Cele: • rozbudzanie osobistych zainteresowań i

ZAKRES WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI WYMAGANYCH NA POSZCZEGÓLNYCH STOPNIACH
WOJEWÓDZKIEGO KONKURSU FIZYCZNEGO
PRZEPROWADZANEGO W GIMNAZJACH W ROKU SZK. 2014/2015
Cele:
•
•
•
•
•
rozbudzanie osobistych zainteresowań i sprawności umysłowych uczniów,
porównanie swojej wiedzy i umiejętności z rówieśnikami z całego województwa,
budzenie zainteresowań prawidłowościami świata przyrody,
kształcenie umiejętności krytycznego korzystania ze źródeł informacji,
wykorzystanie wiedzy fizycznej w praktyce życia codziennego.
Konkurs obejmuje i poszerza treści podstawy programowej z fizyki. Zadania konkursowe
zostaną opracowane w oparciu o podstawę programową przedmiotu Fizyka – rozporządzenie
Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r, w sprawie podstawy programowej
wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół.
Zadania na kolejnych etapach będą zróżnicowane pod względem stopnia trudności.
Zakres wymagań wiedzy i umiejętności uczestników obowiązujący na wszystkich trzech
etapach konkursu:
1. Treści zadań etapu szkolnego oparte będą o następujące zagadnienia podstawy
programowej: ruch prostoliniowy i siły, energia, przemiany energii w zjawiskach
cieplnych, właściwości materii, ruch drgający i fale;
wymagania doświadczalne:
• wyznaczanie gęstości ciała stałego,
• wyznaczanie masy ciała przy pomocy dźwigni dwustronnej,
• wyznaczanie współczynnika tarcia statycznego po powierzchni płaskiej,
• wyznaczanie wartości przyspieszenia ziemskiego przy pomocy wahadła
matematycznego,
• wyznaczanie okresu i częstotliwości drgań ciężarka zawieszonego na sprężynie,
• dokonanie pomiaru siły wyporu za pomocą siłomierza
oraz zagadnieniach rozszerzających:
• działania na wektorach (dodawanie, odejmowanie, rozkładanie na składowe,
obliczanie wartości wektorów wypadkowych z zastosowaniem Twierdzenia
Pitagorasa,
• prędkość względna,
• prędkość średnia,
• ruch jednostajnie przyspieszony z prędkością początkową,
• ruch jednostajnie opóźniony pod wpływem siły tarcia, współczynnik tarcia,
• swobodne spadanie ciał,
• ruch jednostajny po okręgu, przyspieszenie dośrodkowe,
• pęd ciał, zasada zachowania pędu,
• siła sprężystości,
• maszyny proste: równia pochyła, dźwignia jednostronna, bloczek,
• siła nacisku,
• ciśnienie, parcie, prawo Pascala,
• naczynia połączone,
• siła wyporu, prawo Archimedesa,
•
•
•
•
•
•
•
•
•
warunki pływania ciał,
siła nośna,
bilans cieplny,
przemiany energetyczne z uwzględnieniem zmian energii wewnętrznej,
zmiany stanów skupienia, efekty energetyczne zmian stanów skupienia,
zjawisko dyfrakcji, interferencji, załamania fal,
zjawiska akustyczne,
zjawisko rezonansu mechanicznego, akustycznego,
okres drgań wahadła matematycznego.
2. Treści zadań etapu rejonowego oparte będą o następujące zagadnienia podstawy
programowej: ruch prostoliniowy i siły, energia, przemiany energii w zjawiskach
cieplnych, właściwości materii, ruch drgający i fale, elektryczność statyczna, prąd
stały, magnetyzm;
wymagania doświadczalne:
• sprawdzanie stanu naelektryzowania ciała na podstawie oddziaływania ciał,
• wyznaczanie mocy żarówki za pomocą amperomierza i woltomierza,
• wyznaczanie oporu elektrycznego opornika,
• budowanie prostego obwodu elektrycznego,
• wyznaczanie ciepła właściwego wody,
• sprawdzanie działania prądu w przewodzie na igłę magnetyczną
oraz wymienione w etapie szkolnym
oraz zagadnieniach rozszerzających:
• prawo powszechnego ciążenia,
• prawo Coulomba,
• napięcie elektryczne,
• opór właściwy, opór przewodnika drutowego,
• szeregowe, równoległe i mieszane łączenie oporów,
• sprawność urządzeń mechanicznych,
• siły sprężystości,
• siła elektrodynamiczna – ilościowo,
• indukcja pola magnetycznego,
• zastosowanie indukcji elektromagnetycznej, prądnica, transformator,
• przekładnia transformatora, sprawność transformatora,
• niepewności pomiarowe
oraz treści wymienione w etapie szkolnym.
3. Treści zadań etapu wojewódzkiego oparte będą na pełnych treściach podstawy
programowej fizyki dla III etapu edukacyjnego;
wymagania doświadczalne:
• wytwarzanie dźwięku o większej i mniejszej częstotliwości od danego dźwięku za
pomocą dowolnego drgającego przedmiotu lub instrumentu muzycznego,
• demonstracja zjawiska załamania światła,
• wytwarzanie za pomocą soczewki skupiającej ostry obraz przedmiotu na ekranie
odpowiednio dobierając doświadczalnie położenie soczewki i przedmiotu
oraz wymienione w etapie szkolnym i rejonowym.
oraz zagadnieniach rozszerzających:
• prawo załamania, współczynnik załamania,
• równanie zwierciadła i soczewki,
• przyrządy optyczne (lupa, oko),
• konstrukcje powstawania obrazów w układach optycznych
oraz treści rozszerzające wymienione w etapie szkolnym i rejonowym.
Wymagania doświadczalne (wymagany szczegółowy opis doświadczenia, tj. przyrządy,
czynności pomiarowe, wykorzystane wzory).
Uczestnicy konkursu muszą wykazać się na wszystkich trzech etapach konkursu
umiejętnościami:
• korzystania z praw i zasad fizyki do wyjaśniania zjawisk zachodzących w
przyrodzie,
• posługiwanie się ze zrozumieniem pojęciami fizycznymi,
• ilościowego i jakościowego opisu zjawisk fizycznych,
• sporządzania i interpretacji wykresów,
• operowanie jednostkami wielkości fizycznych,
• umiejętność analizy i tworzenia schematu, rysunku,
• rozpoznawanie przyrządów i określanie ich budowy, zasady działania i
przeznaczenia,
• posługiwania się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w
tym popularno-naukowych).
Pomoce
Podczas rozwiązywania zadań na każdym etapie konkursu zabrania się korzystania z tablic,
podręczników, książek oraz wszelkich środków łączności jak np. telefonów komórkowych.
Na każdym etapie konkursu uczeń ma prawo korzystać z kalkulatora, który posiada tylko
cztery podstawowe działania matematyczne (dodawanie, odejmowanie, mnożenie, dzielenie)
oraz pierwiastkowanie i obliczanie procentów.
Wykaz literatury stanowiącej pomoc dla uczestników i nauczycieli:
1. Podręczniki do fizyki dla gimnazjum dopuszczone przez MEN do użytku szkolnego.
2. Nowa Era, G. Francuz-Ornat, zbiór zadań „Fizyka i astronomia dla gimnazjum”.
3. MAC Edukacja, L. Krupiński „EUREKA2000. Zbiór zadań obliczeniowych i pytań
testowych z fizyki dla uczniów klas 1 – 3 gimnazjum”
4. WSiP, R. Subieta „Zbiór zadań z fizyki. Gimnazjum”.
5. Wydawnictwo ZamKor, B. Sagnowska, J. salach „Zbiór zadań z fizyki dla uczniów
gimnazjum”.
6. Wydawnictwo ZamKor, H. Kaczorek „Testy z fizyki dla gimnazjum”.
7. Operon, R. Grzybowski „Fizyka i astronomia. Zbiór zadań”.
8. Wydawnictwo ZamKor, M. Godlewska „Doświadczenia z fizyki dla uczniów
gimnazjum” cz. 1, 2, 3.
9. „Foton” – pismo dla nauczycieli fizyki i przyrody oraz ich uczniów.
10. Wydawnictwo Naukowe PWN Paul G. Hewitt „Fizyka wokół nas”.