The Polish Institute and Sikorski Museum

Transkrypt

Archives Reference No: PRM.104/4
PR1vk. koi*
104/4.
4 5:41 '143 20 j
ZMIKROFILMOWANE
ROLKA NR.
/!4'1!
Th
e
sh
li
Po
/ 2 si22
te
titu
s
In
-k)'›~N)•i
d
an
Si
01
m
eu
us
iM
k
rs
ko
"
PRM. in4lLt.
Copyright: The Polish Institute and Sikorski Museum (London)
URM. ko414.
PREZES RADY MINTSTROW
Th
TEKA Nr.104/4 1943.
„ Prasa i opinia sowiecka ".
e
Po
2
28. VIII. 1943
h
3
5. VIII. 1943
lis
1
1. IX. 1943
s
In
29. X. 1943
4.
31. X. 1943
Odezwa gen.Berlinga.
"Soviet Monitor" - wiadomości o dywizji im.T.
Kościuszki.
Laureat nagrody Stalina Sergiejew Ciefiski
premium za akcję anty-angielską.
titu
3a
Wiadomości z prasy sowieckiego Min.inf.i Dok.
te
Artykuły"Prawdy" w " Sowiet Monitor"Nr.3772
i Nr.3789 o republikach radzieckich wchodzących w skład Z.S.S.R. oraz 2 komunikaty Min.
lnf.i Dok z dnia 5.X1. 1943.
Polska a Z.S.S.R. - fakty i dokumenty.
1943
6
22. XIT. 1943
d
an
5
Pismo min. Popiela o kłamstwach "Radiostacji
im. T.Kościuszki „.
Si
Nx,ci.
\vkLL,,r0-,1
bbmit,
m
eu
us
iM
k
rs
ko
Th
No 9
i
Lon yno
7
si7,rpnia 1)48 ro,.
43.
Referat Sowiecki,
,
e
•
h
lis
Po
nia przysięgi
•Tase pod!,,ł 17 iipan. sprawozdanie z Uroczyst,4ei zlołe
emakich obecni byłi
przez dizi ę Belaingw. Z przedetnicii (1,udzozi
eskadry francuskiej
d-ca
i
d-ca jednontki czechoslowacklej w Z,S,R.R.,
ie w skrole pod.
Tass pods. .przeinie Wandy Wastiewskiej jedyn
y
mówil. 0.1,n. o wn.łce o wyzvofInte zie...4 polskiej ł pomoc
j
łzgłe
•eod
i
wj
przez U. zek %wiecki (Un stworznin, ,..11
uu
Ipuja:
Tekst przysięgi brz;d1; cd.1.116 Taaaa jak at(,iej zimit ł cierpolsk
j
yInze
*Przysięgmt
pienia narodu poi3d.go • jaX*=0",C:4 ni,nleckitt,Pnk
PrzYgRzzle te 1)9(14
będę wiernie siiyć• megm
tci ł y ..1 ••-• moje ręce
,
ciego
nowie
ku
UJJ4z
Icem
iera«
spzyz
zachować b ł tersto
ięgam
bro35, do wałk3 ze. o-polnym wrogleT4 Przys
ięga= nn honv
Przys
,
?ac z czerwiami rrAct
,repólp:,y
bF.' rei nn:::;zej ,
ane na nim. °Za la
wypis
ków
przod
h
mszyc
daru zoJej (..ywizji i haele
suk i waszei voinoW•
parada cwywizsj.
Tss pOdał, t po złoteniu przysięgi odbyla sit
ł sluiby
broni
je
1.'zyczym ager4ja sowiecka wricniim wszystkie rodza
czasie
t~
w
ły
rkty
*ty-k
samoł
poocniczej, zazn-.,qczajcs i*
;500/.
:10•3
or
Monit
t
się uroczyato65* Povie
nad terenom gdzie
te
titu
s
In
d
an
ki
rs
ko
Si
eba.
tkat tzgrxxx,telegraup
e 23 'lica p:. ,'- 1
T.11
ngeł
Berii
pułk,
przez
nogo ao ogólno słowntskiego :ord,%•:tu ,,HWJsie
uję serdecznie za
.zięk
z,
włas=
ej
polski
ji.
dywi3,
u
"W- Imieni
przysięgi przez
tenia
zło
tyczeni tprzelane. a oknz,i uryntUct
brntnich nn.
.3.
,
n.tyw.
naszą drizję• 3.tellimy du/nni
odwieczneum wrogo.
rodów s .cwtaskich i weiczrzy wspinio
:Lt
wł skowie.% jnk 583 łata teni pud Grunwr4.dn,,Pvagnę zppewp
i wojsk+.
amiq
on4
ezerw
te jste4mY jut gotowi, razqa z bohaterek%silę
ewt.
znien
z
wałce
wi narodu ezeakio, ?okAęció cal; mszel
j
ęskie
zwyci
zwtor
orgni
akid
rx3e
azonym wrkw:iort, Wiech tyje ; id4z,
tkich
wszys
z
nojus
y
bojow
walki‚ ołowie-n przeciwko
narodów slowimiskich:
i nad
3>ełny 1ct .1< orcunikta Taess o stwor ,...imkozitetix opiek
3,
uOct
polskimi ziecazi w 7.,..ł.R4R• trzw. jak nautworzony pod
i
zlec
ich
,ołek
cv
potr.o
et
°Koeit
Przewodałcz4.
arietu
kulni5
auspicja5A ino
~) 1,::isarze wychowania,
st:
oym kozitetu
koisariatu wychowania
Kor:itet skłnaA
zo liwtqzku
Krzyzeck:
•
.19.y.7 i01
zcirvarintu
koltin
ł
Patriotów 1/1akich o a raz. -przedstswie
g0 prze
2mkki
~ego
w
k::!c'V/ Pracy.
.,
1-,7Au Jiz,t4;44:
24
m
eu
us
M
e
Th
Przewodni4py .,owo
utworzonego komitetu. iwaninko (Awi,cył w wy.
władzio praeovyn0 :te. komitQt ma nn celu wychow .r ir, i wykstnie
dleci . piskich, znejujących uit na terenie Z4.%R.R4 Zadanie to 4
dzie '7:7p3łniono. przy pomocy instytucji WychowaAa ł zdrowia, (.'.z
ow,31.zr.jd, w7.j.ljenisit rozen" p-rcy, Komitet wet4gnio tet 4iJJ
i
swych pi,,, c oru .::-inzku Petriot6.4 Poiskich*n.la spełnienia tych
za~ koitot po.'
., :yeta a xt cjaine instytucja dis dzł cł, elbo
stworzy grupy juz istniejcych iwtytucjach t-4* rodza.u. Zostaną
otworzone poł kie «koły :,)o,mzechne ł órednie0 wzglłdnie otwarte epe .
cjałne kiesy polskie, o= instytucje poza szkolno d1a. dzieci. Wykaz
tałcnte zawodOwozoziety p,4.akiej bdzie: o(j.dine 1stniej4cym zawo
dowym I technicznym inetytuto 0 wzginie technłcznum0 tobrycznx
i kole»wyz F kolol'z, Komitet bt i.zie publikował. podryzniki i ksittltki
dla dzieci w jtzylgu polskim. Dłdzie szkolił, nauczyci&li il kierowników
4ft szkół dla dzieci poikich ł innych tego rodzaju instytucji. B
dZie ~e zajinewał sit z&lwlat i wychowaterr. fizycznyx polskich
dzieci w wieltU ntk•., .-, , łub .12itej lekilszkolnego,
Dia.2a3,floóó t-1 . .-- -.0 oohonek t .1.e,vocicó dla dieci polskich.
bidzie rozszerzona. .atoo btdzie znaleziona. A.Inca dla poisich .
dzieci wychowanych w r i-rocica..ch t wyzkolonych nowych zpkładach
komitet i?omocy d1n. dzieci połanaukoych, IwwlienkcJ o.4wisdczył,
kich w Z.S.%,R. jut rozpoczql, ewek LziaZalno4ó. /5oviet Monitor 32571.
h
lis
Po
titu
s
In
te
Tase z 11 lice poda włador.oS4 o pierwszej konfrencji zfołanej 9
J±IZW,; ten k.omitet w ockwie0 któz otworzy' koztenrz wychoania m
0¥2...%,S•P$,,R. ?ot ;siu.. czarsi,? konfrencji Jrzemawiała anda.
o..z4kowanie z°' pQC.Q0 rztu sowieckigo dla
"ćm iś r
Joli ;;tiar ZnPjdu4ffile'ich 54 nn terenie Z."0%12.¥ 14;windczka inna, i
konferencje w sprawie polskich dzieci jat joazeze jz3ny4 dowodlz
rzyjat!nl sowieckiej dla narodu poł.skio. Według Trias, nn kunie.,
remii whwiono najpiłniejeze za denia komit,:::tu i ,A4krediono0 te
, łalej .1tinogei ze ZwiNzkien P-triotw :'4:? łskihh•
błdzio on dzi,łnł w :
Jako pierwsze :;.f:,- ,l- ło ko:r4tt':tu okrtSlono zorganIzowani kolonii ietnleh ale dzieci sal,- ,kicho, /Soviet %-,:itor z,:..71/,
d
an
rs
ko
Si
Tasz a sierpnie poda' wio o sukceen.ch partyzantw no Białej,. .
rugi, w 'dIłod za, kopesposndentolz apacja2nyzizWicattl Ag=cja aowlee-
ki
ka mówila. o dzia192no4c$ Oddzia.16w partyzantów pod nzwe0 *"›. Mołotowa° w rejonie Brzc,4ein. Teas zaznaczył,: te :1-~tYzgmeł zorgantzoweii
napady ne 16 wiel'A,ch poaiadłoAci ziF:nnakich, które 'rt,iqły byó zorga.
nizowan przez ri:v,:e6w w tym rejonie, i .' któ rych 2 u.no6ó .:n:iejcowa
gprecosła jak ni.ovelicy". /Soviet '~itor W72/.
m
eu
us
M
ish
s
In
L
MINISTERSTWO
INFORMACJI I DOKUMENTACJI
y2,,JC)Ltiv
oz.,c Ą
POLISII 11INISTRY ()F INF ORM AT' ON
titu
STRATTON IIOUSE, W.1
TKLKPHONKt GMONVENOR 4251
L.az.81b3/43
LONDON
31.VII1.1943
te
d
an
Referat Sowiecki Ministerstwa Informacji przesyła
w załączeniu tłumaczenie odezwyGen.Berlinga, wydanej w chwili
przybycia na front Pierwszej Dywizji Polskiej imienia "Tadeusza
Ko6ciuszki", iJoanej przez "SOVIET MONITOR " z dnia 28.VI11.43.
ki
rs
ko
Si
DO PANA PREZESA.= MINISTROW
w/m
1 zal.
Referat Sowj.ecki:
3
Th
SOVILT MONłTOR.
e
Moskwa, 28 sierpnia 1943
lis
Po
Przybycie Dywizji Polskiej na Front WsSchodni i udział jej
w walkach oznajmione jest w odezwie, skierowanej do Stalina przez
Generała Zygmunta Berlinga, Dowódcę Pierwszego Korpusu Wojsk Polskich.
Odezwa ta, podana dziś rano przez radio moskiewskie mówi:
h
11
W «kwili przeddzień wyjazdu na front Pierwszej Dywizji im.
"Tadeusza Koś ciuszki" pragnę w imieniu własnem, oraz w imieniu oficerów
i żołnierzy Dywizji wyrazić Panu nasze z głębi serca płynę ce podziękowanie za Pomoc i opiekę, jaką otoczy/ Pan Wojsko Polskie w ZSRR.
Tobie, Obywatelu Marszałku i Twemu Rzędowi dziękujemy za zorganizowanie
i uzbrojenie naszej Dywizji, za zrealizowanie naszego, pragnienia wzięcia udziału w walkach przeciwko niemieckiemu najeźdźcy.
Nigdy o tem nie zapomnimy I
w
titu
s
In
Naród Polski na zawsze wdzię czny będzie swemu wielkiemu
Sprzymierzeńcowi Sowietom za udzieloną mn pomoc, w chwili tak bardzo
dla niego trudnej.
te
d
an
Cieszymy się, że mamy możność walczenia ramię przy ramieniu
z bohaterską Armią Czerwonę„ której oficerowie i żołnierze zdobyli sobie
chwałę nieśmiertelną w histor,rcznych zwycięskich walkach pod Stingradem
Orłem i Biełgorodem.
Krew nasza, rozlana na froncie w walkach ze wspólnym wrogiem,
zcementuje na zawsze przyjaźń pomiędzy narodem polSkim i sowieckim.
ki
rs
ko
Si
Zapewniam Pana, Obywatelu Marszałku, iż obecna w tej chwili na
froncie Dywizja im.Tadeusza Koś ciuszki i pozostające do ityspozycji
Najwyższego Dowództwa nowe polskie jednostki, uczynię wszystko co będzie
w ich mocy, by okazać się godne swych towarzyszy broni - żołnierzy
Czerwonej Armii.
Oż ywiać nas będzie ta sama nienawiść do niemieckiego
najeźd źcy i to samo ukochanie naszej Ojczyzny, które przenika duch
Armji Czerwonej w slaksxabt walkach, które toczy ona pod Twoim dowództwem,
przeciwko niemieckiej tyranji.
M
Dzię ki comocy, udzielonej 41am przez Armię Czerwoną , my
żołnierze polscy bę dziemy mogli po ciałach zbitych Niemców, dojść do
uwolnionej i niepodległej naszej Ojczyzny.
us
Niech ż yje sojusz wojskowy pols k o-sowiecki !
Niech ż yje braterstwo broni polsko-sowieckie
Niech żyje przyjaciel narodu Połkiego i Wódz
Marszałek Józef Stalin
/ podpisane: Zygmunt
Generał
Dowódca I. Korpusu
1
Armji Czerwonej
eu
m
Berling
Dywizji
Wojska Polskiego/
§.7
/0/7tib
4
Th
e
Z drobniejszych wiadom«-ci SOVI:T MO=OR podaje:
lis
Po
W Pińsku oddział y partyzanckie wysadziły w powietrze pociąg towarowy;
zginęło 200 Niemców. NTast ępnego dnia tenże oddział wysadził inny
pociąg wiozęcy materiał wojenny na front. Zniszczono lokomotywę
i 18 wagonów.
h
Białoruskie oddziały partyzanckie, działaję ce r rejonie Witebska
i Wilejki wysadziły szereg mostów kolejowych i drogowych, oraz
spalił y niemieckie magazyny amunicji i sprzę tu wojennego.
147 żołnierzy niemieckich zostało wzię tych do niewoli.
s
In
działaję ce na Polesiu
Oddziały partyzanckie imienia Woroszyłowa
zaatakowały wartę przy st._icji kolejowej. 142 oficerów i ,rołnierzy
oraz wię ksza ilość sprzę tu zostały wzię te do niewoli .
y
te
titu
d
an
ki
rs
ko
Si
m
eu
us
M
ish
s
In
INISTERST WO
INFORMACJI I DOKUMENTACJI
L.
.
POLISH MINISTRY OF INFORMATION
STRA TTÓN HOUSR, W.1
titu
TELICEMONN GlłtOSVIJNON 4251
L.0,2.8206/43
LONDON
2.1X.19/13
te
Referat Sowiecki Min. Informacji przesyła przy niniejszym
tłumaczenie SOVIST MONITOR z dnia i. wrze śnia rb. - do wiadorrioś ci.
d
an
Referat Sowiecki:
ł zał.
ki
rs
ko
Si
DO PANA PREZESA RADY MiNiS:ROW
w/m
. ,•
Th
SOVIET MONITOR No. 3495.
e
Po
Moskwa, ł. wrzenia 1943.
Dzisiejsza prasa sowiecka powięca szereg 'artykułów Pierwszej Polskiej
Dywizji im. "Tadeusza Kociuszki" w przededniu jej odejścia na front.
h
lis
Major Milewsky, korespondent wojenny "Red Star" tak o nich -nisze:
" Wojsko ustawione było na placu ćwiczebnym, w pełnym rynsztunku
bojowym. Wręku mają najlepszą, nowoczesną broń. Ci, którzy widzieli
udającą się na front Pierwszą Polską Dywizję zdawali sobie w pełni
sprwę s i Ź Sowiety nie zaniedbały niczego, by te polskie jednostki
otrzymały jak najlepsze w4.rojenie , przed wejściem do walki. "
s
In
titu
" Nienawieć do wroga zjednoczyła ludzi, o najbardziej skrajnych
przekonaniach politycznych. Głód walki usunął na obk ró żnice partyjne,
W obliczu nadchodzących zmaań wczorajsi wrogdmie stali się towarzyszami broni"- pisze korespondent "Prawdy" ntoniew0
te
"Dywizja udaje się na front - pisze "Prawda"', lecz jednoc2eśnie
tworzą. się nowe polskie jednostki i na miejsce jednej dywizji
będzie już wkrótce Pierwszy Korpus Polski, Druga dywizja polska
nazwana zostanie imieniem Jana Dąbrowskiego, Polskiego Wodza i
towarzysza broni Kociuszki".
d
an
Wanda Wasilewska, Przewodniczą ca Zw.Ptriotó'77 Polskich, yiuswarnmZe„
przemawiając do żołnierzy, wezwała ich do współ zawodnictwa z !TY,o/nierzami Czerwonej Armji i do pomszczenia na wrogu cierpień narodu polskiego.
Si
SOVIET MONIri.0 - Sept. łst 1943
ki
rs
ko
m
eu
us
M
lier' 01
&u'
t
•,•
3
•
a,ks
Th
;.remluri
P69 m, s o%
id tki
f
e
r
11:2)
Pe.ńsłwOWID Wydawniotwo ztukt Pięlene j i uka.zale
Po
Nak2.adora
C;ieńskiego p•t,":BILSTOPOLSKAJA
się powie hisłoryczna
lis
STRAW /Utrący czas w :3e't:,:astopołuł pollwJAlcona wojnie Icr.nnskiej4;
h
Od roku 1,936 .powie ci. 1.1.st,:›ryczne w Rosji pisane są zwykle
s
In
jej. nyra celu. 3ą one nowooze.sną broni ideolocio zna, obok c zołe;ów
i armat, Posta,:. ie - Istoryc znoi są odmalomywfne zwykle dla dodania
titu
patriotyczno ozy>rtelnikow OĄ tąd untaje rewizja historii
i demaskowanie bo terów okresu carskiego, Lt4,trzy •?:.'''Ion. ł.crw,ie I
te
marszał kowie ,:atarzy/.Ty Wielkiej są prz.,dmiatom zachwytu nowych
8
historyków i powloL3ołopioarzy.
d
an
t ryk rowołucyjnzy, .Pokrowski„który napisał krtkot historię
Rosji w duchu l'iarks is t owskin, został pot piony w kil.14 lat po swoje j
rTcie i. Rzooznicr 35e) ,..z5.1tIdent,„ a więc historycy szkoty Pokro-
Si
»kiego zostali zesłani za profanach .rx)staci historyczwch w Rosji
:5rof,Dubroy,fskira na czele za obs.a
rs
ko
tls kata rdze znajdo..o siQ przeto •!.ci łkuset histowk6w s owieckich
narodu rosyjski.o..0;
sowieckim Deralan ..Idy stracił. laskę w oczach dwo..
ki
ru Kz.emlowekło go z 'powodu pisania ba &ii wykpiwające j bohaterów
M
okr,-:.1su nodzirderza swiótf3go, t•ziv. booD.tyroi.
us
Opera rosYieka,ZYo łe za cara 0 /2;yn za calJa/ ,:..;:rE),..na była za cm-►
s)w carskich. zwykle na -?niczątek sezonu w obeenoóci cara dla pokrzeor-rok,e
z
eu
pienia ducha, a tekst opory opisujący walki
wieku XVII-go mial s łu,:yl jako uspr....wiodiiwionie rozbłori:x, Gała
m
LMp
e
Th
cara, W okresie po rowol!;eji zowtala
co
opera byka by;%nem na z;.1
ona wycofana ł dopiero twa łata przed wojną wystawiono ją po.
Po
nownie, zmieniono jeynie tytuł ";4‚clo za cara"
":F.Wart Susanin"
t.zn• z a Bohateraskłury wprowadził w błąd r4.,.tro1e polskie poszuku..
lis
jetco wojsk rosyjskich,:
I
h
Zresztą powiecło?isarz rosyjski llowikom Pribojo ktry po
s
In
rewolucji napisał powleM pt. "Cuszima"„Gdzio wykpiwał r.d.iiire.łów,
kontradmir łów i viceadm.lralw noty carskiej, mmzia..1 w 1939 roku
titu
moli:434 drui.A czOó powierci. W tej czf:Aci rehabilituje on wszystkich admirałów., którzy nic zostali jeszcze. skompromitowani w
odwraca cały sens poprzedniej powłoki Zamtax
te
pierwszej
Powie46 siu2yó ff41. jako ns.tek nienie dla miod,,Wły do zapiay-
d
an
1"Ja.",CE,L4 3.1ę na marynarza A wic, nawracaó musi do oławy fioły rosyjskiej, a szczególnie floty czarnomorskiej Pisanie takich
powle6ci nazywa sig po resyjsku wykonaniem umowy socjalnej iso-
Si
jałnyj zakaz/
rs
ko
Gdy więc Sowiety prowadzą politykę antyjapoł4skg powiefSci
wszystkie powinny byó pisano w duchu antyjapo"skim Gdy w 1939
roku poorszyły sil znacznie stosunki sowłocko-anielkle i so-
ki
wiockoncuscie nn.loało pic powiedoioutwory historyczne I
M
nawet wywody naukowo historyczna pod enLem widzenia walki z
Ani.;ljeg• W tym duc u napisana została w 1940 roku a wydana w 1941
us
rota
egid 1.1comindyiKomisariat Ludowy :3praw Z. ranisz-
m
eu
rychł, historia cti-plemaojis redsował dzieło b•vieo-korniaarz ładowy spraw zą, xsa ni e z ch, a nastTonie komisarz ludowy er!liviat7 pet-jeiz
kin 4sią:":,ka ta była zalecana jako iwtrukcja objafiniająoa dla
PiN,J)
.3
Th
urzędni c w 14aricominlziełe•
e
Sie.riojeW ()Joński nie 1-xx:Lata:i do wybitnych . ploarzy rosyj.
Po
ok:14h. Pozazck'Lroócii on jednak sławy Tolstojowi,któl.7 w jed.ITym ze
S'Toich
pierwszych ułworw pleni o obronie Sebaetopola•
lis
z taco okrsu epopee, co s w rodzaju eivvoj..
Ciefki postanowił zw..
h
r i Pokójn .-
charakteryzu-
s
In
przedmowie do jogo epopei redaktor
pewne j si.e.• b Je . ngij i s opoki
je epok9 • Ot o powstaje ob 7.4X z pot
titu
wiktoria ś45 klej, roc ne j dzięki tmie j ę t nol:ic i kołoni z owa ; La i Za :LO.MrIlla
nia o;ron.l.lych pa4tw. 14:klja okresu dobrobyt-u i roz- kwitu City oraz
!. ''ostali królowej ' (. iktoril,,daty wo
j ownic z e j • kt iza
te
straszliwej niedoli ł r1 .Ty
',-ał !ej enme na -;ilo rz e zarne • z o5 ta :ta w ni,
syła
d
an
st:rzowski spoub 4:1:croilons. przez pisarza; Autor Dokazuje drw,-;iego
aułom tego draplatu o•!,rtry przypochlebia 519 uzurpatorowi apoiconewl. I d.emskuje brutaną Podstawę sojustu dwóch pa,i:'iatw, wstrtiv zez
Si
vlorski handei n
łergłejew
obwalmy jest
311111i0:?,
rs
ko
VI przedmowie
ci1ate.
1;7 Uw opisuje vrypadidiscile kreali je z pat os eri. Ylt3.,1VrY:i5.$ zez°
oburzerUa.
ki
Warto więc pr toczyd wyj.=:4tki z tego patosuiR pot(Ana 3wQjr
całych O ZT50 i Ljwiat,a jak Ausł rui,ja,
us
chodnie Indie
1.7- xł- aix,,,,wan.la o8ronnzrch p.a..stw jak
M
urniejqtnoJc14 kołonizowanla
autor nic tylko utworu. "ario o
eu
wielka burkmazja widziała s e lik Rosjanie mają t.Q11, AV4M taient .
-;1.ybojodow,
Ofiar; walk roijko.angleiskich w rura j3
spowodu rozumu/. ale
m
Pr471)7,IPA,,
4 a.
nary:i W i 1 o n ',..raty Axk,:,111.• Woroncow miał zarl gotowy projekt wyparo.la
e
Th
projo kłu acz handlu r oz-, jo kicz° ze Wschodem, kti ry przyniós łby
A,%11.1 z rynków .chirskichs w dziodz,lnie handlu op:Lum;,1,/słr•106/
Po
Innymi ołowami, a%iolski samowłac:1„c'zy Lcapital nie tyle
bał się wojny nawet ze
lis
Sojusznikiem'1,'.1.noje4.0 lo byl w xi.ird
19k rowolucjigtktre. wniknie z toj wojny. A
rowolucja nie
h
s
In
•
byłaby łagoantejsz% od franounkiejO`Vstr•iOło
°(.- d,y, wie t14 o zwzo 913 tVlio synopskim dotarła
11
rw. Zo..k.; .1;u
dawiodziano sig o zniszczeniu tureckiej floty wLo4:-41:,- inies wowoz>;as
titu
burkunzja angielska o traciła zwy cŁy s polrx3 j, jak ''a`;`i
ł ot
a
nic zl,voigtonit nota brytyjska dozn.9.1.o. pora:',:flci•01
te
D
Artylruly w cazotaohsprzom". wionia nt.1 wie.C
rew v po.rłamencio sprowadzały
ł 41 nktWe t
mo..
d
an
(lo jednego. o «fioła rwyjsica na
morzu. Czarnym powinna bye."; zniszczona, a Sobastopoł jak do.wniej
Ka. 2?ta:.: .inas powinien by
Innym dziourdkarzom wydawał.° sili w Of; (,)10 .1',V3 oz% lekką,
Si
It
OnT.41
nietylko zn,szozenie cel asłopola ało i :7.U.onsztatu i
okupacja '1"otorsburgg:
i
rs
ko
no
'4,Z",t3t9pnie
pały na n 1.1c • krksłia przystąpi:1a do
ki
ostrzenia szabli-o Eskaar« anciełska tak samo jak 1, sojusznicza
tro.ncuoko. otrzymało/ rozlztz dotarcia do Morza '''zarnogo 1. ..,.,ablokowa-
M
nia Sebo.stopolu•i$
akcjomrjusze
us
"Amie chętnie by porzuciły "iłzrymsale
Ont-incyjokieo Towarx4rstwasani bandlarzo z Citysani
eu
bankiorzy iaryas ani bapoleon I I,m.rai V7iktorlaor.1.0
al,
m
.z .,,odzió Ul porzucenie dziola t kt(".4re kosz,towa'Ł o tyle pieniAidzysa hi.
dało praktyoznch rozultałuw#"
D byłoby tri nie do darowania i erzeohem wobon oflwiały
e
Th
)0h14'
.
.5 w
Po
civiiisation/pa prze ol«; oni wyst9pują jako jej przedatawiniełe °
12
/str4374
lis
"Wiktoria postanoena jednak zostad w wniczix kobietą na
;,1wieole,1310 haegko
nę pkł.3ra si(!gi toczyła na Wschodzie boz
h
owedzeniaimio, a. wiole ław posei kich byle pustynholbowiem
s
In
posłowie. ol zostali Rj14. zu,inqd na t łach, a dużo z arystOkranji
,ałobQ"
nosiło .:,
titu
Oczywilloie,żo była ite mowa tronowa zolla przyjęta ko
nie zr4lui w podob::ohwarunkaoh oklaskami i okrzykami z ucz sia•
te
"A4i9, przyzwyozaiia
do swojej królowej4"
d
an
"b ła ona pr yklat'lm . oną swego m0a i nie mania, przyldadną
matką siedmiorga dzieołosnodziowajem sł . w przzło,, lei kiłka
małychomiełkich ksiV.qt, albowiem jo; pa,uetwo byle boate i mogło
rs
ko
alg zjawiło na wiat °
Si
w3zystkiCh przyzwoicie utrzynywad niezałenie wiele łeb, by
: s1y
"Ta płodorodno4(5 królowej działała n zyjnnie na
Arkgilków• ł odkre4łał1 oni równie4o jest ~xxx dobrą goepodyjako krółowa sumiennie ',TAxon,ffu,je to oo mDZI wykonad.;"
ki
nią i
wprzykInd w :, :zanie wojny z Rosją powinna byd pr o
M
radni
wojowniczą i oumłonnie wykonywała walę wojownłczejiM
us
"Miała urkJal uniarkowanyl...•jo ~lan.ontu wch.c>lzila uro-
panianent (Yffacji idąc wolną• z 3lowq podniesioną,"
eu
ozoleota3 jak wyreda krdłowej, a opuszczała parlainont pod akom
m
"O mętu jej przytaczano nastVPuieice powiedzenie filozofa:
m
x.r.aW; eiNDU Tuo,..zgo.z e, T uxoq.o 2 04
eu
z•wo T,"Tuz o e Tmv
ozu go.z z' 4 Otri,-41U2-4" "Z410 eti.Zad O Z 5,04 9 tagyo,?; •
vwTzpyot
v_ggo f wo oumoTyg o o
<T0,.111.10 o op ?)T 9oz:zpotA UrtoTtA. bz- ooza oc4 Tty,
us
ti,!../;ł:o-tv
&Kko o>lo
T oTupuptop tka
M
.ekt 9aoo Tj° o4 .d ,gii.trzlytmoadoz.zd: cr naqaa .,&'u 4:ttatt a o q,N rftx tv, o 13u wou
kz41.1(x.,4
tfioTql3a3 TT
O
ki
T
inio.egaol,r ottoT,o z T oulf.,,,, - (40215:',4,,,td•
Ty.oTt°t oq oxq.t um • • • pIT on,rp4 Tg4ortgo 124xiqp
rs
ko
o4tq...1Ukli**Txo oT z p
—oz 14(xem,44uT oulqooda hqou oz TroaqoTiA0,1149oTjo ,ZosTeT2u1, T
ziard i; T xii,loa odo Tuvza vu,,%xx3tu TzuTx oto T9xte z z'aztil
TxoToT2tuter
Si
z ozad u.Sul2M0 pre#240 Moxurtqw
.!złozo4o4 ¥4¥
;I:ł o.iu4 !-.11, p
ooTuqoTele zozad tioptououloaj 21orom, 13TuumoqaoA T
02~iTT vuooloccom op
ui
w/1„. •vaq, sbT ,4›,2,' 0:::;'0U,IZQOquq.No
IrXiX0A,M.
Tuiv od 40 iav.
d
an
oU'N.Z,,T SX:1#04C)
o..,24 od bkmp
npz-4.4.m oT(lo oTzpT N-uurr
iV«kV'UCB
te
P 1qoz.1,q, tx; '0:V40A 0*C.4 IUSa:yf IAZ
titu
0.7[1:4 oTucti o v:31-u.w.0 x:cloAtd.:4, 4, wop ozpttuq via
-ozd, pup
b'. 13
"i Trz pc2
opIzzoq,
';,T.4,petC>rj
s
In
unzaow
0P14310-T3wo
.ffloci,x 0/WYZ
4tta4
/m T oTzplaT
4up oTu oTu
OTUOTM -11=-(4Z
1;,(104,d rtarp o r v ,£oi,.z pu Trui: T T T iZq 4,z lAu.
uoTila m bT9 bwozzoq.uTeZiad penlo T ovz'
•k zqvg.T.d•Izt ht:›f:Tu
h
vtivato£zfl wytzzpad 44ufk
lis
wro2blood oTu o2o3fTgyrco4wm4clo Agus4TTw 00T 40T 1" vTUOIQk
uTucf rdu 4. ~u
04,9 or,wiz oTtu /a9uo n pa g g In vplru:,;oci uTT,9x.tv
g T ourrvao,4491.) «z 1'49qoovA ox,5.A4
OP pu.kiogao.t4 4o-t
unu %Lo r zŁTu repisToT2wg
ucz
Tzi.-e
Ok"ioq, r eTop, ouoTA,z2 ovozzov.rtn4.5tdM X'ej, 0
!4.20 f$
cr;oul .455.z.4
Po
oTu
Oz aaTM
«
r)C1 64 op 6T5 9.1n,b44m
o.,sZtcuT P
k/4 O " (44
e
Th
,NT v2;
zpo zToT ivw7z
9"
7.
Th
Jaillartz4,1tX corkiewbo':: O wiele glębors4 jest nr 4
- 1 za_jr,onia- do
ort c pianu i pos z tdc Imania w ta j omnio zy ch łab iry ntach a t run z tv.b
e
?» oty o h ora z d robnyoh, warto ;le lo_ , yo h rzec zy:"
Po
1' •51V ton •spoeób rozbijano m kawalki droc,ie fortopiazw
zai:,:ran.1.0-Z1V3* UlIoy ZOS ta 2:c1 Zawalonu c;ruzami tych odiaAków›.zreeztek
lis
n,ajconriłojsze nebło
t4'4o,'lxotkli. oficerowie a-r..k-f,i.eiscy vrlasnOręe
h
cznii ohvf5rtali jw,y'olk•.wail odwozi:U do awoich k:ajut,jalco prawnie
s
In
przyznam% ze, oby z wo j cynr4:
"Gdy dzięki policji,. uzizkly 6rabie.- o dokonTwano
raazynarzy,,tołniorzy
,
oi!'ic-3.rw, przystq,piono
titu
po6t,ornu
1>o6roau togo dokami..; osóbi4c.ie gexun-,ał rowoo yr ir4le, Intereoć',w.
te
dobrc3 otaroj Ang3.1.1,ptr,537/
ałej idzie ov-,-.:zo( owy opis rabunku oraz listu generała
d
an
ngla do ,.116 is kto Go
ra. 34a E'..rownas zpowodvi Z43howania,
n 61.1k:m Wobeo zsiniz y kap
v;u: zo_ zając
ro,..Jyjacy .rchQ O 't;owi
y1i nloo(9,D
Si
*Jednio wykształceni taby znało d` z* górze Mitr,ydAtar t r'b
rs
ko
l_złuroj rzolcono zmjdow,ł Lo 81.9 duto r:, QkZf oonzwoh.intorwenci
do. kopallia
ca
J odnooze&lio wzioii się do kopornia.
cmentarza miojskieso,mpodziewajqc n1.9,447., znajdą w mogiłach nie-,
wybitxzroh nieboozczykÓw,d-ugzo zlotych. dr06'o.
M
c(y.,:m04oin/Str:-.5$8:4
ki
tyło 3taroZytwch
us
"Ało Andiłia nigdy nie przogx>ywała wojny to było wiadome
z hictorł is....A.n.iels.1;!1, rzqd woboc togo zdobył 04,9 na cooto eby
eu
poitaza4 Icontynontainej Euxopio i :,:so Anclia dopiero zaczyxa smalco.
wkd walkę z półnonlym niodwiedziente dopioro py rstv7.7u..,1.e do
m
os t
s zablin/
e
Th
•
753/.•
Frano'tzzl Iq) i14 ze ws zys tkłob. odruę ll.
u.)k,-,:s.łak .1.61.1$ powo.
Po
dzonle franouskie drsdnił.1:.4..).rdzo
s r.mot
niorzo rosy Js y ł Ir.ozaoy o k.!;:.'d4zy. dooierail ao
lis
ouclzozieYrd3,1doh boz wszelkich przopustok
z Franouzarril
h
ro2zlowy na.
11E.'',
prowadzicS
z AnG1.13zxrd ,
oy wydawał:1 in
ts
s
In
19 "bo zs e nn milvn na rodom%/Strs
iktka tao na
a na przoz autora w o zrwou. 1939 rokU
titu
zoate,ła w nkr•óoonym tok4oio ozzozo w roku. 1940o a w «ni« forale
w roku, 1941 Po wybuohu wonz.- s owłooko.u.Iolio okio o ksią ka ta almo
zavart ego s oj=
te
4111.1.q, z wtUct ponownlo wy (Ina, t . W roku 1943
ostatnirJj stronie omlbani.1 "'Podpisom do
d
an
:1?-olzroli
Ino
Mx 1942
1-,oku.
o zna ozo ni o- .1;,a ne3
b.'Is t orye zna
• , tajo s irj niebozploozno * utwary zontajq wyoo:Z':9-vrane. do46
wrt o wraz z auł oliekal,;:
V17 O ofaae•
wszyatkie ksią,2k1 obraajtkoo
3alF 4% 1 M SJ
.
j
rs
ko
1.%1;tio r orts
1431ą
a
porozunin
ul s ovio oko-n1eniook•logO•
Si
zosty
PCY.30M3-
zostałe Iff,m>tarlqo
Glo-"okło•
Mlmoo i!; w J ona °zbory .L'ur•Ityo zamłoiia• 90 L,,tron, drulm
:lytn31,1 W ZA.);Azniku... ',4rydruk"zio
iitor o
klikaset takich knifV;ok podozas wojny z Rosji
do An53.11.;
us
Oogyv(14oło kampanja kxTaiska nie olozzy f319
AnG.11.1 ło autor 'ł omot,
papu.
ły.1.:te:) loanpanigo ai.
m
eu
Lrrio Yie iq naw
t 0
M
WY0k130M4.11.0
kedrke$4
4 MA-
ki
arkUn
xtmOntQc,
. g ,1.0i10, I
Th
i.
to w roku 142 zoatal on nacrodzony premią z, tailnowokqlp
e
W przodmowło do ka 5.t
2.zyłamys uSebuotopoloka atrada"
zoatala uznana jako JE)don z najłopo .yoh utworów łłtot«tury otItał-
Po
nleh
Sex 1e3 Oledmki Jest laueratom nagrody etaltbnow4cieP
lis
sinia 29 Iv.
ziornikg 3.8413rii;
h
te
titu
s
In
-
d
an
ki
rs
ko
Si
m
eu
us
M
ky,, a iO4/
L
e
Th
Po
17
Między streszczeniem artykułu "Prawdy", podanym
lis
przez nas2,-.uch radiowy Ministerstwa informacji, a
h
streszczeniem niewątpliwie tego samego artykułu,
podanym przez"Soviet onitor, zachodzi zasadnicza
s
In
ró żnica. Lianowicie według tego ostatniego źródła
"Prawda", nigdzie nie wspomina o Polsce, ani o
titu
Polakach, lecz mówi o Rosjanach, UkrailĄcach,BU/orusinach, Mo łdawianach, Litwinach, Łotyszach i
te
Karelczykach, oraz o republikach radzieckich,Estos-
Mołdawskiej.
d
an
kiej, Litewskiej, Łotewskiej, Karelsko-Fińskiej i
ki
rs
ko
Si
m
eu
us
M
t),
C2
SOYIET MONITOR
RADIO BULLETINS FROM THE U.S.S.R.
ISSUED BY TASS AGENCY
Chronicie House,
TelepLore : CENTRAL 7723
72-78, Fleet Strect, E.C. 4
Th
e
No. 3772.
"PRI..VDA EDITOLJ.,
Sunday,
Octobar 31st,
1943.
18
Po
lis
if
MOSCOW. Oct. 31st, 1943 Undor tho hcadlino
L,
thc ., .r t for thc; C(--)- II4.4..,,L,Lb,,Q„Zq,,tj-0.11 of Sqv i c:,, '<-";91. n , tc de-31-1
' ravda" c i-ng articlo, broadcas1157SoScow- "radio roads:
h
Thc sio ans °f the Contra]. Coi2nittoc of tho Caumunist Party
of tho Sovict Union (Bolshovike) publishod yestorday on the•
ocoasion °f tho forthcoJnins 26th annivoreary of tha groat
October Socialist Rcvoiution constituto a docunont of troLiondous polił ical Liportance. _Thqy_ .a.ro_tho słoC;941s of tho third
yoar of thc Patriotic i-' Wir, _ hoy arc porraeated with theun1-e—d'eterilitnU6h." of the Soviet people to direct all their
strength for the finał defeat of Iiitlerite Germany, for tha
complato liboration of Soviot soil frori. tho Gerra-,n invadors.
titu
s
In
te
Twonty-six yoars ago tho Russian peoplo, in fricndly co-operation with othor pooplos, overthrew tho inperialists of Our
country and; in horoic strugglc for thcir indepcndo.n.cc , honour
and freedom., ostablishcd, undor thc loadorship of tho Party of
Lenin and Stalin, the groat Socialist Strato. Sino° thon tho
Soviot Union,grown into a r.lighty pc.)wor of advanood industry and
collectivisoci tamil-1g, has invariably Pursucd the policy
proclained by tho groat Octobor Socialist Revolution - pana°
among the pooplos of thc worłd.
S----------Peaccful construction throughout our country brought about thc
oconouic and cultural blossoLiing of the Sovict poopie. Tho
fricndship of 2eoples was indissolubly linkod into ono wholc tho Union of Soviet Socialist Republice. Thc Sowiet peoplc
=pod tha nich harvest of thcir croative labours. Thc poacoful developraont of aur country was intorruptod by the brigand
attack of 'Gile Gernan-Fascist invadors, thc bloody ensłavers
of t łu) pooplce of Europo, tho accursod cnenies of tho froodoraloving pcoplcs of the v,rorld.
d
an
Si
k
rs
ko
eu
us
iM
Our country roso up as ono man asainst the Hitlerite bandits.
Thc wholo Sowiet peoplo and thoir valiant Rod ,..r.rły aro for tho
third year.wagins a harcie strusgle. V,Iith us ara thc patriote
of thc Zurop_oan countries, fisqatins aga łnst flitlorite tyranny•
With U.t .. aro our oy)rossod brothor Slave, asainst whou tho'
Geri....u,n-Fasciet in\'aders, :aort al ClIQr.liCS of tlili S.lav" peopłce,
aro perpctrating brutal Gr ii.lOS ,
m
The SOViOt rk2013:10 arc wasinc war -for thQix' mothoriand in fighting alliancc with thc British and ,,..,Icrj,can neo )los. [Li-1—th°
f=n7---M--- ho .,-.,,ilitary. Liicht ul' thc) froodon- oving peoplcs
laust bo dircctod bowards thc spoodicet defeat °f tho Gorr,lanFascist oppressors, tho bittorost cnonics of i:iankind.
Tho war asainst our country has roachcd its third yoar and aur
people arc Electing this groat festiwal - thc Octobcr Socialist
Rovolution - in a situation of storn and bitter warfa.re. This
situation has chanscd during the past year. Thc slosmns ci'
thc Contr ,;1 Cof:wittcc of tho Co.i:munist Party of the Sowiet
Union (Bolshovike) refloct tho docisivo tura in tho coursc °f
lon
cont d. 2.
No, 3772,
Th
issuod 1 tst yuar by thc Qontra ł
L,
thc wr i,'` T110 slar'ans
dbfondors of
cali to thc
?"-U;1-71 wcrc
of thc C..1.?"..1
4S :t° fich.t to tho
s'W(3E;
t_h.cCau
of
lofendors
Staiinrjrad, thc
i hil at o
dk
ann
2,nd
1-iro'vt
t
to
1.0.E-4t el.r°5 ()f biaad, to raut,
Staiincrad
rtho
to
np")Q?-i
The
th.e oncily hordos without
fighters was: "Defom" ovory inch uf'otir nrS.tive soil. Raut tho '
i si ilcr caił wr s aci.drassed to the d.ofendors
hatod.onecy."
thc Caucasus.
e
Tho hcroic ooic of St-tiinc;radL is livc n.riel. will 'novor fade fron
ol" tho, Sov ict pco ,:to.* Nur will tho battlos for tho
t ha
forcuttch. Tho °nony :Was. routed and hurł od be,ck.
bo
ectucasus
w-1i- )araiiciod
Sine° thon -vsTo havc witnossed tho Red
expulsion °f the
offonsivo, and wo ar c .witncssing tho
°nony fro.E1 our coUntry.'
19
lis
Po
h
Undcr thc Rod ..r,L'_•Qr! s crushinG biaws thc eno.o,y hordos• aro
foverishly, reclin back, strivin.G in.vain' t° nn.ke a stand an
wost, far thC coi-.1płato
intortiodiato lincs. "Fu rwni.d ta
of - he Contra.' C,:n..L.itt
iiborat ian c f 3 Ovict rJo'-k-iw e,114=
thL"_ ycar 1943 addrcssod to tho vaiinnt
tia"431.1". 0.:P.S.C.(B)
"Incessn.nt ły .„-JursUe 'n.n(1 iri.c •out thc, onorły
Rod
troodj. G.Lvo•tho;n ino chance t O ontrench theri.scivos ożl dcfonco
tho Ger';_ -trtn:invad.t.crs, but
iincA; Su.rraund and
Tho' sicGans say
surronder!"
refu..,o,to
who
thoso
wipc aut
Usa skiłthe
Qursuo
closoły,
and
h
Cras
"
n
łaki:lon
to tho.
socuro to cut uff tho onon.ys roaa of rc-tros.t,
ful :n.nn
ho Ert ł o ryilo h L'.n.d nart a r •••
anni hi łat o tyla. 'Gc.r.Lian, żnv,aca.crś "
"WIA11. paworful val.loys of f ire dericiish
cunnors arC
fortifications, contros and. strongpoints of onc,Gy _rosistancO.
tho, offcnsivc",. To thc cavairyOboar the, way for aur troops
oncL-iy. t roois brn,voiy'
thc
,.:ursuc
y
' :Jen .1,9 Sala:, "Tirołossł
Raut thc eno.'.-:iy i11. tho
ranks.
onc3:ay
ł-ic
t
-dovrn
aut
ły
dotOni.inód
roar aha, fianksn„ Thc sioGans ten. ś icn and wanon Soviot
to drush t hc onony".,,
hc n,(14.v.c,no,in(2; Rod
te
titu
s
In
d
an
Si
Tho Rod :S:n:1y is on tho affcnsive, inflictinG órushinG b łoWs bn
°f Sowiet soil
cnur.:IoUS
and
one.r.ły
have baon
citizons
Soviot
of
,Miiiions
has boon. iiborĄt.(1..
is ks'oing
:rostoration
on
.
york
intonsi,76'
SiavbrY.
frori
savod
on in: tho ,iibertted distridts, "work1r1L.; peoplo: °f districts
rapiday. thc tawns and
. Rdstore
libcr`~tc i: frał1 thc
clostroyod by" , .
industry,:.trrłnbrort
•
le rit, o 1.5n.d,lt.ts . 'T
thc-
k
rs
ko
m
eu
us
iM
Carryin aut the wist stratc-,Gici 1)1ans . of thoir
thc co.L:irand .of diJiłradc Stalin
h° win
..castorod thc art of warf-tre, thc Sowiet trooim aro .orossinG
hard, strugle lias ahcad. The eno:iy
forward to tho west.
`and
is bobanins
.1.s resistinG with all his
In tho
brutal, roods,nisinc; the: ińcvl t,ablc end thn.t'faCes
'
brothe3rS
aur
ty,
;
cni
thc
I district s whłch aro still hołd by"
and s i st ors J34-1.qq,Lris U kro. ini ans Byeloru s s i n.ns Idtoldavża.ns,
are awnit ing
Esthord'uis,
Go'nnan-Fascist scoundrois.
rk»reTr'.11.15Crat łon fraz; thc yokc of
(B) gigo
The słogans of the Contra]. Coul..tittee °f thc
then oncouragónont and c,ll thorl t° horoic struggle, wThe
hour of your liberation is ,'.-1.p. ror.ohing! Fan the fiwies °f
the- i)copio I s guerilin novcrlent! 1:;ipo aut thc Gerno.n scoundreis.
Heip the Red prr y with oll you .elight!'"
Our country is ap:)rbaching tho 26th c.nniversary °f the grot
October Socialist Rovoiution with brillż znt victorics in thc
battics a,t tho front and tho łabou.r in thc rcar. Thore has
bean a decisivo turu in thc courso of thc war, thanks to thc
tho whołe Sovict 2col)ło, insi2ired
fart that thc Red 1,ruy
of thcir
followod the
havo
onthusiasr4
by ł)atriotic
boloved ioador nnd orny oncrał , aur rat St,aiiin, to study
contd,
contd. 3,,
No; 3772;
Th
wir,
to naster nilitary' art, to fiGht and. to wark for thoconto
nt
be
to
r
novó
ind
,
itsolf
Ufo
nor
ts,
sparing no offor
20
with results n„lroady achiovod..
tic
Tho Soviot poopie havo achioVod thoir succossos in the Patrio
Party
thc
s),
hovik
(Bols
Party
War bocauso thc :.11-Union Coririunist
victory
of Lenin and Stalin, is thoir .inspircr wad, organisor gfor
unists
OaLln
Youn
and
nists
Corriu
ers.
invad
ovor thc Gerrian-F:a.scist
ers.
invad
ian
aro in tho front ranks of the fishtors against tho GerL
stili
is
enerly
Tho viotorious Rod 21rnyoffonsive. con.tinuo8,; Tho
oxQo ł
on Soviot torritory. In order to crush tho anolly and
tiał to
esson
hin fron tho bounda,r'ios of aur nothorlan.d,
to aid
sal,
dispo
our
at
s
harness x.11 our forcos, ali tho noan
thc Rod -s,rxy z
the slogany of tho
Our country will with onthlis ł awrrospond taincre
ase the output
Central Connittou °f the.,C;P.S.U;(13)."
:,rny Lian noro
Red
t
valian
of arris and ainunition, will givo aur
ć
oał
. Non and
uoro
łanks, .noro
pianos,
Givo the
to
't
offoI
ory
will strain o:N,
worion collectiva
for
ials
.nator
raw
and
tuffs
front wici our country 'loro foods
scas
aur
on
ays,
railw
tho
orl
ors
industry. ' Tho transport work
ted
orrup
unint
thc
o
onsur
to
t
ofl'or
ovory
and rivers, will strain
t
Sovie
port.
workinG of the railways and, riarinc and rivor tr-ans
buto
contri
intelligontsia, rospondinG to thc appeal,of thu
thoir offorts and knowloago to tho causo,
tho Gornan invadors;
and roar,
Tho whoło . of our. country, in indissolublo unity of• front
with
hor
Toget
is rallioćl around_the Party c':,f Lenin and ł friend, Collrado Stalin
Lenin, sld° by sido with hin a..s hiS loya
. In tho course
built. up thc Sociał ist StrLte and croated, it.s night
• for the
dros
i
c
e
of twenty-six yoai.s aur Party has trainod harci
is
skill
and
ge
coura
country's dofoncei• whoso foa,rlassnoss,
astoundi_nG the world today.
The St aiinist schoól of 1:2,ilitary art , t h.rou.gh Wh.ioh tho
e;
troops havo pn,ssed, guarantoos victory to the Soviot poopl
isor'o
The Party' of Lonin and Stalin, tho 'inspiror and organ ors, fis
invad
the struGGło for victory ovor tho Goz-lari-Fascist
Of tho
ity
łdoł
f
no
supro
surrounded by tho profound łovo and
Moscow,
true,
adrio
have
words
Soviot peoplo. Stalints iAreighty
rland
notho
tho
of
f
behai
on
n,
the capital of thc Soviot Unio
t
Sovie
tho
of
ts
stroo
thc
ali
in
riarks tho groat rojoicinG
utes.
Union with victory sał
er
they approaQh the 26th annłvorsary of tho e;',.reat Octob
siasn
onthu
łocl
Ravolution; tho s.Soviet . peopio wich unpn,rallo
tho Bannor
aro carrying aut tho slogan of thoir Party: "Unclorto
tho
rd
forwa
of
of Lenin, wich tho 3...6aklenshii)
n fron.
.pulsio
ex
thoir
and
rs
nvado
ł
n
Gorua
coripioto defoat of thc
OR)
(SOVIET MONIT
tho borders of our nothorlandl'
e
h
lis
Po
te
titu
s
In
d
an
Si
m
eu
us
iM
k
rs
ko
-JM/PIF.
SOVIET MONITOR
RAMO BULLETINS EROM THE
ISSUED BY TASS AGENCY
Ci4.orikle SoQse,
7722
:
72-78, Fieet Street, E.C. 4
Th
e
Po
370,;
"PW.VDA" EKTORIAL
Thursday
111Ovonbor 4th,
1943.
lis
MOSOOW, Nov. 4th, 1943. Undcr tho ho, ring "GalLint Troops,
n'apio",
you aro Awaited as Liber-tors by
21
h
bruaG.c.st by liuscow radio this norn-
"TY1"°b""l_oadinc
inc, rcads:
s
In
Thc Soiot pooplo cc,lebrato the 26th annivorSary of tho ;rent
Octobor Sociał ist, Rovolution in the joyful days whon tho Gallant
troops of tho Rod -rny aro Liorcilossly pursuing the hatod °nony
titu
and aro irrosistibly advancing sti.11 farthor to tho West.
En.blzonod with tho ;lory of tho victarious battlos on tho N:
Dorot and tho Kuban, • on tho Mius and tho Dosna, on thc shoros of
thc aLzov and Black Sos, thc war blnnors of our glorious troops,
te
aro today wavinG viotor.lously,on thc riht bank 'of tho Dnicpor.
d
an
Tho torritory libcratcd frol-1 thc GorJan invadors srows day by
day. 14ith ovcry stop takeh by thc Rod rr y towards tho West in
uf Juvict poopio arc bo.Ing frocd
its nilitary
fruu German s ł.:vory and subjugation. "Tho Rod 1..rny .has becono
, insi tho Hit1orito troops,
strus,le r .
an ansy of life; and
an arny of avongors of thc 'violonce and
inflictod by
Si
the Gornan-Fascist scoundrcls on aur brothors and sistors in thc
occupiod districts of aur ilothorland" (Stalin).
k
rs
ko
perpoł rated by tho Fascist tyrants
Unhcard of atrocitios -rc
havo inv-dod. łrrefutablc
thoy
which
iorritory
Soviot
tho
in
documents of tho Soviot Governuont and statcnonts nade by Sovict
citiSb'fi -havo ostablished the por.pctration of trucitics of such
a charactor as to froozu tho blood in unccins. Tho Hitlorito
m
eu
us
iM
cannibals haro skot tcns of thousands of conplotely innocont
poaceful inhabitants, oid non, wonon and ohildron. Thoy burn and
dostroy flourishing towns, blow up W.nes and fctorios in their
viiiagos to tho ground.
nad fury, and raza largo ahd
Monstrous aro thc ordors of tho Gornan Co,11.1and which proscrLbe with
brutal frankness - ruthiess dostruction. "A11 that can in any
way be of uso to thc Russians, housoS, buildings, dugouts,'
maohinos, notom or wind-drivou nUis, woils, hay and straw, nust
bo destroyod and shattored, houses nust be couplotoly burnt down
and gronados nust be thrown into tho fires so that evorything that
will not burn shall bo blown U. Wol1S aro to bo destroyed
and fille.d vrith aił kinds af =toria2s. Stores with gramn, straw
and hay nust bo burnt down. ;dl household articlos aro to bo burnt.
Each nan nust tako groni; cara to soo that,a region 1pft to thc
°nony shall for a long tL-Io bo unusable cithor for 4.1.itary or
ccononic purposes".
We shall lay aur hands on tho n.uthur uf thoSo 'ou1, inhunan ord rs.
rcach out to a11 thc nitiorito nurdcrors, firo-r-isurs and
scoundrcls, ovon to tho vory onds cf tho oarth and shall band thcn
ovor to justico, Tho Hiticritos shall "Jay for ail thoir unhcard, of criJos.
contd:
V89.
Na
oontd..-
Th
Maddoncd and huLliliatod by thair dofcats at 'bilo front, tha
G-orlians arc .lorc =d _loro intant on puti;in to thc fire r.nd
sword overything thrt collos anto thcir hrnds, our poopic, our
buiidinGs, aur uoods, but no dostruotion, nJ atrocitios ca.L1Ii.tod
by tho 2ascist can dcprive Sovict )cuplo of thcir hope for spoody
liboration. Thcy boitcvc in viotury; they havo faith in tho
Rod .t.rly which is ooLlinc ta thcir, ho:1p.
e
of Sovict citizons in uocupicd torritory can airoay
hcar tho cuidus of tha Sovict tank colunris. Ihc sound of our
artiiiory cannonado and of Gur aorcp1'3,no ouGinos airoady rcachos
Thoy can fcci thc adva.'aci,ng r.=ch , of pur Suviot traops.
Soviot peuplc laso tho hops
Nover; cvon for a singla hour,
Npf
22
lis
Po
h
This hapc w',vc couraGe. to the'Savict rcupio. Tt holpod theLl
to fight thc Gor-an invadors; Thc powerful e;ucrilla _wvo,Lcnt;
of Sabotasc in thc towns
thc sabotagc af uer,wa n cntorprisos,
agonts in the aocujiiod
and on railwrys tho excoution of
towns and tho distributian of Suvict nawscrs and news, ali this
1-1-?,s baon tho horoic wark °f Soviut patriots, thcir supre:'_a gift
.cnc:I.iy trias to anuihilatc and dostroy
to thcir Liothoriand.
cvorythinc do-r to thoJu, all that thoy hr,d crcatod in tho ycars
of pcqco.
titu
s
In
te
Dark inc cod was thc lifo °f Sovict pcapic umiar Fascist siavcry,
but in thcir darkcst hour thoy did not lasa confidonco in
vLotury, faith in their libor-tion. Naw tho haur of aur .victary
is drawinĘ; noar, tho hour Of thc co.L.pictc expuisian uf tho Croran
invadors fron Suviot suii. Tho Rod _,ruy is fizhtinu, oń the
of tho Ukraino, kas untcrod the torritary of Bye1.4.;russia 'Lnd -the
Crinoa. in .lorc and ,L=e populatod placce, thc &nrict Rod Flag
fron aur suit is
is naw flying, tho sass ox:uliun of tha
in procress.
d
an
Si
farto-t that bufora us arc
But we cannut J.,Jr a sin:;:lo
widor tho Go=n-raseist yoke
af'Sict, p0apic
,.1M.-rt"-u's with estion. Wo aro liboratinc thc'Ukr.3.ine
who :
tho Gorans, and fi?;htin bttios for Byolorus.uła, but bofcro
us stil]_' lic tha Esthunian, Lithuanian, Latvin, KarciłanFinuish and Moldan Soviat RepubiLos. Bcfure us lic Xiev,
7ŚInsk and Odassm„ BoL'ure us aro hun:Lrods of largo and snuli Soviet
towns and thuusands of .2opuirtod :)laccs which ro awaitin
libcration.
k
rs
ko
us
iM
"Our boiovcd onas, how we havc waito2, for you". 1'h9t is how thc
inhabitants of liboratod villaGos, with tcars of joy in thoir
oycs, 3rect our truo2s. Wo skali rcibor that :illions of our
pcopic cannot yot sny thosc words aboud. Thcy c1n auły kopo fax
w~rc and awaLt tho arrival of thcir liborators with
t.his ti.J.c to
Lipationoc.
m
eu
uf tha C(x:_iunist Party of thc
The orLil of the Ocntral
in tha sloGans
Soviet Union (Boishoviks) addrossad to tho Rod
fur thc Novol.lber anuivorsary, says: "Valiant troo:ps of the Rod
undcr thc GorIaan11rnyl llillions of Suvict peuplo,
Fasoist yokc, await you, thcir libcratars. Striko 'hardor biows
at tho cnony ł Wip° aut tho Goruah invrlorsi Forward to tho Wost„.
fax the fuli łibcration of Sovict soil".
The Rod-;'drr y is striking shattorin biaws at thc onon,y. Tho
sucriority in tanks
Goruans hrve airsady iost ali thc
and pi-2nos. Tho Suviot ;:Joo:,10, dcs)ito trc.,Ionduus difficultios,
with first class oquio,lent,-suporiur to that
has ar-lod lis Rod
is also winninc ilastosyunr thc cqui1JTho Rod
of thc
riont of 'ehe cneny by its suporior tactical
cont
e
Th
oontd.
li
Po
.No 5789.
sh
Soviot
hs n.).turoj in fishtinc. 2hó totical
skill of tho offioors Y1as cnuruously incroscd,
undorstandinG :Lun; tho rany anG', filc has
with all thoir rich ox/)órionoo of tho wag, thc Re2
has oLriohod thc 9.rsonal of its oqui,7nont by now taotioal
o L)urrtious. Thc now StUinist
1=thods n,ne-1
x^11 cup;
hrw b000.-Ic un inpurtant rart of
tlitr,dninL; of
trJ ;1,9 rank and filc Rod -r,.-3y .L= to
,,cnorals.
s
In
23
titu
Tho libarution of SJviot soil
tho Hitlorito scoundrcls is
tho duty of cuch Oovict Goncral, offiocr
rank and filo
te
soldior, it is thoir saorcd (3,ubt to thc nothorland. Gur poo)lo
docs not ruL'Ę co anythin',-; to =suro thc colJlotc clozra.n of
Soviot soil fror: tho ucrrla n in=',ors, to onsurc thc docisivc
d
an
JofoRt uf tho hatod °nony. By solfloss wark in thc fa.ctorios and
oollootivc fam fio10,s, tho toilors of aur country aro sivinc.
tho
that it noods to win victory.
ousloss flow of
Thd
dovolopLiont of thc j)ro-Ootobor Socialist Enulation
Movonont has rosultód in brillłant achicvwonts in industry
riouituro. Tho Suviot pooplo sivos its bolovod Rod rny
w:crythins rocuirad for otul noro and noro viotorous offonsivo
u,)orations.
Si
ki
CD/S/ .
rs
ko
Baso on tho unprallolod suport of tho wórkurs in thc roar, tho
unc:lor tho ban= óf tho ercat Laniu, undor tho
Rad
wiso loadarshii) of aur srw.t St łini will fulfill its harcie
nission. Tho Soman invors will bo cuniJ1ctoly oxollod fron
(SOVLET MONITOR)
tho confinoS of aur
m
eu
us
M
1Q"+
Tylko do użytku służ bowcgo.
MiNiSTERSTWO
INFORMACJI- DOMMENTAOUL
Th
KOWNIXAT RADIOWY. •Z DNIA. 5 L.L)TOPADA 1943 r'•
e
•
-5.111•.
yistępne.
S.,p7awy polskie.
•
•130AJn nadaje w dalszym ciogu Vr języku nio..•
miockth dużo wiadomości o Polspeft.;..n raczej O wydajności pracy ,a:J,ministracji niemieckiej w i'ołsce. Cia.
kawa jest audycja o Galicji : Niuney łwiordzą, żo
slwo.Gaiicja,oznacza/po słowie ńSku/ ''kraj so11".
rk3or~ in WPD, po niemiecku, 4X1,ł g.14.15./.
•
h
lis
Po
24
or a n n y/
s
In
Spr,awy ogólne.
•
•
te
titu
.
SacSo Osi po(więcają większośóaudycyj kantbrencji'moskiewskioj, nio wnoszqc jednak nowych
eleMontów- propagandowych. Powtarzano sq dawne slogany
a zaprzedaniu Europy bolszewiom i t.d.
T.
d
an
Dołyczące•
Si
' BE=N Ni'D, po niemiecku‚ 4.XI.g.14.ł5.
=3Wk donosw.1 z Waszyngtonu, przewodniczący komisji
wojskowej Senatu :,.,Dyno'ids wyraził zdziwienia, żo delogacja
amerykańska w Moskwio nie osiągnęła gwn=cji niozalużności
• par';stw bałtyckich, Finlandji, Polski, Grecji i Jugosinwji.
•
Z Beynadowszo oo następuj()
kerospondent londyński gazety "Nem.° ZI!oi,ijhor:Zoitu/g" pisze, żo po konferencji
moskiewskiej prctunsjo rosyjskie co 'do wschodniej Polski,
mtnstw bałtyckich i Besai'rabji zostały właściwie uznano, i żo
Coraz najwyżej nota byo nowa o poprawkach granicy wschodniej
k
rs
ko
m
eu
us
iM
Z Krakowa donosz
słóWó
• '"Galicja" jest słowem
słowiańskim i oznacza "ziemię soli" /Salzland/. Wydobywanie
soli jest jednym z najważniejszych monopoli Gen.Gub. i przy«
czynia się znacznie do pokrycia wydatków pco
Pokłady
soli znajdują siy często na głębokości 10 n. pod ziuniq.
Obliczonin wykazały, żo wystarczą ono jeszcze na 200 łat.
Wieliczka I Bochnia d'ają rocznio ok.100.000 ton soli. Pozaton
.wo wschodnioj Galicji wydobyto w roku 1938 45.000 ton. Znajduje się 'Clr:1 ok. $00 kopalni. Nałoży podkre ślić, że wydobywają
tam sól już od tysiąca łat. Szosa ze Lwowa do Sandomierza
niu jest jodyną, noszącą z dawien:'cl'awnu miano "Sałzstrasso".
Również szosa z Krakowa do Wrocławia nosiła niegdyś tą nazwę,
ponisowcft, sprz,owoZono tą drogą sól. z Wioliczki na W.ąsk. W Wiehewee pracowalcr przed wojnq1.1/2 tys-. ludzi, a w BochrJq 500.
Wykopują tan obocnio sól na głębokości 200 do 350 metra.
NioktoreipokIady soli ciągną się na Q kii.onotrów.
Th
CAL,JS, po angielsku, 3.X1.g. 17.30. p?..t.B.B.C.
-Gwarancjo, która dala Polsce, W.Brytanja i St.
Zjodnoczono, zostały zanulowano na konferencji moskiewskiej.
e
lis
Po
i!:
UBBS /0ś/, po angiolsku, 3.X1.g.20.30. D-t.B.B.C.
=cy w tif.Drytanji są w dalszym ciągu bardzo
wzburzoni u związku z wynikiem konferencji moskiewskioj.
Są oni przokonani, żo ich zaprzedano Rosji. Polacy podnoszą 25
że powołania sig na Austrję i jaj niopod łoglośó i pe...
minięciu Polski jost gorzko'irohi'o.
h
1JRYŻ, po francusku, 3. ł.g. 13.00. D-ł .13.3.0.
Churchill‚ który rozpoczął wojnę dla zachowania
całoś ci torytorium Polski, potem jak zamordowano na jogo
rozkaz Sikorskiego, zgadza sig obocnio na podział Polski.
We wrześniu roku 1939 żądał on wolnej Polski, a teraz zadawalnia się Sloganom, bardziej dostQpnym dla gont34mantów z City
Polska maż() zginąć‚ jeś li tylko przyja źń nasza z Sowietami
maż° być przoz to uratowana.
titu
s
In
te
.L)RAG .0 po wggiersku,.3.XI.g.17.30 . D-t.B.B.C.
Polska i Węgry, dwio twiordzo katolicyzmu na
wschodzie, znalazły się w niobezpiecznym polcAoniu, przewidzianym już przoz ntykm.1.. Wjusznicy padli ofiarą Inprializmu sowioCkiego.
d
an
ri=500L1 N.2 pó angielsku, 3.X.I.g.12.50.
;tost rzóczą ciakawą, ż c aggentyjSkio gazety
anglofilskio unikają wszolkich wzmianok o przyszłoj granicy
Polski i wszystkieo, co dotyczy panstw bałtyckich.
Si
vicAy, po francusUte¥ 3.X1.g.1235. D-t.B.B.0.
k
rs
ko
Rosjanie na konforancji moskiowskioj odmówili wowadzerda
rokowafi, dotyczących Polski.
po angielsku, 3.X1.g.18.00.
Z powodu bombardowania z powietrza, Nioncy przono•
szą swojo fabryki do Polski i do Czechosłowacji.
0- g' ó ł. n o.
us
iM
II.
eu
bERLIN,L po niomłocku,
trct"k ćfiloszą za Sztokholmu, zdocydowana przonieśó
rząd jugosłowiański z Kairu do Moskwy.
m
BRUKSELA{ po flamandzku, 3.XI.g.16.00.
wiadomoś ci ;azot szwodzkich, rząd jugosIo»
wialiski postanowił rozwiązać organizacjo gon.Michajl.owicza,
i kazał tynf organizacjom połączyć się z partyzantami.
Tylko dó użytku slUbo:vo.
14NTSTERSTWO
INFOR4ACJZ:I .DOKUMENTACJI
Th
:.,'EDMUNIKAT- RADIOV3 Z. bUłA. 5 _LISTOPADA 1943 r.
e
Wył
Po
26
Uwagi.wstuneft
.
,
lis
h
nadios. acja - raóT.Kościuszki;krytykuje stanowisko zajMOW'ane przez radiestacWświt twiardzqc,
nawołyWania do bierności i da.czokania z bronią
,,,,,f,~ed
'Yu nogi S,hasłami
ą
reakcji, kr'e.zdJoztrax~-4
M
przemówionitk¥
mosklowSka. MoskWa nadała pordz'ilrugi
ter,«h PdiakóW, któ,rzy ostatnio przoszłi z armji
niamiaokioj'do dywizji im.T.X044uszki. Korospondonb
"izwłaśbji", ogłasza 'wywiad. z gan4Barłingiam.
titu
s
In
te
S ra o o
. ypag o•z na tamab konferencji moskiewskiej
a4u,WgIóWnq pozycję tak w propagandzio Osi, jak
.1:wpropagandziu zooSkiewskiQ Koomunta:zo nio wnoszą
nic ndiOgo.
- '
d
an
I•
Dotyczące Polski.
~4* *owa
Si
4WIT,;, po połOku, 4.XI.g.19.10 i 54XI•gi094001
Od początku wojny dajemy za siebie wszystko aby
unażliid wygrania jaj. Wkład nasz m niotyłko znaczenie
moralno, alo również i strabogiczno. Polska pierwsza przo«
ciwstawiła sig zbrojnie inwitowi niemiackianu we wrzo śYi.iu •
1939 Zahamowała go na prZociąg kilku miesięcy, dając oprzy.mierzonym cariny czas na przygotowania się , Od togo wrzonia
trwa wałka Polski Podzionnoj, która wiąże znaczno siły niemieckla.1 uniomoż livia użycie ich na wschodnim teranie wojny.
il-)0q.J4nio:boiesno dla Niemców jest zwalczania przez Polaków
.brful.speb14. niamidckiegoi który idzie •z Rzoszy na wschód..'
że :jedna trzecia transportu ułoga
Sama. Nioracy przyznaj
zniszczeniu, dzię ki akcji polskich oddzialóW. Na skutok
skiej akcji Nioncy -są o jedną trzecią słabsi na froncie
wschodnim. Innymi słowy są oni o 33.,(p słabsi. To na swą
olbrzymią wymowę . Pragniemy by wiadomoU: ta dotarła do
Węgier. Węgrzy są narodom z którym byilAmy w tradecyjnej
przyjaźni i nic) znajdujany się w stanie wojny. kilo Węgrzy
są po stronie Osi'. Naród węgiorski powinien pariię taó, żo
bliski już jost dzia ń, w którym Niemy spotka ostateczna
klęska. i żo wobec togo nałoży zrobió wszystko, by móc
wziąć udział w odbudowie przyszłej Europy. W Polsce Niemcy
tracą jedną trzecią częśó transportów wo onnych, a ił() na
Węgrzoc114 Ani jeden.. Węgrzy niosą pomoc lemom« Konsekwencjo
m
eu
us
iM
k
rs
ko
1
Th
będą przykroi Niosą oni, bowiem pomoc, która ma wpływ na
działania wojonno. My Polacy mając synpatję dla narodu
węgiorskiogo ostrzegamy go. Czas cofnąć dłoń, bq.inaczoj
może zaboleć.
Kiedy zaczęła się wojna z 'Rosłą 'ka-ż'dY -Nidmibo
twierdził, że potrwa ona szu ść miesięcy, Potom przyszło
dalszych sześć niósi gcy. l znowu szos; miesięcy i tak aż
do Stalingradu. W pierwszym okresie Niemcy przygotowywali
się do 'rządZb'hia-Rosjo, rtWoryli cl'U"'Z'a-stW'quIslingów.
Utworzono również białą, arnję, zdobywając ochotników do
niej głodom i katowaniom. Na lap propagandy niemieckiej
0.poszly najmniej uświadomiono elementy Kaumucy. Niemcy utworzyli z nich oddziały karno i żandarmerię, której
zadaniem było trzymanio w uległości Polaków. W wielu
miastach t wsiach polskich 'popa.mitają długo, długo tych
Knumuków4 Dziś wobec 'fiaska ofonzywa niemiockioj Kaumucy
'odzyskują swojo przekonania komunistyczno i chcą zmazać
dawno wAlny wobec Związku Radzieckiego, prowadząc propagandę
kouniSycznq
m
wśród społeczeństwa polskiego. Akcja ta
trafia jak kuła w plot. Zbyt dobrze pamię tamy ich uprzedni;
katowską rUbptQ.
Ilamburczycy,-których,owakuowano na Pomorze doszli
po ndlocio na Gdynię i Gdańsk do przokonania,-że cała ta
ewakuacja nie bardzo jest eolowa. Dwie rzeczy utkwiły im
w pamięci4 hamburskie noce t,Gauloitor Kaufmann, który
zapowniał ich o bezpieczofistwio Hamburga i ich móbli›,mówiqc,
żo wystamyprzecież zaznaczyć je choraicznym olóWkien, aby
uchronić ja od kradziok7. W Symin przomówioniU w Bydgoszczy
oświadczył teraz Kaufmann, że gotów joSt bpać - w baraku ze
swoimi ziomkami, jeśli to zdoła podnie ść ich ducha. Ziomko
wie Kaufmanna uznali to jednak za zbyłoczno.
Niemcy ewakuują w głębokie zaplecza. Oznaki tego
widzimy na terytorium Polski. O ile pierwsza ewakuacja przogprowadzona była planowo i systomatycznio, to dzisiaj wtwród Niemców zdanorwowanio; która mo że łatwo przoros•
dzid się w panikę. Szczególnie odbija się to na kolejnicłwie.
ile Prżodom przz Polsl«? sZły'na wschód cało szeregi
parowozów, • colom ratowania taboru kolejowogo, to ()bomie
parowozy to stoją w' dykrokcji krkowskiej. Niemcy zrozYgnowali
z ratewania, swego taboru na wschodzie, albo ze względu na
nogą go rato' zatarasowanie lin j3.? albo dlatego, że już nici Niemcom
nn
wać. Wz(;łędy techniczno i norwy nie pozwalają
przeprowadzani° planowych ewakuacji. Sytuację nh wschodzie
okrośłić "mtna "ratuj się kto może".
Przez.Polskę przoplywa fala terroru. Klęska stanęła u progt1 Nionloc. Niemcy próbują wszolkimi •sposobami
uchronić się od niej, względnie opóźnić' 'jej nadojścio.
Jodan ze sposobów to terror, stosowany boz pr.zYczyny i powodu. Niemcy stosują go łudząc się,że im to pomoże), że
w ton sposób wyniszczą inne narody. Klę ska stanęła u. progu
i wylamuje'drzwi. Co wówczas się stanic) i co wówczas będzie,
gdy drzwi zostaną wyłamano ? Rzesza napadając na sąsiodnio
państwa wyrzokła się sama międzynarodowych praw., Nia będzie
żadnej kol'-1forencji pokojowej. • Będzie dyktat I sąd nad mordorcani. Dzisiaj łudzą się jeszcze, że zdołają, clę zasłonić
łom, że byli w służbie wojskewoj i spełniali rzkazy.
e
h
lis
Po
27
te
titu
s
In
d
an
Si
m
eu
us
iM
k
rs
ko
Wif
3
Th
Konforoncja moskiewska nia pozostawiła żadnych wqtpilwoś ci
pod tym względom, stwierdzając, ż e i oficerowie i żołnierza
nlenioccy zostanq ukarani za Swojo zbrodnio. Nio zasłoni
idh mundur wojskowy. Aie nio,0? się Iudzq. Tom surowsza będzio
kara i tom słabszy będzio •naród niamiacki. .erzoz Polskę
przopływa nowa fala torroru. Nia pierwsza,. al© wierzymy,
że' oatatnia. Wyrok na niomlockich zbrodniarzy będzio dokonany.
•inno tematy porusztmo : propaganda nionia6ka,
'wbrew rzoczywistości usilujo,w opinji świata ugruntowao
pogiqd, że nio istniojo żadno porozunionio niędzy rzqdami
°migracyjnymi a spoioczoństwami pod okupacjot itó rznA,Y
to nie •sq wyrazom opinji spoloczoństw. Spacjainio dołyozy
to kwostji uformowania nhrodowogo koniłatu.francuskiogo.
Pogadankę tq zakończono stwierdzaniom, żo'w wyniku porozwnionia między Francjq podziomnq a joj władzami w L.lgiorzo
wzrasta opór i znaczonio Francji. Gala Polska wita fakt
ton z radościq. życząc Francji,-by znalazła w. świacio powo»
jonnyn naiożna jqj czołowo niojaco tiar odrodzonoj Europio.
Zwrot wo Francji obudzania się ducha •oporu,i walki w społoózoństwie. Echa z Nioniec w związku z ofonzyw; łotniczq
aliantów. Pogadanka na temat RuMiłnji, satyryczna, w któroj
stwierdza sig, że kraj ton śpi na gorqcyn wulkanie.
e
lis
Po
28
es
h
titu
s
In
RADIOSTACJA ill.T.WbCiUSZKI, po po.lsku,
te
'
g.20.556,21.55.,23,00.
''
•
Na fałach oteru płynq do nas echa konforencji
- mosklowskiej":Wagę joj podkroślają oświadczania złożono przez
Edona
i Huna. Eden wfidordzł4 żo założono zostały podwaliny
,
pod 'gmach pokoju. Hun podkrośiii, że konferencja rozwinęła
ducha współpracy i pragnienie odbudowy 'świata. PoStępujqca
współpraca dajo, się już dziSiaj odczuwać jako siła twćrcza.
W krajach domokratycznych istniojo powność, żo.wspólpraca
angio-amerykańsko-sowiooka bę(1,zio rozwijać się w ihtoresio
wszystkich narodów i że zapewni ona in wszystkin niopodieglośó.
"Timos" mówi o koordynacji wysiłków.
Toiagr'tiph" stwieri, dza, żo wszystkie rachuby na rozbicia wśród sojuszników za.»
wiodły i wzięły w leb.."'N.Y,HT."'jost'zdanin, iż konferencja
moskiewska jost zapowiediitl wbIndśói 'dla wszystkich •narodów.
Gazata turecka, n Aksap'' uważa wyniki moskiewskie za dobrq
nowinę dla świata. A W ITionózadh. ? W Nionczaę knie jukrywana
wściekło ść, gdyż jost.to dla nich wielki 0,1.0So-NQW0t W krajach
satelitów panujo radość. Nawoływanie do bierności z broniq
u nogi - oto hasło; którom roakCja usiłowała karmić nOród
polski. Celował w tym Swit, który twierdził, że cokanio
loż y w intorpsio, sojuszników. Już kilkakrotni° domaskowaii4nY
to klanstwa. 'oto haticsza:konforoncjtyxskiowska, Uchwała
o maksymalnym skróconiu wojny;,0 zaatakoWaniu za wschodu i zachodu i o maksyna łnyn zniszczaniUhitloryznu, - jest jasna
i nio dwuznaczna, Zaniary 'naszych sojuszników sc, równic jas.,
no. Ich dołem to bióio Nionców aż do ,akułku. Alo uczciwo ść
polityczna i Swit.to'dWia różnb rzeczy. Powtarzają oni staro
kłamstwa, ubior,a4qc je w innq szatę . O tom by dziś walczyć
z Niemcami nie riowic, alo hóWią.; że czakajq na rozkaz ;
jostośmy w pogotowiu - wolajq. Dość kłamstw panowie zo'Switu.
Naród polski nio czoka i nio będzio czoknI. Naród polski.
d
an
Si
m
eu
us
iM
k
rs
ko
1011~1~~111~~11111Volt~00*
Th
Walczy i będzie Wałczyć, wiedząc, żo na za sobą uchwały
sojuszników oraz stabów AnGlji„ i,noryki i ZwRadziaciogo.
Z uśmiadhon poU%s.kcwania spoglądają-Polacy na łamańca •hibłorowców:- Jeszczo wvzoraj bylisny "Knochtvolkion",
dzisiaj josto6ny ludżni pracy nilyni sercu Fuohrora. Są
łapanki, alo Goobbols ma odpowiedź : idzio przocioż o nic)»
bozpioczno•olomonty¥ Kady wio, ż e ta zmiana w nastawieniu
hitlerowców oznacza zbliżającą SiQ klęskę .Nionioc. Wszyscy
widzą, jak uciokają od niej satolici i jak Gorączkowo szukam
jE\ nowych sprzyniorzońców. Na co liczą Niomcy 2 Czy na to,
to.po czterech latach 0więcinia i Majdanku będziony lizao
TAfty pana Franka, który nas klapiol Zo nie zaprzostaniony
wałki, będricoj dla Polaków drogą do życia, a dla Nionców
drogą 'zguby i klęski
Cztory lata atIlaszliwoj niowoli hitłorowskioi
rozwiały niojodon przosqd i pozwoliły zrozunioó niojodnq
prawdę . Nieodzowna potrzoba judnoci wszystkich państw
kulturalnych przociw barbarzyństwu to jedna z tych prawd.
Najbardziej pokrzopia ducha powiew postępu i demokracji,
którym- jest owiana konforoncja moskiewska. Zapewnienie
udziału wszystkich państw w radzi° konsultacyjnoj stało
sir jednym z dalszych szczobli do zjednoczenia się w walco
i , zwycięstwio.
Hiftoi=owcy i Chopin przocioż .to dwa nioporównano
pojęcia. ,t'amię tamy jak Niemcy zniszczyli pomnik Chopina
w Warszawie. A dto tarcz w Krakowip wystawa Chopinowska.
Oczywiś ci° gadzinówki rozpisują się Naturalnie nio omloazkali rozwodZió ;49 nad wpływami niomiockimi na twórczoó6
opina. Skąd się to wzi ęło 2 Jost to objaw nale żący to tej
mej katogorji -oo klapanie chłopów przoz Franka. Mylą się
iomcy, jUlli sądzą, to ta przociAniortna maskarada ułatwi
nam zaponnionio ich zbrodni. Pod dtwięki muzyki Chopina
ruszany do wałki z hitłorowskin najożdżoq, aby oczyścić
Polskę z barbarzyństwa.
, Inna tematy poruszano : ,wiadomości z frontu. 1;314Igarja • odmówiła ponooy Niemcom. - Działania we WIoszoch
1 naloty na miasta nieniockio. - Straty Niemców w Rosji
„ wynoszą 2.700.000 ludzi w bon 1.000 zabitych. Rozbito
144 dywizje. To straty zmnJojszyyz/iaoznio noż liwoci bojowo
Niemców.
Jodna z gazot fińskich 'stwiordzu, ż e to ustę py
doklaracji moskiowskioj, która, mówią o naiyh i dużych pańtwach, znalazły aprobat ę w Finlandji. Dononstracjo w
1:1Lstrji trwają.
e
h
lis
Po
29
te
titu
s
In
d
an
Si
k
rs
ko
m
eu
us
iM
po polsku, 4.U.g. ł7.301k, 21.15.
urfrW-Tan w jodnyn zo swoich artykułów piszo co
nastę pu j° ; "Waleczni tolniorzol Miliony obywatoli radzioc.kich oczo,k44° was jak zbawców. A potom przod wami stoi koka i
litewska, Ibtowska, ostoAska rUpUbitki-radziockio. Czoku
was misja dzidjowa niesienia wolnoci i domokracji."
/Nadano ponownie przemówienia °zborach * Polaków,
która podaliśmy w komunikacjo.. z dnia 4 -go.bn. PopoludniowYv
Piorwszy przonawial Jan Dobrzocki, ppor. rezerwy, mówiąc do
braci w Warszawie, w Krakowie i rodzinnej Łodzi./
"Iswiostja" ogłaszają wywiad korospondonta swogo
z Gen.Borlingion. Gon.Doriing powiedział n.inn. :
MOSKWA)
m
- 5
Th
Jak wiadomo dywizja skutecznie działa na jodnyri z odcinków
frontu. Otrzymała ona zadania przerWania frontu. ?rzygotoimania były zrobiono starannie i poprzedzono akcję wytiadon.
?oparcia artyleryjskie mieliśmy od. artylorji sowiockioj.
Jedum z pierwszych padł inżynior-inujor Murzofiski. Do ataku
żołnierza szli wyprostowani. Gdy piorwszo trzy oszalony przoszły„ dowódco armji czorwonoj telefonował do mnie
debrzo idą,
brawo Polacy ! Wytrzymali zaclokla kontrataki /oztory/.
?rzaz cały czas trwały naloty niomiockło. Moi żołnierza nie
oddali ani jednego cała zdobytego toronu. Wykazali dobro
przoszkolonio. Posuwali się śmiało naprzód. Wśród młodych
dowódców mogłom zauważyć spoczątku niopownoś6, którą tckrótco
zastąpiło opanowanie. Wnioski rajo baki() : polscy żołnierza
szli w bój z wiolką pewnością siobio. VI roku 1939 pobili '
nas Niomcy,a teraz my ich hiiony. Badziomy walczyć o wyzwo4
lonie ojczyzny tak, jak walczy czerwona armia o wyzwolonio
Zw.Radziockiogo. Kto choć raz widział jak naciara czerwona
armja,ton nabiora przekonania a niouchronnoj klęsce Nionlac.
My żołnierza polscy jesteśmy szczęśliwi, że bierzemy udział
w wałce. Rozpoczę liśmy kartę pomsty i jeszcze niejedną stronnicę zapiszemy.
e
h
lis
Po
30
s
In
te
titu
BERLIN‚ N?D, po niemiecku, 4.Xł . g.19.10.
14a konforoncji prasowej w min.spr.zagr. dr.Schmidt
podał do wiadomości sonsacyjno wyjaśniania Tassa do komunikatu moskiowskiego, a mianowicio w ustępio urzędowego komunikatu, ogIoszonogo przez Reutera, w którym mówi się o ukaraniu Niemców za masowo rozstrzeliwania oficerów polskich,
Tass zastąpił słowo "Polski" przez słowo "włoski". Moskwa
więc prostuje w ton sposób ta co angielska i północno-amorykałiska propaganda napróżno usiłowała przedstawić jako niemiecką winę za Katyń. Widocznie wzucenio odpowiedzialno ści
za masowo mordy polskich oficorów na Niemców wydało się
&miotom jednak zbyt groteskowo, by mogło być podtrzymano.
Woboc czego pozwolili sobie na to, by krwawą winę .atyni
przyjąć również i na zownątrz na własną odpowiedzialność .
Reuter donosi z Waszyngtonu, żo wyniki konferencji
w Moskwie wywrą niewątpliwy wpływ na sytuację polityczą w
St.Zjodnoczonych. Jodnym z bezpośrednich skutków wiadomoś ci
z Moskwy było zaostrzenie dyskusji w Sonacio na temat dekluracji Conallytago. Błędom byłoby pomimo ogólnego uznania,
z jakim się wyniki moskiewskie spotkały, przypuszczać , ż e
ustanie działalność podjęta, ze strony pewnych kół. ł tak
n.p. Robert Raynolds zażądał zmiany, któraby przewidywała
gwarancję niopodlogłości i nienaruszalności torytorialnied,
państw bałtyckich, ?ołski, Jugosławii i Gracji.
Tokio mówiąc o konforoncji mosktowskioj porusza
znany temat zmiany polityki angiolskioi, która wypowiedzia ła
wojnę rzekomo z tytułu obrony - nlópodleIości Polski, a obecnie
prowadzi wojnę dla zupełnie innych colow. To toż nikogo nie
zaskoczył fakt, żo Anglo-Amorykanio dla porozumionia z Sowietami po święcili Polskę, a pafistwa bałkańskie spotka ten sam los.
Ił.
d
an
Si
eu
us
iM
k
rs
ko
Ogó ł n a.
m
RZYM‚ Soldał onsondor italion, po nion.4.Ya.g.20.00.
óUr5ols w "Des Roigh" opisuje rozmowy z żołnierzami
repatrjantani do Anglii, z ktorych wynika j że wwycięstwo Niorpów
jest pewno. Zolniarzo ci wyraż ali przokoanio, żo w Anglji rosnio nionawiśe do żydów, 4moryki i Sowietów.
MOSKUA, po polsku, 4.X1.g.17.30.,19.30.,21.15.,23.45.
'ifrawda" artykuł podsumowujący osiągnięcia sowieckio
od 5-go lipca do 5-go listopnda.Artykuł w,tym samym dzienniku
stwiordzający, ż e. w rocznicę,rowoluRil pazdziornikowcj wojska
sowiookie posuwają się naprzod, stając się armją nś cicioli.
Komunikat o dziaIałnosci lotnictwa aliantow.
PłY foq
e
Th
h
lis
Po
POLSKA
31
A
te
titu
s
In
ZSRR
d
an
Fakty i dokumenty
ki
rs
ko
Si
m
eu
LONDYN
us
M
1943
Th
e
STALIN o POLSCE
Pisemna odpowiedz Premiera ZSRR, J Stalina na pytania
moskiewskiego korespondenta Londynskich Times' ow:
h
lis
Po
32
s
In
„Czy rząd sowiecki życzy sobie silnej i niepodleglej Polski po
Pytanie:
zniszczeniu Niemiec hitlerowskich?"
titu
„Ponad wszelką wątpliwość — tak."
Pytanie:
„Na jakich podstawach, według pańskiej opinii, powinny być oparte
powojenne stosunki pomiędzy Polską a Rosją Sowiecką?"
Odpowiedź:
„Na solidnej podstawie dobrych stosunków sqsiedzkich i
wzajemnega szacunku albo też —jeżeli naród polski będzie sobie
te
Od po w i e d ź :
d
an
Si
J. STALIN.
ki
rs
ko
tego życzył — na podstawie przymierza, przewidującego
wzajemną pomoc przeciwko Niemcom, jako głównym wrogom
Związku Sowieckiego i Polski."
m
eu
us
M
4 - go maja 1943.
1, 101
,i
Pełny tekst artykułu Wandy Wasilewskiej, Przewodniczącej Związku Patriotów Polskich:
25. kwietnia Rząd Radziecki zerwał stosunki dyplomatyczne z emigranckim rządem
generała Sikorskiego. Kogo ten rząd emigrancki reprezentuje? Czy naród polski? W żaden
sposób. Naród polski nie wybrał, nie wyznaczył, ani nie przekazał władzy temu rządowi. Obecny
rząd polski przejął funkcje z rąk rządu Rydza Smigłego, który uciekł z Polski po klęsce 1939 roku.
Od chwili swego powstania rząd ten sprzeciwiał się, aby Polacy, którzy dostali się pod jarzmo
Hitlera walczyli przeciw ciemięzcom. Wbrew temu naród polski walczył i nadal walczy i wykazał
czynami, że niema nic wspólnego ze zgubną, samobójczą polityką, zalecaną przez rząd polski.
A może rząd generała Sikorskiego reprezentuje tych Polaków, którzy znaleźli się poza
granicami Polski? Nie. Polacy zagranicą rwali się i rwą się do walki ze śmiertelnym wrogiem
Polski — hitlerowskimi Niemcami. Rząd polski usiłuje zdyskontować bohaterstwo polskich
żołnierzy, lotników i marynarzy, którzy wzięli udział w norweskiej i afrykańskiej kampanii,
w bitwie powietrznejo. Wielkią Brytanię ,w nalotach na Niemcy i w morskich wypadach.
Przy pomocy Sprzymierzeńców rząd ten stworzył armię, lecz w jakim duchu wychowywał
tę armię i do czego ją przeznaczył ? Nie jest tajemnicą dla nikogo, że kierownictwo tej armii
jest z gruntu reakcyjne. Usiłowało ono wytworzyć anty-demokratyczne, pro-faszystowkie
nastroje. Prowadziło w tej armii intenzywną propagandą przeciw sowieckiemu sojusznikowi,
no którego terytorium działało. Kierownictwo tej. armii odmówiło pójścia na front, odmówiło
wzięcia udziału w walce i wywiozło swe oddziały z ZSRR.
Polacy mają tylko jedno pragnienie — wyzwolić Polskę, wyrwać krwawiący kraj ze szponów
hitlerowskich. Polacy rozumieją, że to jest możliwe jedynie w mocnym i uczciwym przymierzu
z demokratycznemi krajami, walczącymi z Hitlerem.
Lecz cóż uczynił rząd polski, aby wzmocnić to przymierze? Stale, od pierwszego dnia
swego istnienia rząd ten pozwalał nietylko nieoficjalnym, ale również i oficjalnym dziennikom
dokonywać najbardziej haniebnych ataków na tego właśnie sprzymierzeńca, który dźwigał
brzemię walki przeciw Hitlerowi. Niedopuszczalne artykuły ukazywały się ciągle w polskiej
prasie, publikowanej w Anglii i w pewnych gazetach polskiej armii i — jakby tego nie było
dosyć — nawet w organie polskiej ambasady w Kujbyszewie. Rzekomo „nielegalna" radiostacja "Swit" bezustannie rzucała obelgi na kraj, który pomógł organizować i uzbroić polską
armię. Członkowie mianowańezej „Rady Narodowej" prowadzili stałą kampanię oszczerstw.
Prowadzili ją przeciw Związkowi Sowieckiemu, towarzyszyły im równoczesnie ukłucia przeciw
Anglii i Ameryce i znanym osobistosciom i przedstawicielom tych krajów. Nawet cierpliwa
prasa angielska, prasa tego gościnnego kraju, który w tej wojnie udzielił schronienia Polakom
i otoczył ich opieką, musiała wielokrotnie podnieść swój głos, aby pohamować nieodpowiedzialne
wybryki polskich polityków, którzy usiłowali wbić klina w jedność uczestników bojowego przymierza anglo - sowiecko - amerykańskiego.
Nigdy nie łudziliśmy się nadzieją, że jawna pro-hitlerowska działalność Matuszewskich
i Doboszyńskich spotka się z jakimś sprzeciwem ze strony rządu generała Sikorskiego. Prawda,
że polskie kola emigracyjne w Londynie inscenizowały komedję „linii podziału," ale Matuszewski n.p.„ który występuje gorąco przeciw Sikorskiemu bywał równoczesnie częstym i mile
widzianym gościem w biurze informacyjnym oficjalnego polskiego przedstawicielstwa w Ameryce;
Doboszyński wydawał swe rzekomo nielegalne pismo, dopóki Anglicy nie przejęli sprawy
w swoje ręce i t.d.
Od samego początku całkowicie przejrzeliśmy tych ludzi na wskróś. Wiedzieliśmy, że
oni tylko pozornie różnią się od tych, którzy sprowadzili na Polskę katastrofę w 1939 r.; że
istotnie są oni związani z tymi ludźmi tysiącami ideologicznych, osobistych i tradycyjnych więzów.
Myśmy znali tych ludzi jeszcze w Polsce. Potym obserwowaliśmy ich działalność, intrygi i
machinacje zagranicą. Widzieliś my, jak skazali polską armię w Związku Sowieckim na bezczynność. Widzieliśmy, jak ich przedstawiciele systematycznie i bezczelnie rabowali Polaków
w Związku Sowieckim z amerykańskich, angielskich i sowieckich pieniędzy, żywnosci i rzeczy,
udzielonych im w pomocy. Dobrze widzieliśmy ich głupią arogancję i pyszałkowatość, która
szkodziła nam na każdym kroku. Oni szkodzili sympatiom, które naród polski wywołał swym
heroicznym zachowaniem się w 1939 r., swą blisko 4 - letnią walką.
Obecny rząd polski nie został wybrany przez naród, ani przez jego reprezentantów. Nie
reprezentuje narodu, nie reprezentuje jego woli, dążeń ani aspiracji. Ten rząd polski ani nie
był zdolny, ani nie pragnął prowadzić narodu do walki przeciw Hitlerowi. Nie był zdolny, ani
nie pragnął zająć się uczciwie losem Polaków, rozrzuconych po całym świecie. Nie był zdolny,
ani nie pragnął wzmocnić Polski przez pozostanie wiernie w walczących szeregach demokracji.
Uporczywie kroczył swoją drogą, aż nakoniec w ostatnich wydarzeniach ukazał swe prawdziwe
oblicze. W naszym patriotycznym wydawnictwie "Wolna Polska" powtarzaliśmy od dwuch
e
Th
GLOS WOLNEJ POLSKI
33
h
lis
Po
te
titu
s
In
d
an
ki
rs
ko
Si
m
eu
us
M
Th
31
e
polskich dzieci zginęło w Związku Sowieckim i że 600.000 polskich dzieci jest zatrudnionych przy
ciężkiej pracy w kołchozach. Oświadczenie Gawliny nie wywołało żadnej poważniejszej reakcji.
Było ono zbyt wyrażnie sfabrykowane, zbyt sprzeczne z rzeczywistą liczbą Polaków, przebywających w ZSRR, zbyt sprzeczne z faktami, które łatwo można było sprawdzić. Pierwszy wystrzał
chybił. Następne uderzenie było przygotowane bardziej gruntownie. Zostało'ogłoszone
światu, że tysiące polskich oficerów brutalnie zamordowano w Związku Sowieckim. Znaleziono
groby, świadków, dokumenty, imiona zabitych i imiona to nic — według doniesień hitlerowskich agencji znaleziono nawet winowajców, „bolszewickich żydówskich komisarzy", którzy
cierpliwie pozostawali w okupowanym przez Niemców okręgu smoleńskim, czekali póty nie
miesięcy, że ten emigrancki rząd stacza się na pro-hitlerowskie pozycje, że ukryte nici, łączące pewne
polskie elementy w Londynie i New Yorku z Berlinem stają się coraz bardziej widoczne. Wskazywaliśmy na wyrażnie faszystowskie akcenty nietylko w wypowiedzeniach Matuszewskiego
i Mackiewicza, ale również w polskich rządowych, oficjalnych wydawnictwach. Wskazywali
śmy na niewątpliwy związek między radio-stacją „Swit" a goebelsową agencją. Wskazywali
śmy na propagandę wewnątrz armii generała Andersa.
Obecnie sytuacja jest całkowicie jasna. Po obu stronach oceanu owi ludzie podjęli planowaną akcję przeciwko Związkowi Sowieckiemu. Rozpoczęła się ona w czasie chwilowego
wiosennego zastoju w operacjach na froncie t. j. w przededniu decydujących bojów, w okresie,
kiedy hitlerowcy rozpaczliwie przeprowadzają totalną mobilizację we wszystkich okupowanych
krajach, .a w Polsce przedewszystkiem. Pewnego dnia dowiadujemy się, że polski biskup
Gawlina wystąpił w Ameryce z bezsensownym, oszczerczym twierdzeniem, jakoby 400.000
przyszło na myśl Gestapo ich aresztować. Zdawałoby się, że każdy Polak winien z pogardą
odwrócić się od tej nowej niemieckiej maskarady, od tego ohydnego widowiska hitlerowskich
katów, wydobywających swe ofiary z grobu i wylewających krokodyle łzy nad niemi. Skądże
znowu. Rząd Polski uznał za stosowne wziąść z miejsca udział w tej ohydnej farsie. Odważył
się niedwuznacznie przyłączyć do kampanii Hitlera, poprzeć ją, rozszerzyć ją i nadać jej cech
prawdopodobieństwa. Nie wiemy kiedy i gdzie historia wyjawi to później, nie wiemy kto- —
historia napiętnuje go później — nakreślił wraz z hitlerowcami plan tej kampanii antysowieckich
oszczerstw i skoordynowanego współdziałania. Ale wiemy kto poszedł do ataku razem z Hitlerowcami. Przedtem już było jasno, że hitlerowskie elementy działały w polskim rządzie. Teraz
widzimy, że one wźięły górę i nadają ton i kierunek czynom tego rządu. Jestesmy przeciwni
jednej tylko rzeczy, aby przeszła i teraźniejsza działalność polskiego rządu nie rzuciła cienia na
naród polski, na Polaków i dla tego stwierdzamy raz jeszcze — ten rząd polski nigdy nie reprezentował Polski, lecz jedynie grupę emigrantów ; nie miał nigdy nic wspólnego z okupowanym krajem, który wbrew propagandzie i instrukcjom tego rządu, wbrew jego wezwaniu do
zwalczania partyzantów, walczył i walczy bohatersko z wrogiem.
Rząd polski uczynił z handlu o granice swoje główne zadanie. Ale handluje nie polską
ziemią okupowaną przez Niemcy, nie obszarami zdobytemi poprzednio przez Niemców na
Bałtyku i Zachodzie, ale ziemią sowieckiej Białorusi, sowieckiej Ukrainy i sowieckiej Litwy, ziemię
zamieszkałą przez naszych braci, z którymi naród polski pragnie zyć w pokoju. Rząd polski
zmusił do milczenia i dławi wszystko co postępowe i prawdziwie-demokratyczne, prawdziwiepatriotyczne na emigracji. Zmusił do bezczynnosci armię gotową do boju, której żołnierze
pragnęli walczyć i w której wszyscy Polacy pokładali wielkie nadzieje. Zawsze starał się podważyć wiarę Polaków, którzy pokładali ufność w naszego naturalnego sprzymierzeńca — Związek Sowiecki. Każdy Polak rozumie, że to przymierze jest kwestią życia i śmierci Polski,
tembardziej teraz, kiedy to na tymto froncie ważą się losy Europy i Polski. I nakoniec przez
swój kontakt i zmowę z hitlerowcami rząd polski ostatecznie skompromitował się w oczach
tych wszystkich, którzy uważają hitlerowców za śmiertelnych wrogów, za jakich ich ma każdy
uczciwy. Polak. Było jasne, że obecny rząd polski, który oddala się od interesów i woli narodu,
stoczył się po równi pochyłej która musiała doprowadzić do jego ostatecznego bankructwa.
Dlatego właśnie my Polacy w ZSRR domagaliśmy się, aby nam dano możność wzięcia udziału
w wojnie z bronią w ręce.
Kiedy generał Sikorski wyprowadził swą armię w okolice Bagdadu domagaliśmy się, aby
utworzono polskie oddziały na terytorium ZSRR, któreby nie pozostawały miesiącami w namiotach, lecz poszły na front walczyć z wrogiem ramię ' ramię z Czerwoną Armią. Wierzymy,
że Rząd Sowiecki umożliwi nam, Polakom, przebywającym w Związku Sowieckim, walczyć
o Ojczyznę z bronią w ręku, ramię przy ramieniu z Sowieckimi obywatelami wszystkich narodowości, że umożliwi nam zdobycie prawa powrotu do Ojczyzny poprzez walkę z znienawidzonym
wrogiem.
Wiemy, że nic nie naruszy przyjaźni narodu polskiego i sowieckiego, scementowanej krwią
we wspólnym boju. Wiemy, że przyjaźń ta będzie rosła i wzmagała się wbrew wszelkim
prowokacyjnym machinacjom wrogów.
h
lis
Po
te
titu
s
In
d
an
ki
rs
ko
Si
m
eu
us
M
Th
e
ODPOWIEDŹ ZSRR
35
Po
NOTA MOLOTOWA
lis
25. kwietnia 1943 r. Mołotow, Komisarz Ludowy dla Spraw Zagranicznych ZSRR wręczył
ambasadorowi polskiemu, Romerowi, następującg notę:
Panie ambasadorze! W imieniu Rządu Związku Socjalistycznych Republik Rad mam
zaszczyć podać do wiadomości Rządu Polskiego co następuje:
h
s
In
Rząd Radziecki uważa ostatnie zachowanie się Rządu Polskiego wobec ZSRR za całkowicie
nienormalne i gwałcące wszelkie przepisy i zasady w stosunkach między dwoma sprzymierzonymi
państwami. Oszczercza, wroga wobec Związku Radzieckiego kampania, wszczęta przez
niemieckich faszystów, w związku z zamordowaniem przez nich samych polskich oficerów,
w okręgu smoleńskim, na terytorium okupowanym przez wojska niemieckie, została podjęta
natychmiast przez rząd polski i na wszelki sposób rozdmuchana przez polską prasę oficjalną.
titu
Rząd Polski daleki od dania odprawy temu nikczemnemu faszystowskiemu oszczerstwu na
ZSRR, nie uważał nawet za konieczne zwrócić się do Rządu Radzieckiego z jakimkolwiek
zapytaniem, czy prośbą o wyjaśnienie w tej sprawie.
te
Popełniwszy potworną zbrodnię na polskich oficerach, władze hitlerowskie inscenizują
obecnie komedię śledztwa i w tym celu używają pewnych polskich pro-faszystowskich elementów
z okupowanej Polski, gdzie wszystko znajduje się pod butem Hitlera i gdzie żaden uczciwy
Polak nie może otwarcie wyrazić swego zdania.
d
an
Do tego „śledztwa" zarówno polski jak i hitlerowski rząd zaprosili Międzynarodowy
Czerwony Krzyż, który by miał w warunkach terorystycznego reżimu, z jego szubienicami i
masowym tępieniem pokojowej ludności, wziąć udział w tej inscenizowanej przez Hitlera komedji
śledztwa. Jasne, że tego rodzaju „dochodzenie" przeprowadzane poza plecami Rządu Radzieckiego nie może wzbudzić zaufania ludzi, posiadających choć krztę uczciwosci.
Si
Fakt, że wroga kampania przeciw Związkowi Radzieckiemu, rozpoczęta jednocześnie
w niemieckiej i polskiej prasie, została przeprowadzona po tej samej linii, nie nasuwa wątpliwosci
co do istnienia kontaktu i zgody w przeprowadzeniu tej wrogiej kampanii między Hitleremwrogiem Sprzymierzonych—a Rządem Polskim.
rs
ko
Rząd Polski, ku zadowoleniu hitlerowskiej tyranii, zadał zdradziecki cios Związkowi Radzieckiemu w chwili gdy narody Związku RadzieckiegO, krwawiąc obficie w twardym boju przeciw
ko hitlerowskim Niemcom, wytężają wszystkie siły, aby pobić wspólnego wroga rosyjskiego
i polskiego narodu jak i wszystkich miłujących wolność krajów demokratycznych.
ki
Rząd Radziecki jest świadomy, że ta wroga kampania przeciwko Związkowi Radzieckiemu,
została podjęta przez Rząd Polski dla wywarcia nacisku na Rząd Radziecki przez użycie oszczerczego hitlerowskiego fałszu, w celu wydarcia ustępstw terytorialnych, na koszt Radzieckiej
' Ukrainy, Radzieckiej Biał orusi i Radzieckiej Litwy.
M
Te wszystkie okoliczności zmuszają Rząd Radziecki uznać, że obecny Rząd Polski wstąpiwszy na drogę porozumienia z rządem Hitlera, faktycznie zerwał stosunki sojuszu z ZSRR
i zajął wrogie stanowisko wobec Związku Radzieckiego.
Na mocy powyzszego Rząd Radziecki postanowił zawiesić stosunki z Rządem Polskim.
us
Proszę przyjąć, Panie Ambasadorze, zapewnienie mego wysokiego poważania.
m
eu
e
Th
36
Po
.
O STOSUNKACH POLSKO
SOWIECKICH
lis
Oswiadczenie W. J. Wyszyńskiego zastepcy Ludowego Komisarza
dla Spraw Zagranicznych Z.S.R.R.
h
Zlozone 6 maja b.r. przedstawicielom prasy angielskiej i
amerykanskiej w Moskwie
te
titu
s
In
W związku z pytaniami, tyczącymi się polsko-sowieckich stosunków, zadanymi przez
niektórych przedstawicieli prasy angielskiej i amerykańskiej, uważam za konieczne zapoznać
Was w imieniu Ludowego Komisariatu dla Spraw Zagranicznych z pewnymi faktami i okolicznościami, odnoszącymi się do tego zagadnienia. Jest te, tym bardziej konieczne w chwili obecnej wobec
faktu, że obecny rząd polski pód wpływem pro-hitlerowskich elementów znajdujących się w nim
jako też polskiej prasy, wywołał znaną decyzję rządu sowieckiego zawieszenia stosunków dyplomatycznych z polskim rządem, podczas gdy polskie czynniki oficjalne, polska prasa i polskie
radio nadal rozpowszechniają liczne, fałszywe oświądczenia odnoś nie polsko-sowieckich stosunków. Czyniąc to korzystają często z okoliczności, że szerokie kola publiczne nie są poinformowane o rzeczywistych faktach tyczących się tych stosunkow.
O Jednostkach Armii Polskiej Utworzonych W Z.S.R.R.
d
an
W następstwie zawarcia polsko-sowieckiej umowy 30 lipca 1940, rozpoczęto tworzenie
armii polskiej na terytorium Związku Radieckiego, w zgodzie z wojskową umową, zawartą
między sowieckim i polskim Rzadem 4. sierpnia tego samego roku.
Si
W tym samym czasie w myśl porozumienia między sowieckim i polskim dowództwem
cał kowita siła armii polskiej wyznaczona została na 30,000 żołnierza, podczas gdy równocześnie,
w zgodzie z propozycją gen. Andersa, uznano za wskazane, że gdy tylko jakaś dywizja będzie
gotowa, powinno się ją wysłać natychmiast na front sowiecko-niemiecki.
ki
rs
ko
Sowieckie władze wojskowe, które z polecenia rządu sowieckiego pomagały polskiemu
dowodztwu wszelkimi sposobami w osiągnięciu najprędszego rozwiązania wszystkich problemow,
związanych z przyspieszonym tworzeniem polskich jednostek, ustanowiły całkowitą równość
dostaw dla jednostek Polskiej i Czerwonej Armii, znajdujących się w procesie tworzenia. Dla
sfinansowania wydatków, związanych z tworzeniem i utrzymaniem Armii Polskiej, rząd sowiecki
udzielił rządowi polskiemu bezprocentowej pożyczki w wysokości 65,000,000 rubli, która następnie po styczniu 1942 podniesiona została do 300,000,000 rubli. Dodatkowo do tych sum,
wyznaczonych przez rząd sowiecki, ponad 15,000,000 rubli rozdzielono jako bezzwrotne zasiłki
oficerom jednostek Armii Polskiej, znajdującej się w procesie tworzenia.
•
us
M
Należy zaznacżyc, że chociaż liczebność Armii Polskiej została pierwotnie określona na
30,000 ludzi, 25 października 1941 Armia Polska liczyła już 41,561 ludzi, łącznie z 2630 oficerów.
Rząd Sowiecki przyjął przychylnie propozycję rządu polskiego uczynioną w grudniu 1941 przez
gen. Sikorskiego o dalszym rozszerzeniu kontyngentow Armii Polskiej do 96,000 ludzi. W wyniku tej decyzji została utworzona Armia Polska, składająca się z 6-ciu dywizyj; w dodatku zostało
postanowione podnieść do 40,000 efektywa rezerwowych jednostek szkoły oficerskiej i jednostek,
zasilających armię, pierwotnie ustalonych na 3000 ludzi..
4
m
eu
Zgodnie z życzeniem rządu polskiego, cała armia została przeniesiona do południowych
obszarów Z.S.R.R., — decyzja podyktowana gł ównie warunkami klimatycznymi — i tam
rozpoczęto budowę obozów oraz zakwaterowano Naczelne Dowództwo, szkoły wojskowe,
instytucje medyczne i t.d.
9f3\,
\;0 111k1,
Gdy rozpoczęto tworzenie Armii Polskiej jako termin jej gotowości wyznaczono I. października 1941. Co więcej, Polskie Dowództwo stwierdziło, że uważa za bardziej wskazane wysyłać
na front każdą dywizję z osobna gdy tylko skończy się jej sformowanie. Chociaż przygotowanie
niektorych jednostek odwlokło się, istniały jednak szerokie możliwosci działania według tego
zamiaru, jeżeli nie 1-go października, to nieco później. Nie został on jednak spełniony, i Polskie
DoWództwo nigdy nawet nie poruszyło sprawy wysłania polskich dywizyj na front sowieckon iemiecki.
Po
St
e
Th
Wbrew trudnym warunkom wojennym zamierzone dywizje zostały już utworzone i liczyły
73,415 ludzi. Wbrew jednak powtarzanym zapewnieniom polskiego dowództwa o ich chęci
w prowadzenia tych jędnostek do akcji możliwie jak najprędzej, faktyczna data wysłania
tych jednostek na front była odkładana raz po raz.
37
lis
h
Rząd Sowiecki nie uważał za możliwe naciskać na Polskie Dowództwo w tej sprawie.
Jednakże w pięć miesięcy po rozpoczęciu formowania polskich jednostek, a to w lutym 1942,
Rząd Sowiecki uważał, że polskie jednostki mogłyby rozpocząć walkę z hitlerowacmi i wymienił
5-tą dywizję jako tę, która już zakończyła swe wyskolenie. Poruszając tę sprawę rząd sowiecki
kierował się przede wszystkim bezpośrednimi i jasnymi założeniami sowiecko-polskiej umowy
wojskowej z 14. sierpnia 1941, której siódmy artykuł stwierdza „Jednostki Armii Polskiej będą
wysyłane na front po osiągnięciu całkowitej gotowości bojowej; wyruszą z zasady w formacjach
nie mniejszych niż jedna dywizja i będą użyte w zgodzie z planem operacyjnym Najwyższego
Dowództwa Z.S.R.R."
s
In
te
titu
Wbrew kategorycznym postanowieniom sowiecko-polskiej umowy wojskowej gen. Anders
stwierdził następnie w imieniu rządu polskiego, że on uważa za niepożadane wysyłać oddzielne
dywizje do akcji, mimo że na innych frontach Polacy walczyli nawet w brygadach. Gen. Anders
złożył przyrzeczenie, że cała Armia Polska będzie gotowa do wzięcia udziału w działaniach
wojennych przeciw Niemcom z dniem 1. czerwca 1942.
d
an
Polskie Dowództwo i Rząd Polski ani 1. czerwca ani też znacznie później nie wykazały
gotowości wysłania Armii Polskiej, dla wzięcia udziału w działaniach wojennych na sowieckoniemieckim froncie.. Co więcej, rząd polski formalnie nawet odmówił wysłania swych oddziałow
na front sowiecko-niemeicki, podając jako powód, że „użycie oddzielnych dywizji nie da żadnego
wyniku" i że wojskowe przeszkolenie jednej dywizji nie usprawiedliwi naszych oczekiwań."
(telegram gen. Sikorskiego z 7. lutego 1942). Tymczasem w związku z wybuchem wojny na
Pacyfiku dostawa zaopatrzeń dla Z.S.R.R. była mniejsza aniżeli planowana i to nałożyło konieczność zmniejszenia ilości racji wydawanych jednostkom armii niebiorącym udziału w czynnej
walce, dla zapewnienia dostaw dla oddziałów, znajdujących się w polu. Ponieważ DowódstWo
Polskie nie wykazało życzenia wysłania jakichkolwiek jednostek Armii Polskiej na front sowieckoniemiecki i nadal trzymało je daleko na tyłach, rząd sowiecki czuł się naturalnie zmuszony uznać
te jednostki jako oddziały nie biorące udziału w czynnych działaniach wojennych i wobec tego
została na nie rozciągnięta decyzja o zmniejszeniu racji żywnościowych dla jednostek niebiroących
udziału w walce.
rs
ko
Si
Wobec tego Rząd Sowiecki powziął decyzję, aby od 1. kwietnia 1942 zmniejszyć liczbę
racyj żywnościowych do 44,000 i zezwolił, zgodnie z Życzeniem wyrażonym przez rząd polski,
na ewakuację do Iranu polskich oddziałów, przekracających 44,000 pozostałych w Związku
Radzieckim.
ki
Ta ewakudeja odbyła się w marcu 1942 r. kiedy 31,488 osób, znajdujących się w służbie
wojskowej opuściło Z.S.R.R. 12,455 członkom rodzin polskich żołnierzy zezwolono na wyjazd
wraz z nimi.
us
M
Odmawiając wysłania swej armii na front sowiecko-niemiecki rząd polski naciskał rownoczesnie na rząd sowiecki o pozwolenie na dodatkowy pobór do Armii Polskiej na terytorium Z.S.R.R.
Wraz ze swą propozycją o dodatkowym zaciągu, Rząd Polski zwrócił się do Rządu Sowieckiego
z notą, proponującą takie zatrudnienie jednostek Armii Polskiej, które oznaczało nic innego, jak
odmowę użycia ich na froncie sowiecko-niemieckim.
m
eu
W odpowiedzi na tę notę (10. czerwca 1942) Rząd Sowiecki zawiadomił Rząd Polski, że
wobec tego, iż wbrew umowie między Z.S.R.R. a Polską, Rząd Polski nie uznał zamożliwe użyć
polskich oddziałów utworzonych w Z.S.R.R. na froncie sowiecko-niemieckim, przeto Rząd
Sowiecki nie może zezwolić na dalsze tworzenie polskich jednostek w Z.S.R.R.
e
Th
Wówczas poruszono sprawę ewakuacji całej Armii Polskiej w Z.S.R.R. na Bliski Wschód
i w sierpniu 1942 ewakuowano dodatkowo 44.000 polskich wojskowych. Tak sprawa udziału
i
polskich oddziałów w walce przeciw Niemcom hitlerowskim wraz z oddziałami sowieckim
usunięta została przez Rząd Polski z porządku dziennego. Rząd. Polski rozstrzygnął tę sprawę
odmownie, wbrew swym pierwotnym zapewnieniom, wbrew uroczystym oświadczeniom, uczynionym w deklaracji z 4 grudnia 1941 r. o tem, że „wojsko Rzeczpospolitej Polskiej, znajdujące się
na obszarze Związku Radzieckiego ramię przy ramieniu wraz z wojskiem sowieckim walczyć
będzie przeciw niemieckim bandytom."
Zanim nastąpiła druga ewakuacja Dowództwo Armii Polskiej zwróciło się z prośbą o pozwolenie na wyjazd wraz z jednostkami Polskiej Armii dla 20.000 do 25.000 członków rodzin polskich
r.
żołnierzy. Rząd Sowiecki udzielił tego zezwolenia. W rzeczywistości do 1. września 1942
wyewakuowano 25.301 członków rodzin polskich wojskowych. Tak więc w 1942 r. opuściło
Z.S.R.R. razem — poza 75.491 wojskowymi — 37.756 członków ich rodzin.
Ostatnio p. Romer, Ambasador Polski, poruszył sprawę dodatkowego wyjazdu z Z.S.R.R.
110 członków polskich rodzin wojskowych, którzy nie przybyli do centrów ewakuacyjnych
w czasie ewakuacji. Rząd Sowiecki zgodził się i na to. Żadne inne propozycje co do ewakuacji
rodzin polskich wojskowych nie zostały poczynione przez polskie Dowództwo Armii i Polską
Ambasadę wobec Rządu Sowieckiego. Wszelkie twierdzenia o tym, jakoby Sowieckie Władze
nie
sprzeciwiał y się lub sprzeciwiają się wyjazdowi z Z.S.R.R. obywateli polskich,których liczba są
jest w rzeczywistości wielka, jakoteż rodzin polskich wojskowych, którzy opuscili Z.S.R.R.,
fałszywe.
,•
Wszystko powyższe dowodzi, że Rząd Sowiecki dołożył wszelkich starań, aby zapewnić
pomyś lne utworzenie i rozszerzenie Armii Polskiej na terytorium Związku Radieckiego.
Przepisy- umowy z 30. lipca 1941 r. i deklaracja z 4. grudnia 1941 postawiły przed Rządem
Sowieckim i Rządem Polskim całkiem wyraźnie i jasno sformułowane zadanie : Połączyć
i
wysiłki sowieckiego i polskego narodu we wspólnej walce przeciw hitlerowskim bandytom
niezależność
o
walkę
iwić
jej
umożl
i
idą
wielką
tą
natchnioną
Polską,
okupantom, stworzyć Armię
swej Ojczyzny — ramię przy ramieniu z Czerwoną Armią.
Rząd Sowiecki uczynił wszystko konieczne, aby wypełnić to zadanie. Rząd Polski podążył
odmienną drogą: nie wysłał swych dywizji na front sowiecko-niemiecki; odmówił użycia polskiew ten
go wojska na tym froncie, ramię przy ramieniu z wojskiem sowieckim przeciw Niemcom i
.
podjął
się
których
ń,
zobowiąza
spełnienia
od
sposób uchylił się
W związku z zagadnieniem utworzenia Armii Polskej na terytorium Związku Sowieckiego
go narodu
należy zaznaczyć co następuje: po połączeniu, za zgodą ukraińskiego i białoruskie
19 listoRepubliką
Sowiecką
uską
Białor
i
ską
Ukraiń
z
-Białorusi
i
Ukrainy
obszarów zachodnich
pada 1939, Najwyższy Sowiet wydal dekret, mocą którego — w zgodzie z ogólnym prawodawobywatelstwo
stwem związkowym o obywatelstwie, — przebywający na tych obszarach otrzymali
sowieckie.
Jak już zaznaczyłem, po podjęciu stosunków między Rządem Sowieckim a Rządem Polskim
i zawarciu sowiecko-polskiej umowy z 14. sierpnia 1941, Rząd Sowiecki przepi:owadził szereg
zarządzeń dla zapewnienia utworzenia Armii Polskiej na terytorium Z.S.R.R. Dla ułatwienia
utworzenia tej armii i zapewnienia dla niej kadrów, Rząd Sowiecki wyraził swą gotowość, —
przez wyłączenie z dekretu z 29. listopada 1939 roku, — uznać osoby narodowości polskiej
Wbrew
z pośród mieszkańców Zachodniej Ukrainy i Zachodniej Białorusi za polskich obywateli.
swymi
kierując
się
Polski,
Rząd
go,
Sowieckie
u
Rząd
temu objawowi dobrej woli ze strony
negatywne
bezprawnymi żądaniami do obszarów Zachodniej Ukrainy i Zachodniej Białorusi zajął
, jak
stanowisko wobec tego aktu Rządu Sowieckiego i nie był z niego zadowolony. Tymczasem tym
i
już zaznaczyłem, Rząd Polski wycofał jednostki swej armii z Z.S.R.R. w sierpniu 1942
.
samym wygasła konieczność tworzenia jednostek Armii Polskiej na terytorium sowieckim
osób
dla
wyjątków
czynienia
potrzeba
a
wygasł
ści
okoliczno
anych
Wobec wyżej wzmiankow
narodowosci polskiej, gotowość czego wyraził Rząd Sowiecki w grudniu 1941.
Dlatego 16. stycznia 1943 Rząd Sowiecki zawiadomił Rząd Polski, że jego poprzednie oświadosób
czenie o gotowosci zgody na wyłączenie z dekretu z 29. listopada 1939 wyżej wymienionych
przez
ich
wyłączenia
możność
i
ące
obowiązuj
nadal
za
uważać
należy
polskiej narodowości nie
pisów ustawodawstwa sowieckiego o obywatelstwie więcej nie istnieje.
Takie są fakty rzucające pełne światło na okoliczności tworzenia jednostek Armii Polskiej
na terytorium Z.S.R.R. i ewakuacji tych jednostek ze Związku Radzieckiego.
h
lis
Po
t
38
te
titu
s
In
d
an
ki
rs
ko
Si
m
eu
us
M
6
Th
II. O srodkach pomocy dla polskich rodzin, ewakuowanych z obszar"
okupowanych przez niemieckich najezdzcow
e
Od pierwszej chwili wznowienia stosunków polsko-sowieckich, w lecie 1941 r. Rząd Sowiecki
przychylnie odniósł się do życzeń Rządu Polskiego w sprawie organizowania pomocy dla obywateli polskich na terytorium Z.S.R.R. W związku z tym Rząd Sowiecki zezwolił na utworzenie
przedstawicielstw Ambassady Polskiej w licznych miastach Związku Radzieckiego. Tego
rodzaju przedstawicielstwa utworzone zostały w 20 miejscowościach Związku Radzieckiego.
Lokalni przedstawiciele mieli za zadanie udzielanie materialnej pomocy polskim obywatelom...
Pomoc ta udzielana była przedewszystkiem z pożyczki wynoszącej 100,000.000 rubli, udzielonej
przez Rząd Sowiecki na ten cel, poza pożyczką 300,000.000, o której już wspomniałem. Pomoc
ta była udzielana na koszt funduszu Ambasady Polskiej i darów z zagranicy oddanych do dyspozycji ambasady. Rząd Sowiecki uznał za możliwe, obok organizacji specjalnych przedstawicielstw ambasady w 20 miastach Związku Radzieckiego, zezwolić również na mianowanie przez
ambasadę t. zw. „delegatów." Do dnia 1. stycznia 1943 Ludowy Komisarjat dla Spraw Zagranicznych wyraził zgodę na mianowanie 421 delegatów Polskiej Ambasady, którym władze
lokalne udzielały wszelkiej pomocy w ich pracy.
Polska Ambasada była przeto w stanie zorganizować szeroką sieć swych przedstawiciel i na
terytorium Związku Radzieckiego, przy pomocy której mogła udzielać regularnej pomocy
znajdującym się w potrzebie obywatelom polskim i wywierać swój wpływ w duchu współpracy
sowiecko-polskiej, używając w tym celu również tego rodzaju kanałów jak pismo „Polska,"
wydawane przez Polską Ambasadę przy poparciu Ludowego Komisarjatu dla Spraw Zagranicznych. Władze Sowieckie udzieliły przedstawicielom Ambasady, jakoteż delegatom wszelkiej
pomocy dla jak najbardziej pomyślnego rozwiązania zadań, stojących przed nimi.
Celem pomocy dla obywateli polskich, Rząd Sowiecki poczynił cały szereg kroków o
charakterże finansowym i ekonomicznym na szeroką skalę, obliczonych na wzmożenie materialnej
pomocy dla znajdujących się w potrzebie obywateli polskich. Rząd Sowiecki wyznaczył specjalne
zapasy środków żywności i zezwolił na zniżoną tarykkolejową dla ładunków, przeznaczonych
dla obywateli polskich.
Przy pełnym póparciu władz sowieckich Ambasada zorganisowała 529 instytucji dobroczynnych (stołownie, domy dziecięce, żłóbki dla niemowląt, domy dla inwalidów itp). Tak więc
Rząd Sowiecki zrobił wszystko dla zaspokojenia potrzeb ludności polskiej i dla szerokiego i
owocnego rozwoju działalności polskich instytucji, które miały za zadanie udzielanie materialnej
pomocy polskiej ludności. Lokalne organy sowieckie, Komitety wykonawcze Sowietów —
na które spadła główna opieka w urządzeniu polskich obywateli, dostarczaniu im żywnosci,
mieszkań, opału, lekarskiej pomocy, znalezienia zatrudnienia i t.p. — również uczyniły wszystko
możliwe, aby ułatwić rozwój działalności lokalnych polskich przedstawicielstw i udzieliły tam
przedstawicielstwom szerokiej pomocy. To pociągało za sobą niemałe trudności, jeżeli weźmie
się pod uwagę wyjatkowo skomplikowane warunki wojenne. Polskim przedstawicielom dano
przeto najszerszą możność owocnej pracy w udzielaniu materialnej pomocy dla znajdujących się
w potrzebie obywtateli polskich. W rzeczywistości jednak wyszło na jaw, że polskie przedstawicielstwa na miejscu i cały szereg ich urzędników i delegatów, zamiast uczciwie spełniać swe
zadania i swój obowiązek współpracy z lokalnymi władzami sowieckimi, wybrały drogę działalności szpiegowskiej, wrogiej wobec Z.S.R.R. Osoby winne tych przestępstw zostały postawione
przed sąd, który stwierdził, że lokalni przedstawiciele ambasady uprawiali swoje szpiegostwo
pod zasłoną rzekomo „dobroczynnej" działalności, korzystając z usług polskich obywateli,
potrzebujących materialnej pomocy i że głównym organizatorem tej zbrodniczej i wrogiej wobec
Z.S.R.R. działalności ze strony pewnej ilości obyteli polskich byli pewni urzędnicy ambasady,
którzy zachęcali, organizowali i kierowiali tą zbrodniczą działalnością.
Zdemaskowano i wydalono z Z.S.R.R. ludzi, jak gen. Wolikowski, były kierownik Polskiej
Misji Wojskowej, który odgrywał jedną z głownych ról w ustanowieniu i przeprowadzeniu szpiegostwa w Z.S.R.R.; sekretarze ambasady pierwszego stopnia Arlet i Zalewski (ostatni był również
przedstawicielem ambasady na Władywostok), sekretarze drugiego stopnia 'Gruja (przedstawiciel na okręg archangielski) i Glogowski, attache ambasady Rola-Janicki, Słowikowski,
Płoski, Litzkindorf, Kościałkowski, Hejtman i inni, większość których działała rownocześnie
jako przedstawiciele ambasady na rozmaitych terenach i obszarach Z.S.R.R.
Poza wyżej wymienionymi osobami, inni przedstawiciele ambasady i urzędnicy przedstawicielstw uczestniczyli w zbrodniczej działalności przeciw Z.S.R.R. i zostali skazani podług prawa
h
lis
Po
39
te
titu
s
In
d
an
ki
rs
ko
Si
eu
us
M
7
m
e
Th
kryminalnego. Niektórzy z nich zostali wydaleni ze Związku Radzieckiego, podczas gdy innych
oddano pod sąd i skazano na rozmaite wyroki pozbawienia wolności. Należy stwierdzić, że
przeważająca większość urzędników Ambasady polskiej, skazanych podług prawa kryminalnego,
poza działalnością szpiegoską, zajmowała się systematycznym rozpowszechnianiem wszelkiego
rodzaju oszczerczych pogłosek i zmyśleń wrogich wobec Z.S,R.R., zmierzajacych do zdyskredytowania ustroju sowieckiego i majacych na celu wywołanie niezadowolenia i wrogości polskich
obywateli wobec ludu sowieckiego. Liczne przykłady wychwalania hitlerowców przez tych
przedstawicieli polskich, złośliwych wypadów przeciw Czerwonej Armii, i rozpowszechniania
defetystycznych, prowokacyjnych pogłosek zostały im dowiedzione. Rozprawa sądowa wykazała
winę przeważająccej większośći tych osób, jakoteż innych, pociągniętych do odpowiedzialności
sądowej za zbrodniczą działalność i dostarczyła szczegółowych dowodów, rzucających światło
na istotę i metody tej działalności. Należy również wspomnieć o instrucjach tyczących się
poczty kurierowej, wydanych przez ambasadę, które zawierały praktyczne wskazówki dla
kurierów o wykonywaniu ich nielegalnej działalności, o używaniu specjalnego szyfru, umówionych
szyfrowanych' słów, uzgodnionych haseł i t.p.
Jak bezczelni byli pewni przedstawiciele ambasady w srodkach i metodach swej zbrodniczej
działalności, można zobaczyć z następującego dokumentu, który jest oficjalnym listem, podpisanym przez attache ambasady Powesza, datowanym 19. lutego 1942, adresowanym do delegata
Bienioka w Alma-Acie: „w uzupełnieniu naszych poprzednich rozmów, zawiadamiam pana
o postanowieniu Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej, odnoszącym się do Pańskiej delegacji.
Jest pan upoważniony przeprowadzić w sposób najbardziej ostrożny i z zachowaniem wszelkiej
"
tajemnicy zakup przedmiotów wartościowych
21. maja 1942 Ludowy Komisarjat dla Spraw Zagranicznych ostrzegł Polską Ambasade
w związku z faktami działalności szpiegowskiej przeciwko Z.S.R.R., uprawianej przez niektórych
przedstawicieli ambasady. Wbrew temu ostrzeżeniu szpiegostwo i wroga działalność wobec
Związku Sowieckiego urzędników Ambasady Polskiej nie ustały.
Przeto 2Q. lipca 1942 Ludowy Komisarjat dla Spraw Zagranicznych zawiadomił ambasadę,
że polskie przedstawicielstwa zostaną zlikwidowane, jako że nie usprawiedliwiły racji swego
istnienia.
•
Takie są fakty odnoszące się do sprawy pomocy dla polskich rodzin, ewakuowanych z obszarów, zajętych przez niemieckich najżdźców, a obrazujące działalność pewnych przedstawicieli
polskich w Z.S.R.R., wrogą wobec. Związku Radziekiego.
Fakty, które właśnie przytoczyłem są odpowiedzią na liczne fałszywe i wrogie wobec Zw.
Radzieckiego oświadczenia polskich przedstawicieli i oficjalnej prasy polskiej. Fałsz i wrogość
tych oświadczeń wobec Sowietów nie mogą, sł użyć jako przeskoda do prawdziwie przyjaznych
i bliskich stosunków sowiecko-polskich, w których narody Związku Radzieckiego i Polski są
zainteresowane — szczególnie w obliczu wspólnego wroga — Niemiec hitlerowskich.
h
lis
Po
40
te
titu
s
In
d
an
Si
ki
rs
ko
(Wyszyński oświadczył przedstawicielom- prasy angielskiej i amerykańskiej, że jest gotów
przedłożyć do ich dyspozycji kopie dokumentów, odnoszących się do spraw poruszonych w jego
oświadczeniu — memoradnum Ludowego Komisarjatu dla Spraw Zagranicznych, wręczone
28. października 1942 Sokolnickiemu, polskiemu Charge d'Affaires i notę Rządu Sowieckiego
wręczoną 31. pażdziernika Raczyńskiemu, Ministrowi Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej
Polskiej.)
eu
us
M
Published by Publishing Board, 155, Notting Hill Gate. Printed by Lofox(London) Ltd. Passed by Censor•.
PRICE 3d.
m
ol. Go 4 x xVr1 /
Th
e
Londyn, dnia 23.X11. 1943.
Po
f
41
lis
Do Pana
h
Prezesa Rady Ministrów
s
In
te
titu
Przy niniejszem pozwalam sobie przesł ać do wiadomoś ci
Pana Premiera odpis pisma, które wystosowaa. em w dniu wczorajszym do
Pana Ministra Obrony Narodowej w sprawie niereagowania na k"amstwa
propagandowe sowieckich aencyj radiowych.
d
an
/Kariopi
ki
rs
ko
Si
m
eu
us
M
41
Tajne!
Londyn dnia 22 grudnia 1943 r.
e
Th
It
Do
wm i e js
Cs
h
lis
Po
Pana Ministra Obrony Narodowej
s
In
te
titu
Pozwalam sobie raz jeszcze powrócić do poruszanej
parokrotnie przeze mnie w ostatnich dniach sprawy konieczności urzę dowego zareagowania przez nasze władze wojskowe
na oszczercze wystąpienia propagandy sowieckiej.
a szczególności wydaje mi się ,że nie może pozostać
bez odpowiedzi następujący ustę p emisji t.zw."Radiostacji
i4.T.Kościuszki" z dnia 8 b:M.,podany w popołudniowym Komunikacie Radiowym Min.inf.i Dok. z dnia 9 grudnia b.r.:
d
an
"Działalność emisarjuszy p.Sosnkowskiego w kraju o ich
codzienne szczucie do walki z braómi,daje nam obraz działalności sanacyjno-ozonowej w Londynie.Podjemy tu przykład ich
działalflości.VUTUnisie znlazka się grupa Polaków-jeńców
armji niemieokiej,przekazana w rę ce Mikołajczyka ł Sosnkowskiego.Przedstawiciele rządu reakcyjnego wręczyli im kwestjonarjusze,w którym było pytanie:"Czy chce walczyć z ZSRR"
Spowodowało to interpelację w parlamencie brytyjskim.Law
odpowiedział , że rząd brytyjski nie pozwoli na prowadzenie
agitacji wśród jeńców przeciwko żadnemu z aliantów.
Ale i sami Polacy dali godną odpowiedź ,odpowiedzieli
na to pytanie jednogłośnie "nie".flie chcą walczyć z bolszr-
rs
ko
Si
wikami,chcą natomiast walczyć z hitleroweami.Jest to policzek,/ to siarczysty, otrzymany przez szefa faszystów Sosnkowskiego od samych jeńców.Niechaj to sobie zakarbują emi-
ki
gracyjni politykierzy i ich agenci w kraju."
/-/Karol Popiel
m
eu
us
M
Wydaje mi się ,że jest konieczne by odpowiednie oś 4iadczenie podane bądź to za pośrednictwem Kwatery Prasowej MON.
bądź Faga zostało nastę pnie opublikowane przez "Swit".
Sądzę ,it Pan Generał podzieli mój pogląd, że metoda przemilczenia kłamstw propagandowych sowieckich,chocia2by najbardziej niedorzecznych o nie jest zwłaszcza w obecnym naszym
położeniu właściwą.
Proszę przyjąć Panie Generale wyrazy prawdziwego szacunku i poważania.

The Polish Institute and Sikorski Museum

Transkrypt

Podobne dokumenty