Ulga rehabilitacyjna

Ulga rehabilitacyjna
Podatnik będący osobą niepełnosprawną i posiadający orzeczenie o niepełnosprawności, który ponosi
wydatki na cele rehabilitacyjne bądź na cele ułatwiające wykonywanie czynności życiowych, może
w zeznaniu rocznym odliczyć od dochodu (przychodu) niektóre z tych wydatków w ramach ulgi
rehabilitacyjnej.
Z odliczenia może także korzystać podatnik mający na utrzymaniu osobę niepełnosprawną, ponoszący
wydatki na cele rehabilitacyjne tej osoby.
Osoby uprawnione do skorzystania z odliczenia
Z ulgi rehabilitacyjnej może skorzystać podatnik, który:
1. ma status osoby niepełnosprawnej1 - tzn. osoby, która posiada:
 orzeczenie o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni
niepełnosprawności, określonych w odrębnych przepisach lub
 decyzję przyznającą rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę
szkoleniową albo rentę socjalną, albo
 orzeczenie o niepełnosprawności, wydane na podstawie odrębnych przepisów, w przypadku
gdy osoba ta nie ukończyła 16 roku życia, albo
 orzeczenie o niepełnosprawności wydane przez właściwy organ na podstawie odrębnych
przepisów obowiązujących do dnia 31 sierpnia1997 r.
2. ma
na
utrzymaniu
osobę
niepełnosprawną:
współmałżonka,
dzieci
własne
i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbów, rodziców, rodziców
współmałżonka, rodzeństwo, ojczyma, macochę, zięciów, synowe – jeżeli w roku podatkowym
dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczają kwoty 9.120 zł.2
W przypadku, gdy oboje rodzice łożą na utrzymanie niepełnosprawnego dziecka (bez względu na to, czy
pozostają w związku małżeńskim czy też nie), każdemu z nich przysługuje prawo do ulgi rehabilitacyjnej
w wysokości faktycznie poniesionego przez siebie wydatku. Z tym, że w przypadku wydatków
ograniczonych limitem kwotowym, każdemu z rodziców przysługuje odrębny (własny) limit.
Wydatki podlegające odliczeniu
Wydatki na cele rehabilitacyjne oraz na cele ułatwiające wykonywanie czynności życiowych dzielą się na
dwie kategorie:
 wydatki limitowane – podatnik może odliczyć faktycznie poniesione wydatki do wysokości limitu,
 wydatki nielimitowane – podatnik ma prawo odliczyć co do zasady całą wartość faktycznie
poniesionych kosztów.
1
I grupa inwalidztwa - osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów orzeczono:
 całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji albo
 znaczny stopień niepełnosprawności.
II grupa inwalidztwa - osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:
 całkowitą niezdolność do pracy albo
 umiarkowany stopień niepełnosprawności.
2
Do kwoty 9.120 zł wlicza się również dochody zwolnione z opodatkowania np. zapomogę.
www.kip.gov.pl
I.
Do wydatków limitowanych należą:
 opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób
z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa – odliczenie
przysługuje w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280 zł;
 utrzymanie przez osoby niewidome i niedowidzące zaliczone do I lub II grupy inwalidztwa
oraz osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczone do I grupy inwalidztwa psa
asystującego, o którym mowa w ustawie o rehabilitacji zawodowej – odliczyć można kwotę
nieprzekraczającą w roku podatkowym 2.280 zł;
 używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby
niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa lub podatnika na którego
utrzymaniu są osoby niepełnosprawne zaliczone do I lub II grupy inwalidztwa albo dzieci
niepełnosprawne, które nie ukończyły 16 roku życia, dla potrzeb związanych z koniecznym
przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne – odliczeniu z tego tytułu podlega
kwota w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym 2.280 zł;
 zakup leków – w odniesieniu do tych wydatków odliczyć można kwotę stanowiącą różnicę
pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł, jeśli lekarz
specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki stale lub
czasowo.
II. Do nielimitowanych zaliczyć należy wydatki poniesione na:
 adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb
wynikających z niepełnosprawności;
 przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
 zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych
w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb
wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego;
 zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb
wynikających z niepełnosprawności;
 odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym;
 odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt
w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjnoopiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne;
 opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby
uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób
niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa;
 opłacenie tłumacza języka migowego;
 kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych,
które nie ukończyły 25 roku życia;
 odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne:
a) osoby niepełnosprawnej – karetką transportu sanitarnego,
b) osoby niepełnosprawnej, zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa, oraz dzieci
niepełnosprawnych do lat 16 – również innymi środkami transportu niż wymienione
w lit. a;
 odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem:
a) na turnusie rehabilitacyjnym,
b) w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach
opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych,
2
c) na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób
niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 roku życia.
Warunki uprawniające do skorzystania z odliczenia
Z odliczenia w ramach ulgi rehabilitacyjnej może skorzystać podatnik, który:
1. Uzyskał przychody (dochody) opodatkowane skalą podatkową i/lub ryczałtem od przychodów
ewidencjonowanych.
2. Poniósł wydatki kwalifikujące się do wydatków na cele rehabilitacyjne lub na cele ułatwiające
wykonywanie czynności życiowych, a wydatki te nie zostały sfinansowane (dofinansowane)
ze środków:
 Zakładowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (ZFRON),
 Zakładowego Funduszu Aktywności (ZFA),
 Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON),
 Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ),
 Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (ZFŚS)
ani zwrócone w jakiejkolwiek formie.
W przypadku, gdy wydatki były częściowo sfinansowane (dofinansowane) z tych funduszy
(środków), odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną
(dofinansowaną) z tych funduszy (środków) lub zwróconą w jakiejkolwiek formie.
3. Jest w stanie udokumentować poniesione wydatki. Wysokość wydatków na cele rehabilitacyjne
ustala się na podstawie dokumentu stwierdzającego ich poniesienie zawierającego
w szczególności:
 dane identyfikujące kupującego (odbiorcę usługi lub towaru) i sprzedającego towar lub
usługę,
 rodzaj zakupionego towaru lub usługi oraz
 kwotę zapłaty.
Dowodem tym nie musi być faktura VAT. Może to być również np. rachunek, umowa, dowód
zapłaty.
UWAGA!
Nie ma znaczenia gdzie podatnik dokona wydatku – czy w kraju czy za granicą. Do przeliczenia
poniesionych wydatków w walucie obcej na polskie złote stosuje się średni kurs NBP
z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia wydatku.
UWAGA!
Obowiązek udokumentowania nie dotyczy wydatków związanych z:
 opłaceniem przewodników osób niewidomych zaliczonych do I lub II grupy inwalidztwa
oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa,
 utrzymaniem przez osoby niewidome i niedowidzące zaliczone do I lub II grupy
inwalidztwa oraz osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczone do I grupy
inwalidztwa psa asystującego,
 używaniem samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby
niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa lub podatnika mającego na
3
utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II grupy inwalidztwa albo dzieci
niepełnosprawne, które nie ukończyły 16 roku życia, dla potrzeb związanych
z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne.
Jednakże na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej podatnik jest
obowiązany przedstawić dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:
 wskazać z imienia i nazwiska osoby, które opłacono w związku z pełnieniem przez nie
funkcji przewodnika;
 okazać certyfikat potwierdzający status psa asystującego;
 okazać dokument potwierdzający zlecenie i odbycie niezbędnych zabiegów leczniczorehabilitacyjnych.
Sposób odliczenia
Wydatki na cele rehabilitacyjne podlegają odliczeniu od dochodu (przychodu) w roku podatkowym,
w którym zostały poniesione.
Co do zasady odliczeniu podlegają wydatki poniesione od daty uzyskania orzeczenia
o niepełnosprawności, chyba że w orzeczeniu tym wskazano, że niepełnosprawność datowana jest
wcześniej niż data wydania orzeczenia. W takiej sytuacji podatnik może odliczyć wydatki poniesione po
dniu wskazanym w orzeczeniu jako data ustalenia niepełnosprawności.
Jaką kwotę można odliczyć?
W przypadku wydatków:
1) nielimitowanych – podatnik może odliczyć kwotę faktycznie poniesioną (w całości to co sam
zapłacił),
2) limitowanych „górną” granicą kwotową – podatnik może odliczyć kwotę faktycznie poniesioną (to
co sam zapłacił) nie więcej niż określony w przepisach limit,
3) częściowo sfinansowanych ze środków ZFRON, ZFA, PFRON, NFZ, ZFŚS oraz zwróconych
w jakiejkolwiek formie – podatnik może odliczyć różnicę pomiędzy wydatkami faktycznie
poniesionymi a kwotą sfinansowaną (dofinansowaną) z tych funduszy lub zwróconą
w jakiejkolwiek formie,
4) poniesionych na zakup leków – podatnik może odliczyć różnicę pomiędzy wydatkami faktycznie
poniesionymi w danym miesiącu a kwotą 100 zł.
Ulga rehabilitacyjna odliczana jest od:
 dochodu – przez podatnika opodatkowanego według skali podatkowej (uzyskującego
np. dochody z umowy o pracę, umowy zlecenia, działalności gospodarczej opodatkowanej na
zasadach ogólnych),
 przychodu – przez podatnika opodatkowanego zryczałtowanym podatkiem dochodowym od
przychodów ewidencjonowanych (uzyskującego przychody z najmu prywatnego bądź
z działalności gospodarczej opodatkowanej ryczałtem ewidencjonowanym).
Podatnicy uprawnieni do ulgi rehabilitacyjnej, którzy prowadzą działalność gospodarczą i/lub osiągają
przychody z najmu mogą odliczać ulgę już na etapie ustalania zaliczek na podatek dochodowy bądź
przy obliczaniu ryczałtu.
Pozostali podatnicy uzyskujący dochody opodatkowane według skali podatkowej (np. z emerytury/renty,
ze stosunku pracy, umów zlecenia i o dzieło) mogą skorzystać z odliczenia dopiero po zakończeniu roku
w składanym zeznaniu podatkowym.
4
Odliczeń dokonuje się w zeznaniu podatkowym:
 w poz. 105 lub 106 deklaracji PIT-37 lub
 w poz. 159 lub 160 deklaracji PIT-36 lub
 w poz. 65 deklaracji PIT-28
a także w dołączonej do nich informacji PIT/O w poz. 19 lub 20.
Informacje dodatkowe oraz wybrane przykłady
I.
Wydatki limitowane:
1. W przypadku odliczenia wydatków związanych z opłaceniem przewodników osób niewidomych I lub
II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy
inwalidztwa w wysokości nieprzekraczającej kwoty 2.280 zł:
a) nie jest wymagane posiadanie dowodu poniesienia wydatków, jednakże na żądanie organów
podatkowych lub organów kontroli skarbowej podatnik jest obowiązany przedstawić dowody
niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności wskazać z imienia i nazwiska
osoby, które opłacono w związku z pełnieniem przez nie funkcji przewodnika. Przy czym podatnik
nie może korzystać z wymienionej ulgi podwójnie, tzn. raz jako osoba niewidoma, a raz jako
osoba z niepełnosprawnością narządu ruchu;
b) warunkiem dokonania odliczenia jest poniesienie wydatku (choć wydatek nie wymaga
udokumentowania), który może zostać dokonany również w innej formie niż pieniężna.
O wyborze formy wynagrodzenia przewodnika, jak i o wysokości tego wynagrodzenia decydują
strony tj. wynagradzający oraz wynagradzany, a zatem wysokość wynagrodzenia jest znana
każdej z tych osób3;
c) opłacenie przewodnika dziecka niewidomego (małoletniego) nie podlega odliczeniu w ramach
ulgi; ulga obejmuje osoby mające I lub II grupę, a dziecko do lat 16 nie ma orzeczonej grupy
inwalidztwa;
d) przewodnikiem osoby niewidomej lub osoby z niepełnosprawnością ruchową może być każda
osoba fizyczna – nie jest istotny ani jej wiek, ani stopień pokrewieństwa z osobą
niepełnosprawną. Ponadto nie została określona forma czy rodzaj umowy, jaka powinna zostać
zawarta z przewodnikiem – decyzję w tej sprawie podejmują strony umowy. Istotnym jest, aby
podatnik uzyskujący dochody z tytułu pełnienia funkcji przewodnika, wykazał je w swoim
zeznaniu podatkowym.
2. W przypadku odliczenia z tytułu używania samochodu osobowego, stanowiącego własność
(współwłasność) osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa lub podatnika na
którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne zaliczone do I lub II grupy inwalidztwa albo dzieci
niepełnosprawne, które nie ukończyły 16 roku życia, dla potrzeb związanych z koniecznym
przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne – w wysokości nieprzekraczającej 2.280
zł:
a) możliwość korzystania z ulgi przysługuje tylko tym osobom, które są właścicielami lub
współwłaścicielami samochodu osobowego4 – na środki transportu innego rodzaju ulga nie
przysługuje;
3
Odpowiedź na interpelację poselską nr 20138 z 2013 r.
Definicja samochodu osobowego zawarta jest w art. 5a pkt 19a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od
osób fizycznych (tekst. jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).
4
5
b) stosowanie odliczenia dotyczy wyłącznie właścicieli (współwłaścicieli) samochodów – inny tytuł
prawny do samochodu, np. umowa najmu, użyczenia nie uprawnia do ulgi;
c) nie ma wymogu, aby osoba niepełnosprawna bądź osoba posiadająca na utrzymaniu osobę
niepełnosprawną posiadała prawo jazdy i użytkowała samochód jako kierowca;
d) sytuacja, w której w dowodzie rejestracyjnym samochodu jest wymieniony tylko współmałżonek
osoby niepełnosprawnej (z którym osoba niepełnosprawna pozostaje we wspólności majątkowej
małżeńskiej) nie pozbawia prawa do ulgi, o ile podatnik dowiedzie, że jest współwłaścicielem
samochodu (samochód stanowi wspólny składnik majątku małżonków);
e) odliczeniu podlegają tylko te wydatki, które dotyczą koniecznych przewozów na niezbędne
zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne – w odliczeniu tym nie mieszczą się np. wizyty u lekarza
(konsultacje), których celem jest jedynie rozpoznanie bieżącego stanu zdrowia pacjenta,
wskazanie dalszego sposobu leczenia itp.;
f) podatnik będący osobą niepełnosprawną ma prawo do ulgi z tytułu używania samochodu
osobowego stanowiącego jego własność w związku z przejazdem na turnus sanatoryjny w celu
odbycia zabiegów leczniczo-rehabilitacyjnych;
g) w zeznaniu rocznym podatnik może odliczyć kwotę ulgi do wysokości limitu (2.280 zł). Każda
osoba niepełnosprawna (osoba posiadająca na utrzymaniu osobę niepełnosprawną) dysponuje
„własnym” limitem. Według tej zasady np.:
 każdy z małżonków będąc osobą niepełnosprawną ma „własny" limit do kwoty 2.280 zł,
 osoba niepełnosprawna posiadająca na utrzymaniu inną osobę niepełnosprawną może
odliczyć wydatki z tytułu przejazdu na własne zabiegi, jak i zabiegi pozostającej na jej
utrzymaniu innej osoby niepełnosprawnej, przy czym wszystkie te zabiegi odlicza do
wysokości 2.280 zł łącznie (osobie fizycznej przysługuje jeden limit z tytułu odliczenia
wydatków związanych z używaniem samochodu osobowego, nawet jeżeli ma na utrzymaniu
jedną, dwie czy więcej osób niepełnosprawnych i sama jest niepełnosprawna),
 w przypadku, gdy rodzice mają na wspólnym utrzymaniu niepełnosprawne dziecko i każdy
z rodziców ponosi wydatki z tytułu używania samochodu osobowego stanowiącego ich
współwłasność dla potrzeb związanych z przewozem tego dziecka na niezbędne zabiegi
leczniczo-rehabilitacyjne, to każdy z rodziców ma prawo do ulgi rehabilitacyjnej. Odliczenie
każdego z rodziców nie może przekroczyć kwoty 2.280 zł. Ta sama zasada dotyczy sytuacji,
gdy rodzice są właścicielami dwóch samochodów osobowych i zamiennie dowożą
niepełnosprawne dziecko, będące na ich utrzymaniu, na niezbędne zabiegi leczniczorehabilitacyjne.
UWAGA!
Rozstrzyganie, czy dany zabieg wchodzi w zakres zabiegów leczniczo – rehabilitacyjnych,
wykracza poza kompetencje organów podatkowych i należy do lekarza specjalisty. W przypadku
wątpliwości kwestie te powinny wynikać np. z wydanego przez lekarza zaświadczenia.
3. W sytuacji korzystania z odliczenia związanego z zakupem leków:
a) prawo pomniejszenia dochodu (przychodu) o wydatki tego rodzaju przysługuje w przypadku:
 poniesienia w danym miesiącu wydatków na zakup leków powyżej kwoty 100 zł,
 potwierdzenia przez właściwego lekarza specjalistę konieczności stosowania przez osobę
niepełnosprawną zaleconych leków stale lub czasowo,
 posiadania dokumentu potwierdzającego poniesienie wydatku (np. faktury);
6
b) jeżeli wydatek ponosi podatnik, na którego utrzymaniu jest osoba niepełnosprawna, to dowód
poniesienia wydatku może być wystawiony na osobę niepełnosprawną, jak i na osobę, która
utrzymuje osobę niepełnosprawną;
c) z ulgi skorzystać mogą tylko te osoby, u których kwota miesięcznych wydatków na zakup leków
przekroczy kwotę 100 zł – odliczeniu podlega wyłącznie nadwyżka ponad tę kwotę; podatnicy,
którzy poniosą wydatki w kwocie mniejszej, np. 90 zł, nie nabywają prawa do odliczenia za ten
miesiąc;
d) nie należy sumować wydatków poniesionych w jednym miesiącu z wydatkami poniesionymi
w następnym miesiącu;
e) możliwe jest zakupienie leków w jednym miesiącu na dłuższy okres (np. leki wykupione
w kwietniu, stosowane od maja do lipca);
f) możliwość odliczenia wydatków na leki wymaga stwierdzenia przez lekarza specjalistę, że osoba
niepełnosprawna powinna stosować określone leki stale lub czasowo; dla celów dowodowych
można organowi podatkowemu przedstawić np. zaświadczenie lekarskie, przy czym wydanie
takiego zaświadczenia może mieć miejsce zarówno przed, jak również po poniesieniu wydatku;
g) określenie, że lekarzem uprawnionym do stwierdzenia stosowania określonych leków jest
wyłącznie lekarz specjalista oznacza, że uprawnionym do wydania zaświadczenia jest każdy
lekarz posiadający specjalizację w określonej dziedzinie medycyny np. onkolog, okulista,
dermatolog, lekarz medycyny rodzinnej itp.;
h) prawo do ulgi przysługuje na wszystkie leki, których konieczność stosowania zaleci lekarz,
niezależnie od tego czy leki związane są ze schorzeniem, w związku z którym orzeczono
niepełnosprawność, czy też z jakimkolwiek innym schorzeniem;
i) jeśli podatnik jest osobą niepełnosprawną i ponosi wydatki na zakup leków dla siebie, jak również
kupuje leki dla osoby niepełnosprawnej, którą ma na utrzymaniu, to w takiej sytuacji podatnik
sumuje kwotę wszystkich poniesionych wydatków z tego tytułu w danym miesiącu (zarówno za
własne leki, jak i leki osoby, którą ma na utrzymaniu), a następnie ustala nadwyżkę ponad 100 zł,
która podlega odliczeniu w ramach ulgi rehabilitacyjnej;
j) definicję leku regulują przepisy poza podatkowe – ustawa Prawo farmaceutyczne. Ustalenia, czy
dany specyfik jest lekiem, należy dokonać w oparciu o przepisy ww. ustawy.
II.
Wydatki nielimitowane:
1. W zakresie związanym z adaptacją i wyposażeniem mieszkań oraz budynków mieszkalnych
stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności:
a) nie został określony katalog wydatków na adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków
mieszkalnych, które mogą podlegać odliczeniu – w każdym przypadku decydujące powinny być
potrzeby danego podatnika wynikające z jego niepełnosprawności, np. w przypadku osoby
z niepełnosprawnością narządu ruchu do wydatków na adaptację mieszkania, podyktowanych
potrzebami wynikającymi z tej niepełnosprawności, można zaliczyć:
 wydatki na zakup i montaż balustrad i uchwytów ułatwiających poruszanie,
 poszerzenie drzwi,
 likwidację progów,
 wykonanie podestów i podjazdów dla wózka inwalidzkiego;
b) w ramach ulgi można odliczyć wydatki na adaptację i wyposażenie poniesione w trakcie budowy
lokalu (budynku) mieszkalnego;
c) ulga nie dotyczy wydatków na adaptację terenu wokół budynku mieszkalnego;
7
d) w ramach ulgi rehabilitacyjnej można odliczyć wydatki na remont, adaptację lub wykonanie
łazienki w budynku lub w lokalu mieszkalnym, np. zakup:
 płytek antypoślizgowych (w tym również ich montaż),
 kabiny prysznicowej bez prysznica,
 poręczy,
 uchwytów,
 krzesełka prysznicowego montowanego do ściany.
2. Korzystając z odliczenia z tytułu przystosowania pojazdów mechanicznych5 do potrzeb wynikających
z niepełnosprawności należy pamiętać, że:
a) określenie „przystosowanie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności” rozumieć należy jako
prawo do odliczania tylko tych wydatków, których skutkiem jest „przerobienie” pojazdu
mechanicznego w sposób umożliwiający korzystnie z niego przez osobę niepełnosprawną;
b) przeróbki te mogą dotyczyć zarówno elementów związanych z kierowaniem pojazdem, czyli
dostosowaniem pojazdu do potrzeb niepełnosprawnego kierowcy, jak i elementów
umożliwiających przemieszczanie się pojazdem, czyli dostosowaniem pojazdu do potrzeb
niepełnosprawnego pasażera;
c) regulacja prawna wyraźnie zawęża zakres przeróbek, uzależniając je każdorazowo od potrzeb
osoby niepełnosprawnej wynikających z charakteru niepełnosprawności – nie jest np. możliwe
odliczenie wydatków na zainstalowanie w samochodzie klimatyzacji, czy sprzętu odtwarzającego
muzykę, gdyż trudno powiązać je z jakimkolwiek rodzajem niepełnosprawności;
d) poniesienie kosztów wymiany części eksploatacyjnych samochodu nie podlega odliczeniu
w ramach ulgi rehabilitacyjnej6;
e) w sytuacji gdy podatnik kupił samochód, a następnie będąc osobą niepełnosprawną z tytułu
bezwładu kończyn dolnych oddał samochód do specjalistycznego warsztatu, zlecając
przerobienie w nim:
 dźwigni zmiany biegów,
 pedałów hamulca i gazu,
 zwiększenie powierzchni bagażnika umożliwiające przewożenie wózka inwalidzkiego
- może ww. wydatki odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej, bowiem wydatki te odpowiadają
potrzebom wynikającym z niepełnosprawności podatnika.
3. W przypadku zakupu i naprawy indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych
niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do
potrzeb wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego:
a) istotnym warunkiem odliczenia wydatków na zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń
i narzędzi technicznych jest to, aby zakupione przedmioty były niezbędne w rehabilitacji. Ma to
miejsce wtedy, gdy:
 pomiędzy rodzajem nabytego przedmiotu a rodzajem niepełnosprawności istnieje ścisły
związek oraz
 przedmiot ten jest wykorzystywany (używany) w rehabilitacji, przywraca sprawność
organizmu lub ułatwia osobie niepełnosprawnej wykonywanie czynności życiowych.
5
Określenie "pojazd mechaniczny" oznacza, że ulga ta dotyczy zarówno samochodów osobowych, jak i innych środków
transportu poruszających się po drogach w inny sposób niż siłą mięśni osób lub zwierząt, np. samochodów ciężarowych,
motocykli, motorowerów.
6
Wydatki eksploatacyjne dotyczące samochodu osobowego mogą być odliczone w ramach limitu 2.280 zł na używanie
samochodu.
8
b)
c)
d)
e)
Powyższa przesłanka sprawia, że ten sam przedmiot u jednej osoby niepełnosprawnej będzie
podlegał odliczeniu, a u drugiej nie.
odliczeniu w ramach ulgi podlega m.in. zakup peruki;
odliczyć można także zakup pasków do glukometru - określenie „indywidualny sprzęt, urządzenia
i narzędzia techniczne niezbędne w rehabilitacji” oznacza, że można zaliczyć do nich tylko taki
sprzęt, urządzenia i narzędzia techniczne, które mają cechy o charakterze szczególnym
(niestandardowym), są konieczne w rehabilitacji osoby niepełnosprawnej lub ułatwiają tej osobie
wykonywanie czynności życiowych (utrudnienie w wykonywaniu tych czynności wynika
z niepełnosprawności). Paski do glukometru będą mieściły się w ramach tego odliczenia;
jeśli rodzice małoletniego dziecka, które posiada orzeczenie o niepełnosprawności, dokonali
zakupu urządzenia niezbędnego w rehabilitacji tego dziecka, to zakup ten może zostać odliczony
w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Zasadą jest, że w przypadku gdy z ulgi ma skorzystać rodzic, to
na jego imię i nazwisko powinny być wystawione dokumenty potwierdzające poniesiony wydatek
(faktury, rachunki), jednakże faktury wystawione na małoletnie dziecko również dają podstawę do
dokonania odliczenia ulgi przez rodziców;
wypożyczenie sprzętu rehabilitacyjnego nie uprawnia do ulgi.
4. Przez wydawnictwa i materiały (pomoce) szkoleniowe uprawniające do skorzystania z ulgi należy
rozumieć wszelkie wydawnictwa np. prasowe, książkowe, audiowizualne, które pomocne są
w rehabilitacji osób niepełnosprawnych.
5. W sytuacji korzystania z odliczenia z tytułu odpłatności za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym:
a) w przypadku poniesienia wydatku za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym niepełnosprawnego
dziecka i jego rodzica jako opiekuna – odliczeniu w ramach ulgi rehabilitacyjnej podlega
wyłącznie koszt pobytu dziecka (osoby niepełnosprawnej), zaś wydatek na pobyt opiekuna nie
może być uwzględniony w ramach ulgi;
b) w ramach ulgi nie można odliczyć np. wydatku poniesionego przez podatnika na wynajęcie
prywatnej kwatery w związku z pobytem w miejscowości uzdrowiskowej w celu poddania się
zabiegom leczniczym i rehabilitacyjno-usprawniającym.
6. W przypadku odpłatności za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, pobyt
w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych
oraz odpłatności za zabiegi rehabilitacyjne:
a) w ramach ulgi podatnik ma prawo odliczyć odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne, przy czym
zabiegi te nie muszą się wiązać z pobytem w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach
opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych;
b) rozstrzygnięcie, jakie zabiegi wchodzą w zakres zabiegów rehabilitacyjnych lub leczniczorehabilitacyjnych wykracza poza kompetencje organu podatkowego i należy do lekarza
specjalisty;
c) jeśli podatnik przebywał na leczeniu w sanatorium i poniósł wydatki na dopłatę do pokoju, to
wydatek na taką dopłatę podlega odliczeniu w ramach ulgi rehabilitacyjnej;
d) nie podlega odliczeniu opłata klimatyczna.
7. W ramach ulgi związanej z wydatkami na opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną
w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone
dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa istotne jest, że ustawa o podatku
9
dochodowym od osób fizycznych nie definiuje pojęć „opieka pielęgniarska” oraz „usługi opiekuńcze”,
w związku z czym:
a) przy ustalaniu prawa do odliczania wydatków na opiekę pielęgniarską istotne jest, aby opieka ta
była świadczona przez osobę, która posiada prawo wykonywania zawodu pielęgniarki
(pielęgniarza) w zakresie zadań określonych odrębnymi przepisami;
b) usługi opiekuńcze definiuje ustawa o pomocy społecznej – obejmują one pomoc
w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych (np. sprzątaniu, gotowaniu, załatwianiu spraw
w urzędach, myciu, ubieraniu, dozowaniu lekarstw, prześciełaniu łóżka, zapobieganiu
powstawaniu odleżyn i odparzeń, karmieniu itp.), opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza
pielęgnację oraz, w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem. W ramach ulgi
odliczeniu podlegają również wydatki na specjalistyczne usługi opiekuńcze. Istotny jest zakres
wykonywanych czynności, a nie status zawodowy osoby je wykonującej.
8. W przypadku wydatków ponoszonych na opłacenie tłumacza języka migowego, prawo do ulgi
z tego tytułu mają wyłącznie osoby:
a) niepełnosprawne nieme lub głuchonieme oraz
b) podatnicy mający na utrzymaniu osoby niepełnosprawne nieme lub głuchonieme.
9. W ramach ulgi związanej z koloniami i obozami dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci
osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 roku życia:
a) można odliczyć np. opłatę za pobyt dziecka na obozie językowym;
b) nie można odliczyć wydatków związanych z pobytem na wczasach.
10.
W sytuacji korzystania z odliczenia związanego z odpłatnym, koniecznym przewozem na
niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne:
a) osoby niepełnosprawnej - karetką transportu sanitarnego,
b) osoby niepełnosprawnej, zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa, oraz dzieci niepełnosprawnych
do lat 16 - również innymi środkami transportu niż wymienione w lit. a:
 brak określenia rodzaju środka transportu oznacza, że nie istnieją w tym zakresie żadne
ograniczenia – mogą to być zatem środki transportu autobusowego, kolejowego,
promowego, przewozy taksówkowe lub prywatnym samochodem osobowym;
 odliczeniu podlegają wydatki faktycznie poniesione, warunkiem jest jednak posiadanie
dokumentów stwierdzających ich poniesienie;
 możliwe jest odliczenie wydatków poniesionych na przewóz na niezbędne zabiegi leczniczorehabilitacyjne samochodem:
 stanowiącym własność osoby trzeciej,
 pożyczonym od innej osoby
- odliczenie to nie jest limitowane (w przeciwieństwie do odliczenia, dotyczącego używania
własnego samochodu osobowego), a zatem podatnik może odliczyć od dochodu (przychodu)
przed opodatkowaniem całość poniesionych w roku podatkowym wydatków na ten cel, przy
czym jednym z warunków dokonania tego odliczenia jest prawidłowe udokumentowanie
wysokości poniesionych wydatków (np. w formie rachunków, faktur czy umów);
 odliczeniu podlegają wydatki związane wyłącznie z przejazdami osoby niepełnosprawnej,
zaś koszt zakupu np. biletu autobusowego dla osoby towarzyszącej w podróży do ośrodka
rehabilitacyjnego w celu dokonania tam zabiegu nie może być uwzględniony w odliczeniach;
 jeśli podatnik w trakcie roku podatkowego ponosił wydatki na zakup jednorazowych biletów
autobusowych w ramach przejazdu na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne, to
10
wydatek ten może odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej, o ile posiada dokumenty
stwierdzające poniesienie wydatku, np. bilet jednorazowy.
11. W ramach ulgi dotyczącej odpłatnego przejazdu środkami transportu publicznego związanego
z pobytem:
a) na turnusie rehabilitacyjnym,
b) w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach
opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych,
c) na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób
niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 roku życia:
 możliwe jest odliczenie opłaty dotyczącej wyłącznie przejazdów środkami transportu
publicznego, czyli dostępnymi dla ogółu ludności, np. pociągiem, autobusem;
 za środek transportu publicznego można uznać także samolot rejsowy;
 nie można uznać za środek transportu publicznego samochodu prywatnego;
 w związku z przejazdem środkiem transportu publicznego na turnus rehabilitacyjny podatnik
może odliczyć koszt kuszetki lub miejscówki.
Podstawa prawna:


art. art. 26 ust. 1 pkt 6, ust. 7a-7g, ust. 13a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym
od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.),
art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od
niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (tekst jedn. Dz.U. z 1998 r., nr 144, poz.
930 ze zm.).
BROSZURA MA CHARAKTER INFORMACYJNY I NIE STANOWI WYKŁADNI PRAWA
Więcej informacji na temat rocznego rozliczenia podatku można uzyskać dzwoniąc do Krajowej
Informacji Podatkowej:
 z telefonu stacjonarnego pod numer 801 055 055,
 z telefonu komórkowego pod numer 22 330 03 30.
11