Panie Premierze,

Poznań, dnia 04.12.2007 r.
Pan
Donald Tusk
Prezes Rady Ministrów
Rzeczypospolitej Polskiej
Warszawa
Panie Premierze,
kaŜdy obywatel Rzeczypospolitej ma obowiązek przestrzegania prawa pozytywnego, zaś w szczególności wyraŜonego w akcie prawnym rangi ustawy. Dlatego bardzo
niepokoi mnie sytuacja, kiedy Prezes Rady Ministrów rozstrzyga kwestie będące w jego gestii w sposób nad wyraz woluntarystyczny.
Mam na myśli decyzję dotyczącą niezmiernie waŜnych w kaŜdym organizmie
gospodarki narodowej relacji między obywatelem korzystającym i zmuszonym
przez władzę do korzystania z systemu ubezpieczeń społecznych i – często – gospodarczych (ubezpieczeń obowiązkowych mamy juŜ ok. 80, zaś np. Francja ok. 210)
a instytucjami oferującymi ochronę ubezpieczeniową. Nad poprawnością tych stosunków czuwają róŜne organizacje, wśród których na szczególną uwagę zasługuje
urząd Rzecznika Ubezpieczonych. Instytucja ta występuje w większości państw Unii
Europejskiej i słusznie została uznana przez władze polskie za tak waŜną, Ŝe ustawodawca postanowił uregulować jej zadania w akcie prawnym rangi ustawy.
W niektórych krajach Rzecznik Ubezpieczonych (Ombudsman) nie tylko funkcjonuje
niezaleŜnie od organów administracji państwowej, ale nawet wyposaŜony jest w
szersze kompetencje, takŜe władcze. Od 1 stycznia 2004 roku obowiązuje w naszym
kraju ustawa z dnia 22 maja 2003 roku o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym
oraz Rzeczniku Ubezpieczonych (Dz.U. nr 124, poz. 1153 z późn. zm.). Studenci specjalności ubezpieczeniowej (na kierunku Finanse i Rachunkowość) na wszystkich
uczelniach w kraju kształceni są w duchu rozumienia ogromnej wagi tej instytucji
oraz nad wyraz wysokich wymagań, jakie stawia się osobie reprezentującej ten
urząd.
Osobiście, pełniąc funkcję kierownika najstarszej w kraju – bo liczącej 60 lat –
Katedry Ubezpieczeń, która jest kontynuatorką kształcenia na specjalności ubezpieczeniowej, zapoczątkowanej w WyŜszej Szkole Handlowej w Poznaniu w 1926 roku,
wyraŜam swoje zdziwienie oraz niezrozumienie w związku z decyzją byłego Premiera, a dotyczącą mianowania nowego Rzecznika Ubezpieczonych. Środowisko
ubezpieczeniowe decyzję tę przyjęło wręcz z osłupieniem. To zdziwienie i osłupienie
związane jest nie tylko z wyrafinowaną nonszalancją decydenta, ale nawet z nieposzanowaniem ustalonych procedur związanych z decyzją o powołaniu (np. do 10
września zgłaszanie kandydatur). Wspomniana wyŜej ustawa expressis verbis stwierdza, Ŝe „Rzecznikiem moŜe być wyłącznie osoba:
1. wyróŜniająca się wiedzą i doświadczeniem w zakresie ubezpieczeń oraz organizacji i funkcjonowania funduszy emerytalnych” (art. 19 ust. 2 pkt 1).
Nie znam aktu prawnego rangi ustawy, który stawiałby tak jednoznacznie wysokie
(i słusznie) wymagania względem osoby mającej wspierać interesy przyszłych emerytów oraz osób ufających w finansową ochronę posiadanych dóbr, które mogą ulec
zniszczeniu na skutek rozmaitych zdarzeń losowych, a takŜe ufających w pomoc rodzinie w sytuacji śmierci. Słusznie ustawodawca uŜył określeń „wyłącznie” oraz
zwrócił uwagę, Ŝe nie kaŜde doświadczenie wystarcza do pełnienia tej funkcji, ale
musi ono być „wyróŜniające”.
Stanowczy mój sprzeciw budzi sposób, w jaki dokonano wyboru Rzecznika
Ubezpieczonych. OtóŜ decyzja byłego Premiera jest nie tylko absolutnie niezgodna
z prawem (dura lex sed lex – to prawo jest jednak dobre), ale obraŜa arogancją wzglę-
2
dem prawa, jest ewidentnym i świadomym naruszeniem prawa, która nie moŜe mieć
jakiegokolwiek uzasadnienia. Niezmiernie istotną jest równieŜ sytuacja, w której decyzja o nominacji nie zapada w warunkach ekstremalnych – brak kandydatów. OtóŜ
są osoby, które w całej pełni spełniały ustawowe wymagania, zaś jedna z nich posiada rekomendacje Rady Ubezpieczonych, organizacji konsumenckich, organizacji
pracodawców oraz Rzecznika Praw Obywatelskich.
Zupełnie niezrozumiałym dla mnie jest fakt, Ŝe osoba, której proponuje się to
stanowisko przyjmuje propozycję w sytuacji, kiedy ma świadomość (jej brak tym
bardziej dyskwalifikuje kaŜdego), Ŝe nawet w najmniejszym stopniu nie spełnia
wymogów ustawowych. Wprawdzie formalnie spełnione zostały wymagania określone w art. 19 ust. 1 wspomnianej wyŜej ustawy („Rzecznika powołuje Prezes Rady
Ministrów na wspólny wniosek ministra właściwego do spraw instytucji finansowych i ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego”), ale publiczną
tajemnicą jest fakt, Ŝe juŜ opinia słuŜb Ministra Finansów względem kandydatury
powołanej później osoby była negatywna. Bardzo smucić musi zatem fakt, Ŝe Minister Finansów podpisała wniosek wbrew tej opinii, zaś za jej przykładem uczyniła to
Minister Pracy i Polityki Społecznej.
Panie Premierze, ma Pan konstytucyjne prawo do swojej opinii na temat
wskazanego problemu, ale – co bardzo istotne i dla mnie świadome – ma Pan właściwie obowiązek podjęcia decyzji w poruszanej przeze mnie sprawie. Motywem jest
dbałość o przestrzeganie prawa, do którego kaŜdy rząd powinien nie tyle skłaniać,
ale wręcz wymagać tego przestrzegania od swoich obywateli. Nie uwaŜam, aby stanowisko Rzecznika Ubezpieczonych było miejscem nauczenia się czegoś i zdobycia
zawodu. UwaŜam natomiast, Ŝe osoba pełniąca tę funkcję powinna być nie tyle biernym przekaźnikiem pretensji i niezadowolenia klientów funduszy emerytalnych
oraz firm ubezpieczeniowych, ale powinna być kreatorem świadomości ubezpieczeniowej, popularyzatorem ochrony ubezpieczeniowej, a zarazem od razu mądrym doradcą słabszej strony w stosunkach ubezpieczeniowych, które będą coraz powszechniejsze (wypłata emerytur i dodatkowe ubezpieczenia zdrowotne). Sądzę równieŜ, Ŝe
osoba spełniająca warunki określone w ustawie łatwiej znajdzie wspólny język
z ogromną rzeszą przyszłych emerytów oraz obecnych klientów zakładów ubezpie3
czeń w kwestii ich relacji zarówno z kierownictwem instytucji szeroko rozumianego
rynku ubezpieczeń gospodarczych i społecznych, jak równieŜ z naszym Rządem.
Panie Premierze, proszę uwolnić mnie oraz osoby i instytucje, które myślą tak,
jak ja i tak, jak ja sądzą, od dyskomfortu w ocenie władzy naszego kraju.
Pozwalam sobie przekazać Panu Premierowi niektóre reakcje prasy na wiadomość
o powołaniu nowego Rzecznika Ubezpieczonych.
Pozostaję w oczekiwaniu na odpowiedź oraz załączam wyrazy powaŜania,
Kierownik Katedry Ubezpieczeń
Akademii Ekonomicznej w Poznaniu
Dr hab. Jerzy Handschke, prof. AE
PRZEDSTAWICIELE ŚRODOWISKA NAUKOWEGO
Prof. zw. dr hab. Eugeniusz Kowalewski
Kierownik Katedry Prawa Cywilnego i Międzynarodowego Obrotu Gospodarczego oraz Zakładu Prawa Ubezpieczeniowego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
Prof. zw. dr hab. Jerzy Łańcucki
Redaktor Naczelny kwartalnika „Prawo Asekuracyjne”
Prof. dr hab. Irena Jędrzejczyk
Zakład Prawa i Finansów Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego
Prof. zw. dr hab. Wanda Ronka-Chmielowiec
Kierownik Katedry Ubezpieczeń Akademii Ekonomicznej im. Oskara Lanego we
Wrocławiu
Prof. dr hab. Wanda Sułkowska
Kierownik Katedry Ubezpieczeń Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
Prof. dr hab. Tomasz Michalski
Kierownik Katedry Ubezpieczeń Gospodarczych Szkoły Głównej Handlowej
w Warszawie
Dr hab. Kazimierz Ortyński, prof. PR
Dyrektor Instytutu Ubezpieczeń i Prewencji Politechniki Radomskiej
4
Prof. zw. dr hab. Jan Monkiewicz
Politechnika Warszawska
Prof. dr hab. ElŜbieta Kucka
Kierownik Katedry Ubezpieczeń Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie
Dr Barbara Więckowska
W imieniu Katedry Ubezpieczenia Społecznego Szkoły Głównej Handlowej
w Warszawie
Dr Maria Gasińska
Kierownik Zakładu Ubezpieczeń WyŜszej Szkoły Ekonomiczno-Informatycznej
w Warszawie
INSTYTUCJE RYNKU UBEZPIECZENIOWEGO
Krajowy Instytut Ubezpieczeń
Dr hab. Romuald Holly, prof. SGH – Dyrektor
Polska Izba Pośredników Ubezpieczeniowych i Finansowych
Adam Sankowski – Prezes Zarządu
Izba Gospodarcza Ubezpieczeń i Obsługi Ryzyka
Dr Stanisław Nowak – Prezes Zarządu
Stowarzyszenie Polskich Brokerów Ubezpieczeniowych i Reasekuracyjnych
Jacek Kliszcz – Prezes Zarządu
Polska Izba Brokerów Ubezpieczeniowych i Reasekuracyjnych
Małgorzata Kaniewska – Prezes Zarządu
Stowarzyszenie na Rzecz Bezpieczeństwa Finansowego Obywateli RP
Ariadna Auriga-Borówko – Prezes Zarządu
Ogólnopolskie Stowarzyszenie Pośredników Ubezpieczeniowych i Finansowych
Maciej Łazęcki – Prezes Zarządu
5