Ekonomia rozwoju wykład 1 - E-SGH

Ekonomia rozwoju
wykład 1
dr Piotr Białowolski
Katedra Ekonomii I
Plan wykładu
• Ustalenie celu naszych spotkań w semestrze
• Ustalenie technikaliów
▫ Literatura, zaliczenie
• Przedstawienie punktu startowego gospodarki
polskiej
▫ W jaki sposób wiedza, którą zdobędziemy na tym
wykładzie posłuży nam do wyjaśnienia sytuacji w
Polsce na tle innych krajów?
Dlaczego się spotykamy?
• Czy umiemy odpowiedzieć na następujące
pytania:
▫ Dlaczego ludzie w jednych krajach są bogatsi niż w
innych?
▫ Skąd się bierze wzrost gospodarczy i dlaczego
jedne kraje rozwijają się w tempie 10% rocznie
(Chiny), a inne 1-2% (Szwajcaria)?
▫ Co należy zrobić, a czego nie robić, żeby zwiększyć
tempo wzrostu gospodarczego w długim okresie?
Kiedy zachodzi trade-off między wzrostem w
długim i krótkim okresem?
Obowiązująca literatura
• M.Todaro, S.Smith, Economic Development,
10th ed., Pearson Addison Wesley, London
2008;
• Ekonomia rozwoju (red. R.Piasecki), PWE
Warszawa 2007;
Forma zaliczenia
• 70% oceny stanowi egzamin obejmujący całość materiału
prezentowanego w trakcie wykładu.
▫ Egzamin będzie w formie pytań wymagających krótkich
odpowiedzi, lub pytań testowych
• 30% oceny stanowi krótka (do 500 słów), indywidualna
odpowiedź na wybrane pytanie dotyczące problemów
związanych z ekonomią rozwoju.
▫ Każdy musi skonsultować indywidualnie temat i pomysł z
wykładowcą (wybór tematu musi być po konsultacjach pisemnie
lub mailowo potwierdzony przeze mnie).
▫ Przykłady „pytań”:
Dlaczego w krajach wysokorozwiniętych zazwyczaj nakłada się
wysokie podatki na benzynę?
Co sprawia, że w krajach wysokorozwiniętych usługi fryzjerów są
droższe niż w krajach słaborozwiniętych?
Semestralny plan wykładów (1)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Ubóstwo, nierówność i niedorozwój. Luka rozwojowa.
18.10.2010
Klasyczne modele wzrostu gospodarczego - model Solowa a
endogeniczne modele wzrostu. 25.10.2010
Bariery rozwojowe. Klasyczne teorie rozwoju. Nowe idee w
teorii niedorozwoju. Korzyści skali, błędy koordynacji i
wielość stanów równowagi. 08.11.2010
Teorie handlu a doświadczenie światowe. Debata na temat
globalizacji. 15.11.2010
Wpływ polityki handlowej na rozwój gospodarczy.
22.11.2010
Rola instytucji w rozwoju ekonomicznym. Prawa własności,
ryzyka ekonomiczne, polityczne i prawne. 29.11.2010
Semestralny plan wykładów (2)
7. Wzrost ludnościowy i jego konsekwencje dla rozwoju.
Technologia i postęp techniczny w procesach wzrostu i
rozwoju. 06.12.2010
8. Inwestowanie w kapitał ludzki: edukacja i zdrowie.
Kapitał społeczny i czynniki kulturowe. 13.12.2010
9. Geografia, klimat, zasoby naturalne, środowisko i
rolnictwo. 20.12.2010
10. Rola rynków finansowych w stymulowaniu rozwoju
gospodarczego. 03.01.2011
11. Rola regulacji w kreowaniu rozwoju gospodarczego.
Rola państwa i polityki gospodarczej. Kontrowersje
wokół pomocy zagranicznej. 10.01.2011
Kraje rozwijające się
•
•
•
•
Niskie standardy cywilizacyjne
Niski poziom PKB na mieszkańca
Przewaga zatrudnionych w rolnictwie
Dualizm ekonomiczno-społeczny, technologiczny
▫ Jeżeli występują ośrodki o wyższym poziomie rozwoju, to są
one skoncentrowane w wybranych regionach kraju
•
•
•
•
Niski poziom oświaty i opieki zdrowotnej
Silna presja demograficzna
Wysoki poziom bezrobocia o charakterze strukturalnym
Brak mechanizmów mogących podtrzymywać wzrost
(ang. sustainable development)
Rozwój pojawia się gdy …
• W gospodarstwie domowym dochody wystarczają
do zaspokojenia podstawowych potrzeb jego
członków
• Praca na rynku jest powszechnie dostępna i pozwala
nie tylko na uzyskanie dochodów, ale również rozwój
osobowości
• Niwelowany jest poziom analfabetyzmu przez
zwiększenie dostępności do usług oświatowych
• Społeczeństwo zyskuje większą możliwość
wpływania na rządzenie krajem
• Decyzje podejmowane w ramach państwa są
suwerenne
Wskaźniki rozwoju gospodarczego
• Dochody – PKB per capita
• Dostępność pracy – wskaźniki bezrobocia i zatrudnienia
• Wskaźniki równego nierówności społecznych – głównie
podziału dochodów – np. indeks Gini’ego
• Dostępność edukacji i opieki zdrowotnej – wydatki na
edukację, ochronę zdrowia, liczba nauczycieli, lekarzy,
itp.
• Odsetek bezrobocia długookresowego
• Struktura sektorowa zatrudnienia
• Sustainable development - dostęp do Internetu,
inwestycje, relacja eksportu i importu, emisja dwutlenku
węgla do atmosfery, dług publiczny, sytuacja sektora
finansowego
Podstawa – PKB per capita
70000
58714
60000
50000
40961
40000
35374
PKB per capita, PPP ($)
30000
22138
17275
20000
10000
0
Niemcy
Holandia
Norwegia
Polska
Słowacja
Rozwój to równieŜ moŜliwość
znalezienia pracy
80,0
66,8
70,0
58,9
60,0
62,4
55,7
51,8
50,9
50,0
47,2
44,3
Wskaźnik zatrudnienia dla osób
w wieku 15-24 lata (%)
40,0
26,8
30,0
30,2
20,0
10,0
0,0
Niemcy
Holandia Norwegia
Polska
Słowacja
Wskaźnik zatrudnienia dla osób
w wieku powyżej 15 lat (%)
Rozwój to dąŜenie do w miarę
równego podziału owoców bogactwa
Rozwój to dąŜenie do w miarę
równego podziału owoców bogactwa
Rozwój to dąŜenie do w miarę
równego podziału owoców bogactwa
Wydatki na opiekę zdrowotną
6000
4774
5000
4000
3588
3621
3000
Wydatki zdrowotne per capita,
PPP ($)
2000
1555
1035
1000
0
Niemcy
Holandia
Norwegia
Polska
Słowacja
Liczba lekarzy
4,5
3,921
4
3,5
3,889
3,483
3
2,5
2,012
2
1,5
1
0,5
0
Niemcy
Holandia
Norwegia
Polska
Lekarze (na 1,000
mieszkańców)
Długość Ŝycia
82,0
81,0
80,0
80,1
80,4
80,7
79,0
78,0
77,0
75,5
76,0
74,8
75,0
74,0
73,0
72,0
71,0
Niemcy Holandia Norwegia
Polska
Słowacja
Oczekiwana długość życia
(lata)
Struktura sektorowa zatrudnienia
80,0
75,8
73,2
67,9
70,0
60,0
56,4
54,5
50,0
39,4
40,0
30,0
19,1
20,0
Zatrudnienie w przemyśle (%
całości zatrudnienia)
30,7
29,8
Zatrudnienie w usługach (%
całości zatrudnienia)
21,2
14,7
10,0
2,2
3,0
Niemcy
Holandia Norwegia
4,2
2,9
0,0
Polska
Zatrudnienie w rolnictwie (%
całości zatrudnienia)
Słowacja
Zakładanie firmy – czas potrzebny do
jej uruchomienia (dni)
35
31
30
25
20
18
16
15
10
10
7
5
0
Niemcy
Holandia
Norwegia
Polska
Słowacja
Zakładanie firmy – koszt uruchomienia
w przeliczeniu na PNB per capita (%)
20
18,8
18
16
14
12
10
8
6
5,6
5,9
3,3
4
2,1
2
0
Niemcy
Holandia
Norwegia
Polska
Słowacja
Prowadzenie firmy – czas potrzebny na przygotowanie
i zapłacenie podatków (godziny rocznie)
450
395
400
350
325
300
250
200
196
180
150
87
100
50
0
Niemcy
Holandia
Norwegia
Polska
Słowacja
Ryzyko prowadzenia firmy – czas potrzebny na
sądowe odzyskanie naleŜności (dni)
900
830
800
700
565
600
514
500
400
394
310
300
200
100
0
Niemcy
Holandia
Norwegia
Polska
Słowacja
Podtrzymanie wzrostu – dostęp do
Internetu
100
87
90
80
83
75
66
70
60
49
50
Użytkownicy Internetu (na
100 osób) - 2008 rok
40
30
20
10
0
Niemcy Holandia Norwegia
Polska
Słowacja
Podtrzymywanie wzrostu – inwestycje
30,0
26,1
25,0
20,0
18,7
20,0
21,3
21,6
15,0
Wydatki kapitałowe
(% PKB)
10,0
5,0
0,0
Niemcy
Holandia Norwegia
Polska
Słowacja
Podtrzymywanie wzrostu – eksport i
import
90,0
85,3
83,0
76,9
80,0
68,8
70,0
60,0
50,0
47,2
41,0
48,1
40,0
Eksport dóbr i usług (%
PKB)
Import dóbr i usług (%
PKB)
43,5
39,8
28,8
30,0
20,0
10,0
0,0
Niemcy
Holandia Norwegia
Polska
Słowacja
Podtrzymywanie wzrostu – emisja CO2
0,60
0,57
0,50
0,39
0,40
0,30
0,20
0,30
Emisja CO2 (kg na PKB
wyrażony w $PPP - 2006
rok)
0,28
0,17
0,10
0,00
Niemcy Holandia Norwegia
Polska
Słowacja
Podtrzymywanie wzrostu – kredyty o
obniŜonym standardzie
8
7,4
7
6
5
4
3,4
3,2
3
2
0,8
1
0,6
0
Niemcy
Holandia Norwegia
Polska
Słowacja
Relacja kredytów o
obniżonym standardzie do
kredytów ogółem (%) 2006 rok
Następny wykład 18.10.2010