Jacek Serwański - Instytut Slawistyki PAN

Jacek Serwański
Publikacje
1979
1. Uwagi do problematyki badawczej języka polskich emigrantów, „Przegląd Zachodni” 1979, nr 2, s. 166168.
2. (rec.) Pamiętniki imigrantów polskich w Kanadzie, t. II, Toronto 1977, „Przegląd Zachodni” 1979, nr 5/6,
s. 317-323.
1980
3. Polonia chicagowska w latach siedemdziesiątych. Wybrane zagadnienia, „Przegląd Zachodni” 1980, nr
3, s. 114-129 (wspólnie z A. Miklaszewskim).
4. Kongres amerykańskich organizacji do spraw dydaktyki języków obcych w USA, „Neodidagmata” 1980,
t. XIII, s. 223-226.
5. (rec.) Szczepański Aleksander: Drapacze i śmietniki. Wrażenia amerykańskie, Kraków 1979, „Przegląd
Zachodni” 1980, nr 3, s. 176-178.
1981
6. Niektóre zagadnienia nauczania języka polskiego w Chicago w latach siedemdziesiątych, „Rocznik
Polonijny” 1981, r. 2 , s. 160-171.
7. Polacy w historii i kulturze krajów Europy Zachodniej. Słownik biograficzny, red. K. Kwaśniewski, L.
Trzeciakowski, Poznań 1981. Autorstwo 21 biogramów, wykaz cytowanej literatury (s. 19-23); członek
Zespołu Redakcyjnego. Biogramy:
Baudouin de Courtenay Jan Niecisław (s. 44-46)
Fack Jeremiasz (s. 118-119)
Jan z Radliczyc, zw. Radlica (s. 173)
Karasiński Adam Józef (s. 191-192)
Kuna Henryk (s. 236-237)
Kuryłowicz Jerzy (s. 239-240)
Moszkowski Maurycy (s. 323)
Neusser Edmund (s. 329-330)
Poniatowski Stanisław (s. 356-357)
Postempski Paweł (s. 358)
Reszke Jan Mieczysław (371-372)
Sebisch Walenty (s. 394)
Skarżyński Stanisław (s. 401-402)
Sosnowski Tomasz Oskar (s. 406-407)
Stobski Jan z Inowrocławia (s. 415-416)
Sułkowski Aleksander Józef (s. 421-422)
Szkop Zygmunt (s. 428)
Szymanowska Maria (s. 429)
Wierzyński Kazimierz (s. 452-453)
8. Spotkanie nauczycieli polonijnych -- Warszawa-Gdańsk 1980, „Przegląd Polonijny” 1981, r. VII, z. 1,
s. 109-112.
1983
9. O perspektywach nauczania języka polskiego w szkolnictwie polonijnym (na przykładzie Chicago),
„Studia Polonijne” 1983, t. 7, s. 251-260 (summary).
10. Sesja naukowa „60-lecie Związku Polaków w Niemczech, 1922-1982” (Poznań 27-28 stycznia
1
1983 roku), „Przegląd Zachodni” 1983, nr 5/6, s. 263-268 (wspólnie z J. Grzesiakiem).
11. (rec.) Zduńska Helena: Język polski górniczych środowisk polonijnych w północnej Francji,
Wrocław 1981, „Przegląd Polonijny” 1983, z. 4, s. 126-129.
12. (rec.) Szkolnictwo polonijne po II wojnie światowej. Przeobrażenia i potrzeby,Lublin 1980,
„Przegląd Zachodni” 1983, nr 1, s. 166-169.
13. (rec.) Memoirs of Polish Immigrants in Canada, Toronto 1979, “Przegląd Zachodni” 1983, nr 1, s.
169-171.
1984
14. Sesja naukowa pt. „60-lecie Związku Polaków w Niemczech. 1922--1982”, „Studia Historica SlavoGermanica”, 1984, s. 313-316 (wspólnie z J. Grzesiakiem).
15. (rec.) Z badań nad językiem polskim środowisk emigracyjnych, Kraków 1981, „Rocznik
Polonijny” 1984-1985, nr 5-6, s. 299-302.
1985
16. 10-lecie Zakładu Badań nad Polonią Zagraniczną Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu (posiedzenie
Rady Naukowej w dniu 27 października 1983 r.), „Przegląd Zachodni” 1985, nr 4, s. 191-192.
17. (rec.) Metodyka nauczania języka polskiego jako obcego. Wybór artykułów, Warszawa 1980
i Poradnik metodyczny dla nauczycieli polonijnych, Lublin 1980, „Przegląd Polonijny” 1985, r. XI, z.
2, s. 110-113.
18. (rec.) Ziółkowska Aleksandra: Dreams and Reality. Polish Canadian Identities, Toronto
1984, „Przegląd Zachodni” 1985, nr 4, s. 178-181.
19. (rec.) Wardasówna Maria: „Kościuszko” jeździ po Milwaukee, Warszawa 1982, „Przegląd Zachodni”
1985, nr 4 , s. 181-183.
1986
20. Adaptacja morfologiczna zapożyczeń angielskich: język Polonii a polszczyzna ogólnopolska.
„Polonica” 1986, t. XII, s. 189-201 (summary).
1988
21. (rec.) Wnuk Włodzimierz: Górale za wielką wodą, Warszawa 1985, „Przegląd Zachodni” 1988, nr 1,
s. 188-190.
1989
22. Z dziejów polonijnego teatru amatorskiego w Hamburgu-Wilhelmsburgu w latach 1910-1919,
„Przegląd Polonijny” 1989, nr 2, s. 93-110 (4 ryc., summary s. 155).
1990
23. Reklama w prasie polonijnej (na przykładzie dzienników emigracyjnych w USA i Wielkiej
Brytanii), „Zeszyty Prasoznawcze” 1990, R. XXXI, nr 2-4 (124), s. 51-63 (summary).
1991
24. Język reklamy w prasie polonijnej USA (na przykładzie „Dziennika Związkowego”). Część I,
„Przegląd Polonijny”, 1991, R. XVII, z. 1, s. 91-108.
25. Język reklamy w prasie polonijnej USA (na przykładzie „Dziennika Związkowego”). Część II,
„Przegląd Polonijny” 1991, R. XVII, z. 2, s. 59-71.
2
26. (rec.) Polski Wujek Sam. Kuplety polskie w Ameryce, Warszawa 1989, „Przegląd Polonijny”
1991, R. XVII, z. 4, s. 155-157.
1992
27. Polacy w Wielkiej Brytanii w latach II wojny światowej, [w:] Polonia w Europie, red. B. Szydłowska-Ceglowa,
Poznań 1992, s. 423-436.
1993
28. Słownictwo polonijnej reklamy prasowej w USA i Wielkiej Brytanii, „Zeszyty Prasoznawcze” 1993, R.
XXXIII, nr 3-4 (135), s. 92-103 (summary).
29. (rec.) Polonia brytyjska, „Sprawy Narodowościowe” 1993, t. II, z. 1(2), s. 327-331.
1996
30. Język angielski na świecie jako czynnik narodowo- i państwowotwórczy, „Sprawy Narodowościowe” 1996, t.
V, z. 1 (8), s. 209-223.
31. Języki pidżinowe, języki kreolskie i ich rola w świecie, „Sprawy Narodowościowe” 1996, t. V, z. 2(9),
s. 125-138.
1997
32. Języki międzynarodowe, „Sprawy Narodowościowe” 1997, t. VI, z. 1(10), s. 163-181.
1998
33. O niektórych inicjatywach wydawniczych Profesora Jerzego Wisłockiego, [w:] Nuntius Vetustatis. Prace
ofiarowane Profesorowi Jerzemu Wisłockiemu, red. A Bieniaszewski, R.T. Prinke (publikacja elektroniczna
[http://WWW.bkpan.poznan.pl/JW70/okład.htm]).
2001
34. Polonia włoska. Słownik Polaków i instytucji polskich we Włoszech, red. K. Dopierała, H. Fokciński,
Bydgoszcz 2001, t. I. Autor 4 haseł:
Gawlina Józef Feliks (wspólnie z K. Dopierałą) (s. 40-41)
Postempski (Postemsky) Paweł (Paolo) Emilian (s. 95-96)
Sosnowski Tomasz Oskar (s. 111-112)
Stobski Jan z Inowrocławia, zw. także Janem z Inowrocławia Starszym (s. 114-115).
2002
35. Zapomniana rocznica. „Sprawy Narodowościowe” 1927-2002, „Sprawy Narodowościowe” 2002, z. 21, s.
213-218 (l ryc.).
36. Polska refleksja nad narodem. Wybór tekstów, pod red. W.J. Burszty, J. Nowak i K. Wawrucha,
Poznań 2002. Współautor wyboru tekstów; redakcja i korekta wydawnicza; zestawienie indeksu nazwisk.
2003
37. Encyklopedia wychodźstwa polskiego i Polonii, red. K. Dopierała, Toruń 2003, t. I.
3
Autor 18 haseł:
Abramowicz Alfred Leo (s. 22-23)
Adamowski Józef (wspólnie z K. Dopierałą) (s. 28)
Adamowski Tymoteusz (wspólnie z K. Dopierałą) (s. 28)
Adesco Thaddeus Vincent (s. 32)
„Ameryka” (s. 66)
„Ameryka-Echo” (s. 66)
Amerykańska Rada Polskich Klubów Kulturalnych (s. 68-69)
Antokol (s. 77)
Armia Kościuszki (s. 101)
Baliński Stanisław (s. 141)
Bednarczyk Czesław (s. 163)
Bednarczykowa Krystyna (s. 164-164)
Czapski Józef (s. 358-359)
Czuchnowski Marian Dominik (s. 380)
Danilewicz Zielińska Maria (s. 393-394)
Devonia (s. 416-417)
„Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza” (wspólnie z M.B. Topolską) (s. 457-459)
„Dziennik Żołnierza” (wspólnie z K. Bzowską-Budd) (s. 460-461).
38. Encyklopedia wychodźstwa polskiego i Polonii, red. K. Dopierała, Toruń 2003, t. 2.
Autor 11 haseł:
Falck Jeremiasz (s. 9)
Fawley Court (s. 11)
Gawlina Józef Feliks (wspólnie z K. Dopierałą) (s. 81)
„Głos Polski – Gazeta Polska” (s. 110-111)
Halecki Oskar (s. 184)
Haller Józef (s. 185)
Hemar Marian (s. 204)
Herling-Grudziński Gustaw (s. 206)
Jasnorzewska-Pawlikowska Maria (s. 307)
Kolegium Związkowe (s. 431-432)
Komorowski Tadeusz Marian (s. 454-455).
39. Edward Serwański, W kręgu myśli zachodniej, Wspomnienia i zapiski Wielkopolanina. Słowo
wstępne: W. Bartoszewski, Poznań 2003, ss. 316. Wybór tekstów do druku i opracowanie
edytorskie; Od edytorów, s. V-VI (wspólnie z K. Serwańską).
40. Migracja -- Europa -- Polska, Poznań 2003, ss. 178. Redakcja pracy zbiorowej (wspólnie z W.J. Bursztą).
2004
41. Encyklopedia wychodźstwa polskiego i Polonii, pod red. K. Dopierały, Toruń 2004, t. 3.
Autor 4 haseł:
Naglerowa Herminia (s. 388)
Nazwiska polskie zagranicą s. 402)
„Oficyna Poetów” (s. 459)
Oficyna Poetów i Malarzy (s. 459-460)
2005
42. Encyklopedia wychodźstwa polskiego i Polonii, pod red. K. Dopierały, Toruń 2005, t. 4.
Autor 8 haseł:
4
Panufnik Andrzej (s. 23-24)
Penley Hall (s. 46-47)
Pilatowa Janina (s. 69)
Postempski Paweł (s. 180)
Potworowski Tadeusz Piotr (182-183)
Reszke Jan Mieczysław (s. 247-248)
„Rocznik Polonii” (s. 258)
Stobski Jan z Inowrocławia (s. 473-474)
43. Encyklopedia wychodźstwa polskiego i Polonii, pod red. K. Dopierały, Toruń 2005, t. 5.
Autor 8 haseł:
Szymanowska Maria (s. 75-76)
Światowy Związek Polaków z Zagranicy (Światpol) (s. 89)
Themerson Franciszka (s. 120-122)
Themerson Stefan (s. 122-124)
Wielka Brytania, Polska Misja Katolicka (s. 267-269)
Wiszowaty Andrzej (s. 305)
Zabielska Janina (s. 364)
„Sprawy Narodowościowe” (s. 525 )
2006
44. Józef Obrębski w Instytucie Badań Spraw Narodowościowych w latach 1934-1939, „Sprawy
Narodowościowe” 2006, z. 29, s. 81-90 [wspólnie z K. Wrzesińską, summary].
2007
45. Polska refleksja nad Europą. Wybór tekstów, red. J. Nowak, R. Owadowska, K. Wrzesińska,
Poznań-Warszawa 2007 (wspólnie z D. Bartkowiak, W. J. Bursztą, M. Dudziakiem, A. Gucką, K.
Wawruchem) [współautor wyboru tekstów; redakcja wydawnicza; zestawienie indeksu nazwisk].
2009
46. Jerzy Wisłocki (1928-2008) i jego inicjatywy wydawnicze, „Sprawy Narodowościowe”, 2009, z. 34, s. 217- 222 .
47. Feliks Józef Krawiec we wspomnieniach rodzinnych, [w:] Bohaterowie Bitwy nad Bzurą w naszej pamięci, red.
T. Poklewski-Koziełł, Łęczyca 2009, s. 83-94 (7 fot.).
2010
48.
„Sprawy Narodowościowe. Seria nowa” 37/2010, Poznań-Warszawa, ss. 222. Redakcja
naukowa [z W.J. Bursztą].
2011
49.
„Sprawy Narodowościowe. Seria nowa” 38/2011, Poznan-Warszawa, ss. 238. Redakcja
naukowa [z W.J. Bursztą].
50.
„Sprawy Narodowościowe. Seria nowa” 39/2011, Poznan-Warszawa, ss. 255. Redakcja
naukowa [z W.J. Bursztą].
2012
51.
Sprawy Narodowościowe w „Sprawach Narodowościowych”, 1992-2012. Nasi autorzy i ich
publikacje, „Sprawy Narodowościowe. Seria nowa” 40/2013, s. 11-44 [Summary].
5
52.
„Sprawy Narodowościowe. Seria nowa” 40/2012, Poznan-Warszawa, ss. 244. Redakcja
naukowa [z W.J. Bursztą].
53.
„Sprawy Narodowościowe. Seria nowa” 41/2012, Poznan-Warszawa, ss. 249. Redakcja
naukowa [z W.J. Bursztą].
Najważniejsze
tłumaczenia
opublikowane
I . Przekłady książek i artykułów z języka angielskiego:
1981
1. Stanisław Marian Szczepanowski, jun., Polish Hill River -- pierwsza polska osada w Australii
Południowej, „Przegląd Zachodni” 1981, nr 3-4, s. 106-127.
1991
2. John J. Kulczycki, „Bunt polski” 1899 roku w Herne: protest społeczny czy strajk wozaków?,
[w:] Organizacje polonijne w Europie Zachodniej. Współczesność i tradycje, Poznań 1991, s. 93102.
3. George Nelleman, Stowarzyszenia polskie w Danii w XX wieku, w: Organizacje polonijne w
Europie Zachodniej. Współczesność i tradycje, Poznań 1991, s. 215-219.
1993
4. Patricia Kennedy Grimsted, Księga metryki ruskiej z Biblioteki Kórnickiej. Akta kancelarii
królewskiej z lat 1609-1612, „Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej” 1993, z. 23, s. 183-205.
1994
5. Michel Banton, Program MOST a przemiany społeczne w społeczeństwach wieloetnicznych, „Sprawy
Narodowościowe” 1994, t. III, z. 2(5), s. 9-18.
6. Paula Thompson, Gagauzi, „Sprawy Narodowościowe” 1994, t. III, z. 2(5), s. 159-174.
1996
7. Michael Banton, Dlaczego powinniśmy odróżniać rasizm od dyskryminacji rasowej, „Sprawy
Narodowościowe” 1996, t. 5, z. 1(8), s. 31-40.
8. Jaanus Alar, Ustawa o obywatelstwie Estonii – jej zasady i ewolucja, „Sprawy Narodowościowe”
1996, z. 1(8), s. 251-156.
1997
9. Jürgen Kocka, O historii społecznej Niemiec, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1997, ss. 476
(przekł. książki, wspólnie z J. Kałążnym, I. Sellmer).
10. Irving L. Finkel, Zarys historii medycyny starożytnej Mezopotamii, Poznań: Instytut Historii UAM
1997, ss. 99.
11. John J. Kulczycki, Źródła polskiej nowoczesnej tożsamości narodowej: perspektywa
amerykańska, „Sprawy Narodowościowe” 1997, t. VI z. 2(11), s. 93-110.
12. Michlic-Coren Joanna, Szósta doroczna konferencja ASEN „Nacjonalizm a Religia”, „Sprawy
Narodowościowe” 1997, t. VI, z. 1(10), s. 241-246.
6
1998
13. Jerzy J. Smolicz, Interkulturalizm i zróżnicowanie etniczne w perspektywie międzynarodowej,
„Sprawy Narodowościowe” 1998 [druk 2000], z. 12-13, s. 9-17.
1999
14. Roger Vaughan, Takty i fakty. Życie Hilarego Koprowskiego, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie
1999, ss. 380. [Książkę wydano pod auspicjami Fundacji Kościuszkowskiej z Nowego Jorku].
2001
15. Stefan Krätke, Tam, gdzie Wschód spotyka się z Zachodem: niemiecko-polski region graniczny w
procesie transformacji, „Sprawy Narodowościowe” 2001, z. 19, s. 33-53.
2002
16. Anthony Giddens, Poza lewicą i prawicą, Poznań: Wydawnictwo Zysk i Ska 2002, ss. 287.
2003
17. Kevin Hannan, O urokach i stereotypach polskości, „Sprawy Narodowościowe” 2003, z. 23, s.
135-147.
2005
18. Kevin Hannan, Moja Polska – szkice o polskości - My Poland. Essays on Polish Identity, Poznań:
Wydawnictwo Poznańskie, 2005, ss. 285 [i in. tłum.]
19. Francis Fukuyama, Budowanie państwa: Władza i ład międzynarodowy w XXI wieku, Poznań:
Rebis, 2005, ss. 156.
20. Eric Weaver, Matka Węgry ukrzyżowana: obraz kraju i pamięć zbiorowa na Węgrzech, „Sprawy
Narodowościowe” 2005, z. 27, s. 23-39.
21. Brian Porter, Podzwonne dla nacjonalizmu, w: Naród – tożsamość -- kultura. Między
koniecznością a wyborem, red. W.J. Burszta, K. Jaskułowski, J. Nowak, Warszawa 2005, s. 79-89.
1997-2005
22. Encyclopedia Britannica – przekł. z języka angielskiego kilkuset haseł opublikowanych w polskiej
edycji Encyklopedia Britannica (głównie z zakresu literatury krajów angielskiego i niemieckiego obszaru
językowego oraz historii obu tych krajów), Wydawnictwo KURPISZ, Poznań, t. 1-39.
2006
23. Józef Obrębski, Ślubne i nieślubne pochodzenie na Jamajce -- przypadek zgodny z normą,
„Sprawy Narodowościowe” 2006, z. 29, s. 253-262.
24. Józef Obrębski, Rodzina chłopska a społeczeństwo narodowe Jamajki, „Sprawy Narodowościowe”
2006, z. 29, s. 263-270
2008
25. Leela Gandhi, Teoria postkolonialna. Wprowadzenie krytyczne, Poznań 2008, ss. 194.
7
2011
26. Hans Henning Hahn, „Stereotypy – tożsamość – konteksty. Studia nad polską i europejską
historią przełożyłem z języka angielskiego rozdział pt. „Niemcy a Wschód”. Powrót do
normalności—lecz co jest normalne?, Wydawnictwo Poznańskie, Poznan 2011, s. 228-251. [W serii
„Poznańska Biblioteka Niemiecka”, pod red. Huberta Orłowskiego i Christopha Klessmanna]
2012
27. Michael G. Müller, Zrozumieć polską historię, przekład: Jacek Serwański i in.; przełożyłem 4
rozdziały. Wspólna Polsko-Niemiecka Komisja Podręcznikowa a polskie poglądy na historię
Niemiec, s. 72-89; Gdzie i kiedy była Europa Środkowo-(Wschodnia)?, s. 90-105; „Protestancka
konfesjonalizacja" w miastach Prus Królewskich a praktyka tolerancji religijnej w Rzeczypospolitej
Obojga Narodów, s. 109-132; Republikanizm versus monarchia? Rządy stanowe w państwie polskolitewskim a w Świętym Cesarstwie Rzymskim od XVI do XVIII wieku, s. 404-420. Wydawnictwo
Poznańskie, 2012, ss. 505. [W serii „Poznańska Biblioteka Niemiecka”, pod red. Huberta
Orłowskiego i Christopha Klessmanna]
II. Przekłady na język angielski
Liczne streszczenia artykułów (dla „Spraw Narodowościowych”, „Pamiętnika Biblioteki Kórnickiej” i in.
czasopism naukowych) oraz do książek, m.in.:
1. Krzysztof Kwaśniewski, Zderzenie kultur. Tożsamość a aspekty konfliktów i tolerancji, Warszawa
1982: PWN. Summary, s. 366-369.
2. Róża Kąsinowska, Zamek w Kórniku, Kórnik 1998. Summary, s. 251-255.
3. Marek Figura, Konflikt polsko-ukraiński w prasie Polski Zachodniej w latach 1918-1923, Poznań 2001.
Summary, s. 356-360.
4. Piotr Okulewicz, Koncepcja „międzymorza” w myśli i praktyce politycznej obozu Józefa Piłsudskiego
w latach 1918-1926, Poznań 2001. Summary, s. 415-416.
5. Krzysztof Marchlewicz, Polonofil doskonały Propolska działalność charytatywna i polityczna lorda
Dudleya Couttsa Stuarta (1803-1854), Poznań 2991, Summary, s. 406-409.
6. Danuta Płygawko, Polonia Devastata. Polonia i Amerykanie z pomocą dla Polski (1914-1918), Poznań
2003. Summary, s. 285-291.
7. R. Galuba, Niech krew i miecz nas rozsądzi. Konflikt polsko-ukraiński w latach 1918-1922,
Poznań 2004. Summary, s. 323-329
8. Krzysztof A. Makowski, Siła mitu. Żydzi w Poznańskiem w dobie zaborów w piśmiennictwie
historycznym. Poznan 2004. Summary, s. 469-471.
9. Romuald Rydz, Edmund Burke na ścieżkach wolności, Poznan 2005, Summary, s. 214-217.
10. Wojciech Baran-Kozłowski, Arcybiskup gnieźnieński Henryk Kietlicz (1199-1219), Poznan 2005,
Summary s. 293-296.
11. Seria Sport a prawo, Wydawnictwo Poznańskie, t. 1-9
8