scenariusz zajęć

Scenariusz zajęć edukacyjnych dla uczniów szkoły
ponadgimnazjalnej
Obywatele, włączcie się! Idea i zasady tworzenia
budżetu partycypacyjnego.
Autor: Anna Klimowicz
1
SPIS TREŚCI
1. Temat zajęć
2. Imię i nazwisko autora scenariusza
3. Czas trwania zajęć
4. Cele zajęć
5. Proponowane metody i formy pracy
6. Materiały
7. Szczegółowy opis przebiegu zajęć
8. Materiały dla nauczyciela niezbędne do przeprowadzenia zajęć
SCENARIUSZ ZAJĘĆ:
1. Temat zajęć:
Obywatele, włączcie się! Idea i zasady tworzenia budżetu partycypacyjnego.
2. Imię i nazwisko autora scenariusza: Anna Klimowicz
3. Czas: 45 minut
4. Cele
Cel ogólny:
Przekazanie uczniom wiedzy na temat idei budżetu partycypacyjnego, informacji
o podstawowych zasadach jego tworzenia i zachęcenie ich do aktywnego współtworzenia
kolejnych budżetów partycypacyjnych ogłaszanych przez władze miasta
Cele szczegółowe:
Po zajęciach uczeń:
 zna terminy: budżet partycypacyjny (inaczej obywatelski), demokracja pośrednia
i bezpośrednia;
 umie wytłumaczyć, na czym polega idea budżetu partycypacyjnego
 potrafi wyjaśnić podstawowe zasady tworzenia budżetu partycypacyjnego;
2
 zdaje sobie sprawę z tego, jak ważne jest aktywne uczestnictwo obywateli w życiu
publicznym.
5. Proponowane metody i formy pracy
Rozmowa wprowadzająca, symulacja, mini wykład połączony z prezentacją multimedialną.
6. Materiały:
Materiał pomocniczy nr 1 i 2; prezentacja multimedialna
7. Szczegółowy opis przebiegu zajęć:
Uwagi dotyczące przygotowania się do zajęć przed ich rozpoczęciem
Przed zajęciami przygotuj opisy ról dla uczniów: skseruj materiał pomocniczy nr 2, potnij
opisy ról na paski i włóż je do dwóch kopert.
Sprawdź, jak działa sprzęt do wyświetlenia prezentacji.
Przebieg:
1. Przywitaj uczniów i wyjaśnij im cel zajęć. Dodaj, że dzisiejsze zajęcia są bardzo
ważne, ponieważ dotyczą wszystkich - nie tylko ich samych w niedalekiej przyszłości,
ale również ich bliskich oraz znajomych, którzy mieszkają w Warszawie. Zapisz temat
lekcji na tablicy.
2. Zapytaj uczniów o różnicę pomiędzy demokracją bezpośrednią a przedstawicielską.
W razie problemów wyjaśnij (materiał pomocniczy nr 1). Podkreśl, że coraz bardziej
umacniającemu się społeczeństwu obywatelskiemu nie wystarcza już przekonanie, że
wolne wybory i demokracja przedstawicielska to najlepszy model demokracji. Wielu
ludzi chce na bieżąco wpływać na to, co dzieje się w ich najbliższym otoczeniu.
3. Zapytaj uczniów, czy wiedzą, skąd biorą się pieniądze, z których miasto pokrywa
swoje wydatki i jaki wpływ mają mieszkańcy Warszawy na podejmowanie decyzji
dotyczących wydatków z budżetu gminy? Przypomnij, że latem 2013 r. prezydent
Warszawy, Hanna Gronkiewicz-Waltz, zapowiedziała, iż mieszkańcy stolicy będą
mogli po raz pierwszy zdecydować na co wydać część pieniędzy z budżetu miasta,
czyli ponad 25 mln zł. Poinformuj, że od 20 stycznia 2014 r. warszawiacy zgłaszali
3
projekty do realizacji w 2015 r., a od 20 do 30 czerwca 2014 r. odbywało się
głosowanie nad tymi propozycjami. Zapytaj, w czyich domach poruszany był ten
temat i kto oddał swój głos. Dodaj, że można było głosować przez Internet, a głos
oddać mógł każdy, kto mieszka w Warszawie. Nie było też wyznaczonej granicy
wieku - osoby niepełnoletnie potrzebowały jedynie zgody rodzica lub opiekuna. Jeżeli
w klasie znajdą się takie osoby, poproś, aby opowiedziały o swoich doświadczeniach.
4. Zapytaj, czy uczniowie wiedzą, jak nazywa się taki sposób podejmowania wspólnie ze
wszystkimi mieszkańcami decyzji na co wydać cześć pieniędzy z miejskiej kasy?
W razie potrzeby podpowiedz uczniom, że takie współdecydowanie przez
mieszkańców miasta o przeznaczeniu części jego budżetu nazywa się budżetem
partycypacyjnym (od terminu partycypować, czyli brać udział, uczestniczyć w
czymś).
5. Zaproponuj teraz klasie bardzo uproszczoną symulację procedury budżetowej gminy.
Podziel losowo uczniów na dwie grupy. Rozdaj w każdej grupie pocięte na paski
opisy ról. Uczniowie będą od tej chwili odgrywać role mieszkańców dwóch miast,
których prezydenci mają odmienne style sprawowania swoich funkcji. Poproś, aby
każdy zajął miejsce w sali zgodnie z przydzieloną rolą – po
jednej stronie sali
mieszkańcy Starej Demokracji, po drugiej stronie – mieszkańcy Nowej Demokracji.
Ci, którzy wylosowali role prezydentów miast i radnych niech usiądą blisko siebie,
a wokół nich niech zajmą miejsca mieszkańcy. Na przeczytanie i przygotowanie się
do odegrania ról daj uczniom 3 minuty. Następnie poproś radnych, aby zrobili w ciągu
6 minut rozeznanie potrzeb i oczekiwań wśród swoich mieszkańców i zgłosili je do
swoich prezydentów. Później zaproś każdego z prezydentów po kolei o zabranie głosu
na forum i przedstawienie propozycji budżetu miasta na przyszły rok. Kończąc grę
poproś, aby uczniowie, którzy otrzymali role mieszkańców ocenili swoje zadowolenie
z dotyczącej wydatkowania finansów z budżetu miasta decyzji prezydenta i rady
miasta w skali 0 do 10. Każdy z uczniów – mieszkańców Starej i Nowej Demokracji
głośno podaje cyfrę, jaka odpowiada jego poziomowi zadowolenia i krótko
argumentuje swoją ocenę.
6. Zapytaj teraz uczniów, jakie sposoby zachowań mieszkańców pokazuje (oczywiście
w sposób bardzo uproszczony) i do czego przekonuje ta gra dydaktyczna?
7. Poproś uczniów, aby zajęli swoje stałe miejsca. Powiedz, że teraz przedstawisz im
najważniejsze informacje o budżecie partycypacyjnym i zasadach, na jakich się
4
opiera. Jego idea powstała po to, by ludzie mogli mieć większy wpływ na pełniących
funkcje decyzyjne urzędników i mogli szybciej rozwiązać doskwierające im codzienne
problemy oraz poczuć się współodpowiedzialnymi za pieniądze należące do
wszystkich, bo pochodzące głównie z naszych podatków.
8. Po
prezentacji
poproś
uczniów
o
ewentualne
pytania
dotyczące
budżetu
partycypacyjnego.
9. Podejdź do tablicy i zapisz pytanie: co jest istotą demokracji? Zachęć uczniów do
odpowiedzi na to ważne pytanie. Po różnych odpowiedziach uczniów podsumuj: najważniejszy jest aktywny udział obywateli w życiu publicznym. Przeczytaj głośno
fragment wypowiedzi klasyka Alexisa de Tocqueville’a (..) właśnie w gminie tkwi siła
wolnych społeczeństw. Instytucje gminne są dla wolności tym, czym dla nauki są
szkoły podstawowe: sprawiają, że wolność staje się dostępna dla ludu, pozwalają mu
zasmakować w swobodnym jej praktykowaniu i przyzwyczajają go do posługiwania się
nią. Bez pomocy instytucji gminnych naród może stworzyć sobie wolny rząd, lecz nie
będzie w nim ducha wolności. (Alexis de Tocqueville, Demokracja w Ameryce. Tłum.
M. Król, Warszawa 1976).
10. Kończąc zajęcia, pochwal uczniów za aktywność i zachęć do prześledzenia
w Internecie faktycznych propozycji
projektów zgłaszanych do budżetów
partycypacyjnych poszczególnych dzielnic Warszawy – wystarczy wejść na stronę
www.twojbudzet.um.warszawa.pl.
Poinformuj
o
drugiej
edycji
budżetu
partycypacyjnego, w której do podziału jest dwa razy więcej pieniędzy niż
w pierwszej
11. Zaproponuj uczniom, aby w trzy – lub czteroosobowych zespołach, które sami
utworzą, jako pracę domową opracowali projekty, które chcieliby zgłosić do budżetu
partycypacyjnego w swojej dzielnicy.
8. Materiały dla nauczyciela niezbędne do przeprowadzenia zajęć
Materiał pomocniczy nr 1
Demokracja bezpośrednia a demokracja przedstawicielska
Demokracja bezpośrednia (partycypacyjna, uczestnicząca) to forma sprawowania
rządów wzorowana na antycznej demokracji ateńskiej (gdzie w niedużym polis wszyscy
5
mężczyźni, którzy ukończyli dwadzieścia lat brali udział w zgromadzeniu ludowym).
Polega na kolektywnym podejmowaniu decyzji przez wszystkich uprawnionych obywateli
poprzez bezpośredni udział w głosowaniu ludowym. Narzędziami demokracji
bezpośredniej są m.in. plebiscyt, referendum, inicjatywa ludowa, weto ludowe.
Demokracja przedstawicielska (parlamentarna) – najpowszechniejszy obecnie w świecie
system rządów i forma sprawowania władzy przez lud pośrednio; polega na wyborze
przedstawicieli do samorządów terytorialnych, parlamentu (sejmu, senatu) krajowego
i europejskiego. Reprezentanci podejmują wszystkie decyzje w sprawach publicznych,
a w głosowaniach nie są zobligowani do kierowania się instrukcjami od swoich
wyborców. Podstawowymi zasadami demokracji pośredniej są: wolne wybory,
kadencyjność ciał przedstawicielskich, odpowiedzialność reprezentantów przed
wyborcami w trakcie wykonywania mandatu. W praktyce demokracja parlamentarna jest
uzupełniana przez różne formy demokracji bezpośredniej.
Materiał pomocniczy nr 2
Role do odegrania w symulacji
Miasto: Stara Demokracja
Prezydent Starej Demokracji.
Sprawujesz urząd prezydenta miasta od czterech kadencji. Skoro wybierano cię tyle razy i
wybrano znowu, jesteś przekonany, że mieszkańcy są zadowoleni z twoich sposobów
zarządzania miastem. Po szesnastu latach sprawowania władzy dobrze wiesz, co jest im
potrzebne. Drażnią cię społecznicy przychodzący do urzędu z roszczeniami lub
naciskający pismami „niespełnieni politycy” i „pieniacze”. Spotykasz się ze znajomymi,
którzy mówią ci, co jeszcze można zrobić. Czasem radni coś podpowiedzą. Na przykład
właściciel zakładu produkującego elementy do budowy dróg zaproponował, aby
wymienić stare krzywe chodniki na piękną czerwoną kostkę bauma. Jeden radny zaś
zaproponował, aby w całym mieście postawić drogowskazy, czyli tabliczki informacyjne
wskazujące kierunki rozmaitych obiektów. Twoi radni są lojalni, skoro reprezentują
zwycięski Komitet Wyborczy Wyborców „Tworzymy dobrą przyszłość”. Zawsze się liczą
z twoim zdaniem i zgadzają na proponowane uchwały. Na posiedzeniu rady miasta
przedstawiasz pozytywnie zaopiniowany przez komisje rady projekt przyszłorocznego
budżetu: największą inwestycją będzie wymiana starych płyt chodnikowych na czerwoną
kostkę bauma i remont centralnej ulicy miasta. To akurat kosztuje 40 mln zł. Nie musisz z
nikim tego konsultować, wszyscy są jednomyślni.
Radny SD 1
Jesteś doświadczoną radną/ doświadczonym radnym. To już twoja czwarta kadencja.
Reprezentujesz Komitet Wyborczy Wyborców „Tworzymy dobrą przyszłość”. To KWW
twojego prezydenta. Lojalnie zgadzasz się z jego wszystkimi decyzjami. Obecnie
6
przewodniczysz radzie miasta. Wysłuchujesz głosów mieszkańców, ale wiesz, że niewiele
możesz zrobić. Zwołujesz posiedzenie rady gminy, którego celem jest rozpoczęcie pracy
nad przyszłorocznym budżetem. Już wcześniej uzgodniłaś/-łeś z prezydentem miasta, że
wyremontowane zostaną stare chodniki i położona zostanie czerwona kostka bauma.
Radny SD 2
Jesteś nowym radnym. Reprezentujesz Komitet Wyborczy Wyborców„Tworzymy dobrą
przyszłość”. To KWW twojego prezydenta. Lojalnie zgadzasz się z jego wszystkimi
decyzjami. Wysłuchujesz głosów mieszkańców, ale wiesz, że niewiele możesz zrobić.
Radny SD 3
Jesteś nową radną/nowym radnym. Reprezentujesz opozycyjny Komitet Wyborczy
Wyborców „Chcemy zmiany”. Wiesz, że jesteś w mniejszości, czyli w zasadzie niewiele
masz do powiedzenia. Wysłuchujesz głosów mieszkańców, ale wiesz, że niewiele możesz
zrobić.
Mieszkańcy Starej Demokracji
Obywatel/-ka 1
Jesteś rodzicem dwójki małych dzieci. Zarabiasz niewiele i nie stać cię na opłacenie
opiekunki dla nich. Bardzo zależy ci na miejscu dla nich w publicznym przedszkolu. Nie
wiesz jednak co robić. Krytykujesz tylko przy każdej okazji władze miasta i postanawiasz
nie brać już więcej udziału w wyborach.
Obywatel/-ka 2
Jesteś studentką/studentem. Codziennie dojeżdżasz na uczelnię rowerem, jak wiele twoich
kolegów i koleżanek. Uważasz, że w mieście jest bardzo potrzebna nowa, szersza ścieżka
rowerowa, którą spokojnie dojedziesz do siedziby swojego wydziału. Nie wiesz jednak co
robić. Krytykujesz tylko przy każdej okazji władze miasta i postanawiasz nie brać już
więcej udziału w wyborach.
Obywatel/-ka 3
Jesteś emerytką/emerytem. Lubisz spacerować po świeżym powietrzu. Tymczasem w
okolicy gdzie mieszkasz powstają wciąż nowe parkingi kosztem placów w miejską
zielenią. Masz dosyć bezsensownej wycinki drzew i betonowania przestrzeni. Nie wiesz
jednak co robić. Krytykujesz tylko przy każdej okazji władze miasta i postanawiasz nie
brać już więcej udziału w wyborach.
Obywatel/-ka 4
Mieszkasz ze swoją rodziną na nowym osiedlu. W tej chwili przypomina ono betonową
pustynię. Zależy ci, aby wokół twojego domu rosło dużo drzew, było dużo przestrzeni,
gdzie można chodzić po pracy na spacery z dziećmi i psem, jeździć na rolkach, na
rowerze, posiedzieć na ławce w letnie dni, a w zimie zjeżdżać na sankach i jeździć na
7
łyżwach. Nie wiesz jednak co robić. Krytykujesz tylko przy każdej okazji władze miasta i
postanawiasz nie brać już więcej udziału w wyborach.
Obywatel/-ka 5
Prowadzisz od lat z całą swoją rodziną osiedlowy sklep spożywczy. Jest otwarty od rana
do północy. Starasz się mieć towar dobrej jakości z niewygórowanymi cenami. Masz
wielu stałych klientów. Doszły cię jednak słuchy, że na obrzeżach osiedla ma ruszyć
budowa dyskontu. Obawiasz się, że to spowoduje utratę źródła utrzymania całej rodziny.
Nie wiesz jednak co robić. Krytykujesz tylko przy każdej okazji władze miasta i
postanawiasz nie brać już więcej udziału w wyborach.
Obywatel/-ka 6
Jesteś osobą niepełnosprawną. Jeździsz na wózku. Kiedy uda ci się wyjechać z domu,
napotykasz na wiele barier architektonicznych: trudno jest ci pokonywać zbyt wysokie
krawężniki, wysokie progi przy wejściach do budynków, niemożliwe do pokonania są
schody w przejściach podziemnych. Chcesz, aby przynajmniej nowo powstające obiekty
publiczne były zaprojektowane tak, by wszyscy niepełnosprawni mieli do nich dostęp. Nie
wiesz jednak co robić. Krytykujesz tylko przy każdej okazji władze miasta i postanawiasz
nie brać już więcej udziału w wyborach.
Obywatel/-ka 7
Jesteś bardzo zapracowanym człowiekiem, w pracy siedzisz głównie przy komputerze.
Zależy ci jednak na dobrej kondycji fizycznej. Lubisz grać w siatkówkę lub koszykówkę,
ale nie wyczynowo. Tymczasem propozycje różnych miejskich centrów kultury nie
proponują według ciebie niczego interesującego. Nie wiesz jednak co robić. Krytykujesz
tylko przy każdej okazji władze miasta i postanawiasz nie brać już więcej udziału w
wyborach.
Obywatel/-ka 8
Jesteś samotnym człowiekiem w wieku przedemerytalnym Pracujesz, ale po pracy nie
chcesz siedzieć samotnie w domu ani zbyt często odwiedzać dorosłe dzieci, które mają już
swoje rodziny. Marzysz o miejscu, w jakim mogłyby się spotykać podobne do ciebie
osoby, aby rozwijać różne zainteresowania, podejmować jakieś inicjatywy, czy po prostu
porozmawiać. Nie wiesz jednak co robić. Krytykujesz tylko przy każdej okazji władze
miasta i postanawiasz nie brać już więcej udziału w wyborach.
Obywatel/-ka 9
Masz trzy psy, które uwielbiasz. Nie masz ich gdzie wyprowadzać, bo wszędzie tylko
parkingi, ścieżki rowerowe i place zabaw dla dzieci. Chcesz, aby powstał duży wybieg dla
psów, bo twoi ulubieńcy nareszcie mogliby się swobodnie wyhasać. Nie wiesz jednak co
robić. Krytykujesz tylko przy każdej okazji władze miasta i postanawiasz nie brać już
więcej udziału w wyborach.
8
Miasto: Nowa Demokracja
Prezydent Nowej Demokracji
Dopiero kilka miesięcy temu wygrałeś walkę o fotel prezydenta w wyborach
samorządowych. Postanowiłeś w wielu kwestiach dotyczących miasta oddać głos jego
mieszkańcom i zaangażować ich w kluczowe dla miasta decyzje. Jesteś przekonanym
demokratą. Wiesz, jak ważne są dla ustroju demokratycznego konsultacje społeczne,
debaty, sondaże i referenda. Zdajesz sobie sprawę, że radni reprezentują rozmaite
komitety wyborców i różne programy zawierające opisy najważniejszych dla
mieszkańców spraw do załatwienia. Poprosiłeś radnych, aby zebrali ich opinie
i sporządzili listę najpilniejszych dla miasta inwestycji. Chcesz przeznaczyć na ich
realizację 4% tegorocznego budżetu miasta. Na posiedzeniu rady miasta radni –
przewodniczący poszczególnych komisji przedstawiają propozycje zgłoszone
mieszkańców do realizacji z budżetu miasta w ramach ustalonej kwoty 40 mln. zł.
Uchwalacie budżet gminy z uwzględnieniem pomysłów mieszkańców.
Radny ND 1
Jesteś doświadczoną w wielu kadencjach radną/ doświadczonym radnym. Reprezentujesz
Komitet Wyborczy Wyborców „Gospodarnie i Oszczędnie”. Obecnie przewodniczysz
radzie miasta. Zbierasz pomysły mieszkańców i wspólnie z innymi radnymi układasz listę
ich potrzeb. Następnie w porozumieniu z prezydentem miasta zwołujesz posiedzenie rady
gminy, którego celem jest rozpoczęcie pracy nad przyszłorocznym budżetem.
Radny ND 2
Jesteś nowym radnym. Reprezentujesz Komitet Wyborczy Wyborców „Młodzi obywatele
działają”. Zbierasz pomysły mieszkańców i wspólnie z innymi radnymi układasz listę ich
potrzeb.
Radny ND 3
Jesteś nową radną/nowym radnym. Reprezentujesz Komitet Wyborczy Wyborców
„Zmieniamy razem”. Zbierasz pomysły mieszkańców i wspólnie z innymi radnymi
układasz listę ich potrzeb.
Mieszkańcy Nowej Demokracji
Obywatel/-ka 1
Jesteś rodzicem dwójki małych dzieci. Zarabiasz niewiele i nie stać cię na opłacenie
opiekunki dla nich. Bardzo zależy ci na miejscu dla nich w publicznym przedszkolu.
Uważasz, że trzeba zbudować nowe przedszkole na twoim osiedlu. Idziesz na spotkanie z
radnymi i zgłaszasz swój pomysł.
Obywatel/-ka 2
9
Jesteś studentką/studentem. Codziennie dojeżdżasz na uczelnię rowerem, jak wiele twoich
kolegów i koleżanek. Uważasz, że w mieście jest bardzo potrzebna nowa, szersza ścieżka
rowerowa, którą spokojnie dojedziesz do siedziby swojego wydziału. Idziesz na spotkanie
z radnymi i zgłaszasz swój pomysł.
Obywatel/-ka 3
Jesteś emerytką/emerytem. Lubisz spacerować po świeżym powietrzu. Tymczasem w
okolicy gdzie mieszkasz powstają wciąż nowe parkingi kosztem placów w miejską
zielenią. Masz dosyć bezsensownej wycinki drzew i betonowania przestrzeni. Idziesz na
spotkanie z radnymi i zgłaszasz swój pomysł.
Obywatel/-ka 4
Mieszkasz ze swoją rodziną na nowym osiedlu. W tej chwili przypomina ono betonową
pustynię. Zależy ci, aby wokół twojego domu rosło dużo drzew, było dużo przestrzeni,
gdzie można chodzić po pracy na spacery z dziećmi i psem, jeździć na rolkach, na
rowerze, posiedzieć na ławce w letnie dni, a w zimie zjeżdżać na sankach i jeździć na
łyżwach. Idziesz na spotkanie z radnymi i zgłaszasz swój pomysł.
Obywatel/-ka 5
Prowadzisz od lat z całą swoją rodziną osiedlowy sklep spożywczy. Jest otwarty od rana
do północy. Starasz się mieć towar dobrej jakości z niewygórowanymi cenami. Masz
wielu stałych klientów. Doszły cię jednak słuchy, że na obrzeżach osiedla ma ruszyć
budowa dyskontu. Obawiasz się, że to spowoduje utratę źródła utrzymania całej rodziny.
Idziesz na spotkanie z radnymi i zgłaszasz swój pomysł.
Obywatel/-ka 6
Jesteś osobą niepełnosprawną. Jeździsz na wózku. Kiedy uda ci się wyjechać z domu,
napotykasz na wiele barier architektonicznych: trudno jest ci pokonywać zbyt wysokie
krawężniki, wysokie progi przy wejściach do budynków, niemożliwe do pokonania są
schody w przejściach podziemnych. Chcesz, aby przynajmniej nowo powstające obiekty
publiczne były zaprojektowane tak, by wszyscy niepełnosprawni mieli do nich dostęp.
Idziesz na spotkanie z radnymi i zgłaszasz swój pomysł.
Obywatel/-ka 7
Jesteś bardzo zapracowanym człowiekiem, w pracy siedzisz głównie przy komputerze.
Zależy ci jednak na dobrej kondycji fizycznej. Lubisz grać w siatkówkę lub koszykówkę,
ale nie wyczynowo. Tymczasem propozycje różnych miejskich centrów kultury nie
proponują według ciebie niczego interesującego. Idziesz na spotkanie z radnymi i
zgłaszasz swój pomysł.
Obywatel/-ka 8
10
Jesteś samotnym człowiekiem w wieku przedemerytalnym Pracujesz, ale po pracy nie
chcesz siedzieć samotnie w domu ani zbyt często odwiedzać dorosłe dzieci, które mają już
swoje rodziny. Marzysz o miejscu, w jakim mogłyby się spotykać podobne do ciebie
osoby, aby rozwijać różne zainteresowania, podejmować jakieś inicjatywy, czy po prostu
porozmawiać. Idziesz na spotkanie z radnymi i zgłaszasz swój pomysł.
Obywatel/-ka 9
Masz trzy psy, które uwielbiasz. Nie masz ich gdzie wyprowadzać, bo wszędzie tylko
parkingi, ścieżki rowerowe i place zabaw dla dzieci. Chcesz, aby powstał duży wybieg dla
psów, bo twoi ulubieńcy nareszcie mogliby się swobodnie wyhasać. Idziesz na spotkanie
z radnymi i zgłaszasz swój pomysł.
11