SPRAWOZDANIE Z V INTERDYSCYPLINARNEJ KONFERENCJI

SPRAWOZDANIE Z V INTERDYSCYPLINARNEJ KONFERENCJI
NAUKOWEJ NT. ,,SPRAWNOŚCI MORALNE W WYCHOWANIU I
EDUKACJI”
W dniu 20 kwietnia 2016 roku odbyła się V interdyscyplinarna konferencja naukowa
na temat ,,Sprawności moralne w wychowaniu i edukacji” zorganizowana przez Katedrę
Nauk o Rodzinie Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Szczecińskiego. Konferencja ta była
piątym spotkaniem z cyklu, który dotyczy sprawności moralnych w wychowaniu: pierwsze
odbyło się w 2011 roku pod hasłem ,,Sprawności moralne w wychowaniu”; drugie zostało
zorganizowane w 2012 roku pod tytułem ,,Sprawności moralne w wychowaniu: miłość –
roztropność – cierpliwość”; trzecie odbyło się w 2013 roku nt. ,,Sprawności moralne w
wychowaniu: nadzieja – sprawiedliwość – wspaniałomyślność”; natomiast czwarte - w 2014
roku ,,Sprawności moralne w wychowaniu: zaufanie – męstwo – długomyślność”.
Konferencja posiada patronat Komitetu Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk, J. M.
Rektora Uniwersytetu Szczecińskiego oraz Mecenat Miasta Szczecin. Tegoroczna
konferencja odbyła się na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Szczecińskiego przy ul.
Papieża Pawła VI nr 2 w Szczecinie.
Sprawności moralne to specyficzne dyspozycje wewnętrzne, kierujące człowieka w
stronę moralnego dobra. Stanowią one istotną kategorię dla teorii oraz praktyki wychowania i
edukacji jako procesów, które urzeczywistniają potencjalną możliwość rozwoju człowieka.
Celem konferencji była interdyscyplinarna wymiana doświadczeń i poglądów w zakresie
wyznaczonym tematyką spotkania. Uczestniczyli w niej zarówno młodzi, jak i doświadczeni
naukowcy, wspólnie zastanawiając się nad istotą i znaczeniem sprawności moralnych w
wychowaniu i edukacji.
Członkowie Komitetu Naukowego konferencji są reprezentantami różnych dyscyplin
naukowych: filozofii, pedagogiki, psychologii i teologii. Komitet Naukowy stanowią: dr hab.
Lucyna Dziaczkowska, prof. KUL; dr hab. Jacek Jaśtal, Politechnika Krakowska; dr hab.
Krzysztof Kalka, prof. Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Stanisława Staszica w
Pile; prof. dr hab. Barbara Kromolicka, dziekan Wydziału Humanistycznego US; prof. dr hab.
Zdzisław Kroplewski, Uniwersytet Szczeciński; prof. dr hab. Mirosław Mróz, UMK w
Toruniu; prof. dr hab. Marian Nowak, dyrektor Instytutu Pedagogiki KUL; dr hab. Alina
Rynio, prof. KUL; prof. dr hab. Andrzej M. de Tchorzewski, Akademia Ignatianum w
Krakowie.
Konferencja rozpoczęła się przywitaniem gości przez dr hab. Iwonę Jazukiewicz, prof.
US, przewodniczącą konferencji oraz oficjalnym otwarciem obrad przez dziekana Wydziału
Teologicznego Uniwersytetu Szczecińskiego ks. dr hab. Kazimierza Dullaka, prof. US.
Następnie rozpoczęły się obrady plenarne w auli im. Jana Pawła II Wydziału Teologicznego
US. Pierwszej części przewodniczyła prof. dr hab. Urszula Ostrowska, reprezentująca
Gnieźnieńską Szkołę Wyższą Milenium w Gnieźnie i Akademię Humanistyczno–
Ekonomiczną w Łodzi. Pierwszy wykład wygłosiła prof. dr hab. Barbara Kromolicka, dziekan
Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Szczecińskiego, podejmując rozważania na temat
moralnego wymiaru akcji ,,Szlachetna Paczka”. Następnie referat wygłosił prof. dr hab.
Andrzej M. de Tchorzewski z Akademii Ignatianum w Krakowie, podejmując rozważania na
temat cnoty, wartości i sprawności moralnej jako kategorii nauk pedagogicznych. W dalszej
kolejności uczestnicy mogli wysłuchać rozważań na temat prospołeczności i dobroczynności
w kontekście psychologicznym, w referacie wygłoszonym przez prof. dr hab. Zdzisława
Kroplewskiego z Uniwersytetu Szczecińskiego.
Drugiej części obrad plenarnych przewodniczył prof. dr hab. Zdzisław Kroplewski.
Jako pierwsza wykład wygłosiła prof. dr hab. Urszula Ostrowska. Podjęła w nim rozważania
na temat poszukiwania miejsca dla fenomenu milczenia w przestrzeni edukacyjnej. Drugi
wykład w tej części obrad plenarnych wygłosił dr hab. Mirosław Mróz. Dotyczył on promocji
wychowawczej roli cnót w ujęciu Tomasza z Akwinu.
W godzinach popołudniowych odbyły się obrady w sześciu sekcjach. Tematem
przewodnim sekcji pierwszej, której przewodniczył dr hab. Dariusz Kurzydło z UKSW, były
sprawności moralne w kontekście miłosierdzia i wiary. W referatach rozważano jaka jest
najważniejsza cnota wychowawcy, rolę pedagogiki religii we wczesnej adolescencji,
sprawności moralne w działaniach wychowawczych i edukacyjnych nauczyciela szkoły
katolickiej jako element kształtujący moralność społeczną. Zadano pytanie jak rozpalić
nadzieję; omówiono cnotę w literaturze etycznej żydowskiego mistycyzmu; podjęto
rozważania na temat celowości prawa według św. Tomasza. Zastanawiano się także nad
antysprawnościowym charakterem ideologii totalitarnych na kanwie XIII – wiecznych
ostrzeżeń Tomasza z Akwinu przed tyranią. Uczestnicy wysłuchali referatu dotyczącego
kazań uniwersyteckich Johna H. Newmana jako źródła refleksji samowychowawczej
przydatnej w zdobywaniu sprawności moralnych oraz roli wychowania religijnego i formacji
2
sumienia w życiu człowieka. Prelegentami tej sekcji byli: dr hab. Dariusz Kurzydło, dr
Aldona Zakrzewska, dr Andrzej Molenda, dr Piotr Goniszewski, dr Michał Mrocek OP, dr
Adam Machowski, mgr Piotr Ruszkowski oraz mgr Michał Jeżewski.
Przedmiotem obrad drugiej sekcji, której przewodniczył dr hab. Ryszard Kozłowski,
prof. AP, były sprawności moralne w kontekście wartości. W referatach rozważano: osobę i
wartości jako centralne kategorie myslenia; pedagogikę inkluzyjną w ujęciu papieża
Franciszka; uznawanie wartości jako czynnika warunkującego życiowy sukces; kulturowe
komponenty osobowości; zarządzanie czasem w kontekście wartości. Prelegenci podjęli także
rozważania na temat wartości etycznych i wychowawczych literatury dla dzieci, wartości
moralnych uznawanych przez rodziców uczniów zdolnych, wartości i sprawności moralnych
w życiu młodzieży akademickiej. Uczestnicy wysłuchali wystąpień na temat moralnych
korelatów nastawień wobec pracy studentów medycyny oraz wierności wartościom w
praktyce lekarskiej. Rozważono naturę czynu jako kategorię opisu natury człowieka. W
końcowej części obrad tej sekcji postawiono pytanie: kult wartości czy kult nicości?
Prelegentami tej sekcji byli: dr hab. Ryszard Kozłowski, prof. AP; dr Janusz Mółka, dr Agata
Cabała, dr Małgorzata Samujło, dr Zofia Olek – Redlarska, dr Aneta Kamińska, dr Justyna
Strykowska – Nowakowska, mgr Anna Jazukiewicz, mgr Daria Suchecka, mgr Daria
Bieńkowska, mgr Lucyna Majewska, mgr Michał Boczek.
Tematem przewodnim obrad sekcji trzeciej było kształtowanie sprawności moralnych.
Przewodniczyła im pani dr hab. Joanna Dudek z Uniwersytetu Zielonogórskiego. Zakresem
rozważań objęto paradoksy etyki troski i wychowania moralnego; zagadnienie sprawności
moralne
a
etyka;
typ
samoświadomości
osób
prospołecznych
oraz
reaktywność
interpersonalna osób o różnym poziomie altruizmu. Prelegenci rozważali proces formacji
duchowej wychowanka oraz rolę karania i nagradzania w kształtowaniu sprawności
moralnych. Uczestnicy mogli wysłuchać refleksji na temat starości i dojrzałość moralnej w
ujęciu Arystotelesa, a także mądrości wychowawczej Jana Chryzostoma. Podjęto zagadnienie
kształtowania sprawności moralnych przez sztukę. Prelegentami tej sekcji byli: dr hab. Joanna
Dudek, dr Danuta Anna Michałowska, dr hab. Jacek Śliwak, prof. KUL, mgr Józef Partyka, dr
Marzena Chrost, dr Ewa Miśkowiec, dr Katarzyna Uzar – Szcześniak, dr Marcin Cholewa, dr
Paweł Maciąg, dr Kazimiera J. Wawrzynów.
Obradom sekcji czwartej przewodniczył dr hab. Wiesław Wójcik, prof. WSP im.
Janusza Korczaka w Warszawie. Tematem przewodnim były sprawności moralne w
kontekście różnych przestrzeni pedagogicznych. Prezentowane referaty dotyczyły różnic
3
między sprawnościami moralnymi mężczyzn i kobiet oraz ich znaczenia dla wychowania;
jakości wychowania w rodzinie pochodzenia a zdolności do miłości u młodych dorosłych.
Uczestnicy mogli wysłuchać interesującego referatu na temat funkcjonowania nastolatka w
rodzinie w percepcji rodziców i dziecka, a także stylu wychowania w rodzinie a rozwoju
moralnego u dzieci przedszkolnych. Prelegenci podjęli także rozważania na temat planów
życiowych wolontariuszy i przejawów działań prospołecznych; neurogenetycznych i
psychospołecznych uwarunkowań aktywności dewiacyjnej młodzieży; znaczenia dyspozycji
moralnych w budowaniu autorytetu wychowawcy w kontekście doświadczeń zakładu
poprawczego; forum internetowego jako źródła nadziei dla rodziców dzieci z wadą letalną.
Uczestnicy wysłuchali także wystąpienia na temat sprawności moralnych w medialnym
wizerunku niepełnosprawności, edukacji żywieniowej oraz sporcie. Prelegentami czwartej
sekcji byli: dr hab. Wiesław Wójcik, prof. WSP, dr Marta Komorowska – Pudło, dr
Aleksandra Aszkiełowicz, dr Grażyna Kowalczyk, dr Dagmara Musiał, mgr Monika
Guzewicz, dr Grzegorz Piekarski, dr Piotr Kwiatkowski, mgr Jacek Parański, dr Aneta
Jarzębińska, dr Anna Bieganowska, mgr Anna Bernacka, mgr Wioletta Stęczniewska, dr
Agnieszka Buczak, mgr Magdalena Jaworek.
Przedmiotem obrad sekcji piątej, której przewodniczył prof. dr hab. Stanisław
Gałkowski, były różne wymiary sprawności moralnych. W prezentowanych referatach
rozważono charakter jako cel wychowania, przedstawiono badania empiryczne mocnych
stron charakteru u adolescentów, poddano psychologicznej analizie współczucie oraz
przebaczenie. Podjęto także analizę strukturalną narracji z motywem osobistego
doświadczenia poczucia niesprawiedliwości. Interesującym zagadnieniem była nadzieja w
życiu osób pozbawionych wolności. Zaprezentowano także model społecznej intuicji Haidta
w kontekście funkcjonowania moralnego osób z niepełnosprawnością intelektualną;
zagadnienie uczciwości w wychowaniu rodzinnym w rodzinach zastępczych; kształtowania
poczucia własnej wartości u dzieci jako istotnej umiejętności wychowawczej; dzielenia się
dobrem jako wzajemność pośrednia w baśniach. Prelegentami tej sekcji byli: prof. dr hab.
Stanisław Gałkowski, dr Małgorzata Szcześniak, Olga Podziemska, Krzysztof Mizgier,
Mariola Nowak, dr Anna Ziółkowska, dr Edyta Szyszka, mgr Roman Szałachowski, Joanna
Król, Laura Kaliczyńska, Luiz Tabosa, mgr Wawrzyniec Grotek SJ, mgr Agnieszka Czusz,
mgr Katarzyna Wiszniowska, Katarzyna Mozgawa, Agata Hiacynta Świątek.
Przedmiotem obrad sekcji szóstej były sprawności moralne w edukacji. Obradom
przewodniczyli dr Renata Królikiewicz i dr Paweł Kaźmierczak, reprezentujący Akademię
4
Ignatianum w Krakowie. Prelegenci przedstawili referaty na temat edukacji jako praktyki w
rozumieniu Alasdaira MacIntyre`a, rozwoju sprawności moralnych u dzieci edukowanych
domowo, znaczenia sprawności moralnych w edukacji akademickiej. Uczestnicy mogli także
wysłuchać refleksji na temat rozumienia roztropności w percepcji przyszłych nauczycieli oraz
roli optymizmu w życiu i działalności nauczycieli. Podjęto próbę oceny konstruowania
szkolnych programów wychowawczych z punktu widzenia wartości moralnych oraz
programów aktywizacji zawodowej absolwentów w świetle personalizmu. Prelegentami w
sekcji szóstej byli: dr Paweł Kazimierczak, dr Renata Królikiewicz, dr Wiktor Sawczuk, dr
Małgorzata Kunicka, dr Violetta Rodek, dr Kacper Radzik, mgr Marcin Fankowski, mgr Piotr
Modzielewski, dr Krystyna Liszka, dr Magdalena Łuka.
Cel tegorocznej konferencji, upatrywany w wymianie doświadczeń i poglądów
dotyczących sprawności moralnych w wychowaniu i edukacji został zrealizowany.
Interdyscyplinarny charakter konferencji umożliwił ogląd tej rzeczywistości z perspektywy
różnych odniesień.
mgr Katarzyna Wiszniowska
5