Katarzyna Koszewska Ekspertyza nr 3 Porównanie oferty

Katarzyna Koszewska
Ekspertyza nr 3
Porównanie
oferty
konkursowej
dla
organizacji
pozarządowych
w
edukacji/kultury/sportu z wynikami badań młodzieży na terenie dzielnicy Bielany
zakresie
W wyniku badań przeprowadzonych w ramach Programu YEPP okazało się, że badani: dzieci i
młodzież najwięcej czasu spędzają przed komputerem, spotykaniu się ze znajomymi, oglądaniu
telewizji lub tzw. „nic nie robieniu” , znaczny ich odsetek nie uczestniczy w zorganizowanych
wydarzeniach, mimo, że znana jest im oferta takich zajęć. Niewielki procent dzieci i młodzieży zna i
korzysta z zajęciach proponowanych przez organizacje pozarządowe. Zajęcia o charakterze
kulturalno-oświatowym cieszą się mniejszym zainteresowaniem niż zajęcia sportowe (regularne
uprawianie sportu deklaruje ponad połowa badanych- najczęściej uczniowie gimnazjum). Oferta poza
Bielanami wydaje się być atrakcyjniejsza. Badana młodzież wskazała zajęcia , w których chciałaby
uczestniczyć: sport i zajęcia o charakterze artystycznym, taniec, fotografia. Badani zwracają uwagę na
to, że zajęcia takie powinny być prowadzone w sposób dla nich atrakcyjny. Bardzo interesujące jest to,
że uczniowie szkół zawodowych wskazali wolontariat jako atrakcyjną formę spędzania czasu
wolnego, wśród gimnazjalistów powodzeniem cieszą się koła zainteresowań, a wśród uczniów LO
zajęcia uzupełniające (prawdopodobnie przygotowanie do matury). Natomiast niepokoi fakt, że
badana młodzież nie ma wzorców rodzicielskich związanych z prozdrowotnym trybem życia , rodzice
mają niewielki wpływ na wybór sposobu spędzania czasu wolnego przez dzieci i młodzież, a co za
tym idzie - mało skutecznie współpracują ze szkołą w tym zakresie.
Wyniki badań wskazują na to, że szkoła jest mało atrakcyjnym miejscem rozwoju dzieci i młodzieży,
znikomy procent badanych uczniów korzysta z oferty szkoły ( nie oznacza to, że oferta taka nie
istnieje, ona jest, ale jest nieatrakcyjna dla uczniów), wielu uczniów nie ma pomysłu na swój rozwój,
nie zdefiniowało swoich życiowych celów i nie wie, czym się tak naprawdę interesuje. Nauczyciele
koncentrują się głównie na realizacji materiału programowego, proponują rozwiązania standardowe, a
to, co wpływa na aktywność szkoły w czasie wolnym to indywidualna motywacja poszczególnych
nauczycieli i ich determinacja. Nie są znane obszary współpracy między instytucjami a organizacjami
pozarządowymi, brakuje sprawnego systemu wymiany informacji.
Podsumowując to, co wynika z badań, należy stwierdzić, że:
istnieje "duży do zagospodarowania potencjał rynku czasu wolnego",
gimnazjalistów,
szczególnie wśród
warto zainwestować w ofertę adresowaną wspólnie do rodziców i uczniów, szczególnie w młodszym
wieku szkolnym,
oprócz rozwoju zainteresowań, co jest naturalnie korzystne dla rozwoju dzieci i młodzieży, należy
opracować ofertę związaną z ogólnym rozwojem osobowości, definiowaniem celów życiowych,
coachingiem kompetencyjnym (doprecyzowanie zainteresowań),
w procesie konstruowania oferty należy badać potrzeby i zainteresowania, co wpłynie na jej
atrakcyjność i użyteczność,
1
docierając do adresatów należy wykorzystywać ich naturalne środowisko komunikacji, a przede
wszystkim portale społecznościowe,
warto stworzyć system współpracy instytucji i organizacji działających na rzecz dzieci i młodzieży w
obszarze efektywnego zagospodarowania ich czasu wolego, a co za tym idzie optymalnego
wykorzystania zasobów ludzkich i finansowych.
W kontekście prezentowanych wniosków warto przeanalizować propozycje m.st. Warszawy dla
organizacji pozarządowych w zakresie zagospodarowania czasu wolnego dzieci i młodzieży.
M.st. Warszawa może zlecić realizację zadań publicznych organizacjom pozarządowym i podmiotom
wymienionym w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego
i o wolontariacie (Dz. U. z 2010 roku Nr 234, poz. 1536, z pózn. zm.). Głównym trybem takiego
zlecania są otwarte konkursy ofert na realizację zadań publicznych, które są przygotowywane i
przeprowadzane przez biura Urzędu m.st. Warszawy (zadania o charakterze ogólnomiejskim) oraz
wydziały dla dzielnic m.st. Warszawy (zadania o charakterze dzielnicowym). Zazwyczaj konkursy
ogłaszane są na wsparcie realizacji zadań, co oznacza, iż m.st. Warszawa przekazuje organizacji
pozarządowej część środków finansowych (np. 80% całkowitych kosztów realizacji zadania), czyli
dofinansowuje to zadanie, natomiast organizacja musi pozyskać z innych źródeł (czyli spoza budżetu
m.st. Warszawy) pozostałą cześć. Nieliczne zadania są w pełni finansowane przez m.st. Warszawę,
tzn. powierzane. Konkursy są ogłaszane w formie zarządzeń Prezydenta m.st. Warszawy (zadania o
charakterze ogólnomiejskim) lub uchwał zarządów dzielnic m.st. Warszawy (zadania o charakterze
dzielnicowym), natomiast zawsze są rozstrzygane przez Prezydenta m.st. Warszawy. Ogłoszenia o
konkursach oraz informacje o ich rozstrzygnięciu są ogólnodostępne na stronach internetowych m.st.
Warszawy. Podmioty realizujące zadanie powinny posiadać niezbędne warunki i doświadczenie
w realizacji zadań o podobnym charakterze, w tym: kadrę specjalistów o kwalifikacjach
potwierdzonych dokumentami, bazę materialno-techniczną umożliwiającą realizację zadania
(własną lub potwierdzoną umową np. przyrzeczenia, najmu/użyczenia), dokumentację
potwierdzającą wcześniejszą realizację zadań o podobnym charakterze (np. recenzje, fotografie,
afisze, plakaty), o ile takie zadania były przez podmiot realizowane.
Nie zawsze dzielnice mają pieniądze na zadania o charakterze dzielnicowym, tak było np. w 2011
roku w dzielnicy Bielany w przypadku zadań edukacyjnych (adresowanych do dzieci i młodzieży z
terenu Warszawy ( w wieku przedszkolnym i szkolnym do ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej, z
wyjątkiem szkół policealnych, a w przypadku osób niepełnosprawnych do 24 roku życia) W takiej
sytuacji organizacje pozarządowe przystępują do konkursów na poziomie miasta, w przytoczonym
przykładzie - występują do Biura Edukacji m.st. Warszawy. Przeanalizujmy ten przykład bardziej
szczegółowo, bowiem, w trudnej sytuacji finansowej może być on modelowym przykładem radzenia
sobie z trudnościami, nie zawsze adekwatnym do potrzeb dzieci i młodzieży w interesującym nas
obszarze.
Wszystkie zadania opisane w ofercie konkursowej z dnia 25 listopada 2011 r. (ogłoszenie konkursu
ofert na rok 2012 - Zarządzenie nr 1800/2011 Prezydent Miasta Stołecznego Warszawy) mieszczą się
w zakresie priorytetowych zadań publicznych wskazanych w Programie współpracy m.st. Warszawy
w 2012 roku z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wskazanymi w Ustawie z dnia 24
kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. W ogłoszeniu podano rodzaj
zadania, warunki realizacji i wysokość dotacji, które Miasto ma zamiar przeznaczyć na realizację
danego zadania. Obszarami tematycznymi, w których organizacje pozarządowe mogą uzyskać dotację
Miasta na realizację zadań w 2012 roku są:
2
1. Realizowanie programów dotyczących edukacji obywatelskiej, samorządowej, patriotycznej,
historycznej oraz europejskiej, z uwzględnieniem zadań:
o programy edukacyjne dla dzieci i młodzieży rozbudzające aktywność obywatelską,
o programy na rzecz rozwoju samorządności młodzieży,
o rocznicowe projekty edukacyjno-wychowawcze, w tym związane z ustanowieniem
roku 2012 Rokiem Janusza Korczaka oraz z 100. rocznicą śmierci Bolesława Prusa.
2. Realizowanie programów edukacyjnych związanych z Warszawą, z uwzględnieniem zadań:
o programy edukacji varsavianistycznej dla dzieci i młodzieży,
o programy związane z udziałem dzieci i młodzieży w ochronie wielokulturowego
dziedzictwa Warszawy.
3. Realizowanie programów rozwojowych skierowanych do dzieci w wieku przedszkolnym i ich
rodziców oraz do dzieci w wieku wczesnoszkolnym, z uwzględnieniem zadań:
o programy edukacji przedszkolnej skierowane do dzieci w wieku 3-5 lat, promujące
innowacyjne metody pracy pedagogicznej z małym dzieckiem i jego rodziną,
o programy dla dzieci niekorzystających z edukacji przedszkolnej i ich rodziców,
ukierunkowane na wyrównywanie szans edukacyjnych i dobre przygotowanie dziecka
do rozpoczęcia nauki w szkole.
4. Realizowanie programów wychowawczych polegających na organizowaniu działań młodzieży
na rzecz osób potrzebujących wsparcia, z uwzględnieniem programów edukacyjnowychowawczych przełamujących stereotypy myślenia o osobach niepełnosprawnych i
kształtujących pozytywny wizerunek tych osób.
5. Realizowanie programów przeciwdziałających przemocy wśród dzieci i młodzieży, w
szczególności promujących rozwiązywanie konfliktów bez przemocy, z uwzględnieniem
zadań:
o działania w obszarze przeciwdziałania przemocy oraz zwiększenia bezpieczeństwa
dzieci i młodzieży,
o programy edukacyjno-wychowawcze mające na celu kształtowanie kultury
kibicowania na imprezach sportowych, z uwzględnieniem Mistrzostw Europy w Piłce
Nożnej EURO 2012.
6. Realizowanie programów wspierających różnorodność kulturową uczniów oraz promujących
wielokulturowość w szkole, z uwzględnieniem programów edukacyjnych ukierunkowanych
na integrację społeczną dzieci cudzoziemców i mniejszości narodowych w warszawskich
szkołach.
7. Realizowanie programów rozwijających różne zainteresowania naukowe dzieci i młodzieży w
zakresie wykraczającym poza program szkolny, z uwzględnieniem zadań:
o programy edukacyjne dla dzieci i młodzieży o zainteresowaniach naukowych, w
szczególności dotyczących nauk ścisłych, uwzględniające takie formy zajęć jak:
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne, badania, seminaria warsztaty, wyjazdy naukowobadawcze, itp.,
o innowacyjne programy edukacyjne dla dzieci i młodzieży mające na celu
zniwelowanie różnic edukacyjnych w Warszawie.
8. Popularyzacja nauki oraz współczesnych osiągnięć naukowych, z uwzględnieniem działań
edukacyjnych mających na celu promocję nauki wśród dzieci i młodzieży.
9. Realizowanie programów wykorzystujących nowoczesne technologie informacyjnokomunikacyjne w procesie uczenia się dzieci i młodzieży, z uwzględnieniem programów
wykorzystujących technologie informacyjno-komunikacyjne w działaniach edukacyjnych i
wychowawczych.
10. Realizowanie programów dotyczących rozbudzania przedsiębiorczości dzieci i młodzieży oraz
przygotowania do rynku pracy, z uwzględnieniem zadań:
o programy dla dzieci i młodzieży uczące przedsiębiorczości i zachowań
konsumenckich,
o programy edukacyjno-wychowawcze mające na celu zwiększenie zainteresowania
uczniów gimnazjów kontynuacją nauki w szkołach kształcących w zawodach.
3
11. Wspieranie nowatorskich inicjatyw oświatowych, z uwzględnieniem zadań:
wspieranie innowacyjnych projektów edukacyjnych i wychowawczych realizowanych w
szkołach, wspieranie działań podejmowanych w ramach Warszawskich Inicjatyw
Edukacyjnych przez szkoły niepubliczne.
12. Realizowanie programów wspierających kreatywność młodych ludzi, z uwzględnieniem
programów edukacyjno-wychowawczych wspierających kreatywne formy włączania młodych
ludzi w życie społeczności lokalnych.
W roku 2011 obszary tematyczne były bardzo podobne, zmiana wystąpiła w obszarze docenienia
wkładu naukowego Marii Curie Skłodowskiej zamiast życia i działalności wychowawczej Janusza
Korczaka, czy Bolesława Prusa.
Wydaje się, że powyższe obszary tematyczne zawarte w ofercie konkursowej dla organizacji
pozarządowych zdefiniowano w kontekście społeczno - politycznych oczekiwań dorosłych jako
wynik ich programów politycznych np. współpraca z rodziną pojawia się jedynie w odniesieniu
do dziecka w wieku przedszkolnym, odnajdujemy też bardzo dużo tematów patriotycznych czy
varsavianistycznych itp. Natomiast punkty: 4, 5, 7, 8, 9, 10, 12
uwzględniają obszary
tematyczne wskazane w wyniku badań przeprowadzonych w ramach Programu YEPP Bielany.
Konkurs ten został rozstrzygnięty ( Zarządzenie Nr 2115/2012 Prezydent Miasta Stołecznego
Warszawy z dnia 21 lutego 2012 roku), przyznano 142 dotacji, z czego w interesujących nas
obszarach (w odniesieniu do badań YEPP) : wychowanie poprzez sport: 8 , wolontariat: 1, rozwój
zainteresowań naukowych: 26, rozwój osobowości: 10, edukacja artystyczna: 8.
Warto też zwrócić uwagę na ofertę konkursową na realizację zadań publicznych w zakresie kultury i
sztuki w latach 2012 - 2014, której celem jest upowszechnianie twórczości artystycznej poprzez
wspieranie realizacji wydarzeń cyklicznych, w tym festiwali oraz programów tworzących stałą ofertę
kulturalną m.st. Warszawy w różnych dziedzinach, w tym m.in: teatru, filmu, muzyki, tańca,
literatury, sztuk wizualnych, programów interdyscyplinarnych z zakresu kultury, edukacji kulturalnej i
promocji kultury w latach 2012-2014 (poziom Miasta) - Zarządzenie Nr 1790/2011 Prezydent Miasta
Stołecznego Warszawy z dnia 24 listopada 2011 roku.
44 oferty spełniły wymagania formalne, występuje duża różnorodność form i metod pracy
artystycznej: film, teatr, sztuka reportażu, taniec współczesny, konkurs wokalny, festiwale
filmowe...Oferta jest bardzo atrakcyjna dla młodzieży szkół licealnych i zawodowych,
odpowiada potrzebom wyrażonych w badaniach Polskiej Fundacji Dzieci i Młodzieży (wielu
badanych definiowało chęć korzystania z oferty poza dzielnicą).
Analiza stron internetowych Urzędu Dzielnicy Bielany oraz zaproszeń na portalu internetowym
wskazuje na to, że na Bielanach odbywają się liczne imprezy kulturalne i artystyczne, a Samorząd
Dzielnicy, realizując program z zakresu upowszechniania kultury, organizuje imprezy muzyczne,
wystawy plastyczne i historyczne, wspiera edukację kulturalną oraz animację ruchu amatorskiego,
przygotowuje
wydawnictwa.
Planowane są imprezy masowe, środowiskowe, edukacyjne oraz warsztaty twórcze. Proponuje te
działania zarówno dzieciom i młodzieży, ich rodzicom, jak i starszemu pokoleniu mieszkańców Bielan
–
emerytom
i
kombatantom.
Oferta kulturalna przygotowywana jest m.in. w oparciu o lokalne instytucje kultury: Bielański
Ośrodek Kultury, Bibliotekę Publiczną im. Stanisława Staszica, placówki oświatowe – młodzieżowe
domy kultury, kluby spółdzielcze, nieliczne organizacje pozarządowe oraz parafie. Odnosząc się do
wyników badań Programu YEPP warto pomyśleć o
intensywniejszej współpracy z
organizacjami pozarządowymi na rzecz dzieci i młodzieży w zakresie zagospodarowania ich
czasu wolnego.
4
W otwartym konkursie ofert na
realizację zadań publicznych w zakresie wspierania i
upowszechniania kultury fizycznej w 2012 roku na organizowanie imprez sportowych, rekreacyjnych
i sportowo-rekreacyjnych: wsparcie organizacji międzynarodowego turnieju w piłce nożnej dla dzieci
z udziałem drużyn z klubów europejskich (Zarządzenie Nr 1651/2011 Prezydent m.st. Warszawy z
dnia 21 października 2011 roku) trzy projekty spełniły wymagania formalne: finał Grand Prix Polski
PTT w tańcach standardowych i latynoamerykańskich, 8. międzynarodowy memoriał zapaśniczy
Piotra Rydzewskiego, 15. międzynarodowe mistrzostwa mikołajkowe w karate tradycyjnym. Mogą to
być atrakcyjne imprezy sportowe dla młodzieży Dzielnicy Bielany (większość z nich wskazywała
ofertę poza Dzielnicą jako tę, z której najchętniej korzysta), niemniej jednak najwięcej propozycji
sportowych można odnaleźć w corocznej akcji Lato w Mieście, Zima w Mieście. I tak – przykładowo
– analizując jeden programów operacyjnych: „Lato w Mieście 2011”, koordynowanego z poziomu
Wydziału Oświaty i Wychowania dla Dzielnicy Bielany możemy stwierdzić, że dzieciom i młodzieży,
w grupach zróżnicowanych wiekowo, zaproponowano podczas ubiegłorocznych wakacji udział w
punktach dziennego pobytu (9 punktów ), udział w zajęciach specjalistycznych (np. siatkówka,
koszykówka, zajęcia muzyczne, świetlicowe, teatr, taniec towarzyski, rajd po Bielanach i wiele
innych) w tzw. punktach specjalistycznych. Ponadto zajęcia sportowe w Ośrodku Sportu i Rekreacji (5
rodzajów zajęć), w imprezach o zasięgu dzielnicowym (6 imprez) oraz stworzono punkty dożywiania
(9 punktów).
Na szczególną uwagę zasługuje to, że Dzielnica Bielany ogłosiła po raz drugi otwarty konkurs ofert na
realizację zadań publicznych w zakresie ochrony i promocji zdrowia w Dzielnicy Bielany m.st.
Warszawy w 2012 r. Mimo, że czas wolny, a nie - zdrowie czy profilaktyka jest przedmiotem analizy,
wspominam o nim z uwagi na kilka zagadnień, które zostały zauważone w badaniach PFDziM : brak
modelowego wzorca domu rodzinnego w zakresie spędzania czasu wolego, brak skonkretyzowanych
zainteresowań, spędzanie czasu wolnego w towarzystwie rówieśników, preferowanie "nic nie
robienia" itp.
Uchwała nr 849/2011 Zarządu dzielnicy Bielany m.st. Warszawy z dnia 22.11.2011 wskazuje
działania w zakresie profilaktyki – wspieranie programów profilaktycznych, informacyjnoedukacyjnych i działań w ramach edukacji publicznej oraz ograniczania rozmiaru ryzykownych
zachowań,
zwłaszcza
wśród
dzieci
i młodzieży, które mają istotne znaczenie dla mieszkańców Bielan z punktu widzenia ich potrzeb.
Są to:
a) kontynuacja prowadzenia środowiskowych form wsparcia dla młodzieży w wieku 13 – 18 lat z
terenu Osiedli Chomiczówka i Radiowo Dzielnicy Bielany m.st. Warszawy, z rodzin zagrożonych
wykluczeniem społecznym i problemem alkoholowym w formie placówek wsparcia dziennego;
a) realizacji programów psychoedukacyjnych oraz edukacyjno - korekcyjnych dla dzieci i
młodzieży w ramach zagospodarowania czasu wolnego dzieci i młodzieży;
b) realizacja programów profilaktycznych, dla dzieci i młodzieży w wieku 7-19 lat ze szkół
podstawowych, gimnazjów oraz szkół ponadgimnazjalnych z terenu Dzielnicy Bielany
m.st. Warszawy oraz ich nauczycieli, pedagogów i rodziców;
c) prowadzenie szkoleń i warsztatów zwiększających kompetencje i umiejętności
wychowawcze rodziców mieszkających na terenie Dzielnicy Bielany m.st. Warszawy
d) prowadzenie szkoleń i warsztatów podnoszących kwalifikacje i kompetencje pracowników
służb społecznych, pracowników placówek wsparcia dziennego z terenu Dzielnicy Bielany
m.st. Warszawy
e) prowadzenie szkoleń i programów promujących trzeźwość za kierownicą, podnoszących
kwalifikacje kandydatów na kierowców ze szkół nauki jazdy na terenie Dzielnicy Bielany
m.st. Warszawy
f) organizacja kolonii i obozów z programami profilaktycznymi dla dzieci i młodzieży w
wieku 6-18 lat z terenu Dzielnicy Bielany m.st. Warszawy;
5
Cztery z proponowanych działań odpowiadają potrzebom zgłoszonym w badaniach Polskiej Fundacji
Dzieci i Młodzieży. Docenienie roli współpracy z rodzicami w oddziaływaniu wychowawczym,
włączenie ich w proces doskonalenia, przygotowanie specjalnie dla nich oferty szkoleniowej - to
wyzwanie dla organizacji pozarządowych.
Wnioski:
1. Konkursy ofert przeznaczone dla organizacji pozarządowych zakładają spełnienie przez podmioty
przystępujące do Konkursu wysokich wymagań formalnych: wyspecjalizowana kadra, baza
materialno-techniczna, udokumentowane doświadczenie w danym obszarze tematycznym.
2. Oferta konkursowa dla organizacji pozarządowych w przypadku zadań edukacyjnych
przygotowywana jest z poziomu Miasta i w niewielkim stopniu uwzględnia zebrane w wyniku badań
YEPP potrzeby dzieci i młodzieży Dzielnicy Bielany.
3. Istnieje atrakcyjna dla dzieci i młodzieży oferta w zakresie kultury i sztuki przygotowana z poziomu
Miasta. Urząd Dzielnicy Bielany organizuje wiele imprez kulturalnych adresowanych do swoich
mieszkańców współpracując w tym zakresie z wieloma podmiotami. Dzieci i młodzież w wieku
szkolnym są jednym z odbiorców tej oferty.
4. Oferta sportowa dla dzieci i młodzieży związana jest głównie z Akcją Lato w Mieście, Zima w
Mieście, odpowiedzialność za jej realizacje spoczywa głównie na pracownikach Urzędu Dzielnicy
Bielany i pracownikach instytucji samorządowych (szkoły i placówki oświatowe).
5. Działania Dzielnicy Bielany w zakresie profilaktyki i zdrowia w znacznym stopniu zaspokajają
potrzeby zdiagnozowane w badaniu PFDiM dotyczące rozwoju osobowości dzieci i młodzieży i
włączania rodziców w proces doskonalenia ich kompetencji społecznych i wychowawczych.
.
6