1971; M. Janion, „Jak smutny
żeglarz…”, wstęp do: C. Norwid, Cywilizacja. Legenda, Gdańsk 1973; Z. Trojanowiczowa, „Cywilizacja” Norwida.
Propozycja nowej lektury, „Roczniki Humanistyczne” 1998, z.1, przedruk [w:] eadem, Romantyzm. Od poetyki do
polityki. Interpretacje i materiały, red. A. Artwińska, J Borowczyk, P. Śniedziewski, Kraków 2010]
17. Koncepcja „teatru w teatrze” w Tyrteju-Za kulisami Cypriana Norwida
[I. Sławińska, T. Makowiecki, Za kulisami „Tyrteja”, [[w:]] I. Sławińska, Reżyserska ręka Norwida, Kraków 1971; S.
Sawicki, Tyrteusz Wielki Norwida, [[w:]] idem, Norwida walka z formą, Warszawa 1986; S. Świątek, Norwidowski teatr
świata, Łódź 1983]
18. Między biegunami dobra i zła – o scalaniu świata w Assuncie Cypriana Norwida
[E. Kasperski, Świat wartości Norwida, Warszawa 1981; P. Siekierski, „Assunta”, w zbiorze: Cyprian Norwid –
intepratacje, red. S. Makowski, Warszawa 1986; Z. Szmydtowa, Platon w twórczości Norwida, w zbiorze: Poeci i
poetyka, Warszawa 1964]
19. „Teatralna koncepcja świata” w Panu Jowialskim Aleksandra Fredry
[S. Pigoń, W pracowni Aleksandra Fredry, Warszawa 1956; M. Inglot, Świat komedii Fredrowskich, Wrocław 1986; M.
Ursel, Teatralizacja działań postaci w komediach Fredry, „Pamiętnik Literacki” 1993, z. 1]
20. „Wampiryzm sztuki” w polskiej powieści parabolicznej – Poganka Narcyzy Żmichowskiej
[M. Woźniakiewicz-Dziadosz, Między buntem a rezygnacją. O powieściach Narcyzy Żmichowskiej, Warszawa 1978; B.
Zwolińska, Wampiryzm w literaturze romantycznej i postromantycznej, Gdańsk 2002; M. Janion, Wampir. Biografia
symboliczna, Gdańsk 2008]
21. Idylliczna wizja Litwy w poetyckiej trylogii Anafielas Józefa Ignacego Kraszewskiego
[A. Opacka, Litewska epopeja J. I. Kraszewskiego. Szkice o „Anafielas”, Katowice 1988; M. Woźniakiewicz-Dziadosz,
Kraszewskiego wizje przeszłości i przyszłości, Lublin 1997; M. Litwinowicz, Litewskie „starożytności” według
Kraszewskiego, „Pamiętnik Literacki” 2003, z. 2]
5