więcej... - Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie
Transkrypt
więcej... - Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie
Rynek zbóż i rzepaku Spis Treści 1. Rynek w II kwartale 2. Sytuacja cenowa na rynku zbóż w II kwartale 3. Prognozy Drugi kwartał na rynku zbóż i rzepaku przebiegał w miarę spokojnie. Z ważniejszych wydarzeń, które miały miejsce było zakończenie w raz z początkiem czerwca interwencyjnego skupu zbóż. Instrument ten zacznie ponowne działać jesienią, lecz ulegnie on pewnym modyfikacjom. Skupowi interwencyjnemu nie będzie podlegać już jęczmień. Najważniejszym lecz i najbardziej dotkliwym wydarzeniem w II kwartale była klęska powodzi, jaka dotknęła mieszkańców południowej Polski oraz zamieszkujących obszary nad dużymi rzekami. Dwie fale powodziowe oraz utrzymująca się woda od maja do początku czerwca, dotknęła około 50 tys gospodarstw niszcząc lub uszkadzając zasiewy i podtapiając gospodarstwa. Długie utrzymywanie się żywiołu spowodowało, że rolnicy do tej pory na części terenów nie mogą wjechać na pola i dokonać jakichkolwiek prac. Żywioł nie oszczędził też naszych południowych i zachodnich sąsiadów, którzy także walczyli z wielka wodą i ponieśli wiele strat. Patrząc na te wydarzenie w skali kraju oraz Wspólnoty Europejskiej straty w uprawach zbóż i rzepaku będą niewielkie i pozostaną bez znaczącego wpływu na poziom zbiorów, które według prognoz w przypadku zbóż będą na podobnym poziomie jak w roku poprzednim zaś w przypadku rzepaku nieznacznie niższe. Według prognoz różnych instytucji oraz organów państwowych zajmujących się rynkami rolnymi tegoroczne zbiory zbóż powinny utrzymać się na podobnym poziomie co w zeszłym roku. Zbiory pszenicy szacowane są na około 660-672 mln ton (spadek o 820 mln ton), mniejsze ilość ziarna szacuję się dla żyta i jęczmienia. Natomiast zostanie zebrana większa ilość kukurydzy około 822 mln ton. Łącznie w sezonie 2010/2011 powinno się zebrać około 1,77 mld ton zbóż czyli o 0,01 mld ton mniej niż rok wcześniej. Prognozy dla Unii Europejskiej również mówią o nieznacznie niższych zbiorach w porównaniu z poprzednim rokiem i wyniosą 287 mln ton (spadek o 6 mln ton). Z czego pszenica będzie stanowić 141 mln ton czyli o 2 mln ton więcej w porównaniu z 2009 rokiem. Znacząco zmaleje powierzchnia i zbiór jęczmienia i żyta. W przypadki rzepaku tegoroczne szacunki dla Unii Europejskiej wynoszą 20,8 mln ton i w porównaniu do zbiorów z 2009 roku są o 3,6% niższe. Spadek produkcji najprawdopodobniej wystąpi m.in. w Niemczech, Francji, Polsce. Aby zrekompensować spadek produkcji kraje Unii Europejskiej będą musiały sięgnąć do magazynów z ziarnem z ubiegłych lat oraz zwiększyć import co może okazać się trudne bo w pozostałych krajach Europejskich zbiory też nie zapowiadają się dobrze. W związku z tym ziarno rzepaku będzie trzeba sprowadzać z innych kontynentów. Nie powinno to być problemem gdyż światowa produkcja rzepaku szacowana jest na 59,9 mln ton i będzie jedynie o 0,1 mln ton mniejsza niż w roku 2009. Spadek produkcji w UE zostanie zrekompensowany najprawdopodobniej większymi zbiorami w Ameryce Północnej i Australii. Ceny w II kwartale Notowania zbóż w II kwartale kształtowały się zgodnie z prognozami Agencji Rynku Rolnego, a nawet trochę je przerosły. Na początki II kwartału na giełdach towarowych zostały wyhamowane spadki cen, które trwały od przełomu stycznia i lutego. W kwietniu za pszenicę na giełdzie Rol-Petrol żądano 440-480 zł/t czyli dokładnie tyle samo co w marcu. Jednak już od początku maja można było obserwować systematyczny wzrost notowań. Z tygodnia na tydzień ceny rosły średnio o 10 zł/t. Majowe stawki za pszenicę zamknęły się w przedziale 505-530 zł/t. Ostatni miesiąc II kwartału też przebiegał pod dyktando wzrostu notowań na ostatniej czerwcowej sesji zboże wyceniono na 545-595 zł/t. Podobnie sytuacja kształtowała się w przypadku kukurydzy, kwietniowe ceny były porównywalne z marcowymi, zaś kolejne 2 miesiące przyniosły wzrosty odpowiednio do 550-560 zł/t na koniec maja i 565-585 na koniec czerwca. Ceny jęczmień na giełdach towarowych w kwietniu i pierwszych dwóch tygodniach maja tracił na wartości jego notowania kształtowały się od 350 do 400 zł/t co stanowiło minimalny poziom w I półroczu. Druga połowa maja i czerwiec przyniosły wyraźne odwrócenie tendencji. W ciągu miesiąca nastąpił 17% wzrost cen do 410-470 zł/t tym samym osiągając maksymalna poziom w I półroczu. Ceny zbóż w handlu targowiskowym podobnie jak w I kwartale charakteryzowały się dużym zróżnicowaniem w zależności od województwa oraz targowiska. Najwyższe ceny za zboża notowano w województwach zachodnich i południowo-zachodnich, zaś najniższe południowo-wschodnich. Pszenica na początku II kwartału była najdroższa w woj: lubuskim, śląskim, pomorskim i zachodniopomorskim, gdzie stawki kształtowały się wokół poziomu 600 zł/t. Wyjątkiem było województwo lubuskie gdzie sprzedający wyceniali swój towar na przełomie kwietnia i maja nawet na 800 zł/t., co było o 200 zł więcej niż w trakcie I kwartału. W połowie maja i w czerwcu notowania pszenicy powróciły do poziomu z lutego i marca i kształtowały się na poziomie 600 zł/t. Czerwiec przyniósł na części rynków korektę w cennikach, w woj. zachodniopomorski i pomorskim stawki spadły do poziomu 518-550 zł/t., zaś w woj. lubuskim i śląskim ceny utrzymywały się na poziomie 600-630 zł/t. Najmniej za ziarno pszenicy płacono na targowiskach w woj. świętokrzyskim, lubelskim i łódzkim gdzie stawki w kwietniu i maju nie przekraczały poziomu 500 zł/t. Dopiero w połowie czerwca za pszenicę na targowiskach w woj. lubelskim i łódzki, żądano 540-550 zł/t zaś w świętokrzyskim maksymalna stawka wyniosła jedynie 492 zł/t. Porównując średnie kwartalne stawki z I i II kwartału różnica między nimi była niewielka. Notowania różniły się jedynie o +/- 20 zł/t. Z wyjątkiem woj. Lubuskiego gdzie średnie stawki wzrosły o 79 zł/t, dolnośląskim i małopolskim wzrost o 40 zł/t oraz podkarpackim o 33 zł/t. Natomiast w woj. warmińsko-mazurskim ceny spadły o 30 zł/t. Tabela 1. Ceny pszenicy w poszczególnych województwach w II kwartale 2010 roku w zł/t Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Podkarpackie Podlaskie pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie 2 kwietnia 5-9 kwietnia 12-16 kwietnia 19-23 kwietnia 26-30 kwietnia 03-07 maja 10-14 maja 17-20 maja 24-28 maja 30-31 maja 01-03 czerwca 07-11 czerwca 14-18 czerwca 21-27 czerwca 495 500 510 510 520 520 520 520 540 540 540 540 540 540 480 513 498 483 487 474 479 483 478 460 460 550 546 537 481 475 464 457 463 475 471 463 466 476 476 484 510 543 600 600 600 700 800 800 800 600 600 600 600 600 600 600 484 505 464 469 469 463 453 438 458 475 475 526 544 557 547 531 519 512 521 489 513 556 579 611 611 611 621 645 512 528 510 506 501 523 503 531 529 556 556 561 606 588 519 507 516 519 517 517 516 522 545 620 620 599 610 644 514 511 510 521 510 511 514 514 538 533 533 548 574 581 550 550 525 525 600 600 600 550 517 517 517 525 525 525 612 598 609 597 588 592 590 587 608 553 553 628 631 629 466 480 461 460 464 421 444 418 437 448 448 486 487 492 550 540 525 550 550 495 500 500 500 500 500 500 500 500 526 511 504 499 510 507 507 520 549 547 547 576 587 617 600 620 600 600 610 610 600 620 -518 518 550 518 550 Źródło: Zintegrowany system rolniczej informacji rynkowej MinRol Jęczmień W województwie lubuskim podobnie jak w przypadku pszenicy zanotowano najwyższe ceny. Tona jęczmienia od kwietnia co 2 tygodnie rosła o około 100 zł/t i w połowie maja osiągnęła poziom 700 zł/t i była o prawie 150 zł wyższa niż maksymalna stawka na innych targowiskach. Jednak od połowy maja na targowiskach w Lubuskim nie notowano wystawienia jęczmienia do sprzedaży. Oprócz województwa lubuskiego najwyższe stawki zanotowano na Śląsku i na Warmii i Mazurach W woj warmińsko-mazurskim notowania przez cały II kwartał utrzymywały się na stabilnym poziomie i wynosiły 500 zł/t i tym samym nie odbiegały od tych z I kwartału. Na targowiskach w woj. śląskim średnia kwartalna cena wyniosła 535 zł, zaś maksymalna stawka jaką zanotowano było 564 zł/t. W porównaniu z poprzednim kwartałem ceny nie uległy większym zmianom. Na przeciwnym biegunie znalazły się woj. zachodniopomorskie, świętokrzyskie, lubelskie gdzie średnia cena wynosiła odpowiednio 384 zł/t, 418 zł/t, 425 zł/t. Na targowiskach w woj zachodniopomorskim ceny w kwietniu i maju spadły do 350 zł/t czyli o 130-150 zł/t w stosunku do I kwartału. Jednak już w czerwcu notowania na targowiskach zaczęły rosnąć osiągając poziom 450-486 zł/t Tabela 2. Ceny jęczmień w poszczególnych województwach w II kwartale 2010 roku w zł/t Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie 2 kwietnia 5-9 kwietnia 12-16 kwietnia 19-23 kwietnia 26-30 kwietnia 26-30 kwietnia 03-07 maja 10-14 maja 17-20 maja 24-28 maja 30-31 maja 01-03 czerwca 07-11 czerwca 14-18 czerwca 21-27 czerwca 475 475 500 506 483 483 483 483 483 481 450 450 522 540 533 475 447 456 434 440 440 437 441 443 428 440 440 449 458 486 447 500 500 500 600 600 700 700 -------- 500 428 433 400 405 405 375 406 396 426 425 425 471 473 483 428 507 498 480 489 489 485 474 500 506 564 564 552 538 602 507 466 494 480 475 475 496 464 476 483 513 513 514 552 531 466 467 405 454 454 454 444 441 457 408 550 550 501 543 548 467 468 456 478 481 481 461 451 464 456 523 523 518 526 522 468 480 450 480 480 480 500 550 430 430 430 430 495 505 530 480 555 564 535 527 527 541 526 546 544 483 483 556 554 550 555 416 444 425 425 425 398 405 390 403 373 373 440 468 466 416 515 550 500 500 500 500 500 500 500 500 500 -550 500 515 480 480 473 473 473 479 479 474 486 475 475 503 516 530 480 350 350 340 340 350 350 450 450 --480 Źródło: Zintegrowany system rolniczej informacji rynkowej MinRol Żyto Ceny żyta na targowiskach w II kwartale w skali kraju tak samo jak w I były bardzo zróżnicowane. Minimalna stawka jaka została zanotowana na targowiskach wynosiła 257,5 zł/t zaś maksymalnie za żyto żądano 670 zł/t czyli ponad dwa i pół krotnie więcej. W momencie gdy na rynkach w Małopolsce czy w woj. lubuskim żądano za żyto około 500 zł/t, w woj. łódzkim, mazowieckim ceny do połowy czerwca praktycznie nie przekroczyły 300 zł/t, zaś na Podlasiu i Lubelszczyźnie oscylowały lekko powyżej 300 zł. Największa stabilność cen zanotowano w woj. lubelskim gdzie cena w kwietniu i maju wynosiła równo 300 zł/t, zaś w czerwcu 350 zł/t. Równocześnie w tym samym okresie w woj. lubuskim tygodniowe wahania średnich cen wynosiły 200 zł/t. Czerwiec był miesiącem w którym we wszystkich województwach zanotowano wyraźny wzrost średnich miesięcznych cen o 8%-19%. Tabela 3. Ceny żyta w poszczególnych województwach w II kwartale 2010 roku w zł/t Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie 1-2 kwietnia 5-9 kwietnia 12-16 kwietnia 19-23 kwietnia 26-30 kwietnia 03-07 maja 10-14 maja 17-20 maja 24-28 maja 30-31 maja 01-03 czerwca 07-11 czerwca 14-18 czerwca 21-27 czerwca 350 352 365 350 325 300 300 400 353 --380 390 360 300 300 300 300 300 300 300 300 300 300 300 350 350 350 500 500 500 300 300 300 300 500 500 500 500 500 500 500 284 300 280 272 272 265 262 258 280 293 293 325 335 365 477 -523 320 513 -523 -505 --595 -670 293 315 301 279 292 293 288 282 309 310 310 337 356 359 393 390 395 445 435 435 400 410 415 500 500 465 475 485 314 317 306 326 299 324 310 323 305 333 333 321 350 340 --------------- 365 330 340 336 320 320 325 325 ---360 360 360 315 343 352 352 353 352 348 327 345 --361 382 371 --------------- 350 350 350 350 353 347 347 362 364 362 362 387 393 424 Źródło: Zintegrowany system rolniczej informacji rynkowej MinRol Kukurydza Handel kukurydzą na targowiskach w stosunku do innych zbóż był stosunkowo niewielki. Jedynie w 8 województwach notowano obrót tym ziarnem. Najniższe a za razem najbardziej stabilne i zbliżone do giełdowych notowano stawki występowały na targowiskach woj lubelskiego. W trakcie II kwartału cena kukurydzy wynosiła 550 zł/t i nie podlegała zmianom. W pozostałych województwach stawki był znaczne wyższe i zróżnicowane. Najniższą średnią kwartalną cenę zanotowano w woj. świętokrzyskim i wynosiła ona 647 zł/t czyli o prawie 100 zł więcej niż w woj lubelskim. Najwyższe ceny spośród wszystkich województw zanotowano w Wielkopolsce tam ceny w kwietniu wynosiły 825 zł/t i do końca maja utrzymywał się na tym poziomie. Dopiero w czerwcu można było zaobserwowano ich spadek do około 750 zł/t W konsekwencji średnia cena w II kwartale ukształtowała się na poziomie 810 zł/t. W pozostałych województwach średnie ceny wynosiły około 700 zł/t kukurydzy i w trakcje kwartału nie podlegały większym wahaniom choć w czerwcu na można było zaobserwować lekka tendencję wzrostową. Tabela 4. Ceny kukurydzy w poszczególnych województwach w II kwartale 2010 roku w zł/t Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Podkarpackie Podlaskie pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie 2 kwietnia 5-9 kwietnia 12-16 kwietnia 19-23 kwietnia 26-30 kwietnia 03-07 maja 10-14 maja 17-20 maja 24-28 maja 30-31 maja 01-03 czerwca 07-11 czerwca 14-18 czerwca 21-27 czerwca --------------- --------------- 550 550 550 550 550 550 550 550 550 --550 550 550 --------------- 650 -700 700 700 -700 700 700 700 700 700 700 700 700 650 -700 700 650 --700 725 725 767 800 775 672 667 680 663 642 678 673 675 668 680 680 731 750 767 665 670 670 670 695 690 700 710 720 750 750 725 730 740 --------------- --------------- 703 692 712 712 719 710 706 712 714 718 718 733 733 728 688 650 683 683 682 725 637 671 662 576 576 638 659 576 --------------- 825 825 825 825 825 825 825 825 850 743 743 760 875 788 --------------- Źródło: Zintegrowany system rolniczej informacji rynkowej MinRol Sytuacja na rynku rzepaku w II kwartale 2010 Zgodnie z prognozami oraz wahaniami sezonowymi ceny rzepaku w punktach skupu oraz na giełdach towarowych w ciągu II kwartału rosły. Początek kwartału jeszcze przebiegał bardzo spokojnie i ceny nie odbiegały od tych jakie notowano na początku roku. Średnie ceny w kwietniu kształtowały się w przedziale 1127-1169 zł/t. W porównaniu z analogicznym okresem zeszłego roku ceny były około 100 zł/t niższe, a rozpiętość wynosiła maksymalnie 150 zł zaś w 2009 r., w poszczególnych tygodniach ceny w zależności od punktu skupu wynosiły od 850 zł/t do 1350 zł/t. Ożywienie na krajowym rynku rzepaku zaczęło się w raz z nadejściem maja. Z tygodnia na tydzień stawki płacone rolnikom za dostarczony surowiec rosły, osiągając na koniec miesiąca wzrost do poziomu 1256 zł/t, a różnica między zeszłorocznymi cenami wyniosła 100 zł/t w 2009. Równie dynamiczny wzrost cen wystąpił w ostatnim miesiącu II kwartału. Maksymalna cena czerwcowa wyniosła 1355 zł/t i była jedynie o 350 zł/t niższa od tej z 2009 roku. Zmiany na krajowych giełdach podążały za trendem na paryskiej giełdzie MATIF oraz cenami płaconymi przez zakłady tłuszczowe. Kwiecień na giełdach przebiegał bardzo spokojnie i nie zanotowano większych zmian. Ceny minimalne na krajowych giełdach tak samo jak w lutym i marcu wynosiły 1150 zł/t, jedynie ceny maksymalne podlegały lekkim wahaniom +/- 30 zł od średniej z I kwartału. W tym samym czasie na paryskiej giełdzie za rzepak żądano 308 €/t. Większe zmiany w cennikach przyniósł miesiąc maj. Wzrosły zarówno ceny minimalne jak i maksymalne. Na koniec miesiąca za rzepak żądano od 1250 do 1350 zł/t czyli o 8% więcej w przypadku cen minimalnych i o 10,5% w przypadku cen maksymalnych. W Paryżu w tym czasie ceny wynosiły około 327 €/t. Wykres 1. Ceny rzepaku w II kwartale 2010 w zł/t. Źródło: Zintegrowany system rolniczej informacji rynkowej MinRol Śruta i makuchy rzepakowe Średnie notowania śruty rzepakowej w ciągu II kwartału nie podlegały większym wahaniom, ich cena kształtowała się przedziale 458-547 zł/t i była podobna do tej z I kwartału. Jednak w połowie maja wyraźnie wzrosły stawki maksymalne za śrutę. Z około 500 zł/t jakie żądano w kwietniu majowe stawki wyniosły 725 zł/t. Wiązało się to coraz mniejszą ilością surowca w zakładach tłuszczowych, które przede wszystkim wywiązywał się z zawartych kontraktów, a jedynie niewielka ilość trafiała do wolnego obrotu. Czerwiec przyniósł powolne spadki do poziomu 638 zł/t jednak stawka ta i tak była wysoka w porównaniu z I kwartałem. Sytuacja na rynku makuchu rzepakowego również przebiegała pod dyktando wzrostów cen. Najsilniej objawiły się one w czerwcu kiedy to za makuchy płacono 634-672 zł/t czyli o 100 zł/t więcej niż w kwietniu. O tyle samo wzrosły stawki minimalne zaś maksymalne notowania makuchu wyniosły 777 zł/t czyli o 160-200 zł/t więcej niż w kwietniu. Wykres 2. Ceny śruty rzepakowej w II kwartale 2010 w zł/t. 800 700 Cena 600 cena min 500 cena max cena średnia 400 300 1.07.2010 24.06.2010 17.06.2010 10.06.2010 4.06.2010 27.05.2010 20.05.2010 13.05.2010 6.05.2010 29.04.2010 22.04.2010 16.04.2010 8.04.2010 1.04.2010 Okres Źródło: Zintegrowany system rolniczej informacji rynkowej MinRol Wykres 3. Ceny makuchu rzepakowego w II kwartale 2010 w zł/t. 800 750 700 650 cena 600 cena min 550 cena max 500 cena średnia 450 400 1.07.2010 24.06.2010 17.06.2010 10.06.2010 4.06.2010 27.05.2010 20.05.2010 13.05.2010 6.05.2010 29.04.2010 22.04.2010 16.04.2010 8.04.2010 1.04.2010 Okres Źródło: Zintegrowany system rolniczej informacji rynkowej MinRol Prognozy na III i IV kwartał Sytuacja cenowa na rynku zbóż w III i IV kwartale będzie podyktowana zbiorami jakie rozpoczną się w lipcu. Choć ostatnie korekty prognoz wprowadzają wiele niepokoju na rynku, sytuacja dla konsumentów nie powinna być zła. Lipcowe ceny powinny utrzymać się na poziomie z czerwca, a wraz z rozpoczęciem zbiorów w kraju ceny powinny spaść. W przypadku pszenicy ceny powinny kształtować się w przedziale 480-520 zł/t i do końca roku na rynku nie powinno być większych zmian, a stawiki za zboże powinny kształtować się na poziomie zbliżonym do cen skupu interwencyjnego. W przypadku jęczmienia ceny zapewne wyniosą 370-430 zł/t i do końca roku nie powinny rosną gdyż w magazynach Wspólnoty Europejskiej znajduje się 6,1 mln zbóż z czego 93% stanowi jęczmień, a pozostałe 7% pszenica. 30 % przechowywanego jęczmienia pochodziło od naszego zachodniego sąsiada, 20% z Francji oraz 13,5% z Finlandii. Pozostałe 36,5% zostało skupione w 24 krajach UE. Tak duże zapasy ze skupu interwencyjnego na pewno skutecznie ograniczą ewentualna możliwość wzrostu cen. Z pozostałych zbóż żyto będzie wyceniane na około 320-360 zł/t, zaś kukurydza ze względu na dobre prognozy powinna utrzymać ceny na poziomie z sezonu 2009/2010. W przypadku rzepaku rolnicy raczej nie muszą obawiać się o ceny. Rolnicy którzy zawarli kontrakty w kwietniu i maju przynajmniej na część zbiorów powinni spać spokojnie. Obecnie kontrakty na rzepak z dostawą w sierpniu i wrześniu kształtują się na poziomie 1280-1300 zł/t czyli podobnie jak w sezonie 2008/2009. Obecnie też nic nie zapowiada spadku cen do końca roku. Lipiec jest także tym miesiącem, w którym należało by się powoli zacząć zastanawiać nad tym co należy zasiać na posiadanym arealne na przyszły sezon. Patrząc na kształtowanie się rynku, korzystnym kierunkiem rozwoju upraw wydaje się zasiew rzepaku. Przemawia za tym kilka czynników. Najważniejszym z nich jest kształtowanie się cen w ostatnim okresie oraz tendencja wzrostowa notowań jaka panuje na rynku od dłuższego czasu. Drugim argumentem są prognozy malejących zapasów rzepaku w Unii Europejskiej. Kolejnym czynnikiem przemawiającym za uprawą rzepaku jest rosnący wskaźnik minimalnej ilości bio komponentów w paliwach produkowanych przez petrochemie. Oczywiście mogą one sprowadzać potrzebny surowiec z poza Polski i Unii Europejskiej. Jednak cały czas istnieją zamysły jak ograniczyć dostęp do etanolu i estrów z po za Polski i tym samym zachęcić do zaopatrywania się w surowiec na rodzimym rynku. Jeżeli próby ograniczenia importu dojdą do skutku to rolnicy posiadający rzepak i inne rośliny energetyczne będą mogli zarobić. Ponadto w opublikowanych niedawno prognozach ONZ i OECD na temat kształtowania się cen produktów rolnych w najbliższej dekadzie przewiduje się wzrost notowań olejów roślinnych o ponad 40% oraz cen zbóż o 15%. Patrząc na prognozy ekspertów rzepak powinien być rośliną, która w przyszłym roku i kilku najbliższych latach przyniesie zysk rolnikom. Jednak jak w przypadku wszelkich prognoz należy uważnie obserwować rynek gdyż zmiany na nim zachodzą dynamicznie. Źródła: 1) Ministerstwo Rolnictwa 2) netbrokers.pl 3) e-wgt.com.pl 4) www.rolna.tvp.pl Łukasz Laskowski Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Zespół Systemów Produkcji Rolnej 22-729-66-34 wew 122 [email protected]