BSII_Archeologia wyniki_zalacznik 2 827KB Aug 07 2015 07:01

Transkrypt

Monitoring archeologiczny
na obszarze
morskiej farmy wiatrowej
„Bałtyk Środkowy II”
Załącznik nr 2 do raportu końcowego
Żegluga Pomorza Zachodniego XV-XVIII w.
Wykonawca:
Instytut Morski w Gdańsku
Zamawiający:
Polenergia Bałtyk II Sp. z o.o.
Gdańsk,
lipiec 2015 r.
Monitoring archeologiczny na obszarze MFW Bałtyk Środkowy II
Informacje o dokumencie
Dokument:
Żegluga Pomorza Zachodniego XV-XVIII w.
Wersja:
Nr 1 (29.01.2015)
Autorzy:
Iwona Pomian
Marcin Wąs
Marcin Flis
Janusz Różycki
Piotr Leżański
Zamawiający:
Polenergia Bałtyk II Sp. z o.o.
ul. Krucza 24/26
00-526 Warszawa
Wykonawca:
Instytut Morski w Gdańsku
ul. Długi Targ 41/42
80-830 Gdańsk
Data umowy:
15.03.2013
1
Spis treści
1
2
Żegluga Pomorza Zachodniego XV-XVIII w. ..................................................................................... 3
Wykaz materiałów archiwalnych i publikacji ................................................................................ 31
2
1. Żegluga Pomorza Zachodniego XV-XVIII w.
Znakomitym źródłem wiedzy o żegludze i stratach wśród jednostek morskich w rejonie Pomorza
Zachodniego są publikacje Walthera Bölka („Strandungen und Seeunfälle an der pommerschen Küste
von Dievenow bis Kolberg”, „Strandungen und Seeunfälle an der pommerschen Küste von Kolberg bis
östlich Leba”). Obie oparte na dokumentach rejestrów Niemieckiego Stowarzyszenia Ratownictwa
i Poszukiwań Na Morzu (Deutsche Gesellschaft zur Rettung Schiffbrüchiger - DGzRS, rok założenia –
1865 r.) znajdujących się w zasobach archiwów niemieckich (Landesarchiv Greifswald; Landesarchiv
Berlin) oraz na zbiorach z archiwów prywatnych, są bardzo szczegółowymi monografiami ukazującymi
intensywność żeglugi w rejonie i straty na poszczególnych szlakach morskich. Tabela powstała na
podstawie niniejszych publikacji stanowi istotne źródło informacji w tym zakresie1.
Handel morski miast zachodniopomorskich rozwijał się intensywnie od czasów średniowiecza.
Szczecin, Stralsund, Greifswald, Anklam i Kołobrzeg były bezpośrednimi członkami związku miast
hanzeatyckich i korzystały z przywilejów pokoju stralsundzkiego z 1370 r. Dopiero klęska związku
Hanzy w konflikcie z Danią w 1534 r. zakończyła dominację polityczną Hanzy na Bałtyku. Wówczas
poszczególne miasta zachodniego Pomorza zaczęły odbudowywać stosunki handlowe, zwracając się
przeważnie w kierunku Szwecji2.
Z tego okresu w źródłach utrwaliło się zaledwie kilka relacji , głównie potyczek morskich, w czasie
których odnotowano zatonięcia w obszarze Pomorza Zachodniego:
W 1449 r. doszło do bitwy, w czasie której Eryk Pomorski przebijając się 7 statkami przez blokadę
duńsko-szwedzką, zatopił wszystkie statki duńskie i szwedzkie, stracił jednocześnie
2 własne. Jednostki przewoziły ładunek zrabowany statkom Hanzy (prawdopodobnie również
srebro). Zatonęły w okolicach Darłówka 3,
Pomiędzy Helem a Rozewiem 14 VIII 1511 r. miała miejsce bitwa, której (zależnie od źródeł)
przypisuje się od 4 do 40 zatopionych statków. Stoczona pomiędzy okrętami duńskimi
a lubeckimi, zakończyła się klęską Duńczyków. W czasie tejże bitwy lubeczanie mieli zdobyć około 60
statków, z czego jedynie 18 miało dotrzeć do Lubeki 4.
1
Zob. Aneks, Tab. 1; O materiale archiwalnym zebranym w obrębie publikacji Walthera Bölka, zob. W. Bölk, Stradungen und
Seeunfalle an der hinterpommerschen Küste von Kolberg bis östlich Leba, Hamburg 1997, s. 2; Idem, Strandungen und
Seeunfälle an der pommersche Küste von Dievenov bis Kolberg, Hamburg 2000, s. 6.
2
W Szczecinie handel ze Szwecją w tym okresie obejmował 20-30% jednostek miejscowych armatorów., zob. H. Lesiński,
Przemiany w stosunkach handlowych miast Pomorza Zachodniego w drugiej połowie XVII i początkach XVIII wieku, [w:]
Historia Pomorza, t. III/3: Pomorze Zachodnie w latach 1648-1815, pod red. G. Labudy, Poznań 2003, s. 198.
3
Kronikarz Thomas Kantzow, piszący dla Eryka, króla Danii, Szwecji i Norwegii, po 1449 r. księcia pomorskiego Eryka.
Zanotował on m.in., że Eryk po 1439 r. uciekł na Gotlandię, skąd rabował statki., Zob. Kantzow, Thomas, Des Thomas
Kantzow Chronik von Pommern in niederdeutscher Mundart, Stettin 1929; Cyt za: W. Bölk, Strandungen und Seeunfälle an
der pommerschen Küste von Kolberg…, s. 28-29.
4
Prawdopodobnie stracono je na odcinku wybrzeża Pomorza Zachodniego, Zob. D. Kaczor, Bitwa pod Rozewiem 11/14
sierpnia 1511 roku. Sprawozdanie z kwerendy archiwalnej., Gdańsk 2003, s. 1-5, (tekst na prawach maszynopisu ze zbiorów
Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku).
3
Szczecin od XIV w. był głównym w tym regionie pośrednikiem w wymianie towarowej między krajami
Bałtyku a ziemiami leżącymi w dorzeczu Odry. Pomyślny rozwój handlu morskiego zawdzięczał
przynależności do związku miast hanzeatyckich. Na przełomie XV i XVI w. statki armatorów
szczecińskich docierały do Norwegii, Flandrii, Anglii i Francji. Najbliższe relacje handlowe
utrzymywano jednak z Danią (Skonia), wyspą Bornholm, Lubeką, Gdańskiem i pozostałymi miastami
pruskimi (Elbląg, Rewal, Ryga). W pierwszej połowie XVII w. do szczecińskiego portu zawijało rocznie
300-500 statków. Na zachód eksportowano głównie zboże (największy eksport tego towaru na
Pomorzu Zachodnim), towary leśne, sukna, skóry owcze i jagnięce. W kierunku Inflant: sól bajską,
wyroby przemysłowe, piwo, korzenie, odzież. Import z zachodniej Europy obejmował: sól lüneburską.
wyroby przemysłowe, ryby morskie (głównie śledź) oraz dobra luksusowe. Ze wschodu przywożono
futra, wosk i miód5.
Kołobrzeg do XVII w. stałą żeglugę utrzymywał z Amsterdamem, Emden, i Bergen. Przede wszystkim
jednak z miastami bałtyckimi (Bornnholm, Lubeka, Gdańsk, Szczecin). Rocznie przybywało tu do 200
statków rocznie6. W kierunku zachodnim eksportowano zboże, mąkę, piwo, miód i wełnę, sól.
Gdańszczanie wywozili z Kołobrzegu: wełnę, płótno, konopie, len, miód, piwo; kupcy lubeccy: sól oraz
śledzie. Z zachodnich portów importowano sukna angielskie, korzenie, tran, śledzie i owoce
południowe; z Bornholmu: duże ilości jęczmienia, owsa, słodu, konie, bydło; z Gdańska (od drugiej
połowy XVI w.): zboże, ołów i kamienie młyńskie; ze Szczecina: drzewo i śledzie; z portów
skandynawskich: żelazo (osmund), ryby islandzkie, masło, skóry i tran. Rozwinięta też była żegluga
przybrzeżna. Z Trzebiatowa, Darłowa, Wolina, Warpna, Goleniowa i Słupska zjawiali się w Kołobrzegu
żeglarze w łodziach żaglowych i wiosłowych, zaopatrując się tu – w zamian za ryby, mięso, garnki,
wapno oraz drewno opałowe – w sól i śledzie oraz niektóre towary luksusowe. Handel morski
Kołobrzegu zmniejszał się bezustannie, duże statki pełnomorskie omijały go, szczególnie w okresie
wojny trzydziestoletniej7.
Koszalin podobnie jak inne mniejsze miasta pomorskie nie uczestniczył w handlu dalekosiężnym.
Z braku portu naturalnie położonego bliżej wybrzeża żegluga ograniczona była do kabotażowej oraz
do utrzymywania stosunków handlowych z pobliskimi portami skandynawskimi. Na szerszą skalę
rozwijało się tu rybołówstwo morskie, w szczególności połów śledzi. Stosunki handlowe utrzymywał
z Kołobrzegiem, Lubeką, Gdańskiem i małymi portami wybrzeży Danii i Szwecji. Eksportowano poza
rybami także zboże oraz płody rolne. Do Koszalina sprowadzano sól, wyroby żelazne, dzbany
kamionkowe, klepsydry, drewniane obuwie, szkło oraz śledzie. Najlepszy okres żeglugi tego miasta
przypada na lata pomiędzy 1572-1618. Wówczas w wyniku sporu pomiędzy Kołobrzegiem, Darłowem
5
H. Lesiński, Rozwój portu na tle stosunków handlowych Szczecina od XIII do początku XX wieku, [w:] Port szczeciński –
Dzieje i rozwój do 1970 r., Warszawa 1975, s. 21-29.
6
W roku 1610 przybyło do Kołobrzegu 220 statków – 52 z Gdańska, 44 z Bornholmu, 30 ze Szczecina., zob. H. Lesiński, Pod
przewagą feudalnego państwa zachodniopomorskiego, [w:] Dzieje Kołobrzegu, pod red. H. Lesińskiego, Poznań 1965, s. 6064.
7
W latach 1574-1579 przepływało przez Sund 35 statków z Kołobrzegu. W latach 1620-1629 już tylko 7., zob. H. Lesiński,
Pod przewagą…, s. 60-64; M. Małowist, Handel zagraniczny Sztokholmu i polityka zewnętrzna Szwecji w latach 1471-1503,
Warszawa 1935, s. 38.
4
a Koszalinem, książę Jan Fryderyk zezwolił Koszalinowi na wolną żeglugę na Bałtyku8. Po wojnie
trzydziestoletniej szkody poczynione przez wojska cesarskie doprowadziły do załamania handlu
morskiego Koszalina9.
W okresie wojny trzydziestoletniej częściowemu zniszczeniu uległy porty oraz flotylle poszczególnych
miast zachodniopomorskich. Podział dawnego księstwa zachodniopomorskiego w 1648 r. między
Szwecję i Brandenburgię sprawił, że Szczecin oraz delta Odry stały się przedmiotem rywalizacji
polityczno-ekonomicznej obu państw. Opłaty celne narzucone przez Szwecje na porty pomorskie
ograniczyły w znacznym stopniu swobodny handel i żeglugę morską. Wojna trzydziestoletnia
spowodowała także straty w statkach należących do armatorów i kupców ze Szczecina i Kołobrzegu.
Utrzymywane były wciąż szlaki handlowe z Gdańskiem (Szczecin, Słupsk, Kołobrzeg, Trzebiatów),
jednakże w ograniczonym stopniu. Wartym wyróżnienia w tym okresie jest fakt zatonięcia koło
Dziwnowa szwedzkiego okrętu z amunicją i działami dla wojsk 28 września 1671 r.10.
Szczecin w rękach szwedzkich stał się portem wojennym, do którego zawijały przede wszystkim statki
z aprowizacją dla armii, także okręty wojenne przewożące wojska i materiały wojenne. Flota
szwedzka w tej części Pomorza Zachodniego była najczęściej dwukrotnie liczniejsza i większa tonażem
niż brandenburska. Jednak jednostki armatorów szczecińskich, tonażowo były mniejsze i malały
w drugiej połowie XVII w.11. Zerwane zostały przejściowo kontakty z Danią, otworem stanął rynek
szwedzki. Głównymi partnerami, portów szwedzkiej części Pomorza – Szczecina i Stralsundu były
przede wszystkim duże ośrodki handlu morskiego w strefie Bałtyku oraz nad Morzem Północnym –
Holandia, Anglia, Francja i Norwegia12. Porty francuskie miały mniejsze znaczenie, w dowozie soli
morskiej, wina i towarów kolonialnych pośredniczyły statki holenderskie. Dopiero pod koniec XVII w.
8
W Sundzie w latach 1497-1657 zanotowano 5 statków z Koszalina, zob. H. Lesiński, W zjednoczonym państwie
zachodniopomorskim (1480-1653), [w:] Dzieje Koszalina, pod red. B. Drewniaka, Poznań 1967, s. 100-108.
9
R. Marciniak, Rozwój Koszalina w okresie rozdrobnienia feudalnego (1266-1480), [w:] Dzieje Koszalina, s. 47-54.
10
Informacje o szwedzkim okręcie zaczerpnięto z: Acta Wegen des bey der Dievenov gestrandeten schiffes anno 1692, akta
Staatsarchiv w Berlinie, Cyt. Za: W. Bolk, Stradungen und Seeunfalle an der hinterpommerschen Küste von Kolberg…, s. 30;
W czasie wojny trzydziestoletniej silnie rozwinięta była żegluga pomiędzy Stralsundem a Gdańskiem, Szczecin i Kołobrzeg
były portami tranzytowymi., zob. M. Bogucka, Handel zagraniczny Gdańska w pierwszej połowie XVII w., Warszawa 1970, s.
67;
H. Lesiński, Przemiany…, s. 187; Kontakty Gdańska w latach 1660-1700 z Pomorzem Zachodnim i Meklemburgią stanowiły
0,3% ogółu rejsów jednostek zafrachtowanych przez kupców z Gdańska. Rejsy te dotyczyły również portów w Kołobrzegu i
Słupsku., zob. A. Groth, Rozwój floty i żeglugi gdańskiej w latach 1660-1700, Gdańsk 1974, s. 142; W 1646 r. armatorzy
stralsundzcy posiadali 38 statków nie przekraczających wielkością 30 łasztów pojemności do przewozów ładunków wzdłuż
południowego wybrzeża Bałtyku. Ogólny tonaż tej floty w 1646 r. wynosił 2470 łaszty (97 statków)., zob. H. Lesiński,
Przemiany…, s. 182-183.
11
Flota armatorów szczecińskich w wojnie trzydziestoletniej składała się 30-40 jednostek. W 1693 r. Szczecin posiadał już 62
statki. Były to statki o pojemności od 51 do 160 łasztów. Największym była fluita Prinz Carl (170 łasztów). Upadek floty
nastąpił podczas wojny północnej. Po 1704 r. armatorzy szczecińscy posiadali 30 żaglowców, z których połowa miała poniżej
50 łasztów. O niewielkim tonażu tych statków decydowała zarówno niewielka głębokość farwateru na Zalewie Szczecińskim
i Odrze, ale także ich duża dzielność morska przydatna w handlu z krajami strefy Bałtyku., zob. H. Lesiński, Przemiany…, s.
183.
12
H. Lesiński, Przemiany w stosunkach handlowych miast Pomorza Zachodniego w drugiej połowie XVII i początkach XVIII
wieku, [w:] Historia Pomorza, t. III/3: Pomorze Zachodnie w latach 1648-1815, pod red. G. Labudy, Poznań 2003, s. 185-186.
5
rozwinęła się żegluga do Bodeaux, St. Olleron i La Rochelle13. Statkami szczecińskimi eksportowano
drewno i półfabrykaty drzewne, zboże, skóry (surowe i garbowane, prawie wyłącznie owcze
i jagnięce, niekiedy także skóry wołowe i cielęce). Z wyrobów przemysłowych najważniejszą pozycję
stanowiły: wełna owcza, płótno i tkaniny wełniane, sukno i hara14. Liczącym się w handlu produktem
był również miód pszczeli, solone mięso, boczek i słonina oraz niewielkie ilości ryb morskich15.
Importowano natomiast głównie ryby morskie (głównie śledzie łowione na Morzu Północnym),
a także wino i sól. Ze Szwecji przywożono żelazo, wyroby z miedzi, tran, kamienie młyńskie i płyty
kamienne. Z Bergen dostarczano sztokfisze, ryby islandzkie, łososie i dorsze. Obok ryb ważnym
towarem importowanym był również tran wielorybi i foczy16.
Te drogi handlu zmieniły się w 1713 r. kiedy do Szczecina w czasie wojny północnej weszły wojska
pruskie. W latach wielkiej wojny północnej (1710-1720), nastąpił całkowity upadek żeglugi
w Stralsundzie. W Szczecinie i innych portach zachodniopomorskich regres nie nastąpił dzięki
usunięciu dotychczasowych barier celnych17. Eksportowano drewno, wyroby z drewna, półfabrykaty
do wyrobu beczek i beczułek, popiół drzewny, potaż, wajdaż, szkło i materiały budowlane18. Towary
wywożono głównie do Gdańska, Francji, Anglii, Holandii, wschodniej Fryzji, Lubeki, Libawy, Rygi
i Rosji. Eksportu Skór i wełny w XVIII w. już nie prowadzono. Importowano głównie wino i ryby
morskie. Wskutek zakazów władz pruskich ustał import soli bajskiej a jej miejsce zajęła sól lüneburska
i schönbecka. Z Królewca sprowadzano większe ilości lnu, konopi i siemienia lnianego19. Z zachodu
przywożono towary kolonialne tzn. korzenie, kawę, ryż, cukier, owoce południowe. Z chwilą
uruchomienia żeglugi na Świnie i rozpoczęcia budowy portu w Świnoujściu (1747 r.) wzrosła znacznie
liczba statków zawijających do samego Szczecina20.
Po zakończeniu wojny trzydziestoletniej ucierpiała szczególnie wymiana handlowa miasta
Kołobrzeg 21. W pierwszej połowie XVII w. miasto eksportowało drogą morską piwo, chleb, płótna,
kołobrzeskie sukna oraz przedmioty powstałe w warsztatach kołobrzeskich rzemieślników – szafy,
stoły, łóżka, koła do wozów. Eksport podupadł w latach wojny 1618-48. Po wojnie port odbudowano,
13
Ibidem.
14
W latach 1648-1693 eksport tkanin wynosił 500-1000 kóp rocznie, upadł całkowicie na początku XVIII w. Z portu
szczecińskiego w latach 1648-1670 wychodziło kilka tysięcy kamieni wełny owczej rocznie, od 1710 r. 3600 kamieni wełny
owczej., zob. Ibidem, s. 193-194.
15
W latach 1653-1682 Szczecin wywoził 130 beczek miódu pszczelego rocznie., zob. H. Lesiński, Ibidem, s. 192-193.
16
Do Szczecina przywożono w latach 1665-1709 od 1000 do 1500 beczek tranu., zob. Ibidem, s. 195-196.
17
W tym okresie do portu szczecińskiego wpływało od 140 do 180 statków rocznie., zob. Ibidem, s. 188.
18
W drugiej połowie XVII w. odnotowano w Kłajpedzie siedem żaglowców przybyłych ze Szczecina (trzy z nich jedynie
z balastem), które przywiozły łącznie 32 tys. sztuk cegieł, 410 beczek prochu, 15 beczek soli, 40 funtów tytoniu, 3 faski oliwy
i beczkę orzechów włoskich., zob. A. Groth, Żegluga i handel morski Kłajpedy w latach 1664-1722, Gdańsk 1996, tab. 34, s.
137-139, 152-153; Od 1633 r. wywóz drewna wzrósł z 829 kóp klepek do 5 tys. kóp rocznie w 1710 r., zob. H. Lesiński,
Przemiany…, s. 193-194;
19
H. Lesiński, Przemiany…, s. 187.
20
W latach 1750-1756 wpływało do portu ponad 1500 statków rocznie. W latach 1763-90 wpływało do portu w Szczecinie
od 1000 do 1150 statków morskich rocznie., zob. Ibidem, s. 187-193; Idem, Rozwój…, s. 29-40.
21
Idem, Pod przewagą…, s. 54-57.
6
oba falochrony oraz latarnię. Wznowiono handel morski na ugruntowanych przedtem stosunkach,
głównie z państwami skandynawskimi i miastami południowego wybrzeża Bałtyku. Mimo to, ruch
w porcie był niewielki. Eksport obejmował: skóry surowe i garbowane (prawie wyłącznie owcze
i jagnięce), wełnę owczą, miód pszczeli, solone mięso, boczek, słoninę, niewielkie ilości ryb morskich
oraz nieznaczne ilości soli 22. Do Kołobrzegu w drugiej połowie XVII w. przywożono: śledzie (łowione
na Morzu Północnym), sztokfisze, ryby islandzkie, łososie, dorsze (Bergen), tran wielorybi i foczy.
Eksport malał, by całkowicie zaniknąć na przełomie XVII i XVIII w. Dopiero w czasie wielkiej wojny
północnej nastąpił rozwój floty kołobrzeskiej pod względem ilościowym i jakościowym, zwiększył się
także obrót towarowy z zachodnią Europą23. Dokonały się również przeobrażenia w strukturze
handlu. Piwo, mąka chleb, zboże, skóry owcze i miód znikły jako towar eksportu. Zaczął się wywóz:
popiołów, wosku, owoców, tytoniu, płótna, rozmaitych gatunków sukna, tkanin wełnianych i harasu
24
. Utrzymywano również tradycyjne szlaki handlowe, przede wszystkim ze Szczecinem, Nowym
Warpnem, Wolinem, Kamieniem, Trzebiatowem i Darłowem, do których transportowano sól
kołobrzeską, śledzie, świeże ryby, zwłaszcza jednak drewno opałowe do warzelni solnych (za
pośrednictwem małych statków od 8 do 20 łasztów). W imporcie zaprzestano sprowadzać śledzie,
bydło, konie, jęczmień. Zaczęto importować cegły dachówki, wapno, szkło, deski i smołę25. Zwiększył
się przywóz siemienia lnianego, konopii i lnu oraz produktów chemicznych związanych ze zwiększoną
produkcją włókienniczą w Kołobrzegu26. Szerszy import obejmował też surowce i półsurowce. Na
pierwszym miejscu znajdowały się metale: żelazo, ołów oraz wyroby z miedzi i żelaza27. Nowymi
towarami w przywozie stały się wina francuskie i reńskie, korzenie, owoce południowe, tytoń, fajki,
cukier, piwo, krochmal i ryż. Pod koniec XVIII w. Kołobrzeg pozostawał nadal największym portem na
wybrzeżu Bałtyku pomiędzy Gdańskiem a Szczecinem, jednak większej roli w handlu Bałtyckim już nie
odgrywał 28.
22
W latach 1690-1700 pod banderą Kołobrzegu brało udział w żegludze bałtyckiej, także sundzkiej, 13-15 żaglowców. Były
to małe jednostki 10-70 łasztów pojemności. W latach 1648-1670 wywożono kilka tysięcy kamieni wełny owczej rocznie, od
1710 r. zero., zob. Idem, Przemiany…, s. 192-193.
23
Do 1704 r. do portu mogły wchodzić jedynie jednostki o ładowności do 40 łasztów. W latach 1713-1715 miasto
dysponowało już 31 statkami o tonażu 1300 łasztów. Trzy z nich miały po 100 łasztów, a 6 ponad 50 łasztów., zob. Ibidem, s.
184-186;
W 1730 r. na 103 statki w porcie Kołobrzegu, 47 należało do kupców amsterdamskich., zob. Idem, Pod przewagą…, s. 87.
24
Po 1650 r. Kołobrzeg rozpoczął eksport gorszego gatunku tkaniny wełnianej, zwanej harasem (Rasch). Początkowo był on
nieznaczny, pod koniec stulecia sięgał 300-400 postawów, a w latach 1700-1720 wzrósł do około 2-3 tysięcy sztuk rocznie.,
zob. Idem, Przemiany…, s. 194.
25
Ponad 200 łasztów wapna rocznie sprowadzano z Gotlandii do Kołobrzegu., zob. Ibidem, s. 197.
26
Na początku XVIII w. z Królewca port kołobrzeski sprowadzał większe ilości lnu, konopi i siemienia lnianego. Utrzymywał
także stałą żeglugę z Rygą, sprowadzając stamtąd surowce dla przemysłu włókienniczego. Dla portów wschodniego Bałtyku
Kołobrzeg był stałym odbiorcą lnu, konopii i siemienia lnianego (2000-3000 kamieni rocznie)., zob. Ibidem, s. 187, 196.
27
Pod koniec stulecia transporty żelaza szwedzkiego sięgały 1500 funtów okrętowych żelaza sztabowego zwożonego do
Kołobrzegu., zob. Ibidem, s. 196-197.
28
Tekstylia stanowiły w końcu 1780 r. 70% eksportowanej masy towarowej., zob. A. Groth, Żegluga i handel morski Kłajpedy
w latach 1664-1722, Gdańsk 1996, tab. 34, s. 137-139; H. Lesiński, Pod przewagą…, s. 86-92, 152-153; Idem, Przemiany…,
s. 182-187, 192-197.
7
W drugiej połowie XVII w. po dwa lub trzy statki posiadały Trzebiatów, Darłowo i Słupsk. Jednostki
służyły żegludze przybrzeżnej. Okresowo, w latach większej koniunktury nabywano lub budowano na
miejscu (Darłowo, Ustka) większe żaglowce. Zasięg żeglugowy tych ośrodków ograniczał się do
kontaktów z Lubeką, Szczecinem i Kołobrzegiem. Niewielkimi łodziami i szkutami przewożono
z Kołobrzegu do Koszalina sól, smołę, śledzie, wino, proch strzelniczy, fajki, kopie, len. Wywożono
słoninę, ryby i groch. W miarę postępującej odbudowy życia gospodarczego i stabilizowania się na
Pomorzu Zachodnim stosunków wewnętrznych wzrastał także przywóz towarów luksusowych29.
Dodatkowe adnotacje o stratach na morzu opracowane na podstawie publikacji W. Bölka
(„Stradungen und Seeunfalle an der pommerschen Küste von Dievenow bis Kolberg”, „Stradungen
und Seeunfalle an der pommerschen Küste von Kolberg bis östlich Leba”):

Kronikarz Thomas Kantzow, piszący dla Eryka, króla Danii, Szwecji i Norwegii, zanotował, że
Eryk po 1439 r. uciekł na Gotlandię, skąd rabował statki. W 1449 r. przeniósł się do Darłowa,
gdzie rządził księstwem Darłowa i Słupska. Do pomocy posiadał 7 statków. W czasie
przebijania się przez blokadę duńsko-szwedzką, wszystkie statki duńskie i szwedzkie zatonęły,
2 statki księstwa pomorskiego. Na pokładach miały ładunek zrabowany statkom Hanzy
(prawdopodobnie również srebro). Leżą w okolicach Darłówka.

Pierwszy dot. strądu 1533 r. – Akten des Caminer Domkapitels im Staatsarchiv zu Stettin;
zawiera:
15 luty 1533, należąca do kupców ze Szczecina i Ueckermunde, łódź z 35 łasztami śledzia
osiadła między Niechorzem a Lędzinem.

1607 r., pełniący swą funkcję pastor w Trzęsaczu Johann Radduchel zapisał w kronice
kościelnej:
3 kwietnia 1607 r. był ogromny sztorm, koło Pustkowa zatonął statek z 8 łasztami żyta.

Acta Wegen des bey der Dievenov gestrandeten schiffes anno 1692, akta w Staatsarchiv
w Berlinie zachodnim:
28 wrzesień 1692; koło Dziwnowa zatonął okręt szwedzki z amunicją i działami dla wojsk.

W kościelnej kronice Wrzosowa k. Dziwnowa, zanotowano pomiędzy 25-27 1693 r.:
W 1697 r. w kierunku Kołobrzegu podążał statek o nazwie Franciscus, zaginął na tym odcinku
(Wrzosowo-Kołobrzeg);
25 listopad 1699 blisko kościoła w Trzęsaczu zatonął 150 łasztowy statek holenderski.

W dniach 12-13 XI 1872 r. Odnotowano powódź stulecia – zatonęło ok. 100 statków.
29
W połowie XVII w. import win sięgał 500 okseftów, w 1709 r. mimo czasów wojennych wynosił 1114 okseftów. Oprócz
tego 300-800 cetnarów sera holenderskiego i holsztyńskiego, około 1000 kamieni przypraw korzennych, cukru i owoców
południowych., zob. Idem, Pod rządami władców Brandenburgii i Prus (1653-1807), [w:] Dzieje Koszalina, s. 147-150; Idem,
Przemiany…, s. 187, 196.
8
Tabela 1. Zatonięcia w rejonie Pomorza Zachodniego XV-XIX w.
Lp
1
2
3
4
5
Nazwa
jednostki
SOLI DEO
GLORIA
ANNA MARIA
HARRIET ANN
FORTUNA
WOHLFAHRT
Rok
zatonięcia
1844
1844
1844
1844
1844
Dokładna data
1844-06-15
1844-09-19
1844-10-03
1844-11-17
1844-11-17
Skąd przybył
Dokąd
zmierzał
Zatonął, osiadł, na
wysokości
Kolberger Deep
[Dźwirzyno]
Gdańsk
Stavanger
Kołobrzeg (wejście
do portu)
Konstrukcja
Bark
Slup
Ładunek
Dodatkowe
Źródło
sól
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der pommerschen
Küste von Dievenow
bis Kolberg, s.35
Solony
Śledź
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der pommerschen
Küste von Dievenow
bis Kolberg, s.36
Kołobrzeg (wschodni
falochron - Ostmole)
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der pommerschen
Küste von Dievenow
bis Kolberg, s.36
Koszalin
Kołobrzeg (na
zachód od portu)
Jacht
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der pommerschen
Küste von Dievenow
bis Kolberg, s.36
Szczecin
Kołobrzeg (na
zachód od
falochronu
Jacht
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der pommerschen
Küste von Dievenow
Stralsund
9
Lp
Nazwa
jednostki
Rok
zatonięcia
Dokładna data
Skąd przybył
Dokąd
zmierzał
wysokości
Konstrukcja
Ładunek
Dodatkowe
Źródło
bis Kolberg, s.36
6
7
8
9
LUDOVICA
ULRIKE
JOHANNES
ALWINE
1847
1850
1851
1852
1905-01-20
1850-11-14
1851-04-29
1852-08-21
Kołobrzeg
Kołobrzeg
Kopenhaga
Jednostka o
pojemności
330 ton
rejestrowych
Bark
Kołobrzeg (wschodni
falochron - Ostmole)
Gdańsk
Kołobrzeg
10
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der pommerschen
Küste von Dievenow
bis Kolberg, s.42-43
Beczki
rumu
i wina
Kołobrzeg (na
wschód od portu)
Slup
Szkuner
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der pommerschen
Küste von Dievenow
bis Kolberg, s.41
25 łasztów
ładunku
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der pommerschen
Küste von Dievenow
bis Kolberg, s.43
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der pommerschen
Küste von Dievenow
bis Kolberg, s.44
Lp
10
11
12
13
14
Nazwa
jednostki
ADLER
HILKE
ALBERDINA
COMPAGNIE
DORA
"KOMPAGNIES
CHIFF"
Rok
zatonięcia
1865
1867
1867
1873
1670/71
Dokładna data
1865-10-19
Skąd przybył
1873-11-23
wysokości
Ustka
Grzybowo
Kołobrzeg (na
wschód od portu)
1867-01-16
1867-12-24
Dokąd
zmierzał
Groningen
Królewiec
Kołobrzeg (na
wschód od portu)
Kołobrzeg (na
wschód od portu)
Szwecja
Smołdzino
11
Konstrukcja
Slup
Ładunek
Dodatkowe
Źródło
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der pommerschen
Küste von Dievenow
bis Kolberg, s.53
Deski
Kuff
W.Bolk Stradungen
1 mila od lądu;
und Seeunfalle an
zatonął na
der pommerschen
głębokości
Küste von Dievenow
ok.12m
bis Kolberg, s.56
Kuff
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der pommerschen
Küste von Dievenow
bis Kolberg, s.57
Jacht
Statek
żaglowy
Kasza
gryczana,
fasola
artyleria
kilka km od
portu;
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der pommerschen
Küste von Dievenow
bis Kolberg, s.60
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Lp
Nazwa
jednostki
Rok
zatonięcia
Dokładna data
Skąd przybył
Dokąd
zmierzał
wysokości
Konstrukcja
Ładunek
Dodatkowe
Źródło
bis östlich Leba, s.30
15
16
17
18
DER PAPAGOY
DER JUNGE
JAKOB
DER JUNGE
GOTTLIEB
LANGHOLM
1704
1722
1729
1742
1704-11-26
1722-11-10
1729-03-10
1742-11-28
Holandia
Łeba
Gdańsk
Koszalin
Gdańsk
Sztokholm
Ustka
Królewiec
Smołdzino
12
Statek
żaglowy
Statek
żaglowy
Statek
żaglowy
Jacht
brak
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Proso,
żyto
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
bis östlich Leba, s. 33
125 łasztów
ładunku
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
brak
pszenica
25 łasztów
ładunku
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Lp
Nazwa
jednostki
Rok
zatonięcia
Dokładna data
Skąd przybył
Dokąd
zmierzał
wysokości
Konstrukcja
Ładunek
Dodatkowe
Źródło
Küste von Kolberg
19
20
21
22
EMANUEL
MARIA
ANNA
DOROTHEA
SOPHIA
DOROTHEA
1745
1748
1749
1750
1745-10-20
1748-04-26
1749-10-18
1750-03-05
Sztokholm
Łeba
Szczecin
Kopenhaga
Stralsund
Darłówko
Gdańsk
Górsko
Sztokholm
Darłówko
13
Statek
żaglowy
Statek
żaglowy
Jacht
Statek
żaglowy
brak
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
brak
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
brak
9 łasztów
ładunku
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
36 łasztów
ładunku
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
żyto
Lp
Nazwa
jednostki
Rok
zatonięcia
Dokładna data
Skąd przybył
Dokąd
zmierzał
wysokości
Konstrukcja
Ładunek
Dodatkowe
Źródło
23
24
25
ST. MICHAEL
JULIANA
ST. JOHANNES
1751
1751
1751
1751-09-16
1751-11-19
1751-10-12
Stepnice
Kołobrzeg
Rostok
Szczecin
Smołdzino
Kołobrzeg
Kołobrzeg
14
Statek
żaglowy
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
brak
Galiot
skóra
juchtowa
Z ładunku
wyłowiono
631 rolek
skóry
Statek
żaglowy
Sól,
proch
strzelni-czy,
narzędzia
24 łaszty
ładunku;
zatonął
w porcie
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Lp
26
27
28
29
Nazwa
jednostki
ST. ANDREAS
FRAU
CHARLOTTE
MAGDALENA
NATHANEL
Rok
zatonięcia
1752
1752
1752
1752
Dokładna data
1752-07-24
1752-09-17
1752-09-18
1752-12-02
Skąd przybył
Gotlandia
Królewiec
Göteborg
Sztokholm
Dokąd
zmierzał
wysokości
Kopenhaga
Łeba
Amsterdam
Unieście
Gdańsk
Kołobrzeg
Ystad
Osowo
15
Konstrukcja
Galiot
Ładunek
granit
Dodatkowe
Źródło
zatonął na
wschód od
Łeby
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Statek
żaglowy
siemię
lniane
50 łasztów
ładunku
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Statek
żaglowy
ziarna
kawy;
włosie
końskie;
ser;
wełna
statek
należący do
arm.
Gdańskiego;
15 łasztów
ładunku;
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
hiszpańsk
a sól
70 łasztów
ładunku;
zatonął
pomiędzy jez.
Jamno, a jez.
Bukowo
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Statek
żaglowy
Lp
30
31
32
33
Nazwa
jednostki
nieznany
holenderski
statek
DIE
VERGNÜGTE
CATHARINA
JUNGFRAU
MARGARETHA
CATHARINA
Rok
zatonięcia
1679
1753
1754
1753
Dokładna data
1679-12-08
1753-09-08
1754-04-14
1753-12-06
Skąd przybył
Visby
Świnoujście
Amsterdam
Sztokholm
Dokąd
zmierzał
wysokości
Kopenhaga
Darłówko
Darłówko
Darłówko
Królewiec
Wicie
Stralsund
Kołobrzeg
16
Konstrukcja
Statek
żaglowy
Statek
żaglowy
Ładunek
Dodatkowe
Źródło
pszenica,
kreda
(wapno?)
30-40 łasztów
ładunków;
zatonął na
wejściu do
portu
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
70 łasztów
ładunku;
sztorm zerwał
liny kotwic;
rozbił się
w pobliżu
portu
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Fluita, 3
maszty
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Statek
żaglowy
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Lp
34
35
36
37
Nazwa
jednostki
DE JOHANNES
DER LÖPER
CATHARINA
MARGARETHA
MARGARETHA
DOROTHEA
Rok
zatonięcia
1754
1755
1757
1757
Dokładna data
1754-12-15
1755-11-03
1757-08-16
1757-08-16
Skąd przybył
Amsterdam
Rewal
Kopenhaga
Kopenhaga
Dokąd
zmierzał
wysokości
wschód
Darłówko
Lubeka
Darłówko
wschód
Ustka
wschód
Dębina
17
Konstrukcja
Ładunek
Dodatkowe
Źródło
Statek
żaglowy, 100
łasztów
Zboże
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Galeas, 60
łasztów
30
łasztów
żyta; 30
łasztów
jęczmieni
a; inne
dobra
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Statek
żaglowy, 20
łasztów
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Statek
żaglowy, 25
łasztów
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
na wschód od
Dębina
Lp
38
39
40
41
Nazwa
jednostki
nieznany
rosyjski statek
FRAU
ELISABETH
ENGEL GABRIEL
GERTRAUD
Rok
zatonięcia
1757
1758
1758
1758
Dokładna data
1757-10-07
1758-09-19
1758-09-19
1758-09-19
Skąd przybył
Ustka
Dokąd
zmierzał
wysokości
wschód
Smołdzino
Kopenhaga
Ustka
Kopenhaga
Ustka
Ribnitz
(Meklemburg
ia)
Dębina
18
Konstrukcja
Ładunek
Dodatkowe
Źródło
mąka,
owies
statek dostaw
dla wojsk
rosyjskich
w wojnie
siedmioletniej
1756-63
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Statek
żaglowy, 19
łasztów
Zatonął na
redzie
w wyniku
sztormu
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Statek
żaglowy, 19
łasztów
Zatonął na
redzie
w wyniku
sztormu
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Statek
żaglowy
Statek
żaglowy
drewno
opałowe
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Lp
42
43
44
45
Nazwa
jednostki
DIE HOFFNUNG
DER SINGENDE
JACOB
KATHARINA
nieznany statek
Rok
zatonięcia
1758
1759
1761
1761
Dokładna data
1758-10-24
1759-11-27
1761-01-08
Skąd przybył
Kopenhaga
Sankt
Petersburg
Dokąd
zmierzał
wysokości
Gdańsk
Dębina
Lubeka
Smołdzino
Ribnitz
(Meklemburg
ia)
Darłówko
1761-01-18
Łeba
19
Konstrukcja
Ładunek
Dodatkowe
Źródło
Statek
żaglowy
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Statek
żaglowy
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Galiot, 30
łasztów
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Statek
żaglowy, trzy
maszty
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Lp
46
47
48
49
Nazwa
jednostki
DIE FLIEGENDE
POST AUS
PETERSBURG
CHRISTINA
DER JUNGE
JEAN
CATHARINA
Rok
zatonięcia
1761
1761
1761
1764
Dokładna data
1761-03-??
1761-09-28
1761-12-03
1764-02-22
Skąd przybył
Gdańsk
Dokąd
zmierzał
wysokości
Gotland
Ustka
Darłowo
Amsterdam
Stralsund
Darłówko
Gdańsk
Łeba-Białogóra
Szwecja
Dąbki-Bobolin
20
Konstrukcja
Ładunek
Dodatkowe
Źródło
Statek
żaglowy
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Statek
żaglowy
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
bis östlich Leba,
s.42-43
drewno
Galiot, 3
maszty
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Statek
żaglowy
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Lp
50
51
52
53
Nazwa
jednostki
ST. JOHANNES
DER JUNGE
TOBIAS
HENRIETTA
CONSTANTIA
JOHN & JANE
Rok
zatonięcia
1764
1764
1764
1766
Dokładna data
1764-04-21
1764-04-27
1764-04-??
1766-04-12
Skąd przybył
Kopenhaga
Gdańsk
Dokąd
zmierzał
Kołobrzeg
Unieście
Helsingborg
(?)
Gdańsk
Hull
wysokości
Dambee
Łeba-Smołdzino
Gdańsk
Rowy
21
Konstrukcja
Statek
żaglowy, 60
łasztów
Jacht
Statek
żaglowy, min.
2 maszty
Statek
żaglowy
Ładunek
Dodatkowe
Źródło
26
łasztów
węgla
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
200 ton
śledzia
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
Dambee - 16
der
km na zach. od hinterpommerschen
Łeby;
Küste von Kolberg
bis östlich Leba,
s.44-46
Tran,
śledzie
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
Zatonął na
der
pełnym morzu hinterpommerschen
Küste von Kolberg
wyroby
wełniane
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Lp
54
55
56
57
Nazwa
jednostki
DOROTHEA
CHARLOTTA
PHILIPPINA
JUNGFRAU
JACOBA
DER RINGENDE
JACOB
Rok
zatonięcia
1766
1766
1767
1767
Dokładna data
1766-08-13
Skąd przybył
Londyn
Dokąd
zmierzał
wysokości
Darłówko
Darłówko
1766-08-13
1767-09-29
1767-10-19
Ustka
Amsterdam
Kopenhaga
wschód
Łeba
Darłówko
Darłówko
22
Konstrukcja
Statek
żaglowy, 66
łasztów
Ładunek
Kreda
(wapno?)
Dodatkowe
Źródło
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Statek
żaglowy
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Statek
żaglowy
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Statek
żaglowy
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Lp
58
59
60
61
Nazwa
jednostki
ST. JOHANNES
FORTUNA
FRIEDRICH
EMANUEL
Rok
zatonięcia
1767
1767
1769
1769
Dokładna data
1767-09-30
1767-11-23
Skąd przybył
Dania
Gdańsk
1769-07-??
1769-09-16
Dokąd
zmierzał
wysokości
wschód
Newcastle
Łeba
Ustronie Morskie
Kołobrzeg
Kopenhaga
Kołobrzeg
Darłówko
Darłówko
23
Konstrukcja
Ładunek
Dodatkowe
Źródło
Statek
żaglowy
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Statek
żaglowy
60
łasztów
żyta
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
24 łaszty
soli
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Statek
żaglowy
Statek
żaglowy, 30
łasztów
osiadł na
wschód od
portu
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
bis östlich Leba,
s.48-49
Lp
62
63
64
65
Nazwa
jednostki
DER NEUE
VERSUCH
DER
ADMINISTRAT
OR
nieznany statek
BACTOLIUS
Rok
zatonięcia
1784
1784
1785
1785
Dokładna data
1784-08-28
1784-08-28
1785-10-08
1785-10-18
Skąd przybył
Bordeaux
Darłowo
Królewiec
Sankt
Petersburg
Dokąd
zmierzał
wysokości
Ustka
Ustka
Ustka
Ustka
Lubeka
Rowy
Bordeaux
Rowy
24
Konstrukcja
Statek
żaglowy
Statek
żaglowy
Statek
żaglowy
Statek
żaglowy
Ładunek
wino
Dodatkowe
Źródło
osiadł na
wschodnim
falochronie
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
drewno
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Zboże
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Lp
66
67
68
69
Nazwa
jednostki
DER ADLER
ISABEL
HENRIETTE
LOUISA
LASTDRÄGER
Rok
zatonięcia
1786
1788
1790
1790
Dokładna data
1786-01-14
1788-11-17
1790-02-11
1790-11-30
Skąd przybył
Dokąd
zmierzał
wysokości
Szczecin
Machowinko
Bornholm
Królewiec
Darłówko
Rotterdam
Łeba
Kopenhaga
Darłówko
25
Konstrukcja
Ładunek
Dodatkowe
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Statek
żaglowy
Statek
żaglowy, 3
łaszty
Statek
żaglowy, 70
łasztów
Statek
żaglowy, 12,5
łasztów
Źródło
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
żywność,
śliwki,
kasza,
solone
mięso
80
łasztów
żyta
drewno
Statek zatonął
na pełnym
morzu; po
zatonięciu
wydobyto 700
funtową
kotwicę
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Lp
70
71
72
73
Nazwa
jednostki
MERCURIUS
CARINA LOUISA
NEPTUNUS II
EMANUEL
Rok
zatonięcia
1791
1791
1792
1792
Dokładna data
1791-09-09
1791-09-17
1792-04-19
1792-07-07
Skąd przybył
Dokąd
zmierzał
Dorf Zarfin (na wsch.
Od Łeby)
Gdańsk
Ustka
Królewiec
Królewiec
wysokości
Kopenhaga
Ustka
Liverpool
Rusinowo
Rotterdam
Jarosławiec
26
Konstrukcja
Szkuta, 41
łasztów
Statek
żaglowy, 78
łasztów
Statek
żaglowy
Statek
żaglowy
Ładunek
Dodatkowe
Źródło
drewno
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
drewno
świerkow
e
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
92 łaszty
zboża
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
bis östlich Leba,
s.55-56
160
łasztów
zboża
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Lp
74
75
76
Nazwa
jednostki
nieznany
hiszpański
statek
nieznany statek
JOHANNES
Rok
zatonięcia
1792
1792
1792
Dokładna data
Skąd przybył
Dokąd
zmierzał
wysokości
1792-09-19
1792-12-08
1792-12-10
Modlinek
Libawa
Memel
Szkocja
Dania
Choczewo
Zalesin (na zach. od
Ustki)
27
Konstrukcja
Ładunek
Statek
żaglowy
Źródło
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Statek
żaglowy
Statek
żaglowy, 45
łasztów
Dodatkowe
15
łasztów
owsu,10
łasztów
jęczmie-nia, 50
beczek
semienia
lnianego,
pierze,
skóra
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
39
łasztów
żyta
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Lp
77
78
79
80
Nazwa
jednostki
CAROLUS
ULRICA
CHARLOTTA
ELISABETH
DE FROU
LAMMEGINA
Rok
zatonięcia
1792
1803
1803
1803
Dokładna data
1792-12-11
1803-09-13
1803-10-11
Skąd przybył
Göteborg
Sztokholm
Piława
Dokąd
zmierzał
wysokości
Wolgast
Ustka
Kopenhaga
Jarosławiec
Kopenhaga
Jarosławiec
1803-10-11
Rowy
28
Konstrukcja
Ładunek
Dodatkowe
Źródło
Statek
żaglowy
420
beczek
solonego
śledzia
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Statek
żaglowy
26
łasztów,
żelazo
i stal
w postaci
drutu i
prętów
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
żyto
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Statek
żaglowy
Statek
żaglowy
Trójmasztowy
statek
holenderski
(morze na
brzeg
wyrzuciło
grotmasz
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Lp
Nazwa
jednostki
Rok
zatonięcia
Dokładna data
Skąd przybył
Dokąd
zmierzał
wysokości
Konstrukcja
Ładunek
Dodatkowe
Źródło
i bezanmaszt),
odnaleziono
także dwie
kotwice: 50
i 150 funtową
81
82
83
CONSTANTIA
(do 1799 r. DIE
FRAU
CATHARINA)
CAROLINE
FRANZ LUDWIG
1814
1855
1874
1814-10-01
1855-05-05
Memel
Kopenhaga
Gothenburg
Łeba-Rowy
Memel
Łeba
1874-01-19
Ustka
29
Kuff
Bark, 140
łasztów
90
łasztów
żyta
Zaginął na
pełnym
morzu;
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
bis östlich Leba,
s.66-67
Zaginął na
pełnym
morzu;
W.Bolk Stradungen
und Seeunfalle an
der
hinterpommerschen
Küste von Kolberg
Zatonął na
pełnym
morzu; statek
niemiecki
Archiwum
Państwowe w
Gdańsku;
Seeunfaelle und
Seenot,
Strandungsordnung
sowie Fuersoge fuer
Seeleute, Bd 1.;
Lp
Nazwa
jednostki
Rok
zatonięcia
Dokładna data
Skąd przybył
Dokąd
zmierzał
wysokości
Konstrukcja
Ładunek
Dodatkowe
Źródło
1872-1913(Prawo
strądowe i
katastrofy na morzu
- Rejencja
koszalińska); syg.
10/9/0/496, k. 45
84
MERKANTIL
1874
1874-01-19
Ustka
30
Zatonął na
pełnym
morzu; statek
norweski
Archiwum
Państwowe w
Gdańsku;
Seeunfaelle und
Seenot,
Strandungsordnung
sowie Fuersoge fuer
Seeleute, Bd 1.;
1872-1913(Prawo
strądowe i
katastrofy na morzu
- Rejencja
koszalińska); syg.
10/9/0/496, k. 45
2. Wykaz materiałów archiwalnych i publikacji
2.1 Archiwum Państwowe w Gdańsku:
1. Seeunfaelle und Seenot, Strandungsordnung sowie Fuersoge fuer Seeleute, Bd 1.; 1872-1913
(Prawo strądowe i katastrofy na morzu - Rejencja koszalińska); syg. 10/9/0/496, k. 45
2.2 Publikacje źródłowe:
1. Bölk W., Stradungen und Seeunfalle an der hinterpommerschen Küste von Kolberg bis östlich
Leba, Hamburg 1997
2. Bölk W., Strandungen und Seeunfälle an der pommersche Küste von Dievenov bis Kolberg,
Hamburg 2000
2.3 Źródła niepublikowane:
1. Kaczor D., Bitwa pod Rozewiem 11/14 sierpnia 1511 roku. Sprawozdanie z kwerendy
archiwalnej., Gdańsk 2003, s. 1-5, (tekst na prawach maszynopisu ze zbiorów Centralnego
Muzeum Morskiego w Gdańsku)
2.4 Literatura
1. Bogucka M., Handel zagraniczny Gdańska w pierwszej połowie XVII w., Warszawa 1970
2. Groth A., Rozwój floty i żeglugi gdańskiej w latach 1660-1700, Gdańsk 1974
3. Groth A., Żegluga i handel morski Kłajpedy w latach 1664-1722, Gdańsk 1996
4. Dzieje Kołobrzegu, pod red. H. Lesińskiego, Poznań 1965
5. Dzieje Koszalina, pod red. B. Drewniaka, Poznań 1967
6. Historia Pomorza, t. III/3: Pomorze Zachodnie w latach 1648-1815, pod red. G. Labudy,
Poznań 2003
7. Małowist M., Handel zagraniczny Sztokholmu i polityka zewnętrzna Szwecji w latach 14711503, Warszawa 1935
8. Port szczeciński – Dzieje i rozwój do 1970 r., Warszawa 1975
31

BSII_Archeologia wyniki_zalacznik 2 827KB Aug 07 2015 07:01

Transkrypt

Podobne dokumenty

Wykaz publikacji

Bulletin - Staempfli

Język niemiecki zawodowy - Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne

chcę być szanowany, dlatego szanuję innych.

AliplAst stAwiA nA rozwój

Lekcje z polsko-niemieckiej historii - Deutsches Polen

Besuch von Nationalratspräsident Jean-René Germanier vom

roczniki historyczne - Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk