SCENARIUSZ LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO W KL. III

SCENARIUSZ LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO W KL. III GIMNAZJUM
Temat lekcji: Jakie refleksje budzi wiersz Zbigniewa Herberta Fragment wazy greckiej?
Cele kształcenia – wymagania ogólne. Uczeń:
II – Analiza i interpretacja tekstów kultury.
Uczeń doskonali sprawność analizy i interpretacji tekstów kultury;
zyskuje nowe narzędzia, dzięki którym jego lektura jest bardziej dojrzalsza;
wykorzystuje poznane pojęcia w refleksji o literaturze i wartościach.
III – Tworzenie wypowiedzi.
Uczeń zyskuje coraz wyraźniejszą świadomość funkcji środków językowych,
które służą formułowaniu wypowiedzi;
poznaje i tworzy nowe, coraz trudniejsze formy wypowiedzi.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe, uczeń:
rozpoznaje problematykę utworu;
opisuje odczucia, które budzi w nim dzieło;
charakteryzuje postać mówiącą w utworze;
wskazuje funkcje użytych w utworze środków stylistycznych: metafora – personifikacja,
porównanie, epitet;
przypisuje czytany utwór do właściwego rodzaju literackiego;
przedstawia propozycję odczytania konkretnego tekstu kultury i uzasadnia ją;
tworzy wypowiedzi o charakterze argumentacyjnym;
uczestniczy w dyskusji;
redaguje notatkę na podstawie własnych refleksji.
Metody: pogadanka, ćwiczenia przedmiotowe, dyskusja, pokaz - wykorzystanie programu
Power Point, technika mapy mentalnej.
Formy pracy: indywidualna, praca w grupach zadaniowych.
Pomoce dydaktyczne: laptop z projektorem, prezentacja materiału wizualnego, arkusze
papieru flipchart z tekstem wiersza Fragment wazy greckiej
(5 egzemplarzy), kolorowe pisaki, przylepce, Słownik kultury
antycznej.
Czas: 2 x 45 min
Przebieg lekcji
1. Krótkie przypomnienie najważniejszych „zdarzeń” mitycznych typu: kara Syzyfa, altruistyczna
postawa Prometeusza, osiągnięcia techniczne Dedala, wypadek Ikara, rozpacz Demeter, historia
Kory, wojna trojańska itp.
2. Podsumowanie wiedzy uczniów o roli kultury antycznej, w tym mitologii dla rozwoju kultury
polskiej. Omówienie celów lekcji i sposobu ich realizacji.
3. Notatka na tablicy i w zeszycie w formie haseł do wykresu techniką mapy mentalnej.
4. Podział klasy na 5 zespołów zadaniowych – przydzielenie tematów pracy zapisanych na
arkuszach papieru zawierających naklejony wiersz na środku płaszczyzny arkusza. U góry
zapisany temat pracy zespołu według kolejności.
Zespół I: Przeczytaj wiersz i sformułuj jego problematykę w kilku wersjach – zapisz wyniki pracy
w dowolnym miejscu arkusza. Zespół II: Przeczytaj wiersz i zakreśl wyrazy związane z mitami, a
następnie odszukaj w Słowniku kultury antycznej ich znaczenie. Do każdego zredaguj krótką
notatkę. Zapisz ją na arkuszu obok tekstu wiersza. Zespół III: Przeczytaj wiersz. Podkreśl
wszystkie środki artystyczne użyte przez poetę. Określ ich rolę w wierszu. Wyniki pracy zapisz na
arkuszu w wolnych miejscach obok tekstu wiersza. Zespół IV: Przeczytaj utwór. Zaklasyfikuj go
do właściwego rodzaju literackiego, określ formę i typ wiersza. Poddaj go interpretacji. W tym
5.
6.
7.
8.
9.
celu dwóch członków zespołu niech nawiąże kontakt z zespołem III, aby uzyskać krótkie
informacje o użytych środkach artystycznych w wierszu. Następnie przekaż tę wiedzę swojemu
zespołowi. Wszystkie rozważania zapisz na arkuszu obok tekstu wiersza. Zespół V: O czym
można rozmawiać po lekturze wiersza Fragment wazy greckiej? Jakie refleksje budzi wiersz?
Wszystkie przemyślenia zapisz na arkuszu obok tekstu wiersza.
Prezentacja pracy zespołów z równoczesnym pokazem stosownych obrazów (wykorzystanie
prezentacji z użyciem programu Power Point).
Zapis tematu lekcji do zeszytu i redagowanie notatki na podstawie relacji uczniów omawiających
temat swojego zespołu.
Przekazywanie dodatkowych informacji (w razie potrzeby) przez nauczyciela.
Wyeksponowanie elementów wychowawczych – zwrócenie uwagi uczniów na fakt śmierci i
przemijania. Co przemija? Piękno ludzkiego ciała, młodość, sława. Pozostaje wiara w kolejne
pokolenia, które otrzymują dziedzictwo kultury, przemyśleń
i dokonań ludzkiego umysłu. Zatem sztuka staje się fenomenem ocalenia przed całkowitym
zniszczeniem moralnym i duchowym ludzkości.
Wiersz jest przykładem ekfrazy odwołującym się do sztuki greckiej; należy do tomu Struna
światła (1956).
Zadanie domowe: Opisz wybrane przez siebie dzieło sztuki (obraz, rzeźba, przykład zabytkowej
architektury).
Materiały do wykorzystania w przygotowaniu lekcji
Zbigniew Herbert
Fragment wazy greckiej
Na pierwszym planie widać
dorodne ciało młodzieńca
broda oparta o piersi
kolano podkurczone
ręka jak martwa gałąź
zamknął oczy
wyrzeka się nawet Eos
jej palce wbite w powietrze
i włosy rozpuszczone
a także linie jej szaty
tworzą trzy kręgi żalu
zamknął oczy
wyrzeka się zbroi miedzianej
pięknego hełmu
ozdobionego krwią i czarną kitą
tarczy złamanej
i włóczni
zamknął oczy
wyrzeka się świata
liście zwisają w cichym powietrzu
drży gałąź potrącona cieniem odlatujących ptaków
i tylko świerszcz ukryty
w żywych jeszcze włosach Memnona
głosi przekonywającą pochwałę życia
INFORMACJE O POSTACIACH MITYCZNYCH NIEZBĘDNE DO INTERPRETACJI
WIERSZA
ZBIGNIEWA HERBERTA FRAGMENT WAZY GRECKIEJ
1. Wazy greckie – jedne z najdoskonalszych wyrobów ceramicznych w starożytności, wykonywane
na kole garncarskim, nieglazurowane. Styl czarnofigurowy (rysunek czarny na czerwonym tle);
styl czerwonofigurowy (rysunek czerwony na czarnym tle).
2. Eos – grecka bogini jutrzenki, siostra Selene i Heliosa, pojawiła się na niebie o świcie na
rydwanie zaprzężonym w parę białych koni. Bogini kochliwa, uwodząca mężczyzn. Zakochana w
Titanosie poprosiła Zeusa o dar nieśmiertelności dla niego. Zapomniała jednak poprosić o wieczną
młodość dla ukochanego. Gdy stał się niedołężny, Zeus zamienił go w świerszcza. Z tego związku
urodził się Memnon i Emation. Świerszcz
w kulturze wschodu przedstawiany jest za pomocą znaku V, co symbolizuje bieg,
w którym życie pochodzi z ziemi i do niej powraca. Jest symbolem zmartwychwstania i szczęścia.
Chroni przed złymi mocami.
3. Memnon - silny, mężny, piękny, król Etiopów. Poległ z ręki Achillesa pod Troją. Na prośbę Eos
podczas ceremonii pogrzebowej, spośród dymu i płomieni wyleciało stado białych ptaków, które
podzieliło się na dwie grupy i stoczyło ze sobą bitwę. Ptasia krew lała się na płonący stos
ceremonii pogrzebowej. Była to ofiara krwi, by przywrócić cześć bohaterowi.
BIBLIOGRAFIA
Wazy greckie. Wilanów. Kolekcja S. Potockiego
www.wik.com.pl/festiwale_przeglady/leksykon/?id=11246
Memnon
pl.wikipedia.org/wiki/Memnon
Wikipedia, hasło: Memnon
Informacje dotyczące postaci mitycznych pochodzą ze stron Wikipedii.