Przeczytaj - szkolaszpitalna.rzeszow.pl
Transkrypt
Przeczytaj - szkolaszpitalna.rzeszow.pl
ZESPÓŁ REDAKCYJNY Alicja Koczan Renata Bar Katarzyna Pokrzywa ILUSTRACJE I OKŁADKA Estera Urbaniak Szpital Wojewódzki nr 2 im. Św. Jadwigi Królowej w Rzeszowie ul. Lwowska 60, 35-301 Rzeszów tel. 17 8664 000 e-mail: [email protected] www.szpital2.rzeszow.pl Współpraca: Zespół Szkół przy Szpitalu Wojewódzkim Nr 2 im. Św. Jadwigi Królowej w Rzeszowie ul. Lwowska 60, 35-301 Rzeszów tel. 17 8664 268 e-mail: [email protected] www.szkolaszpitalna.rzeszow.pl O zdrowiu słów kilka... Zdrowie to największa wartość jaką masz! Doceniali ją już w starożytności, opiewał Kochanowski, wtłaczają Ci o nim do głowy mnóstwo informacji na lekcjach, ale czy naprawdę doceniasz jego wartość? Czasem jest tak, że jak się coś ma na co dzień, to się o tym nie myśli. Dopiero kiedy się to straci to zaczyna doceniać – znasz to, prawda? Pomyśl sam – jesteś zdrowy, więc możesz chodzić do szkoły, możesz wychodzić ze znajomymi, możesz jeść to, na co masz ochotę, jesteś samodzielny, dobrze się czujesz, masz mnóstwo planów na przyszłość i nic Cię właściwie nie ogranicza. A teraz wyobraź sobie zupełne inne życie – z powodu choroby niektórzy ludzie muszą uważać na każdy kęs jedzenia, muszą przeliczać kalorie, odmawiać sobie słodyczy, nie mogą chodzić na WF, uprawiać sportu, żyją z tabletkami i zastrzykami o określonych godzinach na co dzień a przez to nie mogą wychodzić kiedy chcą i gdzie chcą. A wszystko z powodu zdrowia. Wiadomo, że każdy chciałby je mieć, ale trzeba też wiedzieć jak o nie dbać, aby służyło naprawdę długo. I trzeba sobie jasno powiedzieć, że „stan mojego zdrowia zależy głównie ode mnie”. Czy wydaje Ci się, że o zdrowiu wiesz już wszystko? Teraz sam możesz to sprawdzić. Trzymasz w rękach mini przewodnik, który poprowadzi Cię przez różne aspekty związane ze zdrowiem. Podpowie jak żyć i na co uważać, by nie dać się chorobom, zachować sprawność i radość z życia przez wiele lat. Przeczytaj i zachowaj – warto sobie o tym przypominać co jakiś czas. Życzymy Ci sukcesu i dużo zdrowia! Redakcja Druk: MAD-Druk Drukarnia tel. 602 66 22 73 e-mail: [email protected] Zamień chemię na jedzenie Co to znaczy zdrowo się odżywiać? Pytanie bardzo proste, ale czy wszyscy znamy prawidłową odpowiedź ? Zdrowe odżywianie - to sposób odżywiania, polegający na przyjmowaniu pokarmów korzystnych dla naszego zdrowia. Pozwoli to na zmniejszenie ryzyka wystąpienia u nas chorób takich jak: otyłość, nowotwory, choroby serca. Zdrowa dieta polega więc na dostarczaniu naszemu organizmowi odpowiednich składników odżywczych jak również odpowiedniej ilości wody, co prawidłowo wpłynie na stan naszego zdrowia jak również przyczyni się do dostarczenia nam niezbędnej ilości energii koniecznej do prawidłowego funkcjonowania. Pamiętajmy o tym , że pokarm dostarcza nam dużo energii, którą zużywamy podczas pracy, zabawy, nauki, a nawet podczas snu. Na przykład : energia uzyskana po zjedzeniu jednego banana wystarczy na 10 minut biegu , 40 minut wysiłku umysłowego lub 90 min drzemki. Jak więc zacząć trend na zdrowe odżywianie? Zacznij od unikania chemicznych dodatków. Nie tylko nie są potrzebne, one szkodzą! Jednego czekoladowego batona można przegryźć bez obaw, ale rozmaite barwniki, słodziki, wzmacniacze smaku i aromaty zjedzone także w płatkach śniadaniowych, w domowej zupie czy lodach sumują się. I rujnują Twoje zdrowie. Są przyczyną alergii, niestrawności, złego samopoczucia. Bardzo lubiane przez dzieci i młodzież hamburgery i frytki zalicza się do tak zwanego fast food, czyli szybkiego posiłku. Potrawy te zawierają dużo szkodliwych tłuszczów i są bardzo kaloryczne. Dlatego nie mogą być podstawą diety młodego człowieka. Apelujemy - przestrzegaj naszych rad, a zdrowszy i piękniejszy będzie Twój świat. 1. Jedz o stałych porach. Twój organizm przyzwyczai się do stałych posiłków. 2. Staraj się urozmaicać posiłki. Twój organizm potrzebuje wielu witamin i składników pokarmowych. 3. Jedz pomału. Gdy jesz za szybko, żołądek nie pracuje prawidłowo. 4. Nie popijaj w trakcie jedzenia. Staraj się, aby gryziony pokarm był rozpuszczony śliną. Ona rozpoczyna trawienie. 5. Przed snem jedz niewiele. Daj odpocząć żołądkowi. 6. Jedz owoce i warzywa – z nimi walkę o zdrowie się wygrywa! Aneta Szeliga W zdrowym ciele zdrowy duch!!! „Ruch jest w stanie zastąpić prawie każdy lek, ale wszystkie leki razem wzięte nie zastąpią ruchu” Mała aktywność fizyczna jest uznawana za jeden z czynników wielu chorób metabolicznych (otyłość, choroby sercowo-naczyniowe, cukrzyca typu II , nowotwory, osteoporoza). Naukowcy stwierdzają, że postępujący w szybkim tempie rozwój cywilizacji powoduje ograniczenie wysiłku fizycznego młodych ludzi, a co za tym idzie stanu ich zdrowia, kondycji i samopoczucia. Gry komputerowe, wszechobecny internet, nieustannie rozwijająca się technika wyparły tradycyjne spotkania na podwórku, czas spędzony na grze w piłkę, jazdę na rowerze, czy inne zabawy sprawnościowe. A przecież to wszystko oprócz radości dostarczało nam wielu okazji by się spotkać i razem poruszać. Po co komu być aktywnym? Jeśli chcesz by Twój umysł prawidłowo funkcjonował, organizm był dotleniony a sylwetka była harmonijnie ukształtowana ćwicz co najmniej 1 godzinę dziennie. Wykazano, że aktywność fizyczna wpływa na zmniejszenie niepokoju, rozładowuje codzienny stres i napięcie, relaksuje, poprawia jakość snu (nawet w organizmie będącym pod wpływem stresu) oraz pomaga osiągać lepsze wyniki w nauce. Ruch poprawia również krążenie krwi, dzięki temu zapewnia dowóz składników odżywczych do wszystkich komórek naszego ciała ,wzmacnia odporność i wydolność organizmu. Regularne ćwiczenia fizyczne mogą obniżyć ryzyko depresji. Młodzież uprawiająca sport wykazuje nie tylko lepszą sprawność ruchową, ale także większe opanowanie i równowagę psychiczną. Dobra rada! Spaceruj, chodź pieszo i po schodach, gdzie tylko się da. Odstaw wszystkie cuda techniki, czacik, goglik i ulubione seriale. Rusz się! Bez względu na to czy będzie to taniec, gra w piłkę czy jazda na rowerze ruszaj się jak najwięcej i pamiętaj : ”Twoje zdrowie w Twoich rękach” Agnieszka Wójcik Odlot donikąd „No, dawaj, Ziom! Nie bądź cienias”- jeśli usłyszałeś coś takiego, oznacza to, że jesteś jednym z 90% młodych ludzi, którym zaproponowano różnego rodzaju używki. W dzisiejszych czasach pierwszy kontakt z alkoholem i innymi używkami możesz mieć już w wieku 13 lat, w różnych okolicznościach takich jak domówki, obozy i kolonie czy wagary. Dlaczego tak wielu z Twoich kolegów i koleżanek nie odmówiło? Na pewno jest na to tyle odpowiedzi, co przypadków, ale najczęściej młodzi ludzie czują się niedowartościowani, nie chcą odstawać od grupy, maja negatywne wzorce w rodzinie oraz chcą szybko dorosnąć. Pamiętaj jednak, że żaden z nich nie powinien być powodem sięgnięcia po alkohol, narkotyki, dopalacze i papierosy. Uzależnienia to bardzo poważny problem, którego nie możesz lekceważyć. Jest to choroba, która prowadzi na margines życia lub do śmierci i sama nie ustępuje. Napoje alkoholowe, dopalacze i nikotyna zaburzają Twój rozwój fizyczny i psychospołeczny. Te substancje uzależniające wprowadzają Cię w świat złudzeń i są formą ucieczki od otaczającej Cię rzeczywistości. Zakłócają Twoje procesy myślenia i modyfikują stany emocjonalne, skutecznie oddalając Cię od więzi i wartości, od norm moralnych i wolności. Sięgając po piwo, papieros czy skręta, wyrządzasz sobie krzywdę i lekceważysz zagrożenie dla własnego zdrowia fizycznego i psychologicznego. W konsekwencji skazujesz się na samobójstwo na raty. Lecz wydajesz wyrok nie tylko na samego siebie. Przez Twoje uzależnienie cierpi Twoje otoczenie. Twoje życie rodzinne się destabilizuje, nic nie funkcjonuje tak jak powinno. Popadasz w środowisko patologiczne, a bardzo często i w świat przestępczy. Twój nałóg zaczyna być Twoją centralną siłą napędową, siłą pchającą Cię donikąd. Jest jednak coś co możesz zrobić, żeby Twoje życie nie wymknęło się spod kontroli. Powiedz zdecydowanie: „Dziękuję, nie piję, nie biorę, nie palę!”. Karolina Zaborniak Sttrrreeeessssss…... Co to jest stres? Stres to odpowiedź organizmu na bodźce z otoczenia. Powoduje, że możemy na te bodźce odpowiadać, czyli reagować na to, co się dookoła nas dzieje. Kiedy jest zbyt głośno, byś mógł swobodnie rozmawiać przez telefon to reagujesz – idziesz w miejsce, w którym jest cicho. Kiedy samochód zatrąbi – oglądasz się i sprawdzasz, co się dzieje. A kiedy nauczyciel otwiera dziennik i mówi, że czas sprawdzić ile zapamiętaliście z ostatniej lekcji, to zaczynasz się denerwować, przeglądasz zeszyt, ręce Ci się pocą i wydaje się, że w klasie zrobiło się nagle dużo cieplej lub zimniej niż było jeszcze przed chwilą. To są właśnie objawy przygotowania Twojego organizmu do działania. I wszystko byłoby dobrze, bo przecież potrzebujemy jakoś reagować na sytuacje, gdyby nie nadmiar bodźców. Codzienny hałas, gorączka przedegzaminacyjna, sprawdziany, kartkówki, kłótnie ze znajomymi lub w rodzinie i tym podobne . Za każdym razem, kiedy musisz się przygotować na działanie Twój organizm daje z siebie wszystko, zużywa surowce i energię by podnieść Ci ciśnienie, zwężyć naczynia krwionośne, wyostrzyć zmysły, skrócić czas reakcji – słowem – przygotowuje Cię do „walki lub ucieczki”. Jeśli jesteś pod wpływem stresu zbyt często, to Twój organizm szybko poczuje się zmęczony. Długotrwały stres poza poczuciem zmęczenia może powodować apatię, trudności z zasypianiem, nerwowość, utratę apetytu lub przejadanie się, czasem z nerwów boli brzuch. Jak sobie radzić ze stresem? W dzisiejszych czasach nie unikniesz dużych ilości stresu, ale dobrze jest wiedzieć, jak sobie z nim radzić. Czy odkryłeś już, że nic tak dobrze nie rozładowuje stresu jak wysiłek fizyczny? Pobiegaj, wyszalej się na rowerze, wyjdź na długi spacer z psem, a kiedy się porządnie zmęczysz to odkryjesz, że czujesz się dużo lepiej. W zimie możesz też poszaleć w domu – zmyj naczynia, poodkurzaj, wynieś śmieci, posprzątaj w pokoju – to też może zmęczyć. Dobrze jest opowiedzieć komuś, co się działo z Tobą przez cały dzień. Kiedy wypowiesz na głos co się denerwowało i opowiesz o tym, to usłyszysz, że jesteś rozumiany. Może nawet otrzymasz jakąś dobrą radę? I stres się ulotni. Aby uwieńczyć swoje zwycięstwo nad stresem spraw sobie jakąś drobną przyjemność – zjedz coś co lubisz, zadzwoń do koleżanki lub zagraj chwilę w ulubioną grę. To da Ci siłę do walki ze stresem następnego dnia. Katarzyna Pokrzywa Bezcenny sen Każdy z nas słyszał od najmłodszych lat, że brak snu i odpowiedniego wypoczynku powoduje osłabienie koncentracji, pamięci, utratę zdrowia. Z drugiej strony jednak , na pewno nie raz zdarzyło Ci się usłyszeć lub też powiedzieć, że szkoda życia na sen, wyśpisz się w trumnie. Słyszałeś także o ludziach cyborgach, którzy śpią trzy godziny i tryskają entuzjazmem. Jak to jest, gdzie jest prawda? Żeby odpowiedzieć na to pytanie sprawdźmy, co się stanie, gdy organizm zostanie pozbawiony snu. Okazuje się, że szczur umiera po 10 dniach bezsenności. Choć je znacznie więcej niż normalnie, bardzo traci na wadze. Śmierć szczura następuje szybciej, niż gdyby szczura pozbawić pożywienia, a pozwolić mu spać do woli. Podobnie jest z człowiekiem. A więc sen, a raczej jego brak, bardzo źle wpływa na zwierzęta i ludzi, czego sami nie raz na pewno już doświadczyliśmy. Każdy z nas ma mnóstwo rzeczy do zrobienia i jeśli nie starcza nam na coś czasu, to znajdujemy go kosztem snu. Ludzie uczą się tego już w szkole, za codzienność uważają na studiach, a kiedy na świat przychodzą ich dzieci, nie wiedzą, skąd wzięliby czas, gdyby coraz bardziej nie skracali snu. A jak się czujemy po kilku takich nieprzespanych nocach? Sprawdźmy. Zamknij oczy i wyobraź sobie że dzwoni budzik, a Ty nie wiesz co się dzieje, przestawiasz budzik raz, drugi, trzeci, w końcu ledwie zwlekasz się z łóżka. Czujesz się wygnieciony, niezadowolony, a z lustra patrzy na Ciebie zmęczona twarz z podkrążonymi oczami i szarą cerą. Cały dzień jesteś zdenerwowany, wszystko Cię drażni. Dlaczego? Bo Twój organizm jeszcze się nie zregenerował, a Ty już wstałeś i chcesz pędzić. Pakujesz torbę – i zapominasz połowy rzeczy, biegniesz na autobus i – gdy podchodzi do Ciebie kontroler, okazuje się, że zapomniałeś skasować bilet. Mimo że coś tam spałeś – od rana jesteś zmęczony. Znasz takie uczucia, miewasz takie dni? A teraz wyobraź sobie, że jest rano. Budzisz się chwilę przed budzikiem. Czujesz się wspaniale. Pełen energii na cały nowy dzień. Wstajesz. Przeciągasz się. Czujesz, że... nic nie czujesz. Żadnego napięcia w mięśniach, żadnego bólu w okolicach kręgosłupa. Twoje ciało jest zdecydowanie wypoczęte i gotowe na nowe wyzwania. To nie jest sen ani bajka. To wszystko dlatego, że położyłeś się troszkę wcześniej spać. Takie mogą być też Twoje poranki, ale wybór należy do Ciebie! Amanda Kosmowska W szkole szpitalnej dbamy o zdrowie ZDROWO JEM - ZDROWO ŻYJĘ PIRAMIDA ZDROWIA