budowanie autorytetu trenera

BUDOWANIE AUTORYTETU TRENERA
Co buduje autorytet trenera? Na tak zadane pytanie ludzie najczęściej odpowiadają:
efektywność jego pracy. To co potrafimy po szkoleniu. Czasem po chwili dodają jeszcze coś
o atmosferze pracy, doświadczeniu trenera i spójności jego zachowań z wartościami, które
reprezentuje.
Przyglądając się temu uważnie zobaczymy, że w samych refleksjach nad autorytetem
trenera mniej mówi się o tym jakie są powody, że zespół ludzi których wziął pod swoją
pieczę, chce działać razem i ma gotowość, by uczyć się, dzielić wiedzą czy eksperymentować
z nowymi metodami. Dyskusje nad tym, co robi podczas szkoleń trener, by stać się dla
uczestników autorytetem sprowadzają się najczęściej do rozważań na temat roli trenera
i wynikających z niej zachowań, a mniej uwagi poświęca się zrozumieniu mechanizmów
podejmowania wspólnych działań przez grupę. Ludzie uczący się razem, charakteryzują się
różnym modelem interakcji co powoduje, że nie ma jednego uniwersalnego sposobu, w jaki
warto do nich docierać. A więc muszą się tu pojawić „słowa klucze”, jakimi są: elastyczność
trenera i adekwatność stosowanych metod do potrzeb grupy.
Model As One (Razem), który powstał w efekcie kilkuletnich globalnych badań
ekspertów Deloitte, mówi o ośmiu sposobach organizowania się przez ludzi, gdy robią coś
razem. Każda z tych sytuacji wymaga od trenera innego podejścia.1
GOSPODARZ I LOKATORZY – trener jest dość dyrektywny i odgórnie narzuca strategię prac,
on decyduje o formule pracy i ustala jej zasady, a uczestnicy muszą ich przestrzegać.
ORGANIZATOR SPOŁECZNOŚCI I WOLONTARIUSZE – trener jest bardziej facylitatorem,
oddaje władzę i łączy działania członków grupy, ale jego zaangażowanie i starania przyciągają
innych do sprawy, której się poświęca
1
M. Baghai, J. Quigley, As One, Przekształcić indywidualne działanie w pracę zespołu, Studio EMKA, Warszawa
2011
DYRYGENT I ORKIESTRA – trener jest autokratyczny, najważniejszy cel orkiestry to dokładne
odegranie nut i precyzyjne przestrzeganie wskazówek dyrygenta. Zadania w grupie są różne
i precyzyjnie rozdzielone.
PRODUCENT I DRUŻYNA KREATYWNA – trener moderator, ma ogólną koncepcję, ale
pozostawia zespołowi wolną rękę. Pomaga w kierowaniu zespołem, choć efekty powstają
w wyniku współpracy i rozwijania kreatywności. Panuje wolność wyrażania opinii.
GENERAŁ I ŻOŁNIERZE– władczy trener wydaje rozkazy, wyznacza konkretne zadania.
Ekstremalna forma hierarchii oraz klasyczna kultura dowodzenia i kontroli. Wyraźna rola
i silna tożsamość w zespole.
ARCHITEKT I BUDOWNICZOWIE– trener wizjoner, przedstawia przekonująca wizję oraz
kieruje ludźmi realizującymi cel. Jego osiągnięcie zależy od innowacyjności, pomysłowości
i wszechstronności budowniczych.
KAPITAN I DRUŻYNA SPORTOWA – pewien ogólny cel istnieje, ale strategie powstają
dopiero na polu gry. Zawodników łączy silne poczucie tożsamości, darzą się sympatią
i zaufaniem. Trener koordynator, nie rządzi, lecz wspiera działania uczestników.
SENATOR I OBYWATELE – trener i uczestnicy wspólnie podejmują decyzje o kierunku
rozwoju ich społeczności. Uczestnicy poważnie traktują swoje obowiązki, trener przestrzega
praw i wartości uczestników, ale nie ma nad nimi większej władzy.
Trener potrzebuje umieć sięgać u siebie do każdego z archetypów, uważnie
obserwować jak pracują ludzie i wiedzieć którą drogą - budując swój autorytet - dobrze
pozyskać ich uwagę, żeby skutecznie z nimi pracować. Nie chodzi jednak o to, żeby rano być
generałem po to, by po południu sprawnie przemianować się w producenta. Znajomość
archetypów pozwala doskonalić warsztat trenerski, by motywować uczestników do zgodnej
i efektywnej współpracy w kierunku realizacji ich celów szkoleniowych i rozwojowych. Warto
wiedzieć, że z badań Deloitte wynika także, że preferencje w przewadze któregoś
z archetypów zależą od sektora, z którym pracujemy i są silnie powiązane z kulturą
organizacji. Wiedza o tym w jakim typie funkcjonuje zespół może pomagać budować
autorytet trenera, dostrajając się do potrzeb i zwyczajów uczestników i wybierać te sektory
czy organizacje do których łatwiej trenerowi się dopasować i naturalniej zbudować
autorytet.
Dr Agnieszka Zielonka
Akademia JA