Pytania na egzamin z rachunkowości finansowej 1. Ewidencja

Pytania na egzamin z rachunkowości finansowej
1. Ewidencja syntetyczna i analityczna środków trwałych
Jednostką ewidencyjną środków trwałych (objętą ewidencją szczegółową) jest obiekt inwentarzowy
oznaczony odrębnym numerem inwentarzowym umożliwiającym jego identyfikację. Za podstawową
jednostkę ewidencji przyjmuje się pojedynczy element zasobów trwałych spełniających określone funkcje
w procesie wytwarzania wyrobów i świadczenia usług. Może nim być np. budynek, maszyna, pojazd
mechaniczny itp. Jedynie w nielicznych przypadkach dopuszcza się przyjęcie tzw. Obiektów zbiorczych,
np. zespołu komputerowego, zespołu latarni, przewodów rurociągowych. Obiekt inwentarzowy powinien
stanowić pewną całość wyodrębnioną pod względem rzeczowym oraz być jednostką na tyle niepodzielną,
aby w momencie przemieszczania, przekazania, likwidacji itp. Stanowił samodzielny przedmiot obrotu.
2. Sposoby wyceny środków trwałych
Środki trwałe ujmuje się w księgach w wartości początkowej (brutto) odpowiadającej
 cenie nabycia zakupionych środków trwałych
 kosztom wytworzenia tych środków, które zostały wytworzone we własnym zakresie
 cenie sprzedaży dla środków trwałych otrzymanych w formie darowizny czy w formie aportu
 wartości brutto wynikającej z ksiąg przekazującego – dla środków trwałych otrzymanych w wyniku
przekształceń formy prawnej
3. Możliwości zwiększenia wartości początkowej środków trwałych
 koszty jego ulepszenia, powodują one, że wartość użytkowa środka po zakończeniu ulepszenia
przewyższa jego wartość użytkową posiadaną przy przyjęciu do używania, co przejawia się między
innymi: wydłużeniem okresu używania, zwiększeniem zdolności wytwórczej, poprawą jakości produktów
uzyskiwanych za pomocą ulepszonego środka trwałego, obniżeniem kosztów jego eksploatacji,
zwiększeniem powierzchni lub komfortu budynku
 aktualizacja wyceny środków trwałych (przeszacowanie) przeprowadzona na podstawie odrębnych
przepisów. Przeszacowaniu podlega zarówno wartość początkowa, jak i dotychczasowe umorzenie
środka trwałego. Skutki przeszacowania odnoszone są na kapitał z aktualizacji wyceny
 przeszacowanie środków trwałych, gdy na skutek inflacji wartość początkowa środków staje się po
pewnym okresie zaniżona
4. Rodzaje zużycia środków trwałych
 fizyczne powstające w toku używania środka trwałego. Na jego wysokość wywiera wpływ: rodzaj,
jakość środka trwałego, intensywność eksploatacji, staranności obsługi, częstotliwość remontów
 ekonomiczne (moralne) wynikające z postępu technicznego co powoduje konieczność wymiany
dobrych jeszcze fizycznie obiektów na lepsze, a niejednokrotnie i tańsze w eksploatacji
 prawne
Metody amortyzacji:
 równoramienna (liniowa) zakłada, że środek trwały zużywa się jednakowo w każdej jednostce czasu
Wp
przez cały przewidywany okres jego używania a 
t
gdzie a – roczna kwotowa stawka amortyzacji
Wp – wartość początkowa środka trwałego
t – przewidywany okres użytkowania środka trwałego (w latach)
100%
Procentowe roczne stawki amortyzacji wynikają ze wzoru a% 
t
gdzie a% - roczna procentowa stawka amortyzacji
 nierównomierna zakłada, że zużycie środka trwałego kształtuje się różnie w poszczególnych okresach
jego eksploatacji
- naturalna zakładająca, że zużycie środka trwałego jest jednakowe na każdą jednostkę jego pracy. Przy
tej metodzie zużycie jest proporcjonalne nie do czasu używania obiektu, lecz do ilości wykonanej pracy
- progresywna zakładająca, że starzenie się obiektu powoduje wzrost kosztów jego eksploatacji
spowodowany chociażby koniecznością częstszych napraw i remontów. Przy tej metodzie stawki
odpisów są rosnące
- degresywna zakładająca, że wydajność pracy danego środka trwałego maleje w miarę jego starzenia się,
a więc w celu jednakowego obciążenia kosztu jednostkowego produkowanych wyrobów kosztami z
tytułu zużycia środków trwałych przyjmuje się stawki malejące w czasie.
5. Amortyzacja a koszty uzyskania przychodu i podatek CIT
CIT – podatek dochodowy od osób prawnych.
Podstawa opodatkowania = Przychód – koszty uzyskania przychodu (wydatek taki musi być poniesiony
w związku działalnością gospodarczą i mieć wpływ, potencjalnie lub realnie, na wielkość przychodu.).
W koszty uzyskania przychodu zalicza się np. amortyzację (stawki amortyzacji zamieszczone są w
ordynacji podatkowej).
W jednostce która, do naliczania amortyzacji księgowej przyjmie inną stawkę od tej zawartej w ordynacji
podatkowej, należy
- w przypadku gdy stawka amortyzacji księgowej > stawki z ordynacji podatkowej różnica ta nie
będzie stanowiła kosztów uzyskania przychodów, a więc różnica ta nie obniży podstawy opodatkowania
podatkiem CIT (księgowy okres amortyzacji będzie krótszy od okresu podatkowego)
- gdy stawka amortyzacji księgowej < od stawki z ordynacji podatkowej, różnica spowoduje
obniżenie podstawy opodatkowania, czyli zwiększy koszt uzyskania przychodów (okres amortyzacji
księgowej będzie dłuższy od okresu podatkowego)
- jeżeli stawka amortyzacji księgowej = stawka z ordynacji podatkowej to nie wystąpią różnice 
6. Zwiększenia zmian stanu i wartości środków trwałych i ich ewidencja
Zwiększenia następują w wyniku:
 zakupu lub wytworzenia środka trwałego we własnym zakresie
 otrzymania w formie darowizny
 otrzymania w formie aportu
 ujawnienia nadwyżek środków trwałych
Na stronie Dt konta „Środki trwałe” księguje się wszystkie zwiększenia stanu i wartości początkowej
środków trwałych.
7. Zmniejszenia zmian stanu i wartości środków trwałych i ich ewidencja
Zmniejszenia wynikają z następujących przyczyn:
 likwidacji środków trwałych w związku z ich zużyciem, zniszczeniem
 odsprzedaży środków trwałych
 przekazania w formie darowizny
 przekazania w formie aportu
 stwierdzenia niedoboru
Na stronie Ct konta środki trwałe księguje się wszelkie zmniejszenia stanu i wartości początkowej
środków trwałych.
8. Formy rozliczeń bezgotówkowych
 polecenia przelewu polegające na tym, że płatnik (dłużnik) dla uregulowania zobowiązania wydaje do
banku zlecenie przekazania środków pieniężnych z jego rachunku na rachunek wierzyciela
 czeki rozrachunkowe polegające na przekazaniu czeku przez dłużnika wierzycielowi, na podstawie
którego bank wierzyciela uznaje jego rachunek i obciąża rachunek dłużnika. Czeki rozrachunkowe nie
upoważniają posiadacza czeku do podjęcia gotówki, a jedynie do jej przelewu na rachunek bieżący. Czek
rozrachunkowy ważny jest w ciągu 10 dni od daty wystawienia i w tym okresie powinien być złożony w
banku do realizacji
 weksle, prawo wekslowe wyróżnia 2 rodzaje weksli: własne i trasowane. Weksel własny jest
dokumentem zawierającym bezwarunkowe zobowiązanie wystawcy do zapłaty określonej osobie w
ustalonym terminie i miejscu określonej sumy pieniężnej. Weksel trasowany zawiera polecenie wystawcy
(trasanta), wydane innej osobie (trasatowi), bezwarunkowego zapłacenia określonej kwoty osobie trzeciej
(remitenta). Weksle obce otrzymywane od kontrahentów, np. jako zapłata za wykonanie dostawy, mają
charakter „surogatu” środka płatniczego i mogą być przekazane na rzecz innych osób (indosowane) lub
złożone w banku do dyskonta.
 polecenie zapłaty, które jest udzieloną bankowi dyspozycją wierzyciela do obciążenia rachunku
dłużnika i uznania rachunku wierzyciela. Dłużnik ma jednak prawo odwołać polecenie zapłaty w ciągu 5
dni roboczych od dnia obciążenia jego rachunku (lub 30 dni kalendarzowych, jeżeli jest nim osoba nie
prowadząca działalności gospodarczej). Stosowanie tej formy rozliczeń wymaga upoważnienia
wierzyciela przez dłużnika do zapłaty w umownych terminach z tytułu określonych zobowiązań oraz
umowy pomiędzy wierzycielem i bankiem. Maksymalna kwota polecenia zapłaty nie może przekroczyć
15 000 euro
 karty płatnicze – w takim przypadku rozliczenie zapłaty następuje po upływie pewnego czasu od dnia
zapłaty, co oznacza, że zapłata nie jest równoznaczna z jej rozliczeniem. Sposób rozliczania transakcji
jest określany w regulaminie przez bank wydający kartę
9. Formy rozliczeń pomiędzy jednostkami gospodarczymi
 rozliczenia saldami, w przypadku, gdy dwaj kontrahenci są dla siebie wzajemnie dostawcami i
odbiorcami. Nie rozlicza się wówczas każdej dostawy osobno, lecz okresowo saldem, przy czym suma
poszczególnych należności i zobowiązań jest kompensowana
 rozliczenia planowe, które mogą mieć miejsce przy stałych (codziennych) dostawach głównie
artykułów spożywczych. Polegają one na tym, że odbiorca w stosunku do planowanych dostaw dokonuje
„zaliczkowych” przelewów, a rozliczenie następuje okresowo przez porównanie wartości dostaw
zrealizowanych w danym okresie, z sumą wypłaconych zaliczek
 rozliczenia za pomocą akredytywy w obrocie krajowym stosowane są bardzo rzadko i dotyczą głównie
rozliczeń z płatnikami, których sytuacja finansowa jest niezadowalająca (którzy nie płacą swych
zobowiązań terminowo). W tym przypadku dostawca przed wykonaniem dostawy może wymagać się
otwarcia przez przyszłego dłużnika akredytywy, czyli zdeponowania na specjalnym rachunku bankowym
środków pieniężnych przeznaczonych dla ściśle określonego wierzyciela, za ściśle określoną dostawę, w
ściśle określonym terminie. Zabezpiecza to pokrycie należności po złożeniu w banku dokumentów
stwierdzających wykonanie dostawy.
10. Funkcjonowanie konta „Kasa”
Ewidencję syntetyczną obrotu gotówkowego prowadzi się na koncie „Kasa”. Po stronie Dt księguje się
wpływy gotówki (w tym także stwierdzone nadwyżki). Po stronie Ct księguje się rozchody gotówki
(stwierdzone niedobory) konto to może wykazywać wyłącznie saldo Dt wyrażające stan gotówki w kasie.
Jeżeli w danym podmiocie występuje kilka kas, wówczas do konta syntetycznego prowadzi się
urządzenia analityczne, umożliwiające odrębne rozliczenie każdego kasjera.
Kasa
Koszty działalności
Rachunek bieżący
Rozr. z dostawcami
Rozrachunki z
odbiorcami
Przychody ze
sprzedaży
Rozr. z tytułu wynagrodzeń
Inne rozr. z pracownikami
11. Funkcjonowanie konta „Rachunek bieżący”
Na koncie tym oprócz własnych środków mogą być ewidencjonowane środki pieniężne uzyskane z
kredytu bankowego w wysokości, w jakiej został on wykorzystany. Po stronie Dt księguje się wpływy
środków pieniężnych na ten rachunek i odsetki przypisane od zgromadzonych na nim środków. Po stronie
Ct księguje się wypłaty środków z tego rachunku oraz wykorzystane kredyty (w rachunku bieżącym) i
naliczone od nich odsetki i prowizje oraz policzone przez bank opłaty manipulacyjne. Konto to może
wykazywać saldo Dt wyrażające stan środków pieniężnych na rachunku lub saldo Ct wykazujące kwotę
wykorzystanego kredytu. Księgowania na tym koncie dokonywane są wyłącznie na podstawie
potwierdzenia przez bank dokonania operacji księgowej.
12. Ewidencja zakupu i sprzedaży papierów wartościowych
Koszty działalności
Kasa
Rachunek bieżący
2
1
3
Rozr. z tytułu wynagrodzeń
4
Przychody
finansowe
Pozostałe rozrachunki
5
1. Zakup papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu (w cenie nabycia lub zakupu)
2. Przekwalifikowanie krótkoterminowych papierów wartościowych do papierów długoterminowych
3. Przekwalifikowanie długoterminowych papierów wartościowych do papierów krótkoterminowych
4. Rozchód papierów odsprzedanych (wycena w cenie nabycia lub zakupu)
5. Wartość odsprzedanych papierów w cenie sprzedaży
13. Ewidencja pożyczek w innych jednostkach niż banki
14. Rozrachunki i ich charakterystyczne cechy
Rozrachunki to wynikające z przeszłych zdarzeń prawa otrzymania (należności) lub obowiązki
wykonania (zobowiązania) określonych świadczeń powstające w związku z działalnością jednostki
prowadzącej rachunkowość.
Cechy charakterystyczne:
 osoby dłużnika i wierzyciela są ściśle określone
 suma będąca przedmiotem rozrachunków jest akceptowana przez obie strony
 czas zapłaty jest ściśle określony (wynika on z przepisów prawnych lub został uzgodniony między
stronami)
15. Różnice między rozrachunkami, rozliczeniami i roszczeniami
Rozliczenia to takie rodzaje rozrachunków (należności i zobowiązań), w stosunku do których istnieje
konieczność przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego dla ostatecznego ich potwierdzenia,
określenia sumy i tytułu, ustalenia dłużnika lub wierzyciela.
Roszczenia są rodzajem należności nieakceptowanych przez dłużnika (w całości lub części), obciążone są
one ryzykiem nieściągalności.
16. Rodzaje rozrachunków i zasady ich wyceny
 rozrachunki rozrachunków odbiorcami i dostawcami
 publicznoprawne
 z pracownikami
 pozostałe rozrachunki
 odpisy aktualizujące rozrachunki
Przy ewidencji rozrachunków obowiązują następujące zasady:
 należności i zobowiązania ujmuje się w księgach w wartości nominalnej, wykazanej w odpowiednich
obcych lub własnych dowodach zewnętrznych
 na dzień bilansowy wycenia się je w kwocie wymagającej zapłaty, rozrachunków więc łącznie z
naliczonymi do dnia bilansowego odsetkami
 należności przedawnione, umorzone, rozrachunków także nieściągalne zalicza się do pozostałych
kosztów operacyjnych jeżeli należności dotyczą operacji finansowych, to spisuje się je w koszty
finansowe.
 zobowiązania przedawnione lub umorzone zalicza się do pozostałych przychodów operacyjnych (lub
przychodów finansowych).
17. Ewidencja rozrachunków z dostawcami
1. Faktury dostawców krajowych i zagranicznych za zakupione materiały, towary, usługi (kwota brutto)
2. Faktury korygujące z tytułu zwiększenia zobowiązań (kwota brutto)
3. Naliczone odsetki od zobowiązań
4. Ujemne różnice kursowe powstałe w wyniku bieżącej i bilansowej wyceny zobowiązań
5. Spłata zobowiązań:
5a. przelewem
5b. z akredytywy
5c. wekslem własnym (po pomniejszeniu o dyskonto, które księgowane jest jako zwiększenie
kosztów finansowych)
5d. poprzez kompensatę należności
6. Dodatnie różnice kursowe powstałe w wyniku bieżącej i bilansowej wyceny zobowiązań
7. Faktury korygujące z tytułu zmniejszenia zobowiązań (kwota brutto)
8. Odpisanie zobowiązań przedawnionych i umorzonych
18. Ewidencja rozrachunków z odbiorcami
1. Faktury dla odbiorców z tytułu sprzedaży wyrobów, usług, materiałów, towarów itp.:
1a. wartość netto sprzedanych dostaw i usług
1b. podatek VAT należny
2. Faktury korygujące z tytułu zwiększenia należności (kwota brutto):
2a. wartość netto dotycząca sprzedanych dostaw i usług
2b. podatek VAT należny
3. Naliczone odsetki od należności
4. Dodatnie różnice kursowe powstałe w wyniku bieżącej i bilansowej wyceny należności
5. Należności z tytułu kar i odszkodowań
6. Spłata należności:
6a. przelewem
6b. wekslem obcym (po pomniejszeniu o dyskonto, które księgowane jest jako
zwiększenie przychodów finansowych)
6c. poprzez kompensatę z zobowiązaniami
7. Ujemne różnice kursowe powstałe w wyniku bieżącej i bilansowej wyceny należności
8. Uznane reklamacje i inne zmniejszenia należności z tytułu sprzedaży na podstawie faktur korygujących
8a. wartość netto dotycząca sprzedanych dostaw i usług
8b. podatek VAT należny
9. Odpisanie należności przedawnionych i umorzonych:
9a. nieobjętych odpisami aktualizującymi
9b. objętych odpisami aktualizującymi
10. Należności skierowane do postępowania sądowego
19. Rodzaje rozrachunków publicznoprawnych
 z urzędami skarbowymi, urzędami miast i gmin z tytułu podatków (dochodowego, od towarów i usług
VAT) oraz podatków obciążających koszty działalności, np. od nieruchomości, środków transportu
 z ZUS z tytułu składek ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, składek na fundusz
pracy oraz na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
 urzędami celnymi z tytułu ceł, podatku akcyzowego
 inne, do których stosuje się przepisy Ordynacji podatkowej
20. VAT obliczanie i ewidencja
Podatek obliczany jest od wartości sprzedaży netto bez podatku, wynagrodzeń następnie do niej
dodawany, co stanowi wartość sprzedaży brutto.
VAT = sprzedaż netto x stawka podatku
Sprzedaż netto + VAT = sprzedaż brutto
W jednostkach objętych podatkiem ujęcie VAT w ewidencji syntetycznej prowadzone jest na koncie
„rozrachunki z tytułu VAT”. Na koncie tym:
 po stronie Dt ujmuje się kwoty podatku naliczonego przy zakupach (VAT naliczony)
 po stronie Ct – kwoty podatku należnego od dokonanej sprzedaży (VAT należny)
Saldo konta „Rozrachunki wynagrodzeń tytułu VAT”:
 debetowe oznacza należność od urzędu skarbowego wynagrodzeń tytułu VAT
 kredytowe oznacza zobowiązanie wobec urzędu skarbowego wynagrodzeń tytułu VAT
kwota zobowiązania podatkowego = podatek należny – podatek naliczony
ZAKUP
Rozrachunki z
tytułu VAT
SPRZEDAŻ
VAT
VAT
naliczony należny
21. Rodzaje wynagrodzeń w osobowym funduszu płac
 wynagrodzenia zasadnicze wynikają ze stosunku pracy oraz odpowiedniego systemu wynagradzania:
czasowego, akordowego
 dodatkowe stanowią ekwiwalent za dodatkowy czas pracy, względnie za pracę w warunkach
szkodliwych dla zdrowia. Obejmują one premie oraz dodatki (funkcyjne, za nadgodziny, za warunki
szkodliwe, uciążliwe)
 uzupełniające to elementy wynagrodzenia niezwiązane z czasem efektywnie przepracowanym. Zalicza
się do nich: dodatki stażowe, nagrody jubileuszowe, wynagrodzenie za czas urlopu oraz różnego rodzaju
odprawy
 deputaty
22. Potrącenia obligatoryjne i dobrowolne z wynagrodzeń brutto
Potrącenia przymusowe, na które pracownik nie musi wyrażać zgody:
 zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, podatek ten odprowadzany jest do urzędu
skarbowego i pomniejsza on kwoty wypłat na rzecz pracowników
 składki z tytułu ubezpieczeń społecznych finansowane przez pracowników (50% składki emerytalnej i
rentowej, składka chorobowa, składka na ubezpieczenie zdrowotne)
 potrącenia na podstawie tytułów egzekucyjnych i wykonawczych, jak zasądzone należności za
niedobory, grzywny, kary, alimenty
Potrącenia dobrowolne, na które pracownik wyraził zgodę:
 składki i spłaty zaciągniętych pożyczek z kasy zapomogowo – pożyczkowej
 składki na rzecz związków zawodowych
Po odjęciu od wynagrodzeń brutto potrąceń przymusowych i dobrowolnych uzyskuje się wynagrodzenie
netto. Wynagrodzenie netto powiększone o ujęte w liście płac zasiłki rodzinne to kwota należna
pracownikowi, czyli kwota do wypłaty.
23. Ewidencja strony Ct konta „Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń”
Na stronie Ct konta „Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń” księguje się wynagrodzenia brutto wynikające z
listy płac (oraz naliczone w listach płac zasiłki i inne świadczenia finansowane przez ZUS). Zasiłki te
obciążają ZUS natomiast wynagrodzenia brutto rozliczane są na:
 wynagrodzenia zaliczane w koszty działalności podmiotu
 wynagrodzenia obciążające straty nadzwyczajne (za usuwanie skutków szkód losowych)
 wynagrodzenia wypłacane z zysku do podziału (np. nagrody i premie z zysku)
24. Ewidencja strony Dt konta „Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń”
Na stronie Dt konta „Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń” ujmuje się sumy:
 wypłaconych zaliczek na poczet wynagrodzeń
 potrąceń wynikających z listy płac (obowiązkowych i dobrowolnych)
 wypłaty wynagrodzeń dokonane gotówką, przekazem, przelewem
25. Klasyfikacja materiałów ze względu na cel zużycia
 materiały podstawowe przekazujące swoją istotę produkowanym wyrobom (np. drewno w przemyśle
meblarskim) lub stanowiące część składową produkowanych wyrobów, a nie podlegające w danym
podmiocie przetworzeniu np. guziki w przemyśle odzieżowym oraz opakowania podstawowe (np. puszki)
 materiały pomocnicze, które nie stanowią istoty wyrobu ale nadają mu określone cechy (np. farby)
zaliczą się tu również materiały przeznaczone na cele ogólne (np. do konserwacji maszyn)
 paliwo zużywane na cele technologiczne, napędowe i gospodarcze
 części zamienne maszyn i urządzeń przeznaczone na wymianę części zużytych
 opakowania (np. kartony, worki)
 odpady będące produkcyjnymi resztkami materiałów
26. Poziomy cen stosowane do wyceny i ewidencji obrotu materiałowego
 cena nabycia to cena zakupu powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem np.. koszty
transportu
 cena zakupu, to cena, jaką nabywca płaci za zakupione składniki majątku bez podlegającego odliczeniu
podatku od towarów i usług
27. Zmienne ceny ewidencyjne materiałów
 FIFO – „pierwsze przyszło – pierwsze wyszło”
 LIFO – „pierwsze przyszło – ostatnie wyszło”
 wg cen przeciętnych, tj. ustalonych w wysokości średniej ważonej cen posiadanego zapasu,
aktualizowanej po każdej nowej dostawie lub przyjętej jako stała dla danego okresu (po uwzględnieniu
przychodów całego okresu sprawozdawczego)
 metodą szczegółowej identyfikacji rzeczywistych cen (stosowaną, gdy zapasy są przeznaczone do
ściśle określonych przedsięwzięć)
28. Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów
To różnice między wartością materiałów w stałych cenach ewidencyjnych a ich wartością w
rzeczywistych cenach zakupu. Odchylenia te są ewidencjonowane na odrębnym koncie „OCE”, które jest
kontem korygującym do konta materiały. OCE mogą mieć charakter odchyleń:
debetowych (dodatnich), gdy rzeczywista cena zakupu jest wyższa od ceny ewidencyjnej
 kredytowych (ujemnych) gdy rzeczywista cena zakupu jest niższa od ceny ewidencyjnej
29. Funkcjonowanie konta „Rozliczenie zakupu”
Rozrachunki z
dostawcami
Materiały na składzie
Rozliczenie zakupu
1
2
Rozr. z tytułu VAT
3
Koszty działalności
4
Odchylenia od cen
ewidencyjnych
5
1. Faktura VAT od dostawcy za zakupione materiały (kwota brutto)
2. Przyjęcie materiałów do magazynu na podstawie dowodu Pz
3. VAT naliczony w fakturze od dostawcy
4. Podliczone w fakturach dostawców koszty zakupu
5. Różnice między wartością przyjętych materiałów w cenach zakupu i cenach ewidencyjnych.
30. Salda końcowe konta „Rozliczenie zakupu”
 debetowe, które wyraża wartość materiałów w drodze i w bilansie wykazywane jest w aktywach jako
część składająca się na zapas materiałów
 kredytowe, wyraża dostawy niefakturowane, a w bilansie wykazywane jest w pasywach jako część
składowa zobowiązań z tytułu dostaw, robót i usług
31. Koszty układu rodzajowego – zużycie materiałów i energii
Zużycie materiałów i energii to pozycja obejmująca zużycie: surowców, materiałów podstawowych i
pomocniczych, półfabrykatów obcej produkcji, opakowań, paliwa, części zamiennych maszyn i urządzeń
oraz odpadków, a także energii elektrycznej zakupionej z zewnątrz zarówno dla celów procesu
technologicznego, jak i dla celów podmiotu (oświetlenie, ogrzewanie), energii cieplnej, wody,
sprężonego powietrza.
32. Koszty układu rodzajowego – usługi obce
Usługi obce to grupa kosztów do których zalicza się:
 obróbkę obcą, czyli roboty i usługi wykonane przez inne jednostki na powierzonych składnikach, np.
obróbkę termiczną, farbowanie
 usługi transportowe związane z zakupem materiałów, towarów i produktów oraz przewozem
pracowników, jeżeli koszty te nie są wliczane do kosztów podróży służbowych
 usługi remontowe będące kosztami wykonywanych przez inne jednostki gospodarcze remontów,
napraw i konserwacji środków trwałych używanych w toku działalności
 inne usługi obce, np. usługi poczty, łączności, obliczeniowe, komunalne, bankowe, najmu, dzierżawy
33. Koszty układu rodzajowego – podatki i opłaty
Podatki i opłaty obejmują podatki kosztowe (od nieruchomości, środków transportu) oraz opłaty
(skarbowe, notarialne, administracyjne).
34. Koszty układu rodzajowego – ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia
Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia, na które składają się obciążające pracodawcę składki na
ubezpieczenia społeczne, Fundusz Pracy i FGŚP oraz ustawowy odpis na fundusz świadczeń socjalnych,
a także posiłki regeneracyjne świadczenia wynikające z przepisów bhp, szkolenie pracowników i inne.
35. Koszty układu rodzajowego – wynagrodzenia
Wynagrodzenia to grupa obejmująca wynagrodzenia brutto za prace wykonane na rzecz danego podmiotu
bez względu na charakter stosunku pracy.
36. Koszty układu rodzajowego – amortyzacja
Amortyzacja to koszty z tytułu planowych odpisów zużycia środków trwałych oraz wartości
niematerialnych i prawnych.
37. Koszty układu rodzajowego – pozostałe koszty
Pozostałe koszty, np. ekwiwalenty pieniężne na rzecz osób fizycznych niezaliczane do wynagrodzeń lub
świadczeń na rzecz pracowników (za zużycie własnych narzędzi), ubezpieczenia majątkowe i inne.
38. Przychody finansowe i ich ewidencja
 przychody z tytułu dywidend (udziałów w zyskach), odsetek (od udzielonych pożyczek, od środków
zgromadzonych na rachunku bankowym, za zwłokę), dyskonta
 przychody ze sprzedaży aktywów finansowych (papierów wartościowych, udziałów)
 naliczone dodatnie różnice kursowe
 odpisy aktualizujące wartość inwestycji
Pozostałe
Inne aktywa
Przychody
rozrachunki
pieniężne
finansowe
1
3
Rozr. z
odbiorcami
2
Księgowania pod datą kończącą rok obrotowy:
1. Niezapadłe odsetki od pożyczek, od lokat, przypadające na dany rok obrotowy (przed terminem
zapadalności)
2. Przypadające na dany rok odsetki za zwłokę, którymi obciążono odbiorcę
Księgowania w następnym roku:
3. Przeksięgowanie odsetek od pożyczek których termin płatności już zapadł.
39. Koszty finansowe i ich ewidencja
 wartość sprzedanych papierów wartościowych i udziałów (w cenach nabycia)
 odsetki i prowizje (od zaciągniętych kredytów i pożyczek, za zwłoki w zapłacie zobowiązań, odsetki
od emitowanych przez jednostkę obligacji)
 odpisy aktualizujące wartość inwestycji
 powstanie ujemnych różnic kursowych
 utworzenie rezerw na ryzyko finansowe
Różne konta
(zobowiązania
wekslowe,
kredyty bankowe)
Rozliczenia m/o
kosztów
finansowych
Koszty finansowe
1
2
4
3
1. Różnica między niższą wartością składników finansowych wyższą kwotą zobowiązania (do rozliczenia
w czasie)
2. Rata kosztów rozliczanych, dotycząca danego okresu
3. Przypadające na dany okres koszty finansowe, które zostaną poniesione w okresach przyszłych
4. Poniesione koszty finansowe, na które wcześniej tworzono rezerwę
40. Zyski i straty nadzwyczajne
Straty i zyski nadzwyczajne to skutki finansowe zdarzeń trudnych do przewidzenia, powstających poza
działalnością operacyjną jednostki i niezwiązane z ogólnym ryzykiem jej powodzenia. Uznanie zysków i
strat za nadzwyczajne wymaga spełnienia warunków:
 były one trudne do przewidzenia
 powstały poza działalnością operacyjną danej jednostki
 nie wiążą się z ogólnym ryzykiem prowadzenia tej działalności
Zgodnie z zasadą ostrożnej wyceny:
 zyski nadzwyczajne uznaje się wyłącznie wówczas, gdy są one niewątpliwe
 straty nadzwyczajne uznaje się za poniesione w danym okresie, bez wymogu, aby były one
niewątpliwe
Różne konta
Straty nadzwyczajne
1
3
Wynik finansowy
Zyski nadzwyczajne
4
1. Poniesione straty nadzwyczajne
2. Osiągnięte zyski nadzwyczajne (rzeczywiście zrealizowane)
3. Przeksięgowanie poniesionych strat nadzwyczajnych
4. Przeksięgowanie osiągniętych zysków nadzwyczajnych
41. Metody i warianty ustalania wyniku finansowego
Metoda statystyczna ustalania wyniku finansowego - wariant kalkulacyjny
+ przychody ze sprzedaży produktów gotowych
+ przychody ze sprzedaży towarów
+ przychody ze sprzedaży materiałów
- koszt wytworzenia produktów sprzedanych
- wartość sprzedanych towarów w cenie zakupu (nabycia)
- wartość sprzedanych materiałów w cenie zakupu (nabycia)
I. Wynik brutto ze sprzedaży
- koszty sprzedaży
- koszty ogólne zarządu
II. Wynik ze sprzedaży
+ pozostałe przychody operacyjne
- pozostałe koszty operacyjne
III. Wynik z działalności operacyjnej
+ przychody finansowe
- koszty finansowe
IV. Wynik z działalności gospodarczej
+ zyski nadzwyczajne
- straty nadzwyczajne
V. Wynik brutto
- podatek dochodowy, inne obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego
VI. Wynik netto
2
Różne konta
Metoda statystyczna ustalania wyniku finansowego - wariant porównawczy
+ przychody ze sprzedaży produktów gotowych
+ przychody ze sprzedaży towarów
+ przychody ze sprzedaży materiałów
- koszty rodzajowe
± zmiana stanu produktów
- wartość sprzedanych towarów w cenie zakupu (nabycia)
- wartość sprzedanych materiałów w cenie zakupu (nabycia)
I. Wynik ze sprzedaży
+ pozostałe przychody operacyjne
- pozostałe koszty operacyjne
II. Wynik z działalności operacyjnej
+ przychody finansowe
- koszty finansowe
III. Wynik z działalności gospodarczej
+ zyski nadzwyczajne
- straty nadzwyczajne
IV. Wynik brutto
- podatek dochodowy, inne obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego
V. Wynik netto
42. Ustalenie wyniku finansowego – wariant porównawczy
Koszty wg
rodzajów
Wynik
finansowy
Przychody ze
sprzedaży produktów
2
1
Rozliczenie kosztów
3
4
Wartość sprzedanych
towarów i materiałów
9
5b
Przychody ze sprzedaży
6 towarów i materiałów
Pozostałe przychody
operacyjne
Koszty finansowe
11
8
10
Straty nadzwyczajne
Przychody finansowe
13
Podatek dochodowy
3
5a
7
Pozostałe koszty
operacyjne
Koszt własny
sprzedaży
Zyski
nadzwyczajne
14
12
Koszty handlowe
4
1. Przeksięgowanie przychodów ze sprzedaży produktów
2. Przeksięgowanie kosztów rodzajowych
3. Przeksięgowanie kosztu własnego sprzedaży
4. Przeksięgowanie kosztów handlowych nieujętych na koncie „Koszty sprzedaży”
5. Przeksięgowanie zmiany stanu produktów
a) zwiększenie
b) zmniejszenie
6. Przeksięgowanie przychodów ze sprzedaży towarów i materiałów
7. Wartość sprzedanych towarów i materiałów w cenie zakupu
8. Pozostałe przychody operacyjne
9. Pozostałe koszty operacyjne
10. Przychody finansowe
11. Koszty finansowe
12. Zyski nadzwyczajne
13. Straty nadzwyczajne
14. Podatek dochodowy (i inne obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego)
43. Ustalenie wyniku finansowego – wariant kalkulacyjny
Koszty wg
rodzajów
Rozliczenie
kosztów
Koszt wytworzenia
sprzedanych produktów
15
Wynik
finansowy
Przychody ze
sprzedaży produktów
2
1
Koszty ogólnego
zarządu
3
Koszty sprzedaży
4
Przychody ze
sprzedaży towarów
i materiałów
Wartość sprzedanych
towarów i materiałów
Koszty handlowe
66
7
Pozostałe koszty
operacyjne
5
Pozostałe przychody
operacyjne
9
8
Przychody
finansowe
Koszty finansowe
11
10
Zyski
nadzwyczajne
Straty nadzwyczajne
13
Podatek dochodowy
14
12
1. Przeksięgowanie przychodów ze sprzedaży produktów,
2. Przeksięgowanie kosztu wytworzenia sprzedanych produktów,
3. Przeksięgowanie kosztów ogólnego zarządu,
4. Przeksięgowanie kosztów sprzedaży,
5. Przeksięgowanie przychodów ze sprzedaży towarów i materiałów,
6. Przeksięgowanie wartości sprzedanych towarów i materiałów w cenie zakupu,
7. Przeksięgowanie kosztów handlowych,
8. Przeksięgowanie pozostałych przychodów operacyjnych,
9. Przeksięgowanie pozostałych kosztów operacyjnych,
10. Przeksięgowanie przychodów finansowych
11. Przeksięgowanie kosztów finansowych,
12. Przeksięgowanie zysków nadzwyczajnych,
13. Przeksięgowanie strat nadzwyczajnych,
14. Przeksięgowanie podatku dochodowego
15. Przeksięgowanie kosztów według rodzajów na konto „Rozliczenie kosztów”
44. Istota kalkulacji i jej zadania
Kalkulacja to czynność obliczeniowa zmierzająca do ustalenia kwoty i struktury kosztów przypadających
na przedmiot kalkulacji w ramach wyróżnionych nośników kosztów. Zadaniem kalkulacji jest
dostarczenie danych do określenia poziomu kosztów, kontroli kosztów, ustalenia cen.
45. Schemat kalkulacyjnego układu kosztów
Całkowity koszt własny sprzedanej produkcji
Koszty całkowitej produkcji
Koszty bezpośrednie
Koszty
materiałów
bezpośredn.
Inne koszty
bezpośredn.
Koszty
robocizny
bezpośredn.
Koszty pośrednie
Koszty
wydziałowe
Koszty ogólno zakładowe
Koszty
sprzedaży
Koszty przerobu
Techniczny koszt wytworzenia
46. Techniczny koszt wytworzenia
Techniczny koszt wytworzenia to wszystkie koszty bezpośrednie powiększone o odpowiednio rozliczone
(na podstawie klucza, którym mogą być na przykład płace lub materiały bezpośrednie) koszty
wydziałowe. Z kolei ustalony w ten sposób techniczny koszt wytworzenia powiększony o odpowiednio
doliczone koszty zarządu (również na podstawie klucza rozliczeniowego, którym tym razem może być na
przykład techniczny koszt wytworzenia) składa się na tzw. fabryczny koszt wytworzenia.
47. Rodzaje kalkulacji podziałowych
Kalkulacja podziałowa polega na ustaleniu jednostkowego kosztu wytworzenia produkowanych wyrobów
lub usług jako wielkości średniej otrzymanej z podzielenia łącznej sumy poniesionych kosztów produkcji
przez liczbę wytworzonych jednostek
 prosta
 współczynnikowi
 odjemna
 fazowa (procesowa): półfabrykatowi i bezpółfabrykatowa
48. Kalkulacja podziałowa prosta
Stosuje się ja do obliczania kosztu jednostkowego przy masowej produkcji jednego rodzaju wyrobów, w
sposób ciągły i w dużych ilościach.
49. Kalkulacja podziałowa współczynnikowa
Stosuje się ją do obliczania kosztu jednostkowego przy masowej produkcji asortymentu podobnych
wyrobów, w sposób ciągły i w dużych ilościach.
50. Kalkulacja podziałowa odjemna
Polega na odjęciu od kosztów produkcji wartości produktów ubocznych i odpadów produkcyjnych
i podzieleniu otrzymanej różnicy przez liczbę produktów głównych. W ramach tej procedury niezbędne
jest dokonanie wyceny odpadów i produktów ubocznych. Kalkulacja ta stosowana jest w przemyśle
chemicznym, przetwórczym i wydobywczym, przede wszystkim tam, gdzie w wyniku procesu
produkcyjnego otrzymuje się produkt główny oraz produkty uboczne.
51. Rodzaje kalkulacji doliczeniowych
Kalkulację doliczeniową stosuje się przy produkcji seryjnej i jednostkowej wielu różnych asortymentów
produktów której zmiany zależą od zdefiniowania zakresu nośników kosztów
 zleceniowa
 asortymentowa
 rachunek kosztów działań
52. Kalkulacja zleceniowa
Kalkulacja zleceniowa, gdy nośnikiem kosztów jest wyrób lub ich grupa objęta jednym zleceniem
produkcyjnym (koszt jednostkowy ustala się tu po zakończeniu zlecenia).
53. Kalkulacja asortymentowa
Kalkulacja asortymentowa, gdy nośnikiem kosztów jest asortyment lub grupa asortymentowa produktów
wytworzonych w danym okresie sprawozdawczym (miesiącu).
54. Rachunek kosztów działań
Rachunek kosztów działań ABC określa nową strukturę i zasady kalkulacji kosztów pośrednich, służy
zatem do dokładnego ustalenia wielkości kosztów pośrednich przypadających na dany produkt. Zgodnie z
koncepcją ABC koszty pośrednie rozlicza się na produkty w przekroju działań i procesów generujących
te koszty, a nie w przekroju podmiotów produkcyjnych (np. wydziałów). Rachunek ten stanowi nową
metodę pomiaru i kalkulacji kosztów. Zgodnie z nią koszty pośrednie są rozliczane na produkty za
pomocą wielu różnych podstaw rozliczeń. Niektóre z nich mogą być proporcjonalne do wielkości
produkcji, inne zaś nie muszą pozostawać w bezpośrednim związku przyczynowo-skutkowym z ilością
wytworzonych produktów.
Przepraszamy, że nie ma pytań 5 i 13 ale nie znamy na nie odpowiedzi 
Nakazuje się wydrukować i nauczyć!!! 
Kasia i Wojtek