docPL - consilium
download 
Reklamacja Transkrypt
PL - consilium
RADA UNII EUROPEJSKIEJ Bruksela, 29 lutego 2008 r. (17.03) (OR. en) 7486/08 PESC 319 COARM 20 NOTA Od: Do: Dotyczy: Sekretariat Delegacje Przewodnik do kodeksu postępowania Unii Europejskiej w sprawie wywozu uzbrojenia Delegacje otrzymują w załączeniu zaktualizowaną wersję Przewodnika do kodeksu postępowania Unii Europejskiej w sprawie wywozu uzbrojenia uzgodnioną przez Grupę Roboczą ds. Wywozu Broni Konwencjonalnej podczas spotkania w dniu 22 lutego 2008 r. ______________________ 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 1 PL PRZEWODNIK DO KODEKSU POSTĘPOWANIA UNII EUROPEJSKIEJ W SPRAWIE WYWOZU UZBROJENIA Nota wprowadzająca Wszystkie państwa członkowskie zgodziły się stosować kodeks postępowania Unii Europejskiej w sprawie wywozu uzbrojenia przy rozpatrywaniu wniosków dotyczących wywozu towarów znajdujących się w uzgodnionym Wspólnym wykazie uzbrojenia Unii Europejskiej. Celem kodeksu postępowania jest również poprawa przepływu informacji między państwami członkowskimi oraz lepsze wzajemne zrozumienie polityk dotyczących kontroli wywozu. Przewodnik ma pomóc państwom członkowskim w stosowaniu kodeksu postępowania. W żadnym wypadku nie zastępuje on kodeksu, podsumowuje jedynie uzgodnione wytyczne dotyczące wykładni kryteriów oraz stosowania zawartych w nim przepisów wykonawczych. Skierowany jest przede wszystkim do urzędników wydających zezwolenia wywozowe. Przewodnik będzie regularnie aktualizowany. Aktualna wersja dostępna będzie na stronie internetowej Rady w części „Kontrola bezpieczeństwa przy wywozie”. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 2 PL Spis treści Nr strony Rozdział 1 - Powiadomienia o odmowie i konsultacje Wstęp .......................................................................................................................................5 Sekcja 1: Definicja odmowy.....................................................................................................6 Sekcja 2: Informacje o odmowie, które powinny zostać zawarte w powiadomieniu ..................8 Sekcja 3: Unieważnienie powiadomienia o odmowie..............................................................12 Sekcja 4: Powiadamianie o odmowach oraz prowadzenie konsultacji .....................................13 Rozdział 2 - Praktyki dotyczące wydawania zezwoleń Sekcja 1: Dobre praktyki w zakresie wydawania certyfikatów użytkownika końcowego.........18 Sekcja 2: Rozpatrywanie wniosków o użycie jako komponentów („incorporation”) i ponowny wywóz ..................................................................................................................20 Sekcja 3: Weryfikacja po dostawie .........................................................................................21 Sekcja 4: Wywóz w celach humanitarnych sprzętu objętego kontrolą .....................................22 Sekcja 5: Definicje..................................................................................................................23 Rozdział 3 - Wytyczne w sprawie stosowania kryteriów Wprowadzenie do dobrych praktyk dotyczących interpretacji wszystkich kryteriów ...............24 Sekcja 1: Dobre praktyki dotyczące interpretacji kryterium 1 („zobowiązania międzynarodowe”)..................................................................................................25 Sekcja 2: Dobre praktyki dotyczące interpretacji kryterium 2 („prawa człowieka”).................40 Sekcja 3: Dobre praktyki dotyczące interpretacji kryterium 3 („sytuacja wewnętrzna”)...........50 Sekcja 4: Dobre praktyki dotyczące interpretacji kryterium 4 („stabilizacja w regionie”). .......55 Sekcja 5: Dobre praktyki dotyczące interpretacji kryterium 5 („bezpieczeństwo przyjaciół i sprzymierzeńców”). ................................................................................................63 Sekcja 6: Dobre praktyki dotyczące interpretacji kryterium 6 („stosunek do terroryzmu”). .....74 Sekcja 7: Dobre praktyki dotyczące interpretacji kryterium 7 („ryzyko przekierowania”). ......85 Sekcja 8: Dobre praktyki dotyczące interpretacji kryterium 8 („trwały rozwój”). ....................90 Rozdział 4 - Przejrzystość Sekcja 1: Wymogi dotyczące przekazywania informacji do rocznego sprawozdania UE.........97 Sekcja 2: Wspólny szablon dotyczący informacji, które mają zostać zawarte w sprawozdaniach krajowych .................................................................................99 Sekcja 3: Adresy internetowe krajowych sprawozdań na temat wywozu uzbrojenia.............. 101 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 3 PL Rozdział 5 - Strony przystępujące do kodeksu postępowania Sekcja 1: Wykaz stron przystępujących do kodeksu, punkty kontaktowe oraz dodatkowe informacje dotyczące przystąpienia do kodeksu .................................................... 103 Rozdział 6 - Wspólny wykaz uzbrojenia UE ................................................................................. 104 Wspólny wykaz uzbrojenia Unii Europejskiej - link do wersji elektronicznej ....................... 104 ZAŁĄCZNIK FORMULARZ 1 - Powiadomienie o odmowie zgodnie z kodeksem postępowania UE .................... 105 FORMULARZ 2 - Zmiana lub unieważnienie powiadomienia o odmowie zgodnie z kodeksem postępowania UE................................................................................................ 107 FORMULARZ 3 - Powiadomienie o odmowie rejestracji pośrednika w handlu bronią..................... 108 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 4 PL ROZDZIAŁ 1 - POWIADOMIENIA O ODMOWIE I KONSULTACJE Wstęp Pkt 3 przepisów wykonawczych do kodeksu postępowania stwierdza, że państwa członkowskie mają przekazywać sobie szczegóły dotyczące odmów wydania zezwolenia wraz z wyjaśnieniem przyczyn odmowy. Udostępnianie informacji na temat odmów jest jednym z najważniejszych środków umożliwiających realizację celów polityk państw członkowskich w zakresie kontroli wywozu oraz osiągnięcie zbieżności tych polityk. Niniejszy rozdział ma na celu wyjaśnienie zakresu obowiązków państw członkowskich w tej dziedzinie. Uwzględniono w nim również fakt, że w dniu 23 czerwca 2003 r. państwa członkowskie zgodziły się rozpatrywać w świetle przepisów kodeksu wnioski o wydanie zezwoleń na przeprowadzenie transakcji pośrednictwa. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 5 PL Sekcja 1: Definicja odmowy 1.1.1 Zgodnie z pkt 3. przepisów wykonawczych „rozumie się, że odmowa wydania zezwolenia ma miejsce wówczas, gdy państwo członkowskie nie wyraziło zgody na faktyczną sprzedaż lub … wywóz danego sprzętu wojskowego, w przypadku gdy w przeciwnym razie sprzedaż doszłaby do skutku, lub na zawarcie stosownego kontraktu. …Odmowa wymagająca powiadomienia zgodnie z krajowymi procedurami może obejmować odmowę zezwolenia na rozpoczęcie negocjacji lub negatywną odpowiedź na formalne zapytanie wstępne dotyczące konkretnego zamówienia.” 1.1.2 W państwach członkowskich stosowane są obecnie różne praktyki dotyczące momentu, w którym przedsiębiorstwa zwracają się do instytucji rządowych z wnioskiem o pozwolenie na wywóz. Niektóre państwa członkowskie rozpatrują wnioski złożone przez przedsiębiorstwa tylko wtedy, gdy dotyczą one oficjalnego zezwolenia na wywóz. Inne państwa traktują przedstawicieli przemysłu w sposób mniej formalny, udzielając wstępnych niewiążących wskazówek, czy proponowana transakcja ma szansę uzyskać zgodę, czy też nie. 1.1.3 Niezależnie od tego, czy wniosek dotyczący ewentualnego wywozu składany jest przez przedsiębiorstwo we wczesnej fazie procesu marketingowego, czy też tuż przed otrzymaniem zamówienia na wywóz, aby możliwe było udzielenie oficjalnej odpowiedzi, a w przypadku odpowiedzi negatywnej – wydanie przez instytucję rządową powiadomienia o odmowie, wniosek ten powinien spełniać pewne formalne wymogi. Przy braku pewnych informacji wniosek może zostać jedynie omówiony w oparciu o przypuszczenia, nie zaś potraktowany przez właściwy organ jako wiążący dokument. Wniosek telefoniczny lub krótki e-mail zawierający informacje i pytania natury ogólnej nie byłyby zatem wystarczającą podstawą do udzielenia przez władze zgody lub odmowy w związku z możliwością konkretnego przedsięwzięcia. 1.1.4 Należy powiadomić o odmowie, w przypadku gdy instytucja rządowa odmówi wydania zezwolenia na wywóz, w sprawie którego złożono pisemny wniosek (w formie e-maila, faksu lub listu) o określonym stopniu dokładności, dostarczający właściwemu organowi informacje wystarczające do podjęcia decyzji. Pisemny wniosek powinien zawierać co najmniej następujące informacje: 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 6 PL · państwo przeznaczenia; · pełny opis towaru, którego dotyczy wniosek, w tym ilość oraz, w stosownych przypadkach, dane techniczne; · kupujący (określenie, czy kupującym jest agencja rządowa, jeden z rodzajów sił zbrojnych, oddziały paramilitarne czy prywatna osoba fizyczna lub osoba prawna); · proponowany użytkownik końcowy. 1.1.5 Ponadto powiadomienie o odmowie powinno zostać wydane, gdy: · państwo członkowskie unieważniło istniejące zezwolenie na wywóz; · państwo członkowskie odmówiło wydania zezwolenia na wywóz objęty zakresem zastosowania kodeksu i przekazało związane z nim powiadomienie o odmowie w ramach innych międzynarodowych systemów kontroli wywozu; · państwo członkowskie odmówiło wydania zezwolenia na wywóz, będący zasadniczo tym samym rodzajem transakcji, na który odmówiono już poprzednio zezwolenia w innym państwie członkowskim i powiadomiono o tej odmowie. Do punktów, które należy poddać bardziej szczegółowej ocenie, aby ustalić czy chodzi o „zasadniczo ten sam rodzaj transakcji”, należą dane techniczne, ilość i wartość oraz klienci i użytkownicy końcowi towarów, których dotyczy wniosek. 1.1.6 Dla odróżnienia, powiadomienia o odmowie nie należy wydawać w następującej sytuacji: · gdy wniosek o wydanie zezwolenia nie został złożony na piśmie lub nie zawiera wszystkich wymaganych informacji określonych powyżej w sekcji 1 pkt 4. 1.1.7 W przypadku odmowy wydania zezwolenia na podstawie polityki krajowej, która jest bardziej restrykcyjna niż polityka na mocy kodeksu, powiadomienie o odmowie może zostać wydane „wyłącznie do celów informacyjnych”. Tego rodzaju powiadomienie o odmowie zostałoby umieszczone w centralnej bazie danych Sekretariatu, lecz figurowałoby w niej jako nieaktywne. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 7 PL Sekcja 2: Informacje o odmowie, które powinny zostać zawarte w powiadomieniu 1.2.1 Zasadniczym warunkiem skutecznego działania systemu powiadomień o odmowie jest przekazywanie przy powiadamianiu o odmowie wszelkich istotnych informacji, tak aby mogły być one uwzględniane przez pozostałe państwa członkowskie przy formułowaniu własnych polityk kontroli wywozu. W tym celu w niniejszej sekcji przedstawiono zharmonizowane formularze powiadomienia przeznaczone do powiadamiania o odmowie wydania zezwolenia na wywóz i na pośrednictwo (wzór formularza 1 w załączniku) oraz do zmian i unieważnień powiadomień o odmowie (wzór formularza 2 w załączniku). 1.2.2 Opis tych informacji przedstawiono poniżej: Numer identyfikacyjny Standardowy numer, przyznany przez wydające państwo członkowskie, w następującym formacie: standardowy skrót identyfikujący system (EURARMS)/dwuliterowy skrót oznaczający państwo wydające/rok (cztery cyfry)/numer seryjny (3 cyfry). Na przykład: EURARMS/PT/2005/007, EURARMS/ES/2003/168. Państwo końcowego przeznaczenia: Państwo, w którym (zgodnie z informacją dostarczoną przez państwo dokonujące wywozu) znajduje się użytkownik końcowy. Data powiadomienia Data wiadomości, za pomocą której partnerzy z UE informowani są o decyzji dotyczącej odmowy, zmiany odmowy lub unieważnienia odmowy. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 8 PL Punkt kontaktowy udzielający dalszych informacji Nazwisko, numer telefonu, numer faksu oraz adres poczty elektronicznej osoby, która może dostarczyć dalszych informacji. Krótki opis towaru Dane techniczne umożliwiające ocenę porównawczą. Jeżeli jest to niezbędne do oceny, należy podać parametry techniczne. W stosownych przypadkach należy posłużyć się francusko-angielskim glosariuszem terminów technicznych (w opracowaniu). Oprócz tego opisu na zasadach dobrowolności mogą zostać dostarczone następujące informacje: - Ilość - Wartość - Producent towaru Numer na liście kontrolnej Numer towaru, którego dotyczy powiadomienie, w aktualnej wersji Wspólnego wykazu uzbrojenia UE (w stosownych przypadkach również numer podkategorii) lub numer w wykazie towarów podwójnego zastosowania (podać oficjalny numer), w przypadku towarów, które zgodnie z pkt 6. przepisów wykonawczych kodeksu postępowania podlegają wymianie informacji dotyczących powiadomienia o odmowie. Deklarowany sposób końcowego wykorzystania Informacje na temat przeznaczenia artykułu, którego dotyczy powiadomienie (np. część zamienna do..., stosowany jako komponent w..., użycie jako…). Jeżeli artykuł ma być dostarczany do celu realizacji projektu, należy podać nazwę tego projektu. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 9 PL Odbiorca i użytkownik końcowy Informacja ta powinna uwzględniać wszystkie możliwe szczegóły, aby umożliwić dokonanie oceny porównawczej. Nazwa / adres / państwo / numer telefonu / numer faksu / adres poczty elektronicznej powinny zostać podane w oddzielnych polach. Przyczyny powiadomienia o odmowie/zmianach/unieważnieniu W przypadku odmowy podaje się stosowane kryteria Kodeksu postępowania UE w sprawie wywozu uzbrojenia. Gdy stosowne kryteria składają się z kilku części (np. 7 a), b), c) i d)), należy wskazać odpowiednią część. W przypadku zmiany lub unieważnienia powiadomienia należy dodać krótkie wyjaśnienie (np. zniesienie embarga, zastąpienie powiadomieniem X itd.). Uwagi dodatkowe Wszelkie dodatkowe informacje, które mogłyby pomóc innym państwom członkowskim w dokonaniu oceny. Na zasadzie dobrowolności. Państwo pochodzenia towaru Państwo, z którego dokonuje się wywozu towaru będącego przedmiotem transakcji pośrednictwa. Należy wypełnić tylko w przypadku powiadomień o odmowie dotyczących zezwolenia na pośrednictwo. Nazwa i dane pośrednika Nazwisko(-a), adres(y) służbowy(-e), państwo, numer(y) telefonu, numer(y) faksu oraz adres(y) poczty elektronicznej brokerów, którym odmówiono wydania zezwolenia. Należy wypełnić tylko w przypadku powiadomień o odmowie dotyczących zezwolenia na pośrednictwo. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 10 PL Dane, które mają zostać zmienione Należy określić, które elementy pierwotnego powiadomienia o odmowie mają ulec zmianie. Nowe dane Nowa treść zmienionego elementu. Data wejścia w życie zmiany lub unieważnienia Data, z którą zaczyna obowiązywać decyzja o zmianie lub unieważnieniu odmowy. 1.2.3 Jak uzgodniono w art. 5 wspólnego stanowiska Rady 2003/468/WPZiB w sprawie kontroli pośrednictwa w handlu bronią, państwa członkowskie będą wymieniać informacje m.in. w zakresie „odrzucania wniosków o rejestrację (gdzie właściwe)”. Załączony do niniejszego dokumentu formularz 3 stanowi ujednolicony formularz powiadomienia o odrzuceniu wniosku o rejestrację pośrednictwa w handlu bronią. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 11 PL Sekcja 3: Unieważnienie powiadomienia o odmowie 1.3.1 Powiadomienie o odmowie ma na celu dostarczenie informacji na temat polityki kontroli wywozu państwa członkowskiego, które mogłyby zostać uwzględnione przez pozostałe państwa członkowskie przy podejmowaniu decyzji dotyczących wydawania zezwoleń na wywóz. Jakkolwiek nie zawsze byłoby możliwe, by zbiór powiadomień o odmowach wydanych przez dane państwo członkowskie w pełni odzwierciedlał jego politykę wywozu, państwa członkowskie mogą aktualizować informacje, unieważniając w stosownych przypadkach powiadomienia o odmowie. 1.3.2 Po podjęciu decyzji o unieważnieniu, w najszybszym możliwym terminie i w żadnym wypadku nie później niż 3 tygodnie od podjęcia decyzji, informację o unieważnieniu przekazuje się za pośrednictwem COREU. W tym celu państwa członkowskie stosują formularz 2 (zob. załącznik). 1.3.3 Państwa członkowskie dokonują corocznego przeglądu swoich powiadomień o odmowach i unieważniają powiadomienia, które w wyniku zmian w polityce krajowej utraciły znaczenie (aktualizacja) oraz usuwają powtarzające się powiadomienia odnoszące się do zasadniczo tego samego rodzaju transakcji (czyszczenie), tak aby zatrzymać tylko te najbardziej istotne z punktu widzenia krajowej polityki kontroli wywozu. 1.3.4 Unieważnienie ma miejsce również w następujących okolicznościach: · Gdy państwo członkowskie wyda zezwolenie na wywóz dotyczące transakcji „zasadniczo tego samego rodzaju” jak transakcja, na którą w przeszłości odmówiono zgody. W tym przypadku, wydane poprzednio powiadomienie o odmowie zostaje unieważnione. · Po zniesieniu embarga na dostawę broni. W tym przypadku, w terminie miesiąca od daty zniesienia embarga państwo członkowskie unieważnia odmowy, które wynikały wyłącznie z embarga. · Gdy państwo członkowskie zdecyduje, że zezwolenie, które zostało przez nie poprzednio unieważnione, powinno zostać przywrócone (patrz sekcja 1, pkt 5, podpunkt pierwszy) 1.3.5 Nie jest konieczne unieważnienie przez państwa członkowskie powiadomień o odmowie, od których wydania upłynęły więcej niż 3 lata. Sekretariat Rady będzie automatycznie dezaktywował tego rodzaju powiadomienia o odmowie w centralnej bazie danych (patrz sekcja 4, pkt 8). Mimo że nie będą aktywne, pozostaną one w bazie danych. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 12 PL Sekcja 4: Powiadamianie o odmowach oraz prowadzenie konsultacji Zezwolenia na wywóz Powiadomienia o odmowie: przekazywanie informacji 1.4.1 W przypadku odmowy wydania zezwolenia na wywóz lub na pośrednictwo państwo członkowskie musi przekazać powiadomienie o odmowie nie później niż w terminie miesiąca od daty wydania odmowy. 1.4.2 Państwo członkowskie roześle powiadomienia o odmowie wszystkim pozostałym państwom członkowskim, stosując formularz 1. Należy wypełnić wszystkie pola lub podać wyjaśnienie, dlaczego dane pole zostało uznane za nieistotne. Powiadomienie niekompletne nie zostanie włączone przez Sekretariat Rady do bazy danych. 1.4.3 Wszystkie powiadomienia o odmowie, unieważnienia lub zmiany muszą zostać sporządzone w języku angielskim lub francuskim. Należy je rozsyłać za pośrednictwem COREU do wszystkich państw członkowskich (kopia zostanie wysłana automatycznie do Sekretariatu Rady). Powinny otrzymać klauzulę „Zastrzeżone”. Stopień pilności: „zwykły”. Powiadomienia o odmowie: przetwarzanie i przechowywanie 1.4.4 Sekretariat Rady będzie prowadzić centralną bazę danych powiadomień o odmowie dla powiadomień o odmowie wydania zezwolenia na wywóz. Nie uniemożliwi to państwom członkowskim prowadzenia własnych baz danych. Centralna baza danych powiadomień o odmowie przeznaczona jest do wykorzystania przez państwa członkowskie. Państwa członkowskie będą mogły przeszukiwać bazę danych według poszczególnych pól powiadomienia o odmowie (państwo wydające powiadomienie o odmowie; państwo przeznaczenia sprzętu; kryteria odmowy; opis towaru,…) lub według ich kombinacji. Dzięki bazie danych możliwe będzie opracowywanie statystyk na podstawie poszczególnych pól. 1.4.5 Informacje zawarte w tej bazie danych są opatrzone klauzulą „Zastrzeżone” i powinny być traktowane jako takie przez wszystkie państwa członkowskie oraz Sekretariat Rady. Baza danych będzie prowadzona w języku angielskim. W przypadku gdy informacje zostaną dostarczone w języku francuskim, Sekretariat Rady zapewni tłumaczenie na język angielski. Państwa członkowskie opracują w tym celu glosariusz terminów technicznych. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 13 PL 1.4.6 Sekretariat Rady sprawdzi każdy formularz 1 dotyczący powiadomienia o odmowie, by zapewnić zawarcie w nim wszystkich istotnych informacji. W przypadku gdy formularz jest kompletny, zostaje on włączony do centralnej bazy danych. Jeżeli pominięte zostały istotne informacje, Sekretariat zwraca się o dostarczenie tych informacji do państwa członkowskiego, które wydało odmowę. Powiadomienia o odmowie nie zostaną włączone do bazy danych, jeżeli nie otrzymano co najmniej następujących informacji: - numer identyfikacyjny; - państwo przeznaczenia; - krótki opis towaru (z odpowiadającym mu numerem na liście kontrolnej); - deklarowany sposób końcowego wykorzystania; - nazwa i państwo odbiorcy lub użytkownika końcowego, jeżeli są różni, (ze wskazaniem, czy kupującym jest agencja rządowa, policja, wojska lądowe, marynarka wojenna lub siły powietrzne, oddziały paramilitarne lub prywatna osoba fizyczna czy osoba prawna, a także, jeżeli odmowa została wydana na podstawie kryterium 7, nazwa osoby fizycznej lub prawnej); - przyczyny wydania odmowy (należy uwzględnić nie tylko numer(y) kryteriów, lecz także elementy, na których opierała się ocena); - data odmowy (lub informacja o dacie wejścia w życie, jeżeli to jeszcze nie nastąpiło). 1.4.7 Po otrzymaniu formularza 2 z informacją o unieważnieniu powiadomienia o odmowie Sekretariat Rady usunie to powiadomienie o odmowie z centralnej bazy danych powiadomień o odmowie. Po otrzymaniu przez Sekretariat Rady formularza 2 z informacją o zmianie danych w powiadomieniu o odmowie wprowadzi on stosowne zmiany, pod warunkiem że nowe informacje są zgodne z ustalonym formatem. 1.4.8 Sekretariat Rady sprawdza co miesiąc, czy żadne z aktywnych powiadomień o odmowie w centralnej bazie danych nie ma więcej niż 3 lata. Wszystkie powiadomienia o odmowie, od których wydania upłynęło więcej niż 3 lata, będą dezaktywowane, lecz informacje pozostaną w bazie danych. 1.4.9 Do czasu gdy możliwy będzie zdalny dostęp do bezpiecznej bazy danych, co miesiąc w pierwszym dniu roboczym Sekretariat Rady prześle państwom członkowskim za pośrednictwem wyznaczonych osób w poszczególnych stałych przedstawicielstwach w Brukseli dysk zawierający najnowszą wersję bazy danych. Zachowane zostaną stosowne procedury bezpieczeństwa. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 14 PL Procedury konsultacji 1.4.10 Gdy państwa członkowskie rozważają możliwość wydania zezwolenia na wywóz, powinny sprawdzić w bazie danych, czy inne państwo członkowskie nie odmówiło zgody na zasadniczo podobny rodzaj transakcji, a jeżeli miało to miejsce, konsultują się z państwem członkowskim lub państwami członkowskimi, które wydały odmowę(y). 1.4.11 W przypadku gdy państwo członkowskie nie ma pewności, czy powiadomienie o odmowie znajdujące się w centralnej bazie danych dotyczy „zasadniczo tego samego rodzaju transakcji”, powinno rozpocząć konsultacje w celu wyjaśnienia sytuacji. 1.4.12 Prośby o konsultację wysyłane są za pośrednictwem COREU w języku angielskim lub francuskim, skierowane do państwa członkowskiego, które wydało powiadomienie o odmowie, z kopią do wszystkich pozostałych państw członkowskich. Wiadomość będzie miała następujący format: „[Państwo członkowskie X] będzie wdzięczne za udzielenie przez [państwo członkowskie Y] dalszych informacji na temat powiadomienia o odmowie wydanego zgodnie z kodeksem postępowania UE [numer identyfikacyjny oraz przeznaczenie], w związku z rozpatrywaniem podobnego wniosku o zezwolenie. Zgodnie z Przewodnikiem do kodeksu postępowania, zwracamy się z prośbą o przesłanie odpowiedzi do [termin]. Nieotrzymanie odpowiedzi w terminie uznane zostanie za brak odpowiedzi. W celu uzyskania dalszych informacji prosimy o kontakt z [nazwisko, numer telefonu, adres poczty elektronicznej].” 1.4.13 Jeżeli zaangażowane strony nie uzgodnią innego terminu, ostateczny termin wynosi 3 tygodnie od daty przesłania prośby o konsultację. W przypadku gdy państwo członkowskie, do którego skierowana została prośba o konsultację, nie odpowie w tym terminie, przyjmuje się, że nie wnosi ono zastrzeżeń do danego wniosku o zezwolenie. 1.4.14 Jeżeli odmowa wydania zezwolenia przez państwo członkowskie opierała się na informacjach wywiadowczych, ma ono możliwość oświadczenia, że „Odmowa wydana została na podstawie informacji pochodzących ze źródeł sensytywnych”. Państwo członkowskie zwracające się o konsultacje powstrzymuje się wówczas od pytań o dalsze szczegóły dotyczące źródła informacji. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 15 PL 1.4.15 Państwo członkowskie, do którego skierowana została prośba o konsultację, może w okresie wspomnianych 3 tygodni zwrócić się o przedłużenie terminu o tydzień. Powinno to uczynić w najszybszym możliwym do zrealizowania terminie. 1.4.16 Mimo że wstępne konsultacje muszą być prowadzone w sposób przedstawiony powyżej, państwa członkowskie mogą je kontynuować w uzgodnionej przez siebie formie. Państwo członkowskie, do którego skierowana została prośba o konsultację, powinno jednak udostępnić pełne uzasadnienie opinii będącej podstawą odmowy. 1.4.17 Państwa członkowskie UE będą traktować tego rodzaju odmowy i konsultacje jako poufne. Będą je traktować w stosowny sposób i nie wykorzystają ich do osiągania korzyści handlowych. Po zakończeniu konsultacji 1.4.18 Państwo członkowskie zwracające się o konsultację informuje wszystkie państwa członkowskie za pośrednictwem COREU o swojej decyzji w sprawie danego wniosku o zezwolenie, a także dostarcza krótkie uzasadnienie. Państwo członkowskie zwracające się o konsultację powinno wysłać zawiadomienie o decyzji w terminie 3 tygodni od jej podjęcia. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 16 PL Zezwolenie na pośrednictwo, tranzyt lub przeładunek oraz niematerialne transfery technologii 1.4.19 Wszystkie opisane powyżej procedury dotyczące przekazywania informacji o powiadomieniach o odmowie oraz ich przetwarzania i przechowywania, prowadzenia konsultacji oraz działań podejmowanych po konsultacjach (pkt 1.4.1 – 1.4.18) powinny być stosowane również w przypadku powiadomień o odmowie dotyczących zezwoleń na pośrednictwo, tranzyt lub przeładunek oraz na niematerialne transfery technologii. 1.4.20 Wszystkie państwa członkowskie, w których istnieją przepisy prawne dotyczące pośrednictwa oraz w których funkcjonuje system zezwoleń na transakcje pośrednictwa, powinny powiadamiać o odmowach w taki sam sposób jak w przypadku odmów dotyczących zezwolenia na wywóz, zgodnie z ich prawem krajowych i stosowanymi praktykami oraz w dozwolonym przez nie zakresie. Powiadomienia o odmowie dotyczące pośrednictwa powinny być gromadzone przez Sekretariat Rady w oddzielnej bazie danych, która będzie rozsyłana co miesiąc wraz z bazą danych powiadomień o odmowie dotyczących zezwoleń na wywóz. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 17 PL ROZDZIAŁ 2 - PRAKTYKI DOTYCZĄCE WYDAWANIA ZEZWOLEŃ Sekcja 1: Dobre praktyki w zakresie wydawania certyfikatów użytkownika końcowego 2.1.1 Istnieje podstawowy zestaw elementów, które powinny znaleźć się w certyfikacie użytkownika końcowego, gdy taki certyfikat wymagany jest przez państwo członkowskie w związku z wywozem towarów znajdujących się we Wspólnym wykazie uzbrojenia UE. Istnieją również pewne elementy, których może uznaniowo wymagać dane państwo członkowskie. 2.1.2 W certyfikacie użytkownika końcowego należy przedstawić co najmniej następujące dane: - dane eksportera (przynamniej nazwisko, adres i nazwa firmy); - dane użytkownika końcowego (przynajmniej nazwisko, adres i nazwa firmy). W przypadku wywozu do firmy, która odsprzedaje towar na rynku lokalnym, firma ta zostanie uznana za użytkownika końcowego; - państwo końcowego przeznaczenia; - opis wywożonego towaru (rodzaj, cechy charakterystyczne) lub odniesienie do umowy zawartej z władzami państwa końcowego przeznaczenia; - ilość lub wartość wywożonego towaru; - podpis, nazwisko oraz stanowisko użytkownika końcowego; - data wydania certyfikatu użytkownika końcowego; - sposób końcowego wykorzystania lub, w stosownych przypadkach, klauzula o zakazie ponownego wywozu; - określenie sposobu końcowego wykorzystania towaru; 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 18 PL - w stosownych przypadkach, zobowiązanie, że towary podlegające wywozowi nie zostaną wykorzystane do celów innych niż deklarowane; - w stosownych przypadkach, zobowiązanie, że towary nie zostaną wykorzystane do opracowania, produkcji lub stosowania broni chemicznej, biologicznej lub nuklearnej ani w pociskach rakietowych dostarczających tego rodzaju broń. 2.1.3 Elementy, które mogą być wymagane, według uznania, przez państwo członkowskie, to między innymi: - klauzula zakazująca ponownego wywozu towarów, objętych certyfikatem użytkownika końcowego. Taka klauzula mogłaby między innymi: · zawierać wyłącznie zakaz ponownego wywozu, · dopuszczać, by ponowny wywóz uzależniony był od uzyskania pisemnej zgody władz państwa dokonującego pierwszego wywozu, · dopuszczać ponowny wywóz bez uprzedniej zgody władz państwa dokonującego pierwszego wywozu do niektórych państw określonych w certyfikacie użytkownika końcowego. - w stosownych przypadkach, pełne dane pośrednika; - jeżeli certyfikat użytkownika końcowego został wydany przez rząd państwa przeznaczenia towaru, zostanie on uwierzytelniony przez władze państwa dokonującego wywozu w celu sprawdzenia autentyczności podpisu oraz zdolności osoby podpisującej do zaciągania zobowiązań w imieniu własnego rządu; - zobowiązanie użytkownika końcowego do przedstawienia certyfikatu weryfikacji dostawy na żądanie państwa dokonującego wywozu. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 19 PL Sekcja 2: Rozpatrywanie wniosków o użycie jako elementów składowych („incorporation”) i ponowny wywóz 2.2.1 Tak jak w przypadku wszystkich wniosków o wydanie zezwolenia, państwa członkowskie stosują w pełni kodeks postępowania do wniosków o wydanie zezwolenia dla towarów, o których wiadomo, że zostaną wykorzystane jako komponenty produktów przeznaczonych do ponownego wywozu. Jednak przy ocenie takich wniosków państwa członkowskie będą również brały pod uwagę, między innymi: (i) politykę kontroli wywozu i skuteczność systemu kontroli wywozu w państwie, w którym towary te wykorzystywane są jako elementy składowe; (ii) znaczenie stosunków w zakresie obrony i bezpieczeństwa, jakie utrzymują z tym państwem; (iii) znaczenie i istotność towarów w stosunku do towarów, do których mają być włączone jako komponenty oraz dla jakiegokolwiek końcowego wykorzystania gotowych produktów mogącego budzić zastrzeżenia; (iv) łatwość, z jaką towary lub ich istotne elementy mogłyby zostać usunięte z towarów, do których mają zostać włączone jako komponenty; (v) reputacja podmiotu, dla którego przeznaczone są towary. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 20 PL Sekcja 3: Weryfikacja po dostawie 2.3.1. Choć w kontroli wywozu nadal kładzie się nacisk na kontrolę poprzedzającą wydanie zezwolenia, kontrola po dostawie może być istotnym dodatkowym narzędziem wzmocnienia skuteczności krajowej kontroli wywozu uzbrojenia. Środki przedsiębrane po dostawie, np. inspekcje przeprowadzane na miejscu lub certyfikaty weryfikacji dostarczenia, stanowią szczególnie użyteczne narzędzie zapobiegania przekierowywaniu uzbrojenia w obrębie państwa kupującego lub ponownemu wywozowi na niepożądanych warunkach. W celu dobrowolnej wymiany dostępnych informacji zachęca się państwa członkowskie stosujące weryfikację po dostawie do informowania partnerów o swoich doświadczeniach w tej dziedzinie oraz do przekazywania ogólnie interesujących informacji zebranych dzięki środkom zastosowanym po dostawie. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 21 PL Sekcja 4: Wywóz w celach humanitarnych sprzętu objętego kontrolą 2.4.1 W pewnych sytuacjach państwa członkowskie rozważają możliwość wydania zgody na wywóz w celach humanitarnych towarów znajdujących się we Wspólnym wykazie uzbrojenia UE, który to wywóz w innych okolicznościach w świetle kryteriów kodeksu postępowania mógłby spotkać się z odmową. Na obszarach, gdzie miały miejsce konflikty, niektóre towary mogą przyczynić się w znaczący sposób do poprawy bezpieczeństwa ludności oraz do odbudowy gospodarczej. Wywóz tego rodzaju nie musi być sprzeczny z kryteriami kodeksu. Jak każdy inny rodzaj wywozu będzie on rozpatrywany indywidualnie. Państwa członkowskie będą żądać odpowiednich środków chroniących przed nadużyciami tego rodzaju wywozu oraz, w stosownych przypadkach, wymagać klauzul dotyczących odesłania sprzętu. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 22 PL Sekcja 5: Definicje 2.5.1 Do celów kodeksu postępowania oraz przepisów wykonawczych stosuje się następujące definicje: 2.5.2 - „Tranzyt”: przemieszczanie, podczas którego towary (sprzęt wojskowy) są tylko przewożone przez terytorium państwa członkowskiego - „Przeładunek”: tranzyt obejmujący fizyczną operację wyładowania towarów ze środka transportu, za pomocą którego dokonano przywozu, po którym następuje ponowne załadowanie (zazwyczaj) do innego środka transportu w celu wywozu. 2.5.3 Zgodnie z definicją w art. 2 wspólnego stanowiska Rady 2003/468/WPZiB, - „Pośrednictwo” to działania osób lub podmiotów: - negocjujących lub organizujących transakcje, które mogą obejmować transfer przedmiotów ze Wspólnego wykazu uzbrojenia UE z państwa trzeciego do innego państwa trzeciego; lub - które kupują, sprzedają lub organizują transfer takich przedmiotów, które są ich własnością, z jednego państwa trzeciego do innego państwa trzeciego. 2.5.4 -„Zezwolenie na wywóz” to formalne upoważnienie do wywozu lub transferu sprzętu wojskowego wydane przez krajowy organ zezwalający tymczasowo lub na stałe. Zezwolenia na wywóz obejmują: - zezwolenia na fizyczny wywóz, w tym takie, które są wydawane dla celów licencjonowanej produkcji sprzętu wojskowego; - zezwolenia na pośrednictwo; - zezwolenia na tranzyt lub przeładunek; - zezwolenia na wszelkie niematerialne transfery oprogramowania i technologii środkami takimi jak nośniki elektroniczne, faks lub telefon. Biorąc pod uwagę znaczące różnice w procedurach przetwarzania wniosków przez krajowe organy zezwalające państw członkowskich, obowiązki dotyczące wymiany informacji (np. powiadomień o odmowie) powinny, w odpowiednich przypadkach, być wypełniane na etapie poprzedzającym wydanie zezwolenia, np. dla zezwoleń wstępnych oraz zezwoleń na działalność marketingową lub na przeprowadzanie negocjacji w sprawie zawarcia umowy. Ustawodawstwo państw członkowskich wskaże, w którym przypadku wymagane jest zezwolenie na wywóz.” 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 23 PL ROZDZIAŁ 3 - WYTYCZNE W SPRAWIE STOSOWANIA KRYTERIÓW Wprowadzenie do dobrych praktyk dotyczących interpretacji wszystkich kryteriów Celem przedstawionych poniżej dobrych praktyk jest osiągnięcie wśród państw członkowskich większej zgodności w zakresie stosowania kryteriów kodeksu postępowania UE w sprawie wywozu uzbrojenia przez określenie czynników, które należy uwzględnić podczas rozpatrywania wniosków o zezwolenie na wywóz. Mają one raczej służyć upowszechnieniu dobrych praktyk w zakresie interpretacji kryteriów niż stanowić zbiór instrukcji; indywidualna ocena pozostaje zasadniczą częścią procesu, a państwa członkowskie mają pełne prawo stosować własne interpretacje. Dobre praktyki przeznaczone są do stosowania przez urzędników wydających zezwolenia na wywóz oraz innych urzędników państwowych z ministerstw lub agencji rządowych, których wiedza – m.in. w zakresie spraw regionalnych, prawnych (np. prawodawstwa związanego z prawami człowieka, prawa publicznego międzynarodowego), technicznych, związanych z rozwojem oraz bezpieczeństwem, a także spraw wojskowych – powinna być wykorzystywana w procesie podejmowania decyzji. Przegląd tych dobrych praktyk będzie przeprowadzany systematycznie lub na wniosek co najmniej jednego państwa członkowskiego, lub też w wyniku jakichkolwiek przyszłych zmian tekstu kodeksu postępowania. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 24 PL Sekcja 1: Dobre praktyki dotyczące interpretacji kryterium 1 W jaki sposób stosować kryterium 1 3.1.1. Kodeks postępowania UE ma zastosowanie do każdego wywozu uzbrojenia dokonywanego przez państwa członkowskie. Stąd też kryterium 1 stosowane jest a priori do wszystkich bez wyjątku państw przeznaczenia. Dobre praktyki opierają się jednak na zasadzie, że jeżeli istnieje ryzyko naruszenia zobowiązań międzynarodowych państw członkowskich lub Wspólnoty jako całości, należy przeprowadzić dogłębną analizę kryterium 1. Celem kryterium 1 jest w szczególności zagwarantowanie przestrzegania sankcji nałożonych przez ONZ, OBWE lub UE zgodnie z umowami o nierozprzestrzenianiu broni i innymi umowami dotyczącymi rozbrojenia oraz innymi zobowiązaniami międzynarodowymi. Jeżeli istnieją obawy co do braku zgodności ze zobowiązaniami międzynarodowymi, wszystkie zezwolenia na wywóz należy oceniać indywidualnie, uwzględniając kryterium 1. 3.1.2. Źródła informacji: Informacji o ryzyku naruszenia zobowiązań międzynarodowych należy przede wszystkim zasięgać u urzędników resortu spraw zagranicznych zajmujących się danym państwem oraz odnośnymi umowami dotyczącymi nierozprzestrzeniania broni, rozbrojenia i kontroli wywozu. Zaleca się również zasięgnąć opinii placówek dyplomatycznych państw członkowskich i innych instytucji rządowych, w tym źródeł informacji wywiadowczych. Wspólna baza informacji UE obejmuje sprawozdania szefów misji UE w poszczególnych państwach, bazę danych UE dotyczących odmów, listę obserwacyjną UE oraz konkluzje lub oświadczenia Rady dotyczące danych państw lub zagadnień bezpieczeństwa. Rada Unii Europejskiej regularnie aktualizuje listę państw objętych embargiem przez ONZ, OBWE i UE, dostępną za pomocą zwykłych systemów przekazywania informacji. Ogólne wytyczne dotyczące unijnej polityki nierozprzestrzeniania broni zostały ujęte w strategii UE przeciwko rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia oraz w klauzulach o nierozprzestrzenianiu broni zawartych w umowach dwustronnych. Dokumentacja pochodząca z ONZ i innych stosownych organizacji, takich jak Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (MAEA) i Organizacja ds. Zakazu Broni Chemicznej (OPCW), może być przydatna podczas określania wymagań dotyczących konkretnych systemów czy umów międzynarodowych oraz podczas określania w tym aspekcie polityki państwa przeznaczenia. Wykaz odpowiednich stron internetowych został przedstawiony w załączniku I. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 25 PL Elementy, które należy uwzględnić przy formułowaniu opinii 3.1.3. Analiza kryterium 1 ukazuje, że podczas oceny należy uwzględniać następujące zagadnienia: a) międzynarodowe zobowiązania państw członkowskich i ich zobowiązania do przestrzegania embarga na broń nałożonego przez ONZ, Organizację Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie oraz Unię Europejską; Państwa członkowskie powinny porównywać zgodne z oświadczeniami lub prawdopodobne miejsce przeznaczenia wywozu oraz siedzibę użytkownika końcowego z embargami nałożonymi przez ONZ, OBWE i UE. Ze względu na to, że wykaz państw, podmiotów pozarządowych i osób fizycznych (takich jak grupy terrorystyczne i poszczególni terroryści) objętych embargiem regularnie podlega zmianom, należy przywiązywać wielką wagę do uwzględniania najnowszych wydarzeń. Państwa, podmioty pozarządowe i osoby fizyczne objęte sankcjami ONZ, OBWE i UE w znacznym stopniu się pokrywają. Jednak wykazy towarów (zarówno sprzętu wojskowego, jak i towarów podwójnego zastosowania) w kilku embargach nałożonych na tego samego użytkownika końcowego mogą się różnić, a nałożone na niego restrykcje mogą być obowiązkowe lub nie. Aby zagwarantować jednolitą wykładnię zakresu zastosowania prawnie wiążących sankcji ONZ w całej UE, stosowne rezolucje Rady Bezpieczeństwa zostały włączone do prawa UE w formie wspólnego stanowiska Rady, a gdy sytuacja tego wymaga, w formie rozporządzenia Rady. Zatem w przypadku braku pewności co do wykładni obowiązkowych sankcji ONZ należy sprawdzić wykaz sankcji UE. Co się tyczy niewiążących prawnie sankcji ONZ i OBWE, wykładnię pozostawia się państwom członkowskim. Podczas formułowania opinii lub wydawania zezwolenia – by uniknąć konfliktu ze swoimi zobowiązaniami międzynarodowymi – państwa członkowskie powinny stosować jak najostrzejsze restrykcje wiążące dla nich lub mające do nich zastosowanie. b) międzynarodowe zobowiązania państw członkowskich w ramach Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej, konwencji o zakazie broni biologicznej i toksycznej oraz konwencji o zakazie broni chemicznej. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 26 PL UKŁAD O NIEROZPRZESTRZENIANIU BRONI JĄDROWEJ (NPT) NPT stanowi prawnie wiążący traktat. Stanowi on, że Państwa-Strony mają prawo uczestniczyć w jak najpełniejszej wymianie sprzętu, materiału i związanych z nimi informacji w zakresie pokojowego wykorzystania energii jądrowej. Artykuł I układu nakłada jednak na państwa dysponujące bronią jądrową zobowiązanie do nieprzekazywania komukolwiek broni jądrowej lub innych urządzeń jądrowych. Na mocy artykułu III ust. 2 układu państwa dysponujące bronią jądrową i państwa nie dysponujące bronią jądrową zobowiązały się nie udostępniać do celów pokojowych wyjściowego lub specjalnego materiału rozszczepialnego lub urządzeń lub materiałów specjalnie przeznaczonych lub przygotowanych do przerabiania, wykorzystania lub produkcji specjalnego materiału rozszczepialnego jakiemukolwiek państwu nie dysponującemu bronią jądrową, jeżeli te materiały i urządzenia nie będą podlegały stosownym środkom zabezpieczającym (określonym przez MAEA). Produkty, materiały i sprzęt objęte zakresem zastosowania układu (artykuł I i III): · broń jądrowa lub inne jądrowe urządzenia wybuchowe; · materiały źródłowe i specjalne materiały rozszczepialne; · urządzenia lub materiały specjalnie przeznaczone lub przygotowane do przerabiania, wykorzystania lub produkcji specjalnego materiału rozszczepialnego. NPT nie zawiera definicji ani szczegółowego wykazu wspomnianych urządzeń i materiałów. Odnośnie do broni jądrowej i innych jądrowych urządzeń wybuchowych jedna z publikacji Instytutu Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Badań nad Rozbrojeniem (UNIDIR)1 zawiera następującą definicję: Broń jądrowa to broń złożona z jądrowego urządzenia wybuchowego oraz systemu przenoszenia; jądrowe urządzenie wybuchowe to urządzenie, które uwalnia energię wydzielaną podczas reakcji rozszczepienia jądrowego lub reakcji rozszczepienia i syntezy jądrowej (systemy przenoszenia jądrowych urządzeń wybuchowych obejmują bomby lotnicze, pociski balistyczne i manewrujące, pociski artyleryjskie, miny morskie i torpedy oraz miny lądowe). Definicji materiału wyjściowego lub specjalnego materiału rozszczepialnego należy szukać w statucie MAEA (artykuł XX). Istotne informacje dotyczące produktów i technologii jądrowych oraz podwójnego zastosowania można znaleźć w wykazach kontrolnych Grupy Dostawców Jądrowych i Komitetu Zanggera oraz w wykazie uzbrojenia UE (kategoria ML 7a) i w załączniku do rozporządzenia Rady nr 1334/2000 z dnia 22 czerwca 2000 r. ustanawiającego wspólnotowy system kontroli eksportu produktów i technologii podwójnego zastosowania, a także w stosownych rozporządzeniach Rady nakładających środki ograniczające wobec niektórych państw. 1 Coming to terms with security, A Lexicon for Arms Control, Disarmement and Confidence Building (2004), publikacja UNIDIR. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 27 PL Podczas formułowania opinii dotyczącej wydania zezwolenia dla towarów i technologii objętych NPT państwa członkowskie powinny wziąć pod uwagę, czy państwo przeznaczenia jest stroną NPT oraz czy zostały zastosowane konieczne środki zabezpieczające określone przez MAEA. KONWENCJA O ZAKAZIE BRONI BIOLOGICZNEJ I TOKSYCZNEJ (BTWC) BTWC jest prawnie wiążącym traktatem zabraniającym prowadzenia badań, produkcji, gromadzenia zapasów, nabywania i przetrzymywania broni biologicznej i toksycznej oraz środków ich przenoszenia. Należy jednak zauważyć, że zgodnie z artykułem X tej konwencji Państwa-Strony mają prawo do jak najpełniejszego uczestnictwa w wymianie sprzętu, materiału i związanych z nimi informacji, o ile odbywa się ona w celach pokojowych. Zakres zastosowania BTWC obejmuje (artykuł I): · mikroorganizmy lub inne czynniki biologiczne, lub toksyny – niezależnie od ich pochodzenia i metod ich produkcji – takiego rodzaju i w takich ilościach, których nie można uzasadnić wykorzystaniem do celów profilaktycznych, ochronnych czy innych celów pokojowych; · broń, sprzęt lub środki przenoszenia zaprojektowane, by stosować takie czynniki lub toksyny we wrogich celach lub podczas konfliktów zbrojnych. Sama konwencja nie zawiera szczegółowego wykazu powyższych produktów. Istotne informacje można znaleźć w wykazie uzbrojenia UE (kategoria ML 7), w wykazach kontrolnych Grupy Australijskiej oraz w załączniku I do rozporządzenia Rady nr 1334/2000 ustanawiającego wspólnotowy system kontroli eksportu produktów i technologii podwójnego zastosowania. Podczas formułowania opinii dotyczącej wydania zezwolenia dla towarów i technologii objętych BTWC należy wziąć pod uwagę, że zgodnie z BTWC: · wnioski o wydanie zezwolenia na wywóz czynników biologicznych takiego rodzaju i w takich ilościach, których nie można uzasadnić wykorzystaniem do celów profilaktycznych, ochronnych czy innych celów pokojowych, należy rozpatrywać odmownie. (Ewentualnymi celami pokojowymi mogą być kontrola chorób lub środki ochrony zdrowia publicznego); · transfer jakiegokolwiek rodzaju broni konwencjonalnej, sprzętu wojskowego lub środków przenoszenia zaprojektowanych, by stosować takie czynniki lub toksyny we wrogich celach lub podczas konfliktów zbrojnych, jest zakazany. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 28 PL KONWENCJA O BRONI CHEMICZNEJ (CWC) CWC jest prawnie wiążącym traktatem zabraniającym prowadzenia badań nad bronią chemiczną, produkcji, składowania, transferu i użycia broni chemicznej oraz określającym właściwy moment zniszczenia takiej broni. Konwencja podkreśla zarazem prawo PaństwStron do uczestnictwa w międzynarodowej wymianie informacji naukowych, substancji chemicznych i sprzętu do celów, których ta konwencja nie zakazuje. Broń chemiczna, zgodnie z definicją w artykule II CWC oznacza, występujące razem lub oddzielnie: · toksyczne związki chemiczne (związki chemiczne mogące powodować śmierć lub czasowe obezwładnienie) i ich prekursory, z wyłączeniem tych przypadków, które są przeznaczone do celów nie zabronionych na mocy tej konwencji; · amunicję i urządzenia specjalnie zaprojektowane dla spowodowania śmierci lub innej szkody poprzez toksyczne właściwości związków chemicznych, wyszczególnionych powyżej, wyzwalanych w rezultacie zastosowania takiej amunicji i urządzeń; · wszelki sprzęt specjalnie zaprojektowany do użycia w bezpośrednim związku z zastosowaniem amunicji i urządzeń określonych powyżej. Konwencja zawiera obszerny załącznik dotyczący związków chemicznych, stanowiący jej integralną część. Istotne informacje można znaleźć w wykazie uzbrojenia UE (kategoria ML 7), w wykazach kontrolnych Grupy Australijskiej oraz w załączniku I do rozporządzenia Rady nr 1334/2000 ustanawiającego wspólnotowy system kontroli eksportu produktów i technologii podwójnego zastosowania. Podczas formułowania opinii dotyczącej wydania zezwolenia dla towarów objętych CWC państwa członkowskie powinny wziąć pod uwagę punkty następującego niewyczerpującego wykazu: · ogólne zobowiązanie Państw-Stron do odmowy transferu broni chemicznej określone w artykule II CWC; 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 29 PL · załącznik do konwencji dotyczący związków chemicznych obejmuje trzy wykazy związków chemicznych. Uregulowania dotyczące transferu związków chemicznych zawartych w wykazie 1, 2 i 3 zostały szczegółowo omówione odpowiednio w części VI, VII i VIII załącznika do konwencji dotyczącego weryfikacji. Biorąc pod uwagę nakładanie się wykazu ML 7 i wykazów załączonych do CWC, pierwszym krokiem powinno być stwierdzenie, czy dany związek chemiczny lub prekursor znajdujący się w wykazie ML 7 został również ujęty w wykazach załączonych do CWC. Następnie, w przypadku wniosku o wydanie zezwolenia na wywóz związku chemicznego umieszczonego w wykazie załączonym do konwencji, należy przestrzegać zasad transferu określonych w stosownej części załącznika do tej konwencji dotyczącego weryfikacji; · CWC nie zakazuje celów związanych z badaniami naukowymi, medycznych, farmaceutycznych i ochronnych. c) zobowiązania państw członkowskich w ramach Grupy Australijskiej, Reżimu Kontrolnego Technologii Rakietowych, Grupy Dostawców Jądrowych i porozumienia z Wassenaar Rozporządzenie Rady (WE) nr 1334/2000 z dnia 22 czerwca 2000 r. ustanawiające wspólnotowy system kontroli eksportu produktów i technologii podwójnego zastosowania. W załączniku do rozporządzenia zawarto kompletny wykaz wszystkich produktów podlegających kontroli wywozu oraz wykaz najistotniejszych produktów podwójnego zastosowania, podlegających jeszcze surowszym zasadom. Wykazy te można stosować jako punkt odniesienia dla większości produktów, którymi zajmuje się Grupa Australijska, Reżim Kontrolny Technologii Rakietowych, Komitet Zanggera i Grupa Dostawców Jądrowych oraz które są objęte porozumieniem z Wassenaar i haskim kodeksem postępowania przeciwko proliferacji rakiet balistycznych. GRUPA AUSTRALIJSKA Grupa Australijska stanowi nieformalne ugrupowanie. Jej członkowie nie podejmują żadnych wiążących z punktu widzenia prawa zobowiązań: skuteczność współpracy między członkami zależy wyłącznie od ich zaangażowania w realizację celów związanych z nierozprzestrzenianiem broni chemicznej i biologicznej oraz krajowych środków nakierowanych na zapobieganie szerzeniu się tych rodzajów broni. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 30 PL Prowadzona przez Grupę Australijską polityka tzw. niewprowadzania przepisów znoszących (ang. no undercut policy) stanowi kluczowy element zobowiązania jej członków do zapewnienia wspólnego podejścia do kontroli wywozu związanej z bronią chemiczną i biologiczną. Jeżeli jeden z członków grupy odmawia wywozu artykułu znajdującego się w wykazie grupy z przyczyn związanych z nierozprzestrzenianiem broni chemicznej i biologicznej, wszyscy pozostali członkowie zgadzają się nie zatwierdzać zasadniczo takich samych wniosków o wydanie zezwolenia na wywóz bez uprzedniej konsultacji z członkiem, który pierwszy wydał odmowę. Można zezwolić na transfer czynników chemicznych lub biologicznych kontrolowanych przez Grupę Australijską wyłącznie, jeżeli dokonujące wywozu państwo będące członkiem grupy jest przekonane, że ich końcowe użycie nie będzie związane z bronią chemiczną i biologiczną. Podczas formułowania opinii dotyczącej wydania zezwolenia na transfer państwa członkowskie powinny wziąć pod uwagę punkty następującego niewyczerpującego wykazu: · znaczenie tego transferu dla możliwości opracowywania, produkcji lub gromadzenia zapasów broni chemicznej i biologicznej; · czy sprzęt, materiały lub związane z nimi technologie mające podlegać transferowi odpowiadają zadeklarowanemu użyciu końcowemu; · czy wydaje się, że istnieje istotne niebezpieczeństwo przekierowania do programów rozwoju broni chemicznej lub biologicznej; · czy wcześniej odmówiono transferu temu samemu użytkownikowi końcowemu lub czy ten użytkownik końcowy przekierował artykuły pochodzące z uprzednio zatwierdzonego transferu do celów sprzecznych z nierozprzestrzenianiem broni; · czy istnieją rozsądne podstawy, by podejrzewać, że odbiorcy w ukryciu lub nielegalnie zaopatrują się w broń; · czy istnieją rozsądne podstawy, by podejrzewać, albo czy jest wiadome, że państwo przeznaczenia posiada broń chemiczną lub biologiczną lub prowadzi program ich rozwoju; · czy użytkownik końcowy jest w stanie bezpiecznie przetwarzać i przechowywać produkt będący przedmiotem transferu; · czy wywożone towary nie są przeznaczone na reeksport. Jeżeli towary mają być reeksportowane, rząd państwa przeznaczenia ma nad nimi sprawować właściwą kontrolę; należy zapewnić dostateczne gwarancje zgody tego rządu przed jakimkolwiek dalszym transferem do państwa trzeciego; 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 31 PL · czy państwo przeznaczenia oraz wszelkie państwa pośredniczące posiadają skutecznie działające systemu kontroli wywozu; · czy państwo przeznaczenia jest stroną konwencji o zakazie broni chemicznej lub konwencji o zakazie broni biologicznej i toksycznej i wypełnia swoje zobowiązania wynikające z tych konwencji; · czy działania rządu, jego oświadczenia i polityka prowadzona przez państwo przeznaczenia popierają nierozprzestrzenianie broni chemicznej i biologicznej oraz czy państwo przeznaczenia wypełnia swoje międzynarodowe zobowiązania w zakresie nieproliferacji. REŻIM KONTROLNY TECHNOLOGII RAKIETOWYCH (MTCR) MTCR stanowi nieformalne uzgodnienie między państwami, których wspólnym celem jest nierozprzestrzenianie bezzałogowych systemów przenoszenia zdolnych do przenoszenia broni masowego rażenia i które starają się koordynować swoje krajowe działania związane z wydawaniem zezwoleń na wywóz, tak by zapobiegać rozprzestrzenianiu wspomnianych systemów przenoszenia. MTCR opiera się na poszanowaniu wspólnych wytycznych dotyczących wspólnej polityki wywozu (MTCR guidelines) odnoszących się do całościowej wspólnej listy artykułów poddawanych kontroli (załącznik MTCR dotyczący sprzętu, oprogramowania i technologii). Wszystkie państwa członkowskie zastosowały te wytyczne zgodnie ze swoim prawodawstwem krajowym, a decyzje dotyczące wniosków o zezwolenie na transfer podejmowane są na szczeblu krajowym. Podczas oceny wniosków o zezwolenie na transfer artykułów znajdujących się w wykazie w załączniku państwa członkowskie biorą pod uwagę: · obawy dotyczące rozprzestrzeniania broni masowego rażenia; · możliwości i cele programów rozwoju pocisków i podboju kosmosu prowadzonych przez państwo przeznaczenia; · znaczenie transferu dla możliwego rozwoju systemów przenoszenia broni masowego rażenia (innych niż załogowe statki powietrzne); 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 32 PL · ocenę końcowego wykorzystania artykułów będących przedmiotem transferu. Jeżeli transfer mógłby przyczynić się do rozwoju systemu przenoszenia broni masowego rażenia, można na niego zezwolić wyłącznie po otrzymaniu od rządu państwa przeznaczenia odpowiednich gwarancji, że: - artykuły te będą używane jedynie w zadeklarowanym celu i że takie ich wykorzystanie nie zostanie zmodyfikowane oraz że same artykuły nie zostaną zmodyfikowane lub powielone bez uprzedniej zgody rządu wydającego zezwolenie; - żaden z tych artykułów, jego kopii lub artykułów pochodnych nie zostanie poddany transferowi bez zgody rządu wydającego zezwolenie; · możliwość zastosowania odnośnych porozumień wielostronnych; · ryzyko dostania się artykułów objętych kontrolą w ręce grup terrorystycznych i pojedynczych terrorystów; Jeżeli inne państwo członkowskie odmówiło wydania zezwolenia na zasadniczo identyczny transfer, wszyscy pozostali członkowie zgadzają się nie zatwierdzać zasadniczo takich samych wniosków o wydanie zezwolenia na wywóz bez uprzedniej konsultacji z członkiem, który pierwszy wydał odmowę. GRUPA DOSTAWCÓW JĄDROWYCH (NSG) NSG stanowi nieformalne ugrupowanie, którego członkowie starają się wspierać nierozprzestrzenianie broni jądrowej przez stosowanie wytycznych dla wywozu artykułów jądrowych i związanych z technologią jądrową. Wytyczne NSG są wdrażane przez rządy wszystkich państw uczestniczących zgodnie z krajowym prawodawstwem i praktyką. Decyzje dotyczące wniosków o wydanie zezwolenia na wywóz podejmuje się na szczeblu krajowym zgodnie z krajowymi wymogami związanymi z wydawaniem zezwoleń. Podstawowa zasada głosi, że dostawcy nie powinni zezwalać na transfer sprzętu, materiałów, oprogramowania lub związanych z nimi technologii określonych w załączniku: · do wykorzystania w państwie niedysponującym bronią jądrową do działań, których celem jest otrzymanie jądrowego urządzenia wybuchowego lub niezabezpieczonego jądrowego cyklu paliwowego; 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 33 PL · w ogóle, jeżeli zachodzi zbyt wielkie ryzyko przekierowania do takiej działalności lub jeżeli transfery są sprzeczne z celem unikania proliferacji broni jądrowej lub · jeżeli istnieje zbyt wielkie ryzyko przekierowania do aktów terroryzmu jądrowego. Podczas rozważań, czy zezwolić na transfer artykułów jądrowych i związanych z technologią jądrową zgodnie z zasadami NSG, państwa członkowskie powinny zachować ostrożność, by realizować zasadę podstawową, oraz brać pod uwagę istotne czynniki, między innymi: · czy państwo przeznaczenia jest stroną Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej lub Traktatu o zakazie broni jądrowej w Ameryce Łacińskiej lub podobnego międzynarodowego prawnie wiążącego porozumienia o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej i czy porozumienie o zabezpieczeniach MAEA jest stosowane do wszystkich jego pokojowych działań związanych z technologią jądrową; · czy jakiekolwiek państwo przeznaczenia niebędące stroną Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej lub Traktatu o zakazie broni jądrowej w Ameryce Łacińskiej lub podobnego międzynarodowego prawnie wiążącego porozumienia o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej prowadzi działalność związaną z niezabezpieczonym jądrowym cyklem paliwowym niepodlegającym środkom zabezpieczającym MAEA; · czy technologia jądrowa, która ma być przemiotem transferu, jest odpowiednia do deklarowanego użycia końcowego i czy deklarowane użycie końcowe jest odpowiednie dla danego użytkownika końcowego; · czy technologia jądrowa, która ma być przemiotem transferu, ma być wykorzystana do badań lub opracowania, projektowania, wytwarzania, budowy, eksploatacji lub utrzymania jakichkolwiek urządzeń służących do wzbogacania lub przetwarzania paliwa jądrowego; · czy działania rządu, jego oświadczenia i polityka prowadzona przez państwo przeznaczenia popierają nierozprzestrzenianie broni jądrowej oraz czy państwo przeznaczenia wypełnia swoje międzynarodowe zobowiązania w zakresie nieproliferacji; · czy odbiorcy prowadzą nielegalną działalność lub działalność w ukryciu; oraz 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 34 PL · czy wcześniej odmówiono transferu temu samemu użytkownikowi końcowemu lub czy ten użytkownik końcowy przekierował artykuły pochodzące z uprzednio zatwierdzonego transferu do celów sprzecznych z wytycznymi; · czy istnieje jakakolwiek podstawa do podejrzeń, że artykuły mogłyby być przekierowywane do realizacji aktów terroryzmu jądrowego; · czy istnieje ryzyko dalszego transferu sprzętu, materiału, oprogramowania lub związanej z nimi technologii określonych w załączniku lub transferu jakiejkolwiek ich kopii z pogwałceniem zasady podstawowej, w wyniku nieopracowania lub nieutrzymania przez państwo przeznaczenia właściwej i skutecznej krajowej kontroli wywozu i przeładunku określonej w rezolucji nr 1540 Rady Bezpieczeństwa ONZ. POROZUMIENIE Z WASSENAAR Porozumienie z Wassenaar w sprawie kontroli eksportu broni konwencjonalnej oraz towarów i technologii podwójnego zastosowania stanowi nieformalny system kontroli wywozu. Uczestnictwo w porozumieniu nie skutkuje zobowiązaniami prawnymi dla państw uczestniczących. Wyłączną odpowiedzialność za decyzję o transferze jakiegokolwiek artykułu lub odmowie transferu ponosi każde państwo uczestniczące. Wszystkie środki mające związek z porozumieniem są przedsiębrane zgodnie z krajowym prawodawstwem i polityką krajową i realizowane według uznania danego państwa. Polityka krajowa, w tym decyzje dotyczące wydania lub odmowy zezwolenia, jest prowadzona zgodnie z wzorcami postępowania, wytycznymi lub punktami uzgodnionymi w ramach porozumienia. Do chwili obecnej państwa uczestniczące przyjęły następujące dokumenty: „Elementy obiektywnej analizy i doradztwa dotyczącego potencjalnie destabilizującego nagromadzenia broni konwencjonalnej” (ang. Elements for Objective Analysis and Advice Concerning Potentially Destabilising Accumulations of Conventional Weapons), „Protokół ustaleń w sprawie niematerialnych transferów oprogramowania i technologii” (ang. Statement of Understanding on Intangible Transfers of Software and Technology), „Wytyczne dotyczące wzorców postępowania podczas wywozu broni strzeleckiej i lekkiej” (ang. Best Practice Guidelines for Exports of Small Arms and Light Weapons), „Elementy kontroli wywozu przenośnych przeciwlotniczych zestawów rakietowych” (ang. Elements for Export Controls of Man-Portable Air Defence Systems (MANPADS)) oraz „Protokół ustaleń w sprawie kontroli produktów podwójnego zastosowania nieujętych w wykazach” (ang. Statement of Understanding on Control of NonListed Dual-Use Items)2. 2 Pełny tekst tych dokumentów znajduje się na stronie internetowej porozumienia z Wassenaar (http://www.wassenaar.org/guidelines). 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 35 PL Podczas rozważań, czy zezwolić na transfer towarów znajdujących się w wykazie porozumienia z Wassenaar, państwa członkowskie powinny wziąć pod uwagę, że zasadnicze zobowiązania wynikające z tego porozumienia obejmują: · utrzymywanie krajowej kontroli wywozu produktów znajdujących się w wykazach kontrolnych; · dobrowolną wymianę informacji wpływających na zwiększenie przejrzystości transferu broni, a także wrażliwych towarów i technologii podwójnego zastosowania; · odnośnie do artykułów ujętych w wykazie amunicji – wymianę co pół roku informacji dotyczących dostaw broni konwencjonalnej do państw nie uczestniczących w porozumieniu; · odnośnie do artykułów ujętych w wykazie towarów podwójnego zastosowania – zbiorcze powiadamianie dwa razy w roku o wszystkich odmowach wydania zezwolenia państwom nieuczestniczącym w porozumieniu; · odnośnie do artykułów ujętych w wykazie artykułów wrażliwych i w wykazie artykułów bardzo wrażliwych – powiadamianie dwa razy w roku pojedynczo o wszystkich odmowach wydania zezwolenia państwom nieuczestniczącym w porozumieniu oraz powiadamianie, również dwa razy w roku, za pomocą zbiorczego wykazu o wszystkich wydanych tym państwom zezwoleniach; · powiadamianie państw uczestniczących o zgodzie na wydanie zezwolenia, którego – dla zasadniczo tego samego rodzaju transakcji – odmówiło inne państwo uczestniczące w ciągu ostatnich trzech lat (powiadomienie o przepisie znoszącym). Wyłączną odpowiedzialność za decyzję o transferze jakiegokolwiek artykułu lub odmowie transferu ponosi każde państwo uczestniczące. Choć nie zostały wspomniane w kryterium 1 kodeksu postępowania Unii Europejskiej w sprawie wywozu uzbrojenia, Komitet Zanggera i Haski kodeks postępowania przeciwko proliferacji rakiet balistycznych odgrywają istotną rolę podczas formułowania opinii związanych z kryterium 1: KOMITET ZANGGERA Komitet Zanggera stanowi nieformalne ugrupowanie, które walnie przyczynia się do wykładni artykułu III ust. 2 Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej, oferując w ten sposób wskazówki wszystkim stronom tego układu. Podczas oceny wniosków o zezwolenie na transfer artykułów objętych zakresem działalności Komitetu Zanggera państwa członkowskie biorą pod uwagę, że: · dostarczanie wyjściowego lub specjalnego materiału rozszczepialnego do celów pokojowych państwom nie dysponującym bronią jądrową jest zabronione, chyba że wyjściowy lub specjalny materiał rozszczepialny jest objęty zabezpieczeniami na mocy umowy z Międzynarodową Agencją Energii Atomowej (MAEA); 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 36 PL · jeżeli rząd pragnie dostarczyć takiemu państwu wyjściowy lub specjalny materiał rozszczepialny do celów pokojowych: - przekazuje państwu przeznaczenia – jako warunek dostawy – informację, że wyjściowy lub specjalny materiał rozszczepialny, lub też specjalny materiał rozszczepialny wyprodukowany na jego podstawie lub z jego użyciem, nie może zostać przekierowany do produkcji broni jądrowej lub innych jądrowych urządzeń wybuchowych; oraz - upewnia się, że do danego wyjściowego lub specjalnego materiału rozszczepialnego zostaną w tym celu zastosowane właściwe zabezpieczenia na mocy umowy z MAEA i w zgodzie w określonym przez nią systemem zabezpieczeń; · w przypadku bezpośredniego wywozu wyjściowego lub specjalnego materiału rozszczepialnego do państw nieposiadających broni jądrowej niebędących stronami NPT rząd upewnia się przed wydaniem zezwolenia na wywóz danego materiału, czy materiał ten będzie objęty umową z MAEA dotyczącą zabezpieczeń od momentu przejęcia przez państwo przeznaczenia odpowiedzialności za ten materiał, lecz nie później niż w momencie dostarczenia materiału do miejsca przeznaczenia; · podczas wywozu wyjściowego lub specjalnego materiału rozszczepialnego do państw nieposiadających broni jądrowej niebędących stronami NPT rząd będzie wymagał wystarczających gwarancji, że materiał ten nie będzie reeksportowany do państwa nieposiadającego broni jądrowej niebędącego stroną NPT, o ile nie zostały zawarte odpowiednie uzgodnienia w celu przyjęcia przez państwo przyjmujące reeksportowany materiał zabezpieczeń określonych przez MAEA; · przedstawia się roczne sprawozdanie dotyczące wywozu wyjściowego lub specjalnego materiału rozszczepialnego do państw nieposiadających broni jądrowej niebędących stronami NPT. HASKI KODEKS POSTĘPOWANIA PRZECIWKO PROLIFERACJI RAKIET BALISTYCZNYCH Kodeks haski stanowi politycznie wiążący instrument nieproliferacji odnoszący się do problemu rakiet balistycznych, które mogą przenosić broń masowego rażenia. Głównym celem kodeksu haskiego jest zwiększenie przejrzystości i zaufania między państwami sygnatariuszami dzięki zastosowaniu specjalnych środków budowy zaufania, tj. ostrzeżeń poprzedzających wystrzelenie rakiety balistycznej i nośnej oraz rocznych deklaracji politycznych dotyczących rakiet balistycznych i nośnych. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 37 PL Podczas formułowania opinii dotyczącej wydania zezwolenia państwa członkowskie powinny wziąć pod uwagę, czy państwo przeznaczenia jest sygnatariuszem kodeksu haskiego i podziela jego podstawowe elementy: · konieczność zapobiegania i ograniczania proliferacji rakiet balistycznych mogących przenosić broń masowego rażenia; · znaczenie wzmacniania wielostronnych instrumentów rozbrojenia i nieproliferacji; · uznanie faktu, że żadne państwa nie powinny być wyłączone z udziału w korzyściach płynących z wykorzystywania przestrzeni kosmicznej do celów pokojowych, ale że podczas korzystania z niej nie wolno im przyczyniać się do rozprzestrzeniania rakiet balistycznych mogących przenosić broń masowego rażenia; · konieczność zapewnienia właściwych środków zachowania przejrzystości dotyczących programów stosowania rakiet balistycznych i nośnych. d) zobowiązanie państw członkowskich do nieeksportowania w jakiejkolwiek formie min przeciwpiechotnych Najbardziej wszechstronnym instrumentem międzynarodowym odnoszącym się do min przeciwpiechotnych jest Konwencja o zakazie użycia, składowania, produkcji i przekazywania min przeciwpiechotnych oraz o ich zniszczeniu z 1997 r. (tzw. konwencja ottawska). Państwa-strony konwencji zobowiązały się między innymi do tego, że nie będą prowadzić wywozu min przeciwpiechotnych z wyjątkiem wywozu w celu ich zniszczenia. Ponadto zgodziły się nie wspierać, zachęcać lub nakłaniać nikogo w jakikolwiek sposób do podjęcia działań zabronionych państwom-stronom. Niektóre państwa, choć nie są stronami konwencji ottawskiej, ogłosiły moratorium na wywóz min przeciwpiechotnych. Podczas formułowania opinii dotyczącej wydania zezwolenia, zgodnie ze swymi zobowiązaniami międzynarodowymi państwa członkowskie będące stronami konwencji ottawskiej lub które podjęły polityczne zobowiązanie do zaprzestania wywozu min przeciwpiechotnych odmawiają wywozu, chyba że uznano, że wywozi się je w celu ich zniszczenia. 3.1.4. Formułowanie opinii. Na podstawie przedstawionych powyżej ocen państwa członkowskie formułują opinię co do tego, czy dany wywóz będzie stanowił pogwałcenie zobowiązań międzynarodowych danego państwa członkowskiego lub Wspólnoty i czy należy podjąć decyzję odmowną. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 38 PL ZAŁĄCZNIK 1 (do rozdziału 3 sekcja 1) Niewyczerpujący wykaz stron internetowych istotnych źródeł informacji obejmuje: Wykaz sankcji nałożonych przez UE (DG Stosunki Zewnętrzne, Rada UE): http://ec.europa.eu/comm/external_relations/cfsp/sanctions/measures.htm Wykaz obowiązujących embarg (SIPRI): http://www.sipri.org/contents/armstrad/embargoes.html Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (NPT): www.iaea.org Biuro Organizacji Narodów Zjednoczonych w Genewie (rozbrojenie, BTWC): www.unog.ch Organizacja ds. Zakazu Broni Chemicznej (CWC): www.opcw.org Międzynarodowa kampania na rzecz zakazu stosowania min przeciwpiechotnych www.icbl.org Geneva International Centre for Humanitarian Demining: www.gichd.ch Grupa Australijska: www.australiagroup.net MTCR: www.mtcr.info Komitet Zanggera: www.zanggercommittee.org Grupa Dostawców Jądrowych: www.nuclearsuppliersgroup.org Porozumienie z Wassenaar: www.wassenaar.org Haski kodeks postępowania przeciwko proliferacji rakiet balistycznych: www.bmaa.gv.at 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 39 PL Sekcja 2: Dobre praktyki dotyczące interpretacji kryterium 2 W jaki sposób stosować kryterium 2 3.2.1 Kodeks postępowania UE ma zastosowanie do KAŻDEGO wywozu uzbrojenia dokonywanego przez państwa członkowskie. Stąd też kryterium 2 stosowane jest a priori do wszystkich bez wyjątku państw przeznaczenia. Jednak, jako że kryterium 2 ustanawia związek z poszanowaniem praw człowieka w państwie przeznaczenia, należy zwrócić szczególną uwagę na wywóz uzbrojenia do krajów, co do których istnieją przesłanki mówiące o gwałceniu praw człowieka. 3.2.2 Źródła informacji: Wspólna baza źródeł informacji dla UE, dostępna dla wszystkich państw członkowskich, obejmuje sprawozdania szefów misji UE, zestawienia UE dotyczące przestrzegania praw człowieka oraz, w niektórych przypadkach, oświadczenia/konkluzje Rady UE dotyczące danych państw przeznaczenia. Dokumenty te zwykle uwzględniają informacje udostępniane przez inne podmioty międzynarodowe i pochodzące z innych źródeł. Jednak ze względu na istotność rozpatrywania każdego przypadku z osobna oraz ze względu na specyfikę każdego wniosku o wydanie zezwolenia, w odpowiednich przypadkach można uzyskiwać dodatkowe informacje z: · przedstawicielstw dyplomatycznych i innych instytucji rządowych państw członkowskich; · dokumentów Organizacji Narodów Zjednoczonych, Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża i innych podmiotów międzynarodowych i regionalnych; · sprawozdań sporządzanych przez międzynarodowe organizacje pozarządowe; · sprawozdań sporządzanych przez lokalne organizacje pozarządowe zajmujące się prawami człowieka i inne wiarygodne lokalne źródła informacji; · danych przekazywanych przez społeczeństwo obywatelskie. Ponadto UE przygotowała i przyjęła szczegółowe wytyczne mające służyć jako ramy ochrony i propagowania praw człowieka w krajach trzecich, takie jak wytyczne w sprawie kary śmierci, w sprawie stosowania tortur, w sprawie dzieci uwikłanych w konflikty zbrojne i w sprawie obrońców praw człowieka. Niewyczerpujący wykaz odpowiednich stron internetowych został przedstawiony w załączniku I. Elementy, które należy uwzględnić przy formułowaniu opinii 3.2.3 Kluczowe pojęcia: Analiza kryterium 2 uwidacznia kilka kluczowych pojęć, które należy uwzględniać przy każdej ocenie i które zostały zaznaczone w poniższym tekście. „Oceniwszy postawę państwa przeznaczenia względem stosownych zasad ustanowionych przez międzynarodowe instrumenty praw człowieka, państwa członkowskie będą: 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 40 PL a) odmawiać przyznawania zezwoleń na wywóz, jeśli istnieje wyraźne ryzyko, że artykuł esportowy objęty wnioskiem mógłby być użyty dla wewnętrznych represji; b) zachowywać szczególną ostrożność i czujność w wydawaniu zezwoleń krajom, w których właściwe organy ONZ, Rady Europy lub UE stwierdziły poważne pogwałcenia praw człowieka, w każdym przypadku biorąc pod uwagę charakter danego sprzętu. Z tych względów do sprzętu, który może być użyty do stosowania wewnętrznych represji, będzie zaliczany między innymi sprzęt, co do którego istnieją dowody używania przez proponowanego użytkownika końcowego tego lub podobnego sprzętu do wewnętrznych represji, lub gdy istnieją powody do przypuszczeń, że może nastąpić zmiana deklarowanego użytkownika końcowego lub sposobu końcowego wykorzystania sprzętu i użycie go do represji wewnętrznych. Zgodnie z punktem 1. warunków operacyjnych niniejszego kodeksu, charakter danego sprzętu należy dokładnie zbadać, szczególnie jeżeli ma być on wykorzystany do celów związanych z bezpieczeństwem wewnętrznym. Wewnętrzne represje obejmują między innymi tortury i inne okrutne, nieludzkie i poniżające traktowanie lub karanie, samowolne egzekucje lub egzekucje w trybie doraźnym, zaginięcia, samowolne aresztowania i inne poważne pogwałcenia praw człowieka i podstawowych wolności, które są zawarte w odpowiednich międzynarodowych instrumentach praw człowieka, łącznie z Powszechną Deklaracją Praw Człowieka i Międzynarodowym paktem praw obywatelskich i politycznych.” Podczas oceny, czy istnieje wyraźne ryzyko, że przeznaczony do wywozu sprzęt wojskowy może być użyty do celów represji wewnętrznych, państwa członkowskie powinny wziąć pod uwagę obecne i przeszłe informacje dotyczące proponowanego użytkownika końcowego w odniesieniu do poszanowania przez niego praw człowieka oraz dane dotyczące państwa przeznaczenia w ogóle. Te ostatnie obejmują ogólny kierunek polityki rządu państwa przeznaczenia, ostatnie istotne wydarzenia, w tym m.in. efekty „walki z terroryzmem”, skuteczną ochronę praw człowieka zagwarantowaną w konstytucji, szkolenie kluczowych podmiotów (np. organów ścigania) w zakresie praw człowieka, bezkarność pogwałceń praw człowieka, niezależne podmioty nadzorujące i krajowe instytucje zajmujące się propagowaniem lub ochroną praw człowieka. 3.2.4. Międzynarodowe instrumenty dotyczące praw człowieka: Niewyczerpujący wykaz międzynarodowych instrumentów dotyczących praw człowieka jest zawarty w załączniku II. Instrumenty te i dołączone do nich odpowiednie protokoły dodatkowe stanowią podstawowe międzynarodowe normy i standardy w dziedzinie praw człowieka i podstawowych wolności. Gwarantują one prawa cywilne i polityczne (takie jak m.in. prawo do życia; zakaz niewolnictwa i pracy przymusowej; wolność i bezpieczeństwo osobiste; równość wobec prawa; sprawiedliwy proces i skuteczne środki odwoławcze; wolność wypowiedzi i informacji; wolność zgromadzeń; wolność przemieszczania się; wolność myśli, sumienia i religii; prawo do ubiegania się o azyl i korzystania z niego); prawa kobiet; prawa dzieci; brak dyskryminacji; prawa mniejszości i ludności autochtonicznej; prawa gospodarcze, społeczne i kulturalne. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 41 PL 3.2.5 Postawa państwa przeznaczenia: W odpowiednich przypadkach podczas oceny poszanowania i przestrzegania przez państwo wszystkich praw człowieka i podstawowych wolności należy wziąć pod uwagę następujące wskaźniki: · zobowiązanie rządu danego państwa przeznaczenia do poszanowania i poprawy stanowienia i przestrzegania praw człowieka oraz postawienia przed sądem osób gwałcących te prawa; · historię wdrożeń odpowiednich międzynarodowych i regionalnych instrumentów związanych z prawami człowieka w polityce i praktyce krajowej; · historię ratyfikowania przez dane państwo odpowiednich międzynarodowych i regionalnych instrumentów związanych z prawami człowieka; · stopień współpracy z międzynarodowymi i regionalnymi mechanizmami związanymi z prawami człowieka (np. organami traktatowymi ONZ i specjalnymi procedurami); · wolę polityczną dyskusji nad zagadnieniami dotyczącymi praw człowieka w sposób przejrzysty, na przykład w formie dialogów dwustronnych lub wielostronnych, z UE lub innymi partnerami, w tym ze społeczeństwem obywatelskim. 3.2.6 Poważne pogwałcenia praw człowieka: W deklaracji wiedeńskiej i programie działań przyjętych na Światowej Konferencji Praw Człowieka, która odbyła się w Wiedniu w czerwcu 1993 r., potwierdzono ponownie uroczyste zobowiązanie się wszystkich państw do wypełniania swoich obowiązków w celu propagowania ogólnego poszanowania, przestrzegania i ochrony wszystkich praw człowieka i podstawowych wolności dla wszystkich osób zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych, innymi instrumentami dotyczącymi praw człowieka oraz prawem międzynarodowym. Ponownie potwierdzono również zasady powszechności, niepodzielności, współzależności i wzajemnego powiązania wszystkich praw człowieka. Co się tyczy kwalifikacji pogwałcenia praw człowieka jako „poważnego”, należy oceniać każdą sytuację indywidualnie i z osobna, biorąc pod uwagę wszystkie istotne aspekty. Istotnym elementem oceny jest charakter danego wykroczenia oraz jego skutki. Systematyczne lub szeroko rozpowszechnione pogwałcenia praw człowieka potwierdzają powagę sytuacji w dziedzinie praw człowieka. Pogwałcenia nie muszą jednak być systematyczne ani szeroko rozpowszechnione, by uznać je za „poważne” w ramach analizy kryterium 2. Zgodnie z kryterium 2 głównym elementem analizy jest to, czy właściwe organy ONZ, UE lub Rady Europy (wymienione w załączniku III) ustaliły, że w państwie przeznaczenia doszło do poważnych pogwałceń praw człowieka. Pod tym względem nie jest warunkiem koniecznym użycie przez te właściwe organy określenia „poważne” - wystarczy, że ustalą one, iż pogwałcenia te miały miejsce. Ostatecznej oceny tego, czy pogwałcenia te należy w tym kontekście uznać za poważne, dokonują państwa członkowskie. Podobnie brak decyzji ze strony wspomnianych organów nie uniemożliwia państwom członkowskim dokonania niezależnej oceny tego, czy miały miejsce poważne pogwałcenia praw człowieka. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 42 PL 3.2.7 Represje wewnętrzne, wyraźne ryzyko, możliwość, rozpatrywanie każdego przypadku z osobna: Tekst kryterium przedstawia liczne przykłady represji wewnętrznych. Jednak ocena, czy istnieje wyraźne ryzyko możliwości wykorzystania sprzętu mającego być przedmiotem wywozu do popełnienia lub ułatwienia takich czynów, wymaga szczegółowej analizy. Należy zwrócić uwagę na związek „wyraźnego ryzyka” i „możliwości” w tekście. Wymaga to mniejszej ilości dowodów niż wyraźne ryzyko, że sprzęt będzie wykorzystany do represji wewnętrznych. Analiza wyraźnego ryzyka musi być oparta na rozważeniu poszczególnych dostępnych dowodów dotyczących historii i obecnej sytuacji państwa przeznaczenia lub użytkownika końcowego, którego dotyczy wniosek, oraz wszelkich możliwych do określenia tendencji lub przyszłych wydarzeń, które są uznawane za prawdopodobne i które mogłyby stworzyć warunki prowadzące do zastosowania represji (np. nadchodzące wybory). Można by zadać następujące wstępne pytania: · Czy zachowanie pastwa przeznaczenia lub użytkownika końcowego, którego dotyczy wniosek, zostało negatywnie wyróżnione w deklaracjach/konkluzjach Rady UE? · Czy w ostatnich sprawozdaniach szefów misji UE wyrażano obawy w związku z państwem przeznaczenia lub użytkownikiem końcowym, którego dotyczy wniosek? · Czy inne podmioty międzynarodowe lub regionalne (np. ONZ, Rada Europy lub OBWE) wyrażały obawy? · Czy lokalne lub międzynarodowe organizacje pozarządowe i media stale wyrażają zatroskanie? Istotne jest nadanie szczególnej wagi obecnej sytuacji państwa przeznaczenia przed potwierdzeniem wyników jakiejkolwiek analizy. Może się zdarzyć, że nadużycia miały miejsce w przeszłości, ale państwo przeznaczenia podjęło kroki w celu zmiany istniejących praktyk w odpowiedzi na naciski wewnętrzne lub międzynarodowe, lub też na zmiany w rządzie. Można postawić następujące pytania: · Czy państwo przeznaczenia wyraziło zgodę na zewnętrzny lub inny niezależny nadzór lub na zbadanie domniemanych aktów represji? · Jeżeli tak, jak zareagowało na ich wyniki/wdrożyło ich wyniki? · Czy rząd państwa przeznaczenia zmienił się w sposób pozwalający wierzyć w zmianę polityki/dotychczasowych praktyk? · Czy istnieją programy UE, programy wielostronne lub dwustronne mające na celu doprowadzenie do zmian/reform? 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 43 PL Czynniki łagodzące, takie jak zwiększenie otwartości i trwający w danej chwili proces dialogu mający na celu rozwiązanie kwestii związanych z prawami człowieka w państwie przeznaczenia mogą prowadzić do poprawy oceny. Istotne jest jednak uwzględnienie faktu, że upłynięcie długiego czasu od ostatnich silnie nagłośnionych przypadków represji w państwie przeznaczenia samo w sobie nie jest wiarygodnym potwierdzeniem braku wyraźnego ryzyka. Nic nie zastąpi aktualnych informacji z wiarygodnych źródeł, gdy chodzi o przeprowadzenie należnej analizy poszczególnych przypadków. 3.2.8 Charakter sprzętu stanowi istotny element, który musi zostać uwzględniony podczas rozpatrywania każdego wniosku. Kluczową kwestią jest realistyczna ocena sprzętu zgodnie z kryterium 2 (tj. czy analizowany sprzęt może faktycznie zostać użyty jako narzędzie represji?). Ważne jest również uznanie, że w stosunku do wielu rodzajów sprzętu zarejestrowano ich wykorzystanie do aktów represji lub do ich ułatwienia. Pozycje takie jak pojazdy opancerzone, kamizelki kuloodporne i sprzęt łączności/do prowadzenia nadzoru mogą odgrywać znaczącą rolę w ułatwianiu represji. 3.2.9 Użytkownik końcowy jest kolejnym ważnym elementem, który należy uwzględnić. Jeżeli sprzęt ma być przekazany policji lub służbom bezpieczeństwa, ważne jest określenie, której części tych sił w państwie przeznaczenia ma on zostać dostarczony. Należy również zauważyć, że nie istnieją ścisłe zasady co do tego, które części aparatu bezpieczeństwa mogą odgrywać rolę w stosowaniu represji. Na przykład w wielu krajach rolę tę może odgrywać armia, choć w innych nigdy tego nie odnotowano. Wstępne pytania mogą być następujące: · Czy zarejestrowano wykorzystanie danego sprzętu do represji w państwie przeznaczenia lub gdziekolwiek indziej? · Jeżeli nie, jakie są możliwości jego wykorzystania w przyszłości? · Kto jest użytkownikiem końcowym? · Jaką rolę pełni użytkownik końcowy w państwie przeznaczenia? · Czy użytkownik końcowy brał udział w represjach? · Czy istnieją jakiekolwiek istotne raporty dotyczące jego udziału? 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 44 PL 3.2.10 Przekierowanie. Należy również wziąć pod uwagę kwestię wewnętrznego przekierowania. Charakter sprzętu i użytkownika końcowego może dostarczać co do tego pewnych wskazówek. Można postawić następujące pytania: · Czy określony we wniosku użytkownik końcowy ma uzasadnioną potrzebę posiadania takiego sprzętu? Czy też dane pozycje odpowiadają bardziej innej części aparatu bezpieczeństwa? · Czy wydalibyśmy zezwolenie, gdyby użytkownikiem końcowym była inna część aparatu bezpieczeństwa państwa przeznaczenia? · Czy różne części sił bezpieczeństwa mają oddzielne kanały zaopatrzenia? Czy istnieje możliwość przekierowania sprzętu do innej części aparatu bezpieczeństwa? 3.2.11 Formułowanie opinii. Na podstawie informacji i oceny elementów proponowanych w pkt 3.2.43.2.10 powyżej państwa członkowskie sformułują opinię co do ewentualnej odmowy wywozu zgodnie z kryterium 2. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 45 PL ZAŁĄCZNIK I (do rozdziału 3 sekcja 2) STRONY INTERNETOWE ISTOTNYCH ŹRÓDEŁ INFORMACJI OBEJMUJĄ: Biuro Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka (www.ohchr.org) Organizację Narodów Zjednoczonych (www.un.org; http://untreaty.un.org) Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża (www.icrc.org) Radę Europy (www.coe.int) Unię Europejską (http://europa.eu) Organizację Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (www.osce.org) Organizację Państw Amerykańskich (www.oas.org) Unię Afrykańską (www.africa-union.org) Amnesty International (www.amnesty.org) Human Rights Watch (www.hrw.org) Fédération internationale des ligues des droits de l'homme (www.fidh.org) Organisation mondiale contre la torture (www.omct.org) Association for the Prevention of Torture (www.apt.ch) Międzynarodową Komisję Prawników (International Commission of Jurists) (www.icj.org) INNE ŹRÓDŁA INFORMACJI OBEJMUJĄ: Międzynarodowy Trybunał Karny i trybunały ad hoc Agencje międzynarodowe działające w państwie przeznaczenia International Crisis Group Coalition to Stop the Use of Child Soldiers Small Arms Survey SIPRI i inne instytuty badawcze Podręczniki wojskowe (instrukcje dla sił zbrojnych) _____________ 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 46 PL ZAŁĄCZNIK II (do rozdziału 3 sekcja 2) NAJWAŻNIEJSZE MIĘDZYNARODOWE I REGIONALNE INSTRUMENTY DOTYCZĄCE PRAW CZŁOWIEKA ORGANIZACJA NARODÓW ZJEDNOCZONYCH: Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych (CESCR); Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych (CPPR); Protokół fakultatywny do Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych (CPPR-OP1); Drugi protokół fakultatywny do Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych w sprawie zniesienia kary śmierci (CPPR-OP2-DP); Międzynarodowa konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej (CERD); Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW); Protokół fakultatywny do Konwencji w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAWOP); Konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania (CAT); Protokół fakultatywny do konwencji o zapobieganiu torturom (CAT-OP); Konwencja o prawach dziecka (CRC); Protokół fakultatywny do Konwencji o prawach dziecka w sprawie angażowania dzieci w konflikty zbrojne (CRC-OP-AC); Protokół fakultatywny do Konwencji o prawach dziecka w sprawie handlu dziećmi, dziecięcej prostytucji i dziecięcej pornografii (CRC-OP-SC); Konwencja dotycząca statusu uchodźców z 1951 r.; Protokół dotyczący statusu uchodźców z 1967 r.; Rzymski statut Międzynarodowego Trybunału Karnego. INSTRUMENTY REGIONALNE: W ODNIESIENIU DO PAŃSTW CZŁONKOWSKICH RADY EUROPY: Europejska konwencja praw człowieka, w tym protokoły 6 i 13 dotyczące zniesienia kary śmierci; Europejska konwencja o zapobieganiu torturom. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 47 PL W ODNIESIENIU DO PAŃSTW CZŁONKOWSKICH ORGANIZACJI PAŃSTW AMERYKAŃSKICH: Amerykańska konwencja praw człowieka; Protokół dodatkowy do Amerykańskiej konwencji praw człowieka w dziedzinie praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych - protokół z San Salwador; Protokół do Amerykańskiej konwencji praw człowieka w sprawie zniesienia kary śmierci; Międzyamerykańska konwencja w sprawie wymuszonych zaginięć; Ogólnoamerykańska konwencja w sprawie zapobiegania i karania tortur. W ODNIESIENIU DO PAŃSTW CZŁONKOWSKICH UNII AFRYKAŃSKIEJ: Afrykańska karta praw człowieka i ludów; Protokół do Afrykańskiej karty praw człowieka i ludów w sprawie ustanowienia Afrykańskiego Trybunału Praw Człowieka i Ludów; Protokół do Afrykańskiej karty praw człowieka i ludów dotyczący praw kobiet w Afryce; Afrykańska karta praw i dobra dziecka. W ODNIESIENIU DO PAŃSTW CZŁONKOWSKICH LIGI ARABSKIEJ: Arabska karta praw człowieka. _________ 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 48 PL ZAŁĄCZNIK III (do rozdziału 3 sekcja 2) WŁAŚCIWE PODMIOTY ONZ, RADY EUROPY LUB UE MOGĄCE UZNAWAĆ POGWAŁCENIA PRAW CZŁOWIEKA ZA POWAŻNE: ORGANIZACJA NARODÓW ZJEDNOCZONYCH: Zgromadzenie Ogólne (w tym rezolucje odnoszące się do konkretnych państw) Rada Bezpieczeństwa Rada Praw Człowieka i Rada Gospodarczo-Społeczna Biuro Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka Procedury specjalne i inne podmioty, którym udzielono mandatu Organy traktatowe RADA EUROPY: Komitet Ministrów Rady Europy Zgromadzenie Parlamentarne Europejski Trybunał Praw Człowieka Komisarz do spraw praw człowieka Rady Europy Europejska Komisja przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji (ECRI) Europejski komitet ds. zapobiegania torturom (CPT) UNIA EUROPEJSKA: Rada Europejska oświadczenia organów WPZiB wspólne stanowiska i deklaracje UE odnoszące się do poszczególnych państw roczne sprawozdanie UE na temat praw człowieka sprawozdania szefów misji UE dotyczące praw człowieka i zestawienia UE dotyczące przestrzegania praw człowieka rezolucje i deklaracje Parlamentu Europejskiego. _________ 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 49 PL Sekcja 3: Dobre praktyki dotyczące interpretacji kryterium 3 W jaki sposób stosować kryterium 3 3.3.1 Kodeks postępowania UE ma zastosowanie do każdego dokonywanego przez państwa członkowskie wywozu sprzętu wojskowego i technologii ujętych we Wspólnym wykazie uzbrojenia lub w wykazie towarów podwójnego zastosowania zgodnie z pkt 6. przepisów wykonawczych kodeksu postępowania. Kryterium 3 stosowane jest do wszystkich bez wyjątku państw przeznaczenia. Niniejsze praktyki stosują się jednak do zasady, że jeżeli w państwie przeznaczenia ma miejsce konflikt zbrojny lub występują tam napięcia wewnętrzne, należy przeprowadzić dokładną analizę ryzyka wywołania lub przedłużenia konfliktu lub też zaognienia istniejących napięć i przekształcenia ich w poważniejszy konflikt przez proponowany wywóz. Jeżeli z analizy wynika, że tak może się stać, należy przyjąć wobec rozważanego zezwolenia na wywóz podejście restrykcyjne. Należy zwrócić szczególną uwagę na rolę użytkownika końcowego w tym konflikcie. Wszystkie zezwolenia na wywóz należy oceniać indywidualnie, uwzględniając kryterium 3, jeżeli istnieją obawy co do braku zgodności ze zobowiązaniami międzynarodowymi. 3.3.2 Źródła informacji: Informacje na temat tego, czy z danym sprzętem wiąże się ryzyko wywołania lub przedłużenia konfliktu zbrojnego, lub też zaognienia istniejących napięć bądź konfliktów w państwie przeznaczenia, należy uzyskiwać w misji państwa członkowskiego w danym państwie oraz w odpowiednim departamencie Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Wspólna dla UE baza źródeł informacji, dostępna dla wszystkich państw członkowskich, obejmuje sprawozdania szefów misji UE, zestawienia UE dotyczące przestrzegania praw człowieka oraz, w niektórych przypadkach, oświadczenia/konkluzje Rady UE dotyczące danych państw przeznaczenia. Lista obserwacyjna UE zawiera miejsca przeznaczenia, które mogą zasługiwać na szczególną uwagę odnośnie do kryterium 3. Zachęca się państwa członkowskie do przekazywania wyników ich analiz oraz interpretacji sytuacji wewnętrznej państwa przeznaczenia podczas konsultacji z innymi państwami członkowskimi dotyczących odmów wywozu sprzętu do danego obszaru. Użyteczne są również szerzej zakrojone sprawozdania pochodzące z internetu lub od krajowych służb wywiadowczych – szczególnie podczas oceny możliwego zwiększenia potencjału. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 50 PL Dodatkowych informacji mogą dostarczyć: · lokalne misje ONZ/UE/OBWE, · dokumenty ONZ (Zgromadzenia Ogólnego i Rady Bezpieczeństwa ONZ), Międzynarodowego Trybunału Karnego lub innych organów międzynarodowych i regionalnych, · instytuty badawcze (np. Sztokholmski Międzynarodowy Instytut Badań nad Pokojem) · sprawozdania sporządzane przez międzynarodowe organizacje pozarządowe, · lokalne i regionalne organizacje pozarządowe / społeczeństwo. Niewyczerpujący wykaz odpowiednich stron internetowych został przedstawiony w załączniku I. Elementy, które należy uwzględnić przy formułowaniu opinii 3.3.3 Kluczowe pojęcia: Analiza kryterium 3 uwidacznia kilka kluczowych pojęć, które należy uwzględniać przy każdej ocenie i które zostały zaznaczone poniżej. Sytuacja wewnętrzna: „Sytuacja wewnętrzna” odnosi się do wydarzeń gospodarczych, społecznych i politycznych oraz stabilizacji w obrębie granic państwa końcowego przeznaczenia. Kodeks postępowania UE w innych miejscach określa „państwo końcowego przeznaczenia” jako „państwo-odbiorcę” lub „państwo przeznaczenia”. Istnienie napięć lub konfliktów zbrojnych „Napięcia” oznaczają nieprzyjazne lub wrogie stosunki między różnymi grupami społecznymi lub grupami osób spowodowane różnicami rasowymi, kolorem skóry, płcią, językiem, religią, przekonaniami politycznymi lub innymi, narodowością lub pochodzeniem społecznym, interpretacją wydarzeń historycznych, różnicami poziomu dobrobytu lub stanu posiadania, orientacją seksualną lub innymi czynnikami. Napięcia mogą stanowić początek zamieszek lub przejawów przemocy, lub też przyczynę tworzenia prywatnych bojówek pozostających poza kontrolą państwa. „Konflikty zbrojne” oznaczają eskalację napięć pomiędzy wyżej wspomnianymi grupami do momentu, w którym jedna z grup używa broni przeciwko pozostałym. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 51 PL Podczas rozpatrywania wniosku o zezwolenie na wywóz właściwy organ musi ocenić sytuację wewnętrzną państwa przeznaczenia, możliwe uczestnictwo oraz rolę użytkownika końcowego w konflikcie wewnętrznym lub napięciach w państwie i prawdopodobne wykorzystanie przedmiotu wywozu w tym konflikcie. Podczas oceny potencjalnego ryzyka w państwie przeznaczenia właściwy organ może zastanowić się nad następującymi kwestiami: · Jaki jest sposób końcowego wykorzystania proponowanego przedmiotu wywozu (technologii lub sprzętu wojskowego)? Czy wywożone towary zostałyby wykorzystane do wzmocnienia bezpieczeństwa wewnętrznego, czy też do kontynuacji wrogich działań? · Czy sprzęt lub technologia wojskowa ma na celu wsparcie realizacji usankcjonowanych przez społeczność międzynarodową operacji utrzymania/przywrócenia pokoju lub akcji humanitarnych? · Czy użytkownik końcowy uczestniczy w konflikcie zbrojnym w państwie lub jest blisko związany z którąś ze stron konfliktu? Jaka jest rola użytkownika końcowego w tym konflikcie? · Jeżeli zwrócono się o części składowe lub zamienne, czy wiadomo, że państwo przeznaczenia wykorzystuje system, do którego służą dane części, w rozgrywającym się tam konflikcie zbrojnym? · Czy ostatnie sprawozdania wskazują na możliwość zaostrzenia napięć? Czy istnieje ryzyko, że obecne napięcia mogą przerodzić się w konflikt zbrojny, gdy co najmniej jeden z uczestników tych napięć otrzyma dostęp do sprzętu wojskowego i technologii, które są przedmiotem wywozu? · Czy państwo przeznaczenia zostało objęte embargiem regionalnym lub embargiem ONZ ze względu na jego sytuację wewnętrzną (zob. także kryterium 1)? Charakter sprzętu Charakter sprzętu przeznaczonego do wywozu będzie miał wpływ na ocenę, czy udzielić zezwolenia. Należy rozważyć, czy przeznaczone do wywozu sprzęt lub technologia nie są rzeczywiście – bezpośrednio lub pośrednio – powiązane z napięciami lub konfliktami w państwie końcowego przeznaczenia. Jest to jeszcze istotniejsze w przypadkach już rozpoczętego konfliktu zbrojnego. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 52 PL Wśród kwestii do rozważenia mogą się znaleźć następujące: · Czy charakter wywożonych towarów umożliwia ich użycie w konflikcie zbrojnym w państwie końcowego przeznaczenia albo czy te towary są już w nim wykorzystywane? · Czy istnieje ryzyko, że obecne napięcia wewnętrzne mogą przerodzić się w konflikt zbrojny, gdy proponowany użytkownik końcowy otrzyma dostęp do sprzętu wojskowego i technologii? Użytkownik końcowy Użytkownik końcowy również odgrywa w analizie istotną rolę. Jeżeli istnieją obawy związane z kryterium 3, ważne jest dokładne określenie, dla jakiej części sił zbrojnych, policji lub sił bezpieczeństwa przeznaczony jest przedmiot wywozu. Na przykład w państwie przeznaczenia armia i policja mogą być uwikłane w konflikt zbrojny, w którym jednak nie bierze udziału marynarka wojenna. Należy również rozważyć w tym kontekście ryzyko wewnętrznego przekierowania. Bardziej skomplikowane są przypadki, w których sprzęt może być przeznaczony dla instytutu badawczego lub prywatnego przedsiębiorstwa. W tych przypadkach należy oprzeć osąd na prawdopodobieństwie przekierowania, zaś opinie odnośnie kryterium 3 powinny być oparte na pozostałych kryteriach, w szczególności na kryterium 7 – ryzyko przekierowania. Można rozważyć następujące kwestie: · Jaką rolę pełni użytkownik końcowy w państwie przeznaczenia? Czy użytkownik końcowy uczestniczy w problemie, czy raczej stara się go rozwiązać? · Czy użytkownik końcowy odgrywa w napięciach lub w wewnętrznym konflikcie zbrojnym czynną rolę? · Czy istnieją jakiekolwiek sprawozdania dotyczące jego udziału? 3.3.4 Formułowanie opinii Na podstawie informacji i całościowej oceny ryzyka zaproponowanej powyżej państwa członkowskie formułują opinię co do ewentualnej odmowy wywozu zgodnie z kryterium 3. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 53 PL ZAŁĄCZNIK I (do rozdziału 3 sekcja 3) Niewyczerpujący wykaz stron internetowych istotnych źródeł informacji obejmuje następujące podmioty: Organizację Narodów Zjednoczonych (www.un.org/peace/) Komitet 1540 (http://disarmament2.un.org/Committee1540) OBWE/kontrola uzbrojenia (www.osce.org/activities/13014.html) Unię Europejską (www.consilium.europa.eu) 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 54 PL Sekcja 4: Dobre praktyki dotyczące interpretacji kryterium 4 W jaki sposób stosować kryterium 4 3.4.1 Kodeks postępowania UE ma zastosowanie do każdego dokonywanego przez państwa członkowskie wywozu sprzętu wojskowego i technologii ujętych we Wspólnym wykazie uzbrojenia lub w wykazie towarów podwójnego zastosowania zgodnie z pkt 6 przepisów wykonawczych kodeksu postępowania. Kryterium 4 stosowane jest do wszystkich bez wyjątku państw przeznaczenia. Niniejsze praktyki stosują się jednak do zasady, że w przypadkach zwiększonego zagrożenia konfliktem regionalnym należy przeprowadzać bardziej szczegółowe analizy spełnienia kryterium 4 niż w przypadkach o niewielkim zagrożeniu. Wszystkie zezwolenia na wywóz należy rozpatrywać indywidualnie, uwzględniając kryterium 4, o ile istnieją obawy dotyczące utrzymania pokoju, bezpieczeństwa i stabilizacji w regionie. Celem kryterium 4 jest dopilnowanie, by żaden wywóz nie zachęcał do konfliktów ani napięć w regionie, w którym znajduje się państwo przeznaczenia, nie zaostrzał, nie prowokował ani nie przedłużał tych konfliktów ani napięć. Kryterium to rozróżnia pomiędzy zamiarem wykorzystania przedmiotu wywozu do celów agresji i do celów obronnych. Jego zamiarem nie jest uniemożliwienie wywozu do państw, które są (potencjalnymi) ofiarami agresji lub którym zagraża agresja. Należałoby przeprowadzić wnikliwą ocenę, czy istnieją poważne przesłanki świadczące o zamiarze wykorzystania przez państwo przeznaczenia towarów będących przedmiotem wywozu do zaatakowania lub potencjalnego zaatakowania innego państwa lub do grożenia mu atakiem. 3.4.2 Źródła informacji Informacje na temat tego, czy z danym sprzętem wiąże się zagrożenie dla utrzymania pokoju, bezpieczeństwa i stabilizacji w regionie należy uzyskiwać w misji państwa członkowskiego w danym państwie oraz w odpowiednich departamentach Ministerstwa Spraw Zagranicznych; zarówno w departamencie odpowiedzialnym za państwo przeznaczenia, jak i w tym odpowiedzialnym za państwo zagrożone lub będące agresorem. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 55 PL Wspólna dla UE baza źródeł informacji, dostępna dla wszystkich państw członkowskich, obejmuje sprawozdania szefów misji UE, zestawienia UE dotyczące przestrzegania praw człowieka oraz, w niektórych przypadkach, oświadczenia/konkluzje Rady UE dotyczące danych państw przeznaczenia oraz ich regionu. Można szeroko wykorzystywać Centrum Sytuacyjne UE (Ocena ryzyka kraju). Lista obserwacyjna UE zawiera miejsca przeznaczenia, które mogą zasługiwać na szczególną uwagę odnośnie do kryterium 4. Zachęca się państwa członkowskie do przekazywania wyników ich analiz oraz interpretacji sytuacji w regionie podczas konsultacji dotyczących odmów wywozu sprzętu do danego obszaru z innymi państwami członkowskimi. Użyteczne są również szerzej zakrojone sprawozdania pochodzące z internetu lub od krajowych służ wywiadowczych – szczególnie podczas oceny możliwego zwiększenia potencjału. Dodatkowych informacji mogą dostarczyć: · lokalne misje ONZ/UE/OBWE, · dokumenty ONZ (Zgromadzenia Ogólnego i Rady Bezpieczeństwa ONZ, Rejestr Broni Konwencjonalnej ONZ), Międzynarodowego Trybunału Karnego lub innych organów międzynarodowych i regionalnych, · instytuty badawcze (np. Sztokholmski Międzynarodowy Instytut Badań nad Pokojem) · sprawozdania sporządzane przez międzynarodowe organizacje pozarządowe, · lokalne i regionalne organizacje pozarządowe / społeczeństwo. Niewyczerpujący wykaz odpowiednich stron internetowych został przedstawiony w załączniku I. Elementy, które należy uwzględnić przy formułowaniu opinii 3.4.3 Kluczowe pojęcia Utrzymanie pokoju, bezpieczeństwa i stabilizacji w regionie Państwa członkowskie nie wydadzą zezwolenia na wywóz, jeżeli istnieje wyraźne ryzyko, że zamierzony odbiorca wykorzysta towary będące przedmiotem wywozu do agresji na inne państwo lub do egzekwowania roszczeń terytorialnych z użyciem siły. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 56 PL Zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych każde państwo ma prawo do samoobrony. Omawiane kryterium wiąże się z kwestią, czy państwo przeznaczenia ma zamiar wykorzystać towary będące przedmiotem wywozu do agresji na inne państwo lub grozić mu wykorzystaniem tych towarów do agresji. Należy zatem ocenić zamiary odbiorcy oraz to, czy przywóz jest odpowiednią i proporcjonalną odpowiedzią na konieczność samoobrony państwa przeznaczenia, zapewnienia bezpieczeństwa wewnętrznego i wspierania operacji pokojowych i humanitarnych. Wnioski o zezwolenie na wywóz do wrażliwych i potencjalnie wrażliwych miejsc przeznaczenia ocenia się pieczołowicie i indywidualnie, szczególnie jeżeli miejscem przeznaczenia wywozu jest państwo zaangażowane w konflikt zbrojny. Podczas analizy wystąpienia wyraźnego ryzyka należy wziąć pod uwagę historię konfliktów zbrojnych oraz obecną sytuację państwa przeznaczenia i regionu, a także wszelkie możliwe do określenie tendencje lub przyszłe wydarzenia, po których można się spodziewać zaostrzenia napięć lub podjęcia agresywnych działań. Sformułowanie „nie wydadzą” w tekście tego kryterium oznacza, że jeżeli podczas oceny wniosku o zezwolenie na wywóz ustalono, że istnieje wyraźne ryzyko, iż towary będące przedmiotem wywozu zostaną wykorzystane do agresji na inne państwo lub do egzekwowania roszczeń terytorialnych z użyciem siły, należy odmówić wydania zezwolenia na wywóz niezależnie od wyniku analizy spełnienia pozostałych kryteriów kodeksu postępowania i wszelkich innych okoliczności. Podczas oceny ryzyka państwa członkowskie uwzględnią między innymi: a) istnienie lub prawdopodobieństwo wybuchu konfliktu zbrojnego między państwem przeznaczenia a innym państwem Odnośnie do tego elementu należy ocenić, czy istnieje wyraźne ryzyko, że dany sprzęt zostanie wykorzystany w rozpoczętym już konflikcie zbrojnym między państwem przeznaczenia a jego sąsiadami lub w innym konflikcie w tym samym regionie. Jeżeli nie zachodzi przypadek konfliktu zbrojnego, należy rozważyć sytuację w regionie. Wzrost napięcia w regionie, zwiększone zagrożenie konfliktem lub niepewne ustalenia pokojowe stanowią przykłady sytuacji, w których prawdopodobny jest wybuch konfliktu zagrażający utrzymaniu pokoju, bezpieczeństwa i stabilizacji w regionie. W takich przypadkach należy ocenić, czy istnieje wyraźne ryzyko, że dostawa danego sprzętu przyspieszy wybuch konfliktu, na przykład dając państwu przeznaczenia przewagę nad jego sąsiadami lub innymi państwami w regionie. Jeżeli sprzęt przeznaczony do wywozu zwiększy 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 57 PL zdolności wojskowe państwa przeznaczenia, należy ocenić, czy istnieje wyraźne ryzyko, że dostawa tego sprzętu przedłuży rozpoczęty już konflikt lub przekształci napięcia w konflikt zbrojny. W stosownych przypadkach można wziąć pod uwagę następujące czynniki: · Czy w regionie toczy się konflikt? · Czy obecna sytuacja w regionie może doprowadzić do konfliktu zbrojnego? · Czy zagrożenie konfliktem jest teoretyczne lub mało prawdopodobne, czy też jest ono wyraźne i aktualne? b) roszczenie do terytorium sąsiedniego państwa, które odbiorca w przeszłości starał się egzekwować przy użyciu siły lub którego egzekwowaniem w ten sposób groził; Należy ocenić, czy istnieje wyraźne ryzyko, że państwo przeznaczenia będzie egzekwować roszczenie do terytorium sąsiedniego państwa poprzez wywołanie konfliktu zbrojnego lub groźbę użycia siły. Takie roszczenie terytorialne może być przedstawiane jako oficjalne stanowisko lub być obecne w wypowiedziach oficjalnych przedstawicieli lub istotnych sił politycznych państwa przeznaczenia, a może odnosić się do lądu, morza lub przestrzeni powietrznej. Państwo sąsiednie nie musi być bezpośrednim sąsiadem państwa przeznaczenia. W ocenie należy uwzględnić fakt niedawnego zgłaszania przez państwo przeznaczenia roszczeń do terytorium innego państwa. Jeżeli państwo przeznaczenia w przeszłości starało się egzekwować roszczenia terytorialne z użyciem siły lub grozi egzekwowaniem takich roszczeń, należy ocenić, czy ze względu na swój charakter wywożony sprzęt mógłby zostać w takim przypadku wykorzystany i czy zapewniłby państwu przeznaczenia dodatkowe możliwości egzekwowania wspomnianego roszczenia z użyciem siły, co pociągnęłoby za sobą destabilizację regionu. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 58 PL W stosownych przypadkach można wziąć pod uwagę następujące czynniki: · Czy państwo przeznaczenia zgłasza roszczenia do terytorium sąsiedniego państwa? · Czy roszczenia terytorialne doprowadziły już do konfliktu w regionie lub do powstania napięć między państwem przeznaczenia a jego sąsiadami? · Czy państwo przeznaczenia starało się rozwiązać problem drogą pokojową, czy w przeszłości starało się egzekwować roszczenia terytorialne z użyciem siły lub groziło ich egzekwowaniem w taki sposób? c) czy prawdopodobne jest użycie sprzętu do celów innych niż uprawnione cele związane z bezpieczeństwem narodowym i obroną odbiorcy? Podczas oceny tego elementu kryterium 4 państwo dokonujące wywozu powinno oszacować, czy państwo przeznaczenia jest zwolennikiem agresywnej doktryny wojskowej i jakie jest prawdopodobieństwo wykorzystania wywożonego sprzętu zgodnie z tą doktryną. Państwo dokonujące wywozu powinno również ocenić, czy sprzęt, odnośnie do którego złożono wniosek, współpracuje z systemami uzbrojenia posiadanymi przez siły obronne państwa przeznaczenia, stanowi konieczny dodatek do tych systemów lub też je zastępuje. Właściwe może być również uwzględnienie ilości i jakości sprzętu przeznaczonego do wywozu. d) konieczność niewywierania znaczącego negatywnego wpływu na stabilność sytuacji w regionie Podczas oceny tego kryterium należy sprawdzić, czy dostarczenie sprzętu państwu przeznaczenia znacznie wpłynie na zwiększenie jego zdolności wojskowych, a jeżeli tak, to czy w wyniku tego któreś z sąsiednich państw nie zostanie zagrożone lub włączone w konflikt. Jeżeli w regionie istnieją napięcia, należy ocenić, czy dostarczenie wspomnianego sprzętu zwiększy zdolności państwa przeznaczenia przez wprowadzenie w regionie nowego sprzętu, który może stanowić zagrożenie dla sąsiedniego państwa. W stosownych przypadkach można wziąć pod uwagę następujące czynniki: · Z jakich powodów odbiorca pragnie nabyć dany sprzęt lub technologię? · Czy sprzęt zastępuje istniejące elementy, które mogą być przestarzałe lub działać niewłaściwie lub służy do ich utrzymania, czy też odbiorca rozwija nowe zdolności, takie jak na przykład znacznie większa zdolność ataku powietrznego? 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 59 PL Charakter sprzętu Charakter sprzętu przeznaczonego do wywozu będzie miał wpływ na ocenę, czy udzielić zezwolenia. Należy ocenić, czy istnieje wyraźne ryzyko, że sprzęt zostanie wykorzystany w konflikcie między państwem przeznaczenia a jego sąsiadami. Na ten czynnik należy zwracać większą uwagę w przypadku istniejących napięć lub konfliktu zbrojnego w regionie. W przypadku już istniejących napięć rodzaj sprzętu staje się tym bardziej istotny, że sprzęt ten może znacznie zwiększyć zdolności państwa przeznaczenia do rozpętania konfliktu zbrojnego lub grożenia takim konfliktem. Czy wywóz tego sprzętu może skłonić któreś z sąsiednich państw do zwiększenia ze swojej strony przywozu uzbrojenia? Biorąc pod uwagę napięcia panujące w niektórych regionach, wywóz może być postrzegany jako zwiększenie zagrożenia dla sąsiednich państw, zatem rozważenie tej kwestii jest sprawą kluczową. Wśród kwestii do rozważenia mogą się znaleźć następujące: · Czy wywóz sprzętu zwiększy zdolności odbiorcy, a jeżeli tak, to czy zagrozi to obecnej równowadze sił? Biorąc pod uwagę sytuację państwa przeznaczenia i jego zamiary, czy zwiększenie jego zdolności wiąże się z wyraźnym ryzykiem przyspieszenia wybuchu konfliktu? · Czy któreś z sąsiednich państw mogłoby się czuć zagrożone z powodu technologii lub sprzętu przeznaczonych do wywozu? · Czy istnieje ryzyko, że obecne napięcia regionalne mogą przerodzić się w konflikt zbrojny, gdy co najmniej jeden z uczestników tych napięć otrzyma dostęp do sprzętu wojskowego i technologii? · Czy charakter sprzętu będącego przedmiotem wywozu pozwala na jego wykorzystanie w konfliktach zbrojnych w regionie lub czy sprzęt ten jest już w nich wykorzystywany? Jakie jest prawdopodobieństwo wykorzystania tego sprzętu w konflikcie? Użytkownik końcowy Należy ocenić, czy użytkownik końcowy zezwoliłby na wykorzystanie tego sprzętu w sposób naruszający kryterium 4. Jeżeli sprzęt jest przeznaczony bezpośrednio dla armii/rządu, należy podjąć decyzję, czy będzie wykorzystany w jakiejkolwiek akcji zbrojnej wymierzonej przeciwko innemu państwu. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 60 PL Bardziej skomplikowane są przypadki, w których sprzęt może być przeznaczony dla instytutu badawczego lub prywatnego przedsiębiorstwa. Należy oprzeć osąd na prawdopodobieństwie przekierowania, zaś opinie odnośnie do kryterium 4 powinny być oparte na pozostałych kryteriach, w szczególności na kryterium 7 – ryzyko przekierowania. Można rozważyć następującą kwestię: · Czy jest prawdopodobne, że sprzęt przeznaczony do wywozu zostanie użyty w konflikcie z sąsiednim państwem? Czy też najprawdopodobniej zostanie przekazany policji lub siłom ONZ, lub innej gałęzi sił bezpieczeństwa niegrożącej pogwałceniem kryterium 4? 3.4.4 Formułowanie opinii: Na podstawie informacji i oceny elementów proponowanych w powyższych wskazówkach państwa członkowskie formułują opinię co do ewentualnej odmowy wywozu zgodnie z kryterium 4. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 61 PL ZAŁĄCZNIK I (do rozdziału 3 sekcja 4) Niewyczerpujący wykaz stron internetowych istotnych źródeł informacji obejmuje następujące podmioty: Organizację Narodów Zjednoczonych (www.un.org/peace/) Komitet 1540 (http://disarmament2.un.org/Committee1540) OBWE/kontrola uzbrojenia (www.osce.org/activities/13014.html) Unię Europejską (www.consilium.europa.eu) 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 62 PL Sekcja 5: Dobre praktyki dotyczące interpretacji kryterium 5 W jaki sposób stosować kryterium 5 3.5.1. Kodeks postępowania UE ma zastosowanie do każdego wywozu uzbrojenia dokonywanego przez państwa członkowskie, bez ograniczeń dotyczących miejsca przeznaczenia. Zakres jego zastosowania odnosi się także do kryterium 5. W odróżnieniu od pozostałych siedmiu kryteriów, które zwracają uwagę państw członkowskich na konkretne aspekty sytuacji państwa przeznaczenia uważanego za źródło zagrożenia, kryterium 5 wymaga od państw członkowskich przeprowadzenia analizy nakierowanej na parametry charakterystyczne dla nich samych: ich bezpieczeństwo narodowe oraz bezpieczeństwo państw zaprzyjaźnionych, sprzymierzeńców i innych państw członkowskich. Celem kryterium 5 jest zapobieganie wpływowi wywozu uzbrojenia na bezpieczeństwo narodowe państw członkowskich, ich sprzymierzeńców lub państw zaprzyjaźnionych. Wywóz musi zostać oceniony w świetle kryterium 5, bez uszczerbku dla zgodności z pozostałymi kryteriami ustanowionymi w kodeksie. Przed wydaniem jakiegokolwiek zezwolenia na wywóz należy poddać analizie następujące trzy punkty: a) potencjalny wpływ operacji na bezpieczeństwo i interesy obronne przyjaciół, sprzymierzeńców i innych państw członkowskich, bez uszczerbku dla stosowania pozostałych kryteriów, w szczególności kryterium 2 i 4; b) wpływ wywozu na bezpieczeństwo operacyjne sił zbrojnych państw członkowskich oraz państw zaprzyjaźnionych i sprzymierzonych z nimi; c) ryzyko inżynierii odwrotnej lub niezamierzonego transferu technologii. 3.5.2. Źródła informacji: Informacje związane z bezpieczeństwem narodowym państw członkowskich i z bezpieczeństwem narodowym terytoriów, za których stosunki zewnętrzne odpowiedzialność ponosi państwo członkowskie, oraz z interesami obronnymi, pochodzą przede wszystkim z następujących źródeł: – Karta Narodów Zjednoczonych; – Traktat Północnoatlantycki *3 3 Odniesienia oznaczone gwiazdką odnoszą się tylko do niektórych państw członkowskich UE. Patrz sekcja 3.5.6. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 63 PL – OBWE: Konferencja bezpieczeństwa i współpracy w Europie (Akt końcowy z Helsinek, 1975 r.); Zasady transferów broni konwencjonalnej (ang. Principles governing conventional arms transfers) (25 listopada 1993 r.) – Rada Europy; – traktat brukselski ustanawiający Unię Zachodnioeuropejską *; – Traktat o Unii Europejskiej; podstawowe dokumenty WPBiO („Bezpieczna Europa w lepszym świecie. Europejska strategia bezpieczeństwa”); – dokumenty krajowe lub regionalne: umowy dotyczące obrony; umowy o wzajemnej pomocy; umowy dotyczące współpracy wojskowej; sojusze itp. Ze względu na to, że umowy dotyczące bezpieczeństwa i obrony są zwykle poufne, państwa członkowskie mogą podczas rozpatrywania konkretnego wniosku, który prawdopodobnie wchodzi w zakres zastosowania kryterium 5, konsultować się bezpośrednio z przyjaciółmi i sprzymierzeńcami, by pogłębić analizę możliwego wpływu rozpatrywanego wywozu na interesy obronne i kwestie bezpieczeństwa. Elementy, które należy uwzględniać podczas formułowania opinii 3.5.3 Kluczowe pojęcia. Podtytuł kryterium 5 brzmi następująco: „Bezpieczeństwo narodowe państw członkowskich i terytoriów, za których zewnętrzne stosunki są odpowiedzialne państwa członkowskie, jak również bezpieczeństwo państw zaprzyjaźnionych i sprzymierzonych”4. 3.5.4. Bezpieczeństwo narodowe. Bezpieczeństwo narodowe polega na zdolności państw członkowskich do zagwarantowania ich nienaruszalności terytorialnej, ochrony ludności i interesów związanych z bezpieczeństwem narodowym oraz zasobów i dostaw uznawanych za niezbędne dla jego przetrwania i niezależności w przypadku jakichkolwiek zagrożeń i ataków. 4 Brzmienie to zostało zapożyczone (i dostosowane) z jednej z zasad rządzących transferami broni konwencjonalnej przyjętych przez OBWE: „Wszystkie państwa uczestniczące nie będą dokonywć transferów, które mogłyby prawdopodobnie zaszkodzić bezpieczeństwu narodowemu innych państw i terytoriów, za których stosunki zewnętrzne – za międzynarodową zgodą – ponosi odpowiedzialność inne państwo.” (zasada 4 lit. b) pkt (iii)). 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 64 PL Bezpieczeństwo narodowe jest blisko związane z bezpieczeństwem Europy. Europejska strategia bezpieczeństwa przyjęta przez Radę Europejską w grudniu 2003 r. określiła spektrum zagrożeń dla bezpieczeństwa Unii Europejskiej. Obejmują one: terroryzm (ekstremizm religijny, sieci elektroniczne); rozprzestrzenianie broni masowego rażenia; konflikty regionalne (z użyciem siły lub zamrożone, które mają miejsce na naszych granicach, zagrożone mniejszości); niewydolność państwa (korupcja, nadużycie władzy, słabość instytucji, brak odpowiedzialności, wojna domowa); przestępczość zorganizowana (transgraniczny przemyt narkotyków, kobiet, nielegalnych imigrantów i broni, piractwo morskie). Bezpieczeństwo narodowe należy również oceniać uwzględniając bezpieczeństwo międzynarodowe (lub zbiorowe), stanowiące jeden z celów Karty Narodów Zjednoczonych. Karta ta uznaje zgodność z prawem regionalnych porozumień bezpieczeństwa zbiorowego, pod warunkiem że takie porozumienia są zgodne z celami i zasadami systemu światowego (art. 52). Uznaje również niezbywalne prawo do samoobrony indywidualnej lub zbiorowej (art. 51). 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 65 PL 3.5.5. Terytoria, za których stosunki zewnętrzne odpowiedzialność ponosi państwo członkowskie. Do tych terytoriów można zaliczyć następujące kategorie: – terytoria objęte art. 5 Traktatu Północnoatlantyckiego, który określa zakres geograficzny zbrojnej napaści mogącej spowodować zadziałanie mechanizmu pomocy wojskowej między stronami; – regiony najbardziej oddalone: cztery francuskie departamenty zamorskie (Gwadelupa, Gujana Francuska, Martynika, Reunion); portugalskie regiony autonomiczne – Azory i Madera – na Oceanie Atlantyckim; hiszpańska wspólnota autonomiczna Wysp Kanaryjskich na Oceanie Atlantyckim; – kraje i terytoria zamorskie, objęte art. 182–188 TWE i wymienione w załączniku II do TWE: Grenlandia, Nowa Kaledonia oraz terytoria zależne, Polinezja Francuska, Francuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne, wyspy Wallis i Futuna, Mayotte, Saint Pierre i Miquelon, Aruba, Antyle Holenderskie, Anguilla, Kajmany, Falklandy, Georgia Południowa i wyspy Sandwich Południowy, Montserrat, Pitcairn, Święta Helena i terytoria zależne, Brytyjskie Terytorium Antarktyczne, Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego, wyspy Turks i Caicos, Brytyjskie Wyspy Dziewicze, Bermudy; – terytoria europejskie, do których postanowienia TWE mają zastosowanie pod pewnymi warunkami (art. 299 ust. 4 i ust. 6 TWE). 3.5.6. Państwa sprzymierzone. Państwa sprzymierzone można zdefiniować jako państwa związane traktatem lub umową międzynarodową, które zawierają klauzulę solidarności lub klauzulę wzajemnej obrony. Klauzula solidarności przewiduje mobilizację wszystkich instrumentów dostępnych państwom-stronom, w tym środków wojskowych, jeżeli jedno z tych państw padło ofiarą ataku terrorystycznego, klęski żywiołowej lub katastrofy spowodowanej przez człowieka. Klauzula zbiorowej obrony określa, że w przypadku zbrojnej napaści na jedno z państw-stron, pozostałe państwa są zobowiązane udzielić mu pomocy wszelkimi dostępnymi dla nich środkami z poszanowaniem szczególnego charakteru ich polityki bezpieczeństwa i obrony. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 66 PL Artykuł 5 Traktatu północnoatlantyckiego ustanawiającego sojusz północnoatlantycki lub artykuł 5 traktatu brukselskiego ustanawiającego Unię Zachodnioeuropejską stanowią przykłady klauzul wzajemnej obrony. Projekt traktatu ustanawiającego konstytucję dla Europy przewiduje klauzulę solidarności i klauzulę obrony. Takie klauzule mogą się również znajdować w umowach dwustronnych dotyczących obrony, ale umowy te najczęściej nie są publikowane. Większość państw członkowskich UE jest członkami NATO, z wyjątkiem Szwecji, Irlandii, Cypru, Malty, Austrii i Finlandii. Unia Zachodnioeuropejska obejmuje dziesięć państw członkowskich UE (Francję, Niemcy, Włochy, Zjednoczone Królestwo, Belgię, Niderlandy, Luksemburg, Portugalię, Hiszpanię, Grecję), które są zarazem członkami NATO5. 3.5.7. Państwa zaprzyjaźnione. Opis „państw zaprzyjaźnionych” jest mniej konkretny niż „państw sprzymierzonych”. Ogólnie rzecz biorąc, najczęściej określenie to stosuje się do państw, z którymi dane państwo członkowskie utrzymuje bliskie lub długotrwałe stosunki dwustronne, szczególnie w dziedzinie obrony i bezpieczeństwa, lub z którymi łączą je wspólne wartości i interesy, oraz stara się realizować wspólne cele. Aby stwierdzić, czy jakieś państwo można określić jako państwo zaprzyjaźnione z danym państwem członkowskim, państwa członkowskie mogą sprawdzić argumenty przemawiające na korzyść tego faktu, w tym: liczbę osób posiadających podwójne obywatelstwo, obecność obywateli europejskich, istnienie wspólnoty językowej, liczbę umów dotyczących handlu i współpracy itp. 5 Ustanowiony w 1992 r. status członka stowarzyszonego Unii Zachodnioeuropejskiej umożliwia włączenie tych państw, które są członkami NATO, ale które w tamtym okresie nie były członkami Unii. Jest sześciu członków stowarzyszonych (Turcja, Norwegia, Islandia, Polska, Republika Czeska, Węgry). Wszystkie państwa-obserwatorzy Unii Zachodnioeuropejskiej są członkami UE, ale nie NATO, z wyjątkiem Danii (członka NATO i UE, ale nie Unii Zachodnioeuropejskiej). Jest pięć państw-obserwatorów: Dania, Irlandia, Austria, Szwecja, Finlandia. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 67 PL Kryterium 5 brzmi następująco: „Państwa członkowskie wezmą pod uwagę: a) potencjalny wpływ wywozu sprzętu wojskowego i technologii wojskowej na interesy związane z obroną i bezpieczeństwem, własnym oraz ich przyjaciół, sprzymierzeńców i innych państw członkowskich, uznając jednocześnie, że czynnik ten nie może mieć wpływu na kryteria poszanowania praw człowieka oraz na pokój, bezpieczeństwo i stabilność w regionie; b) ryzyko wykorzystania danej technologii wojskowej lub sprzętu wojskowego przeciwko siłom zbrojnym: ich własnym, zaprzyjaźnionym, sojuszniczym lub innych państw członkowskich; c) ryzyko niepożądanego przetworzenia lub niezamierzonego transferu technologii.” 3.5.8. Kryterium 5a 3.5.8.1. a) Znaczenie potencjalnego wpływu wywozu Efekt pozytywny Jeżeli wywóz będący przedmiotem wniosku pomaga we wzmocnieniu bezpieczeństwa narodowego, w szczególności interesów obrony i bezpieczeństwa państw zaprzyjaźnionych i sprzymierzonych oraz innych państw członkowskich, ocena będzie a priori przychylna, bez uszczerbku dla analizy, które będzie musiała zostać przeprowadzona zgodnie z kryteriami 2 i 4. b) Efekt negatywny Natomiast jeżeli wywóz bezpośrednio lub pośrednio zagroziłby interesom obrony i bezpieczeństwa państw zaprzyjaźnionych i sprzymierzonych oraz innych państw członkowskich, ocena będzie a priori negatywna. W ocenie uwzględni się w szczególności: 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 68 PL – zachowanie równowagi strategicznej; – ofensywny charakter wywożonego sprzętu; – wrażliwość materiału; – zwiększenie sprawności operacyjnej, jakie wiązałoby się z zastosowaniem wywożonego materiału; – możliwość użycia wywożonego sprzętu lub możliwości stwarzane przez ten sprzęt; – użycie końcowe materiału; – ryzyko, że materiał ten zostanie przekierowany. 3.5.8.2. Interesy obronne i dotyczące bezpieczeństwa Podczas analizy zagrożeń dla własnych interesów obronnych i dotyczących bezpieczeństwa oraz dla interesów swoich sprzymierzeńców, państw zaprzyjaźnionych i innych państw członkowskich, państwa członkowskie muszą brać pod uwagę możliwy wpływ tych zagrożeń na bezpieczeństwo własnych sił zbrojnych rozmieszczonych poza danym obszarem. Ponadto ta ocena pozostawać będzie bez uszczerbku dla zgodności z pozostałymi kryteriami. 3.5.9. Kryterium 5b Ryzyko operacyjne analizuje się w następujący sposób: a) Czy istnieje bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa sił państwa członkowskiego lub państwa z nim zaprzyjaźnionego bądź sprzymierzonego? Zagrożenie może być stałe lub przejściowe. Państwo członkowskie drobiazgowo rozważy wnioski, zgodnie z którymi odbiorca końcowy znajduje się w regionie uznanym za niestabilny, zwłaszcza gdy towary będące przedmiotem wywozu przeznaczone są dla sił zbrojnych, które mogłyby nie być pod całkowitą lub stałą kontrolą. Z takiego braku stabilizacji może wynikać zagrożenie dla naszych sił lub sił państw sprzymierzonych bądź zaprzyjaźnionych, zwłaszcza gdy takie siły są obecne w regionie ze względu na operacje związane ze współpracą wojskową lub utrzymaniem pokoju. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 69 PL Podsumowując, jeżeli towary będące przedmiotem wywozu mogą spowodować bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa sił państwa członkowskiego lub państwa z nim sprzymierzonego bądź zaprzyjaźnionego, które jest obecne w państwie końcowego przeznaczenia lub w państwie z nim sąsiadującym, ocena będzie a priori negatywna. To samo podejście będzie stosowane, by zapewnić bezpieczeństwo międzynarodowych sił utrzymania pokoju. b) Czy istnieje ryzyko, że broń zostanie przekierowana do sił lub podmiotu, który odnosi się wrogo do interesów lub sił państwa członkowskiego, państwa z nim sprzymierzonego bądź zaprzyjaźnionego? Ryzyko to analizuje się w ten sam sposób, co ryzyka określone w kryterium 7. Państwo dokonujące wywozu bierze pod uwagę istnienie grup terrorystycznych, organizacji zaangażowanych w walkę zbrojną z obecną władzą lub sieci przestępczości zorganizowanej, które mogą wykorzystywać wywożony sprzęt do działań mogących negatywnie wpłynąć na bezpieczeństwo sił państw członkowskich lub państw z nimi sprzymierzonych bądź zaprzyjaźnionych, a także na bezpieczeństwo międzynarodowych sił utrzymania pokoju, lub które mogą wykorzystywać ten sprzęt w sposób niezgodny z jednym z pozostałych kryteriów ustanowionych w niniejszym kodeksie. c) Czy państwo przeznaczenia posiada możliwości techniczne, by wykorzystać dany sprzęt? Możliwości techniczne odnoszą się do zdolności skutecznego wykorzystania przez państwo przeznaczenia danego sprzętu, zarówno pod względem materialnym, jak i pod względem czynnika ludzkiego. Odnosi się również do szczebla rozwoju technologicznego państwa przeznaczenia i jego zdolności operacyjnej oraz, ogólnie rzecz biorąc, do standardów skuteczności stosowanego przezeń sprzętu. Co za tym idzie, analiza zgodności wywozu sprzętu wojskowego z tymi technicznymi możliwościami powinna uwzględnić to, czy właściwe jest dostarczenie państwu przeznaczenia sprzętu bardziej wrażliwego lub bardziej zaawansowanego technicznie niż środki techniczne państwa przeznaczenia i niż wymagają tego jego potrzeby operacyjne. Aby określić stopień tej zgodności, państwa członkowskie powinny rozważyć następujące kwestie: · Czy państwo przeznaczenia dysponuje infrastrukturą wojskową umożliwiającą skuteczne wykorzystanie sprzętu? · Czy poziom zaawansowania technologicznego danego sprzętu jest proporcjonalny do potrzeb wyrażonych przez państwo przeznaczenia oraz do jego zdolności operacyjnych? · Czy podobny sprzęt jest już w użyciu i czy jest utrzymywany w dobrym stanie? 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 70 PL · Czy dostępna jest wystarczająca liczba wykwalifikowanego personelu do obsługi i utrzymania sprzętu?6 d) Aby pogłębić analizę ryzyka operacyjnego, zwłaszcza dla przypadków szczególnie wrażliwych, państwa członkowskie mogą przeprowadzać dla poszczególnych przypadków analizy oddziaływania na podstawie wszelkich istotnych informacji wymienianych między państwami członkowskimi, państwami zaprzyjaźnionymi i sprzymierzeńcami. Celem tych analiz będzie określenie obecności sił krajowych, europejskich i międzynarodowych oraz sił państw zaprzyjaźnionych i sprzymierzeńców w różnych regionach świata oraz ocena faktycznego ryzyka wykorzystania sprzętu lub technologii będących przedmiotem wywozu przeciwko tym siłom. Te analizy oddziaływania powinny obejmować następujące kwestie: · Podczas analizy rzeczywistego zagrożenia państwo członkowskie uwzględni w szczególności: ○ charakter sprzętu: czy jego charakter jest zdecydowanie ofensywny; przewagę technologiczną, jaką dałby posiadającym go siłom; autonomię jego wykorzystania; zwiększenie skuteczności operacyjnej, jakie umożliwia dany sprzęt; ○ wszelkie różnice w doktrynie wykorzystania tego sprzętu w zależności od użytkownika; ○ charakter operacji: wojna między siłami konwencjonalnymi, wojna asymetryczna, wojna domowa itp. · Podczas analizy ryzyka przekierowania państwo członkowskie uwzględni w szczególności: ○ czy dany sprzęt może zostać bez trudu przekierowany, a następnie bez trudu wykorzystany nawet przez osoby nie będące częścią personelu wojskowego lub włączony do innych systemów; ○ czy sprzęt może zostać dostosowany do użytku wojskowego lub wykorzystany do modyfikacji innego sprzętu umożliwiającej użytek wojskowy (zwłaszcza przekształcenia sprzętu nie powodującego śmierci w śmiertelną broń); ○ na pewne rodzaje sprzętu – zwłaszcza broń strzelecką i lekką (w tym przenośne przeciwlotnicze zestawy rakietowe) oraz sprzęt noktowizyjny i wzmacniający światło – należy zwrócić w tym miejscu szczególną uwagę; 6 Przykładowo, czy wysoki odsetek inżynierów i personelu technicznego w danym państwie pracuje już w sektorze obronnym? Czy nie występuje niedobór inżynierów i personelu technicznego w sektorach cywilnych, który mógłby się jeszcze pogłębić przez dodatkową rekrutację personelu przez sektor obronny? 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 71 PL ○ pod tym względem operacje ze wzmożonymi środkami kontroli (znakowanie i możliwość odtworzenia historii sprzętu, inspekcje na miejscu) lub służące walce z proliferacją (niszczenie starych zasobów, mechanizm nadzoru nad ilością) będą a priori oceniane mniej surowo. 3.5.10. Kryterium 5c Kiedy państwa członkowskie podejmują decyzję dotyczącą wniosku o zezwolenie na wywóz, należy wziąć pod uwagę zdolności odbiorcy – zarówno państwowego, jak i prywatnego – do analizy i przekierowania technologii zastosowanej w nabywanym sprzęcie wojskowym. Państwa członkowskie będą mogły wymieniać istotne informacje, by określić zdolności ewentualnych nabywców europejskiego sprzętu wojskowego. W tym kontekście, zwłaszcza odnośnie do sprzętu, w którym wykorzystane zostały technologie wrażliwe, należy uwzględnić następujące kwestie: – poziom wrażliwości i poziom ochrony technologii zastosowanych w systemie w odniesieniu do szacunkowego poziomu wiedzy fachowej odbiorcy oraz jasny zamiar nabycia przez tego odbiorcę niektórych z tych technologii; – łatwość, z jaką technologie te mogą zostać przeanalizowane i przekierowane w celu opracowania podobnego sprzętu lub usprawnienia innych systemów wykorzystujących nabytą technologię; – ilości objęte wywozem: zakup zbyt małej lub zbyt wielkiej – w stosunku do szacowanej – liczby podsystemów lub elementów wyposażenia stanowi wskazanie, że może chodzić o nabycie technologii; – zachowanie odbiorcy w przeszłości, kiedy to nabył systemy, które był w stanie przeanalizować i uzyskać informacje o zastosowanych w nich technologiach. W tym kontekście państwa członkowskie mogą informować się nawzajem o przypadkach kradzieży technologii, których doświadczyły. 3.5.11. Formułowanie opinii W zależności od informacji i oceny elementów proponowanych w pkt 3.5.8, 3.5.9 i 3.5.10 państwa członkowskie sformułują opinię co do ewentualnej odmowy wywozu zgodnie z kryterium 5. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 72 PL ZAŁĄCZNIK I (do rozdziału 3 sekcja 5) ŹRÓDŁA INFORMACJI Unia Europejska (UE) http://europa.eu/index_pl.htm. Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) http://www.un.org/english/ Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) http://www.osce.org/ NATO (Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego) http://www.nato.int/home.htm Unia Zachodnioeuropejska http://www.weu.int/index.html 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 73 PL Sekcja 6: Dobre praktyki dotyczące interpretacji kryterium 6 W jaki sposób stosować kryterium 6 3.6.1. Kodeks postępowania UE ma zastosowanie do każdego dokonywanego przez państwa członkowskie wywozu sprzętu wojskowego i technologii ujętych we Wspólnym wykazie uzbrojenia oraz produktów podwójnego zastosowania zgodnie z pkt 6 przepisów wykonawczych do kodeksu postępowania. Ogólnie rzecz biorąc, kryterium 6 ma zatem zastosowanie do wywozu przeznaczonego dla wszystkich państw-odbiorców nie będących członkami UE. Jednak ze względu na to, że kryterium 6 odwołuje się do zachowania państwa-odbiorcy w stosunku do społeczności międzynarodowej, należy zwrócić szczególną uwagę na te państwa, które są przyczyną obaw ze względu na ich stosunek do terroryzmu, charakter ich sojuszy oraz poszanowanie prawa międzynarodowego. 3.6.2. Źródła informacji. Wspólna baza źródeł informacji UE dostępna dla wszystkich państw członkowskich obejmuje sprawozdania szefów misji UE, oświadczenia lub konkluzje Rady UE oraz rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ. Dodatkowych informacji mogą dostarczyć: · przedstawicielstwa dyplomatyczne i inne instytucje rządowe państw członkowskich; · Organizacja Narodów Zjednoczonych oraz inne podmioty i agencje międzynarodowe i regionalne, takie jak Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE), Regionalne Centrum ds. Broni Strzeleckiej (RECSA) w Nairobi, Organizacja Państw Amerykańskich oraz Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej; · Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża, Międzynarodowa Federacja Stowarzyszeń Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca i inne organizacje humanitarne; · Europol, Interpol i agencje wywiadowcze; · organizacje pozarządowe i inne wiarygodne źródła; Niewyczerpujący wykaz odpowiednich źródeł informacji został przedstawiony w załączniku I. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 74 PL 3.6.3. Kluczowe pojęcia. Kryterium 6 zawiera odniesienie do obszernych istotnych kwestii, które należy uwzględniać przy każdej ocenie i które zostały zaznaczone w poniższym tekście: „Zachowanie się kraju kupującego w stosunku do społeczności międzynarodowej, a w szczególności: jego nastawienie do terroryzmu, charakter jego sojuszy i poszanowanie przez niego prawa międzynarodowego. Państwa członkowskie wezmą pod uwagę między innymi istniejące dane na temat kraju kupującego, dotyczące: a) popierania lub zachęcania do terroryzmu i międzynarodowej zorganizowanej przestępczości; b) jego postępowania zgodnie z międzynarodowymi postanowieniami, w szczególności o niestosowaniu siły, włącznie z międzynarodowym prawem humanitarnym stosowanym do konfliktów międzynarodowych i lokalnych; c) jego zaangażowania w dziedzinie nierozprzestrzeniania broni i innych obszarów kontroli zbrojeń i rozbrojenia, w szczególności podpisania, ratyfikacji i stosowania odpowiednich konwencji o kontroli zbrojeń i rozbrojeniu, o których mowa w punkcie b) kryterium pierwszego.” Co za tym idzie, podczas oceny, czy należy zezwolić na wywóz broni, państwa członkowskie powinny wziąć pod uwagę obecny i dawny stosunek państwa-odbiorcy do terroryzmu i międzynarodowej przestępczości zorganizowanej, charakter jego sojuszy, poszanowanie przezeń zobowiązań międzynarodowych i prawa międzynarodowego, zwłaszcza dotyczącego niewykorzystywania broni, międzynarodowego prawa humanitarnego i nierozprzestrzeniania broni masowego rażenia, kontroli zbrojeń i rozbrojenia. Kryterium 6 musi być uwzględniane wobec państw kupujących, których rządy odnoszą się negatywnie do wyżej wymienionych przepisów, choć ocena nie skupia się na tożsamości i charakterze użytkownika końcowego lub sprzętu będącego przedmiotem wywozu. Głównym punktem analizy jest zachowanie państwa kupującego; jest ono istotniejsze niż jakiekolwiek oceny ryzyka negatywnych skutków poszczególnego transferu. Zatem, odnośnie do kluczowych pojęć podkreślonych w kryterium 6, państwom członkowskim proponuje się rozważenie poniższych kwestii. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 75 PL 3.6.4. Popieranie lub zachęcanie przez państwo kupujące do terroryzmu i międzynarodowej przestępczości zorganizowanej. Podczas oceny poszczególnych wniosków o wydanie zezwolenia na wywóz składanych przez państwa kupujące podejrzewane o wspieranie w jakikolwiek sposób terroryzmu i międzynarodowej przestępczości zorganizowanej wymaga się większej szczegółowości. W tym kontekście „terroryzm” należy rozumieć jako „akty terroryzmu” zakazane przez prawo międzynarodowe, takie jak rozmyślne ataki na ludność cywilną, masowe ataki, branie zakładników, tortury lub rozmyślne i arbitralne zabójstwa, których celem – wynikającym z ich natury lub kontekstu – jest zastraszenie ludności lub zmuszenie rządu lub organizacji międzynarodowej do podjęcia jakiegoś działania lub też powstrzymania się od niego. Co się tyczy międzynarodowej przestępczości zorganizowanej, należy odnieść się do takich działań jak przemyt narkotyków, handel ludźmi, przemyt nielegalnych imigrantów, handel substancjami jądrowymi i radioaktywnymi, pranie pieniędzy itp., prowadzonych przez grupę osób posiadającą pewną strukturę, działającą od pewnego czasu i mającą na celu popełnienie poważnych przestępstw lub innych przestępstw w świetle Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej. Państwo kupujące może wspierać terroryzm i międzynarodową przestępczość oraz zachęcać do nich na wiele sposobów, więc przez wydaniem zezwolenia właściwy organ może zadać między innymi następujące pytania: · Czy w państwie przeznaczenia odnotowano w przeszłości lub obecnie działalność terrorystyczną/przestępczą? · Czy istnieją jakieś znane lub domniemane powiązania między państwem kupującym a organizacjami terrorystycznymi/przestępczymi (a nawet pojedynczymi terrorystami/przestępcami) lub jakiekolwiek powody, by przypuszczać, że podmioty na terenie państwa-odbiorcy i tolerowane przez to państwo mają takie powiązania? · Czy istnieje powód, by przypuszczać, że państwo kupujące toleruje ponowny wywóz broni lub jej przekierowywanie do organizacji terrorystycznych/przestępczych lub że samo organizuje taki ponowny wywóz lub przekierowywanie? · Czy państwo przeznaczenia posiada prawo wewnętrzne tolerujące działalność terrorystyczną/przestępczą lub czy niestosowanie prawa skutkuje tolerancją dla takiej działalności? 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 76 PL Wiele z tych pytań można również zadać podczas przeprowadzania oceny zgodnie z kryterium 7, lecz w odniesieniu do kryterium 6 stosują się one raczej do rządu państwa przeznaczenia niż do użytkownika końcowego. Bardziej szczegółowe pytania, jakie należy zadać, to: · Czy państwo przeznaczenia uważa za przestępstwo zapewnianie finansowania terrorystom, czy zamraża środki finansowe osób, które popełniają lub usiłują popełnić akty terroryzmu, i czy zabrania świadczenia usług na rzecz osób uczestniczących w popełnianiu aktów terroryzmu? · Czy państwo przeznaczenia powstrzymuje się od zapewniania w jakiejkolwiek formie – czynnej lub biernej – wsparcia podmiotom lub osobom zaangażowanym w akty terroryzmu? · Czy państwo przeznaczenia ostrzega inne państwa odpowiednio wcześnie dzieki wymianie informacji? · Czy państwo przeznaczenia odmawia udzielenia schronienia osobom, które finansują, planują, wspierają lub popełniają akty terroryzmu? · Czy państwo przeznaczenia uniemożliwia osobom, które finansują, planują, wspierają lub popełniają akty terroryzmu, wykorzystanie ich terytorium? · Czy państwo przeznaczenia zapobiega przemieszczaniu się osób, które popełniają takie akty, dzięki skutecznej kontroli granicznej? 3.6.5. Charakter sojuszy państwa kupującego. Przy rygorystycznej interpretacji termin „sojusz” może oznaczać umowę międzynarodową wiążącą jedno państwo z innym państwem lub innymi państwami i określającą warunki, na jakich państwa te powinny wzajemnie udzielać sobie pomocy. Biorąc pod uwagę, że niewiele spośród licznych związków między państwami dotyczących współpracy gospodarczej, wojskowej lub w dziedzinie obrony może spełnić tak ścisłą definicję terminu „sojusz”, w kontekście kryterium 6 termin ten należy interpretować w szerszym znaczeniu obejmującym wszystkie te umowy gospodarcze, dotyczące kwestii wojskowych i obronnych, które ze swojej natury mają na celu ustanowienie istotnego związku (rozumianego również jako wspólne cele polityczne) między co najmniej dwoma państwami. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 77 PL Szersza interpretacja terminu „sojusz” obejmie również jakąkolwiek wspólną wizję stosunków międzynarodowych (której początkiem mogą być m.in. wspólne poglądy polityczne, interesy gospodarcze lub dogodność), której wynikiem jest jakiekolwiek istotne działanie mające na celu realizację wspólnych celów. Może to być na przykład jakikolwiek rodzaj wsparcia dla strony znajdującej się w sytuacji kryzysowej, sytuacji napięcia lub konfliktu. Zatem ze względu na to, że charakter sojuszy ocenia się przeważnie w kryteriach politycznych, wyraz „sojusz” należy interpretować cum grano salis, mając na uwadze interesy państw członkowskich. Biorąc pod uwagę powyższe, podczas rozważania, czy udzielić zezwolenia na wywóz uzbrojenia, państwa członkowskie mogą zadać między innymi następujące pytania: · Czy państwo przeznaczenia należy do sojuszu zawiązanego lub działającego przeciwko państwu członkowskiemu, państwu sprzymierzonemu lub zaprzyjaźnionemu? · Czy państwo przeznaczenia należy do sojuszu, który nie przestrzega lub nie propaguje poszanowania zasad leżących u podstaw Organizacji Narodów Zjednoczonych? · Czy państwo przeznaczenia należy do sojuszu, który działa na rzecz destabilizacji społeczności międzynarodowej? 3.6.6. Wypełnianie przez państwo kupujące zobowiązań międzynarodowych. Podczas rozważania, czy udzielić zezwolenia na wywóz uzbrojenia, państwa członkowskie mogą również zastanowić się, czy państwo przeznaczenia (tzn. rząd państwa kupującego) przestrzega swoich zobowiązań międzynarodowych. Należy zwrócić uwagę na te zobowiązania, które są prawnie wiążące dla wszystkich państw zarówno jako normy prawa międzynarodowego, jak i postanowienia traktatów przyjętych przez wszystkie państwa; chodzi zwłaszcza o te zobowiązania, z których charakteru wynika możliwość ich naruszenia (np. niestosowanie siły – art. 41 Karty Narodów Zjednoczonych – lub poszanowanie prawa międzynarodowego podczas konfliktu) najczęściej z wykorzystaniem sprzętu wojskowego. Państwa członkowskie powinny również rozważyć następujące kwestie: · Czy państwo przeznaczenia przestrzega swoich zobowiązań do wykonania embarg na broń nałożonych przez ONZ, OBWE i UE? 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 78 PL · Czy państwo przeznaczenia stosuje lub stosowało siłę lub grozi jej zastosowaniem, naruszając tym samym postanowienia art. 41 Karty Narodów Zjednoczonych, by rozwiązać kryzys międzynarodowy? · Czy państwo przeznaczenia zwykle nie przestrzega zobowiązań wynikających z prawa międzynarodowego lub traktatów, które dobrowolnie podpisało? · Czy państwo przeznaczenia zachowuje się w sposób prowadzący do jego wyłączenia z międzynarodowej wspólnoty państw? Odnośnie do międzynarodowego prawa humanitarnego ocenę ryzyka mogą wspierać następujące czynniki: · Czy państwo przeznaczenia zobowiązało się formalnie do stosowania zasad międzynarodowego prawa humanitarnego i przedsięwzięło właściwe środki dla ich wdrożenia? · Czy państwo przeznaczenia zastosowało środki prawne, sądowe i administracyjne konieczne dla uniemożliwienia poważnych naruszeń międzynarodowego prawa humanitarnego? · Czy państwo przeznaczenia zaangażowane obecnie lub uprzednio w konflikt zbrojny dopuściło się poważnych naruszeń międzynarodowego prawa humanitarnego? · Czy państwo przeznaczenia zaangażowane obecnie lub uprzednio w konflikt zbrojny nie przedsięwzięło wszystkich dostępnych środków, by zapobiec poważnym naruszeniom międzynarodowego prawa humanitarnego? Jak wskazano wcześniej, ani rodzaj sprzętu będącego przedmiotem wywozu, ani jego użytkownik końcowy nie wydają się centralnym punktem analizy, gdyż kryterium 6 ma na celu uniknięcie wszelkiego wywozu uzbrojenia do państw, których rządy nie wypełniają zobowiązań międzynarodowych. Pod tym względem szczególnego znaczenia nabiera kryterium 1 kodeksu postępowania – dobrych praktyk (kryterium „zobowiązania międzynarodowe”). państwa członkowskie powinny zatem odwoływać się do tego kryterium. Niewyczerpujący wykaz umów międzynarodowych został przedstawiony w załączniku II. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 79 PL 3.6.7. Zobowiązanie państwa kupującego do nieproliferacji i kontroli zbrojeń oraz rozbrojenia. Kryterium 6 wymaga również rozważenia w procesie oceny historii wypełniania przez państwo kupujące jego zobowiązań w dziedzinie kontroli zbrojeń oraz rozbrojenia. Państwa członkowskie analizują zwłaszcza ustawodawstwo państwa kupującego oraz jego zobowiązania międzynarodowe. Należy zwrócić uwagę przede wszystkim na konwencje objęte kryterium 1. Można by zadać następujące pytania: · Czy państwo kupujące podpisało/ratyfikowało Układ o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej, konwencję o zakazie broni biologicznej i toksycznej i konwencje o zakazie broni chemicznej lub przystąpiło do nich i czy wypełnia zobowiązania zawarte w tych umowach? Jeżeli nie, dlaczego? · Czy państwo kupujące jest członkiem/uczestnikiem Grupy Dostawców Jądrowych, Grupy Australijskiej, Reżimu Kontrolnego Technologii Rakietowych lub porozumienia z Wassenaar lub czy przestrzega zobowiązań wynikających z tych międzynarodowych porozumień lub uzgodnień? · Czy państwo kupujące przestrzega zobowiązania do niewywożenia min przeciwpiechotnych w żadnej postaci, zgodnie z Konwencją o zakazie użycia, składowania, produkcji i przekazywania min przeciwpiechotnych oraz o ich zniszczeniu? Choć sprawozdania dotyczące wyżej wymienionych kwestii zgodnie z kryterium 6 są bardziej istotne w procesie oceny, państwa członkowskie mogą również postawić niektóre pytania związane z oceną spełnienia kryterium 7, a także inne pytania: · Czy państwo przeznaczenia podaje dane do rejestru broni konwencjonalnej Narodów Zjednoczonych? Jeżeli nie, z jakiego powodu? · Czy państwo przeznaczenia dostosowało się do zasad kodeksu postępowania UE lub podobnych porozumień regionalnych? · Czy państwo przeznaczenia uczestniczy w Konferencji Rozbrojeniowej? · Czy państwo przeznaczenia stosuje skuteczne środki kontroli wywozu i transportu, w tym specjalne prawodawstwo dotyczące kontroli wywozu i dostosowane do norm międzynarodowych ustalenia dotyczące wydawania zezwoleń? 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 80 PL Należy raz jeszcze podkreślić, że państwa członkowskie powinny zauważyć podczas dokonywania oceny zgodnie z kryterium 7 (ryzyko przekierowania), że możliwe jest rozróżnienie między rodzajami broni lub użytkownikami końcowymi; gdy te same pytania zadaje się podczas dokonywania oceny zgodnie z kryterium 6, państwa członkowskie decydują na podstawie opinii o rządzie państwa przeznaczenia, czy w ogóle wysyłać jakikolwiek sprzęt do tego państwa. Niewyczerpujący wykaz systemów kontroli wywozu uzbrojenia i organizacji zajmujących się tą kontrolą znajduje się w załączniku III. 3.6.8. Formułowanie opinii. Na podstawie informacji i całościowej oceny państwa zaproponowanej powyżej, państwa członkowskie sformułują opinię co do ewentualnej odmowy wywozu zgodnie z kryterium 6. Państwa członkowskie nie wydadzą zezwolenia na wywóz, jeżeli ogólna ocena historii państwa kupującego odnośnie do kryterium 6 nie jest pozytywna. Nawet jeżeli ocena taka jest pozytywna, nie może w żadnym wypadku służyć za uzasadnienie transferów broni, które spotkałyby się z odmową w związku z jakimkolwiek innym kryterium określonym w niniejszym kodeksie postępowania. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 81 PL ZAŁĄCZNIK I (do rozdziału 3 sekcja 6) STRONY INTERNETOWE ISTOTNYCH ŹRÓDEŁ INFORMACJI: Organizacja Narodów Zjednoczonych/broń konwencjonalna (http://disarmament.un.org/cab/register.html) komitety sankcji Rady Bezpieczeństwa (http://www.un.org/Docs/sc/committees/INTRO.htm) sprawozdanie Rady Bezpieczeństwa (http://www.securitycouncilreport.org) Komitet Antyterrorystyczny Rady Bezpieczeństwa (http://www.un.org/sc/ctc/) Komitet 1540 (http://disarmament2.un.org/Committee1540) Światowy Program Walki z Korupcją, Biuro ONZ do spraw Narkotyków i Przestępczości (http://www.unodc.org/unodc/corruptio.html) Instytut Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Badań nad Rozbrojeniem/UNIDIR (http://www.unidir.org) OBWE/kontrola zbrojeń (http://www.osce.org/activities/13014.html) Unia Europejska (http://www.consilium.europa.eu) CIA World Fact Book (https://www.cia.gov/cia/publications/factbook/index.html) Jane’s foreign report (http://www.foreignreport.com) Jane’s Defence (http://jdw.janes.com) SIPRI (http://www.sipri.org) Międzynarodowa Sieć Działań przeciwko Broni Lekkiej (http://www.iansa.org) Small Arms Survey (http://hei.unige.ch/sas) Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża (http://www.icrc.org) 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 82 PL ZAŁĄCZNIK II (do rozdziału 3 sekcja 6) ISTOTNE UMOWY MIĘDZYNARODOWE: Karta Narodów Zjednoczonych konwencja o zakazie broni biologicznej i toksycznej konwencja o zakazie broni chemicznej Układ o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej (NPT) Traktat o całkowitym zakazie prób jądrowych (CTBT) Konwencja o zakazie użycia, składowania, produkcji i przekazywania min przeciwpiechotnych oraz o ich zniszczeniu układ z Raratonga traktat z Pelindaba traktat z Tlatelolco traktat z Bangkoku Traktat o utworzeniu strefy wolnej od broni nuklearnej w Azji Środkowej Układ w sprawie Antarktyki układ o zakazie umieszczania broni jądrowej na dnie mórz Układ o zakazie prób broni nuklearnej w atmosferze, w przestrzeni kosmicznej i pod wodą układ o ograniczeniu zbrojeń strategicznych (SALT) konwencje genewskie konwencja ENMOD niektóre konwencje dotyczące broni konwencjonalnej Teksty tych i innych umów międzynarodowych są dostępne na stronie http://untreaty.un.org/ 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 83 PL ZAŁĄCZNIK III (do rozdziału 3 sekcja 6) ISTOTNE MIĘDZYNARODOWE SYSTEMY KONTROLI WYWOZU UZBROJENIA I ORGANIZACJE ZAJMUJĄCE SIĘ TĄ KONTROLĄ: Porozumienie z Wassenaar (http://www.wassenaar.org) Grupa Dostawców Jądrowych (http://www.nuclearsuppliersgroup.org) Grupa Australijska (http://www.australiagroup.net) Komitet Zanggera (www.zanggercommittee.org) Reżim Kontrolny Technologii Rakietowych (MTCR) (http://www.mtcr.info) ____________________ 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 84 PL Sekcja 7: Dobre praktyki dotyczące interpretacji kryterium 7 W jaki sposób stosować kryterium 7 3.7.1 Kodeks postępowania UE ma zastosowanie do każdego wywozu uzbrojenia dokonywanego przez państwa członkowskie. Stąd też kryterium 7 stosowane jest a priori do wszystkich bez wyjątku państw przeznaczenia. Niniejsze praktyki stosują się jednak do zasady, że w przypadkach zwiększonego potencjalnego ryzyka należy przeprowadzać bardziej szczegółowe badania, niż w przypadkach o niewielkim ryzyku. Ocena poszczególnych wniosków o wydanie zezwolenia na wywóz powinna opierać się na analizie każdego przypadku z osobna oraz powinna obejmować ogólną analizę ryzyka na podstawie poziomu potencjalnego ryzyka dla danego państwa przeznaczenia, wiarygodności stron uczestniczących w transakcji, charakteru przekazywanych towarów i przewidzianego zastosowania. Zachęca się państwa członkowskie do wymiany informacji dotyczących poszczególnych państw problematycznych przez współpracę w ramach Grupy Roboczej ds. Wywozu Broni Konwencjonalnej (COARM) lub innymi kanałami. Ponadto poprawa dokumentacji dotyczącej oceny ryzyka przekierowania na etapie wydawania zezwolenia utrudniłaby przekierowywanie. Skuteczne systemy nadzoru użytkowników końcowych przyczyniają się do zapobiegania niepożądanemu przekierowywaniu lub powtórnemu wywozowi sprzętu i technologii wojskowej. Certyfikaty użytkownika końcowego i ich uwierzytelnianie na etapie wydawania zezwolenia powinny odgrywać najistotniejszą rolę w strategii zapobiegania przekierowywaniu. (zob. także rozdział 2). Tym niemniej stosowanie certyfikatów użytkownika końcowego nie może zastąpić pełnej oceny ryzyka w danym przypadku. 3.7.2 Źródła informacji. Informacje o ryzyku przekierowania należy pozyskiwać z wielu różnych źródeł. Wspólna baza źródeł informacji UE dostępna dla wszystkich państw członkowskich obejmuje sprawozdania szefów misji UE, ogólnie dostępne publikacje dotyczące obronności, wymianę informacji na temat systemów kontroli eksportu i adresy związanych z nimi stron internetowych oraz sprawozdania właściwych komitetów Rady Bezpieczeństwa, w szczególności komitetu Rady Bezpieczeństwa ustanowionego na mocy rezolucji nr 1540 (2004); dodatkowe informacje można w razie potrzeby otrzymać od przedstawicielstw dyplomatycznych państw członkowskich oraz innych instytucji rządowych, takich jak urzędy celne, policja i inne organy ochrony porządku publicznego oraz organy udostępniające informacje wywiadowcze, lub uzyskać je w drodze wymiany opinii pomiędzy państwami członkowskimi na temat wywozu do danego państwa. Niewyczerpujący wykaz odpowiednich stron internetowych został przedstawiony w załączniku I. Elementy, które należy uwzględniać podczas formułowania opinii 3.7.3 Kluczowe pojęcia. Kryterium 7 odnosi się do szerokiego obszaru zazębiających się ze sobą zagadnień, które należy uwzględniać w każdej ocenie. Należy brać pod uwagę, że przekierowanie może zostać zainicjowane na różnych poziomach, może mieć miejsce na terytorium państwa lub obejmować obejście miejsca przeznaczenia lub dalsze przekazanie do „nieupoważnionego” państwa trzeciego. Przekierowanie może dotyczyć własności (użytkownik końcowy) lub funkcji (końcowe zastosowanie). 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 85 PL Dla oceny wpływu wywozu, którego dotyczy wniosek, na kraj importujący i oszacowania ryzyka czy towary eksportowane mogą zmienić przeznaczenie i trafić do niepożądanego użytkownika, należy rozważyć następujące czynniki: a) uzasadniony interes obronności i bezpieczeństwa wewnętrznego państwa przeznaczenia, łącznie z zaangażowaniem w działalność dla utrzymania pokoju w ramach ONZ lub innych organizacji; b) techniczną zdolność państwa przeznaczenia do użytkowania danego sprzętu; c) zdolność państwa przeznaczenia do sprawowania efektywnej kontroli eksportu; d) ryzyko, że broń może być reeksportowana lub przeznaczona dla organizacji terrorystycznych (w tym kontekście należy szczególnie ostrożnie rozpatrywać sprzęt antyterrorystyczny). Ad a): uzasadniony interes obronności i bezpieczeństwa wewnętrznego państwa-odbiorcy, łącznie z uczestnictwem w działalności na rzecz utrzymania pokoju w ramach ONZ lub innych organizacji. Zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych każde państwo ma prawo do samoobrony. Należy jednak ocenić, czy przywóz jest odpowiednią i proporcjonalną odpowiedzią państwa przeznaczenia na konieczność samoobrony, zapewnienia bezpieczeństwa wewnętrznego i wspierania działalności na rzecz utrzymania pokoju w ramach ONZ lub innych organizacji. Należy uwzględnić następujące kwestie: · Czy istnieje wiarygodne zagrożenie dla bezpieczeństwa, któremu to zagrożeniu można zaradzić dzięki planowanemu przywozowi uzbrojenia? · Czy siły zbrojne są wyposażone tak, by móc stawić czoła takiemu zagrożeniu? · Jakie będzie przeznaczenie importowanych towarów po zakończeniu uczestnictwa w działaniach na rzecz utrzymania pokoju w ramach ONZ lub innych organizacji? Ad b): techniczna zdolność państwa przeznaczenia do użytkowania danego sprzętu; „Techniczna zdolność państwa przeznaczenia do użytkowania danego sprzętu” może stanowić kluczowy wskaźnik istnienia ryzyka przekierowania. Przekroczenie przez przeznaczony do wywozu sprzęt wojskowy wymagań technicznych dla sprzętu, który mógłby być normalnie używany w państwie przeznaczenia, może stanowić wskazówkę, że rzeczywistym zamierzonym odbiorcą końcowego przeznaczenia jest użytkownik w państwie trzecim. Odnosi się to zarówno do kompletnego sprzętu i systemów, jak i do poszczególnych części składowych i zamiennych. Wywóz części składowych i zamiennych w sytuacji, w której brak jest dowodów, że w państwie przeznaczenia wykorzystuje się kompletne systemy tego rodzaju, może także wskazywać na zamiar przekierowania. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 86 PL Można by zadać następujące pytania: · Czy sprzęt mający być przedmiotem wywozu jest z zasady wysoce zaawansowany technicznie? · Jeżeli tak, czy odbiorca ma dostęp do odpowiedniego wsparcia technicznego dla zakupionego sprzętu lub inwestuje w takie wsparcie? · Czy sprzęt mający być przedmiotem wywozu odpowiada profilowi obronności państwa przeznaczenia? · Jeżeli wymagane są części składowe lub zamienne, czy wiadomo, że państwo przeznaczenia wykorzystuje system, do którego służą dane części? Ad c): zdolność państwa przeznaczenia do sprawowania efektywnej kontroli wywozu; Stosowanie się przez państwo przeznaczenia do międzynarodowych norm kontroli wywozu może świadczyć przeciwko umyślnemu lub niezamierzonemu przekierowaniu. Można by zadać następujące pytania: · Czy państwo przeznaczenia jest sygnatariuszem lub członkiem kluczowych międzynarodowych traktatów, porozumień lub systemów dotyczących kontroli wywozu (np. porozumienia z Wassenaar)? · Czy państwo przeznaczenia podaje dane do rejestru broni konwencjonalnej Narodów Zjednoczonych; jeżeli nie, z jakiego powodu? · Czy państwo przeznaczenia dostosowało się do zasad kodeksu postępowania UE lub podobnych porozumień regionalnych? · Czy państwo przeznaczenia stosuje skuteczne środki kontroli eksportu i transportu, w tym specjalne prawodawstwo dotyczące kontroli eksportu i dostosowane do norm międzynarodowych ustalenia dotyczące wydawania zezwoleń? · Czy zarządzanie zapasami i bezpieczeństwo zapasów spełniają wystarczająco rygorystyczne normy? · Czy wprowadzono skuteczne instrumenty prawne i środki administracyjne w celu zapobiegania korupcji i jej zwalczania? · Czy państwo przeznaczenia leży w pobliżu stref konfliktu lub czy w jego obrębie istnieją napięcia lub inne czynniki, które mogłyby wpływać na zmniejszenie wiarygodności stosowania przepisów dotyczących kontroli wywozu? · Czy w kraju zamierzonego zastosowania końcowego odnotowano wcześniej przypadki przekierowywania uzbrojenia, w tym reeksportu nadwyżek sprzętu do państw, co do których istnieją obawy? Ad d): ryzyko, że broń może być reeksportowana lub przeznaczona dla organizacji terrorystycznych (w tym kontekście należy szczególnie ostrożnie rozpatrywać sprzęt antyterrorystyczny); 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 87 PL Podczas oceny potencjalnego ryzyka w państwie przeznaczenia właściwy organ może zastanowić się nad następującymi kwestiami: · Czy w państwie przeznaczenia odnotowano w przeszłości lub obecnie działalność terrorystyczną? · Czy istnieją znane lub domniemane związki z organizacjami terrorystycznymi (a nawet indywidualnymi terrorystami) lub jakiekolwiek inne podstawy do podejrzeń, że podmioty działające w państwie przeznaczenia uczestniczą w finansowaniu działalności terrorystycznej? · Czy istnieje jakakolwiek inna podstawa do podejrzeń, że uzbrojenie mogłoby być reeksportowane lub przekierowywane do organizacji terorrystycznych? Jeżeli udzielono odpowiedzi twierdzącej na co najmniej jedno pytanie, konieczne jest przeprowadzenie bardziej szczegółowej analizy. Właściwy organ powinien przeprowadzić konsultacje z ogólnie dostępnymi i innymi źródłami informacji dla kontynuacji oceny ryzyka. Poza kwestiami ujętymi w lit. a)–d) właściwy organ powinien również ocenić wiarygodność danego odbiorcy: · Czy sprzęt ma być dostarczony rządowi, czy też indywidualnej firmie? Jeżeli importerem jest rząd: · Czy rząd/konkretna agencja rządowa jest wiarygodny(-a) pod tym względem? · Czy rząd/konkretna agencja rządowa dotąd dotrzymywał(a) warunków certyfikatów użytkownika końcowego? · Czy istnieje jakakolwiek podstawa do podejrzeń, że rząd/konkretna agencja rządowa nie jest wiarygodny(-a)? Jeżeli importerem jest firma: · Czy firma ta jest znana? · Czy firma ta została upoważniona przez rząd państwa przeznaczenia? · Czy firma ta uprzednio uczestniczyła w niepożądanych transakcjach? 3.7.4 Formułowanie opinii. Na podstawie informacji i całościowej oceny ryzyka zaproponowanej powyżej państwa członkowskie formułują opinię co do ewentualnej odmowy wywozu zgodnie z kryterium 7. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 88 PL ZAŁĄCZNIK I (do rozdziału 3 sekcja 7) STRONY INTERNETOWE ISTOTNYCH ŹRÓDEŁ INFORMACJI OBEJMUJĄ: Organizację Narodów Zjednoczonych/broń konwencjonalna (http://disarmament.un.org/cab/register.html) komitety sankcji Rady Bezpieczeństwa (http://www.un.org/Docs/sc/committees/INTRO.htm) Komitet Antyterrorystyczny Rady Bezpieczeństwa (http://www.un.org/sc/ctc/) Komitet 1540 (http://disarmament2.un.org/Committee1540) Światowy Program Walki z Korupcją, Biuro ONZ do spraw Narkotyków i Przestępczości (http://www.unodc.org/unodc/corruption.html) Instytut Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Badań nad Rozbrojeniem/UNIDIR (www.unidir.org) OBWE/kontrola uzbrojenia (http://www.osce.org/activities/13014.html) Unię Europejską (www.consilium.europa.eu) porozumienie z Wassenaar (www.wassenaar.org) Grupę Dostawców Jądrowych (NSG) (www.nuclearsuppliersgroup.org) Grupę Australijską (www.australiagroup.net) Komitet Zanggera (www.zanggercommittee.org) Reżim Kontroli Technologii Rakietowych (MTCR) (http://www.mtcr.info) Jane’s foreign report (www.foreignreport.com) Jane’s Defence (jdw.janes.com) Small Arms Survey (www.smallarmssurvey.org) Security Council Report, (www.securitycouncilreport.org) International Action Network on Small Arms (http://www.iansa.org) SIPRI (www.sipri.org) 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 89 PL Sekcja 8: Dobre praktyki dotyczące interpretacji kryterium 8 W jaki sposób stosować kryterium 8 3.8.1 Kodeks postępowania UE ma zastosowanie do każdego wywozu uzbrojenia dokonywanego przez państwa członkowskie. Stąd też kryterium 8 stosowane jest a priori do wszystkich bez wyjątku państw przeznaczenia. Jednakże, w związku z tym, że kryterium 8 zawiera odniesienie do trwałego rozwoju7 państwa przeznaczenia, należy zwrócić szczególną uwagę na wywóz uzbrojenia do państw rozwijających się. Stosowanie tego kryterium przewidziane jest w zasadzie wyłącznie, gdy deklarowanym użytkownikiem końcowym jest rząd lub inny podmiot reprezentujący sektor publiczny, gdyż tylko w przypadku takich użytkowników końcowych istnieje możliwość przekierowania niewielkich środków przeznaczonych na wydatki socjalne lub inne cele. Załącznik A przedstawia zarys dwustopniowego systemu „filtrów”, który ma pomóc państwom członkowskim w identyfikacji tych wniosków o zezwolenie na wywóz, które mogą wymagać oceny w świetle kryterium 8. W pierwszej fazie określane są zastrzeżenia dotyczące poziomu rozwoju danego państwa, natomiast druga faza koncentruje się na tym, czy finansowa wartość wniosku o zezwolenie jest znacząca z punktu widzenia państwa przeznaczenia. 3.8.2 Źródła informacji. W przypadku gdy system filtrów, o którym mowa w pkt 3.8.1, wskazuje na konieczność dalszej analizy, państwa członkowskie powinny uwzględnić zestaw wskaźników społecznych i ekonomicznych przedstawionych w załączniku B. Przy każdym wskaźniku podane jest źródło informacji. Rezultat, jaki osiągnie państwo przeznaczenia w wyniku zastosowania jednego lub większej liczby wskaźników, nie powinien determinować ostatecznych decyzji państw członkowskich dotyczących zezwolenia na wywóz. Dane te powinny zostać raczej wykorzystane jako zbiór obiektywnych informacji ułatwiających proces podejmowania decyzji. W punktach 3.8.3–3.8.10 określone zostały elementy kryterium 8, na których ma się opierać dalsza ocena. Elementy, które należy uwzględnić przy formułowaniu opinii 3.8.3 Kryterium 8 zawiera odniesienie do kilku obszernych istotnych kwestii, które należy uwzględniać przy każdej ocenie i które zostały zaznaczone w poniższym tekście. Zgodność wywozu sprzętu wojskowego z technicznymi i gospodarczymi możliwościami państwa przeznaczenia z uwzględnieniem faktu, że pożądane jest, by państwa zaspokajały swoje uzasadnione potrzeby bezpieczeństwa i obronności przy jak najmniejszym przekierowaniu zasobów ludzkich i gospodarczych na rzecz uzbrojenia. 7 Milenijne cele rozwoju stanowią podsumowanie zasad trwałego rozwoju i zakładają postępy w zakresie osiągania celów takich jak wyeliminowanie ubóstwa, edukacja, równość płci, ograniczenie umieralności dzieci, zdrowie matek, walka z HIV/AIDS oraz innymi chorobami, środowisko naturalne oraz globalne partnerskie porozumienie na rzecz rozwoju. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 90 PL W świetle informacji z odpowiednich źródeł, takich jak: raporty Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju, Banku Światowego, Międzynarodowego Funduszu Walutowego oraz Organizacji Współpracy i Rozwoju Gospodarczego, państwa członkowskie biorą pod uwagę, czy proponowany wywóz mógłby poważnie zahamować trwały rozwój państwa przeznaczenia. W tym kontekście wezmą pod uwagę poziom wydatków wojskowych i socjalnych państwa przeznaczenia z uwzględnieniem pomocy dwustronnej lub pochodzącej z UE. Możliwości techniczne i gospodarcze 3.8.4a Możliwości gospodarcze odnoszą się do wpływu przywozu sprzętu wojskowego na dostępność zasobów finansowych i gospodarczych państwa przeznaczenia przeznaczonych na inne cele, w perspektywie natychmiastowej, średnioterminowej i długoterminowej. W związku z tym państwa członkowskie mogłyby uwzględnić: · zarówno koszt kapitałowy zakupu sprzętu wojskowego, jaki i możliwe późniejsze koszty związane z „cyklem życia” (np. systemy i wyposażenie pomocnicze), szkoleniami i utrzymaniem; · czy dany element uzbrojenia ma uzupełnić istniejący potencjał, czy też ma go zastąpić oraz, w stosownych przypadkach, spodziewane oszczędności w odniesieniu do kosztów użytkowania starszych systemów; · sposób finansowania przywozu przez państwo przeznaczenia8 oraz jego możliwy wpływ na stan zadłużenia zewnętrznego oraz bilansu płatniczego. 3.8.4b Możliwości techniczne odnoszą się do zdolności skutecznego wykorzystania przez państwo przeznaczenia danego sprzętu, zarówno pod względem materialnym, jak i pod względem czynnika ludzkiego. W tym zakresie państwa członkowskie powinny uwzględnić następujące kwestie: 8 Należy ten fakt uwzględnić, gdyż metody płatności mogą mieć szkodliwe konsekwencje dla gospodarki w skali makro i trwałego rozwoju. Na przykład płatność za zakup dokonywana gotówką mogłaby poważnie uszczuplić zagraniczne rezerwy walutowe państwa, utrudniając funkcjonowanie sieci bezpieczeństwa zarządzania kursem wymiany, ma ona również w krótkim okresie negatywne skutki dla bilansu płatniczego. Finansowanie za pomocą kredytu (w jakiejkolwiek postaci) przyczynia się do zwiększenia ogólnego obciążenia długiem państwa przeznaczenia, które i tak może już się znajdować na wysokim poziomie. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 91 PL · Czy państwo przeznaczenia dysponuje infrastrukturą wojskową umożliwiającą skuteczne wykorzystanie sprzętu? · Czy podobny sprzęt jest już w użyciu i czy utrzymywany jest w dobrym stanie? · Czy dostępna jest wystarczająca ilość wykwalifikowanego personelu do obsługi i utrzymania sprzętu? 9 3 Uzasadnione potrzeby bezpieczeństwa i obrony 3.8.5 Zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych każde państwo ma prawo do samoobrony. Należy jednak ocenić, czy przywóz jest odpowiednią i proporcjonalną odpowiedzią na konieczność samoobrony państwa przeznaczenia, zapewnienia bezpieczeństwa wewnętrznego i wspierania operacji pokojowych i humanitarnych. Należy uwzględnić następujące kwestie: · Czy istnieje wiarygodne zagrożenie dla bezpieczeństwa, któremu to zagrożeniu można zaradzić dzięki planowanemu przywozowi uzbrojenia? · Czy siły zbrojne są wyposażone tak, by móc stawić czoła takiemu zagrożeniu? · Czy planowany przywóz uzbrojenia stanowi wiarygodny priorytet, uwzględniając zagrożenie w ujęciu całościowym? Najmniejsze przekierowanie zasobów ludzkich i gospodarczych na rzecz uzbrojenia 3.8.6 Znaczenie pojęcia „najmniejsze przekierowanie” pozostaje kwestią oceny, która powinna uwzględniać wszystkie istotne czynniki. Państwa członkowskie powinny uwzględnić między innymi następujące kwestie: · Czy dany wydatek pozostaje w zgodzie ze strategią ograniczania ubóstwa państwa przeznaczenia lub z programami realizowanymi przy wsparciu międzynarodowych instytucji finansowych (IFI)? · Jaki jest poziom wydatków wojskowych w państwie przeznaczenia? Czy w ciągu ostatnich pięciu lat odnotowano ich wzrost? · Na ile przejrzyste są wydatki wojskowe państwa oraz system dostaw? Jakie są możliwości demokratycznego lub publicznego uczestnictwa w państwowym procesie budżetowym? 9 Przykładowo, czy wysoki odsetek inżynierów i personelu technicznego w danym państwie pracuje już w sektorze obronnym? Czy nie występuje niedobór inżynierów i personelu technicznego w sektorach cywilnych, który mógłby się jeszcze pogłębić przez dodatkową rekrutację personelu przez sektor obronny? 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 92 PL · Czy istnieje jasne i spójne podejście w zakresie planowania wydatków wojskowych? Czy istnieje odpowiednio zdefiniowana polityka obronna oraz czy uzasadnione potrzeby państwa w zakresie bezpieczeństwa są jasno sprecyzowane? · Czy dostępne są inne bardziej opłacalne systemy wojskowe? Poziom wydatków wojskowych i socjalnych 3.8.7 W momencie oceny, czy dany zakup mógłby w znaczący sposób zniekształcić relacje między poziomem wydatków wojskowych a poziomem wydatków socjalnych, państwa członkowskie powinny uwzględnić następujące kwestie: · Jaki jest poziom wydatków wojskowych państwa przeznaczenia w stosunku do wydatków na cele zdrowotne i edukację? · Jaki odsetek produktu krajowego brutto (PKB) stanowią wydatki wojskowe państwa przeznaczenia? · Czy w ciągu ostatnich pięciu lat zaobserwowano tendencję wzrostową w stosunku poziomu wydatków wojskowych do wydatków na zdrowie i edukację oraz do PKB? · W przypadku występowania wysokiego poziomu wydatków wojskowych państwa, czy są wśród nich „ukryte” wydatki socjalne? (np. w społeczeństwach wysoce zmilitaryzowanych wojsko może prowadzić szpitale i zapewniać opiekę socjalną itd.) · Czy państwo posiada znaczący poziom „pozabudżetowych” wydatków wojskowych (tj. czy poza normalnym procesem odpowiedzialności i kontroli budżetowej mają miejsce znaczące wydatki wojskowe)? Napływ pomocy 3.8.8 Państwa członkowskie powinny uwzględnić poziom pomocy napływającej do państwa dokonującego przywozu oraz jej potencjalnie zamienny charakter10. · Czy państwo jest wysoce uzależnione od pomocy wielostronnej, dwustronnej oraz pochodzącej z Unii Europejskiej? · Jaka jest zależność państwa od pomocy wyrażona jako odsetek dochodu narodowego brutto (DNB)? 10 Zamienność odnosi się do potencjalnego przekierowania napływającej pomocy na niewłaściwe wydatki wojskowe. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 93 PL Skumulowane skutki 3.8.9 Ocena skumulowanych skutków przywozu uzbrojenia dla gospodarki państwa przeznaczenia może zostać dokonana wyłącznie w odniesieniu do łącznego wywozu ze wszystkich źródeł, przy czym dokładne dane liczbowe są zazwyczaj niedostępne. Każde państwo członkowskie mogłoby uwzględnić skumulowane skutki dokonywanego przez siebie wywozu uzbrojenia do państwa przeznaczenia, w tym ostatnio złożonych i przewidywanych wniosków o zezwolenie. Mogłoby również uwzględnić dostępne informacje dotyczące bieżącego oraz planowanego wywozu z innych państw członkowskich UE, jak również z innych państw-dostawców. Potencjalnymi źródłami informacji są między innymi roczne sprawozdanie UE, roczne sprawozdania państw członkowskich, porozumienie z Wassenaar, rejestr broni konwencjonalnej ONZ oraz coroczne raporty Sztokholmskiego Międzynarodowego Instytutu Badań nad Pokojem. 3.8.10 Dane dotyczące łącznego wywozu mogą zostać wykorzystane do dokładniejszej oceny: · historycznych, aktualnych oraz przewidywanych tendencji w zakresie wydatków wojskowych państwa przeznaczenia oraz wpływu, jaki miałby na nie proponowany wywóz. · tendencji w wydatkach wojskowych jako odsetka dochodu państwa przeznaczenia oraz jako odsetka wydatków socjalnych. 3.8.11 Formułowanie opinii: opierając się na danych oraz na ocenie najistotniejszych elementów wskazanych powyżej w pkt 3.8.3-3.8.10, państwa członkowskie zdecydują, czy wywóz, którego dotyczy wniosek, mógłby poważnie zahamować trwały rozwój w państwie przeznaczenia. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 94 PL Załącznik A (do rozdziału 3 sekcja 8) W celu podjęcia wstępnej decyzji, czy wniosek o zezwolenie na wywóz wymaga rozpatrzenia w świetle kryterium 8, państwa członkowskie będą musiały uwzględnić poziom rozwoju państwa przeznaczenia oraz wartość finansową proponowanego wywozu. Przedstawiony poniżej wykres ma pomóc państwom członkowskim w procesie podejmowania decyzji. FILTR 1 Poziom rozwoju Czy dane państwo ma poważne problemy związane z rozwojem? Czy państwo ma pewne problemy związane z rozwojem? TAK FILTR 2 Wartość finansowa TAK Czy transfer jest na tyle duży by mieć wpływ na rozwój? NIE Czy transfer jest znaczący z finansowego NIE TAK punktu widzenia? TAK NIE Czy TAKtransfer NIE jest częścią większej transakcji? TAK NIE TAK NIE Czy transfer jest częścią większej transakcji? TAK KONIEC NIE KONIEC POTRZEBNA DALSZA ANALIZA 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 95 PL Załącznik B (do rozdziału 3 sekcja 8) Państwa członkowskie mogą zechcieć uwzględnić wskaźniki o charakterze społecznym i gospodarczym dotyczące państw przeznaczenia oraz występujące w ostatnich latach tendencje; zostały one przedstawione w poniższym wykazie wraz ze źródłami danych. Wskaźnik Poziom wydatków wojskowych w stosunku do wydatków publicznych na zdrowie i edukację Wydatki wojskowe jako odsetek produktu krajowego brutto (PKB) Uzależnienie od pomocy wyrażonej jako część DNB Stabilność finansów Stabilność długu Osiągnięcia w zakresie milenijnych celów rozwoju (po 2005 r.) Źródło danych publikacja IISS „Military Balance”; SIPRI; raporty WB/MFW na temat kraju; WDI publikacja IISS „Military Balance”; SIPRI; raporty WB/MFW na temat kraju; baza statystyki międzynarodowej (WDI) WDI Baza statystyki międzynarodowej (WDI), WDR, raporty IFI na temat kraju WB/MFW z uwzględnieniem raportów na temat kraju UNDP, raport ONZ o rozwoju społecznym WYKAZ SKRÓTÓW IFI : IISS : MFW : SIPRI : UNDP : WB : WDI : WDR : sieć nadzoru nad międzynarodowymi instytucjami finansowymi Międzynarodowy Instytut Studiów Strategicznych Międzynarodowy Fundusz Walutowy Sztokholmski Międzynarodowy Instytut Badań nad Pokojem Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju Bank Światowy Baza statystyki międzynarodowej World Development Reports LISTA ŹRÓDEŁ (STRONY INTERNETOWE) IFI : IISS : MFW : SIPRI : UNDP : WB : WDI : WDR : http://www.ifiwatchnet.org http://www.iiss.org http://www.imf.org http://www.sipri.org http://www.undp.org.in http://www.worldbank.org http://www.publications.worldbank.org/WDI http://econ.worldbank.org/wdr __________ 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 96 PL ROZDZIAŁ 4 - PRZEJRZYSTOŚĆ Sekcja 1: Wymogi dotyczące przekazywania informacji do rocznego sprawozdania UE 4.1.1 Pkt 8 przepisów wykonawczych przewiduje, że „każde państwo członkowskie UE przekaże w trybie niejawnym innym partnerom z UE roczne sprawozdanie dotyczące wywozu sprzętu wojskowego oraz stosowania kodeksu postępowania….” 4.1.2 Roczne sprawozdanie UE, oparte na danych przedstawionych przez wszystkie państwa członkowskie, będzie przedkładane Radzie i publikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, seria C. Ponadto każde państwo członkowskie, które wywozi sprzęt znajdujący się we Wspólnym wykazie uzbrojenia UE, będzie publikować krajowe sprawozdanie na temat wywozu sprzętu obronnego, którego treść będzie zgodna z krajowym ustawodawstwem i które będzie zawierać informacje dotyczące wprowadzania w życie kodeksu postępowania przeznaczone do rocznego sprawozdania UE zgodnie z przewodnikiem. 4.1.3 Corocznie każde państwo członkowskie przekazuje Sekretariatowi Rady następujące informacje: Informacje oznaczone * nie będą publikowane bezpośrednio w rocznym sprawozdaniu UE, lecz zostaną zebrane w sposób, który zostanie uzgodniony przez państwa członkowskie: a) liczba wydanych zezwoleń na wywóz dotyczących poszczególnych państw przeznaczenia z podziałem według kategorii w wykazie uzbrojenia (jeżeli są dostępne); b) wartość wydanych zezwoleń na wywóz do poszczególnych państw przeznaczenia z podziałem według kategorii w wykazie uzbrojenia (jeżeli są dostępne); c) rzeczywista wartość wywozu do poszczególnych państw przeznaczenia z podziałem według kategorii w wykazie uzbrojenia (jeżeli są dostępne); d) liczba wydanych odmów dotyczących poszczególnych państw przeznaczenia z podziałem według kategorii w wykazie uzbrojenia *; 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 97 PL e) liczba przypadków zastosowania w odniesieniu do poszczególnych państw przeznaczenia danego kryterium kodeksu z podziałem według kategorii w wykazie uzbrojenia*; f) liczba zainicjowanych konsultacji; g) liczba otrzymanych wniosków o konsultację; h) liczba wydanych zezwoleń, których wydania odmówiło poprzednio inne państwo członkowskie*; i) adres krajowej strony internetowej, na której znajduje się roczne sprawozdanie na temat wywozu sprzętu wojskowego. 4.1.4 W przypadku gdy państwa członkowskie stosują zezwolenia otwarte, dostarczają jak najwięcej powyższych informacji. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 98 PL Sekcja 2: Wspólny szablon dla informacji, które mają zostać zawarte w sprawozdaniach krajowych „[Państwo członkowskie] podaje również dane statystyczne, które mają zostać zawarte w rocznym sprawozdaniu UE na temat wywozu uzbrojenia zgodnie z przepisem wykonawczym nr 8 kodeksu postępowania Unii Europejskiej w sprawie wywozu uzbrojenia. Państwa członkowskie uznały za priorytet na najbliższą przyszłość ciągłe ujednolicanie sprawozdań krajowych, w tym danych statystycznych, w celu promowania większej spójności danych, które mają zostać zawarte w rocznym sprawozdaniu UE. W celu ułatwienia tego procesu [państwo członkowskie] dołącza poniższą tabelę przedstawiającą zarys danych, które wszystkie państwa członkowskie będą starały się włączyć do rocznego sprawozdania UE1. WYWÓZ UZBROJENIA Z UE Z PODZIAŁEM ZE WZGLĘDU NA PAŃSTWO PRZEZNACZENIA Państwo przeznaczenia (A) OGÓŁEM na państwo ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML przeznacze1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 nia a b c 1 Podział danych według kategorii w wykazie uzbrojenia oraz dane dotyczące rzeczywistego wywozu (rząd c)) odnoszą się do państw członkowskich, które są w stanie je przedstawić. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 99 PL Państwo przeznaczenia (B) OGÓŁEM na państwo ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML przeznacze1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 nia a b c Państwo przeznaczenia (C) OGÓŁEM na państwo ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML przeznacze1 2 4 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 nia 3 5 6 7 8 a b c itd. Wyjaśnienie: a) = liczba wydanych zezwoleń, b) = wartość wydanych zezwoleń w EUR, c) = wartość wywożonego uzbrojenia w EUR. ML = kategoria we Wspólnym wykazie uzbrojenia UE (zob. pełny wspólny wykaz uzbrojenia UE w Dz.U. C 127 z 25 maja 2005 r.).” 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 100 PL Sekcja 3: Adresy internetowe krajowych sprawozdań na temat wywozu uzbrojenia Adresy stron internetowych państw członkowskich dotyczące kontroli wywozu uzbrojenia przedstawione są poniżej: Austria: http://www.bmeia.gv.at Belgia: (Flandria) www.vlaanderen.be/wapenhandel (strona regionu Walonii i Brukseli w przygotowaniu) Republika Czeska: http://www.mzv.cz/wwwo/mzv/default.asp?ido=15135&idj=2&amb =1&ikony=True&trid=1&prsl=True&pocc1=8 (www.mzv.cz/kontrolaexportu) Dania: Estonia: « Udførsel af vaben og produkter med dobbelt anvendelse fra Danmark 2004 » http://www.um.dk/NR/rdonlyres/5D6C5BD3-E876-484B-B974AA62D12D949B/0/2004Udfoerselafvaabenogdualuseprodukterrev2.pdf http://www.vm.ee/eng/kat_153 Finlandia: www.defmin.fi/index.phtml/page_id/75/topmenu_id/5/menu_id/75/ this_topmenu/65/lang/3/fs/12 Francja: http://www.defense.gouv.fr/sites/defense/decouverte/activites_des_forces/rapports_dactivite/ Niemcy: http://www.bmwi.de/Navigation/Service/bestellservice,did=72610.html (krajowe sprawozdanie dotyczące wywozu uzbrojenia z Niemiec) oraz: http://www.bafa.de/1/en/tasks/01_control.htm (informacje ogólne dotyczące niemieckiego systemu kontroli eksportu). Węgry: http://www.mkeh.hu Irlandia: http://www.entemp.ie/trade/export/military.htm Włochy: http://www.camera.it Łotwa: http://www.mfa.gov.lv Litwa: http://www.urm.lt/index.php?1703452064 Luksemburg: www.mae.lu Malta: www.mcmp.gov.mt/commerce_trade04.asp Niderlandy: http://www.exportcontrole.ez.nl Polska: http://dke.mg.gov.pl Portugalia: http://www.mdn.gov.pt/mdn/pt/mdn/organograma/dgaed/ciaarmamento/DGAED_Comercio_Indus tria_Armamento_relatorios_anuais.htm Słowacja: www.economy.gov.sk Słowenia: www.mors.si . 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 101 PL Hiszpania: http://www.revistasice.com/Estudios/Documen/bice/2827/BICE28270101.PDF (www.mcx.es/sgcomex/mddu) Szwecja: http://www.sweden.gov.se Zjednoczone Królestwo: http://www.fco.gov.uk/servlet/Front?pagename= OpenMarket/Xcelerate/ShowPage&c=Page&cid=1007029390554 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 102 PL ROZDZIAŁ 5 - STRONY PRZYSTĘPUJĄCE DO KODEKSU POSTĘPOWANIA Sekcja 1: Wykaz stron przystępujących do kodeksu, punkty kontaktowe oraz dodatkowe informacje dotyczące przystąpienia do kodeksu 5.1.1 Norwegia: Osoba/instytucja kontaktowa Imię i nazwisko: Ministry of Foreign Affairs Department for Security Policy and Bilateral Relations Section for Export Controls Osoba kontaktowa: Anne Kari Lunde Adres: 7 juni pl./Victoria Terrace N-0032 Oslo Telefon: Faks: 47 22 24 35 96 47 22 24 34 19 E-mail: [email protected] [email protected] Adres strony internetowej sprawozdania rocznego: http://www.eksportkontroll.mfa.no Informacje ogólne Należy do stron stosujących kodeks postępowania od momentu jego stworzenia w czerwcu 1998 r. - Respektuje embarga na sprzedaż broni nakładane przez Unię Europejską. Odpowiednie porozumienia międzynarodowe - Kryteria OBWE dotyczące wywozu uzbrojenia konwencjonalnej. - Porozumienie z Wassenaar dotyczące kontroli wywozu uzbrojenia konwencjonalnej oraz towarów i technologii podwójnego zastosowania. - Konwencja o zakazie użycia, składowania, przeciwpiechotnych oraz ich zniszczeniu. produkcji i przekazywania min Istotne krajowe akty prawne oraz inne przepisy - Ustawa nr 93 z dnia 18 grudnia 1987 r. w sprawie kontroli wywozu towarów, usług oraz technologii o znaczeniu strategicznym; - Rozporządzenie Ministerstwa Spraw Zagranicznych z dnia 10 stycznia 1989 r. w sprawie wprowadzenia w życie przepisów wywozowych dotyczących towarów, usług oraz technologii o znaczeniu strategicznym. 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 103 PL ROZDZIAŁ 6 - WSPÓLNY WYKAZ UZBROJENIA UE 6.1.1 Wspólny wykaz uzbrojenia UE ma status politycznego zobowiązania w ramach wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Ostatnia wersja wykazu została opublikowana w Dzienniku Urzędowym L 88 z 29 marca 2007 r., str. 58–87, i uwzględnia zmiany uzgodnione w ramach porozumienia z Wassenaar od czasu publikacji poprzedniego wykazu w marcu 2006 r. 6.1.2 Wykaz będzie aktualizowany w celu odzwierciedlenia zmian wprowadzanych w istotnych międzynarodowych wykazach oraz uwzględnienia wszelkich innych zmian uzgodnionych przez państwa członkowskie. 6.1.3 Aktualna wersja wykazu dostępna jest pod następującym adresem internetowym: http://www.consilium.europa.eu/export-controls (tj. na stronie internetowej Rady w części poświęconej wspólnej polityce zagranicznej i bezpieczeństwa w zakładce „Kontrola bezpieczeństwa przy wywozie”). 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 104 PL ZAŁĄCZNIK FORMULARZ 1 - Powiadomienie o odmowie zgodnie z kodeksem postępowania UE (* oznacza pole wymagające obowiązkowego wypełnienia) 1. Identyfikacja 1.1 Numer identyfikacyjny* : 1.2 Organ powiadamiający* : 1.3 Państwo końcowego przeznaczenia* : 1.4 Data powiadomienia* : 1.5 Punkt kontaktowy udzielający dalszych informacji : 2. Towar 2.1 Krótki opis towaru* : 2.2 Numer na liście kontrolnej* (w stosownych przypadkach wraz z podkategorią) : 2.3 Ilość : 2.4 Wartość (nieobowiązkowo) : 2.5 Producent (nieobowiązkowo) : 3. Deklarowany sposób końcowego wykorzystania* : 4. Odbiorca 4.1 Nazwa* : 4.2 Adres : 4.3 Państwo* : 4.4 Numer(y) telefonu : 4.5 Numer(y) faksu : 4.6 Adres(y) poczty elektronicznej : 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 105 PL Użytkownik końcowy (jeśli inny niż odbiorca) 5.1 Nazwa* : 5.2 Adres : 5.3 Państwo* : 5.4 Numer(y) telefonu : 5.5 Numer(y) faksu : 5,6 Adres(y) poczty elektronicznej : 6 Przyczyna odmowy (kryterium)* : 7. Uwagi dodatkowe (nieobowiązkowo) : 8. Dotyczy wyłącznie powiadomień o odmowie wydania zezwolenia na pośrednictwo 8.1 Państwo pochodzenia towaru : 8.2 Nazwa(y) pośredników 8.3 Adres(y) służbowy(e) 8.4 Numer(y) telefonu : 8.5 Numer(y) faksu : 8.6 Adres(y) poczty elektronicznej : 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 106 PL FORMULARZ 2 - Zmiana lub unieważnienie powiadomienia o odmowie zgodnie z kodeksem postępowania UE (* oznacza pole wymagające obowiązkowego wypełnienia) Identyfikacja 1.1 Numer identyfikacyjny* : 1.2 Wydany przez* : 1.3 Państwo przeznaczenia* : 1.4 Data wejścia w życie zmiany lub unieważnienia* 1.5 Punkt kontaktowy udzielający dalszych informacji* : Dotyczy tylko zmiany powiadomienia o odmowie 2.1 Dane, które mają zostać zmienione* : 2.2 Nowe dane : 2.3 Przyczyna zmiany : Dotyczy tylko unieważnienia powiadomienia o odmowie 3.1 Przyczyna unieważnienia* : 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 107 PL FORMULARZ 3 - Powiadomienie o odmowie rejestracji pośrednika w handlu bronią na mocy wspólnego stanowiska Rady 2003/468/WPZiB w sprawie kontroli pośrednictwa w handlu bronią (* oznacza pole wymagające obowiązkowego wypełnienia) 1. Identyfikacja: 1.1 Numer identyfikacyjny*: 1.2 Rząd powiadamiający*: 1.3 Pośrednik, którego dotyczy odmowa*: 1.4 Regiony lub państwa końcowego przeznaczenia (o ile są znane): 1.4 Data powiadomienia*: 1.5 Punkt kontaktowy udzielający dalszych informacji*: 2. Pośrednik (pośrednicy) 2.1 Pośrednik, którego dotyczy odmowa*: 2.2 Inne zaangażowane przedsiębiorstwa*: 2.3 Nazwiska i funkcje zaangażowanych osób*: 2.4 Adres(y) prowadzenia działalności*: 2.5 Numer(y) telefonu: 2.6 Numer(y) faksu: 2.7 Adres(y) poczty elektronicznej: 3. Towary (o ile są znane): 3.1 Krótki opis towaru: 3.2 Numer na liście kontrolnej (w razie potrzeby wraz z podkategorią): 3.3 Państwo pochodzenia towaru: 3.4 Ilość: 3.5 Wartość: 3.6 Producent: 4. Przyczyny odmowy*: 5. Uwagi dodatkowe: 7486/08 hs/DH/gt DGE WMD 108 PL
