Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl

Transkrypt

TEMAT
TREŚCI PROGRAMOWE
CELE
ŚCIEŻKI EDUKACYJNE
1. Polska dziś
–
–
–
–
–
Położenie państwa polskiego.
Granice naturalne i sztuczne Polski.
Powierzchnia i ludność.
Państwa sąsiadujące z Polską.
Ustrój państwa polskiego.
Po zakończonej lekcji uczeń potrafi:
– poprawnie posługiwać się nowo
poznanym słownictwem: granice
naturalne i sztuczne, ustrój
państwa, republika demokratyczna,
konstytucja (P), państwo prawne (PP),
– określić położenie naszego kraju (P),
– omówić przebieg granic Polski (P),
– wymienić państwa sąsiadujące
z Rzecząpospolitą Polską (P),
– wytłumaczyć, na czym polega ustrój
republiki demokratycznej (P),
– wyjaśnić, dlaczego Polska jest
państwem prawnym (PP).
WYCHOWANIE PATRIOTYCZNE
I OBYWATELSKIE
Prawa i obowiązki obywatelskie.
Jednostka, społeczeństwo, naród,
państwo.
2. Początek państwa
–
–
–
–
–
–
Początki państwa Polan.
Państwo Mieszka I.
Chrzest Polski.
Państwo Bolesława Chrobrego.
Zjazd gnieźnieński.
Koronacja Bolesława Chrobrego.
poznanym słownictwem: Słowianie,
Polanie, Wiślanie, zjazd gnieźnieński,
wojna podjazdowa (P), relikwie,
pomazaniec (PP),
– wyjaśnić daty: 966, 972, 1000,
1002–1018, 1025 (P),
– powiedzieć, kim byli: Mieszko I,
Bolesław Chrobry, św. Wojciech (P),
Dobrawa (PP),
– wskazać na mapie Cedynię (P),
– wymienić najważniejsze plemiona
zamieszkujące ziemie polskie (P),
– wskazać na mapie państwo polskie
za panowania Mieszka I i Bolesława
Chrobrego (P),
– omówić początki naszego państwa (P),
– wyjaśnić, dlaczego Mieszko I przyjął
chrzest (P),
– opowiedzieć o sukcesach politycznych
Bolesława Chrobrego (P),
– ocenić znaczenie przyjęcia chrztu dla
państwa polskiego (PP),
– prezentować własny punkt widzenia (PP).
I OBYWATELSKIE
Wartości i normy życia społecznego.
Sylwetki wielkich Polaków.
poznanym słownictwem: dynastia
Piastów, rozbicie dzielnicowe,
Krzyżacy, Mongołowie (Tatarzy),
lenno, Akademia Krakowska (P),
jałmużna (PP),
I OBYWATELSKIE
państwo. Wartości i normy życia
społecznego. Kategorie dobra wspólnego.
Patriotyzm. Kultura społeczna
i polityczna. Sylwetki wielkich Polaków.
I. MOJA OJCZYZNA – POLSKA
CZĘŚĆ
3. Dynastia Piastów
– Testament Bolesława Krzywoustego.
– Sprowadzenie Krzyżaków przez
Konrada Mazowieckiego.
– Najazd Mongołów.
– Panowanie Władysława Łokietka.
– Państwo polskie za Kazimierza
Wielkiego.
EDUKACJA REGIONALNA –
DZIEDZICTWO KULTUROWE
W REGIONIE
Sylwetki osób zasłużonych dla środowiska
lokalnego, regionu i kraju.
– wyjaśnić daty: 1138, 1230, 1308,
1320, 1364, 1370 (P), 1241, 1300,
1331 (PP),
– powiedzieć, kim byli: Bolesław
Krzywousty, Władysław Łokietek,
Kazimierz Wielki (P), Konrad
Mazowiecki, Wacław II (PP),
– wskazać na mapie Legnicę i Płowce (P),
– omówić stosunki polsko-krzyżackie za
panowania Piastów (P),
– wytłumaczyć, dlaczego króla
Kazimierza nazwano Wielkim (P),
– podać przyczyny rozbicia
dzielnicowego (PP),
– wyjaśnić, dlaczego mieszkańcy ziem
polskich chcieli zjednoczenia (PP).
4. Jagiellonowie na polskim
tronie
5. Wiek XVI
– Unia polsko-litewska.
– Wielka wojna z zakonem krzyżackim.
– Wojna trzynastoletnia.
– „Złoty wiek” w dziejach państwa
polskiego.
– Hołd pruski.
– Unia polsko-litewska w Lublinie.
– Demokracja szlachecka.
– Panowanie Stefana Batorego.
Jagiellonów, unia personalna, pierwszy
pokój toruński, inkorporacja, drugi
pokój toruński, Prusy Królewskie,
Prusy Zakonne (P),
– wyjaśnić daty: 1370, 1384, 1385,
1386, 1410, 1411, 1454–1466 (P),
– powiedzieć, kim byli: Ludwik
Węgierski, Jadwiga, Władysław
Jagiełło, Kazimierz Jagiellończyk (P),
Władysław Warneńczyk (PP),
– wskazać na mapie Krewo
i Grunwald (P),
– omówić przyczyny zawarcia unii
polsko-litewskiej oraz jej warunki (P),
– wymienić postanowienia pierwszego
pokoju toruńskiego (P),
– opowiedzieć o konflikcie
polsko-krzyżackim w latach
1454–1466 i jego skutkach (P),
– skutecznie się komunikować (P),
– planować i organizować pracę
w grupie (PP).
I OBYWATELSKIE
– poprawnie posługiwać się
nowo poznanym słownictwem:
„złoty wiek”, hołd pruski, unia
realna, sejm walny, demokracja
szlachecka, wolna elekcja, Prusy
Książęce (P),
I OBYWATELSKIE
W REGIONIE
Miejscowe podania, przysłowia,
architektura. Sylwetki osób zasłużonych
dla środowiska lokalnego, regionu
i kraju.
6. Stulecie wojen
– Królowie z dynastii Wazów.
– Powstanie Kozaków pod wodzą
Bohdana Chmielnickiego.
– Wojny polsko-szwedzkie – „potop”.
– Wojny polsko-tureckie w XVII w.
– wyjaśnić daty: 1525, 1569, 1572 (P),
1506, 1576 (PP),
– powiedzieć, kim byli: Zygmunt Stary,
Zygmunt August, Henryk Walezy,
Stefan Batory (P), Bona (PP),
– wymienić przyczyny i skutki hołdu
pruskiego (P),
– wyjaśnić, dlaczego czasy
zygmuntowskie nazwano „złotym
wiekiem” (P),
– zlokalizować na mapie Prusy
Królewskie i Prusy Książęce (P),
– omówić przyczyny i skutki zawarcia
unii realnej przez Polskę i Litwę (P),
– wskazać różnice między unią realną
a personalną (P),
– wyjaśnić, na czym polegała
demokracja szlachecka (P),
– omówić politykę zagraniczną Stefana
Batorego (PP),
w grupie (PP),
– prezentować własny punkt
widzenia (PP),
– rozwiązywać problemy w twórczy
sposób (PP),
– przygotować się do publicznych
wystąpień (PP).
W REGIONIE
i kraju.
Wazów, Kozacy, „potop” (P),
– wyjaśnić daty: 1605, 1648, 1654,
1655, 1657, 1660, 1683 (P),
– powiedzieć, kim byli: Zygmunt III,
Władysław IV, Jan Kazimierz,
Jan III Sobieski (P), Bohdan
Chmielnicki, Stefan Czarniecki (PP),
– wskazać na mapie: Kircholm,
Beresteczko, Częstochowę, Oliwę,
Chocim, Wiedeń (P),
– omówić przyczyny, przebieg i skutki
wojen toczonych przez Rzeczpospolitą
w XVII w. (P),
w grupie (PP).
I OBYWATELSKIE
W REGIONIE
i kraju.
– Złota wolność szlachecka.
– Panowanie dynastii Sasów.
– Polska za panowania Stanisława
Augusta Poniatowskiego.
– Konstytucja 3 maja.
– Rozbiory Polski.
7. Trzy rozbiory
8. O wolną Polskę
–
–
–
–
–
Legiony Polskie we Włoszech.
Księstwo Warszawskie.
Powstanie listopadowe.
Powstanie styczniowe.
Rusyfikacja i germanizacja narodu
polskiego.
poznanym słownictwem: magnat,
złota wolność, liberum veto, dynastia
Sasów, I, II i III rozbiór Polski,
Komisja Edukacji Narodowej,
Sejm Wielki (Sejm Czteroletni),
Konstytucja 3 maja, insurekcja
kościuszkowska (P), czasy
stanisławowskie, konfederacja (PP),
– wyjaśnić daty: 1772, 1788–1792,
3 V 1791, 1793, 1794, 1795 (P),
1792 (PP),
– powiedzieć, kim byli: August II
Mocny, August III, Stanisław August
Poniatowski, Tadeusz Kościuszko (P),
Hugo Kołłątaj (PP),
– wskazać na mapie Targowicę
i Racławice (P),
– pokazać na mapie zmiany terytorialne,
będące wynikiem rozbiorów (P),
– wyjaśnić, na czym polegała złota
wolność szlachecka (P),
– wymienić postanowienia Konstytucji
3 maja (P),
– omówić okoliczności zawarcia
konfederacji targowickiej i jej cele (P),
– przedstawić okoliczności,
w jakich doszło do insurekcji
kościuszkowskiej (P),
– opisać przebieg powstania
kościuszkowskiego (P),
– omówić okoliczności, w jakich doszło
do rozbiorów Polski (P),
w grupie (PP),
widzenia (PP).
I OBYWATELSKIE
i polityczna. Prawa i obowiązki
obywatelskie. Sylwetki wielkich Polaków.
poznanym słownictwem: Legiony
Polskie, Księstwo Warszawskie,
Królestwo Polskie, powstanie
listopadowe, „noc listopadowa”,
powstanie styczniowe, rusyfikacja,
praca organiczna, germanizacja,
Galicja (P), branka (PP),
I OBYWATELSKIE
Godło i hymn państwowy. Lokalne
miejsca pamięci narodowej.
W REGIONIE
i kraju.
9. Niepodległe państwo
– Polskie orientacje polityczne podczas
I wojny światowej.
– Powstanie niepodległego państwa
polskiego.
– Wojna z Rosją Radziecką.
– Spory graniczne między Polską
a Niemcami i Czechosłowacją.
– wyjaśnić daty: 1797, 1807, 1815,
1830, 1863 (P),
– powiedzieć, kim byli: Jan Henryk
Dąbrowski, Piotr Wysocki (P), Józef
Wybicki (PP),
– opowiedzieć o utworzeniu Legionów
Polskich (P),
– opowiedzieć o walkach Polaków
u boku Napoleona Bonapartego (P),
– podać okoliczności powstania Księstwa
Warszawskiego i Królestwa Polskiego (P),
– wymienić przyczyny wybuchu
powstania listopadowego oraz
styczniowego (P),
– wyjaśnić, na czym polegała rusyfikacja
i germanizacja (P),
– wymienić sposoby walki Polaków
o zachowanie polskości (P),
– wyjaśnić okoliczności powstania
hymnu polskiego (PP),
– porównać powstanie listopadowe ze
styczniowym (PP),
w grupie (PP).
W REGIONIE
architektura. Elementy historii regionu
i ich związki z historią własnej rodziny.
lokalnego, regionu i kraju.
poznanym słownictwem: I wojna
światowa, państwa centralne, ententa,
Legiony Polskie, ustrój komunistyczny,
traktat wersalski, Wolne Miasto
Gdańsk, powstanie wielkopolskie,
plebiscyt, powstania śląskie,
Zaolzie (P), Komitet Narodowy Polski,
Śląsk Cieszyński (PP),
– wyjaśnić daty: 1914, 11 XI 1918,
1919, 1920, 1921 (P),
– powiedzieć, kim byli Roman Dmowski
i Józef Piłsudski (P),
– wymienić najważniejsze państwa biorące udział w I wojnie światowej (P),
– scharakteryzować polskie orientacje
polityczne, które istniały podczas
I wojny światowej (P),
– opowiedzieć o wydarzeniach, które
kształtowały niepodległe państwo
polskie (P),
– wskazać na mapie granice państwa
polskiego po I wojnie światowej (P).
I OBYWATELSKIE
Lokalne miejsca pamięci narodowej.
W REGIONIE
lokalnego, regionu i kraju. Elementy
historii regionu i ich związki z historią
i tradycją własnej rodziny.
10. Ponownie wymazana
z mapy
11. Droga do wolności
– Druga Rzeczpospolita.
– Kampania wrześniowa.
– Okupacja niemiecka i radziecka ziem
polskich.
– Holokaust.
– Polskie Państwo Podziemne.
–
–
–
–
Akcja „Burza”.
Powstanie warszawskie.
Rządy komunistów w Polsce.
Strajki i demonstracje robotników
w PRL.
– Trzecia Rzeczpospolita.
poznanym słownictwem: druga
Rzeczpospolita, przewrót majowy,
sanacja, Centralny Okręg Przemysłowy
(COP), rasizm, Generalne
Gubernatorstwo, holokaust (szoah),
Armia Krajowa (AK), konspiracja,
rząd londyński, Polskie Państwo
Podziemne (P), mały sabotaż (PP),
– wyjaśnić daty: 1926, 1 IX 1939,
17 IX 1939 (P),
– opisać, jakie trudności musiała
pokonać odrodzona Polska (P),
– pokazać na mapie miejsca
ważniejszych bitew kampanii
wrześniowej (P),
– wskazać na mapie granice okupacji
niemieckiej i radzieckiej do
VI 1941 r. (P),
– omówić politykę okupantów wobec
Polaków i Żydów (P),
– opowiedzieć, w jaki sposób Polacy
walczyli z niemiecką okupacją (P),
– wytłumaczyć, dlaczego Polska poniosła
klęskę w kampanii wrześniowej (PP).
I OBYWATELSKIE
– posługiwać się nowo poznanym
słownictwem: akcja „Burza”, powstanie
warszawskie, Polska Zjednoczona
Partia Robotnicza (PZPR), stalinizm,
Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL),
gospodarka centralnie planowana,
„Solidarność”, stan wojenny,
rozmowy „okrągłego stołu”, trzecia
Rzeczpospolita (P), Polski Komitet
Wyzwolenia Narodowego (PKWN),
Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej,
Urząd Bezpieczeństwa (UB) (PP),
– wyjaśnić daty: 1 VIII 1944, 8 V 1945,
1956, 1970, VIII 1980, 13 XII 1981,
1989 (P),
– powiedzieć, kim byli Lech Wałęsa (P)
i Wojciech Jaruzelski (PP),
– omówić przyczyny i przebieg powstania
warszawskiego (P),
– wytłumaczyć, w jaki sposób komuniści
zdobyli władzę w Polsce (P),
I OBYWATELSKIE
W REGIONIE
i kraju.
W REGIONIE
i kraju.
– wymienić przyczyny wybuchu
strajków i demonstracji robotniczych
w PRL (P),
– omówić wydarzenia, które
doprowadziły do powstania trzeciej
Rzeczypospolitej (P),
– wskazać przyczyny klęski powstania
warszawskiego (PP),
w grupie (PP),
widzenia (PP).
Moja ojczyzna – Polska
(lekcja powtórzeniowa)
– Państwo egipskie.
– Monarchia despotyczna.
– Społeczeństwo egipskie.
II. PAŃSTWO
1. Państwo w cieniu piramid
– wymienić najważniejsze wydarzenia
z historii narodu i państwa
polskiego (P),
– przyporządkować postaciom historycznym wydarzenia i określenia (P),
– szanować odmienne poglądy (P),
– podejmować indywidualne decyzje (PP),
widzenia (PP),
– oceniać własną naukę (PP).
2. Pierwsza w świecie
demokracja
–
–
–
–
Miasta-państwa greckie.
Demokracja ateńska.
Ostracyzm.
Demokracja pośrednia.
poznanym słownictwem: państwo,
faraon, Ra (Re), monarchia
despotyczna, piramidy, wezyr (P),
Ozyrys, hieroglify, biurokracja (PP),
– wymienić uprawnienia faraona (P),
– wyjaśnić, dlaczego budowano
piramidy (P),
– nazwać ustrój, który panował
w Egipcie (P),
– przedstawić hierarchię społeczeństwa
egipskiego (P),
– omówić zadania poszczególnych grup
społecznych (P),
– wskazać przyczyny utworzenia państwa
przez mieszkańców Egiptu (PP).
I OBYWATELSKIE
państwo. Jednostka i grupa. Życie
w grupie. Wartości i normy życia
poznanym słownictwem: polis,
arystokracja, demokracja,
Zgromadzenie Ludowe, tyrania,
I OBYWATELSKIE
państwo. Jednostka i grupa.
Życie w grupie.
EDUKACJA PROZDROWOTNA
Podstawowe zasady i reguły obowiązujące
w relacjach międzyludzkich.
EDUKACJA EKOLOGICZNA
Style życia i ich związek z wyczerpywaniem zasobów naturalnych.
ostracyzm, system przedstawicielski,
demokracja pośrednia, demokracja
bezpośrednia (P), Rada
Pięciuset (PP),
powiedzieć, kim był Perykles (P),
wskazać na mapie ateńską polis (P),
wytłumaczyć, w jaki sposób powstała
demokracja (P),
opowiedzieć, jak działało
Zgromadzenie Ludowe (P),
wyjaśnić, czym był ostracyzm (P),
skutecznie się komunikować (P),
szanować odmienne poglądy (P),
omówić funkcje Rady Pięciuset (PP),
ocenić demokrację ateńską (PP),
porównać demokrację ateńską
z dzisiejszą (PP),
efektywnie pracować w grupie (PP),
rozwiązywać problemy w twórczy
sposób (PP),
prezentować własny punkt
widzenia (PP).
Prawa i obowiązki obywatelskie. Wartości
i normy życia społecznego. Kategorie
dobra wspólnego.
poznanym słownictwem: monarchia
feudalna, lenno, wasal, senior,
poddany, anarchia feudalna,
rozdrobnienie feudalne, monarchia
stanowa (P), drabina feudalna (PP),
– wyjaśnić daty: 476, 1492 (P),
– omówić cechy monarchii
feudalnej (P),
– wyjaśnić, jak powstała i działała
monarchia stanowa (P),
– opowiedzieć, jak funkcjonował ustrój
feudalny (PP),
– porównać monarchię feudalną
z monarchią stanową (PP),
w grupie (PP),
widzenia (PP).
I OBYWATELSKIE
poznanym słownictwem: absolutyzm
(monarchia absolutna), władza
ustawodawcza, władza wykonawcza,
I OBYWATELSKIE
społecznego.
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
II. PAŃSTWO
–
3. Państwa średniowiecza
4. Absolutyzm i monarchie
konstytucyjne
–
–
–
–
Monarchia feudalna.
Rozdrobnienie feudalne.
Monarchia stanowa.
Przywileje stanowe.
– Monarchia absolutna.
– Rządy Ludwika XIV.
– Trójpodział władzy według
Monteskiusza.
– Ustrój monarchii konstytucyjnej.
–
–
–
–
–
–
–
–
II. PAŃSTWO
–
5. Ustrój Rzeczypospolitej
Polskiej
–
–
–
–
–
Monarchia stanowa.
Demokracja szlachecka.
Republika demokratyczna.
Ustrój socjalistyczny.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej.
władza sądownicza, monarchia
konstytucyjna (P), żołd, umowa
społeczna (PP),
powiedzieć, kim byli Ludwik XIV
i Monteskiusz (P),
wytłumaczyć, dlaczego upadła
monarchia stanowa we Francji (P),
wyjaśnić, na czym, według
Monteskiusza, polegał trójpodział
władzy (P),
porównać monarchię absolutną
z konstytucyjną (PP),
planować i organizować pracę
w grupie (PP),
prezentować własny punkt
widzenia (PP),
rozwiązywać problemy w twórczy
sposób (PP),
przygotować się do publicznych
wystąpień (PP).
poznanym słownictwem: republika,
ustrój socjalistyczny, sejm, senat,
prezydent, rząd, czynne prawo
wyborcze, bierne prawo wyborcze,
partia polityczna, referendum (P),
program polityczny (PP),
– omówić systemy ustrojowe, które
istniały w Polsce (P),
– wyjaśnić, w jakich okolicznościach
Polska po 1989 r. ponownie stała się
republiką demokratyczną (P),
– wymienić podstawowe organy władzy
w trzeciej Rzeczypospolitej i ich
uprawnienia (P),
– wskazać różnice między biernym
a czynnym prawem wyborczym (P),
– wyjaśnić, na czym polega
referendum (P),
sposób (PP),
widzenia (PP),
wystąpień (PP).
I OBYWATELSKIE
społecznego. Prawa i obowiązki
obywatelskie.
W REGIONIE
Elementy historii regionu.
– Etapy integracji europejskiej.
– Instytucje Unii Europejskiej.
– Droga Polski do Unii Europejskiej.
II. PAŃSTWO
6. Zjednoczona Europa
Państwo
III. SPOŁECZEŃSTWO
1. Rzym niewolników
poznanym słownictwem: Rada
Europy, integracja, Europejska
Wspólnota Gospodarcza (EWG),
Wspólnota Europejska, Traktat
o Unii Europejskiej, Rada
Europejska, Rada Unii Europejskiej,
Komisja Europejska, Parlament
Europejski (P),
– wyjaśnić daty: 1949, 1993, 1994 (P),
1958 (PP),
– podać przyczyny jednoczenia się
Europy Zachodniej (P),
– omówić etapy integracji europejskiej (P),
– wskazać na mapie państwa
członkowskie i kandydujące do Unii
Europejskiej (P),
– scharakteryzować instytucje Unii
Europejskiej (P),
– wymienić argumenty za przystąpieniem
Polski do Unii Europejskiej
i przeciwko niemu (PP),
sposób (PP),
– prezentować własny punkt widzenia (PP),
wystąpień (PP).
I OBYWATELSKIE
– opowiedzieć o formach sprawowania
władzy na przestrzeni dziejów (P),
– porównać systemy ustrojowe (PP),
– efektywnie pracować w grupie (PP),
widzenia (PP).
– Ustroje państwa rzymskiego.
– Struktura społeczna Rzymu.
– Niewolnictwo.
społeczeństwo, patrycjusz, plebejusze
(plebs), wyzwoleniec, proletariusz,
patron, klient (P),
– powiedzieć, kto sprawował rządy
w starożytnym Rzymie (P),
– omówić położenie niewolników (P),
– scharakteryzować grupy społeczne
w Rzymie (P),
I OBYWATELSKIE
społecznego.
– wyjaśnić związek między patronem
a klientem (P),
w grupie (PP).
2. Stany średniowiecznej
Europy
3. Społeczeństwo pieniądza
4. Dzisiejsze społeczeństwa
–
–
–
–
Grupy społeczne w średniowieczu.
Duchowieństwo w średniowieczu.
Przywileje rycerstwa.
Podział średniowiecznego
mieszczaństwa.
– Zależności średniowiecznego chłopa.
– Deklaracja Praw Człowieka
i Obywatela.
– Rewolucja przemysłowa.
– Podział społeczeństwa po rewolucji
przemysłowej.
– Społeczeństwo polskie.
– Społeczeństwo niemieckie.
– Społeczeństwo etiopskie.
poznanym słownictwem: dziesięcina,
rada miejska, patrycjat, pospólstwo,
plebs, pańszczyzna, czynsz, przypisanie
do ziemi (P), celibat (PP),
– opowiedzieć o życiu stanów
średniowiecznej Europy (P),
– wskazać różnice w położeniu
poszczególnych stanów (PP),
w grupie (PP).
I OBYWATELSKIE
społecznego.
poznanym słownictwem:
Deklaracja Praw Człowieka
i Obywatela, „stary ład”,
związki zawodowe, strajki,
migrować, klasy społeczne (P),
cenzus majątkowy, ubezpieczenia
społeczne, legalizować (PP),
– wymienić hasła społeczne, które
głosiła Deklaracja Praw Człowieka
i Obywatela (P),
– wyjaśnić, na czym polegał „stary
ład” (P),
– opowiedzieć o warunkach życia i pracy
robotników w XVIII–XIX w. (P),
– omówić sposoby walki robotników
o poprawę warunków pracy (P),
– scharakteryzować podział
społeczeństwa po rewolucji
przemysłowej (P),
w grupie (PP).
I OBYWATELSKIE
społecznego. Kategoria dobra wspólnego.
poznanym słownictwem: mniejszość
narodowa, przyrost naturalny, imigranci (P), charytatywny, etniczny (PP),
I OBYWATELSKIE
W REGIONIE
Elementy historii regionu.
5. Problemy dzisiejszych
społeczeństw
–
–
–
–
–
Terroryzm.
Imigracja.
Rasizm.
Narkomania.
Zachowania aspołeczne, zachowania
prospołeczne.
IV. KULTURA
Społeczeństwo
1. Kraj miłośników mądrości
– wskazać na mapie Polskę, Niemcy
i Etiopię oraz określić ich położenie
geograficzne (P),
– porównać warunki społeczno-gospodarcze Polski, Niemiec i Etiopii (PP),
– wytłumaczyć przyczyny niskiego bądź
wysokiego poziomu życia ludności tych
państw (PP),
w grupie (PP).
w relacjach międzyludzkich. Ochrona
przed zagrożeniami naturalnymi
i cywilizacyjnymi.
poznanym słownictwem: terroryzm,
rasizm, azyl polityczny, narkotyk,
narkomania, zachowanie aspołeczne,
zachowanie prospołeczne (P),
– określić przyczyny i skutki
terroryzmu, imigracji, narkomanii
i zachowań aspołecznych (P), a także
podać sposoby rozwiązania tych
problemów (PP),
w grupie (PP),
sposób (PP).
I OBYWATELSKIE
– opowiedzieć, jak dzieliły się
społeczeństwa w ciągu dziejów (P),
– omówić prawa, obowiązki
i warunki życia poznanych grup
społecznych (P),
– wymienić główne problemy dzisiejszych
społeczeństw (P) oraz podać sposoby
ich rozwiązania (PP),
– porównać warunki społeczno-gospodarcze Polski, Niemiec i Etiopii (PP),
w grupie (PP).
–
–
–
–
–
–
Okres klasyczny.
Okres hellenistyczny.
Architektura i rzeźba grecka.
Twórczość Homera.
Teatr grecki.
Filozofia i nauka starożytnej Grecji.
poznanym słownictwem: kultura,
okres klasyczny, okres hellenistyczny,
Akropol, Partenon, filozofia,
logika (P), idealizm, etyka (PP),
w relacjach międzyludzkich. Ochrona
przed zagrożeniami naturalnymi i cywilizacyjnymi. Przyczyny i skutki nałogów
oraz używania środków psychoaktywnych.
Poznawanie zagrożeń cywilizacyjnych.
Radzenie sobie w sytuacjach trudnych
i umiejętność szukania pomocy. Zachowania sprzyjające i zagrażające zdrowiu.
– powiedzieć, kim byli: Fidiasz, Myron,
Homer, Ajschylos, Sofokles, Sokrates,
Platon, Arystoteles (P), Euklides,
Archimedes (PP),
– określić ramy czasowe okresu
klasycznego i hellenistycznego
w kulturze greckiej (P),
– wskazać dziedziny sztuki, z których do
dziś słyną starożytni Grecy (P),
– wymienić antycznych artystów, pisarzy
i filozofów oraz ich osiągnięcia (P),
– rozróżnić porządki architektoniczne
kolumn greckich (PP),
– uzasadnić, że jesteśmy spadkobiercami
kultury starożytnych Greków (PP).
– Architektura i rzeźba starożytnego
Rzymu.
– Prawo rzymskie.
– Poezja.
– Rzymskie dziedzictwo.
poznanym słownictwem: kopuła,
łuk architektoniczny, Panteon,
łuk triumfalny, Koloseum, termy
Karakalli, fresk, łacina, języki
romańskie (P), mozaika, realistyczny,
satyra, poemat (PP),
– powiedzieć, kim byli: Wergiliusz,
Horacy, Owidiusz, Juliusz Cezar (P),
– wymienić najważniejsze osiągnięcia
techniczne Rzymian (P),
– omówić znane zasady rzymskiego
prawa, które obowiązują do dziś (PP),
– porównać osiągnięcia kulturalne
starożytnych Greków z dorobkiem
Rzymian (PP),
– dostrzec ciągłość rozwoju
cywilizacyjnego (PP).
I OBYWATELSKIE
Prawa i obowiązki obywatelskie. Wartości
i normy życia społecznego. Kategoria
dobra wspólnego.
3. Uniwersalna kultura
średniowiecza
– Wpływ Kościoła na kulturę
europejską.
– Styl romański, styl gotycki.
– Szkoły w średniowieczu.
– Scholastyka.
– Literatura.
– Uniwersalizm.
styl romański, styl gotycki,
teologia, scholastyka, trubadurzy,
misteria (P), chorał gregoriański,
ostrołuki, łuki przyporowe,
uniwersalizm (PP),
– określić ramy czasowe średniowiecza (P),
– podać cechy stylu romańskiego
i gotyckiego (P),
– wymienić szkoły, jakie istniały
w średniowieczu (P),
I OBYWATELSKIE
Kategoria dobra wspólnego.
IV. KULTURA
2. „Wzniosłem pomnik
trwalszy od spiżu”...
– wskazać miasta, w których powstały
pierwsze uniwersytety (P),
– omówić rodzaje średniowiecznych
utworów literackich (P),
– wyjaśnić, na czym polegał
uniwersalizm średniowiecznej
kultury (PP),
w grupie (PP).
–
–
–
–
Humanizm.
Twórcy włoskiego renesansu.
Wynalazek Jana Gutenberga.
Kultura renesansu w Polsce.
poznanym słownictwem: odrodzenie
(renesans), humanista, humanizm (P),
– powiedzieć, kim byli: Filippo
Brunelleschi, Michał Anioł,
Leonardo da Vinci, Jan Gutenberg,
Jan Zamoyski, Mikołaj Rej, Jan
Kochanowski, Mikołaj Kopernik (P),
– określić ramy czasowe renesansu (P),
– wymienić twórców włoskiego
renesansu i ich dzieła (P),
– wskazać twórców polskiego odrodzenia
i ich osiągnięcia (P),
– omówić znaczenie wynalazku
druku (PP),
– porównać kulturę średniowieczną
z kulturą odrodzenia (PP),
w grupie (PP),
widzenia (PP).
I OBYWATELSKIE
Kategoria dobra wspólnego. Sylwetki
wielkich Polaków.
5. Od baroku do oświecenia
–
–
–
–
–
Barok w Europie.
Sarmatyzm.
Oświecenie.
Encyklopedyści.
Twórcy oświeceniowi w Polsce.
poznanym słownictwem: barok,
Sarmata, sarmatyzm, oświecenie,
Wielka Encyklopedia Francuska,
publicysta (P), encyklopedyści, obiady
czwartkowe (PP),
– powiedzieć, kim byli: Ignacy
Krasicki (P), Jan Jakub Rousseau,
Julian Ursyn Niemcewicz (PP),
– określić ramy czasowe baroku
i oświecenia (P),
– podać charakterystyczne cechy sztuki
i literatury barokowej (P),
I OBYWATELSKIE
wielkich Polaków.
IV. KULTURA
4. Odrodzenie
– wyjaśnić, czym był sarmatyzm,
i wymienić jego główne cechy (P),
– przedstawić poglądy myślicieli
oświecenia (P),
– wymienić przedstawicieli polskiego
oświecenia (P),
– omówić najważniejsze cele polskich
zwolenników oświecenia (PP),
w grupie (PP).
– Romantyzm w Europie.
– Przedstawiciele polskiego
romantyzmu.
– Twórcy polskiego pozytywizmu.
poznanym słownictwem: romantyzm,
Wielka Emigracja, polski mesjanizm,
wieszcz narodowy, pozytywizm,
Trylogia, wynarodowienie (P), styl
neogotycki (PP),
– powiedzieć, kim byli: Adam
Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Zygmunt
Krasiński, Fryderyk Chopin, Bolesław
Prus, Maria Konopnicka, Henryk
Sienkiewicz, Jan Matejko (P),
– wymienić twórców romantyzmu
i pozytywizmu (P),
– dostrzec ciągłość przemian
cywilizacyjnych (PP),
– porównać poglądy romantyków
z poglądami pozytywistów (PP),
w grupie (PP),
widzenia (PP),
sposób (PP).
I OBYWATELSKIE
wielkich Polaków.
7. Kultura dziś
– Wynalazki techniczne z XIX i XX w.
– Wady i zalety Internetu.
– Kultura masowa i elitarna.
poznanym słownictwem: Internet,
poczta elektroniczna (e-mail),
kultura masowa, kultura elitarna (P),
globalna wioska, rzeczywistość
wirtualna (PP),
– wskazać wynalazki z XIX i XX w.,
które wpłynęły na rozwój kultury (P),
– przedstawić wady i zalety korzystania
z Internetu (P),
I OBYWATELSKIE
Kategoria dobra wspólnego.
IV. KULTURA
6. Kultura XIX wieku
EDUKACJA CZYTELNICZA
I MEDIALNA
Komunikacja werbalna i niewerbalna,
bezpośrednia i medialna. Rodzaje
mediów – ich istota i zasady
funkcjonowania.
Kultura
– przedstawić osiągnięcia kulturalne
w ciągu wieków (P),
– wymienić największych twórców i ich
dzieła (P),
– podejmować indywidualne
decyzje (PP),
w grupie (PP),
widzenia (PP).
1. Bogowie Olimpu
–
–
–
–
2. Judaizm
– Religia monoteistyczna.
– Działalność Abrahama, Mojżesza
i Salomona.
Bogowie greccy.
Mity greckie.
Rola wyroczni.
Życie po śmierci.
– posługiwać się nowo poznanym
słownictwem: religia, Olimp, politeizm
(wielobóstwo, religia politeistyczna),
mit, heros, Hades (P), Chaos (PP),
– wymienić najważniejszych bogów
greckich i dziedziny, którymi się
opiekowali (P),
– wyjaśnić, jak starożytni Grecy
wyobrażali sobie swoich bogów (P),
– przedstawić historię najważniejszych
bogów i herosów greckich (PP),
– omówić sposoby czczenia bogów przez
Greków (PP),
– przedstawić wyobrażenia Greków
o życiu po śmierci (PP),
w grupie (PP).
V. RELIGIA
IV. KULTURA
– wymienić znane dzieła kultury
elitarnej i masowej (P),
– wyjaśnić, czym różni się kultura
masowa od elitarnej (PP),
– uzasadnić swoje przewidywania
dotyczące rozwoju kultury
w następnych kilkudziesięciu
latach (PP),
w grupie (PP),
widzenia (PP).
poznanym słownictwem: Jahwe,
Funkcje i charakterystyka komunikatów
medialnych: drukowanych, obrazowych,
dźwiękowych, audiowizualnych
i multimedialnych.
– Zasady judaizmu.
– Biblia.
–
–
–
–
–
–
–
V. RELIGIA
–
–
3. Chrześcijaństwo
–
–
–
–
–
Działalność Jezusa Chrystusa.
Prześladowania chrześcijan.
Zasady katolicyzmu.
Schizma wschodnia.
Reformacja.
monoteizm (jedynobóstwo, religia
monoteistyczna), judaizm, Ziemia
Obiecana, dekalog, naród wybrany,
prorok, mesjasz, Biblia, Tora, Talmud,
szabat (P), świątynia jerozolimska,
faryzeusz, koszerny (PP),
powiedzieć, kim byli: Abraham,
Mojżesz, Salomon (P),
wskazać na mapie współczesny
Izrael (P) i główne miejsca, w których
żyją wyznawcy judaizmu (PP),
opowiedzieć o działalności i zasługach
Abrahama, Mojżesza i Salomona (P),
wymienić zasady obowiązujące
wyznawców judaizmu (P),
omówić rodzaje ksiąg, z których składa
się Biblia (PP),
wyjaśnić przyczyny rozproszenia
narodu żydowskiego (PP),
wskazać różnice między politeizmem
a monoteizmem (PP),
planować i organizować pracę
w grupie (PP).
chrześcijaństwo, katolicyzm, Stary
i Nowy Testament, Ewangelia, schizma
wschodnia, prawosławie, reformacja,
Kościoły protestanckie, Kościół
luterański (P), sobór (PP),
– powiedzieć, kim byli: Jezus Chrystus,
św. Paweł, Marcin Luter (P),
– wyjaśnić daty: 313, 381, 1054, 1517 (P),
– omówić początki chrześcijaństwa (P),
– opowiedzieć o działalności Jezusa
Chrystusa, św. Pawła, Marcina
Lutra (P),
– przedstawić główne zasady religii
katolickiej (P),
– podać przyczyny i skutki schizmy
wschodniej (P),
– scharakteryzować przyczyny i skutki
rozłamu w Kościele katolickim
w XVI w. (P),
– omówić zasady Kościoła
luterańskiego (P),
– wyjaśnić przyczyny prześladowań
chrześcijan w starożytnym Rzymie (PP),
– omówić, kiedy i w jaki sposób zakończyły się represje chrześcijan (PP),
– wskazać obszary, na których
w XVI w. dominowały poszczególne
religie chrześcijańskie: katolicyzm,
prawosławie i protestantyzm (PP),
w grupie (PP).
V. RELIGIA
4. Islam
–
–
–
–
Działalność Mahometa.
Główne zasady islamu.
Podboje Arabów.
Współczesne problemy islamu.
Religia
VI. HANDEL
I WYTWÓRCZOŚĆ
1. Jak powstały pieniądze?
poznanym słownictwem: Allach,
islam, muzułmanin, Koran, państwo
teokratyczne, fundamentalizm (P),
hidżra (PP),
– wyjaśnić datę 622 (P),
– powiedzieć, kim był Mahomet (P),
– wskazać na mapie Mekkę
i Medynę (P),
– wymienić podstawowe obowiązki
muzułmanina (P),
– omówić główne założenia islamu (P),
– przedstawić najważniejsze problemy
dzisiejszego islamu (P).
– opowiedzieć o wierzeniach ludzi
w ciągu dziejów (P),
– wskazać różnice między
wyznaniami (PP),
– efektywnie pracować w grupie (PP).
–
–
–
–
Podział pracy w Mezopotamii.
Rozwój handlu wymiennego.
Środki płatnicze.
Handel w Imperium Rzymskim.
poznanym słownictwem: ekonomia,
Mezopotamia (Międzyrzecze),
nadwyżka pożywienia, Sumerowie,
podział pracy, handel wymienny,
płacidło (P),
– wskazać na mapie Bliski Wschód
i Mezopotamię (P),
– opowiedzieć, w jaki sposób dokonał
się podział pracy w starożytnej
Mezopotamii (P),
– wyjaśnić skutki podziału pracy (P),
– przedstawić zjawiska, które towarzyszyły rozwojowi handlu wymiennego (P),
I MEDIALNA
Dzieje pisma. Proces porozumiewania się
– jego składniki i kontekst społeczny.
– określić, kiedy zaczęto używać
pieniędzy (P),
– wymienić czynniki sprzyjające
rozwojowi handlu w Imperium
Rzymskim (P).
–
–
–
–
–
–
Gospodarka naturalna.
Rozwój miast.
Obrót bezgotówkowy.
Wielkie odkrycia geograficzne.
System nakładczy.
Narodziny kapitalizmu.
poznanym słownictwem: wędrówka
ludów, gospodarka naturalna, bank,
odpływ kruszców, inflacja, kapitał,
system nakładczy, kapitalizm (P),
obrót bezgotówkowy, weksel,
lombard (PP),
– wskazać na mapie: Wenecję, Genuę,
Florencję (P),
– podać przyczyny upadku gospodarczego starożytnego Rzymu (P),
– opowiedzieć, dlaczego w Europie
Zachodniej od V do X w. przeważała
gospodarka naturalna, i na czym ona
polegała (P),
– omówić czynniki, które doprowadziły
do rozwoju miast i handlu
w XI–XIII w. (P),
– wymienić przyczyny odkryć
geograficznych (P),
– opowiedzieć, jak powstał i działał
system nakładczy (P),
– wyjaśnić, dlaczego od XVI w. rozwój
gospodarczy Europy przebiegał dwiema
drogami (P),
– wyjaśnić, w jakim celu powstały
pierwsze banki i w jaki sposób
działały (PP),
w grupie (PP),
widzenia (PP).
3. Kapitalistyczna Europa
–
–
–
–
–
Rozwój manufaktur.
Teoria Adama Smitha.
Rewolucja przemysłowa.
Kolonializm.
Kryzysy w kapitalizmie.
poznanym słownictwem: manufaktura,
podaż, popyt, rynek zbytu, kolonie,
kolonializm, nadprodukcja, kryzys (P),
chałupnik (PP),
– wyjaśnić, dlaczego produkcja
w manufakturach była tańsza
VI. HANDEL I WYTWÓRCZOŚĆ
2. Początki kapitalizmu
I MEDIALNA
Proces porozumiewania się – jego
składniki i kontekst społeczny.
–
–
–
–
VI. HANDEL I WYTWÓRCZOŚĆ
–
–
–
4. Dzisiejsza gospodarka
–
–
–
–
Wolny rynek.
Zasady działania giełdy.
Obrót bezgotówkowy.
Sklepy internetowe.
poznanym słownictwem: dekolonizacja,
wolny rynek, giełda, akcje, karta
płatnicza (P), makler (PP),
– opowiedzieć, jakie zasady rządzą
wolnym rynkiem (P),
– wyjaśnić, jak działa giełda (P),
– wymienić zalety posiadania konta
bankowego (P),
– omówić, w jaki sposób dokonuje się
zakupów przez Internet (PP),
w grupie (PP).
VII. ŚRODOWISKO
NATURALNE
Handel i wytwórczość
1. Jak uniezależnić się
od przyrody?
niż wytwórczość w systemie
nakładczym (P),
przedstawić skutki gospodarcze
rewolucji przemysłowej (P),
omówić przyczyny tworzenia
i utrzymywania kolonii (P),
wymienić największe potęgi kolonialne
XVI–XIX w. (P),
podać przyczyny kryzysów
w kapitalizmie (P),
powiedzieć, kim był Adam Smith (PP),
scharakteryzować poglądy
ekonomiczne Adama Smitha (PP),
wyjaśnić, w jaki sposób
można przezwyciężyć kryzys
w kapitalizmie (PP).
I MEDIALNA
Komunikacja werbalna i niewerbalna,
bezpośrednia i medialna. Proces
porozumiewania się – jego składniki
i kontekst społeczny.
– omówić procesy i zjawiska
ekonomiczne od starożytności do
czasów współczesnych (P),
– efektywnie pracować w grupie (PP),
widzenia (PP).
– Myśliwi w starszej epoce kamiennej.
– Rolnicy w młodszej epoce kamiennej.
– Zmiany środowiska naturalnego
w starożytnej Grecji i starożytnym
Rzymie.
– Wykorzystanie środowiska
naturalnego w starożytnym Rzymie.
poznanym słownictwem: środowisko
naturalne, starsza epoka kamienna,
osiadły tryb życia, młodsza epoka
kamienna, środowisko sztuczne (P),
wyjałowić (PP),
– wyjaśnić, na czym polegała zależność
pierwszych myśliwych od przyrody (P),
Style życia i ich związek z wyczerpywaniem zasobów naturalnych. Degradacja
środowiska – przyczyny, wpływ na
zdrowie człowieka oraz jej związek
z formami działalności ludzi.
– wytłumaczyć, w jaki sposób ogień
uniezależnił człowieka od
przyrody (P),
– opowiedzieć na przykładzie starożytnej
Grecji i Rzymu, w jaki sposób człowiek
wykorzystywał przyrodę do własnych
celów (P),
– porównać wędrowny i osiadły tryb
życia człowieka (PP),
– zrozumieć skutki dokonywanych
przez ludzi zmian środowiska
naturalnego (PP),
w grupie (PP).
– Wpływ człowieka na środowisko
naturalne na przestrzeni dziejów.
– Degradacja środowiska naturalnego.
poznanym słownictwem: degradacja
środowiska naturalnego (P), rezerwat
przyrody (PP),
– opowiedzieć o wpływie człowieka na
środowisko naturalne na przestrzeni
dziejów (P),
– wymienić przykłady niszczycielskiej
działalności człowieka (P),
– opowiedzieć o zmianach w rolnictwie
XI–XIII w. (P),
– wyjaśnić wpływ rewolucji przemysłowej
na środowisko naturalne (P),
– wyjaśnić, dlaczego człowiek jest
największym zagrożeniem dla świata
przyrody (PP),
– omówić stopień zależności od przyrody
mieszkańców Europy Zachodniej we
wczesnym średniowieczu (PP),
w grupie (PP).
z formami działalności ludzi. Przykłady
miejsc, w których obserwuje się korzystne
i niekorzystne zmiany zachodzące
w środowisku przyrodniczym.
3. Człowiek i środowisko
dzisiaj
–
–
–
–
–
poznanym słownictwem: kwaśne
deszcze, efekt cieplarniany, globalne
ocieplenie, promieniowanie
ultrafioletowe, dziura ozonowa,
recykling (P), reaktor, materiały
radioaktywne (PP),
– podać przykłady katastrof
ekologicznych i omówić ich skutki (P),
z formami działalności ludzi. Przykłady
miejsc, w których obserwuje się korzystne
i niekorzystne zmiany zachodzące
w środowisku przyrodniczym.
VII. ŚRODOWISKO NATURALNE
2. Przyroda zależna
od człowieka
Współczesne katastrofy ekologiczne.
Kwaśne deszcze.
Efekt cieplarniany.
Dziura ozonowa.
Działania człowieka w celu ochrony
przyrody.
VII. ŚRODOWISKO NATURALNE
– omówić działania podejmowane
przez człowieka w celu ochrony
przyrody (P),
– zrozumieć konieczność podejmowania
działań na rzecz ochrony
środowiska (P),
– opowiedzieć, jak powstają kwaśne
deszcze i jakie są ich następstwa (PP),
– wyjaśnić, na czym polega globalne
ocieplenie, i jakie stanowi
ono zagrożenie dla środowiska
naturalnego (PP),
– wymienić czynniki, które powodują
powstanie dziury ozonowej,
i niebezpieczeństwa z tym
związane (PP),
w grupie (PP).
Środowisko naturalne
– opowiedzieć o związkach między
warunkami klimatycznymi a życiem
ludzi na przestrzeni dziejów (P),
– dostrzegać przejawy świadomej
ingerencji człowieka w środowisko
naturalne (PP),
w grupie (PP).

Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl

Transkrypt

Podobne dokumenty

Zasady bezpiecznej pracy w sieci umowa internetowa

Zarządzanie środowiskiem i gospodarka odpadami

Główne nurty w kulturze XX i XXI wieku

DZIAŁ 2 Instrumenty marketingu. 1P – produkt/usługa 19. Pojęcie

Społeczeństwo obywatelskie rozpoczyna się w

2 3 Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl

PYTANIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY

Bezpieczeństwo wewnętrzne państwa. Zagadnienia egzaminacyjne.

Nie podawaj swoich danych ! Zabezpiecz twój komputer ! Nie ufaj

Pobierz - Paweł Kozakiewicz