PRZEMOC Przemoc narusza podstawowe prawo każdego – prawo

PRZEMOC
Przemoc narusza podstawowe prawo każdego – prawo do
życia w poczuciu bezpieczeństwa
Często mierząc się z przemocą możemy odczuwać bezradność czasem nawet gniew
czy złość. To naturalne reakcje na ten trudny problem. Wymaga on od wychowawcy
podejmowania dodatkowych wysiłków ale nawet wtedy nie mamy gwarancji, że problem
zniknie. W takich sytuacja pomocna staje się wiedza o tym zjawisku. Kiedy rozumiemy czym
jest agresja i przemoc, znamy przyczyny takich zachowań, łatwiej nam poszukać sposobów
zapobiegania i przeciwdziałania. Kiedy potrafimy odpowiednio wcześnie rozpoznać różne
formy przemocy ochraniamy uczniów przed jej długotrwałymi smutkami. Jeśli wiemy
dlaczego niektórzy uczniowie stają się ofiarami czy sprawcami umiemy wybrać dla nich
odpowiedni program pomocy.
Czym jest agresja i przemoc?
Agresją jest każde zamierzone działanie, które ma na celu wyrządzenie komuś lub
czemuś szkody, straty, bólu. Jest to każde zachowanie, które wyrządza krzywdę drugiej
osobie lub sobie. Uczniowie zachowują się agresywnie również wtedy gdy niszczą swoje lub
cudze rzeczy. O agresji można mówić wtedy, gdy obie strony mają podobną siłę fizyczną i
psychiczną, a zaatakowany uczeń potrafi bronić swoich praw. Przemoc ma miejsce wówczas,
gdy uczeń atakujący jest silniejszy fizycznie lub psychicznie. Cechą charakterystyczną jest
zatem nierównowaga sił. W przypadku przemocy tworzą się dwie role: ofiary i sprawcy.
Jeżeli obserwujemy dziecko, które przez dłuższy czas jest nękane przez kogoś kogo oceniamy
jako ucznia silniejszego fizycznie czy psychicznie, a ono nie broni się w sposób zdecydowany
mamy do czynienia ze znęcaniem się. Znęcanie ma miejsce wtedy, gdy jeden uczeń jest przez
dłuższy czas narażony na ataki ze strony innego silniejszego kolegi, czy grupy i nie potrafi im
się przeciwstawić.
Dlaczego uczniowie zachowują się agresywnie, stosują
przemoc ?
Na to aby dziecko stało się sprawcą perz mocy mają wpływ określone warunki jego rozwoju
i sposoby wychowania go. Nie istnieje jedna konkretna przyczyna. To zwykle zespół różnych
czynników decyduje o tym, że niektórzy uczniowie stosują wobec innych przemoc.
Zastanawiając się na przyczynami agresji i przemocy należy wziąć pod uwagę : dom rodzinny
dziecka, szkolę, wpływ grupy rówieśniczej i mediów.
Formy przemocy stosowane w szkole
Przemoc ma różne formy i w oddziaływaniach wychowawczych musimy je wszystkie wziąć
pod uwagę a przede wszystkim uświadomić je dzieciom. Przemoc nie musi przybierać formy
fizycznego znęcania się, może również przybrać pośrednią formę polegającą na poniżaniu,
zmuszaniu do ustępstw, grożeniu czy straszeniu.
1. Formy przemocy fizycznej:
bicie, podcinanie, wymuszanie pieniędzy, zamykanie, niszczenie własności, kopanie, plucie.
2. Formy przemocy słownej:
przezywanie, wyśmiewanie, grożenie, ośmieszanie, plotkowanie, szantaż, obrażanie.
3. Formy przemocy bez użycia słów i kontaktu fizycznego:
wrogie gesty, miny, izolowanie, manipulowanie związkami.
Czym charakteryzuje się rola ofiary i sprawcy przemocy ?
Ofiarą przemocy wbrew niektórym opiniom nie zostaje dziecko z powodu tuszy, koloru
włosów czy noszenia okularów, decydują o tym wewnętrzne cechy dziecka.
Cechy charakterystyczne ofiary przemocy.
Rozróżniamy dwa typy ofiar przemocy:
1. Cechy ofiary pasywnej:
jest wrażliwa i nieśmiała
ostrożna w kontaktach z innymi
ma trudności z zaistnieniem w grupie rówieśniczej
jest niepewna i lękowa
nie potrafi się bronić, atakowana – płacze, wycofuje się, ucieka
czuje się mało wartościowa
ma poczucie osamotnienia i opuszczenia
ma negatywne nastawienie dostosowania przemocy
może być słabsza fizycznie
często ma lepszy kontakt z dorosłymi niż rówieśnikami (szczególnie z matką, która
wykazuje nadopiekuńczość)
Komunikat, jaki ofiara wysyła otoczeniu brzmi następująco: jestem słaba, nieszczęśliwa, boję
się, nie umiem i nie będę się bronić.
2. Cechy ofiary prowokującej:
ma problemy z koncentracja, skupieniem się
wyróżnia się niespokojnym zachowaniem, często nadaktywnością
wprowadza zamieszanie, niepokój
wytwarza wokół siebie atmosferę irytacji i napięcia
jej zmienne humory są przyczyną częstych konfliktów z kolegami
jej zachowanie może być odbierane jako prowokujące i powodować negatywne
reakcje ze strony innych.
Wskazówki dla nauczycieli/rodziców
Dzieci będące ofiarami zwykle:
są przezywane, wyśmiewane, zmuszane do posłuszeństwa
podczas kłótni, zaczepek czy bójek reagują często płaczem lub uciekają
często szukają swoich rzeczy, które są chowane lub niszczone
mają sińce, zniszczone lub brudne ubranie
przerwy często spędzają same lub w pobliżu dorosłego
często są wybierane do pracy w grupach lub do drużyn na lekcjach wf
wyglądają na nieszczęśliwe
nie wypowiadają się na forum całej klasy
pogarszają się w nauce
myślą o sobie, że są gorsze, wycofują się z kontaktów z innymi
czują wstyd, że nie potrafią się bronić
czują wstyd, że nie potrafią się bronić
są izolowane, tracą zaufanie do otoczenia, nie mają żadnego bliskiego przyjaciela
unikają szkoły, rano skarżą się na bóle głowy, brzucha, tracą apetyt
Jeżeli zaobserwujemy tego rodzaju postawy i zachowania nie możemy ich bagatelizować.
Doświadczenie bycia ofiarą może mieć istotny wpływ na przyszłe życie dzieci. Dlatego
wychowawcy muszą pomóc dzieciom pozbyć się tej obciążającej ich roli.
Jak rozpoznać sprawców przemocy ?
Dzieci będące sprawcami przemocy zwykle:
dokuczają ale głównie kierują to do słabszych bezbronnych kolegów
lubią dominować i podporządkowywać sobie innych
są sprawne i zręczne
łatwo się denerwują i wybuchają
łatwo się denerwują i wybuchają
często są nastawione na "nie" - mają trudności z przestrzeganiem przyjętych zasad
mają zwykle małe lub żadne poczucie winy wobec ofiary
brak im zrozumienia wobec ofiary
umieją sprytnie wybrnąć z sytuacji
czerpią korzyści materialne i psychiczne ze swojej przemocy
wobec dorosłych mogą być agresywne lub ugrzecznione.