Baureihen TGL/TGM Edition 2015 V2.0
Transkrypt
Baureihen TGL/TGM Edition 2015 V2.0
Wytyczne MAN dotyczące zabudów Seria TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 Engineering the Future – since 1758 MAN Truck & Bus AG W Y D A W C A MAN Truck & Bus AG (W tekście dalej zwany MAN) Technical Sales Support Application Engineering Dachauer Str. 667 D-80995 Monachium E-Mail: [email protected] Faks: + 49 (0) 89 1580 4264 www.manted.de Niniejsza wersja polska stanowi tiumaczenie. Przy wątpliwościach lub w przypadkach spornych miarodajny jest waźny oryginal niemieckojęzyczny. Zmiany techniczne wynikające z postępu technicznego zastrzeżone. © 2016 MAN Truck & Bus Aktiengesellschaft Przedruk, powielanie lub tłumaczenie, również we fragmentach, bez pisemnego zezwolenia firmy MAN Truck & Bus AG jest niedozwolone. MAN zastrzega sobie wyraźnie wszelkie prawa wynikające z ustawy o prawie autorskim. Trucknology® i MANTED® są zarejestrowanymi znakami towarowymi firmy MAN Truck & Bus AG. Jeśli oznaczenia są znakami towarowymi, to nawet bez znaków (® ™), uznane są za chronione znaki towarowe uprawnionego podmiotu. Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM Spis treści I. Zakresy obowiązywania i ustalenia prawne.................................... 1 1.0 Informacje ogólne.............................................................................. 2 2.0 Podstawy prawne.............................................................................. 2 2.1 Założenia............................................................................................ 2 2.2 Odpowiedzialność.............................................................................. 3 2.3Homologacja...................................................................................... 4 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 Odpowiedzialność cywilna................................................................. 7 Odpowiedzialność z tytułu wad fizycznych....................................... 7 Odpowiedzialność za produkt........................................................... 7 Ograniczenie odpowiedzialności za wyposażenie i części zamienne..... 8 Bezpieczeństwo eksploatacji i ruchu................................................. 8 Instrukcje od firm produkujących nadwozia lub przebudowujących...... 9 4.0 Kontrola jakości................................................................................ 10 5.0Zezwolenia....................................................................................... 11 5.1 Zatwierdzenie dla nadbudowy......................................................... 11 5.2 Potwierdzenie producenta............................................................... 13 MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 I Spis treści II. Identyfikacja produktu.................................................................... 17 1.0 Informacje ogólne............................................................................ 18 2.0 Pojęcia............................................................................................. 18 2.1Seria................................................................................................. 18 2.2 Numer typu...................................................................................... 18 2.3 Klasa tonażu..................................................................................... 20 2.4Moc.................................................................................................. 20 2.5 Rodzaj resorowania.......................................................................... 20 2.6 Formuła kół...................................................................................... 21 2.7 Sufiks............................................................................................... 22 2.8 Kabiny kierowcy............................................................................... 23 3.0 Oznaczenie na drzwiach.................................................................. 24 4.0 Opis wariantów................................................................................ 24 5.0 Numer identyfikacyjny pojazdu........................................................ 25 6.0 Numer identyfikacji pojazdu i numer pojazdu.................................. 26 IIEdycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM Spis treści III. Podwozia......................................................................................... 29 1.0 1.1 1.2 1.3 1.3.1 1.3.2 1.3.3 1.4 1.4.1 1.4.2 1.4.3 1.4.4 1.4.5 Informacje ogólne............................................................................ 30 Dane techniczne pojazdu................................................................. 30 Normy, dyrektywy, przepisy, tolerancje............................................ 30 Jakość wykonania............................................................................ 31 Ochrona przeciwkorozyjna............................................................... 31 Prace spawalnicze w pojeździe....................................................... 31 Wiercenia, połączenia nitowe i śrubowe.......................................... 35 Środki ochrony przeciwpożarowej w przypadku nadbudowy i przebudowy pojazdu........................................................................ 38 Informacje ogólne............................................................................ 38 Wytyczne ustawowe........................................................................ 38 Zmiany w okolicy silnika i przy odprowadzaniu spalin.................... 39 Zmiany systemu zasysania powietrza.............................................. 39 Przewody elektryczne / elementy wbudowane................................ 39 2.0 2.1 2.2 2.2.1 2.2.2 2.2.3 2.2.4 2.2.5 2.2.6 2.2.7 2.2.8 2.2.9 2.2.10 2.3 2.3.1 2.3.2 2.3.3 2.3.4 2.3.5 2.3.6 2.4 Cały pojazd...................................................................................... 40 Informacje ogólne............................................................................ 40 Pojęcia, miary i ciężary..................................................................... 40 Teoretyczny rozstaw osi kół............................................................. 40 Teoretyczna i dopuszczalna długość zwisu..................................... 42 Dopuszczone obciążenie osi........................................................... 43 Dopuszczony ciężar całkowity......................................................... 43 Dopuszczony ciężar całkowity ciągnika........................................... 44 Przeciążenie osi............................................................................... 45 Różnica obciążenia kół.................................................................... 46 Minimalne obciążenie przedniej osi................................................. 48 Obliczanie obciążenia osi i proces ważenia..................................... 50 Obwód toczny i różnica obwodu toczenia....................................... 50 Zmiany całego pojazdu.................................................................... 51 Zmiana rozstawu osi kół.................................................................. 51 Zmiana zwisu ramy.......................................................................... 57 Zmiana formuły kół........................................................................... 61 Zmiana ogumienia (zmiana opon).................................................... 62 Zmiany rodzaju pojazdu i opcjonalne zastosowanie ciągnika siodłowego/samochodu ciężarowego............................... 62 Późniejszy montaż dodatkowych agregatów, części oraz wyposażenia.................................................................................... 63 Homologowane/Istotne dla bezpieczeństwa komponenty pojazdu..... 64 3.0 Kabina kierowcy............................................................................... 65 MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 III Spis treści 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 Informacje ogólne............................................................................ 65 Kabiny kierowcy............................................................................... 65 Spojler, nadbudowy dachu, pomost dachowy................................. 70 Kabiny dachowe.............................................................................. 73 Zamocowanie tablic ostrzegawczych na masce............................. 76 4.0 4.1 4.2 4.3 Rama podwozia............................................................................... 77 Informacje ogólne............................................................................ 77 Materiały ramy.................................................................................. 77 Profile ramy...................................................................................... 78 5.0 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.5.1 5.5.2 5.6 5.7 Części ramy..................................................................................... 79 Informacje ogólne............................................................................ 79 Przednie zabezpieczenie przed najechaniem.................................. 80 Boczne urządzenie ochronne........................................................... 81 Tylna belka przeciwnajazdowa......................................................... 85 Zbiorniki paliwa................................................................................ 87 Mocowanie zbiorników paliwa......................................................... 88 Zmiany w przewodach paliwowych................................................. 89 Urządzenia łączące.......................................................................... 91 Zabudowy montowane z przodu..................................................... 92 6.0 6.1 6.2 6.2.1 6.3 6.3.1 6.3.2 6.3.3 6.3.4 6.3.5 6.3.5.1 6.3.5.2 6.3.5.3 6.3.5.4 6.3.5.5 6.4 6.4.1 6.4.2 6.4.2.1 6.4.2.2 Silnik i wiązka napędowa................................................................. 94 Informacje ogólne............................................................................ 94 Warianty silnika................................................................................ 95 Kody typów silników MAN............................................................... 96 Otoczenie silnika.............................................................................. 97 Zmiany w silniku............................................................................... 97 Änderungen an der Luftansaugung................................................. 97 Zmiany chłodzenia silnika................................................................ 99 Zmiany osłony silnika, izolacji przed odgłosami............................ 100 Zaopatrzenie w sprężone powietrze.............................................. 100 Założenia........................................................................................ 100 Układanie przewodów.................................................................... 100 Podłączanie odbiorników dodatkowych........................................ 103 Strata sprężonego powietrza......................................................... 104 Zasilanie w powietrze zewnętrzne................................................. 105 Układ spalinowy............................................................................. 108 Zmiany prowadzenia spalin........................................................... 108 System AdBlue............................................................................... 116 Podstawy i budowa układu AdBlue............................................... 116 Wiązka przewodów AdBlue........................................................... 119 IVEdycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM Spis treści 6.4.2.3 Zbiornik AdBlue............................................................................. 125 6.4.2.4 Moduł tłoczący AdBlue.................................................................. 128 6.4.2.5 Wiązka kablowa AdBlue................................................................. 129 6.4.2.6 Lista części.................................................................................... 140 6.5 Przekładnie i wały przegubowe...................................................... 143 6.5.1Zasady........................................................................................... 143 6.5.2 Układ wałów przegubowych.......................................................... 144 6.5.3 Siły w układzie wału przegubowego.............................................. 148 6.5.4 Zmiana układu wału przegubowego.............................................. 148 6.5.5 Montaż innych przekładni, przekładni automatycznych, przekładni rozdzielczych................................................................ 149 6.6 Przystawki odbioru mocy............................................................... 149 6.7 Układ hamulcowy........................................................................... 150 6.7.1Zasady........................................................................................... 150 6.7.2 Układanie i mocowanie przewodów hamulcowych....................... 150 6.7.3 ALB, hamulec EBS......................................................................... 150 6.7.4 Doposażanie hamulców o działaniu ciągłym................................. 150 7.0 7.1 7.2 Mechanizm jezdny......................................................................... 151 Informacje ogólne.......................................................................... 151 Zmiany mechanizmu jezdnego...................................................... 152 8.0 Elektryka / Elektronika (sieć pokładowa)........................................ 153 8.1 Informacje ogólne.......................................................................... 153 8.1.1 Kompatybilność elektromagnetyczna............................................ 154 8.1.2 Urządzenia radiowe i anteny.......................................................... 154 8.1.3 Koncepcja diagnostyki i parametryzacja z MAN-cats................... 157 8.2Przewody....................................................................................... 158 8.2.1 Układanie przewodów.................................................................... 158 8.2.2 Przewód masy................................................................................ 159 8.2.3 Wiązki kablowe do zwiększenia rozstawu osi kół.......................... 159 8.2.4 Wiązki kablowe do wiązek kablowych do lamp tylnych, dodatkowych lamp tylnych, .......................................................... 163 gniazdek przyczepy, bocznych lamp znakujących i dodatkowych gniazdek ABS................................................................................. 163 8.2.5 Dodatkowe schematy elektryczne i rysunki wiązek kablowych.... 168 8.2.6 Kabel akumulatora......................................................................... 168 8.3 Złącza w pojeździe, przygotowanie nadwozia............................... 169 8.3.1 Odbieranie sygnału załączenia silnika (sygnału D+)....................... 170 8.3.2 Przyłącze elektryczne Platforma załadowcza................................ 170 8.3.3 Urządzenie start - stop silnika........................................................ 173 8.3.4 Odbiór sygnału prędkości.............................................................. 173 MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 V Spis treści 8.3.5 Odbiór sygnału jazdy wstecznej.................................................... 174 8.3.6 Przyłącza do regulacji pośredniej prędkości obrotowej za pomocą FFR / PTM oraz KSM (przyłącza ZDR)............................. 174 8.3.7 Przyłącze Przygotowanie kamery tylnej......................................... 178 8.4 Dodatkowe odbiorniki.................................................................... 180 8.4.1 Wskazówki dotyczące bilansu energetycznego............................ 184 8.5Akumulatory................................................................................... 186 8.5.1 Korzystanie z akumulatorów i ich konserwacja............................. 186 8.5.2 Obsługa i konserwacja akumulatorów z technologią PAG............ 187 8.6 Instalacja oświetleniowa................................................................ 188 8.7 Koncepcja wyświetlania i zestawu wskaźników............................ 189 8.8 Systemy bezpieczeństwa i systemy asystenckie.......................... 190 8.8.1 Czujnik wartości kąta odchylenia................................................... 191 8.8.2 System wspomagania hamowania awaryjnego (Emergency Brake Assist).............................................................. 192 8.8.3 Kamera wielofunkcyjna do systemu utrzymania pasa ruchu (Lane Guard System), systemu wspomagania hamowania awaryjnego (EBA) i systemu adaptacyjnej regulacji prędkości jazdy (ACC).................................................................... 195 VIEdycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM Spis treści IV. Nadwoziem.................................................................................... 201 1.0 Wymagania ogólne........................................................................ 202 1.1 Założenia........................................................................................ 202 1.2 Dostępność i swoboda ruchu........................................................ 202 1.3 Właściwości jazdy i opory podczas jazdy...................................... 204 1.4Drgania........................................................................................... 205 1.5 Funkcje specjalne pojazdów z unoszonymi osiami....................... 205 1.6 Pojazdy z podporami..................................................................... 206 1.6.1 Podparcie z kontaktem kół z podłożem......................................... 206 1.6.2 Podparcie bez kontaktu kół z podłożem........................................ 207 1.7Tolerancje....................................................................................... 207 1.8 Montaż........................................................................................... 207 1.9 Ochrona antykorozyjna nadwozi.................................................... 208 1.10 Normy, dyrektywy, przepisy........................................................... 209 1.10.1 Dyrektywa maszynowa (2006/42/WE)............................................ 209 1.10.2 Zabezpieczanie ładunku................................................................ 211 1.10.3 Oznaczenia konturowe................................................................... 211 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.6.1 2.6.2 2.7 Ustalania nadwozia i ramy pomocniczej........................................ 212 Wymagania ogólne........................................................................ 212 Nadwozie z ramą pomocniczą....................................................... 214 Aufbau ohne Hilfsrahmen............................................................... 221 Mocowanie ramy pomocniczej i nadwozi...................................... 222 Połączenia śrubowe i nitowe......................................................... 223 Połączenie podatne na przesuwanie............................................. 223 Ogólne wymagania względem mocowania nadwozia podatnego na przesuwanie............................................................ 224 Wykonanie mocowania nadwozia podatnego na przesunięcia..... 225 Połączenie sztywne........................................................................ 230 3.0Nadwozia....................................................................................... 233 3.1 Ciągniksiodłowy............................................................................. 233 3.1.1 Podwozie i wyposażenia................................................................ 233 3.1.2 Wymogi dotyczące nadwozia........................................................ 233 3.2 Skrzynie załadunkowe i nadwozia typu furgon.............................. 235 3.3 Stelaż nośny dla nadwozia wymiennego....................................... 236 3.3.1 Podwozie i wyposażenia................................................................ 236 3.3.2 Wymogi dotyczące nadwozia........................................................ 236 3.4 Platforma załadowcza.................................................................... 237 3.5 Nadwozia z cysternami i zbiornikami............................................. 248 3.5.1 Podwozia i wyposażenie................................................................ 248 MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 VII 3.5.2 Wymogi dotyczące nadwozia........................................................ 248 3.6 Nadwozie do zbierania śmieci....................................................... 251 3.6.1 Podwozie i wyposażenie................................................................ 251 3.6.2 Wymogi dotyczące nadwozia........................................................ 251 3.7Wywrotki........................................................................................ 252 3.7.1 Podwozie i wyposażenie................................................................ 252 3.7.2 Wymogi dotyczące nadwozia........................................................ 253 3.8 Bramowiec i hakowiec................................................................... 255 3.9 Żuraw ładunkowy........................................................................... 256 3.9.1 Podwozie i wyposażenia................................................................ 256 3.9.2 Wymogi dotyczące nadwozia........................................................ 257 3.9.3 Wymogi dla ramy pomocniczej do nadwozi z żurawiem ładunkowym................................................................................... 259 3.10 Mieszalnik transportowy................................................................ 266 3.10.1 Podwozia i wyposażenie................................................................ 266 3.10.2 Wymogi dotyczące nadwozia........................................................ 267 3.11 Wciągarka linowa........................................................................... 268 3.12 Nadwozie z obrotnicą.................................................................... 268 VIIIEdycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM V. Obliczenia...................................................................................... 271 1.0 Informacje ogólne.......................................................................... 272 1.1 Prędkość........................................................................................ 272 1.2 Stopień skuteczności..................................................................... 273 1.3 Siła pociągowa............................................................................... 275 1.4 Zdolność pokonywania wzniesień................................................. 276 1.4.1 Odcinek drogi z wzniesieniem lub spadkiem................................. 276 1.4.2 Kąt wzniesienia lub spadku............................................................ 277 1.4.3 Obliczanie zdolności pokonywania wzniesień............................... 278 1.5 Moment obrotowy.......................................................................... 282 1.6Moc................................................................................................ 284 1.7 Prędkość obrotowa przystawki odbioru mocy w przekładni rozdzielczej..................................................................................... 286 1.8 Opory jazdy.................................................................................... 287 1.9 Skręt koła....................................................................................... 290 1.10 Obliczenia nacisku na oś............................................................... 293 1.10.1 Przeprowadzanie obliczeń nacisku na oś...................................... 293 1.10.2 Obliczenia ciężaru, oś nadążna podniesiona................................. 300 1.11 Długość podpory przy zabudowie bez ramy pomocniczej............ 301 1.12 Urządzenia łączące........................................................................ 303 1.12.1 Sprzęg przyczepy do przyczepy z dyszlem przegubowym (wartość D)..................................................................................... 303 1.12.2 Sprzęg przyczepy do przyczepy z dyszlem nieruchomym / centralnym (wartość DC, wartość V)............................................... 304 1.12.3 Sprzęg przyczepy do naczepy siodłowej (wartość D).................... 306 1.13 Teoretyczny rozstaw kół i dopuszczalna długość zwisu................ 308 Jeżeli nie podano inaczej: wszystkie wymiary w mm, wszystkie ciężary i ładunki w kg. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 IX NOTATKA I.Zakresy obowiązywania i ustalenia prawne MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 1 I. 1.0 Zakresy obowiązywania i ustalenia prawne Informacje ogólne Treść niniejszych dyrektyw jest wiążąca, wyjątki – możliwe z technicznego punktu widzenia – mogą być dopuszczone tylko po pisemnym zapytaniu skierowanym do firmy MAN (adres – patrz pod „Wydawca“). 2.0 Podstawy prawne 2.1 Założenia Przedsiębiorstwo wykonawcze musi się stosować nie tylko do niniejszych wytycznych, ale także do wszystkich innych, dotyczących nadwozia i eksploatacji pojazdu • • przepisów prawa i rozporządzeń instrukcji obsługi we wszystkich samochodach ciężarowych. Normy stanowią standardy techniczne i należy je traktować jako wymagania minimalne. Kto nie dba o spełnienie tych minimalnych wymagań, ten postępuje nieodpowiedzialnie. Normy są wiążące, jeśli są częścią przepisów. Telefoniczne informacje firmy MAN, które nie zostaną potwierdzone pisemnie, nie są wiążące. Zapytania należy kierować do działu MAN właściwego dla danego przypadku. Informacje odnoszą się do warunków eksploatacyjnych typowych dla Europy. Różnice w wymiarach, wadze i innych podstawowych wartościach muszą być uwzględnione podczas rozmieszczania i mocowania nadwozia oraz formowania ramy pomocniczej. Przedsiębiorstwo wykonawcze musi zadbać, aby pojazd jako całość spełniał oczekiwania eksploatacyjne. Dla niektórych agregatów, jak np. żurawie samochodowe, platformy załadowcze, kołowroty linowe itd. ich producenci wypracowali własne przepisy dotyczące nadwozi. Jeżeli w jakimś zakresie różnią się one od norm konstrukcyjnych MAN i wymagają dodatkowych nakładów, to należy tego przestrzegać. Wskazówki do • • • • • ustaleń prawnych przepisów prawa i rozporządzeń rozporządzeń stowarzyszeń zawodowych prawa pracy pozostałych dyrektyw i materiałów źródłowych nie są wyczerpujące i służą jedynie do celów informacyjnych. Nie zwalniają one przedsiębiorców z samodzielnego śledzenia przepisów. 2Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM I. 2.2 Zakresy obowiązywania i ustalenia prawne Odpowiedzialność Odpowiedzialność za fachowość •konstrukcji •produkcji • montażu elementów nadwozia • zmian w konstrukcji podwozia ponosi zawsze i w pełnym zakresie przedsiębiorstwo, które produkuje i montuje nadwozie lub podejmuje się dokonania zmian (odpowiedzialność producenta). Obowiązuje to również, jeżeli firma MAN jednoznacznie zatwierdziła nadwozie lub wprowadzane zmiany. Pisemne zezwolenia MAN na nadbudowę/przebudowę nie zwalniają producenta nadwozi z odpowiedzialności za jego produkty. Jeżeli przedsiębiorstwo wykonawcze zauważy błąd już na etapie planowania bądź w założeniach •klienta • użytkownika • własnego personelu • producenta pojazdu ma obowiązek poinformować o nim stronę, której on dotyczy. Przedsiębiorstwo jest odpowiedzialne, aby w zakresie • • • • bezpieczeństwa eksploatacji bezpieczeństwa ruchu drogowego możliwości konserwacji właściwości jezdnych pojazdu, nie występowały żadne wady. W odniesieniu do bezpieczeństwa w ruchu drogowym w zakresie •konstrukcji • produkcji elementów nadwozia • montażu elementów nadwozia • zmian w konstrukcji podwozia •instrukcji • instrukcji obsługi przedsiębiorstwo musi się kierować najnowszym stanem techniki i uznanymi regułami fachu. Ponadto należy mieć na uwadze utrudnione warunki eksploatacji. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 3 I. Zakresy obowiązywania i ustalenia prawne 2.3Homologacja Należy przestrzegać przepisów krajowych i przepisów technicznych w zakresie homologacji pojazdów w przypadku modyfikacji. Wykonane prace w zakresie przebudowy należy przedstawić do oceny przez serwis techniczny. Przedsiębiorstwo wykonujące przebudowę pozostaje odpowiedzialne również po homologacji pojazdu, gdy właściwe organy udzielą homologacji będąc nieświadomym bezpieczeństwa eksploatacji produkt. Wielostopniowa homologacja typu WE pojazdów zgodnie z załącznikiem XVII 2007/46/WE Metoda W ramach wielostopniowej procedury zgodnie z załącznikiem XVII dyrektywy 2007/46/WE każdy producent jest odpowiedzialny za homologację oraz zgodność produkcji wszystkich układów, części lub oddzielnych zespołów technicznych, które są wytwarzane przez niego lub dodawane przez niego do poprzedniego etapu produkcji Zgodnie z 2007/46/WE producent nadwozia jest producentem drugiego lub dalszego poziomu produkcyjnego. Zakresy odpowiedzialności Producent nadwozia ponosi zasadniczą odpowiedzialność: • • • • • Za modyfikacje dokonane na pojeździe podstawowym. Za obiekty homologowane na wcześniejszym etapie, jeśli poprzez modyfikacje na pojeździe podstawowym zostaje unieważniona wcześniej udzielona homologacja. Że przestrzegane są przepisy krajowe/międzynarodowe, w szczególności kraju docelowego w przypadku dokonanych modyfikacji. Że wykonane przez niego modyfikacje zostaną przedstawione do oceny serwisowi technicznemu Że zgodność z prawem będzie dokumentowana w wymaganym formacie (raport z audytu i/lub pozwolenia lub dokumenty zgodne ze stanem prawnym w kraju docelowym). Firma MAN jako producent pojazdu podstawowego ponosi zasadniczo odpowiedzialność za: • Przygotowanie na żądanie producentowi podwozia dokumentów homologacji (pozwolenia WE/ECE) dostępnych w zakresie dostawy pojazdu podstawowego Oznaczenie pojazdów Każdy pojazd otrzymuje numer identyfikacyjny pojazdu („VIN“), za pomocą którego firma MAN jest identyfikowana jako producent pojazdu niekompletnego. Zasadniczo obowiązują wymagania załącznika XVII 2007/46/WE i opublikowane do tego procedury. Zgodność produkcji (COP) Zasadniczo obowiązują wymogi dyrektyw WE i załącznika X 2007/46/WE, a także wymagania określone w załączniku 2, umowy ECE z roku 1958. Dostarczenie dokumentów dla homologacji/kolejny etap Zgodnie z załącznikiem XVII 2007/46/WE firma MAN jako producent pojazdu podstawowego udostępnia w formie elektronicznej producentowi lub producentom podwozia zezwolenia systemowego WE/ECE dostępnego dla pojazdu podstawowego oraz Certificate of Conformity (COC) 1). 1) Tylko jeśli pojazd jest fabrycznie zgodny z wymogami WE drukowany jest Certificate of Conformity („COC“). 4Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM I. Zakresy obowiązywania i ustalenia prawne Przypadek I: Homologacja w Niemczech W przypadku generalnego wykonawstwa przez firmę MAN producent/producenci nadwozia jako producenci dalszego etapu są zobowiązani do dostarczenia następujących dokumentów w formie elektronicznej: a) Indywidualne warunki dostawy przewidują proces odbioru/pozwolenia i homologacji przez producenta pojazdu (MAN). 1. W przypadku istniejącego i obowiązującego ogólnego zezwolenia zgodnie z 2007/46/WE Certificate of Conformity („COC“) dla etapów produkcji . Na żądanie muszą zostać dostarczone istniejące pozwolenia systemowe WE/EXE lub techniczne raporty kontrolne. 2. Alternatywnie do 1. raporty kontrolne i zezwolenie wymagane w ramach krajowych procedur zezwalających zgodnie z §13 EG-FGV. Najpóźniejszą datą złożenia powyższych dokumentów w formie wydruku jest dzień dostawy zwrotnej skompletowanego pojazdu do umownie uzgodnionego miejsca dostawy. Dokumenty należy przesłać na adres [email protected]. W przypadkach, w których jeden z dostawców nadwozia otrzymuje Certificate of Conformity („COC“), musi to być wyprodukowane oryginalnie tylko przez firmę MAN na zlecenie producenta nadwozia. b) Proces odbioru/zatwierdzenia i homologacji następuje poprzez partnera umowy lub producenta ostatniego poziomu rozbudowy pojazdu. 1. Żadne, proces homologacji leży w zakresie odpowiedzialności partnera umowy lub producenta ostatniego poziomu rozbudowy pojazdu. We wszystkich innych przypadkach proces odbioru/ zatwierdzenia i homologacji odbywa się przez producenta ostatniego etapu rozbudowy pojazdu lub przez odpowiedniego partnera umowy. Przypadek II: Homologacja poza Niemcami w obszarze stosowania 2007/46/WE W przypadku generalnego wykonawstwa przez firmę MAN, producent nadwozi zobowiązuje się jako producent ostatniego etapu do dostarczenia odpowiedzialnej firmie sprzedającej lub importerowi w formie elektronicznej wszystkich wymaganych pozwoleń/dokumentów homologacji dla wszystkich modyfikacji realizowanych na kolejnych etapach wykraczających poza pojazd podstawowy. Niezależnie od generalnego wykonawstwa przez importerów proces odbioru/ zatwierdzenia i homologacji odbywa się przez producenta ostatniego etapu rozbudowy pojazdu lub przez odpowiedniego partnera umowy. Za proces homologacji jest odpowiedzialny importer w danym kraju lub partner umowy. Firma MAN nie dostarcza krajowych danych dotyczących homologacji, które wykraczają poza załącznik IX dyrektywy 2007/46 /WE, w najnowszej wersji w przypadku pojazdów niekompletnych - obowiązuje to szczególnie w odniesieniu do krajowych kluczy typu i szyfrowania podstawowych danych technicznych. Firma MAN zastrzega sobie prawo - po odpowiedniej kontroli wykonalności z gospodarczego punktu widzenia - do dostarczenia, po osobno dokonanych uzgodnieniach z krajowymi firmami sprzedającymi i importerami, danych w zakresie krajowej homologacji, które wykraczają poza wyżej opisany zakres (np. tabliczki fabryczne itp.) Odpowiednie zapytania należy przesłać na adres [email protected]. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 5 I. Zakresy obowiązywania i ustalenia prawne Porozumienie o zachowaniu poufności Bez uprzedniej wyraźnej zgody od firmy MAN, producenci nadwozi nie mogą przekazać pozwoleń osobom trzecim, które zostały udostępnione przez firmę MAN. Wyjątkiem jest przekazanie dokumentów, które są bezpośrednio powiązane z homologacją danego pojazdu osobom z następujących instytucji: • • • • Partnerzy sprzedaży firmy MAN Serwisy techniczne i organizacje kontrolne Organy wydające pozwolenia Organy wydające homologację lub rządowe organizacje wydające homologację Wskazówki dotyczące homologacji typu dla pojazdów TIB-,CIB-, BIB-, CKD-,SKD-, PKD Oznaczają one: • • • • • • TiB (Truck in the Box) CiB(Chassis in the Box) BiB(Bus in the Box) CKD(Complete Knocked Down) SKD(Semi Knocked Down) PKD(Partly Knocked Down) Dla tych wersji firma MAN nie występuje jako producent w rozumieniu 2007/46/WE - w związku z tym odpowiedzialność za proces homologacji i dopuszczenia leży w zakresie producenta tych pojazdów. Zasadniczo obowiązują treści umowy zawartej każdorazowo z firmą MAN Zasadniczo firma MAN nie dostarcza żadnych danych odnoszących się do homologacji dla kompletnych pojazdów. Wyjątkiem są dokumenty homologacji dla zespołów wymagających homologacji, jak np. silnika, które mogą zostać elektronicznie udostępnione przez firmę MAN Jednak to nie wyklucza, że firma MAN - po odpowiedniej kontroli wykonalności z gospodarczego punktu widzenia zastrzeże sobie prawo do dostarczenia, po osobno dokonanych uzgodnieniach z krajowymi firmami sprzedającymi i importerami, danych w zakresie krajowej homologacji, które wykraczają poza wyżej opisany zakres (np. tabliczki fabryczne itp.) Odpowiednie zapytania należy przesłać do działu homologacji firmy MAN. 6Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM I. Zakresy obowiązywania i ustalenia prawne 3.0 Odpowiedzialność cywilna 3.1 Odpowiedzialność z tytułu wad fizycznych Roszczenia z tytułu odpowiedzialności za wady mogą powstawać tylko w ramach umowy handlowej zawartej pomiędzy kupującym a sprzedającym. Następnie sprzedawca przedmiotu dostawy odpowiada za wady fizyczne. Roszczenia wobec MAN nie mogą zostać przedłożone, jeżeli zaskarżona wada wynika z: • • • 3.2 nieprzestrzegania wytycznych w zakresie nadwozia. wyboru niewłaściwego podwozia w odniesieniu do celu eksploatacji pojazdu. faktu, że szkoda na podwoziu została spowodowana przez -nadwozie - rodzaju/przeprowadzenia montażu nadwozia - zmiany podwozia - nieprawidłowej obsługi. Odpowiedzialność za produkt Błędy stwierdzone przez firmę MAN powinny zostać usunięte. W zakresie dopuszczonym przez prawo, a w szczególności w sprawach związanych z następstwami, wszelka odpowiedzialność firmy MAN jest wykluczona. Odpowiedzialność za produkt reguluje: • • odpowiedzialność producenta za swój produkt lub półprodukt. roszczenia odszkodowawcze producenta, któremu przedstawiono pretensje, wobec producenta integralnego półproduktu, gdy spowodowana szkoda wynikła z wady tego półproduktu. Przedsiębiorstwo, które wykonuje nadwozie lub dokonuje zmian podwozia jest zobowiązane do zwolnienia firmy MAN z odpowiedzialności wobec swoich klientów i innych osób trzecich, gdy powstała szkoda wynikła z tego, że • • • przedsiębiorstwo odstąpiło od niniejszych wytycznych dotyczących nadwozia. uszkodzenia nadwozia lub podwozia zostały spowodowane przez wady -konstrukcji -produkcji - montażu -instrukcji W inny sposób odstąpiono od zapisanych zasad. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 7 I. 3.3 Zakresy obowiązywania i ustalenia prawne Ograniczenie odpowiedzialności za wyposażenie i części zamienne Elementy wyposażenia i części zamienne, które nie są produkowane przez firmę MAN bądź nie uzyskały dopuszczenia do stosowania w produktach firmy, mogą mieć wpływ na bezpieczeństwo eksploatacji lub ruchu drogowego i przyczyniać się do powstawania zagrożeń. MAN Truck & Bus AG (lub sprzedawca) nie bierze na siebie odpowiedzialności za szkody, bez względu na rodzaj, wynikłe z zastosowania w pojeździe elementów innego producenta. Z wyjątkiem sytuacji, w których MAN Truck & Bus AG . (lub sprzedawca) sam te elementy rozprowadza lub montuje w pojeździe (ew. przedmiocie umowy). 3.4 Bezpieczeństwo eksploatacji i ruchu Aby zapewnić lub zagwarantować bezpieczeństwo ruchu i eksploatacji oraz spełnić wymogi gwarancyjne, wykonawca nadwozia musi dokładnie przestrzegać wskazówek zawartych w niniejszej wytycznej w zakresie nadwozi. W wypadku ich nieprzestrzegania MAN nie ponosi żadnej odpowiedzialności. Przed rozpoczęciem prac związanych z nadbudową, przebudową lub zabudową, ich wykonawca musi zapoznać się z dotyczącymi tych prac rozdziałami instrukcji obsługi. W przeciwnym razie mogą zostać nierozpoznane niebezpieczeństwa stanowiące zagrożenie dla innych osób. MAN nie może odpowiadać za niezawodność, bezpieczeństwo i przydatność, jeżeli: • • • nadwozia nie zostaną wykonane zgodnie z niniejszą wytyczną w zakresie nadwozi. oryginalne bądź zatwierdzone części lub przeróbki zostaną wymienione na inne. w pojeździe zostaną bez zezwolenia wprowadzone zmiany. zezwolenia wydawane przez osoby trzecie, np. jednostki kontrolujące lub zezwolenia urzędowe nie wykluczają zagrożenia dla bezpieczeństwa. Przedsiębiorstwa pracujące przy pojeździe ponoszą odpowiedzialność za szkody wynikające z niedostatecznego bezpieczeństwa działania i eksploatacji lub z wadliwych instrukcji obsługi. Dlatego MAN wymaga od producentów nadwozi lub firmy przebudowującej pojazd: • • • • • • jak najwyższego bezpieczeństwa odpowiadającego obecnemu stanowi wiedzy technicznej. zrozumiałych i wystarczająco obszernych instrukcji obsługi. dobrze widocznych i trwale umocowanych tablic wskazujących na punkty niebezpieczne dla operatora i/lub osób trzecich. zapewnienia koniecznych zabezpieczeń (np. przeciwpożarowego i zabezpieczenia przed wybuchem) pełnych danych dotyczących toksykologii. pełnych danych dotyczących ochrony środowiska. Na pierwszym miejscu jest bezpieczeństwo! Należy wykorzystać wszystkie możliwości techniczne w celu wykluczenia zagrożeń dla bezpieczeństwa eksploatacji. Dotyczy to zarówno • bezpieczeństwa czynnego = zapobiegania wypadkom. Zalicza się do niego: - bezpieczeństwo jazdy jako wynik ogólnej koncepcji pojazdu wraz z nadwoziem - bezpieczeństwo warunków jako wynik możliwie jak najmniejszego obciążenia ciał siedzących wewnątrz osób przez wstrząsy, hałasy, warunki atmosferyczne itd. - bezpieczeństwo dostrzegania, przede wszystkim prawidłową formę instalacji oświetleniowych i ostrzegawczych, wystarczającą widoczność pośrednią i bezpośrednią - bezpieczeństwo obsługi, do której zalicza się optymalny sposób obsługi wszystkich urządzeń, także znajdujących się w nadbudowie. 8Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM I. Zakresy obowiązywania i ustalenia prawne • oraz bezpieczeństwo bierne = zapobieganie i zmniejszanie następstw wypadków. Zalicza się do niego: - bezpieczeństwo zewnętrzne, np. uformowanie zewnętrznej strony pojazdu i nadwozia pod kątem ulegania deformacjom, montaż zabezpieczeń. - Bezpieczeństwo wewnętrzne, obejmujące ochronę osób siedzących w pojeździe, a także kabiny montowane przez firmy produkujące nadwozia. Warunki klimatyczne i środowiskowe oddziałują na: • • • • • bezpieczeństwo eksploatacji gotowość zachowanie podczas eksploatacji żywotność ekonomiczność Wpływ klimatu i środowiska to np.: • oddziaływanie temperatury • wilgotność • substancje agresywne • piasek i kurz •promieniowanie Należy zapewnić wystarczającą swobodę ruchu wszystkich części służących do poruszania się pojazdu, w tym także wszystkich przewodów. Instrukcje obsługi MAN zawierają informacje o wymagających konserwacji miejscach pojazdu. Niezależnie od typu nadwozia, we wszystkich wypadkach należy zwrócić uwagę na dobrą dostępność miejsc wymagających konserwacji. Prace konserwacyjne muszą być przeprowadzane bez konieczności demontażu jakichkolwiek części. Należy zapewnić wystarczającą wentylację i/ lub chłodzenie agregatów. 3.5 Instrukcje od firm produkujących nadwozia lub przebudowujących Użytkownik pojazdu ma prawo wymagać przekazania instrukcji obsługi od firmy przebudowującej pojazd. Wszystkie zalety związane z danym produktem są bezwartościowe, jeżeli klientowi nie umożliwi się • • • • bezpiecznego i zgodnego z przeznaczeniem obsługiwania produktu korzystania z niego racjonalnie i bez trudu konserwowania go w należyty sposób opanowania wszystkich jego funkcji. Tym samym każda firma produkująca nadwozia lub przebudowująca pojazdy ma obowiązek sprawdzić swoje instrukcje pod kątem • • • • • zrozumiałości kompletności prawidłowości powtarzalności specyficznych dla danego produktu instrukcji w zakresie bezpieczeństwa. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 9 I. Zakresy obowiązywania i ustalenia prawne Wadliwa lub niekompletna instrukcja obsługi stanowi poważny czynnik ryzyka dla użytkownika. Możliwe skutki to: • • • • • Niepełne wykorzystanie, wynikające z nierozpoznania zalet produktu. Reklamacje i spory. Awarie i uszkodzenia najczęściej obciążające podwozie. Nieoczekiwane i niepotrzebne koszty dodatkowe spowodowane naprawami i stratą czasu. Negatywny wizerunek i znikoma chęć do dalszych zakupów. W zależności od rodzaju konstrukcji lub przebudowy pojazdu należy odpowiednio nauczyć właściwy personel jego obsługi i konserwacji. Przekazana wiedza musi obejmować także możliwy wpływ na statyczne i dynamiczne zachowania pojazdu. 4.0 Kontrola jakości Dla spełnienia wysokich wymogów jakości naszych klientów i w zakresie międzynarodowej odpowiedzialności za produkt/odpowiedzialności producenta konieczny jest ciągły nadzór jakości także przy przeprowadzaniu przebudowy i produkcji/montażu nadwozi. Zakłada to funkcjonujący system kontroli jakości. Producentowi nadwozi rekomenduje się utworzenie i udokumentowanie spełniającego ogólne wymogi i ogólne zasady systemu zarządzania jakością (np. według DIN EN ISO 9000 i dalsze lub VDA tom 8). Jeśli MAN jest zamawiającym nadwozia lub zmiany, żądane jest potwierdzenie kwalifikacji. MAN Truck & Bus AG zastrzega sobie możliwość przeprowadzania u dostawcy oddzielnego audytu systemowego według VDA, tom 8 lub odpowiednich kontroli realizacji procesów. Tom VDA 8 został uzgodniony ze związkami producentów nadwozi ZKF (centralne stowarzyszenietechniki karoserii i pojazdowej) i BVM (stowarzyszenie federalne przetwórstwa metalustowarzyszenie niemieckich przetwórców metali) i ZDH (centralne stowarzyszenie niemieckiegorzemiosła. Publikacje: VDA tom 8: Wytyczne dotyczące kontroli jakości dla producentów przyczep, nadwozi i kontenerów są dostępne w Stowarzyszeniu Przemysłu Motoryzacyjnego (VDA). 10Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM I. Zakresy obowiązywania i ustalenia prawne 5.0Zezwolenia Rozdział „Zezwolenia” zawiera informacje dotyczące zezwolenia dla nadwozia i potwierdzenia producenta. Opisane są warunki, podstawy wnioskowania i możliwości uzyskania. 5.1 Zatwierdzenie dla nadbudowy Informacje ogólne Zatwierdzenie nadbudowy przez MAN nie jest konieczne, jeśli nadbudowy lub zmiany przeprowadza się według tych wytycznych dotyczących nadwozi. Jeśli MAN zatwierdza nadwozie, takie zatwierdzenie odnosi się w nadwoziach • • do zasadniczej tolerancji z danym podwoziem. połączeń z nadwoziem (np. wymiarowanie i mocowanie ramy pomocniczej). Adnotacja o zatwierdzeniu, którą MAN wpisuje na przedłożonych dokumentach technicznych, nie obejmuje kontroli wymienionych zakresów: • Działanie •Konstrukcja • Wyposażenie nadwozia lub modyfikacji Adnotacja dotycząca zatwierdzenia dotyczy tylko takich działań lub części, które wynikają z przedłożonych dokumentów technicznych. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 11 I. Zakresy obowiązywania i ustalenia prawne MAN zastrzega sobie możliwość odmowy wydania zatwierdzenia nadbudowy, także wówczas, kiedy wcześniej wydano już porównywalne zatwierdzenie. Postęp techniczny nie pozwala tutaj na stosowanie się do tej samej procedury przez cały czas. Oprócz tego MAN zastrzega sobie możliwość zmiany tych wytycznych dotyczących nadwozi w każdej chwili lub wydawania dla poszczególnych podwozi instrukcji odbiegających od tych wytycznych dotyczących nadwozi. Jeśli kilka takich samych podwozi ma takie same nadbudowy, MAN może wydać dla uproszczenia zatwierdzenie zbiorcze. Nadbudowa/przebudowa może rozpocząć się dopiero po pisemnym zatwierdzeniu przez MAN. Przedkładanie dokumentów do kontroli Dokumenty należy przesyłać do MAN wówczas, kiedy nadwozia odbiegają od tych wytycznych dotyczących nadwozi. Jeśli występuje taka sytuacja, muszą występować możliwe do zweryfikowania dokumenty techniczne przed rozpoczęciem prac w pojeździe w MAN (adres, patrz powyżej pod „Wydawca”). Sprawny przebieg procedury zatwierdzenia ma następujące wymagania: • • • dokumenty korzystnie w popularnych formatach cyfrowych (np. PDF, DWG, DXF, STEP) kompletne dane i dokumenty techniczne jak najmniejsza ilość dokumentów Muszą być zawarte następujące dane: • • • • • • • • Typ pojazdu (numery typu, patrz rozdział II, punkt 2.2 „Numer typu”) z - Wykonanie kabiny kierowcy - Rozstaw osi - Zwis ramy Numer identyfikacyjny pojazdu lub numer pojazdu (jeśli już występuje, patrz rozdział II, punkt 6.0 „Numer identyfikacyjny pojazdu i numer pojazdu”) Oznaczenie odstępstw od tych wytycznych dotyczących nadwozi we wszystkich dokumentach! Obciążenia i punkty przyłożenia obciążenia: - Siły z nadwozia Obliczenia nacisku na oś Szczególne warunki eksploatacji Rama pomocnicza: - Materiał i wartości przekrojowe -Wymiary - Rodzaj profilu - Układ dźwigaru poprzecznego w ramie pomocniczej - Szczegóły wykonania ramy pomocniczej - Zmiany przekroju - Dodatkowe wzmocnienia - Zagięcia itp. Środki łączące: - Pozycjonowanie (w odniesieniu do podwozia) -Rodzaj - Wielkość -Liczba Kontroli i zezwolenia nie wymagają: • Wykazy części •Prospekty • Zdjęcia • Pozostałe niewiążące informacje Rysunki mają znaczenie tylko z przydzielonym numerem. 12Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM I. 5.2 Zakresy obowiązywania i ustalenia prawne Potwierdzenie producenta Informacje ogólne Przy zmianach w pojazdach może być konieczne potwierdzenie producenta. Na specjalny wniosek MAN może zatwierdzić wyjątek od istniejących wytycznych technicznych. Potwierdzenia producenta mogą być wydawane tylko wówczas, kiedy są one zgodne z bezpieczeństwem funkcjonalnym, drogowym i roboczym. Jeśli MAN zatwierdza zmianę podwozia, takie zatwierdzenie odnosi się tylko do zasadniczej niezawodności konstrukcyjnej dla danego podwozia. Zasadniczo możliwe jest wydawanie zatwierdzeń producenta w następujących kategoriach: • • • • Potwierdzenia dla pojazdu - Zmiany rozstawu osi - Zmiany ogumienia - Do wyboru zastosowanie lub przebudowa – pojazd ciężarowy/ciągnik siodłowy - Naciski na oś i masa całkowita - Nacisk na przyczepę i masa całkowita pociągowa Tabliczki fabryczne, ALB i tabliczki silnika Dokumenty pojazdowe - Dokumenty COP - Potwierdzenie „pojazd o niskiej emisji hałasu” Dokumenty rejestracyjne - Potwierdzenie danych Szczegółowe zestawienie dostępnych potwierdzeń producenta jest dostępne w www.manted.de → „Potwierdzenia“. Wnioskowanie o potwierdzenia producenta Wnioskowanie o potwierdzenia producenta może następować poza Niemcami tylko poprzez odpowiednią centralną spółkę importową. Wnioskodawca jest zarówno odbiorcą rachunku, jak i odbiorcą potwierdzenia i musi być tą samą osobą. O zatwierdzenia producenta można występować w następujące sposoby: • • zapytanie faksem lub mailem - pobranie formularzy (szablonów) przez www.manted.de → „Potwierdzenia“. - wysyłka wypełnionego wniosku faksem lub mailem na adres kontaktowy podany na wniosku. - Dodatkowe informacje są dostępne w dokumencie pomocniczym na stronie „Potwierdzenia“. zapytanie przez wniosek online MANTED - dostępne na www.manted.de → Wnioski MANTD online (konieczna dodatkowa rejestracja). → Utwórz nowy wniosek online MANTED → Wybór odpowiedniego wniosku. - Prosimy wypełnić wszystkie potrzebne pola we wniosku online. - Dodatkowe informacje są dostępne w dokumencie pomocniczym w zakresie wniosków online. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 13 I. Zakresy obowiązywania i ustalenia prawne Wskazówka Zakłada się, że czynności przebudowy przeprowadza się dopiero po otrzymaniu odpowiednich zatwierdzeń producenta, o ile to jest konieczne. Utworzone przez MAN zatwierdzenie wyjątku nie jest wiążące dla właściwego organu. MAN nie ma wpływu na wydawanie zatwierdzeń wyjątków przez dany organ. Zasadniczo każde zatwierdzenie wyjątku musi zostać skontrolowane i odebrane przez autoryzowanego urzędowego rzeczoznawcę, a także musi zostać wpisane przez właściwy punkt rejestracji do dokumentów pojazdu. Jeśli dane działanie pozostaje poza krajowymi przepisami ustawowymi i regulacjami, należy wcześniej wystąpić o zatwierdzenie wyjątku we właściwym organie. Zachowanie tych wytycznych dotyczących nadwozi nie zwalnia użytkownika z odpowiedzialności za nienaganne technicznie wykonanie zmian. MAN zastrzega sobie możliwość odmowy wydania zatwierdzenia zmian, także wówczas, kiedy wcześniej wydano już porównywalne zatwierdzenie. Postęp techniczny nie pozwala tutaj na stosowanie się do tej samej procedury przez cały czas. Oprócz tego MAN zastrzega sobie możliwość zmiany tych wytycznych dotyczących nadwozi w każdej chwili lub wydawania dla poszczególnych podwozi instrukcji odbiegających od tych wytycznych dotyczących nadwozi. 14Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM NOTATKA MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 15 NOTATKA 16Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM II. Identyfikacja produktu MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 17 II. 1.0 Identyfikacja produktu Informacje ogólne Na potrzeby komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej zostały wprowadzone różne oznaczenia pojazdów, które są dostosowane do wymagań i zaprojektowane według określonych kryteriów klasyfikacji. Najważniejszymi oznaczeniami są: • • • • Opis wariantu Oznaczenie na drzwiach Numer pojazdu podstawowego i typu Numer identyfikacji pojazdu i numer pojazdu Dodatkowo w tym rozdziale znajdują się ogólne informacje dotyczące wariantów kabin kierowców firmy MAN. 2.0 Pojęcia Definicja pojęć wykorzystanych do opisu pojazdów MAN. 2.1 Seria Portfolio pojazdów firmy MAN „Trucknology Generation“ jest podzielone na cztery serie. Ich przegląd znajduje się w poniższej tabeli. Tabela 01-II: Serie „Trucknology Generation“ Seria produkcyjna TGL TGM TGS TGX * ** 2.2 Deklaracja Tonaż [t]** Trucknology Generation L - Seria lekka 7 - 12 Trucknology Generation L - Seria średnia 12 - 26 Trucknology Generation S - Seria ciężka z szerokimi kabinami kierowców* 18 - 41 Trucknology Generation S - Seria ciężka z wąskimi kabinami kierowców* 18 - 41 Dalsze informacje dot. programu kabin kierowców firmy MAN patrz rozdział II, punkt 2.8 „Kabiny kierowców“ oraz rozdział III, punkt 3.2 „Warianty kabin kierowców“ Tonaż seryjny/Dopuszczalny ciężar całkowity Numer typu Jednoznaczna identyfikacja pojazdu jest możliwa jedynie poprzez numer typu, nazywany także numerem klucza typu. Numer typu jest trzycyfrowym numerem i klasyfikuje jednoznacznie różne rodziny pojazdów i warianty. Zawiera on przypisanie do serii, jak również klasyfikację tonażu i rodzaj resorowania. Z reguły składa się on z liter oraz dwóch cyfr i jest też oprócz numer pojazdu podstawowego częścią składową numeru identyfikacji pojazdu i numerem pojazdu. Poniższe tabele zawierają zestawienie istniejących numerów klucza typu serii TGL, TGM, TGS i TGX. Oznaczenie przedstawione w tabeli zawiera formułę kół konfiguracji serii. Podany rodzaj resorowania określa podstawowe resorowanie pojazdu w grupie osi przednich i tylnych. 18Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM II. Identyfikacja produktu Tabela 02-II: Numery typu i oznaczenia pojazdu dla TGL Numer typu Tonaż [t] N02 8 N01 Nazwa Resorowanie TGL 8.xxx 4x2 BB Pióro-Pióro 7,5 TGL 7.xxx 4x2 BB N03 7-8 TGL 7.xxx 4x2 BB N04 10 - 12 Pióro-Pióro Wskazówka 2007 zastąpiony przez N03 Pióro-Pióro TGL 10.xxx 4x2 BB TGL 12.xxx 4x2 BB Pióro-Pióro TGL 12.xxx 4x2 BB TGL 10.xxx 4x2 BB TGL 12.xxx 4x2 BB N05 10 - 12 N11 7,5 N13 7-8 N14 10 - 12 N15 10 - 12 N49 12 TGL 12.xxx 4x2 BL-FOC Pióro-Powietrze N61 10 - 12 TGL 10.xxx 4x2 BB-TIB TGL 12.xxx 4x2 BB-TIB Pióro-Pióro N12 8 N60 Tabela 03-II: TGL 7.xxx 4x2 BL Pióro-Powietrze TGL 7.xxx 4x2 BL Pióro-Powietrze TGL 8.xxx 4x2 BL TGL 10.xxx 4x2 BL TGL 12.xxx 4x2 BL 8 Pióro-Pióro Pióro-Powietrze Pióro-Powietrze TGL 10.xxx 4x2 BL TGL 12.xxx 4x2 BL Pióro-Powietrze TGL 8.xxx 4x2 BB-TIB Pióro-Pióro Numery typu i oznaczenia pojazdu dla TGM Numer typu Tonaż [t] N08 15 - 18 N16 12 - 15 N18 15 - 19 N26 12 - 22 N28 18 N34 13 N36 13 N38 18 N46 26 TGM 26.xxx 6x2-4 BL 18 TGM 18.xxx 4x2 BB-CKD 18 TGM 18.xxx 4x4 BB-TIB N37 N44 TGM 15.xxx 4x2 BB TGM 18.xxx 4x2 BB TGM 12.xxx 4x2 BL TGM 15.xxx 4x2 BL TGM 15.xxx 4x2 BL TGM 18.xxx 4x2 BL TGM 19.xxx 4x2 BL Resorowanie Pióro-Powietrze Pióro-Powietrze TGM 12.xxx 4x2 LL TGM 15.xxx 4x2 LL TGM 22.xxx 6x2-4 LL Powietrz-Powietrze TGM 13.xxx 4x4 BL TGM 13.xxx 4x4 BL FW Pióro-Powietrze TGM 18.xxx 4x2 LL Powietrz-Powietrze TGM 13.xxx 4x4 BL Pióro-Powietrze TGM 18.xxx 4x4 BB Pióro-Pióro 26 TGM 26.xxx 6x2-4 LL Powietrz-Powietrze TGM 26.xxx 6x4 BB Pióro-Pióro N63 15 MAN TGL/TGM TGM 15.xxx 4x2 BL-TIB Edycja 2015 Wersja 2.0 Wskazówka Pióro-Pióro TGM 13.xxx 4x4 BB 26 N64 Nazwa 13 N48 N62 2007 zastąpiony przez N13 Pióro-Pióro Pióro-Powietrze Pióro-Pióro Pióro-Powietrze Pióro-Pióro 19 II. 2.3 Identyfikacja produktu Klasa tonażu Klasa tonażu odpowiada wartości rozplanowania zgodnie z listą numerów typów (patrz rozdział II, punkt 2.2 „Numer typu“). Jest to ciężar całkowity dopuszczony dla tego typu pojazdu i nie może zostać on przekroczony. Dalsze informacje dotyczące dopuszczonego ciężaru całkowitego znajdują się w rozdziale III, punkt2.2.4 „Dopuszczony ciężar całkowity“. 2.4 Moc W przypadku mocy moc silnika jest zaokrąglana do 10 KM. Wyjątkami są techniczne karty danych silnika. Bardziej szczegółowe informacje, jak np. dot. układu wydechowego (norma euro) nie są podawane. 2.5 Rodzaj resorowania Seryjnie dostępne są zależnie od rodzaju eksploatacji pojazdu trzy różne rodzaje resorowania. Pierwsza litera opisuje grupę osi przednich, druga litera natomiast grupę osi tylnych. Tabela 04-II: Rodzaje resorowania w przypadku TGL/TGM i TGS/TGX Skrót BB BL LL Deklaracja Resorowanie piórowe przedniej osi, resorowanie piórowe osi tylnej Resorowanie piórowe przedniej osi, resorowanie pneumatyczne osi tylnej Resorowanie pneumatyczne przedniej osi, resorowanie pneumatyczne osi tylnej 20Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM II. 2.6 Identyfikacja produktu Formuła kół Formuła kół oznacza liczbę kół istniejących, napędzanych i skrętnych. Pojęcie Formuła kół jest pojęciem szeroko rozpowszechnionym, które jednak nie jest znormalizowane. Liczone są „pozycje kół“, a nie pojedyncze koła. Koła bliźniacze ą traktowane jako pojedyncze koło. Dwa przykłady powinny objaśnić pojęcie układu kół: Przykład pojazdu trzyosiowego z osią poprzedzająca (układ osi) 6x2/4 6 Łączna liczba kół x 2 Liczba kół napędzanych / Oś poprzedzająca przed napędzanym agregatem tylnej osi 4 Liczba kół kierowanych Przykład pojazdu trzyosiowego z osią nadążną (układ osi) 6x2-4 6 x 2 - 4 Łączna liczba kół Liczba kół napędzanych Oś nadążna przed napędzanym agregatem tylnej osi Liczba kół kierowanych Liczba kół skrętnych jest określana tylko wtedy, gdy poza skrętnymi kołami przednimi, w skręcaniu biorą udział również koła osi poprzedzającej lub nadążnej. Oś poprzedzająca znajduje „przed“ napędzanym agregatem osi tylnej, oś nadążna znajduje „po“ napędzanym agregatem osi tylnej. Oznaczenie tych osi w formule kół następuje poprzez kreskę ukośną „/”, która oznacza oś poprzedzająca oraz myślnik „-“ , który oznacza oś nadążną. Gdy podwozie jest wyposażone w oś poprzedzającą i nadążną, liczba osi skrętnych jest podawana z udziałem myślnika „-“. W przypadku hydrostatycznego napędu przedniej osi MAN HydroDrive, formuła kół zawiera dodatkowo literę H, np. 6x4H = oś przednia z MAN HydroDrive, 2 osie tylne z czego jedna napędowa. Obecnie występują następujące oznaczenia fabryczne: Tabela 05-II: Formuła kół TGL/TGM Formuła kół Opis 4x4 2- osiowy z dwiema osiami napędowymi „napęd na wszystkie koła” 4x2 6x2-4 6x4 2-osiowy z jedną osią napędową 3-osiowy ze skrętną osią nadążną 3-osiowy z dwiema osiami napędowymi, oś tylna nie jest skrętna MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 21 II. 2.7 Identyfikacja produktu Sufiks Sufiks odróżnia ciągniki siodłowe od samochodów ciężarowych i określa specjalne właściwości produktu Ciągniki siodłowe są oznaczane za pomocą dołączanego „S“. Rodzaj samochodu ciężarowego nie jest szczególnie oznaczany. Przykład ciągników siodłowych: TGS 33.440 6x6 BBS S = ciągnik siodłowy Specjalne (konstrukcyjne) właściwości produktu są oddzielone myślnikiem („-“) od pierwszej części sufiksu. Przykład dla specjalnych właściwości produktu: TGM 13.250 4x4 BL-FW -FW = podwozie pojazdu pożarniczego z napędem na wszystkie koła i obniżoną konstrukcją oraz dopuszczeniem wyłącznie dla nadwozi pożarniczych. Tabela 06-II: Skrót S -CKD -TIB -FW -FOC -TS -WW -EL -U Przegląd sufiksów Objaśnienie Ciągnik siodłowy Całkowicie rozmontowane podwozie („Completely Knocked Down“) do montażu w fabryce MAN kraju odbiorcy Częściowo rozmontowane podwozie („Truck In The Box“) do montażu w fabryce MAN kraju odbiorcy Podwozie pojazdu pożarniczego z napędem na wszystkie koła i obniżoną konstrukcją oraz dopuszczeniem wyłącznie dla nadwozi pożarniczych Podwozie dla kabiny wysuniętej do przodu dla nadwozia autobusu Wersja z zoptymalizowaną wagą dla zbiornika/silosu Wariant „Worldwide“, dopuszczony tylko poza Europą Pojazdy z wariantem wyposażenia „Efficient Line“ Pojazd z obniżoną konstrukcją („Ultra“) Przykład TGS 33.440 6x6 BBS TGM 18.280 4x2 BB-CKD TGM 18.250 4x2 BB-TIB TGM 13.250 4x4 BL-FW TGL 12.xxx 4x2 BL-FOC TGS 18.350 4x2 BLS-TS TGS 33.360 6x4 BB-WW TGX 18.440 4x2 BLS-EL TGX 18.400 4x2 LLS-U 22Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM II. 2.8 Identyfikacja produktu Kabiny kierowcy W związku z zadaniami transportowymi i obszarami eksploatacji pojazdów MAN dostępne są różne warianty kabin kierowcy. W firmie MAN dostępne są kabiny kierowców przypisane do odpowiednich serii. Przegląd jest przedstawiony w poniższej liście. Szczegółowe informacje techniczne znajdują się w rozdziale III, punkt 3.2 „Warianty kabiny kierowców“. Rysunek 01-II: Warianty kabin kierowców Fahrerhausbreite / Cab width 2 440 mm TGX (18–41 t) TGS/TGS WW (18–41 t) TGM (15–26 t) TGM (12–15 t) TGL (7,5–12 t) 2 280 mm 2 280 mm 2 280 mm 2 280 mm 2 280 mm 2 280 mm 2 280 mm 2 280 mm 2 785 mm 2 785 mm 2 785 mm 1620 mm 1620 mm 1620 mm TGM (22.5") TGM (19.5") TGL (17.5") XXL 2 280 mm XLX 2 280 mm XL 2 440 mm 2 280 mm 2 240 mm LX L M 1880 mm Doka / Double cab C 2 240 mm Fahrerhausbreite / Cab width MAN TGL/TGM TGX (22.5") TGS/TGS WW (22.5") Edycja 2015 Wersja 2.0 23 II. 3.0 Identyfikacja produktu Oznaczenie na drzwiach Oznaczenie na drzwiach firmy MAN jest widoczną informacją dotyczącą typu pojazdu z tonażem i mocą. Oznaczenie na drzwiach składa się z: • • • serii produkcyjnej Dopuszczalna masa całkowita mocy (oddzielonej za pomocą kropki „.“ od dopuszczalnej masy całkowitej Tabela 07-II: Przykłady oznaczenia na drzwiach Seria produkcyjna Dopuszczalna masa całkowita [t] Moc [PS] TGM 18 .340 TGS 24 TGL 12 TGM 26 TGS .290 .480 18 TGX 4.0 .220 .360 26 .540 Opis wariantów Opis wariantów zawiera, co następuje: • • • • • • Seria produkcyjna Dopuszczalna masa całkowita Moc (oddzielona za pomocą kropki „.“ od dopuszczalnej masy całkowitej Formuła kół Rodzaj resorowania Sufiks Stosowane pojęcia są dokładniej objaśnione w rozdziale II, punkt 2.0 „Pojęcia“. Tabela 08-II: Seria produkcyjna TGL TGM TGM TGS Przykłady opisów wariantów Dopuszczalna masa całkowita [t] Moc [PS] Formuła kół Rodzaj resorowania 12 .220 4x2 BL 26 .290 6x4 BB 18 24 .340 4x2 BB -FW LL -U .480 6x2-2 4x2 BL 6x2-2 LL TGS 18 .360 TGX 26 .540 24Edycja 2015 Wersja 2.0 Sufiks S-TS MAN TGL/TGM II. Identyfikacja produktu 5.0 Numer identyfikacyjny pojazdu Dla identyfikacji i lepszego rozróżniania pojazdów MAN wprowadzono 8-znakowy numer identyfikacyjny pojazdu (nr GFZ). Numer identyfikacyjny pojazdu MAN opisuje pojazd MAN z określonymi właściwościami technicznymi i określonym wyposażeniem seryjnym (pojazd podstawowy). Tabela 09-II: Miejsce Przykład Przykład Przykład Przykłady numerów identyfikacyjnych pojazdów 1 L L L L=Samochody ciężarowe 2 3 0 4 6 2 X 1 N S 1 8 Numer typu 5 6 K G C E G F 7 3 3 0 8 1 8 8 Oznaczenie bieżące Numer typu to ważny element numeru identyfikacyjnego pojazdu, który występuje na miejscach 2–4 numeru identyfikacyjnego pojazdu. Dodatkowe informacje dotyczące numeru typu są zawarte w rozdziale II, punkt 2.2 „Numer typu”. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 25 II. 6.0 Identyfikacja produktu Numer identyfikacji pojazdu i numer pojazdu Numer identyfikacyjny pojazdu i numer pojazdu opisują pojazdy klienta z odpowiednim zakresem wyposażenia i właściwościami technicznymi. Numer identyfikacyjny pojazdu Numer identyfikacyjny pojazdu (FIN) to 17-znakowy alfanumeryczny, normowany międzynarodowo numer, który jednoznacznie identyfikuje pojazd. Tabela 10-II: Miejsce Przykład ISO 3779 1 W Przykład numeru identyfikacyjnego pojazdu 2 M 3 A Światowy kod producenta (w MAN lub WMA) 4 0 5 6 6 X 7 Z 8 Z 9 9 Oznaczenie opisowe (miejsca 4-6 zgodnie z numerem typu) 10 7 11 K 12 0 13 0 14 1 15 4 16 6 17 4 Oznaczenie bieżące Numer identyfikacyjny pojazdu dla podwozi MAN Trucknology Generation zaczyna się z reguły od liter „WMA”. Wyjątkami są między innymi pojazdy • • • • z zakładów CKD (samodzielne kody producenta) marki Steyr (VAN) marki ÖAF (VA0) marki ERF (SAF). Numer identyfikacyjny pojazdu zawiera numer typu w 4-6 miejscu (patrz rozdział II, „2.2 Numer typu”. 26Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM II. Identyfikacja produktu Wskazówka: Tłoczone numery identyfikacyjne pojazdu nie mogą być zakrywane przez nadbudowy lub przebudowy. Numer pojazdu Numer pojazdu ma 7 znaków i opisuje wyposażenie techniczne pojazdu. Zawiera on numer typu w miejscu 1-3, a następnie 4-znakowy alfanumeryczny numer liczbowy. Tabela 11-II: Miejsce Przykład Tabela 12-II: Przykład numeru pojazdu 1 0 2 6 Numer typu 3 X 4 0 5 0 6 7 0 4 Oznaczenie bieżące Przykłady oznaczenia pojazdu, numer typu, numer identyfikacyjny pojazdu, numer pojazdu zasad niczego i numer pojazdu Oznaczenie pojazdu Numer typu TGX 18.440 4x2 BLS 06X TGM 18.330 4X2 BL N18 TGS 26.410 6x2-4 LL 21S Numer identyfikacyjny pojazdu (FIN) Numer zasadniczy pojazdu Numer pojazdu WMA21SZZ67M479579 L21SGF38 21S0002 WMA06XZZ97K001464 WMAN18ZZ16Y155852 L06XKG31 06X0004 LN18CE08 N180008 Dodatkowe informacje dotyczące numeru typu są zawarte w rozdziale II, punkt 2.2 „Numer typu“. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 27 NOTATKA 28Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III.Podwozia MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 29 III. 1.0 Podwozia Informacje ogólne Aby możliwe było zaprezentowanie klientowi wymaganego produktu, w niektórych sytuacjach może być konieczne zamontowanie lub przebudowanie dodatkowych komponentów. Zalecamy stosowanie oryginalnych komponentów firmy MAN pod warunkiem, że jest to zgodne z projektem konstrukcji. 1.1 Dane techniczne pojazdu Dane techniczne pojazdu powinny być wykorzystywane do wyboru pojazdu podstawowego optymalnego dla zaplanowanego celu wykorzystania. Informacje dot. pojazdów MAN i komponentów pojazdów takie jak przykładowo: • Kabiny kierowcy/zderzaki •Wydech • Podłużnice ramy • Końcowy dźwigar poprzeczny • Przekładnie/Przystawki odbioru mocy znajdują się na stronie www.manted.de. Wymagana jest rejestracja. Ze strony MANTED można pobrać: •Wymiary • Ciężary • Położenie środka ciężkości dla ładowności i nadwozia (minimalna i maksymalna długość nadwozia) • Wyposażenie seryjne •Rysunki Wskazówka: Dane opublikowane w MANTED dotyczą standardowej wersji pojazdu. Dane, które są tam zawarte, mogą się zmieniać w zależności od zakresu technicznego pojazdu. Miarodajna jest rzeczywista budowa i stan zamówionego pojazdu. Narodowe i międzynarodowe przepisy mają pierwszeństwo przed wymiarami i ciężarami dopuszczalnymi z technicznego punktu widzenia, gdy ograniczają rzeczone dopuszczalne wymiary i ciężary. 1.2 Normy, dyrektywy, przepisy, tolerancje Obowiązujące normy i dyrektywy są normami technicznymi i w związku z tym muszą być przestrzegane. Normy są wiążące, jeśli są częścią przepisów. Nie można zakładać kompletności wszystkich wymienionych w rozdziale norm, przepisów i dyrektyw. Należy przestrzegać uwag odnoszących się do: • ustaleń prawnych • pozostałych dyrektyw Wszystkie komponenty wbudowane w pojazdy MAN są zgodne z odpowiednimi krajowymi i europejskimi normami i dyrektywami. Normy własne firmy MAN często znacząco wykraczają poza minimalne wymagania norm krajowych i międzynarodowych. Firma MAN w niektórych przypadkach zakłada z przyczyn jakościowych lub bezpieczeństwa zastosowanie norm firmy MAN. Są one wyraźnie wymienione w odpowiednich sekcjach, Istnieje możliwość pobrania norm MAN ze stronyhttp://ptd.mantruckandbus.com. Wymagana jest rejestracja. O ile nie wskazano inaczej, stosuje się ogólne tolerancje. 30Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia 1.3 Jakość wykonania 1.3.1 Ochrona przeciwkorozyjna Pielęgnacja powierzchni i ochrona antykorozyjna, mają wpływ na żywotność i wygląd nadwozia. W związku z tym jakość powłok na powierzchniach nadwozi i elementów poddanych przeróbce powinna odpowiadać poziomowi powłok seryjnych podwozia. W celu zapewnienia spełnienia tego wymogu konieczne jest stosowanie się do normy zakładowej MAN M3297„Ochrona antykorozyjna i systemy powłok dla cudzych nadwozi” oraz do normy M3018 „Ochrona antykorozyjna i systemy powłok dla części zakupionych”. Mechaniczne elementy połączeniowe (np. śruby, nakrętki, podkładki, trzpienie) muszą być optymalnie zabezpieczone przed korozją. W przypadku nieprzestrzegania firma MAN wyklucza odpowiedzialność gwarancyjną. W produkcji seryjnej podwozia MAN są pokrywane przyjaznym dla środowiska 2-komponentowym lakierem na bazie wody w temperaturze wysychania ok. 80°C. Dla zapewnienia równowartościowego pokrycia, w przypadku wszystkich elementów metalowych zaleca się następującą strukturę powłok: • • • • metalicznie gładka lub piaskowana (SA 2,5) powierzchnia elementu Warstwa podkładowa: podkład 2K-EP wg normy zakładowej MAN M3162-C lub, jeżeli to możliwe, KTL wg normy MAN M3078-2 z przygotowaniem cynkowo fosforanowym Lakier nawierzchniowy: 2-komponentowy lakier nawierzchniowy zgodny z normą zakładową MAN M 3094 najlepiej na bazie wody, a jeśli brakuje wyposażenia w tym zakresie, także na bazie rozcieńczalników Zakres czasu wysychania lub twardnienia oraz temperatur można znaleźć w arkuszach danych technicznych danego producenta. W przypadku wyboru i łączenia należy pamiętać o różnym oddziaływaniu wzajemnym materiałów (np. stal i aluminium). Za pomocą odpowiednich działań (izolacji) należy przeciwdziałać możliwemu oddziaływaniu elektrochemicznego szeregu napięciowego na powierzchnie graniczne (korozja kontaktowa). W celu zapobieżenia powstawaniu korozji w wyniku działania soli w okresie postoju podczas fazy wykonywania modernizacji, wszystkie elementy podwozia powinny być umyte wodą zaraz po przyjeździe pojazdu do producenta. Dalsze informacje dotyczące ochrony antykorozyjnej, które dotyczą nadwozia znajdują się w rozdziale IV, podrozdziale 1.9. 1.3.2 Prace spawalnicze w pojeździe Prace spawalnicze w pojeździe, które nie są opisane w niniejszej dyrektywie dotyczącej nadwozi lub instrukcjach remontowych MAN, są generalnie zabronione. W przypadku części wymagających zezwoleń na ich produkcję (np. mechanizmy sprzęgowe, zabezpieczenia przed wjechaniem pod pojazd) prace spawalnicze mogą być wykonywane wyłącznie przez przedsiębiorstwa posiadające takie zezwolenia. Prace spawalnicze przeprowadzane na tych elementach powodują wygaśnięcie zezwolenia na rodzaj konstrukcji i mogą stać się przyczyną poważnego zagrożenia dla ruchu drogowego! Prace spawalnicze przy podwoziu wymagają szczególnej specjalistycznej wiedzy. W związku z czym przedsiębiorstwo wykonawcze musi dysponować odpowiednio wykształconym, przeszkolonym i wykwalifikowanym personelem, który będzie wykorzystany do wykonania wymaganych prac (np. w Niemczech zgodnie z kartą DVS 2510 - 2512 „Spawanie remontowe przy pojazdach użytkowych” i zgodnie z kartą DVS 2518 „Kryteria spawalniczo-techniczne przy wykorzystywaniu stali drobnoziarnistej dla budowy/naprawy pojazdów użytkowych, dostępne poprzez wydawnictwo DVS). MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 31 III. Podwozia Ramy pojazdów MAN są wykonane ze stali drobnoziarnistych o dużej wytrzymałości. Prace spawalnicze przy ramie mogą być prowadzone tylko z zastosowaniem oryginalnych materiałów danej ramy (patrz rozdział III, punkt 4.3). Stosowana stal drobnoziarnista doskonale nadaje się do spawania. Spawanie MAG (spawanie metalu w osłonie gazów aktywnych) lub E (ręczne spawanie łukiem elektrycznym), wykonywane przez wykwalifikowanych spawaczy, pozwalają na uzyskanie trwałych połączeń spawanych o wysokiej jakości. Dodatkowe materiały spawalnicze: Musi zostać wybrany odpowiedni dodatkowy materiał spawalniczy, który ma przynajmniej granicę plastyczności i wytrzymałość na rozciągania materiału spawanego. Podstawowa procedura: Ze spawania należy zrezygnować, gdy temperatura otoczenia spadnie poniżej +5°C. Staranne przygotowania miejsca spawania jest ważne dla uzyskania wysokiej jakości połączenia. Części wrażliwe na wysoką temperaturę w obszarze spawania (np. przewody elektryczne, przewody sprężonego powietrza) powinny być chronione przed wysoką temperaturą lub demontowane (rysunek 01-III). Rysunek 01-III:Ochrona części wrażliwych na wysoką temperaturęe T_993_000021_0001_Z 1 1) Rury poliamidowe Miejsca łączenia części spawanej na pojeździe i zacisku masowego na urządzeniu spawającym muszą być gładkie. Farba, korozja, olej, smar i brud muszą zostać usunięte. Spawanie należy przeprowadzać przy zastosowaniu prądu stałego zwracając uwagę na biegunowość elektrod. Spawanie należy wykonać bez podtopień (patrz rysunek 02-III). Rysy w spoinach są niedopuszczalne. Spoiny na podłużnicach należy wykonać wielowarstwowo w formie krzyżowej X lub kątowej V (patrz rysunek 03-III) Należy mechanicznie usunąć powstałą w wyniku spawania warstwę zgorzelin oraz spalone resztki farby. Przed konserwacją/lakierowaniem należy uzyskać metaliczną, gładką powierzchnię spawanych miejsc. Firma MAN zaleca mechaniczną obróbkę spawanych miejsc. 32Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Rysunek 02-III:Podtopienia 2 T_993_000022_0001_Z 1 1)Spoina 2) Unikać podtopienia w podanych miejscach Rysunek 03-III:Wykonanie spoin X i Y 1 3 2 T_993_000023_0001_Z 1) 2) 3) 3 Spoina z dwoma warstwami Warstwa graniowa Elektroda spawalnicza MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 33 III. Podwozia Pionowe spawanie należy wykonać jako spawanie w górę (patrz rysunek 04-III). Rysunek 04-III:Pionowane spawanie 1 3 1) 2) 3) 2 T_993_000024_0001_Z Elektroda spawalnicza Kierunek spawania Profil do zespawania W celu uniknięcia uszkodzeń podzespołów elektronicznych (np. generatora, radia, FFR, EBS, EDC, ECAS) należy postępować następująco: • • • • Odłączyć zaciski od dodatnich i ujemnych biegunów akumulatorów i połączyć je z sobą (- z +) Włączyć główny włącznik akumulatora (włącznik mechaniczny), ew. zmostkować główny włącznik elektry czny przy magnesie (przewody odłączyć i połączyć z sobą) Zacisk masowy spawarki przymocować w pobliżu spoiny zapewniając dobre przewodzenie (patrz wyżej). Jeżeli mają być zespawane dwa elementy, należy zapewnić między nimi dobre przewodzenie (np. oba elementy połączyć z masą spawarki) Jeżeli wyżej opisane warunki zostaną spełnione, to podzespoły elektronicznie nie muszą być odłączane. 34Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia 1.3.3 Wiercenia, połączenia nitowe i śrubowe Połączenia części i elementów konstrukcyjnych ramy (np. węzłówek ze wspornikami poprzecznymi, blach przesuwnych, kątów mostowych, uchwytów itp.) są seryjnie produkowane jako połączenia nitowe i śrubowe. Wiercenia w podłużnicy ramy W przypadku połączeń w ramie należy wykorzystywać te otwory w ramie, które już istnieją. Układ otworów rozciąga się w częściach przez całą podłużnicę. W razie potrzeby można pobrać dokładny rysunek otworów ze strony www.manted.de pod „Podłużnica“. Odległości otworów i od krawędzi są przedstawione na rysunku 05-III Jeśli z istniejących otworów nie można wykonać połączenia, to możliwe jest wykonanie dodatkowych otworów na kładce podłużnicy uwzględniając rysunek 05-III, Otwory w ramie są możliwe na całej długości ramy (na kładce ramy). Elementy wewnętrzne (np przewody elektryczne, przewody sprężonego powietrza) nie mogą zostać uszkodzone przez otwory. Po wierceniu należy z otworów usunąć zadziory i wióry wiertnicze. Konieczne jest również odpowiednie zabezpieczenie przygotowanych otworów przed korozją (patrz rozdział III, punkt 1.3.1). a b Ød b a Rysunek 05-III:Odległości między otworami b b b b c T_993_000025_0001_Z a ≥ 40 mm b ≥ 50 mm c ≥ 25 mm d ≤ 14 mm dla TGL d ≤ 16 mm dla TGM d ≤ 16 mm dla TGS/TGX MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 35 III. Podwozia Otwory w pasie górnym i dolnym Zasadniczo nie jest dozwolone wykonanie dodatkowo otworów w pasie górnym i dolnym dźwigaru podłużnego ramy (rysunek 06-III). Rysunek 06-III:Otwory w pasie górnym i dolnym T_993_000027_0001_Z Wyjątkiem otworu w górnym i dolnym pasie mogą być otwory wyłącznie na tylnym końcu ramy po końcowej belce poprzecznej lub po ostatniej poprzecznicy (jeśli nie istnieje końcowa belka poprzeczna). W związku z tym wymagane jest stosowanie blach przesuwnych w tym obszarze. Ponadto należy zastosować otwory w górnym i dolnym opasie, które nie zostały wykorzystane do nadwozi, do połączeń śrubowych ramy i ramy pomocniczej (rysunek 07-III). Rysunek 07-III:Otwory na końcu ramy 1 2 T_993_000028_0001_Z 3 1) 2) 3) Rama pomocnicza Kierunek jazdy Koniec ramy (pojazd) 36Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Połączenia śrubowe z ramą podwozia Jeśli dostarczone fabrycznie połączenia śrubowe zostają zmienione, to konieczne jest odtworzenie równowartościowych połączeń śrubowych wg danych producenta zgodnie z normą firmy MAN M3059 (patrz referencja na stronie http://ptd.mantruckandbus.com). W tym celu połączenia śrubowe muszą być zgodne w następujących punktach: 1. 2. 3. 4. Liczba i pozycja połączeń śrubowych (np. na łączeniach podłużnicy) Klasa wytrzymałości (np. śruba typu ripp 10.9, nakładka typu ripp 10) Typ śruby/nakładki (śruby/nakładki typu ripp) Wymiar gwintu (np. M14 x 1,5) Należy stosować momenty obrotowe dokręcania: zgodne z normą MAN M3059-1. Całkowite współczynniki tarcia dla śrub i nakładek muszą znajdować się między µges = 0,09 do 0,15. Firma MAN zaleca wykorzystanie śrub/nakładek firmy MAN zgodnie z normą MAN M7.012.04/M7.112.40. W przypadku ponownego wykorzystywania śrub typu ripp, po stronie dokręcania należy zastosować nowe śruby lub nakrętki. Strona dokręcana jest rozpoznawalna dzięki delikatnym śladom na żebrach kołnierzy śrub bądź nakrętek (patrz rysunek 08-III). Rysunek 08-III:Obraz śladów w ożebrowaniu po stronie dokręcanej T_993_000026_0001_Z Alternatywnie dopuszcza się stosowanie nitów wysokoobciążalnych ( np. Huck-BOM, z tuleją zamykającą) zgodnie z zaleceniami producenta. Połączenia nitowe ze względu na wykonanie i wytrzymałość muszą odpowiadać połączeniom śrubowym. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 37 III. 1.4 Podwozia Środki ochrony przeciwpożarowej w przypadku nadbudowy i przebudowy pojazdu Ten rozdział zawiera podstawowe informacje oraz szczegółowe instrukcje dotyczące środków ochrony przeciwpożarowej stosowanych w przypadku nadbudowy lub przebudowy podwozi MAN. Przyczyna pożaru może wynikać z: • • • • 1.4.1 nadbudowy lub przebudowy pojazdu spadającego ładunku (np. transport zrębków) miejsca użytkowania pojazdu temperatury warstwy wierzchniej tłumika dźwięku spalania i rury wydechowej Informacje ogólne Z coraz bardziej zróżnicowanych zadań transportowych i różnego rodzaju zastosowań pojazdów wynika coraz większa liczba przyczyn pożarów pojazdów i ładunków. Wytyczne dyrektywy MAN dotyczącej nadwozi przedstawione w rozdziale I-Obowiązywanie i ustalenia prawne, podrozdziale 3.4 Bezpieczeństwo w eksploatacji i ruchu drogowym muszą być bezwzględnie przestrzegane przez firmy nadbudowujące i przebudowujące. Firmy nadbudowujące i przebudowujące muszą obowiązkowo wdrożyć już podczas przebudowy pojazdu odpowiednie środki ochrony przeciwpożarowej dopasowane do odpowiedniego celu przeznaczenia. Należy szczególnie przestrzegać informacji dotyczących dopuszczenia oraz przepisów i ustaw specyficznych dla kraju. Firmy nadbudowujące i przebudowujące muszą w instrukcji obsługi dotyczącej nadwozia wskazywać odpowiednie środki ochrony przeciwpożarowej i wskazać użytkownikowi końcowemu cechy charakterystyczne. W przypadku wszystkich środków ochrony przeciwpożarowej podjętych przez firmy nadbudowujące i przebudowujące obowiązuje poniższa zasada: MAN nie ocenia skuteczności zastosowanego środka, odpowiedzialność spoczywa po stronie wykonawcy. 1.4.2 Wytyczne ustawowe Firma MAN dostarcza fabrycznie podwozia, które są wyposażone zgodnie z obowiązującymi przepisami krajowymi ADR. Podczas budowy nadwozia lub dokonywania przeróbek podwozia nie wolno dokonywać żadnych modyfikacji komponentów lub systemów z odniesieniem do ADR/GGVS, chyba że wymagają tego obowiązujące krajowe przepisy Przepisy ADR/GGVS oraz krajowe przepisy ustawowe i wykonawcze muszą być ściśle przestrzegane przez producenta nadwozia lub firmę dokonującą przebudowy pojazdu. Dalsze informacje można znaleźć na stronie internetowej https://www.manted.de/manted/gefahrgutseite/index.html 38Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. 1.4.3 Podwozia Zmiany w okolicy silnika i przy odprowadzaniu spalin Generalnie należy unikać zmian w układach wydechowych. Istnieje kilka wariantów dostarczanych fabrycznie dla podwozi MAN, które muszą być sprawdzone pod względem przydatności. Na powierzchni układu wydechowego mogą wystąpić temperatury osiągające 250 – 300 C. W zależności od potrzeb firma MAN zaleca stosowanie osłony termicznej lub mat ochronnych na silnie ogrzewanych elementach pojazdu/nadwozia. W przypadku pojazdów z normą EURO 6 należy sprawdzać, czy filtr cząsteczkowy sadzy do silników Diesla (DPF) podlega automatycznym cyklom regeneracji. W filtrze cząsteczkowym sadzy do silników Diesla (DPF) zbierane są cząstki sadzy i przemieniane na CO2. Ten proces nazywa się regeneracją. Potrzebna jest do tego wysoka temperatura spalin przed DPF. Regeneracja odbywa się zazwyczaj automatycznie w trakcie normalnej jazdy i przebiega niezauważona. Proszę zapoznać się z dalszymi informacji w instrukcji obsługi pojazdu. 1.4.4 Zmiany systemu zasysania powietrza Aby zapobiec wciąganiu żarzących się niedopałków papierosów lub innych przedmiotów, bezpośrednio przed miejscem zasysania należy zamontować siatkę zabezpieczającą analogicznie do siatek seryjnych (niepalny materiał, wielkość oczka SW6, powierzchnia otwartego przekroju równa, co najmniej powierzchni rury zasysającej przy filtrze powietrza). Uwaga! Nieprzestrzeganie powyższego grozi pożarem pojazdu! MAN nie ocenia skuteczności zastosowanego środka, odpowiedzialność spoczywa po stronie wykonawcy. 1.4.5 Przewody elektryczne / elementy wbudowane Ryzyko pożaru pojazdu może wynikać z przeciążenia, zewnętrznego przegrzania, iskrzenia w wyniku nieprawidłowego podłączenia lub luźnego złącza wtykowego. Przewody elektryczne znajdujące się z boku nadwozia, w szczególności te z wysokim obciążeniem, muszą być odpowiednio zwymiarowane i zabezpieczone z uwzględnieniem maksymalnego poboru mocy. Podczas podłączania dodatkowych elektrycznych urządzeń odbiorczych należy zastosować w pojeździe elektryczne interfejsy opisane w wytycznych dotyczących nadwozi. Przewody elektryczne muszą być tak ułożone, aby były chronione przed wysoką temperaturą poprzez zachowanie odpowiedniej odległości od źródeł patrz rozdział III, punkt 1.4.3 „Zmiany w okolicy silnika i przy odprowadzaniu spalin“). Jeśli jest to niemożliwe, przewody muszą być chronione za pomocą odpowiednich środków izolacyjnych, takich jak osłony, rury faliste/rury ochronne, torowiska przewodów itp. Nie mogą powstać żadne przetarcia na ostrych krawędziach, wystających kołkach gwintowanych, nakrętkach, łbach śrub itp. Połączenia pojedynczych przewodów należy wykonać właściwie i profesjonalnie za pomocą odpowiednich złącz wtykowych. Właściwe części zamienne można zamawiać z działu części zamiennych MAN. Późniejsze podłączenie do istniejących przewodów elektrycznych za pomocą zacisków łączeniowych lub prostego skręcania lub lutowania jest zabronione. Połączenia lutowane nie są dozwolone w przypadku przewodów ruchomych. Przewody elektryczne/wiązki kablowe znajdujące się z boku podwozia, które zostały uszkodzone podczas montażu nadwozia, muszą zostać wymienione. Dalsze informacje znajdują się w rozdziale III - podwozie - – 8.0 Instalacja elektryczna/elektroniczna (układ elektryczny). MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 39 III. 2.0 Cały pojazd 2.1 Informacje ogólne Podwozia Ten rozdział zawiera podstawowe pojęcia oraz szczegółowe wskazówki dotyczące zmian pojazdów MAN. Należy szczególnie przestrzegać informacji dotyczących dopuszczenia. 2.2 Pojęcia, miary i ciężary Pojęcia, wymiary i ciężary wymienione poniżej należy przestrzegać w przypadku dokonywania zmian w pojeździe i nadwoziu. Wskazówka: Krajowe i międzynarodowe przepisy mają pierwszeństwo przed wymiarami i ciężarami dopuszczalnymi z technicznego punktu widzenia, gdy ograniczają rzeczone dopuszczalne wymiary i ciężary. 2.2.1 Teoretyczny rozstaw osi kół Teoretyczny rozstaw osi kół jest wartością pomocniczą do obliczania środków ciężkości i obciążeń osi. Jest on zależny od • • • • Liczby osi Rozmieszczenia osi Odstępu między osiami Dozwolonych obciążeń pojedynczych osi Teoretyczny rozstaw osi jest odstępem od teoretycznego środka osi przedniej do teoretycznego środka osi tylnej. Teoretyczne środki osi są wykorzystywane jako punkty odniesienia do upraszczania kalkulacji. Punkt odniesienia jest konieczny, aby pogrupować wiele osi w jednym punkcie. Osie, które mają zostać pogrupowane, mogą mieć przy tym takie same lub różne dopuszczalne obciążenia osi. Na ekranie 09-III są przykładowo zestawione obie osie przednie do teoretycznego środka osi oraz obie osie tylne do teoretycznego środka osi tylnej. 40Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Rysunek 09-III:Teoretyczny rozstaw osi kół i zwis tylny przy pojeździe 4-osiowym z dwiema osiami przednimi i dwiema osiami tylnymi (dowolny rozkład obciążeń osi) 2 l12 Gzul1 1 l23 Gzul2 lt l34 Gzul3 Gzul4 Ut T_996_000012_0001_Z 1) 2) teoretyczny środek ciężkości tylnej osi teoretyczny środek ciężkości przedniej osi l12, l23, l34 Gzul1, Gzul2, Gzul3, Gzul4 lt Ut odstępy osi pomiędzy odpowiednimi osiami dozwolone obciążenie osi odpowiednich osi teoretyczny rozstaw kół teoretyczny zwis W rozdziale V, sekcji 1.13 opisane są formuły do kalkulacji teoretycznego rozstawu kół w przypadku różnych konfiguracji osi. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 41 III. 2.2.2 Podwozia Teoretyczna i dopuszczalna długość zwisu Pod pojęciem teoretycznej długości zwisu tylnego należy rozumieć odcinek zawarty pomiędzy teoretycznym środkiem tylnej osi i końcem pojazdu łącznie z nadwoziem. (patrz rysunek 10-III). Rysunek 10-III:Zwis ramy przy pojeździe 3-osiowym z dwiema osiami tylnymi przy jednakowym obciążeniu tylnych osi 1 2 T_996_000013_0002_Z 1) 2) teoretyczny środek tylnej osi teoretyczny zwis Dopuszczalna długość zwisu jest ważną miarą do przestrzegania dopuszczalnych obciążeń oś i minimalnego obciążenia przedniej osi. Rysunek 10-III wyświetla przykładowo zwis w podwoziu pojazdu trójosiowego. Dozwolony zwis wynosi dla • • pojazdów dwuosiowych 65% wszystkich innych pojazdów 70%: teoretycznego rozstawu kół Teoretyczny zwis nie powinien być większy niż dozwolony zwis Bez wyposażenia w celu ciągnięcia przyczep te lub inne wartości mogą być przekroczone o 5%. Podstawowym założeniem jest to, aby w przypadku każdego sposobu eksploatacji zachowane były wartości minimalnego obciążenia przedniej osi z rozdziału III, punktu 2.2.8, tabeli 01-III. Pojęcia „teoretyczny rozstaw kół“ oraz „teoretyczny środek osi tylnej“ są opisane w rozdziale III, punkt 2.2.1. Dodatkowo długość zwisu znacząco wpływa na wymiar wystawania części pojazdu poza okręg zataczania w przypadku jazdy po okręgu. Podczas projektowania nadwozia należy przestrzegać krajowych warunków dopuszczenia. 42Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. 2.2.3 Podwozia Dopuszczone obciążenie osi Jako dopuszczone obciążenie osi określa się całkowite obciążenie osi lub grupy osi, które nie może zostać przekroczone. Rozróżnia się: • • technicznie dopuszczone obciążenie osi krajowe dopuszczenie obciążenia osi Technicznie dopuszczone obciążenie osi lub grupy osi jest ograniczone poprzez właściwości, cechy i projekt elementów osi (np osie, resory, obręcze, opony). Krajowe dopuszczone obciążenie osi lub grupy osi jest zależne od prawodawstwa danego kraju oraz kryteriów dopuszczenia. Uwaga: Nie jest dozwolone przekraczanie technicznie dopuszczonych obciążeń osi. W pewnych okolicznościach mogą zostać przekroczone krajowe dopuszczone obciążenia osi. Należy przy tym przestrzegać następujących zasad: • • 2.2.4 Należy uzyskać zezwolenie od władz krajowych. Zezwolenie jest tylko możliwe, jeśli krajowe obciążenie osi jest mniejsze niż technicznie dopuszczone obciążenie osi. Dopuszczony ciężar całkowity Jako dopuszczony ciężar całkowity określa się całkowite obciążenie pojazdu wraz z załadunkiem, które nie może zostać przekroczone. Rozróżnia się: • • Technicznie dopuszczony ciężar całkowity Krajowy dopuszczony ciężar całkowity Ciężar całkowity dopuszczony pod względem technicznym jest ciężarem, który nie może zostać przekroczony biorąc pod uwagę projekt konstrukcyjny elementów pojazdu (np. koncepcji oś, systemu hamowania, naprężeń materiału). Krajowy dopuszczony ciężar całkowity pojazdu jest zależny od prawodawstwa danego kraju oraz kryteriów dopuszczenia. Uwaga: Nie jest dozwolone przekraczanie technicznie dopuszczonego ciężaru osi. W pewnych okolicznościach może zostać przekroczony krajowy dopuszczony ciężar całkowity. Należy przy tym przestrzegać następujących zasad: • Należy uzyskać zezwolenie od władz krajowych. Zezwolenie jest tylko możliwe, jeśli krajowy dopuszczony ciężar całkowity jest mniejszy niż technicznie dopuszczony ciężar całkowity MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 43 III. 2.2.5 Podwozia Dopuszczony ciężar całkowity ciągnika Dopuszczalny ciężar całkowity ciągnika rozumiany jest jako ciężar całego ciągnika, czyli pojazdu ciągnikowego z przyczepą lub ciągnik siodłowy i przyczepa (z załadunkiem), który nie może zostać przekroczony. Rozróżnia się: • • Technicznie dopuszczony ciężar całkowity ciągnika Krajowy dopuszczony ciężar całkowity ciągnika Ciężar całkowity ciągnika dopuszczony pod względem technicznym jest ciężarem, który nie może zostać przekroczony biorąc pod uwagę projekt konstrukcyjny elementów pojazdu (np. wiązkę napędową, system hamowania, urządzenia łączące). Krajowy dopuszczony ciężar całkowity ciągnika jest zależny od prawodawstwa danego kraju oraz kryteriów dopuszczenia. Uwaga: Nie jest dozwolone przekraczanie technicznie dopuszczonego ciężaru ciągnika. W pewnych okolicznościach może zostać przekroczony krajowy dopuszczony ciężar całkowity ciągnika. Należy przy tym przestrzegać następujących zasad: • • Należy uzyskać zezwolenie od władz krajowych. Zezwolenie jest tylko możliwe, jeśli krajowy dopuszczony ciężar całkowity ciągnika jest mniejszy niż technicznie dopuszczony ciężar całkowity ciągnika. 44Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. 2.2.6 Podwozia Przeciążenie osi Jako przeciążenie osi należy rozumieć zarówno przekroczenie krajowych, dopuszczonych obciążeń osi, jak również technicznych dopuszczonych obciążeń osi. Przeciążenia osi mogą powstać w przypadku: • • • ciężkiego ładunku z przodu i z tyłu przeciążenia błędnego rozplanowania pojazdu lub nadwozia Należy bezwzględnie unikać przeciążenia osi, ponieważ może powodować to poważne szkody w pojeździe i komponentach pojazdu. Rysunek 11-III:Przeciążenie osi przedniej przez ciężki ładunek z przodu T_996_000014_0001_Z MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 45 III. 2.2.7 Podwozia Różnica obciążenia kół Różnica obciążenia kół opisuje różne obciążenie lewego i prawego koła lub zestawu kół jednej osi lub grupy oś. Różne obciążenia mogą prowadzić do skrzywienia w stosunku do jezdni. Przesunięty bocznie punkt ciężkości może prowadzić do pogorszonych właściwości jezdnych. Ponadto może to prowadzić do jednostronnego zużycia opon. Wykonawca i użytkownik musi zadbać o to, aby różnica obciążenia kół we wszystkich warunkach eksploatacyjnych (załadunku i rozładunku) była możliwie jak najmniejsza. Nierównemu rozmieszczeniu obciążenia w nadwoziu można zapobiec poprzez ułożenie agregatów, takich jak np. zbiornik, skrzynka akumulatorowa lub koło zapasowe. W przypadku zwiększonej różnicy obciążenia kół zaleca się do poprawy stabilności jazdy wybranie jako wariantu wyposażenia programu ESP (elektronicznego program stabilizacji). Różnica obciążenia kół nie może maksymalnie przekraczać 10% rzeczywistego nacisku na oś (1) i 5 % dopuszczalnego nacisku na oś (2). Decydujące znaczenie ma mniejsza wartość (patrz czerwona linia na rysunku 12-III). Dodatkowo należy sprawdzić dopuszczalną nośność kombinacji opony-obręcze. Instrukcje techniczne producentów opon i obręczy zawierają odpowiednie informacje. Do określenia maksymalnej dopuszczalnej różnicy kół na oś lub grupę oś można postępować w następujący sposób. Krok 1: Obliczanie wartości granicznej obciążenia osi = 0,05 ∙ dopuszczalne obciążenie osi 0,1 Krok 2: Określanie obowiązującego obszaru: Obszar A ≤ wartość graniczna Obszar B > wartość graniczna Krok 3: Kalkulacja dopuszczalnej różnicy obciążenia kół Jeżeli rzeczywiste obciążenie osi znajduje się w obszarze 1 to obowiązuje: - dopuszczalna różnica obciążenia kół = 0,1 x rzeczywiste obciążenie osi Jeżeli rzeczywiste obciążenie osi znajduje się w obszarze 2 to obowiązuje: - dopuszczalna różnica obciążenia kół = 0,05 x dopuszczalne obciążenie osi Krok 4: Sprawdzenie dopuszczalnego obciążenia kół Rysunek 12-III:Przedstawienie dopuszczalnej różnicy obciążenia kół (wartości liczbowe obowiązują dla tego przykładu, nie są one ogólnie obowiązujące) Radlastdifferenz [kg] (1) (2) 400 200 A B 4000 (3) 1) 2) 3) 4) 10% rzeczywistego obciążenia osi 5 % dopuszczalnego obciążenia osi wartość graniczna pomiędzy obszarem A i obszarem B dopuszczalne obciążenie osi 8000 (4) tatsächliche Achslast [kg] T_354_000001_0001_D 46Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Przykład: Dane osi: Rzeczywiste ciężary: • • rozładowany: załadowany Dozwolone obciążenie osi: Opony: 3 000 kg; (przy równym rozkładzie 1500 kg na koło) 7 800 kg; (przy równym rozkładzie 3900 kg na koło) 8000 kg 315/80R22,5 z indeksem obciążenia 156 Krok 1: Obliczanie wartości granicznej obciążenia osi Wartość graniczna = ⁄ 5 (%) (10 (%) x 8000 kg = 4000 kg Krok 2: Określanie obowiązującego obszaru • • Rozładowany: Załadowany: < Wartość graniczna (3000 kg < 4000 kg) -> obszar A > Wartość graniczna (7800 kg > 4000 kg) -> obszar B Krok 3: Kalkulacja dopuszczalnej różnicy obciążenia kół • Rozładowany: 0,1 x 3000 kg = 300 kg (±150 kg na koło) W związku z tym na jednej stronie dopuszczone jest 1350 kg, na drugiej stronie 1650 kg. • Załadowany: 0,05 x 8 000 kg = 400 kg (± 200 kg na koło) W związku z tym na jednej stronie dopuszczone jest 4100 kg, na drugiej stronie 3700 kg. Krok 4: Sprawdzenie dopuszczalnego obciążenia kół Indeks obciążenia 156 wskazuje dopuszczalną nośność opon wynoszącą 4000 kg. W tym przykładzie nośność opon ogranicza możliwą różnicę obciążenia kół w stanie załadowanym do 200 kg. (±100 kg na koło). MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 47 III. 2.2.8 Podwozia Minimalne obciążenie przedniej osi W celu zapewnienia sterowalności pojazdu, w przypadku każdego sposobu załadunku, przednia oś musi wykazywać właściwe obciążenie zgodnie z tabelą 01-III. Rysunek 13-III:Minimalne obciążenie przedniej osi T_996_000016_0001_Z 48Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Tabela 01-III: Minimalne obciążenie przedniej(nich) osi w przypadku TGL/TGM dla każdego sposobu załadunku w % danego rzeczywistego ciężaru pojazdu Minimalne obciążenie przedniej osi dla każdego sposobu załadunku w % danego rzeczywistego ciężaru pojazdu GG = ciężar całkowity SDAH = przyczepa z dyszlem sztywnym ZAA = przyczepa centralnoosiowa Seria produkcyjna Liczba osi Formuła kół GG Pojazd bez SDAH /ZAA z SDAH /ZAA TGL Pojazdy dwuosiowe pozostałe obciążenia tyłu pojazdu np. żuraw Platforma załadowcza 4x2 7,5 t - 12 t 25% 30% 30% 4x2, 4x4 12 t - 15 t 18 t 25% 25% 30% 30% 6x2-4*, 6x4 26 t 20% 25%** 25%** TGM Pojazdy dwuosiowe więcej niż dwie osie* 4x2, 4x4 25% 30% *) = Pojazdy 3-osiowe z unoszoną osią, przy podniesionej osi należy traktować jako 2-osiowe. W takiej sytuacji obowiązuje wyższa wartość minimalnego obciążenia przedniej osi dla pojazdów 2-osiowych. **) = -2% w przypadku skrętnej osi nadążnej, tylko w przypadku pojazdów, które są załadowane lub rozładowane z ciężarem użytecznym. W przypadku łączonego obciążenia tyłu pojazdu np. przyczepa z dyszlem sztywnym z żurawiem obowiązuje wyższa wartość minimalnego obciążenia osi. Te wartości obowiązują również w przypadku dodatkowych obciążeń tyłu pojazdu takich, jak np. • • • • siły nacisku wywoływane przez przyczepę centralnoosiową żuraw samochodowy na tyle pojazdu platformy załadowcze przewoźne wózki widłowe. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 49 III. 2.2.9 Podwozia Obliczanie obciążenia osi i proces ważenia W celu prawidłowego rozplanowania nadwozia nieodzowne jest przeprowadzenie obliczeń obciążenia osi (patrz rozdział V, punkt 1.10). Ciężary podane w dokumentach sprzedaży lub na stronie www.manted.de uwzględniają tylko standardową wersję pojazdu. Zmiany ciężaru mogą powstawać w wyniku wyposażenia specjalnego, jak również tolerancji produkcyjnych. W związku z tolerancjami produkcyjnymi dozwolone są odchylenia wagi wynoszące ±5 %. Optymalne dopasowanie nadwozia do samochodu ciężarowego jest możliwe tylko wtedy, gdy pojazd zostanie zważony przed rozpoczęciem prac nad nadwoziem i ciężary poznane w wyniku ważenia zostaną uwzględnione przy obliczaniu obciążeń osi. Zgodnie z następującymi warunkach możliwe jest określenie obciążenia osi poprzez tryb ważenia: • • • • • • bez kierowcy z pełnym bakiem AdBlue i bakiem paliwa przy wyłączonym hamulcu postojowym, pojazd zabezpieczyć klinami przed odtoczeniem przy zawieszeniu pneumatycznym: pojazd doprowadzić do normalnej pozycji jazdy ruchome osie obniżyć do podłoża (jak w stanie obciążonym) Nie naciskać pomocy rozruchu Podczas ważenia zachować następującą kolejność (oś poprzedzająca i nadążna zaliczają się do osi tylnej): Pojazdy dwuosiowe • • • Oś 1 Oś 2 W celu kontroli całego pojazdu 3-osiowy z dwiema osiami tylnymi • • • Oś 1 2. z 3. osią W celu kontroli całego pojazdu 4-osiowy z dwoma osiami przednimi i dwoma osiami tylnymi • • • 1. z 2. osią 3. z 4. osią W celu kontroli całego pojazdu 4-osiowy z dwoma osiami przednimi i trzema osiami tylnymi • • • Oś 1 2. z 3.und 4. osią W celu kontroli całego pojazdu. 2.2.10 Obwód toczny i różnica obwodu toczenia Obwód toczny jest odległością, jaką pokonuje opona podczas obrotu bez poślizgu. Różne wielkości opon pomiędzy przednią(nimi) i tylną(nymi) osią(ami) przy pojazdach z napędem na wszystkie koła (włącznie z HydroDrive) są możliwe tylko wtedy, gdy różnica w obwodzie tocznym stosowanych wielkości opon nie przekracza 2%. W przypadku pojazdów z napędem nie na wszystkie koła różnica obwodu tocznego nie powinna wynosić więcej niż 10%. Podstawą obliczenia jest zawsze obwód mniejszej opony. 50Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia 2.3 Zmiany całego pojazdu 2.3.1 Zmiana rozstawu osi kół W przypadku każdej zmiany rozstawu osi wymagane jest uzyskanie pozwolenia od producenta. Przyjmuje się, że zmiana rozstawu osi jest przeprowadzana dopiero po uzyskaniu pozwolenia od producenta. Instrukcje dotyczące ubiegania się o pozwolenie od producenta opisane są w rozdziale I, punkt 5.2.1. Plik danych przezbrojenia odnoszący się do zmiany rozstawu osi i zwisu ramy jest udostępniany razem z pozwoleniem od producenta. Ze względu na techniczne przepisy konstrukcyjne związane z układem kierowniczym (w szczególności EWG 70/311, ECE-R79), podwozia MAN w zależności od ilości i rodzaju osi skrętnych, rozstawu osi kół, ogumienia, obciążeń osi i ciężaru łącznego, są wyposażane w różne kierownice (średnica), przekładnie kierownicze (przełożenie) i orurowanie dla oleju przekładniowego (spirala chłodząca). Należy tutaj przestrzegać zasady, że nowy rozstaw osi musi znajdować się w granicach dla danego typu. Granice te oznaczają, że nowy rozstaw osi kół nie może - - być mniejszy niż najmniejszy lub większy niż największy rozstaw seryjny danego typu Jako pojazdy takiego samego typu należy rozumieć pojazdy z - - - takim samym numerem typu takim samym rodzajem pojazdu oraz taką samą formułą kół Jakiekolwiek dalsze zmniejszenia lub rozszerzenia muszą być przeprowadzane tylko przez firmę MAN lub wykwalifikowanych dostawców przebudów („qUL“)(„qUL“) po uzgodnieniu z firmą MAN. Ponadto w przypadku TGL/TGM • z elektroniczno-hydraulicznym układem kierowania osią nadążną „EHLA®“, możliwe są poszerzenia i zmniejszenia rozstawu osi . Zmiany w układzie kierowniczym są jednak niedozwolone. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 51 III. Podwozia Rodzaj zmiany rozstawu osi Zmiany rozstawu osi mogą być przeprowadzane na dwa sposoby: I. II. Przeniesienie agregatu tylnej osi Rozcięcie podłużnic (dołożenie lub odjęcie odcinka długości podłużnic). W przypadku TGL/TGM firma MAN zaleca przenoszenie agregatu tylnej osi w szczególności w sytuacji, gdy rozstaw osi kół powinien zostać zmieniony do najwęższego lub najszerszego dostępnego seryjnie rozstawu osi kół. Może to zostać wykonane bez dodatkowych wierceń lub prac spawalniczych dzięki istniejącemu rastrowi podłużnicy ramy (odstęp otworów 50 mm). Niezależnie od rodzaju zmiany rozstawu osi kół należy przestrzegać, aby • • • maksymalny odstęp między belkami poprzecznymi, również po zmianie rozstawu osi kół, wynosił 1200 mm Dopuszczalna jest tolerancja + 100 mm. Przebudowę zespołu wału przegubowego należy wykonywać zgodnie z wytycznymi (patrz rozdział III, punkt 6.5) oraz wytycznymi producentów wałów przegubowych. Gdy nowy rozstaw osi kół odpowiada rozstawowi seryjnemu, wówczas wykonane rozmieszczenie wału przegubowego i poprzecznic powinno odpowiadać standardom seryjnym. W sprawach dotyczących przekładania instalacji pneumatycznych i elektrycznych ma zastosowanie rozdział II, punkt 6.3.5.2 oraz punkt 8.2.1. Przewody CAN nie mogą być cięte. Przy skracaniu rozstawu osi kół należy wybrać dłuższą drogę. Nie należy wykonywać pierścieni ani pętli. W przypadku rozszerzenia rozstawu osi kół konieczne jest przeniesienie jednostek sterujących i czujników osi tylnej wraz z osią. Z tego względu dostępne są wiązki kablowe adaptera dla wszystkich jednostek i czujników Systematyka, metoda i numery rzeczowe są dokładnie opisane w rozdziale III, punkt 8.2. I. Przeniesienie agregatu tylnej osi Jeśli agregat osi tylnej jest przenoszony, to należy ponownie zamocować zawieszenie osi, prowadnicę osi i belki poprzeczne za pomocą nitów lub śrub żebrowanych firmy MAN zgodnie z rozdziałem III, punktem 1.3.3. wytycznym firmy MAN. Należy przestrzegać wymaganych tam odstępów między otworami! W przypadku pojazdów z zagiętą ramą pojazdu prowadnica osi i resorowanie (np. wsporniki resoru, mocowanie wahacza podłużnego) nie powinny znajdować się w obszarze przed i w zagięciu ramy. Zakładany jest minimalny odstęp wynoszący 100 mm do 2. zagięcia ramy (patrz rysunek 14-III). Rysunek 14-III:Zakazane strefy dla prowadnicy osi tylnej T_996_000017_0001_Z 52Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia II. Rozcięcie podłużnic Jeśli zmiana rozstawu osi kół następuje poprzez rozcięcie podłużnic, to należy bezwzględnie przestrzegać wymagań dotyczących spawania znajdujących w wytycznych dotyczących nadwozia firmy MAN (zob. rozdział III, punkt 1.3.2). Do przedłużania podłużnic należy stosować oryginalny materiał ram. Dane dotyczące materiału ram znajdują się w rozdziale III, punkt 4.2. Zaleca się podgrzanie podłużnicy ramy do 150°C - 200°C. Ramy nie wolno ciąć w obszarach: • • • • • • prowadnic osi i resorowania (np. wsporników resorów, mocowań wahaczy wzdłużnych), minimalny odstęp 100 mm zagięcia ramy, minimalny odstęp 100 mm miejsc wprowadzania obciążenia zawieszenia skrzyni biegów, belek poprzecznych (również przekładni rozdzielczych w przypadku pojazdów z napędem na wszystkie koła) zawieszenia silnika miejsca wprowadzania obciążenia z nadwozia TGL/ TGM (z wyjątkiem typu N48) mają ramę ciągłą bez zagięcia pomiędzy kabiną kierowcy i końcem ramy. W przypadku pojazdów z prostą ramą za kabiną kierowców dozwolony obszar spoiny dla zmian rozstawu osi kół rozpoczyna się 100 mm za wspornikiem poprzecznym przekładni i kończy 100 mm przed najbardziej wysuniętą na przód prowadnicą osi tylnej (patrz rysunek 15a-III). W przypadku typów z zagiętą ramą za kabiną kierowców dozwolony obszar spoiny dla zmian rozstawu osi kół rozpoczyna się 100 mm za zagięciem ramy i kończy 100 mm przed najbardziej wysuniętą na przód prowadnicą osi tylnej (zob. rysunek 15b-III). Nie dopuszcza się spoin wykonanych w kierunku długości pojazdu! Rysunek 15a-III: Możliwy obszar spawania w przypadku zagiętej ramy T_993_000029_0001_Z Rysunek 15b-III: Możliwy obszar spawania prostej ramy T_994_000030_0001_Z MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 53 III. Podwozia W przypadku zmian rozstawu osi kół poprzez rozcięcie podłużnic należy zabezpieczyć spoiny w przypadku zmniejszenia rozstawu osi kół wkładkami. Wkładki należy zaprojektować zgodnie z poniższymi danymi: Rysunek 16-III:Wkładki przy zmniejszaniu rozstawu osi kół 2 ≥550 1 = = ≥50 ≥25 ≥50 = ≥25 = T_993_000030_0001_Z 1) 2) wkładka ramy podłużnica ramy Rysunek 17-III:Wkładki przy zwiększaniu rozstawu osi kół 2 ≥ 300 ≥ 50 ≥ 25 ≥ 25 ≥ 50 ≥ 375 3 1) 2) 3) 1 T_993_000031_0001_Z wkładka ramy podłużnica ramy element profilu 54Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Numer pozycji 1, rysunek 16-III oraz 17-III: • W obszarze wkładek kątowych wykorzystywać istniejące otwory. W przypadku rozmieszczenia otworów na podłużnicy obowiązują następujące dane: odległość między otworami ≥ 50, odległość od krawędzi ≥ 25 Układ otworów można sprawdzić na odpowiednim rysunku podłużnic ramy. Numer pozycji 2, rysunek 16-III oraz 17-III: • Przy elementach przystających wygładzić spoinę (numer 2 dla rysunku 16-III i 17-III). Spoina musi odpowiadać grupie BS, wg DIN 8563, część 3 Numer pozycji 3, rysunek 16-III oraz 17-III: • W przypadku przedłużania rozstawu osi kół przez wstawienie odcinka podłużnicy należy przestrzegać danych dotyczących materiału wg tabeli profili ram oraz maksymalnych dozwolonych rozstawów osi kół zgodnych z wytycznymi dotyczącymi nadwozi firmy MAN. Nie wolno zmieniać toru ramy. Jeśli zostaną przekroczone maksymalne odstępy belki poprzecznej ramy, to muszą zostać zastosowane dodatkowe belki. Ponadto należy przestrzegać następujących wskazówek w przypadku wymiarowania wkładek. Rysunek 18-III:Wkładki przy zwiększaniu rozstawu osi kół A b h a A T_993_000032_0001_Z Legenda • • • • Wysokość (h) ≥ Szerokość (a) Szerokość (a) jak szerokość ramy (b), tolerancja -5mm. Grubość jak grubość ramy, tolerancja -1mm. Materiał min. S355J2G3 (el.52-3) Kształtowniki walcowane nie są dozwolone. W przypadku niektórych podwozi z dużym rozstawem osi kół montowane są fabrycznie wkładki ram pomiędzy osiami przednimi i tylnymi. Wkładki nie mogą zostać zespawane z podłużnicami ramy. Można tego np. zapobiec poprzez włożenie folii rozdzielających na bazie miedzi, folie te należy usunąć po spawaniu. Wkładki po zmianie rozstawu osi kół mogą do siebie przylegać, należy je ze sobą zespawać lub połączyć za pomocą nakładającej się blachy (patrz rysunek 19-III, 20-III). MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 55 III. Podwozia Rysunek 19-III:Pokrycie wkładek zewnętrzne i wewnętrzne T_993_000033_0001_Z Miejsce rozcięcia ramy i spoiny wkładki nie może znajdować się w miejsce spoiny ramy, musi zostać zachowany odstęp spoin wynoszący 100 mm. Jest to bezproblemowo możliwe, gdy podczas rozcięcia ramy zostaną uwzględnione późniejsze miejsca spoin ramy i wkładek. Rysunek 20-III:Wkładki pozostałe na zewnątrz i wewnątrz T_993_000034_0001_Z 56Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. 2.3.2 Podwozia Zmiana zwisu ramy O zmianie zwisu ramy mówi się, gdy w obszarze od środka ostatniej osi tylnej do końca ramy dokonywane są zmiany długości. Zasadniczo możliwe jest przedłużenie lub skrócenie zwisu zgodnie z powszechnie obowiązującymi krajowymi warunkami dopuszczenia. Zmiana zwisu tylnego powoduje przesunięcie środka ciężkości dla obciążenia użytkowego i nadwozia, co przyczynia się do zmiany obciążeń osi. Przed rozpoczęciem prac należy wykonać obliczenia obciążeń osi, które pozwolą stwierdzić czy zamierzone zmiany nie spowodują wykroczenia poza dopuszczalny obszar (w celu zapoznania się z przykładami obliczania obciążeń osi patrz rozdział V, punkt 1.10) Przedłużanie zwisu ramy Przedłużanie zwisu ramy jest dozwolone tylko z zastosowaniem oryginalnych materiałów danej ramy (patrz rozdział III, punkt 4.2). Przedłużenie należy wykonywać zawsze na końcu ramy. Przedłużanie przy pomocy kilku odcinków profili jest niedopuszczalne (patrz rysunek 21-III). Rysunek 21-III:Przedłużanie zwisu ramy 1 T_995_000023_0001_G 1) Rahmenverlängerung W każdym przypadku należy przestrzegać wytycznych w zakresie spawania ramy zgodnych z wytycznymi dotyczącymi nadwozi firmy MAN (patrz rozdział III punkt 1.3.2). MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 57 III. Podwozia Nie wolno wykonywać przedłużania zwisu ramy w obszarze mocowania i prowadzenia osi tylnej, jak również w obszarze resorowania osi (np. mocowanie tarczy resoru powietrznego lub łożyska resoru piórkowego, mocowanie stabilizatorów) Należy zachować tutaj wymagany odstęp minimalny wynoszący 100 mm. Belki poprzeczne ramy znajdujące się w tym miejscu należy pozostawić. Dodatkowa belka poprzeczna jest wymagana, gdy odstęp pomiędzy belkami poprzecznymi po przedłużeniu zwisu przekroczy 1.200 mm ± 100 mm. Rysunek 22-III:Przykład agregatu osi tylnej resorowanego piórowo z przynależnymi mocowaniami 1 2 3 4 T_994_000001_0001_Z 11) 2) 3) 4) środek osi tylnej mocowanie osi mocowanie elementów resoru osi (resor piórowy) belka poprzeczna ramy 58Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Rysunek 23-III:Przykład agregatu osi tylnej resorowanego powietrzem z przynależnymi mocowaniami 1 2 3 4 T_994_000002_0001_Z 1) 2) 3) 4) środek osi tylnej mocowanie osi mocowanie elementów resoru osi (resor powietrzny) belka poprzeczna ramy Wskazówka: W przypadku niektórych nadwozi zaleca się zastosowanie wkładki ramy do wzmocnienia modyfikowanego zwisu (patrz również rozdział III, punkt 2.3.1). Z tego względu firma MAN zaleca zastosowanie wkładek ramy: Wymiarowanie wkładek ram jest zależne od następujących kryteriów: • • • • • rodzaju obciążenia rozkładu siły wykonania nadwozia rodzaju nadwozia wymiarowania ramy pomocniczej Odpowiednio przygotowane wiązki kablowe są dostępne do przedłużenia zwisu. Szczegółowy opis procedury przedłużenia wiązek kablowych wraz z listą wszystkich dozwolonych numerów rzeczowych znajduje się w rozdziale III, punkt 8.2. Należy przestrzegać wskazówek dotyczących układania wiązek kablowych. W celu uzyskania informacji na temat przedłużania i układania przewodów sprężonego powietrza należy zapoznać się z rozdziałem III, punkt 6.3.5 i wytycznych dot. nadwozia. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 59 III. Podwozia Skrócenie zwisu ramy W przypadku skrócenia zwisu ramy należy przede wszystkim uważać na to, aby podczas cięcia dźwigaru podłużnego ramy w obszarze mocowania i prowadzenia osi tylnej (np. mocowanie tarcz resoru powietrznego lub mocowanie resoru piórkowego, mocowanie stabilizatorów) został zachowany wymagany minimalny odstęp wynoszący 100 mm. Cięcie należy tak ułożyć, aby otwory nie zostały przecięte. Jeśli przez otwór na końcu ramy prowadzone są siły, to konieczne jest zachowanie wymaganej odległości skrajnych włókien (rysunek 24-III) / Miara odległości a). Rysunek 24-III:Odległość skrajnych włókien - koniec ramy 3 a 1 2 T_993_000035_0001_Z a 1) 2) 3) odległość skrajnych włókien dźwigar poprzeczny ramy zwis do usunięcia cięcie ramy Belki poprzeczne ramy znajdujące się w obszarze cięcia należy tak osadzić, aby możliwe było połączenie śrubowe z dźwigarem wzdłużnym ramy. Obowiązują następujące zasady: Odległość belek poprzecznych ≤ 1200 mm ± 100 mm. Seryjnie wbudowana wiązka kablowa jest używana w przypadku skracania zwisu. Konieczne jest przestrzeganie informacji z rozdziału III, punkt 8.2 podczas układania przewodów. Przewody sprężonego powietrza mogą być skracane pod warunkiem przestrzegania informacji z rozdziału III, punkt 6.3.5. 60Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Wskazówka: Firma MAN zaleca wykorzystanie wkładek ram do wzmocnienia ram (patrz przedłużanie zwisu ramy i rozdział III, punkt 2.3.1.). Zastosowanie końcowych dźwigarów poprzecznych Przedłużenia lub skracanie zwisu ramy zgodnie z opisanymi tutaj wytycznymi (np. odległość belek poprzecznych, długość zwisu) może zostać wykonana przy wykorzystaniu zabezpieczenia przeciwwjazdowego bez końcowego dźwigaru poprzecznego, ponieważ przejmuje on funkcję ostatniego dźwigaru ramy (nie w przypadku typu N48). Końcowy dźwigar poprzeczny jest wymagany w przypadku: • • • przyczepy, również przy przegubie kulowym (mocowanie gniazda wtykowego) platformy załadowczej (z powodu braku ochrony przeciwwjazdowej firmy MAN) obciążenia tylnego, obciążenia punktowego (np. wózki transportowe, żuraw ładunkowy na końcu ramy). Rysunek 25-III:Koniec ramy bez końcowego dźwigaru poprzecznego T_994_000003_0001_G 2.3.3 Zmiana formuły kół Jako zmianę formuły kół należy rozumieć: • • • • Montaż dodatkowych osi Rozbudowę osi Przebudowę niekierowanych osi w osie kierowane Przebudowę kierowanych osi w osie niekierowane Zmiany formuły kół są zabronione. Przeróbki te są wykonywane wyłącznie przez firmę MAN i jej wykwalifikowanych dostawców przebudów („qUL“). Uzyskanie pozwolenia producenta jest w każdym przypadku wymagane. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 61 III. 2.3.4 Podwozia Zmiana ogumienia (zmiana opon) W przypadku każdej zmiany opon wymagane jest uzyskanie pozwolenia od producenta. Instrukcje dotyczące ubiegania się o pozwolenie od producenta opisane są w rozdziale I, punkt 5.2. Plik danych przezbrojenia odnoszący się do zmiany opon jest udostępniany razem z pozwoleniem od producenta. Techniczne wartości graniczne odnoszące się do zmiany opon znajdują się w rozdziale III, punkt 2.2.10. Należy przestrzegać wskazówek zawartych w rozdziale IV „Podwozie” w odniesieniu do łańcuchów przeciwślizgowych, swobody ruchu, jak również nośności opon i obręczy. 2.3.5 Zmiany rodzaju pojazdu i opcjonalne zastosowanie ciągnika siodłowego/ samochodu ciężarowego Przebudowa samochodu ciężarowego w ciągnik siodłowy lub ciągnika siodłowego w samochód ciężarowy lub też opcjonalne zastosowanie jako ciągnika siodłowego i samochodu ciężarowego wymaga uzyskania pozwolenia od firmy MAN. Instrukcje dotyczące ubiegania się o pozwolenie od producenta opisane są w rozdziale I, 5.2 „Pozwolenia od producenta“. W przypadku przeróbki ciągnika siodłowego w samochód ciężarowy i odwrotnie wymagana jest zmiana parametryzacji pojazdu. Plik danych przezbrojenia odnoszący się do zmiany podwozia jest udostępniany razem z pozwoleniem od producenta. W zależności od wybranego pojazdu (typu pojazdu) w przypadku zmian rodzaju pojazdu, jak również przy opcjonalnym zastosowaniu należy dokonać przeróbek w obszarze prowadzenia osi (np. resory, sprężyny, amortyzatory, stabilizatory) i hamulca. Zakres przeróbek jest zależny od wybranego typu pojazdu i wymaganej eksploatacji. W przypadku nowej budowy pojazdów, które mają być eksploatowane jako ciągnik siodłowy i samochód ciężarowy, należy z góry sprawdzić, czy ma zostać zastosowane podwozie samochodu ciężarowego lub ciągnika siodłowego. Przeróbka podwozia TGL lub TGM na ciągnik siodłowy może zostać wykonana tylko przez firmę MAN Truck & Bus AG lub wykwalifikowanych dostawców przebudów („qUL“). 62Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. 2.3.6 Podwozia Późniejszy montaż dodatkowych agregatów, części oraz wyposażenia Jeśli w pojeździe mają zostać zamontowane w późniejszym czasie agregaty, części lub wyposażenie, to należy to uzgodnić już podczas planowania działania z firmą MAN (adres, patrz powyżej pod „Wydawca“). Pracownicy działu dokonają sprawdzenia, czy planowane przedsięwzięcie jest możliwe do wykonania, czemu służą kompletne i właściwe dokumentacje. Dodatkowy montaż często powoduje ingerencję w instalację CAN sterowników. Zazwyczaj wymaga to rozszerzenia parametryzacji pojazdu. W niektórych przypadkach zmodernizowane systemy nie zostaną przyjęte do własnych systemów Trucknology® pojazdu – „systemu okresów konserwacji” lub „elastycznego systemu konserwacji”. W związku z tym, w przypadku zmodernizowanych elementów oryginalnych należy się liczyć z utratą takiego komfortu konserwacji, jaki zapewnia wyposażenie pierwotne Dodatkowe zmiany lub rozszerzenia parametryzacji mogą być dokonywane tylko przy udziale autoryzowanego serwisu MAN i po udostępnieniu przez firmę MAN odpowiedniego oprogramowania. Wskazówka: W stosunku do dodatków, na które nie wydano zezwolenia firma MAN w żadnym przypadku nie ponosi odpowiedzialności konstrukcyjnej, ani odpowiedzialności za skutki. Należy stosować się do zaleceń zawartych w zezwoleniach i w niniejszych dyrektywach. Dopuszczenia, ekspertyzy i opinie, które zostały wydane przez osoby trzecie (np. instytucje kontroli), nie oznaczają automatycznego dopuszczenia przez firmę MAN. Firma MAN może odmówić dopuszczenia mimo, że przez osoby trzecie zostały wydane pozytywne opinie. Jeżeli nie ustalono inaczej, dopuszczenie odnosi się tylko do możliwości montażu danego elementu Wydane zezwolenie nie oznacza, że firma MAN sprawdziła całość systemu pod względem trwałości, zachowania w czasie jazdy itd. i przyjmuje zań odpowiedzialność. Odpowiedzialność ponosi firma wykonawcza. W wyniku dodatkowego montażu agregatów, zmianie mogą ulec techniczne dane pojazdu. Za ustalenie i przekazanie nowych danych odpowiada właściwy producent, lub sprzedawca/importer. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 63 III. 2.4 Podwozia Homologowane/Istotne dla bezpieczeństwa komponenty pojazdu W tym rozdziale zawarty jest przegląd najważniejszych homologowanych i istotnych dla bezpieczeństwa komponentów pojazdu. Nie mogą być one zmieniane bez zgody firmy MAN (adres patrz. powyżej pod „Wydawca“). Jeśli zostaną dokonane zmiany, to zespoły, których dotyczy ta zmiana, muszą zostać ponownie odebrane przez organ kontrolny. Jednak wygasa gwarancja ze strony firmy MAN w takiej sytuacji. Aby możliwa była homologacja, pojazdy muszą być tak skonfigurowane, aby były zgodne z przepisami prawnymi specyficznymi dla kraju. Aby zagwarantować to w produkcji seryjnej, homologowane są zespoły, które mają znaczenia dla dopuszczenia. Dzięki temu nie jest już wymagany pojedynczy odbiór. Poniżej przedstawione są niektóre komponenty: • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Tłumik dźwięku spalania Osie i mechanizm jezdny Komponenty ADR Zaczepy do ciągnięcia i sprzęg przyczepowy Wiązka napędowa i koła Układ hamulcowy Podzespoły elektryczne Kabina kierowcy Przednia belka poprzeczna System kamer Zbiorniki paliwa z mocowaniem, przewodem giętkim i pompą Układ kierowniczy Urządzenia techniki świetlnej Zasysanie powietrza Silnik z elementami silnika Sprzęgło Sprzęg siodłowy Końcowa belka poprzeczna do sprzęgu przyczepowego Przednia, tylna i boczna belka przeciwnajazdowa Urządzenie przesuwne Więcej informacji dotyczących homologacji i znaczenia dla bezpieczeństwa komponentów, które nie zostały wymienione na powyższym liście, można uzyskać w firmie MAN (adres patrz wyżej pod „Wydawca“). 64Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia 3.0 Kabina kierowcy 3.1 Informacje ogólne Ingerencja w strukturę kabiny kierowcy (np. wstawianie/wycinanie, zmiany struktury nośnej łącznie z siedzeniami i ich mocowaniem, przedłużanie kabiny kierowcy, obniżanie dachu), jak również zmiany podparcia kabiny oraz jej mechanizmu uchylnego są zabronione Jeśli ze względów konstrukcyjnych konieczne są zmiany kabiny kierowcy, to musi być uzgodnione na etapie planowania z firmą MAN (adres patrz powyżej pod „Wydawca“). Takie modernizacje mogą być przeprowadzane wyłącznie przez firmę i jej wykwalifikowanych dostawców przebudów („qUL“) Należy w każdym przypadku przestrzegać ogólnie obowiązujących krajowych warunki dopuszczenia. 3.2 Kabiny kierowcy W tym rozdziale przedstawione są informacje na temat kabin kierowców (o normie spalin do Euro 5 i Euro 6) wraz z danymi technicznymi dotyczącymi wszystkich serii. W tabelach znajdują się informacje dotyczące oznaczenia, wymiarów oraz przedstawiona jest ich schematyczna prezentacja dla celów identyfikacyjnych. Firma MAN oferuje następujące kabiny kierowców (bez przypisania do odpowiednich serii) • • • • kabina kierowcy C, M, L, DK - wąskie kabiny kierowcy - np. dla transportu miejskiego i dystrybucji kabina kierowcy LX - wąska kabina z wysokim dachem - np. do zastosowań specjalnych i w krajowym transporcie dalekobieżnym kabina kierowcy XLX, XXL - szeroka kabina kierowcy - np. w międzynarodowym transporcie dalekobieżnym kabina kierowcy XL - szeroka kabina kierowcy - np. do zastosowań specjalnych w transporcie miejskim MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 65 III. Podwozia Podwozie TGL/TGM jest dostępne z następującymi wariantami kabin kierowcy: Tabela 02-III: Kabiny kierowcy TGL / TGM o normie spalin do Euro 5 TGL / TGM o normie spalin do Euro 5 Oznaczenie Nazwa C L Techniczne oznaczenie W przypadku silnika D0836 (6-cyl.): Pojazd z kierownicą po lewej stronie F99L10S Pojazd z układem kierowniczym po prawej stronie F99R10S W przypadku silnika D0834 (4-cyl.): Pojazd z kierownicą po lewej stronie F99L12S Pojazd z układem kierowniczym po prawej stronie F99R12S Pojazd z kierownicą po lewej stronie F99L32S Pojazd z układem kierowniczym po prawej stronie F99R32S Wymiary* Widoki Długość Szerokość Wysokość (od kab.-0) 1.620 2.240 1.664 2.280 2.240 1.737 Strona przednia *) Wymiary odnoszą się do kabiny bez elementów obudowy takich, jak błotniki, fartuchy, lusterka, spojlery itd. 66Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Tabela 02-III: Kabiny kierowcy TGL / TGM o normie spalin do Euro 5 TGL / TGM o normie spalin do Euro 5 Oznaczenie Nazwa LX DK Techniczne oznaczenie Pojazd z kierownicą po lewej stronie F99L37S Pojazd z układem kierowniczym po prawej stronie F99R37S W przypadku silnika D0834 (4-cyl.): Pojazd z kierownicą po lewej stronie F99L58S Pojazd z układem kierowniczym po prawej stronie F99R58S W przypadku silnika D0836 (6-cyl.): Pojazd z kierownicą po lewej stronie F99L57S Pojazd z układem kierowniczym po prawej stronie F99R57S Wymiary* Długość Szerokość Widoki Wysokość (od kab.-0) 2.280 2.240 2.035 2.786 2.240 1.737 Strona przednia *) Wymiary odnoszą się do kabiny bez elementów obudowy takich, jak błotniki, fartuchy, lusterka, spojlery itd. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 67 III. Podwozia Tabela 03-III: Kabiny kierowcy TGL / TGM o normie spalin do Euro 6 TGL / TGM o normie spalin do Euro 6 Oznaczenie Nazwa C L Techniczne oznaczenie W przypadku silnika D0836 (6-cyl.): Pojazd z kierownicą po lewej stronie F99L10S Pojazd z układem kierowniczym po prawej stronie F99R10S W przypadku silnika D0834 (4-cyl.): Pojazd z kierownicą po lewej stronie F99L12S Pojazd z układem kierowniczym po prawej stronie F99R12S Pojazd z kierownicą po lewej stronie F99L32S Pojazd z układem kierowniczym po prawej stronie F99R32S Wymiary* Widoki Długość Szerokość Wysokość (od kab.-0) 1.620 2.240 1.664 2.280 2.240 1.737 Strona przednia *) Wymiary odnoszą się do kabiny bez elementów obudowy takich, jak błotniki, fartuchy, lusterka, spojlery itd. 68Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Tabela 03-III: Kabiny kierowcy TGL / TGM o normie spalin do Euro 6 TGL / TGM o normie spalin do Euro 6 Oznaczenie Nazwa LX DK Techniczne oznaczenie Pojazd z kierownicą po lewej stronie F99L37S Pojazd z układem kierowniczym po prawej stronie F99R37S bei Motor DW przypadku silnika D0834 (4-cyl.): Pojazd z kierownicą po lewej stronie F99L58S Pojazd z układem kierowniczym po prawej stronie F99R58S Wymiary* Długość Szerokość Widoki Wysokość (od kab.-0) 2.280 2.240 2.035 2.786 2.240 1.737 Strona przednia W przypadku silnika D0836 (6-cyl.): Pojazd z kierownicą po lewej stronie F99L57S Pojazd z układem kierowniczym po prawej stronie F99R57S *) Wymiary odnoszą się do kabiny bez elementów obudowy takich, jak błotniki, fartuchy, lusterka, spojlery itd. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 69 III. 3.3 Podwozia Spojler, nadbudowy dachu, pomost dachowy Możliwy jest późniejszy montaż spojlera dachowego lub pakietu aero. Oryginalne spojlery MAN i pakiety aero do późniejszego montażu można uzyskać również za pośrednictwem działu części zamiennych. Rysunki można znaleźć dziale kabin MANTED. W przypadku późniejszego montażu, na dachu kabiny można korzystać wyłącznie z punktów mocowania przewidzianych dla takiego celu. Mocowania na dachach kabin Rysunek 26a-III: Kabina LX (L/R37) Pos 3 Pos 4 Pos 7 Pos 8 Pos 9 Pos 10 Pos 13 Pos 12 Pos 11 Pos 16 Pos 17 Pos 18 Pos 19 Pos 14 Pos 15 T_629_000001_0001_G Rysunek 26b-III: Kabina L (L/R32) Rysunek 26c-III: Kabina C (L/R 10-12) Pos 26 Pos 26 Pos 20 Pos 21 Pos 20 Pos 21 Pos 23 Pos 22 Pos 25 Pos 24 Pos 22/24 Pos 23/25 T_629_000002_0001_G 70Edycja 2015 Wersja 2.0 T_629_000003_0001_G MAN TGL/TGM III. Podwozia Tabela 04-III: Mocowania na dachach kabin Spojler dachowy w przypadku dachu podwyższanego z tworzywa sztucznego Spojler dachowy w przypadku dachu stalowego osłona przeciwsłoneczna w przypadku dachu stalowego osłona przeciwsłoneczna w przypadku dachu podwyższanego z tworzywa sztucznego Sygnał dźwiękowy w przypadku dachu podwyższanego z tworzywa sztucznego Światło ostrzegawcze w przypadku dachu podwyższanego z tworzywa sztucznego • • • • • • Pozycja Śruba/Otwór Moment dokręcenia 3/3a 4/4a M8 20 Nm 24/24a 25/25a 26/26a M8 20 Nm M8 20 Nm St 6,3 / Ø 5,5 mm 10 Nm St 6,3 / Ø 5,5 mm 10 Nm St 6,3 / Ø 5,5 mm 10 Nm 20/20a 21/21a 22/22a 23/23a 7/7a 8/8a 9/9a 10/10a 14/14a 15/15a 16/16a 17/17a 18/18a 19/19a 11/11a 12/12a 13/13a Oznaczenie otworu wyróżnikiem „a” - symetrycznie do y=0 Maksymalne obciążenie każdej śruby: 5 kg Maksymalne obciążenie dachu: 30 kg Połączenia śrubowe ponad trzy osadzone punkty ( nie leżą na jednej linii) środek ciężkości zabudowy dachowej maksymalnie 200 mm powyżej dachu kabiny Dodatkowe otwory w wysokim dachu kabiny wykonanym z tworzywa sztucznego (blachy wlaminowane) - Oś otworu normalnie do powierzchni - Położenie otworu ± 2 mm mierzone do powierzchni - Głębokość otworu 10 mm + 2 mm MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 71 III. Podwozia Informacje dot. montażu pomostu dachowego Tabela 05-III: Pomost - mocowanie dodatkowe Pomost dachowy na tylnej ścianie (wszystkie kabiny kierowcy) Rysunek 26d-III: Pozycja 1/1a 2/2a Śruba/Otwór M8 / Ø 11,2 mm Moment dokręcenia 20 Nm Pomost - mocowanie dodatkowe Pos 2 Pos 1 T_629_000008_0001_G • • • • • Oparcie pomostu na tylnej ścianie jest obowiązkowe należy wykorzystać wszystkie 4 pozycje montażowe 1/1a, 2/2a Pomost nie może być zamontowany przed tylną krawędzią klapy dachu maksymalny ciężar własny pomostu 30 kg maksymalne obciążenie pomostu 100 kg 72Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. 3.4 Podwozia Kabiny dachowe Nadbudowa kabin dachowych (Topsleeper) jest możliwa pod następującymi warunkami: • • • • • • • • • Klasa emisji spalin Euro 5 lub niższa - Nadbudowa kabin dachowych na razie nie jest dopuszczalna dla pojazdów z klasą emisji spalin Euro 6 w przypadku serii TGL (kod typu N01 – N15) i kabiny kierowcy C (Compact) do nadbudowy dachowej kabiny sypialnej wymagane jest potrójne połączenie śrubami przedniego kozła łożyskowego (seria wyprodukowana od stycznia 2008) (patrz rysunek 27-III). w wypadku firmy MAN trzeba uzyskać zezwolenie na nadbudowę. Jest to obowiązkiem producenta kabiny, a nie warsztatu wykonującego montaż nadbudowy (patrz rozdział III punkt 2.3.6) za zgodność z przepisami (np. przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa, wytycznymi związków zawodowych, rozporządzeniami i ustawami GGVS/ADR) odpowiada producent kabiny dachowej poprzez odpowiednie środki należy zapobiec odchyleniu się kabiny kierowcy do tyłu (np. zabezpieczenie ułożenia) jeżeli obsługa przechyłu jest inna niż w seryjnych kabinach MAN, należy sporządzić zrozumiałą i obszerną instrukcję obsługi należy w sposób fachowy przełożyć znajdujące się na oryginalnym dachu MAN anteny. Po przebudowie należy także zagwarantować odpowiednio wysoką jakość odbioru i nadawania fal elektromagnetycznych, zgodną z przepisami dotyczącymi kompatybilności elektromagnetycznej. Przedłużenie kabla antenowego jest niedozwolone Kabina kierowcy z nadbudową musi w udokumentowany sposób spełniać wymiary określone dla punktu ciężkości kabiny kierowcy (patrz rysunek 28-III). Należy zachować podaną w tabeli 05-III masę maksymalną Rysunek 27-III:podwójne i potrójne połączenie śrubami kozła łożyskowego T_417_000001_0001_G Potrójne połączenie śrubami przedniego kozła łożyskowego nie jest wyposażeniem oryginalnym, jego montaż wymaga dodatkowo wymiany kozła łączonego i kozła sterowniczego. Przebudowę należy przeprowadzić w wyspecjalizowanym warsztacie. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 73 III. Podwozia 1 2 2 3 560 3 820 ± 10% 1 480 730 ± 10% Rysunek 28-III:Punkt ciężkości kabiny kierowcy z dachową kabiną sypialną 4 4 T_629_000009_0001_G 1) 2) 3) 4) punkt ciężkości nadbudówki sypialnej skutkujący punkt ciężkości punkt ciężkości kabiny kierowcy podłoga kabiny kierowcy 74Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Tabela 06-III: Kabina dachowa, masa maksymalna i konieczne przezbrojenie zawieszenia kabiny kierowcy Seria produkcyjna TGL Maks. masa dodatkowa z wyposażeniem Przezbrojenie Zawieszenie kabiny kierowcy 480 180 kg (wersja fabryczna: zawieszenie kabiny kierowcy z tyłu z amortyzatorem pneumatycznym) zawieszenie kabiny kierowcy z przodu L050-417030 480 / 530 110 kg Kabina kierowcy Położenie kabiny kierowcy [mm] Compact 360 Large Compact 110 kg TGM Large 480 / 530 180 kg L050-417050 Zawieszenie kabiny kierowcy zmodyfikowane z przodu i z tyłu L050-417060 (wersja fabryczna: zawieszenie kabiny kierowcy z tyłu z amortyzatorem pneumatycznym) zawieszenie kabiny kierowcy z przodu zmodyfikowane L050417030 położenie kabiny kierowcy = wymiar dolnej krawędzi ramy do podłogi kabiny kierowcy Przezbrojenie zawieszenia kabiny kierowcy można zamówić w: MAN Truck & Bus Deutschland GmbH Truck Modification Center (TMC) Otto-Hahn-Strasse 31 54516 Wittlich www.spezialfahrzeuge.man-mn.de MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 75 III. 3.5 Podwozia Zamocowanie tablic ostrzegawczych na masce Aby w trakcie mocowania tablic ostrzegawczych uniknąć uszkodzenia maski, należy podczas przytwierdzania postępować zgodnie z informacją serwisową (SI 288606). Można ją uzyskać na pośrednictwem specjalistycznych warsztatów MAN. Odnośnie mocowania tablic ostrzegawczych, ich pozycja na masce została określona i zatwierdzona przez MAN. Obowiązują następujące zasady: -nie wolno przekraczać dopuszczalnej w przepisach szerokości pojazdu -nie wolno utrudniać dopływu powietrza do chłodnicy/ silnika -trzeba zapewnić wystarczającą trwałość mocowania należy przestrzegać ogólnie obowiązujących wytycznych odnośnie transportu materiałów niebezpiecznych Opis przebiegu montażu wraz z wymaganymi wymiarami odległości i koniecznymi do zastosowania częściami znormalizowanymi znajduje się w informacji serwisowej (SI 288606). Rysunek 29-III:Schematyczny rysunek określonej lokalizacji tablic ostrzegawczych T_639_000001_0001_G 76Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia 4.0 Rama podwozia 4.1 Informacje ogólne Rama tworzy podstawę podwozia. Obejmuje ona osie, wiązkę napędową z silnikiem, przekładnię i przekładnię rozdzielczą i utrzymuje kabinę kierowcy i nadwozia. Zmiany w zakresie ramy pojazdu należy przeprowadzać zgodnie z wytycznymi z rozdziału III, punkt 2.3. 4.2 Materiały ramy W przypadku zmian w zakresie dźwigarów wzdłużnych i poprzecznych podwozia dopuszczalne jest wyłącznie stosowanie oryginalnego materiału ramy. Tabela 07-III: Tworzywa stalowe do ram podwozia MAN Numer materiału Stare oznaczenie materiału Norma stara σ0,2 N/mm2 σ0,2 N/mm2 Nowe oznaczenie materiału Norma nowa Numery profili 1.0980 QStE420TM SEW 092 ≥ 420 480-620 S420MC DIN EN 10149-2 5, 33, 35, 36, 37, 38, 39, 41, 42 1.0984 QStE500TM SEW 092 ≥ 500 550-700 S500MC DIN EN 10149-2 500 560-700 LNE500 NBR 6656:2008 31, 32, 34, 40, 46 43, 45 Przyporządkowanie właściwych dla serii profili ramowych (numerów profili), ich parametry materiałowe i odnoszące się do typu zastosowanie profilów ramy zawarte są w rozdziale III, punkt 4.3. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 77 III. 4.3 Podwozia Profile ramy Dokładne dane dotyczące zasadniczego, odnoszącego się do typu zastosowania podłużnic ramy są dostępne w www.manted.de (wymagana rejestracja). To, który profil podłużnicy ramy jest stosowany, opisuje aktualnie i wiążąco: • • rysunek podwozia karta danych technicznych danego pojazdu, patrz www.manted.de w zakresie „Podwozia”. Poniżej w tabeli wymienione są w odniesieniu do serii dane profili podłużnic ramy i przyporządkowanie typu Rysunek 30-III:Dane profili podłużnic Bo S H ey R h t ex Bu S T_411_000001_0001_G powierzchniowy punkt ciężkości Tabela 08-III: Dane profili podłużnic TGL/TGM Nr H h Bo Bu t R G mm mm mm mm mm mm kg/m σ0,2 N/ mm2 σB A ex ey Ix Wx1 Wx2 Iy Wy1 Wy2 N/mm2 mm2 mm mm cm4 cm3 cm3 cm4 cm3 cm3 5 220 208 70 70 6 10 16 420 480..620 2021 16 110 1332 121 121 85 53 16 35 220 212 70 70 4 10 11 420 480..620 1367 16 110 921 84 84 59 37 11 36 220 211 70 70 4,5 10 12 420 480..620 1532 16 110 1026 93 93 65 41 12 37 220 206 70 70 7 10 18 420 480..620 2341 17 110 1526 139 139 97 57 18 38 220 204 70 70 8 10 21 420 480..620 2656 17 110 1712 156 156 108 64 20 39 270 256 70 70 7 10 21 420 480..620 2691 15 135 2528 187 187 102 68 19 40 270 256 70 70 7 10 21 500 550..700 2691 15 135 2528 187 187 102 68 19 41 270 254 70 70 8 10 24 420 480..620 3056 15 135 2844 211 211 114 76 21 46 270 254 70 70 8 10 24 500 550..700 3056 15 135 2842 211 211 114 76 21 78Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia 5.0 Części ramy 5.1 Informacje ogólne Pod pojęciem części ramy należy rozumieć części, których punkty mocowania znajdują się na ramie. Należą do nich przykładowo: • • • • • • • • Zbiornik paliwa i zbiornik AdBlue Boczna osłona przeciwnajazdowa Zabezpieczenie przed wjechaniem pod pojazd Skrzynka akumulatorowa Zbiornik sprężonego powietrza Koło zapasowe Tłumik dźwięku spalania Błotnik Rysunek 31-III:Przykłady cześci ramy T_996_000018_0001_G MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 79 III. 5.2 Podwozia Przednie zabezpieczenie przed najechaniem Pojazdy silnikowe do przewożenia towarów z co najmniej czterema kołami i dopuszczalną masą całkowitą powyżej 3,5 t muszą być wyposażone w przednie zabezpieczenie przed najechaniem, które spełnia wytyczne dyrektywy 2000/40/WE. Nie dotyczy to następujących pojazdów: • • Samochody terenowe Pojazdy, w których przednia belka przeciwnajazdowa nie jest możliwa ze względu na ich przeznaczenie Należy spełnić wymienione kryteria, aby otrzymać rejestrację jako samochód terenowy („Kryteria Off Road”): • • • • • • • • • • napędzane jest co najmniej 50% kół blokada dyferencjału lub ASR zdolność pokonywania wzniesień przez samochód ≥ 25 % plus co najmniej cztery z wymienionych wymogów: przedni kąt nawisu ≥ 25° tylny kąt nawisu ≥ 25° kąt rampy ≥ 25° prześwit podłużny pod osiami przednimi co najmniej 250 mm prześwit podłużny pod osiami tylnymi co najmniej 250 mm prześwit podłużny między osiami co najmniej 300 mm Pojazdy, które nie spełniają kryteriów samochodu terenowego, są wyposażone w przednią belkę przeciwnajazdową zgodnie z regulacjami według dyrektywy 2000/40/WE. Pojazdy z napędem na wszystkie koła (formuła kół 4x4, 6x4-4, 6x6, 8x6 i 8x8) i pojazdy ze spełnieniem tak zwanych „Kryteriów Off Road” nie mogą być rejestrowane jako samochody terenowe i dlatego nie zawierają fabrycznie przedniej belki przeciwnajazdowej. Jeśli nie ma możliwości umieszczenia zabudowy lub przybudowy (np. podparcia, skrzynki narzędziowej) w taki sposób, aby wyżej wymienione kryteria nie zostały naruszone, wówczas należy wyposażyć pojazd w dostępną w dziale części zamiennych MAN przednią belkę przeciwnajazdową do późniejszego montażu. Następuje to na odpowiedzialność producenta nadwozia. MAN nie ponosi kosztów w związku z doposażeniem przedniej belki przeciwnajazdowej w pojazdach, które dostarczono jako samochody terenowe. Wszystkie TGL 4x2, TGM 4x2, 6x2 i 6x4 są wyposażone w przednią belkę przeciwnajazdową zgodnie z regulacjami według dyrektywy 2000/40/WE. Wyjątek W pojazdach z dopuszczalną masą całkowitą <= 7,5 t należy zachować tylko prześwit podłużny <= 400 mm (podłoże do dolnej krawędzi zderzaka). Prześwit podłużny jest zapewniony seryjnie, dlatego jest opcjonalny w pojazdach <= 7,5 t przedniej belki przeciwnajazdowej. Przy obciążeniu powyżej 7,5 t konieczne jest doposażenie przedniej belki przeciwnajazdowej! Układy przedniej belki przeciwnajazdowej nie mogą być modyfikowane (np. spawanie, wiercenie, zmiana uchwytów). W razie niedotrzymania wygasają uprawnienia na eksploatację. 80Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. 5.3 Podwozia Boczne urządzenie ochronne Boczne urządzenie ochronne służy zapewnieniu efektywnej ochrony niezabezpieczonym uczestnikom ruchu przed zagrożeniem w razie dostania się pod samochód i kontaktu z kołami (wyciąg z ECE-R73). Ciężarówki, ciągniki i ich przyczepy o dopuszczalnej masie całkowitej > 3,5 t muszą zawierać boczne urządzenie ochronne. Z obowiązku są zwolnione następujące pojazdy ciężarowe: • • Ciągniki siodłowe (nie naczepy siodłowe) Pojazdy, które zostały skonstruowane do celów specjalnych, przy czym nie da się połączyć bocznego urządzenia ochronnego z celem zastosowania pojazdu. W Niemczech obowiązuje: • • Dla przejazdów na wiaduktach przez podwozia występuje możliwość uzyskania pozwolenia wyjątkowego poprzez odpowiedni krajowy organ zatwierdzający. Jako pojazdy do celów specjalnych uznaje się w tym kontekście przede wszystkim pojazdy z nadwoziem odchylanym bocznie. Dotyczy to tylko sytuacji, kiedy odchylają się one na boki i mają długość wewnętrzną nadwozia w świetle < 7500 mm. Ani pojazdy do transportu łącznego, ani pojazdy terenowe, nie są zwolnione z obowiązku wyposażenia w boczne urządzenie ochronne. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 81 III. Podwozia Należy stosować się do odpowiednich przepisów krajowych w celu określenia, czy tego rodzaju urządzenie ochronne musi być zamontowane, czy też nie. Dla podwozi występuje możliwość dostawy urządzenia ochronnego z fabryki. Producenci nadwozi, którzy później montują boczne urządzenia ochronne, mogą poprzez dział części zamiennych MAN otrzymać profile, podpory profili i części montażowe z odpowiednimi wariantami wykonania. Za zachowanie przepisów krajowych (regulowanych przez dyrektywę ECE-R73 01 a w Niemczech §32c StVZO) odpowiada zakład, który montuje lub modyfikuje urządzenie ochronne. Na bocznej osłonie nie wolno montować przewodów hamulcowych, pneumatycznych ani hydraulicznych. Nie mogą powstawać ostre krawędzie lub zadziory, promień zaokrąglenia dla wszystkich części docinanych przez producenta nadwozia musi wynosić co najmniej 2,5 mm. Zaokrąglone bolce oraz nity mogą wystawać maksymalnie 10 mm. Jeśli zmieniono opony lub zamontowano inne resory, należy skontrolować i w razie potrzeby skorygować wysokość osłony. W przypadku kilku części za sobą (skrzynka akumulatora, skrzynka narzędziowa itp.), które służą jako boczne urządzenie ochronne, dopuszczalny jest odstęp maksymalnie 25 mm, przy czym tylna część nie może wystawać bocznie na zewnątrz poza część przednią. Jeśli producent nadwozia musi zmienić podparcie profilu przy bocznym urządzeniu ochronnym w MAN, obowiązuje przedstawiony na wymienionym wykresie według rysunku 33-III stosunek szerokości podpory „l“ i szerokości kołnierza „a“. Jeśli dopuszczalne według ekspertyzy wymiary zostaną przekroczone, firma nadbudowująca musi zapewnić odpowiednią kontrolę wytrzymałości. Rysunki oznaczają tylko wymiary, w przypadku których urządzenie ochronne MAN spełnia wytyczne wytrzymałości. Wskazówka: Dla typów N16, N26 i N48 nie obowiązuje fabrycznie urządzenie ochronne; tutaj producent nadwozia musi zamocować boczne urządzenie ochronne zgodnie z wyżej wymienionymi przepisami. l a 82Edycja 2015 Wersja 2.0 ≤ 550 a ≤ 300 ≤ 350 Rysunek 32-III:Boczne urządzenie ochronne w TGL/TGM T_429_000001_0001_G MAN TGL/TGM MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 300 400 500 600 700 800 900 500 1000 Profil B zwei Schienen an den hinteren 250 mm Profil B zwei Schienen restlicher Plankenteil 1500 Stützenabstand 2000 Profil A eine Schiene 2500 Profil B eine Schiene 3000 III. Podwozia Rysunek 33-III:Wykres do oznaczania szerokości podpory i szerokości kołnierza TGL/TGM T_429_000003_0001_D 83 Überkrag III. Podwozia Poniższa lista pokazuje, jaki rodzaj profilu (wersja) jest stosowany fabrycznie w określonych pojazdach. Dla pojazdów serii TGL • • z normą spalin do Euro 5 włącznie: wersja B, jedna szyna z normą spalin Euro 6: wersja A Dla pojazdów serii TGM • • • Z normą spalin do Euro 6 włącznie i z wielkością obręczy koła > 19,5”: wersja B, dwie szyny Z normą spalin do Euro 5 włącznie i z wielkością obręczy koła ≤19,5”: wersja B, jedna szyna Z normą spalin Euro 6 i z wielkością obręczy koła ≤ 19,5”: wersja A Poniżej profile są przedstawione na rysunku 34-III. wersja B 100 200 100 20 9 Rysunek 34a-III:wersja ARysunek 34b-III: 25 30 T_429_000005_0001_G 84Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. 5.4 Podwozia Tylna belka przeciwnajazdowa Podwozia serii TGL i TGM są dostarczane fabrycznie z tylną belką przeciwnajazdową MAN w różnych wariantach. Wariant jest określany przez MAN w zależności od zastosowania (patrz tabela 09-III). Belka przeciwnajazdowa MAN w TGL/TGM jest zaprojektowana w taki sposób, że w pojazdach bez sprzęgu przyczepy przejmuje także funkcję końcowego dźwigara poprzecznego (patrz także rysunek 35-III). Ewentualnie tylna belka przeciwnajazdowa może nie występować, wówczas podwozie zawiera końcowy dźwigar poprzeczny z lub bez układu otworów wierconych dla sprzęgu przyczepy (w zależności od wyposażenia). Producent nadwozia w takim przypadku musi samodzielnie zamontować belkę przeciwnajazdową zgodną z przepisami. Przy późniejszym lub ponownym montażu belki przeciwnajazdowej, np. po skróceniu ramy, firma nadbudowująca/przebudowująca musi kontrolować i zapewnić spełnienie przepisów ustawowych, ponieważ wymiary są zależne od podwozia i mogą być określone dopiero w całym pojeździe, włącznie z nadwoziem. Urządzenia przeciwnajazdowe MAN mają homologację typu według dyrektywy 70/221/EWG, ostatnio zmienionej przez 2006/20/WE. Przy montażu urządzenia przeciwnajazdowego MAN przez firmę nadbudowującą/przebudowującą należy uważać, aby stosować do śrubunku między uchwytem a ramą śruby żłobione z trzpieniem i mocować je po stronie nakrętki z momentem dokręcającym zgodnie z normą MAN M3059 (140 Nm dla gwintu M12x1,5). Tabela 09-III: Belka przeciwnajazdowa, warianty i pozycje Montaż, numer Typ rzeczowy Zastosowanie 81.41660-8186 TGL z kozłem sprzęgu przy sprzęgu z głowicą kulową TGM N26 koła 19.5“ 81.41660-8170 TGL 81.41660-8189 TGM 81.41660-8191 81.41660-8192 TGM 81.41660-8195 TGM 81.41660-8204 TGM 81.41660-8206 TGM 81.41660-8207 TGM 81.41660-8205 TGM N16 koła 19.5“ 4x4 13 t BL N34, N36 Y X* 384 mm 550 mm 379 mm 550 mm 386 mm 370 mm 376 mm 4x4 13 t BL N34, N36 tylko dla opon pojedynczych o wielkości 376 mm 295/80R22.5“ do 305/70R22.5“ 4x2 i 6x2-4 koła 22.5“ 550 mm 550 mm 550 mm 550 mm 359 mm 550 mm 4x4 18t wywrotka z żurawiem ładunkowym z napędem na 346 mm wszystkie koła 550 mm 4x2 koła 22.5“ wywrotka z żurawiem ładunkowym 4x4 18 t/13 t BB 364 mm 346 mm 550 mm 550 mm * maksymalny dopuszczalny odstęp według dyrektywy 70/221/EWG MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 85 III. Podwozia Rysunek 35-III:Wytyczne pomiarowe belki przeciwnajazdowej x y T_429_000006_0001_G Należy przestrzegać następujących wymiarów: x = odstęp pionowy, dolna krawędź belki przeciwnajazdowej do jezdni przy pojeździe niezaładowanym y = odstęp poziomy między tylną krawędzią belki przeciwnajazdowej i tylną krawędzią nadwozia Zasadniczo zatwierdzone przez homologację typu urządzenia przeciwnajazdowe nie mogą być modyfikowane (np. spawy, otwory wiercone, uchwyty); w przeciwnym razie wygasa rejestracja/pozwolenie na eksploatację! 86Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. 5.5 Podwozia Zbiorniki paliwa Jeśli pozwala na to dostępna ilość miejsca, można montować zbiorniki paliwa w położeniu przesuniętym i dodatkowo. W przypadku większej objętości należy zwracać uwagę na w miarę równoległy nacisk na koło (patrz rozdział III Podwozia, podrozdział 2.2.7 Różnica nacisku na koło). Jeśli kształt zbiornika w przekroju zmienia się z okrągłego na kanciasty, należy przeprowadzić parametryzację przez filię serwisową MAN. Przy przebudowie ze zbiornika paliwa okrągłego na prostokątny lub na odwrót należy wymienić sygnalizatory zbiornikowe. Części o wymienionych numerach rzeczowych są dostępne przez dział części zamiennych MAN: • • 81.25890-1044 Nadzór zbiorn. przez czujn. oporu d. kanciast. zbiorn. 81.25890-1072 Nadzór zbiorn. przez czujn. oporu d. okrągł. zbiorn. Jeśli ma nastąpić przebudowa na zbiornik paliwa o większej lub mniejszej objętości i z tego względu zmieni się wysokość zbiornika paliwa, należy zamontować także inny sygnalizator zbiornikowy. Można go nabyć przez dział części zamiennych MAN. Parametryzacja nie jest w tym przypadku konieczna. W kwestii kształtów specjalnych zbiorników paliwa należy skontaktować się z producentem zbiornika paliwa. Jeśli po wysyłce fabrycznej z zakładu producenta montowane są większe lub dodatkowe zbiorniki paliwa, dodatkowa objętość ze względu na przekroczenie granicy podlega opodatkowaniu podatkiem od olejów mineralnych/podatkiem energetycznym obszaru, na który realizowana jest dostawa. Dotyczy to zarówno zmian, zanim pojazd został zarejestrowany na klienta (np. u producenta nadwozia), jak i późniejszych zmian, jeśli pojazd został już zarejestrowany na klienta końcowego. Należy poinformować klientów o tym stanie faktycznym. Bez opodatkowania można wprowadzać tylko paliwa w tak zwanych „zbiornikach głównych” (i paliwa w zbiornikach rezerwowych do ilości całkowitej 20 litrów). Zbiorniki główne to zbiorniki paliwa, z którymi pojazd został wysłany fabrycznie, a nie zbiorniki paliwa, które są montowane później, np. przez producenta nadwozia lub warsztaty. Zgodnie z dyrektywą ADR maksymalna dopuszczalna objętość całkowita nie może przekraczać 1500 l. Należy przestrzegać właściwych krajowych przepisów ADR. Należy uwzględnić właściwe wytyczne krajowe w przypadku zmian. Opis procedury przy pierwszym tankowaniu instalacji dwukrotnego lub wielokrotnego tankowania jest każdorazowo zawarty w obowiązującej instrukcji obsługi pojazdu lub w informacji serwisowej (SI 545200). Wskazówka dotycząca zastosowania w górnictwie: W pojazdach ze zbiornikami paliwa z aluminium, które stosuje się w górnictwie węgla lub do transportu węgla, mogą występować uszkodzenia korozyjne. Korozja kontaktowa następuje przy tym pomiędzy pierwiastkami: aluminium i węgiel. MAN rekomenduje, aby przy konfiguracji pojazdów do górnictwa węgla wybierać zbiorniki stalowe. Jeśli nie są dostępne zbiorniki stalowe z żądaną wielkością, należy regularnie kontrolować instalację zbiornika. Inną możliwością jest prawidłowe lakierowanie zbiorników paliwa, zaleca się jednak regularną kontrolę. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 87 III. 5.5.1 Podwozia Mocowanie zbiorników paliwa Fabrycznie oferowane są dla serii różne warianty zbiorników paliwa. Przy mocowaniu zbiornika na ramie należy stosować się do następujących punktów: • MAN rekomenduje zastosowanie oryginalnych zbiorników paliwowych MAN, dźwigarów zbiorników i ich elementów mocujących na ramie podwozia. Można je nabyć przez dział części zamiennych MAN. • Dane dźwigary zbiorników powinny być obciążane przez wagę zbiornika w równych częściach. • Jeśli to możliwe, należy montować dźwigary zbiorników w zakresach dźwigarów poprzecznych na ramie podwozia. • Należy upewnić się, że punkty mocowania dźwigara zbiornika na ramie podwozia mają w kierunku pionowym jak największy odstęp. • Ze względów wytrzymałości należy umieszczać taśmy mocujące nad ściankami piętrzącymi zbiornika paliwa. • Odstęp środka dźwigara zbiornika do środka ściany piętrzącej może wynosić maks. 200 mm przy objętości zbiornika do 400l. Odstęp środka dźwigara zbiornika do środka ściany piętrzącej w większych objętościach (> 400 l) może wynosić maks. 150 mm. • Poszczególne zbiorniki paliwa są mocowane do maksymalnie 600 litrów z 2 dźwigarami zbiornika i taśmami mocującymi na ramie pojazdu. W zależności od rodzaju zastosowania także tutaj mogą być wymagane już 3 dźwigary zbiornika. • Od 600 litrów zbiorniki paliwa mocuje się z min. 3 dźwigarami zbiornika i taśmami mocującymi na ramie pojazdu. • Zbiorniki paliwa należy mocować przy użyciu konsoli dźwigarów zbiornika na ramie pojazdu. Między dźwigarem zbiornika a płaszczem zbiornika należy włożyć podkładki według M3306-2, a między taśmę mocującą i płaszcz zbiornika podkładki według M3306-1 dla zapewnienia antypoślizgowego i powierzchniowego doprowadzania sił taśm mocujących i dźwigarów zbiornika na płaszcz zbiornika. • Nie mogą tutaj występować odkształcenia zbiornika paliwa. Producenci nadwozi mogą nabyć wymienione normy MAN przez http://ptd.mantruckandbus.com (wymagana rejestracja). 88Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia 5.5.2 Zmiany w przewodach paliwowych Jeśli przy zabudowie lub przebudowie konieczne jest przeniesienie zbiorników paliwa, należy dostosować przewody paliwowe do nowych uwarunkowań. Aby zapewnić prawidłowe ułożenie przewodów, należy stale przestrzegać ustaleń w rysunkach montażowych i w normach, które definiują przewody i ich elementy mocujące. Układanie przewodów musi następować zgodnie z wymienionymi normami MAN: Tabela 10-III: Norm zakładowych MAN M 3319 M 3230-1 MAN 318 SAE J 2260 Przewody PA M 3005-1 M 3360 M 3512 DIN ISO 8535-1 Przewody rur stalowych M 3114 M 3243 MAN 327 DIN 73379 Przewody giętkie Dostęp do norm zakładowych MAN jest umożliwiony poprzez portal firmy MAN Portal dla dokumentacji technicznej (http://ptd.mantruckandbus.com). Zasadniczo przy zmianie przewodów paliwowych należy przestrzegać wymienionych wymogów: Tabela 11-III: Materialvorgaben Materiał Średnica Przewody paliwowe dla silnika Przewody paliwowe dla dodatkowego ogrzewania 12x1,5 Przewód zasysający 4x1 Przewód ciśnieniowy 4x1,25 według DIN 73378 81.98181-6404 Wtyczka / łącznik Mocowanie Odstęp między poszczególnymi punktami mocowania 51.98181-0006 81.12510-0029 81.98181-6418 Wąż M3243-3,5X3-P1 (50 mm lub 85 mm długości) Opaska zaciskowa 81.97440-0248 z łącznikiem kablowym 81.97401-0631 lub porównywalnym maks. 500 mm Układanie według M3317 • Przy układaniu zbiornika należy zapewnić, że wentylacja zbiornika jest układana zawsze w postaci chronionej przed pyłem i tryskającą wodą. Wąż wentylacji zbiornika nie może być skracany. • Zewnętrzne odgałęzienie na paliwo jest dozwolone tylko w jednostce zasilającej zbiornika, pozycja 1, rysunek 36-III. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 89 III. Podwozia Rysunek 36-III:Tankversorgungseinheit 1 AIR T_122_000002_0001_G 1) Ewnętrzne odgałęzienie na paliwo w jednostce zasilającej zbiornika Oryginalne części zamienne MAN są dostępne przez filię serwisową MAN. Jeśli zmienia się położenie zbiornika, należy przestrzegać dalszych wytycznych: Tabela 12-III:Wytyczna Zmiana położenia zbiornika Dotyczy Wartość zadana Przedłużenie przewodu Dopuszczalne maks. przedłużenie przewodu 3000 mm Przenieść zbiornik z położenia seryjnego do przodu Skracanie przewodu Stosować się do wytycznych układania przewodów według norm MAN Przenieść zbiornik z położenia seryjnego wyżej Zmiana wysokości Dopuszczalne maks. przedłużenie przewodu 3000 mm Przenieść zbiornik z położenia seryjnego wyżej niż centralka paliwowa (KSC) Zmiana wysokości Przenieść zbiornik z położenia seryjnego do tyłu Przenieść zbiornik z położenia seryjnego niżej <300 mm Zmiana wysokości Przenieść zbiornik z położenia seryjnego niżej >300 mm Zmiana wysokości Wskazówka Przy wentylacji zbiornika należy zwracać uwagę na prawidłowe położenie przewodu Przy wentylacji zbiornika należy zwracać uwagę na prawidłowe położenie przewodu Dolna krawędź jednostki zasilającej nie może być wyżej niż dolna krawędź centralki paliwowej (KSC). Konieczne pisemne zapytanie do MAN. (adres, patrz „Wydawca”) Stosować się do wytycznych układania przewodów według norm MAN Przy wentylacji zbiornika należy zwracać uwagę na prawidłowe położenie węża Konieczne pisemne zapytanie do MAN. (adres, patrz „Wydawca”) 90Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. 5.6 Podwozia Urządzenia łączące Do eksploatacji przyczep z obrotnicą, dyszlem nieruchomym lub pojazdów złożonych z ciągnika i przyczepy konieczne jest odpowiednio zaprojektowane urządzenie połączeniowe (np. zaczep przyczepy i końcowy dźwigar poprzeczny/płyta siodłowa i złącze siodłowe). Podstawy w zakresie normalizacji i ustawodawstwa dla wykonywania urządzeń połączeniowych to krajowe warunki dopuszczenia, na przykład • • • § 43 StVZO (standard bezpieczeństwa), § 22a StVZO (homologacja typu), BGV D29 (przepisy profilaktyki przeciwwypadkowej dla pojazdów) i obliczanie wartości D. Szczegółowy opis dostępnych po stronie MAN końcowych dźwigarów poprzecznych, obliczenia wartości D i dodatkowe informacje są dostępne w oddzielnej publikacji „Urządzenia połączeniowe TG”. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 91 III. 5.7 Podwozia Zabudowy montowane z przodu Płyty zabudowy przedniej służą do mocowania zabudów mocowanych z przodu, np. do utrzymania dróg zimą lub do utrzymania dróg. Płyty zabudowy do utrzymania zimowego i do utrzymania dróg Przygotowanie dla zabudów mocowanych na froncie obejmuje komponenty: płyta pługu śnieżnego i „przygotowanie dla płyty pługu śnieżnego”, w dalszym ciągu nazywane tylko przygotowaniem. Fabrycznie dostępne są dla wybranych typów pojazdów płyty pługów śnieżnych i przygotowanie. Płyta pługu śnieżnego służy jako urządzenie mocujące dla urządzeń do utrzymania zimowego i utrzymania dróg. Przygotowanie stanowi ogniwo łączące między ramą pojazdową a płytą pługu śnieżnego. W zakresie dostawy przygotowania zawarte są nośnik płyty pługu śnieżnego, sworzeń szelki i podparcie. Nośnik pługu śnieżnego umożliwia regulowany w zakresie wysokości montaż płyty pługu śnieżnego do przygotowania. Występuje możliwość mocowania oddzielnej płyty pługu śnieżnego według DIN EN 15432-1 do przygotowania fabrycznego. Dla zapewnienia możliwości wymiany należy projektować płyty pługu śnieżnego według DIN EN 15432-1. Dostępne fabrycznie połączenie płyty pługu śnieżnego i przygotowania spełnia wymogi według DIN EN 15432-1. W przypadku innych pługów śnieżnych MAN nie może deklarować wytrzymałości połączenia. Wymogi dotyczące zabudowy Zabudowy mocowane z przodu to zwykle pługi śnieżne. Inne zabudowy mocowane z przodu, jak obracające się szczotki zamiatające lub przyrządy tnące nie mogą przekraczać obciążenia, które powstaje powodowane przez pług śnieżny. Obciążenie przez zabudowy mocowane z przodu jest ograniczone przez następujące punkty: • • • • Dopuszczalny nacisk na oś przednią Dopuszczalna masa całkowita Minimalne obciążenie osi tylnej Zachowanie mechanicznych granic obciążenia połączenia według DIN EN 15432-1. Przy weryfikacji tych punktów należy zwrócić szczególną uwagę na to, że pług śnieżny nie może być rozpatrywany w postaci rozłączonej od pojazdu ogólnego. Różne czynniki mogą prowadzić do tego, że dopuszczalne granice są przekraczane. Zbiornik rozsypywacza, który jest zwykle przewożony w ramach utrzymania zimowego, należy ujmować w obliczeniach projektowych zarówno w postaci wypełnionej, jak i pustej. Ze względu na opróżnianie podczas jazdy punkt ciężkości pojazdu przesuwa się z jednej strony w kierunku osi przedniej, a z drugiej zmniejsza się masa całkowita pojazdu. Także nadwozia, jak żurawie ładunkowe, wymagają indywidualnej kontroli nacisków na oś. Ze względu na długie ramię podnoszenia i ciężar pługu śnieżnego w kierunku do przodu należy krytycznie weryfikować przeciążenie osi przedniej. Dla metody obliczeniowej obliczeń nacisku na oś, patrz rozdział V 1.10.1. 92Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Rysunek 37-III:Przykład sił i punktów przyłożenia sił 3 2 1 4 5 T_675_000001_0001_G 1) 2) 3) 4) 5) Położenie punktu ciężkości pojazdu Masa pojazdu Masa pługu Punkt ciężkości zabudowy pługu Dźwignia od osi przedniej do punktu ciężkości zabudowy Przed zabudową należy skontrolować kompatybilność między płytą pługu śnieżnego i występującym po stronie MAN przygotowaniem, a utrzymaniem wymienionych punktów. Doposażenie W przypadku doposażenia przygotowania należy stosować oryginalne części MAN. Części zewnętrzne są niedopuszczalne do doposażenia tej części zabudowy. Późniejszy montaż przygotowania może następować tylko przy pomocy właściwego zakładu serwisowego MAN i obsługi klienta MAN. Wskazówki Swoboda kabiny kierowcy nie może zostać ograniczona przez zamocowane z przodu zabudowy. Dla ochrony innych uczestników ruchu płyta pługu śnieżnego nie musi zawierać osłony ochronnej przy zastosowaniu. Przy zamawianiu płyty pługu śnieżnego MAN taka osłona jest zawarta w zakresie dostawy. Pojazdy serii TGL nie są przewidziane do zabudowy płyt pługów śnieżnych. Przednia płyta zabudowy nie jest odpowiednia do montażu podparcia przedniego. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 93 III. 6.0 Silnik i wiązka napędowa 6.1 Informacje ogólne Podwozia Wiązka napędowa ma za zadanie utworzenie niezbędnych do posuwania się pojazdu do przodu sił ciągnących i pchających odpowiednio do skutecznych oporów jazdy. Wiązka napędowa musi spełniać następujące funkcje: • • • • • Zmiana (dopasowanie) momentu obrotowego i prędkości obrotowej Wyrównanie różnych prędkości obrotowych koła wewnętrznego i zewnętrznego przy jeździe po zakręcie Jazda do przodu i do tyłu Eksploatacja silnika w zakresie optymalnego zużycia i optymalnego poziomu spalin dla danego otoczenia Napęd odbiorników dodatkowych Pod pojęciem komponentów napędowych rozumie się (patrz rysunek 38-III): • • • • Silnik i komponenty silnika Przekładnie i komponenty przekładni Osie i komponenty osiowe Przekładnia rozdzielcza (tylko w samochodach z napędem na wszystkie koła) Rysunek 38-III:Przykładowe przedstawienie wiązki napędowej MAN 1 2 3 5 6 4 T_991_000021_0001_G 1) 2) 3) 4) 5) 6) Silnik Sprzęgło Przekładnia Wały przegubowe Osiowa przekładnia rozdzielcza Oś z zewnętrzną przekładnią planetarną 94Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. 6.2 Podwozia Warianty silnika W zależności od serii i klasy emisji MAN oferuje różne warianty silnika. W TGL i TGM montuje się rzędowe, czterocylindrowe silniki Diesla i rzędowe sześciocylindrowe silniki Diesla z wtryskiem Common Rail serii • • D0834 (silniki 4-cylindrowe): D0836 (silniki 6-cylindrowe): Silniki są dostępne w klasach emisji Euro II, Euro III, Euro IV, Euro V, EEV i Euro VI. W zależności od klasy emisji silniki są wyposażone w recyrkulację spalin, diagnostykę pokładową (od Euro IV) włącznie z kontrolą NOx (redukcja momentu obrotowego w razie błędu kontroli NOx) i układ przetwarzania spalin. Brazylijska klasa emisji Conama P6 jest zbliżona do Euro IV bez OBD. Conama P7 jest zbliżona do Euro V z OBD, podobnie jak europejska OBD2. Stosuje się następujące skróty: EEV: OBD: AGR: PM-Kat: CRT: SCR: Enhanced Environmentally friendly Vehicle Diagnostyka pokładowa Recyrkulacja spalin Filtr cząstek (otwarty filtr cząstek; PM = Particulate Matter) Filtr cząstek (zamknięty filtr cząstek; CRT = Continuously Regenerating Trap Selective Catalytic Reduction z „AdBlue“ jako środkiem redukcyjnym; bez recyrkulacji spalin (Euro IV, Euro V, EEV) MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 95 III. 6.2.1 Podwozia Kody typów silników MAN Informacje dotyczące numeru silnika i dodatkowe dane na tabliczce znamionowej są dostępne na portalu MAN After Sales lub w instrukcji obsługi pojazdu. Kod typu silników MAN jest określany przez dokładnie zdefiniowany system. To pojęcie porządkowe składa się zasadniczo z 6 pozycji, które służą do oznaczania następujących cech. 1. Rodzaj paliwa 2. Otwór 3. Skok 4. Liczba cylindrów 5. Doładowanie 6. Montaż silnika Kod typu jest przedstawiany na przykładzie silnika D0836LFL68: Tabela 13-III: Typschlüssel der MAN Motoren Określenie typu Objaśnienie Przykład D Rodzaj paliwa Olej napędowy 08 Liczba charakterystyczna +100 Średnica cylindra 108 mm 3 (Liczba charakterystyczna x10) +100 125 mm skok (zaokrąglone) 6 Liczba cylindrów 6 cylindrów L Doładowanie F Sposób montażu silnika L Sposób montażu silnika Seria lekka 68 Oznaczenie typu konstrukcyjnego Moc / liczba obrotów / dopuszczenie Z doładowaniem i chłodzeniem powietrza doładowującego Silnik/stojący/pojazd z silnikiem pod kabiną 96Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia 6.3 Otoczenie silnika 6.3.1 Zmiany w silniku Zmiany w silniku lub na komponentach silnika są po stronie MAN niedozwolone. W razie niestosowania się do powyższego, wygasają uprawnienie do eksploatacji i gwarancja. 6.3.2 Änderungen an der Luftansaugung Generalnie należy unikać zmian w instalacji zasysania. Występują różne dostępne seryjnie warianty TGL/TGM, które należy skontrolować pod względem przydatności. Informacji o możliwościach dostawy danego pojazdu udziela najbliższa filia sprzedażowa MAN. Jeśli mimo to nie da się uniknąć zmiany, obowiązują zasadniczo następujące wytyczne: • Zasysanie powietrza musi następować bez zakłóceń. • Podciśnienie w przewodzie zasysania nie może się zmieniać. • W przypadku zmian w zakresie instalacji zasysania należy zapewnić, że nadal spełniane są wszystkie przepisy ustawowe istotne pod względem hałasu i emisji i pozostałe przepisy ustawowe. • Należy też spełnić wszystkie przepisy, które są wymagane przez branżowe stowarzyszenie ubezpieczeniowe lub odpowiadające mu jednostki dla danych części (np. temperatura powierzchni w zakresie chwytania) • W przypadku zmienionych instalacji zasysania MAN - nie może gwarantować zachowania tych i innych przepisów. Odpowiedzialność w tym zakresie ponosi przedsiębiorstwo przeprowadzające zmiany, także dla przepisów w zakresie diagnostyki pokładowej (OBD) - nie może wydawać informacji dotyczących zmian zużycia lub odgłosów; ewentualnie konieczny jest ponowny odbiór pod względem wydawania odgłosów. Części skuteczne akustycznie (np. dysza na wlocie rury czystego powietrza) nie mogą być zmieniane. W razie niedotrzymania wartości granicznych hałasu wygasają uprawnienia na eksploatację! Dla pojazdów do normy emisji spalin Euro 4 włącznie oprócz ogólnych wymogów obowiązuje: • • • • • • • • • • Przekroje orurowania nie mogą zmienić się w zakresie kształtu i/lub powierzchni Należy unikać zgięć rur; cięcia skośne są niedopuszczalne. Nie modyfikować filtra powietrza. Okres trwałości filtra powietrza może skrócić się w razie zmian instalacji zasysania. Stosować tylko zatwierdzone wkłady filtra powietrza. Należy zachować koncepcję podwieszania lub podpierania, a także zasadnicze położenie montażowe komponentów. Zasysanie powietrza musi być chronione przed zasysaniem podgrzanego powietrza (np. ciepło odlotowe silnika z zakresu wnęk kół lub w pobliżu tłumika spalin). Należy wybrać odpowiednie miejsce zasysania, które zapewni, że powietrze zasysane nie nagrzeje się bardziej niż 5°C (temperatura zewnętrzna do temperatury przed turbosprężarką). W razie zbyt wysokiej temperatury powietrza zasysanego grozi przekroczenie wartości granicznych spalin. W razie niedotrzymania wartości granicznych emisji wygasają uprawnienia na eksploatację! Aby zapobiec wciąganiu żarzących się niedopałków papierosów lub innych przedmiotów, bezpośrednio przed miejscem zasysania należy zamontować siatkę zabezpieczającą analogicznie do siatek seryjnych (niepalny materiał, wielkość oczka SW6, powierzchnia otwartego przekroju równa, co najmniej powierzchni skuteczności zastosowanego środka, odpowiedzialność spoczywa po stronie wykonawcy. Miejsce zasysania musi pozostawać w zakresie z niewielką ilością pyłu i zabezpieczonym przed tryskającą wodą. Należy zapewnić wystarczające odprowadzanie wody przy użyciu mechanizmów separacji wody i niezakłócone wyprowadzanie pyłu z obudowy filtra i zakresu surowego powietrza; w przeciwnym razie mogą wystąpić uszkodzenia silnika. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 97 III. • • • Podwozia Po stronie czystego powietrza należy wybierać orurowanie w taki sposób, aby na zewnątrz było ono całkowicie szczelne. Strona wewnętrzna rur czystego powietrza musi być gładka; nie mogą odrywać się cząstki lub tym podobne elementy. Należy bezwzględnie uniknąć ślizgania się rury czystego powietrza w miejscach uszczelnienia. W tym celu przewidziane są odpowiednie mocowania. Wszystkie rury zasysające muszą mieć odporność podciśnieniową 100 mbar i odporność temperaturową min. 80°C (krótkotrwale 100°C). Przewody elastyczne (np. węże) są niedopuszczalne. Zmiany zasysania powietrza tylko na pisemne zapytanie i zezwolenie przez MAN (adres, patrz pod „Wydawca”). Dla pojazdów do normy emisji spalin Euro 5 włącznie oprócz wytycznych niskich norm spalin obowiązuje: • Czujnika podciśnienia należy umieszczać na prostym fragmencie rury z jak najkrótszym odstępem od turbosprężarki. Przeprowadzające czynności przedsiębiorstwo musi zapewnić prawidłowe wskazania czujnika. Uwaga: Niebezpieczeństwo uszkodzenia silnika przy wskazaniu zbyt niskich wartości! Dla pojazdów z normą emisji spalin Euro 6 oprócz wytycznych niskich norm spalin obowiązuje: • Zmiany zasysania powietrza tylko na pisemne zapytanie i zezwolenie przez MAN (adres, patrz pod „Wydawca”). • Położenie montażowe, pozycja i orientacja czujników w instalacji zasysania nie mogą zostać zmienione. • Przy układaniu przewodu zasysania sprężarki powietrznej należy zachować wystarczające przekroje. Przewód musi mieć stabilność podciśnienia co najmniej 250 mbar i pozostawać stabilny w temperaturze -40°C do +120°C. • Napływ i odpływ strumienia przepływu czujnika masy powietrza nie mogą zostać zmienione: - Filtr powietrza nie może zostać zmieniony pod względem pozycji i orientacji - Orurowanie czystego powietrza nie może zostać zmienione pod względem geometrii i pozycji. Zmiany długości i skręcenia całego orurowania czystego powietrza są niedopuszczalne. - Należy stosować oryginalny wkład filtra MAN. Ma to wpływ na napływ przepływu i krzywą znamionową czujnika masy powietrza i w razie nieprzestrzegania może powodować nieprawidłowe działanie. - Położenie montażowe, pozycja i orientacja czujnika masy powietrza nie mogą zostać zmienione: - Montaż elementu bezpieczeństwa jest obecnie niedozwolony. Element bezpieczeństwa utrudnia przy zmianie filtra powietrza dostawanie się zabrudzeń na stronę czystego powietrza. Przy nieprzestrzeganiu ma to wpływ na napływ przepływu i krzywą znamionową czujnika masy powietrza i może powodować nieprawidłowe działanie. - Należy zastosować cały odcinek rurowy (kratka zasysania, szyb zasysania, mieszek sprężysty, rura powietrza nieoczyszczonego) (wyjątek: wariant kabiny zbiorczej) • Instalacja zasysania w kabinie zbiorczej: Do transportu instalacja zasysania jest zabezpieczona kapturkiem deszczowym. Kapturek deszczowy musi zostać usunięty przez producenta nadwozia i zastąpiony przez odpowiednie, zgodne z wyżej wymienionymi wytycznymi zasysanie powietrza nieoczyszczonego (zintegrowane w nadwoziu). • Instalacja zasysania musi mieć stopień separacji wody co najmniej 80% (według SAEJ2554 dla natężenia przepływu powietrza 13 - 22 m3/min). 98Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. 6.3.3 Podwozia Zmiany chłodzenia silnika Chłodzenie silnika jest przystosowane do odpowiednich silników; dlatego należy zwracać uwagę na kwestie następujące: • • • • Nie wolno zmieniać części zamontowanego seryjnie układu chłodzenia (chłodnica, kratka chłodnicy, kanały powietrza, obieg chłodzenia). Wyjątki tylko za zgodą MAN (adres, patrz wyżej pod „Wydawca”). Układ chłodzenia wolno napełniać wyłącznie zatwierdzonymi przez MAN chłodziwami, odpowiednio do danych w bazie danych substancji eksploatacyjnych. Nie wolno montować w obiegu chłodzenia materiałów zawierających miedź. Jeśli powierzchnia napływowa, a tym samym moc chłodnicy zostanie zmniejszona (na przykład przez zabudowy przednie), należy uwzględnić następujące punkty: • • • zwiększone zużycie wentylatora, a tym samym zwiększone zużycie paliwa negatywny wpływ na moc hamowania ciągłego redukcja mocy silnika w zakresie granicznym W danych warunkach może być konieczna chłodnica z dostosowanymi danymi mocy: - - - przeważająca praca stacjonarna stosowanie w niekorzystnych strefach klimatycznych (np. w gorących krajach) przypadki zastosowania, w których np. ze względu na wysokie zapylenie należy liczyć się z zapychaniem chłodnicy, a tym samym zmniejszoną mocą chłodzenia. Informacji o dostępnym fabrycznie programie dostaw dla danego pojazdu udziela najbliższa filia sprzedażowa MAN w zakresie późniejszego montażu najbliższy zakład serwisowy MAN lub warsztat kontraktowy MAN. Przy zabudowie chłodnicy przez oferentów trzecich należy stosować się ściśle do wytycznych mechanicznych wskazówek dla silników wbudowywanych. Można je uzyskać od MAN (adres, patrz wyżej pod „Wydawca”). MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 99 III. 6.3.4 Podwozia Zmiany osłony silnika, izolacji przed odgłosami Ingerencje i zmiany w występującej fabrycznej osłonie silnika są niedopuszczalne. Jeśli pojazdy są zdefiniowane jako „o niskim hałasie” lub „o niskiej emisji odgłosów”, na podstawie późniejszych ingerencji tracą status. Ponowne uzyskanie wcześniej występującego statusu pozostaje w zakresie odpowiedzialności zakładu przebudowującego. 6.3.5 Zaopatrzenie w sprężone powietrze Układ sprężonego powietrza obejmuje następujące komponenty: • • • • Sprężarka powietrza Osuszacz sprężonego powietrza Zbiornik sprężonego powietrza Zewnętrzne przyłącza sprężonego powietrza Układ sprężonego powietrza zaopatruje także wymienione systemy: • • • pneumatyczny układ hamulcowy, amortyzacja kabiny kierowcy, amortyzacja mechanizmu jezdnego, 6.3.5.1 Założenia Nieprawidłowo wykonane prace w układzie pneumatycznym mogą ograniczać działanie układu hamulcowego. Może to prowadzić do awarii komponentów lub części istotnych pod względem bezpieczeństwa. 6.3.5.2 Układanie przewodów Zasady układania przewodów: • • • • • • • • • • • • Układanie przewodów luzem jest niedozwolone; należy stosować przewidziane możliwości mocowania i/ lub rury. Nie nagrzewać rur z tworzywa sztucznego przy układaniu, także wówczas, kiedy występuje konieczność układania rur w kolankach. Przy mocowaniu rur należy pamiętać o tym, że skręt rur PA jest wykluczony. Na początku i na końcu umieszczać obejmę rurową lub w przypadku wiązek rurowych opaskę kablową. Rury faliste wiązek kablowych wiąże się w ramach na konsolach z tworzywa sztucznego na przygotowanych trasach kablowych taśmami zatrzaskowymi lub mocuje się techniką zatrzaskową. Nigdy nie mocować kilku przewodów na jednej obejmie. Wolno stosować tylko rury PA (PA = poliamid) według DIN74324 część 1 lub norma MAN M3230 część 1 (rozszerzenie DIN74324 część 1) (portal MAN z dokumentacją techniczną: http://ptd.mantruckandbus.com, wymagana rejestracja). Zmiana przekrojów przewodów jest niedozwolona. Dla układanej długości w przypadku rur PA dodawać 1% tolerancji długości (co odpowiada 10 mm na metr długości kabla), ponieważ rury z tworzywa. sztucznego pod wpływem zimna ściągają się i musi być zapewniona możliwość ich użycia do -40°C. Nagrzewanie się rur przy układaniu jest niedopuszczalne. W celu skrócenia rur z tworzywa sztucznego należy zastosować kleszcze tnące do rur z tworzywa sztucznego, ponieważ piłowanie prowadzi do niedopuszczalnego powstawania zadziorów na powierzchni cięcia i wiórów w rurze. Rury PA mogą przylegać do krawędzi ramy lub wchodzić w przepusty ramy. Tolerowane jest minimalne spłaszczenie na rurze PA (maks. 0,3 mm głębokości). w punktach kontaktu. Stykanie się powierzchni karbowanych jest jednak niedozwolone. 100Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia • • • • Dozwolone jest stykanie się przewodów poliamidowych między sobą. W miejscu kontaktu powstaje mini malne wzajemne spłaszczenie. Przewody PA można wiązać równolegle (nie krzyżowo) taśmą siatkową. Rury PA i rury faliste należy łączyć w wiązki oddzielnie. Należy pamiętać o ograniczeniach ruchliwości wskutek efektu usztywnienia. Zakrywanie krawędzi ramy naciętą rurą falistą jest szkodliwe, rura PA podlega niekorzystnym wpływom w miejscu kontaktu z rurą falistą. Punktowe miejsca przylegania przewodu pneumatycznego (pozycja 1, rysunek 39-III) do krawędzi cięcia ramy można zabezpieczyć tzw. „spiralą ochronną” (pozycja 2, rysunek 39-III) Spirala ochronna musi obejmować zabezpieczaną rurę nieruchomo i w postaci zamkniętej w miejscach skrętu. (Wyjątek: przewody PA ≤ 6 mm). Rysunek 39-III:Spirala ochronna na rurze PA 1 2 T_510_000001_0001_G 1) 2) Przewód sprężonego powietrza Spirala ochronna • • • • • • • • Kontakt przewodów PA / rur falistych PA ze stopami z aluminium, np. zbiornik aluminiowy, obudowa filtra paliwa) jest niedozwolony, ponieważ stopy aluminium ścierają się mechanicznie (ryzyko pożarowe). Krzyżujących się, pulsujących przewodów (np. paliwa) nie wolno łączyć w punkcie krzyżowania taśmą siatkową (niebezpieczeństwo ścierania się). Na przewodach wtryskowych i przewodzących paliwo przewodach stalowych do instalacji rozruchowej nie wolno zapinać przewodów (niebezpieczeństwo ścierania, ryzyko pożarowe). Prowadzone kable centralnego smarowania i czujników ABS można spinać na wężach pneumatycznych tylko gumą dystansową. Nie wolno spinać węży chłodziwa i węży hydraulicznych (np. układ kierowania) (ryzyko ścierania się). W żadnym wypadku nie wolno wiązać przewodów rozrusznika z przewodami transportującymi paliwo lub olej, ponieważ zabezpieczenie przewodu bieguna dodatniego przed ścieraniem ma najwyższy priorytet! Wpływ ciepła: Zwracać uwagę na nagromadzenie gorąca w zakresach hermetycznych. Przyleganie przewodów do blachy ekranowania termicznego jest niedozwolone (minimalny odstęp do blachy ekranowania termicznego ≥ 100 mm, do wydechu ≥ 200 mm) Przewody metalowe są wstępnie utwardzone i nie mogą być wyginane lub montowane w taki sposób, aby mogły się wyginać podczas eksploatacji. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 101 III. Podwozia Jeśli agregaty / części są łożyskowane ruchomo względem siebie, przy przechodzeniu przewodów należy uwzględnić następujące zasady: • • • • • Przewód musi bez problemu podążać za ruchem agregatu; dlatego należy zapewnić wystarczający luz w stosunku do ruchomych części (sprężynowanie i rozprężanie, skręt kierownicy, przechylanie kabiny kierowcy). Niedopuszczalne jest wydłużanie przewodów. Punkt początkowy i końcowy ruchu należy dokładnie zdefiniować jako stałe miejsce mocowania. Rura PA lub rura falista jest mocowana w punkcie mocowania nieruchomo przy użyciu jak najszerszej taśmy rastrowej lub obejmy dopasowanej do średnicy rury. Układając rurę PA i rurę falistą w tym samym przejściu najpierw zaopatruje się sztywniejszą rurę PA. Bardziej miękką rurę falistą umieszcza się na rurze PA. Przewód wytrzymuje ruchy poprzeczne do kierunku ułożenia, przy czym należy zwracać uwagę na wystarczający odstęp między punktami mocowania. (istotna zasada: odstęp punktów mocowania ≥ 5 x pokonywana amplituda ruchu) Duże amplitudy ruchu pokonuje się najlepiej poprzez układanie w kształcie litery U i przebieg ruchu wzdłuż ramienia U: Istotna zasada dla minimalnej długości pętli ruchowej: Minimalna długość pętli ruchowej = ½ ● amplituda ruchowa ● promień minimalny ● π • Należy zwracać uwagę na wymienione promienie minimalne w rurach PA (dany punkt początkowy i końcowy odcinka ruchu należy dokładnie zdefiniować jako stałe miejsce mocowania):. Tabela 14-III: Promienie minimalne dla rur PA Ø nom. [ mm ] Promień [ mm ] • 4 6 20 9 30 12 40 14 60 16 80 95 Do mocowania przewodów stosować obejmy z tworzywa sztucznego; zwracać uwagę na maksymalny odstęp obejmy według tabeli15-III. Tabela 15-III: Maksymalny odstęp obejmy w zależności od wielkości rury Wielkość rury Odstęp obejmy [mm] 4x1 500 6x1 500 8x1 600 9x1,5 600 11x1,5 700 12x1,5 700 14x2 800 102Edycja 2015 Wersja 2.0 14x2,5 800 16x2 800 MAN TGL/TGM III. Podwozia 6.3.5.3 Podłączanie odbiorników dodatkowych Przewody w układzie pneumatycznym do podłączania odbiorników dodatkowych są wykonane z systemami Voss 203 (dla małych rur o średnicy nominalnej [NG] 6), 230, 232 i łączników specjalnych (np. trzpień podwójny). Przy montażu różnych systemów należy stosować się do zapisów norm MAN M3061-2, M3061-3 i M3298. Wymienione normy dostarczają szczegółowych instrukcji dotyczących przetwarzania i należy je wiążąco stosować do montażu przewodów i agregatów pneumatycznych. MAN rekomenduje zastosowanie systemu Voss 232. Tylko oryginalny system jest dopuszczalny przy pracach na podwoziu. Podłączanie występujących po stronie nadwozia odbiorników sprężonego powietrza do układu pneumatycznego może następować wyłącznie w obwodzie dla odbiorników dodatkowych. Zabronione jest podłączanie odbiorników dodatkowych: • • • w obwodach hamulca roboczego i postojowego i sterownika przyczepy na przyłączach kontrolnych bezpośrednio na czteroobwodowym zaworze ochronnym. Przykład oznaczeń rury poliamidowej 9x1,5 (NG 6): W dalszym ciągu objaśnia się oznaczenie rury poliamidowej ze średnicą zewnętrzną d1 = 9 mm, grubością ścianki s=1,5 mm: Rysunek 40-III:Objaśnienie normy zakładowej MAN M3230 1 3 Rohr M 3230 - 9 x 1,5 - A 2 1) 2) 3) 4) 4 T_511_000002_0001_G Norma zakładowa MAN Średnica zewnętrzna rury Grubość ścianki Typ materiału Rysunek 41-III:Wymiary przewodu pneumatycznegog s d1 d2 r d1 d2 S r Średnica zewnętrzna rury Średnica wewnętrzna rury Grubość ścianki Promień zgięcia T_511_000001_0001_G Należy stosować się do promieni gięcia podanych w normie MAN M 3230-1. Możliwość uzyskania w Rozdział III - 1.2 Normy, wytyczne, przepisy, tolerancje. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 103 III. Podwozia MAN podłącza swoje odbiorniki pneumatyczne przez listwę rozdzielacza na bloku zaworu magnetycznego; jest on zamontowany na podłużnicy ramy prawej (formuła kół 4x2, 6x2-4 i 6x4) lub lewej (formuła kół 4x4). Przyłącza listwy rozdzielacza (patrz rysunek 39-III) są w zależności od wyposażenia fabrycznie wyposażone w przewody. Producenci nadwozi mają następujące możliwości podłączania: • • odbiorniki sprężonego powietrza mogą być podłączane do wolnego przyłącza bloku rozdzielacza rozszerzenie występującej listwy rozdzielacza o odpowiednie zawory magnetyczne Przy spadku podwyższonej objętości sprężonego powietrza (np.: montaż dodatkowych zbiorników powietrza > 40l) konieczny jest oddzielny zawór przelewowy i przeciwzwrotny z ciśnieniem przelewowy 7,3°-0,3 barów (numer rzeczowy MAN 81.52110-6049). Rysunek 42-III:Przyłącze na rozdzielaczu dla odbiorników dodatkowych Widok z przodu Widok z tyłu 70 58 59 72 51 71 52 T_380_000001_0001_G 6.3.5.4 Strata sprężonego powietrza Instalacje pneumatyczne nie mogą zapewnić stuprocentowej skuteczności; także mimo starannego projektowania nie da się uniknąć niewielkich wycieków. Istotną kwestią jest to, która strata sprężonego powietrza jest niemożliwa do uniknięcia i jak jest duża. W uproszczeniu, należy unikać każdej straty sprężonego powietrza, która w ciągu 12 godzin od odstawienia pojazdu prowadzi do tego, że nie ma możliwości jazdy bezpośrednio po rozruchu silnika. Na tej podstawie występują dwie alternatywne metody stwierdzenia, czy strata powietrza jest możliwa do uniknięcia, czy też nie: • • w ciągu 12 godzin od napełnienia do ciśnienia wyłączania w żadnym obwodzie nie może występować ciśnienie < 6 barów. Kontrolę należy przeprowadzać z nienapełnionymi akumulatorami sprężynowymi, czyli z zaciągniętym hamulcem postojowym. W ciągu 10 minut od napełniania do ciśnienia wyłączania ciśnienie w badanym obwodzie może spaść maksymalnie o 2%, Jeśli strata powietrza jest większa niż w powyższym opisie, oznacza to, że występuje bezzasadny wyciek, który należy usunąć. 104Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia 6.3.5.5 Zasilanie w powietrze zewnętrzne Jeśli doposaża się przyłącze do trwałego zasilania w powietrze zewnętrzne (np. w pojazdach strażackich) przez producenta nadwozia, należy koniecznie zastosować jedną z przedstawionych możliwości podłączenia do zasilania w sprężone powietrze. W zależności od dostępnego ciśnienia zasilania należy wybrać odpowiedni wariant: • • Wariant 1: Ciśnienie zasilania min. 13 barów Wariant 2: Ciśnienie zasilania od 9 barów do 10 barów Wariant 1: Pozycje (1, 2) na rysunku 43-III i przyłącze napełniania zewnętrznego muszą zostać doposażone w pojeździe. Do przyłącza P2 (doposażany zawór 3/2-drogowy) na rysunk 43-III przyłącza się przyłącze napełniania zewnętrznego. Rysunek 43-III:Wariant 1 1 G24.9 (3) Z (3) 2 P2 R2 5 (3) A 3 G23.1 1 4 4 2 12,5 +/- 0,2 bar 0 2 21 1 1 22 23 22 24 21 3 4L T_514_000001_0001_G 1) 2) 3) 4) 5) Zawór 3/2-drogowy (zawór przełączający) Zawór przeciwzwrotny Osuszacz powietrza (fabryczny zakres pojazdu) Zawór ochronny czteroobwodowy (fabryczny zakres pojazdu) Przewód sprężonego powietrza, przekrój minimalny 9x1,5 PA11/12 PHLY Tabela 16-III: Potrzebne części zamienne do doposażenia Numer pozycjl 1 2 Podzespół Oznaczenie Numer rzeczowy MAN Zawór zwrotny G23.1 81.52120-6004 zawór 3/2-drożny G24.9 81.52170-6157 Montaż przewodów rurowych musi następować zgodnie z normą MAN M306. Wskazówka: Do regeneracji osuszacza powietrza (poz. 3 na rysunku 43-III) ze względu na typ budowy musi występować ciśnienie zasilania min. 13 barów. Jeśli ciśnienie zasilania pozostaje poniżej ciśnienia wyłączania osuszacza powietrza, regeneracja osuszacza powietrza jest niemożliwa; wilgotne powietrze dostaje się do systemu hamulcowego sprężonego powietrza. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 105 III. Podwozia Wariant 2: ozycje (1, 4, 5 i tłumik spalin G27.66) na rysunku 44-III sprzęgła napełniania zewnętrznego należy doposażyć w pojeździe. Do przyłącza P2 na rysunku 44-III przyłącza się przyłącze napełniania zewnętrznego.. Rysunek 44-III:Wariant 2 2 3 4 2 12,5 +/- 0,2 bar 0 21 1 1 22 23 22 24 21 3 4L G24.9 (3) 1 4 (3) Z (3) P2 R2 4 (3) A 21 1 G25.206 3 G27.66 6 1) 2) 3) 4) 5) 6) (3) 22 4L 5 G50.40 T_514_000002_0001_G Zawór 3/2-drogowy (zawór przełączający) (zakres dodatkowy) Osuszacz powietrza (zakres pojazdu) Zawór ochronny czteroobwodowy (zakres pojazdu) Osuszacz powietrza (zakres dodatkowy) Zbiornik pneumatyczny (zakres dodatkowy) Przewód sprężonego powietrza, przekrój minimalny 9x1,5 PA11 Tabela 17-III: Potrzebne części zamienne do doposażenia Numer pozycjl 1 2 5 Podzespół Oznaczenie Numer rzeczowy MAN Osuszacz powietrza (8,5 bar ciśnienie wyłączania) G25.206 81.52102-6117 Tłumik dźwięków G50.40 G27.66 81.51401-0194 zawór 3/2-drożny Zbiornik sprężonego powietrza G24.9 81.52170-6157 81.52101-6264 Montaż przewodów rurowych musi następować zgodnie z normą MAN M3061. Wskazówka: Do regeneracji osuszacza powietrza (poz. 4 na rysunku 44-III) ze względu na typ budowy musi występować ciśnienie zasilania od min. 9 barów do 10 barów. Dodatkowo doposażany osuszacz powietrza musi mieć ciśnienie wyłączania co najmniej 8,5 barów. Jeśli ciśnienie zasilania pozostaje poniżej ciśnienia wyłączania osuszacza powietrza, regeneracja osuszacza powietrza jest niemożliwa; wilgotne powietrze dostaje się do systemu hamulcowego sprężonego powietrza. 106Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Wskazówka: Do podłączania węża pneumatycznego do napełniania zewnętrznego w razie awarii umieszczone jest przyłącze sprężonego powietrza z zaworem (kod zamówieniowy MAN 278AE - przyłącze napełniania sprężonego powietrza, przód) pod klapą przednią (poz. 1, rysunek 45-III). Dalsze informacje znajdują się w instrukcji obsługi pojazdu. Rysunek 45-III:Przyłącze napełniania zewnętrznego na płycie przyłączeniowej na ramie 1 T_514_000003_0001_G To przyłącze pneumatyczne (poz. 1 na rysunku 45-III) może być stosowane tylko do • • napełniania instalacji pneumatycznej przy brakującym ciśnieniu zapasowym lub zwalniania awaryjnego łączonych cylindrów hamulcowych To przyłącze nie może być stosowane do trwałego zasilania w powietrze zewnętrzne. Sprężone powietrze, które jest doprowadzane do tego przyłącza, wypełnia wszystkie obwody hamowania, ale nie jest filtrowane i osuszane przez osuszacz powietrza po stronie pojazdu. Konsekwencjami tego mogą być zanieczyszczenia i woda kondensacyjna w układzie pneumatycznym. Sprężone powietrze zasilane przez to przyłącze powinno spełniać wymogi według ISO 8573 - 1 : 2010 [7:7:4]. Jeśli ta klasa jakości nie zostanie osiągnięta, należy liczyć się ze zwiększonym zużyciem i nieszczelnościami komponentów pneumatycznych. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 107 III. 6.4 Układ spalinowy 6.4.1 Zmiany prowadzenia spalin Podwozia Generalnie należy unikać zmian w układach wydechowych. Występuje wiele fabrycznych wariantów TGL/TGM, które należy skontrolować pod względem przydatności. Informacji o możliwościach dostawy danego pojazdu udziela najbliższa filia sprzedażowa MAN. Jeśli mimo to nie da się uniknąć zmiany, obowiązują zasadniczo następujące wytyczne: • Odprowadzanie spalin musi następować bez zakłóceń. • Przeciwciśnienie w układzie spalinowym nie może się zmieniać. • Muszą zostać spełnione wszystkie przepisy ustawowe istotne pod względem hałasu i emisji. • W razie zmian w układzie spalinowym i w prowadzeniu spalin należy zadbać o to, aby strumień spalin nie wchodził w kontakt z częściami pojazdu. Kierunek wydmuchu musi być zwrócony od pojazdu (przestrzegać przepisów odpowiedniego kraju, w Niemczech StVZO). • Należy spełnić też przepisy, które są wymagane przez branżowe stowarzyszenie ubezpieczeniowe lub przez ekwiwalentne organizacje w odniesieniu do danych części (np. temperatura powierzchni w zakresie chwytania). • W przypadku zmienionych układów spalinowych MAN - nie może gwarantować zachowania wyżej wymienionych i innych przepisów. Odpowiedzialność za to pozostaje po stronie przedsiębiorstwa przeprowadzającego dane czynności. Dotyczy to także przepisów odnoszących się do diagnostyki pokładowej (OBD). - nie może udzielać informacji dotyczących zmian zużycia lub odgłosów. Ewentualnie konieczny jest ponowny odbiór w zakresie hałasu. Części skuteczne akustycznie nie mogą być zmieniane. W razie niedotrzymania wartości granicznych hałasu wygasają uprawnienia na eksploatację! - nie może formułować wypowiedzi dotyczących zachowania wymaganych ustawowo wartości granicznych spalin. Ewentualnie wymagana jest ekspertyza spalin. W razie niedotrzymania wartości granicznych emisji wygasają uprawnienia na eksploatację! W zależności od klasy emisji spalin możliwa jest zmiana instalacji spalinowej. Należy przestrzegać poniższych wskazówek. 108Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Dla pojazdów do normy emisji spalin Euro 3 włącznie oprócz ogólnych wymogów obowiązuje: • Przy przenoszeniu tłumika spalin należy upewnić się, że oryginalne podparcie MAN i zasadnicze położenie montażowe komponentów nadal są stosowane. • Jeśli rura wydechowa lub tłumik dźwięku spalin ma zostać obrócona(y), należy upewnić się, że pierwotna pozycja czujników (temperatura, czujnik ciśnienia, sonda lambda) zostanie przywrócona, aby uniknąć nieprawidłowych pomiarów. • Zmiany zamontowanej fabrycznie wiązki kablowej MAN do czujników są niedopuszczalne. Jeśli potrzebne są inne długości wiązki kablowej, należy nabyć oryginalne wiązki kablowe MAN przez dział części zamiennych MAN. • Ze względu na EMC nie wolno odkręcać przewodów CAN. • Działania w zakresie przebudowy lub zmiany prowadzenia spalin od kolektora spalin do węża metalowego (elastyczna rura między częściami montowanymi na ramie i na silniku) są niedopuszczalne. • Unikać przedmuchu ładowanego towaru (np. bitumu) spalinami silnika – Niebezpieczeństwo uszkodzenia silnika i układu przetwarzania spalin. • Przekroje orurowania nie mogą zmienić się w zakresie kształtu i/lub powierzchni. Materiały rur muszą zostać zachowane. • Nie modyfikować tłumika (także na obudowie), powoduje to wygaśnięcie uprawnień do eksploatacji. • W razie zgięć promień gięcia musi odpowiadać co najmniej podwójnej średnicy rury; tworzenie się fałd jest niedopuszczalne. • Dopuszczalne są tylko stałe zgięcia, nie zgięcia skośne. • Działanie części istotnych pod względem OBD nie może zostać ograniczone. W razie manipulowania w zakresie części istotnych dla OBD wygasają uprawnienia do eksploatacji! • Należy stosować się do wymienionych w rozdziale 1.4 Ochrona przeciwpożarowa instrukcji i wymogów. • Przenoszenie tłumika spalin przy stosowaniu dostępnych fabrycznie rur wydechowych jest możliwe. Najdłuższa dla danego typu zatwierdzona instalacja spalinowa (np. z rurą spalinową) jest równocześnie najdłuższą dopuszczalną instalacją spalinową. Wykraczające poza to przedłużenie jest możliwe tylko wówczas, kiedy można wykluczyć spadek ciśnienia i temperatury. Dla pojazdów z normą emisji spalin Euro 4 obowiązuje dodatkowo do wytycznych niższych norm spalin: Ze względu na tworzenie się kondensatu i powiązany z tym nieprawidłowy pomiar przy zmianie pozycji tłumika należy zwracać uwagę na następujące kwestie: • • Przyłącze przewodu czujnika ciśnienia na tłumiku spalin zawsze musi być zwrócone do góry. Następujący po nim przewód stalowy musi stale być układany rosnąco do czujnika. Przy tym długość minimalna 300 mm i maksymalną długość 400 mm (z elastycznym przewodem) muszą zostać zachowane. Przewód pomiarowy należy wykonać z M01-942-X6CrNiTi1810-K3-8x1 D4-T3. Położenie czujnika ciśnienia zasadniczo musi zostać zachowane (przyłącze na dole). Dla pojazdów z normą emisji spalin Euro 5 obowiązuje dodatkowo do wytycznych niższych norm spalin: Sonda lambda, czujnik temperatury i czujnik ciśnienia znajdują się w przedniej części kolektora spalin. Dlatego przenoszenie tłumika spalin jest możliwe bez przenoszenia kabl MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 109 III. Podwozia Dla pojazdów z normą emisji spalin Euro 6 obowiązuje dodatkowo do wytycznych niższej normy spalin: Ze względu na bardzo czułe czujniki układu przetwarzania spalin należy wykonywać wszystkie prace z największą starannością. Należy ściśle przestrzegać kolejnych punktów z tego rozdziału i ze wszystkich innych istotnych rozdziałów. • • • Przy przenoszeniu tłumika spalin należy zachować mocowanie fabryczne, ewentualnie dopasować je (patrz rysunek 46-III: Podparcie tłumika Euro 6). W pojazdach serii TGL należy przenosić także zastrzał poprzeczny. Przy przenoszeniu tłumika spalin do zagięcia ramy (np. przez podkładki dystansowe) należy wyregulować tłumik równolegle do osi wzdłużnej pojazdu. Rysunek 46-III:Podparcie tłumika Euro 6 1 2 1) 2) T_151_000002_0002_G Mocowanie wydechu Zastrzał poprzeczny 110Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Rysunek 47-III:TGM bez zastrzału poprzecznegoe 1 T_152_000002_0003_G 1) Mocowanie wydechu MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 111 III. Podwozia Rysunek 48-III:Części orurowania spalin 4 3 T_151_000003_0001_G 1 1) 2) 3) 4) 2 Elastyczny wąż metalowy Rura wydechowa Końcowa rura wydechowa Tłumik dźwięku spalania Przedłużenie rury spalin jest możliwe w zakresie od elastycznego węża metalowego do tłumika spalin (patrz rysunek 48-III: Części orurowania spalin). Rura wydechowa między elastycznym wężem metalowym i tłumikiem spalin nie może przekroczyć wymienionych długości (włókna naturalne) (patrz rysunek 49-III: włókna neutralne): • • TGL (4 cyl. w silniku): 1720 mm TGL (6 cyl. w silniku) i TGM 1540 mm 112Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Rysunek 49-III:Włókna neutralne 1 T_152_000003_0001_G 1) Włókna neutralner Dla zapewnienia szczelności instalacji spalinowej, należy spełnić wymienione punkty: • • • • • • Przyłącza rury wydechowej na końcach muszą być zachowane. Dla uniknięcia wypaczenia spawania na przyłączach rury wydechowej, należy zachować odstęp ok. 100 mm od przyłącza do punktu rozłączania. Punkty rozłączania w zakresie skrętów są niedopuszczalne. Punkty rozłączania w zakresie zmian przekroju są niedopuszczalne. Uszczelki wydechu są nieodpowiednie do dalszego zastosowania. Uszczelki należy wymieniać po każdym demontażu rury wydechowej. (TGL/M: 81.15901.0041). Obejmy wydechu nie mogą być wyginane Rysunek 50-III:Przedłużenie rury wydechowej 1 2 3 4 T_152_000004_0001_G 1) 2) 3) 4) Rura wydechowa, seria przyłącze rury wydechowej - musi zostać zachowana element rurowy do przedłużania rury wydechowej przyłącze rury wydechowej - musi zostać zachowana MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 113 III. Podwozia Do zamontowanej fabrycznie instalacji spalinowej stosuje się stal szlachetną z numerem materiałowym 1.4301. Dla orurowania spalinowego należy stosować wyłącznie nierdzewną, austenityczną stal szlachetną (patrz tabela 18-III). Przyczyna: W przypadku zwykłej stali ferrytycznej znajdujący się w ciągu spalin amoniak (produkt reakcji z AdBlue) prowadzi do korozji. Rury ze stali szlachetnej należy spawać z dopuszczalnymi technikami spawania w otulinie gazu ochronnego (przestrzegać danych producentów stali) i mogą być spawane przez wykwalifikowany personel. Tabela 18-III: Zestawienie stosowanej stali szlachetnej, nierdzewnej, austenitycznej według DIN 17440 Materiały: Nazwa Numer materiału X 2 CrNi 19 11 1.4306 X 5 CrNi 18 10 X 2 CrNiN 18 10 X 6 CrNiTi 18 10 X 6 CrNiNb 18 10 X 5 CrNiMo 17 12 2 X 2 CrNiMo 17 13 2 X 6 CrNiMoTi 17 12 2 X 2 CrNiMoN 17 13 3 X 2 CrNiMo 18 14 3 X 5 CrNiMo 17 13 3 X 2 CrNiMoN 17 13 5 1.4301 1.4311 1.4541 1.4550 1.4401 1.4404 1.4571 1.4429 1.4435 1.4436 1.4439 Należy całkowicie zaizolować rurę spalinową do tłumika. Izolacja składa się z maty igłowej z włókien szklanych i folii ze stali szlachetnej (NOSTAL), które muszą być zgodne z wymienionymi wymogami: • • Mata igłowa z włókien szklanych - Rodzaj szkła: 100 % szkło E - Odporność temperaturowa Do 600 stopni - Niepalne (DIN 4102) - Ciężar: 1500 g/m² (ISO 3374) - Grubość: 10 mm (DIN EN ISO 5084, powierzchnia kontrolna = 25 cm², ciśnienie kontrolne = 10 g/cm²) - Szerokość: 1000 mm (DIN EN 1773) Stal ze strukturą makro NOSTAL (pęczki + stal) - Stal szlachetna 1.4301 - Grubość materiału 0,3 mm - Grubość struktury 1,5 mm 114Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Rysunek 51-III:Rura wydechowa z izolacją 1 2 3 T_152_000001_0001_G 1) 2) 3) Rura wydechowa Mata igłowa z włókien szklanych Stal ze strukturą makro NOSTAL Należy unikać uszkodzenia izolacji rury wydechowej. W razie większych uszkodzeń może być konieczna wymiana rury wydechowej. Uwaga: • • • Czujniki i urządzenia pomiarowe na tłumiku nie mogą być zmieniane. Przy przeniesionym tłumiku należy uważać aby żadne agregaty nie wchodziły w kontakt ze spalinami i aby nie były nagrzewane. Przy przenoszeniu tłumika konieczne jest dopasowanie przewodów rurowych i elektrycznych wiązek kablowych (patrz rozdz. 6.4.2 – Zmiany w układzie AdBlue). Nadwozia należy kształtować w taki sposób, aby otwory konserwacyjne na tłumiku spalin były dostępne. Można wyjąć element filtra i ponownie go włożyć. Tłumik dźwięku spalania w wariancie strażackim jest obracany o 90 stopni do przodu. Aby wyjąć ten filtr cząstek sadzy z tłumika spalin, należy zaplanować wystarczającą wolną przestrzeń (ok. 400 mm). Alternatywnie musi być możliwy demontaż tłumika spalin w celu prac konserwacyjnych MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 115 III. 6.4.2 Podwozia System AdBlue W seriach TGL i TGM po raz pierwszy od normy emisji spalin Euro 6 stosuje się AdBlue do przetwarzania spalin. System składa się z głównych komponentów zbiornika AdBlue i łączonego modułu tłoczącego i dozującego (rysunek 52-III: Schematyczna budowa systemu AdBlue w pojazdach Euro 6). 6.4.2.1 Podstawy i budowa układu AdBlue Poprzez moduł tłoczący i moduł dozowania AdBlue jest doprowadzany przez dyszę wtryskową do tłumika spalin. AdBlue reaguje ze spalinami i redukuje zawarte w nich substancje szkodliwe. Rysunek 52-III:Schematyczna budowa układu AdBlue w pojazdach Euro 6 AdBlue Zulaufleitung Dosierleitung kombiniertes FörderDosiermodul AdBlue Tank AdBlue Rücklaufleitung Einspritzdüse Druckluftleitung Luftzufuhr T_991_000002_0001_G Komponenty układu AdBlue są połączone ze sobą przez wiązkę przewodową. W tej wiązce przewodowej zawarte są zarówno przewody AdBlue, jak i przewody gorącej wody. Przewody są częściowo osłonięte izolacją dla ochrony przewodów przenoszących AdBlue przed zimnem. W przewodach gorącej wody dodatkowo odgałęzia się woda chłodząca od silnika, aby utrzymać system w stanie sprawnego działania także w niskich temperaturach. (patrz rysunek 53-III: Schematyczne przedstawienie prowadzenia przewodów układu AdBlue dla normy emisji spalin Euro 6). 116Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Rysunek 53-III:Schematyczne przedstawienie prowadzenia przewodów układu AdBlue dla normy emisji spalin Euro6 11 12 13 15 14 1 2 10 9 7 3 4 8 6 5 T_991_000013_0001_G 10 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 9) 10) 11) 12) 14) 15) Moduł tłoczący AdBlue Przewód zasilania AdBlue od zbiornika AdBlue do modułu tłoczącego Izolacja pakietu węży Przewód powrotu AdBlue od modułu tłoczącego do zbiornika mocznika Zbiornik mocznika Przewód zasilania gorącej wody od zaworu wyłączania wody do zbiornika AdBlue Przewód zasilania gorącej wody od przyłącza ogrzewania kabiny kierowcy do zaworu wyłączania wody Przewód zasilania gorącej wody od zbiornika AdBlue do silnika Punkt rozłączania, w którym można rozłączać przewód gorącej wody Tłumik spalin Izolacja pakietu węży Przewód sprężonego powietrza Punkt rozłączania na przewodzie sprężonego powietrza MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 117 III. Podwozia Wskazówki dotyczące układu AdBlue AdBlue (DIN 70070) to nazwa handlowa wodnego, wytwarzanego syntetycznie 32,5%-owego roztworu mocznika, który jest stosowany do przetwarzania spalin w katalizatorze SCR (Selective Catalytic Reduction). AdBlue jest nietoksyczny, działa jednak w wysokim stopniu korozyjnie na stal nieszlachetną i metale kolorowe (np. uszczelki miedziane lub styki elektryczne). Agresywne oddziaływanie obejmuje także nieodporne na AdBlue tworzywa sztuczne (np. przewody elektryczne lub węże). Dlatego należy natychmiast zebrać wylany AdBlue i oczyścić dane miejsce ciepłą wodą przewodową. Należy unikać dostania się AdBlue, na przykład wskutek pomylenia przewodów – do obiegu chłodzenia, co może prowadzić do uszkodzenia silnika. Zmiany w układzie AdBlue Przed przebudową należy sprawdzić, czy możliwe jest skorzystanie z występującego wariantu MAN układu AdBlue. Ze względu na bardzo czułe czujniki układu przetwarzania spalin należy przeprowadzać wszystkie prace z najwyższą starannością i ściśle przestrzegać wymienionych punktów tego i wszystkich innych istotnych rozdziałów. Wszystkie czynności przebudowy należy przeprowadzać przez wykwalifikowany personel. Przy pracy w układzie AdBlue należy stosować się do następujących punktów: • • • • • • • • • • • • • Konieczność uruchomienia modułu tłoczącego według instrukcji naprawy należy skontrolować po wszystkich pracach w module tłoczącym, zwłaszcza po przeniesieniu lub wymianie modułu tłoczącego. Przenoszenie modułu tłoczącego jest dozwolone tylko w zestawieniu instalacyjnym modułu tłoczącego (patrz rysunek 54-III: zestawienie instalacyjne modułu tłoczącego Euro 6). Należy zwracać uwagę na prawidłowe przyłącze przewodów. Kiedy AdBlue dostanie się do układu chłodzenia, występuje niebezpieczeństwo uszkodzenia silnika. Przewód zasilania gorącej wody do zbiornika AdBlue nie może być wiązany z innymi przewodami. Przewody nie mogą być zginane i należy je układać z wystarczająco dużymi promieniami. Przy układaniu nie może powstawać syfon. Nie wolno ponownie stosować wtyczek na przewodach. Zasadniczo należy stosować nowe, zatwierdzone przez MAN wtyczki i ściskać je zatwierdzonymi obejmami mocującymi. Profil trzpieniowy nie może być smarowany przy wciskaniu do przewodu. Temperatura zamarzania AdBlue wynosi -11°C. Jeśli usuwa się izolację wiązki przewodowej – także tylko częściowo – należy umieścić równowartościową z seryjną wiązką przewodową izolację od zimna. Występujące przewody grzewcze nie mogą być usuwane. Prowadzenie przewodów grzejnych, zwłaszcza ogrzewania przewodu dozowania do przewodu stalowego na tłumiku spalin, należy zasadniczo zachować. Końce izolacji należy zamknąć odpowiednią taśmą klejącą. Należy skontrolować układ AdBlue – zwłaszcza nowo wciskane wtyczki – pod względem szczelności. 118Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia 6.4.2.2 Wiązka przewodów AdBlue W wiązce przewodowej AdBlue prowadzone są gorąca woda (odgałęzienie od obiegu środka do chłodzenia silnika) i AdBlue. Poniżej opisuje się, na jakie punkty należy zwrócić uwagę przy dopasowaniu wiązki przewodowej. Maksymalne dopuszczalne długości poszczególnych przewodów stanowią równocześnie granice przenoszenia komponentów układu AdBlue. Jeśli komponenty układu AdBlue są przenoszone, może być konieczne dopasowanie pojedynczych przewodów wiązki przewodowej Adblue. Poniżej opisuje się, jak wykonane są przewody i jakich przewodów to dotyczy. Dopasowanie przewodów jest opisane w punkcie „Wydłużanie / skracanie wiązek przewodów AdBlue i przewodów gorącej wody”. Opis przewodów: • • • • • • Przewód zasilania i powrotu AdBlue: Przewód dozowania AdBlue Wymiary: 3,2 x 2,65 mm materiał EPDM, kolor węża czarny, biały napis Przewód zasilania gorącej wody od zaworu wyłączania wody do zbiornika AdBlue i przewód powrotu gorącej wody Wymiary: 6 x 3 mm materiał EPDM, kolor węża czarny, biały napis Przewód zasilania gorącej wody do zaworu wyłączania wody Wymiary: 9x1,5 mm, materiał PA, kolor rury czarny, biały napis Minimalne promienie gięcia • • • • Przewód gorącej wody z PA: Przewód gorącej wody z EPDM: Przewody AdBlue z EPDM: Wiązane wiązki przewodowe: co najmniej 40 mm co najmniej 35 mm co najmniej 17 mm co najmniej 35 mm Maksymalna długość przewodów wiązki przewodowej AdBlue: Przewód dozowania (między modułem tłoczenia i tłumikiem spalin): - - - maks. 1500 mm Zaleca się przebieg stale opadający w kierunku tłumika spalin Przy przebiegu rosnącym mogą powstawać osady w przewodzie Przewody między modułem tłoczenia i zbiornikiem AdBlue: - - - maks. 3000 mm (tylko przy poziomym układaniu przewodów) dopuszczalna jest różnica wysokości + 500 mm / - 1500 mm (patrz rysunek 54-III: Zestawienie instalacyjne modułu tłoczącego Euro 6 MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 119 III. Podwozia Rysunek 54-III:Zestawienie instalacyjne modułu tłoczącego Euro 6 1 3 H2 < 0,5 m H1 < 0,5 m max. H1 < 1,5 m H2 < 1,5 m 4 3 min. 1 2 4 T_991_000005_0001_G 1) 2) 3) 4) Zbiornik AdBlue Moduł tłoczący Dysza mocznika Tłumik spalin 120Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Instrukcje dopasowania wiązki przewodów przy przenoszeniu zbiornika AdBlue i modułu tłoczącego: • • • • Przenoszenie zbiornika AdBlue, zgodnie z opisem w 6.4.2.3 „Zbiornik AdBlue” Niezbędne dopasowania na wiązce przewodowej - Przewody gorącej wody od silnika (zasilanie i powrót) - Przewód sprężonego powietrza do modułu tłoczącego - Przewód dozowania do tłumika (z wyjątkiem odcinka do tłumika pozostaje niezmieniony) - Osłona przez system rur falistych Co-flex lub skrócenie występującego materiału z zamkiem Opis przedłużania przewodu, patrz punkt „Przedłużanie / skracanie przewodów AdBlue i przewodów gorącej wody” Dopasowanie elektrycznego zestawu kablowego, patrz rozdział 6.4.2.5 „Wiązka kablowa AdBlue” Rysunek 55-III:Przenoszenie zbiornika AdBlue i modułu tłoczącego 1a 2 1 T_991_000006_0001_G 1) 1a) 2) X) Zbiornik AdBlue i moduł tłoczący w pozycji seryjnej Zbiornik AdBlue i moduł tłoczący w przeniesionym położeniu Tłumik spalin Odcinek drogi, na którym agregat jest przenoszony; należy przestrzegać długości maksymalnej MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 121 III. Podwozia Instrukcje dopasowania wiązki przewodów przy przenoszeniu tłumika spalin: • Przenoszenie tłumika spalin, zgodnie z opisem w rozdziale 6.4.2 • Niezbędne dopasowania na wiązce przewodowej - Skrócić lub na nowo wykonać przewód dozowania od modułu tłoczącego do tłumika - Skrócić lub na nowo wykonać przewód gorącej wody do ogrzewania przewodu dozowania - Osłona występujących przewodów do przewodu stalowego na tłumiku dwuosłonowym systemem rur falistych Co-flex lub skrócenie występującego materiału z zamkiem • Opis przedłużania przewodu, patrz punkt „Przedłużanie / skracanie przewodów AdBlue i przewodów gorącej wody” • Dopasowanie elektrycznego zestawu kablowego, patrz rozdział 6.4.2.5 „Wiązka kablowa AdBlue“. Rysunek 56-III:Przeniesienie tłumika spalin 2a 2 1 T_991_000007_0001_G 1) 2) 2a) X) Zbiornik AdBlue i moduł tłoczący Tłumik spalin w pozycji seryjnej Tłumik spalin w przeniesionym położeniu Odcinek drogi, na którym agregat jest przenoszony; należy przestrzegać długości maksymalnej 122Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Instrukcje dopasowania wiązki przewodów przy przenoszeniu tłumika, zbiornika AdBlue i modułu tłoczącego: • • • • • Przenoszenie tłumika spalin, zgodnie z opisem w rozdziale 6.4.2. Przenoszenie zbiornika AdBlue, zgodnie z opisem w 6.4.2.3 „Zbiornik AdBlue” Niezbędne dopasowania na wiązce przewodowej - Przewody gorącej wody od silnika (zasilanie i powrót) - Przewód sprężonego powietrza do modułu tłoczącego - Osłona przez system rur falistych Co-flex lub skrócenie występującego materiału z zamkiem Opis przedłużania przewodu, patrz punkt „Przedłużanie / skracanie przewodów AdBlue i przewodów gorącej wody”. Okablowanie elektryczne można przedłużyć w punkcie rozłączenia (X 3212) za sterownikiem silnika, patrz rozdział 6.4.2.5 „Wiązka kablowa AdBlue“ (punkt rozłączania a). Rysunek 57-III:Przenoszenie tłumika spalin, zbiornika AdBlue i modułu tłoczącego 1a 2 T_991_000008_0001_G 2 1) 1a) 2) 2a) X ) 1 Zbiornik AdBlue i moduł tłoczący w pozycji seryjne Zbiornik AdBlue i moduł tłoczący w przeniesionym położeniu Tłumik spalin w pozycji seryjnej Tłumik spalin w przeniesionym położeniu Odcinek drogi, na którym agregat jest przenoszony; należy przestrzegać długości maksymalnej MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 123 III. Podwozia Przedłużanie / skracanie przewodów AdBlue i przewodów gorącej wody: Poniżej opisane jest, jakie cześci są konieczne do wykonania przewodów pojedynczych z wiązki przewodów AdBlue. Części można nabyć przez dział części zamiennych MAN. Części jednostkowe są wymienione w rozdziale 6.4.2.6 „Lista części”. Przy wykonywaniu przewodów pojedynczych należy przestrzegać już opisanych maksymalnych długości przewodów. Dodatkowe wskazówki dla dopasowania wiązek przewodowych. • • • • Dodatkowe punkty rozłączania w przewodach wiązki przewodowej AdBlue są niedopuszczalne. Przewody AdBlue muszą być wykonywane od wtyczki do wtyczki z jednego elementu. Przewody są dostępne poprzez dział części zamiennych MAN jako towar na metry. Wtyczka przewodu zasilania gorącej wody na zaworze wyłączania wody (rysunek 58-III: Nie demontować przyłącza przewodu zasilania gorącej wody na zaworze wyłączania wody. Przedłużenie przewodu zasilania gorącej wody tylko w zakresie przewodu PA od silnika do zaworu wyłączania wody. Rysunek 58-III:Przyłącze przewodu zasilania gorącej wody na zaworze wyłączania wody T_154_000002_0002_G Zestawy części do wykonywania pojedynczych przewodów • Zestaw części do wykonywania przewodu dozowania - Przewód dozowania (na metry) - (numer rzeczowy MAN: 04.27405.0092) - Wtyczka VOSS prosta (na tłumiku) – (numer rzeczowy MAN: 81.98180.6036) - Wtyczka kątowa VOSS (na module tłoczącym) – (numer rzeczowy MAN: 81.98180.6037) - Obejmy mocujące Oetiker – (nr Oetiker 16700004) • Zestaw części do wykonywania przewodu zasilania AdBlue - Przewód AdBlue (na metry) - (numer rzeczowy MAN: 04.27405.0092) - Wtyczka kątowa VOSS (na zbiorniku AdBlue) – (numer rzeczowy MAN: 81.98180.6042) - Wtyczka kątowa VOSS (na module tłoczącym) – (numer rzeczowy MAN: 81.98180.6041) - Obejmy mocujące Oetiker – (nr Oetiker: 16700004) • Zestaw części do wykonywania przewodu powrotu AdBlue - Przewód AdBlue (na metry) - (numer rzeczowy MAN: 04.27405.0092) - Wtyczka kątowa VOSS (na module tłoczącym) – (numer rzeczowy MAN: 81.98180.6042) - Wtyczka kątowa VOSS (na zbiorniku AdBlue) – (numer rzeczowy MAN: 81.98180.6041) - Obejmy mocujące Oetiker – (nr Oetiker: 16700004) 124Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia • Zestaw części do wykonywania przewodu zasilania gorącej wody - Przewód grzejny (na metry) - (numer rzeczowy MAN: 04.27405.0090) - Wtyczka kątowa VOSS (na zaworze wyłączania wody) – (numer rzeczowy MAN: 81.98180.6015) - Wtyczka kątowa VOSS (na zbiorniku AdBlue) – (numer rzeczowy MAN: 81.98180.6035) - Obejmy mocujące Oetiker – (nr Oetiker: 16700014) • Zestaw części do wykonywania przewodu powrotu gorącej wody - Przewód grzejny (na metry) - (numer rzeczowy MAN: 04.27405.0090) - Wtyczka VOSS prosta (na silniku) – (numer rzeczowy MAN: 81.98180.6026) - Wtyczka kątowa VOSS (na zbiorniku AdBlue) – (numer rzeczowy MAN: 81.98180.6035) - Obejmy mocujące Oetiker – (nr Oetiker: 16700014) • Zestaw części do wykonywania przewodów grzewczych do zaworu wyłączania wody - Przewód grzewczy – Rury PA, Wymiar 9 x 1,5 - prosty łącznik - (numer rzeczowy MAN: 81.98181.0201) • Zestaw części do wykonywania przewodu pneumatycznego do modułu tłoczącego - Przewód pneumatyczny – Rura PA według DIN 74324 część 1 lub norma MAN M 3230 część 1 - prosty łącznik - (numer rzeczowy MAN: 81.98181.6043) • Zestaw części do wykonywania osłony / izolacji - dwuosłonowa rura falista Co-flex - lub materiał z zamkiem (możliwość montażu tylko z użyciem specjalnego narzędzia) 6.4.2.3 Zbiornik AdBlue Poniżej opisuje się, na jakie punkty należy zwrócić uwagę przy zmianie zbiornika AdBlue. Przy przenoszeniu zbiornika AdBlue należy zachowywać długości przewodów opisane w rozdziale 6.4.2.2 – „Wiązka przewodowa AdBlue”. Montaż większego zbiornika AdBlue Dla każdej serii pojazdów oferowane są fabrycznie przez MAN jako warianty wyposażenia zbiorniki AdBlue z różną wielkością. Późniejszy montaż większego zbiornika AdBlue jest możliwy, jeśli jest on zatwierdzony przez MAN dla danej serii. Zakłada się tutaj fachową i zgodną z przepisami przebudowę przez wykwalifikowany personel. Dla prawidłowego działania czujnika poziomu napełnienia konieczna jest parametryzacja pojazdu. Przeniesienie zbiornika AdBlue W zależności od koncepcji zabudowy może być konieczne przeniesienie zbiornika AdBlue. Poniżej opisuje się, jakie punkty należy przy tym uwzględnić. • Przy przenoszeniu zbiornika AdBlue należy stosować oryginalne mocowanie. Ewentualne ukośne położenie zbiornika AdBlue poprzez przeniesienie do zagięcia ramy można wyrównać np. przez tuleje dystansowe. • Zbiorniki AdBlue mają cztery przyłącza przewodowe. Dwa przewody na gorącą wodę (zasilanie i powrót) i dwa przewody na AdBlue (zasilanie i powrót). Poszczególne przewody są oznaczone, co jest opisane w danych punktach. Przed uruchomieniem pojazdu należy sprawdzić, czy wszystkie przewody są prawidłowo podłączone. Jeśli AdBlue dostanie się do wody chłodzącej, powstaną uszkodzenia silnika (rysunek 59-III: Przyłącza przewodów w zbiorniku AdBlue). MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 125 III. Podwozia Rysunek 59-III:Przyłącza przewodów w zbiorniku AdBlue 2 3 B A ER AT W C K FL O IT W M P U N W AT E TO PU R T_991_000014_0001_G 1 1) 2) 3) 4) 4 Gorąca woda, zasilanie Gorąca woda, powrót Zasilanie AdBlue Powrót AdBlue Dopasowanie przewodów jest opisane w punkcie „Wydłużanie / skracanie wiązek przewodów AdBlue i przewodów gorącej wody”. Zbiornik AdBlue montuje się razem z modułem tłoczącym na uchwycie. Fabrycznie uchwyt ten służy także do mocowania przednich błotników. Jeśli przenosi się zbiornik AdBlue, konieczne jest umieszczenie nowego mocowania na odpowiednim błotniku 126Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Można użyć w tym celu dostępnego od działu części zamiennych MAN uchwytu błotnika rury (Rysunek 60-III: Uchwyt błotnika rury). Dla uchwytu błotnika rury należy zaplanować ok. 40 mm przestrzeni konstrukcyjnej. Rysunek 60-III:Uchwyt błotnika rury Kierunek jazdy T_612_000001_0001_G MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 127 III. Podwozia 6.4.2.4 Moduł tłoczący AdBlue Poniżej opisuje się, w jakich pozycjach moduł tłoczący jest zamontowany fabrycznie i których punktów należy przestrzegać przy przenoszeniu modułu tłoczącego. Moduł tłoczący jest montowany w seriach TGL i TGM fabrycznie na takim samym uchwycie, co zbiornik AdBlue. Pozycje seryjne są przedstawione na następujących rysunkach 61-III do 63-III: Rysunek 61-III:Moduł tłoczący z boku na ramie, TGL: C-Fhs, TGM: C/L/LX-Fhs Rysunek 62-III:Moduł tłoczący powyżej górnej krawędzi ramy, TGL: L/LX-Fhs T_154_000006_0001_G T_154_000007_0001_G Rysunek 63-III:Moduł tłoczący w Doka T_154_000008_0001_G Jeśli moduł tłoczący jest przenoszony oddzielnie od zbiornika AdBlue, wówczas przebudowujący musi utworzyć dla modułu tłoczącego uchwyt równowartościowy z tym seryjnym. 128Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia 6.4.2.5 Wiązka kablowa AdBlue Przy zmianach w układzie AdBlue może być konieczne dopasowanie elektrycznej wiązki kablowej. Poniżej opisuje się wiązkę kablową, możliwe punkty rozłączania i stosowane połączenia wtykane. Przy każdorazowym układaniu przewodów należy uwzględniać, co następuje: • Nadmiary długości nie mogą być układane „w pierścieniu” w postaci szpuli, ale „w pętlach” wzdłuż wiązki kablowej (patrz rys 64-III: Układanie kabli). Rysunek 64-III:Układanie kabli T_998_000003_0001_G • Mocowanie wiązki kablowej musi następować w taki sposób, aby nie mogły występować względne ruchy w stosunku do ramy niebezpieczeństwa ścierania!), patrz rysunek 65-III: Przykłady układania. Rysunek 65-III:Przykłady układania T_992_000001_0001_G MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 129 III. Podwozia Przedstawiony widok obrazuje schematycznie oryginalną wiązkę kablową MAN (rysunek 66-III: Schemat wiązki kablowej). Rysunek 66-III:Schemat wiązki kablowej T_991_000015_0001_G Dla dopasowania elektrycznej wiązki kablowej wiązki kabla silnika do modułu tłoczącego i do tłumika spalin występują dwie dopuszczalne możliwości. Z jednej strony można zastosować najdłuższą dostępną, oryginalną wiązkę kablową MAN (numer rzeczowy MAN: 85.25423-6059, dostępną przez dział części zamiennych MAN). Nawisy można układać w opisany sposób na ramie podwozia. Każdorazowo zakłada się fachowy i zgodny z przepisami montaż. Z drugiej można przeciąć wiązkę kablową w odpowiednio oznaczonych punktach. Do dopasowania długości wiązki kablowej MAN udostępnia przez dział części zamiennych odpowiednie wtyczki. 130Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Rysunek 67-III:Punkty rozłączania 3 1 4 2 b 5 a c 6 T_991_000015_0003_G 1) 2) 3) 4) 5) 6) a), b), c) Urządzenie sterujące EDC Punkt rozłączania X 3212 Moduł tłoczący Zbiornik AdBlue Łącznik przewodowy „Masa” Tłumik spalin Punkt rozłączania Poniżej wymienione są połączenia wtykane z potrzebnymi częściami jednostkowymi i obłożeniem pinów. Punkt rozłączania a): • Przedłużenie wiązki kablowej na połączeniu wtykanym X3212 na sterowniku EDC - Wykonać przedłużenie z niżej opisanymi kablami, wtyczką i gniazdkiem - Odciągnąć wtyczkę z gniazdka na wiązce kabla silnika i włożyć kabel przedłużający - (patrz Tabele 19-III: Połączenie wtykane X3212 na wiązce kablowej silnika) MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 131 III. Podwozia Rysunek 68-III:Połączenie wtykane X3212 na sterowniku EDC Punkt rozłączenia wiązki kablowej spalin X3212 - układ nadbudowy 12 + 4 piny BF17 - SF17 1 2 1) 2) BF17 Obudowa gniazdka na wiązce kablowej silnika SF17 Obudowa trzpienia wiązki kablowej spalin na ramie Tabela 19-III: Połączenie wtykane X3212 na sterowniku EDC Obudowa gniazdka BF17 MAN Numer rzeczowy: 81.25475-0303 Liczba (szt.) Kod MAN 1 AW99 1 AR59 1 1 10 1 2 1 2 BF17 AR17 DL11 DL25 DL26 DL27 DL40 12 XU61-1<0 2 XH22-2<5 1 XH22-1<0 Materiał obudowy gniazdka BF17 Numer rzeczowy MAN 81.25475-0303 81.25433-0293 Oznaczenie części Obudowa gniazdka Adapter rury falistej 180° 81.25433-0118 Redukcja wkładana 13-10 07.91163-0069 Uszczelnienie pojedynczej żyły 81.25433-0176 82.25435-0090 07.91163-0077 07.91163-0065 07.91163-0086 07.91201-6025 07.91201-0656 07.91201-0657 Redukcja wkładana 17-13 Uszczelnienie pojedynczej żyły Uszczelnienie pojedynczej żyły Uszczelnienie pojedynczej żyły Uszczelnienie pojedynczej żyły Styki (towar jednostkowy) Styki (towar jednostkowy) Styki (towar jednostkowy) 132Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Tabela 19-III: Połączenie wtykane X3212 na sterowniku EDC – kontynuacja PIN Przewód 2 90126 1 Obłożenie pinów BF17 obudowa gniazdka Przekrój mm2 90127 3 4 90128 5 6 7 8 10 0,75 191 0,75 90011 11 12 13 90008 15 90011 14 16 DL11 DL11 XU61-1<0 DL11 XU61-1<0 DL40 XU61-1<0 DL25 XU61-1<0 - Materiał na zestaw kabli 07.08181-0343 DL11 XU61-1<0 - 9 1 DL26 XU61-1<0 0,75 Numer rzeczowy MAN DL26 XU61-1<0 1 Liczba (szt.) DL11 XH22-2<5 1 wolny DL11 XH22-2<5 0,75 31000 DL11 XU61-1<0 0,75 192 DL11 XU61-1<0 1,5 15038 DL11 XU61-1<0 1,5 31000 9 XU61-1<0 0,75 90004 DL11 0,75 0,75 90321 XU61-1<0 XU61-1<0 0,75 90311 Wkładka uszczelniająca 0,75 0,75 90147 Kontakt DL40 DL27 (zaślepka) Materiał / przewód 07.08302-1191 Przewód FLRYW-2X 0,75-GE-OR-191-192 1 07.08181-0576 Przewód FLRY-1-BRGE 1 07.08181-0776 Przewód FLRY-1,5-BRGE 04.37135-9938 Rura falista 10 1 1 1 Przewód FLRY-0,75-GEOR 07.08181-0506 Przewód FLRY-1-GE 07.08181-0706 MAN TGL/TGM Przewód FLRY-1,5-GE Edycja 2015 Wersja 2.0 133 III. Podwozia Tabela 19-III: Połączenie wtykane X3212 na sterowniku EDC – kontynuacja Obudowa trzpienia SF17 MAN Numer rzeczowy: 81.25475-0336 Liczba (szt.) 1 1 1 1 10 1 2 1 2 12 1 2 1 PIN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Kod MAN SF17 AWA2 AR17 AR59 DL11 DL25 DL26 DL27 DL40 XG61-1<0 XG22-1<0 XG22-2<5 GV60 Przewód 90127 90126 90147 90128 90311 90321 90004 31000 15038 90011 191 192 90008 31000 90011 wolny Materiał obudowy trzpienia SF17 Numer rzeczowy MAN 81.25475-0336 81.25433-0299 81.25433-0118 81.25433-0176 07.91163-0069 82.25435-0090 07.91163-0077 07.91163-0065 07.91163-0086 07.91202-1000 07.91202-0671 07.91202-0672 81.25475-0339 Obłożenie pinów SF17 obudowa trzpienia Przekrój mm2 Kontakt 0,75 XG61-1<0 0,75 XG61-1<0 0,75 XG61-1<0 0,75 XG61-1<0 0,75 XG61-1<0 0,75 XG61-1<0 1,5 XG22-2<5 1,5 XG22-2<5 0,75 XG61-1<0 0,75 XG61-1<0 0,75 XG61-1<0 0,75 XG61-1<0 1 XG61-1<0 1 XG61-1<0 0,75 XG22-1<0 XG61-1<0 Oznaczenie części OBUDOWA TRZPIENIA Adapter rury falistej 90° Redukcja wkładana 13-10 Redukcja wkładana 17-13 Uszczelnienie pojedynczej żyły Uszczelnienie pojedynczej żyły Uszczelnienie pojedynczej żyły Uszczelnienie pojedynczej żyły Uszczelnienie pojedynczej żyły Styki (towar jednostkowy) Styki (towar jednostkowy) Styki (towar jednostkowy) Suwak ryglowania Wkładka uszczelniająca DL11 DL11 DL11 DL11 DL11 DL11 DL26 DL26 DL11 DL11 DL11 DL11 DL40 DL40 DL25 DL27 (zaślepka) 134Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Punkt rozłączania b): • Przedłużenie wiązki kablowej do modułu tłoczącego i zbiornika AdBlue. - Wykonać przedłużenie z niżej opisanymi kablami, wtyczką i gniazdkiem. - Rozłączyć wiązkę kablową w opisanym punkcie połączenia i skonfekcjonować kabel z niżej opisaną wtyczką i gniazdkiem (patrz tabele 20-III: połączenie wtykane ze zbiornikiem AdBlue i modułem tłoczącym) - Włożyć przedłużenie do wiązki kablowej. Tabela 20-III: Połączenie wtykane ze zbiornikiem AdBlue i modułem tłoczącym Punkt rozłączania wiązka kablowa spalinowa, układ nadbudowy 10(6+4) biegunów BF31 - SF31 z adapterem pinningowym w wiązce kablowej - linia główna „Y“ do modułu tłoczącego - sygnalizatora zbiornika Obudowa gniazdka BF31 MAN Numer rzeczowy: 81.25475-0334 / TE Connectivity Numer: 1-1564514-1 Liczba (szt.) 1 1 1 6 1 2 6 1 2 1 PIN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Kod MAN BF31 AW94 AR17 AR47 XU60-1<0 XH20-1<0 XH20-2<5 DL11 DL25 DL26 DL27 Przewód 191 192 31000 31000 90008 90311 90321 15038 90004 wolny Materiał obudowy gniazdka BF31 Numer rzeczowy MAN 81.25475-0334 81.25433-0292 81.25433-0118 81.25433-0006 07.91201-6020 07.91201-0637 07.91201-0638 07.91163-0069 82.25435-0090 07-91163-0077 07.91163-0065 Oznaczenie części Obudowa gniazdka Adapter HDSCS D-180° - NW13 Redukcja wkładana NW13 - NW10 Redukcja wkładana NW10 - NW8,5 Styk (towar jednostkowy) Styk (towar jednostkowy) Styk (towar jednostkowy) Wkładka uszczelniająca Wkładka uszczelniająca Wkładka uszczelniająca Zatyczka Obłożenie pinów BF31 obudowa gniazdka Przekrój mm2 Kontakt 0,75 XU60-1<0 0,75 XU60-1<0 0,75 XU60-1<0 1,5 XH20-2<5 1 XH20-1<0 0,75 XU60-1<0 0,75 XU60-1<0 0,75 XU60-1<0 1,5 XH20-2<5 - MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 Wkładka uszczelniająca DL11 DL11 DL11 DL26 DL25 DL11 DL11 DL11 DL26 DL27 (zaślepka) 135 III. Podwozia Tabela 20-III: Połączenie wtykane ze zbiornikiem AdBlue i modułem tłoczącym – kontynuacja Liczba (szt.) 1 1 3 1 1 1 1 Materiał na zestaw kabli Numer rzeczowy MAN 07.08302-1191 07.08181-0385 07.08181-0343 07.08181-0506 07.08181-0776 07.08181-0706 04.37135-9938 Materiał / przewód Przewód FLRYW-2X 0,75-GE-OR-191-192 Przewód FLRY-0,75-BROR Przewód FLRY-0,75-GEOR Przewód FLRY-1-GE Przewód FLRY-1,5-BRGE Przewód FLRY-1,5-GE Rura falista NW 8,5 Obudowa trzpienia SF31 MAN Numer rzeczowy: 81.25475-0335 / TE Connectivity Numer: 1-1564516-1 Liczba (szt.) 1 1 1 1 1 6 1 2 6 1 2 1 PIN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Kod MAN SF31 AW94 AR17 AR47 GV59 XG60-1<0 XG20-1<0 XG20-2<5 DL11 DL25 DL26 DL27 Przewód 191 192 31000 31000 90008 90311 90321 15038 90004 wolny Materiał obudowy trzpienia SF31 Numer rzeczowy MAN 81.25475-0335 81.25433-0292 81.25433-0118 81.25433-0006 81.25475-0338 07.91201-0216 07.91202-0603 07.91202-0604 07.91163-0069 82.25435-0090 07-91163-0077 07.91163-0065 Oznaczenie części OBUDOWA TRZPIENIA Adapter HDSCS D-180° - NW13 Redukcja wkładana NW13 - NW10 Redukcja wkładana NW10 - NW8,5 Suwak ryglujący wielkość: „D“ żółty Styk (towar z taśmy) Styk (towar jednostkowy) Styk (towar jednostkowy) Wkładka uszczelniająca Wkładka uszczelniająca Wkładka uszczelniająca Zatyczka Obłożenie pinów SF31 obudowa trzpienia Przekrój mm2 Kontakt 0,75 XG60-1<0 0,75 XG60-1<0 0,75 XG60-1<0 1,5 XG20-2<5 1 XG20-1<0 0,75 XG60-1<0 0,75 XG60-1<0 0,75 XG60-1<0 1,5 XG20-2<5 - Wkładka uszczelniająca DL11 DL11 DL11 DL26 DL25 DL11 DL11 DL11 DL26 DL27 (zaślepka) 136Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Punkt rozłączania c): • Przedłużenie wiązki kablowej do tłumika - Wykonać przedłużenie z niżej opisanymi kablami, wtyczką i gniazdkiem - Rozłączyć wiązkę kablową w opisanym punkcie połączenia i skonfekcjonować kabel z niżej opisaną wtyczką i gniazdkiem (patrz tabela 21-III: połączenie wtykowe na tłumiku spalin). - Przy obłożeniu wtyczki i gniazdka należy uważać, aby przewody CAN nie zostały pomylone. - Oddzielić przewody CAN pojedynczo i oznaczyć względem siebie, ponieważ przewody 191 i 192 występują w tym punkcie rozłączania dwukrotnie. (patrz rysunek 69-III: Przewody magistrali danych CAN w punkcie rozłączania na tłumiku spalin). - Włożyć przedłużenie do wiązki kablowej. Rysunek 69-III:Przewody magistrali danych CAN w punkcie rozłączania na tłumiku spalin 5 6 7 1 191 2 192 191 192 191 3 192 T_991_000012_0001_G 4 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) Tłumik dźwięku spalania Czujnik NO Termoelement z elektroniką przetwarzającą Moduł tłoczący AdBlue Punkt rozłączania w sterowniku EDC Punkty rozłączania wiązki kablowej Osłona wiązki kablowej MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 137 III. Podwozia Tabela 21-III: Połączenie wtykowe na tłumiku spalin Punkt rozłączenia wiązki kablowej spalin do tłumika spalin, gniazdo (BF15) i wtyczka (SF15) - 12 pinów Uwaga: Przy obłożeniu wtyczki i gniazdka należy uważać, aby przewody CAN 191 i 192 i PIN 1 i 2 nie zostały pomylone z przewodami CAN 191 i 192 na PIN 11 i 12! Obudowa gniazdka BF15 Numer rzeczowy MAN: 81.25475-0283 Liczba (szt.) 1 12 12 1 1 1 PIN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Kod MAN BF15 XU60-1<0 DL11 AW94 AR17 AR47 Przewód 191 192 90126 90147 90128 90127 90011 90011 31000 31000 191 192 Materiał obudowy gniazdka BF15 Numer rzeczowy MAN Oznaczenie części 81.25475-0283 Obudowa gniazdka 07.91201-6020 Styk 0,75 mm2 07.91163-0069 Wkładka uszczelniająca 81.25433-0292 Adapter rury falistej NW13 81.25433-0118 Redukcja wkładana NW13-NW10 88.25433-0006 Redukcja wkładana NW10-NW8,5 Obłożenie pinów BF15 obudowa gniazdka Przekrój mm2 Kontakt 0,75 XU60-1<0 0,75 XU60-1<0 0,75 XU60-1<0 0,75 XU60-1<0 0,75 XU60-1<0 0,75 XU60-1<0 0,75 XU60-1<0 0,75 XU60-1<0 0,75 XU60-1<0 0,75 XU60-1<0 0,75 XU60-1<0 0,75 XU60-1<0 Wkładka uszczelniająca DL11 DL11 DL11 DL11 DL11 DL11 DL11 DL11 DL11 DL11 DL11 DL11 Materiał na zestaw kabli Liczba (szt.) Numer rzeczowy MAN Materiał / przewód 1 07.08302-1191 Przewód FLRYW-2X 0,75-GE-OR-191-192 8 07.08181-0343 Przewód FLRY-0,75-GEOR 2 07.08181-0385 Przewód FLRY-0,75-BROR 1 04.37135-9938 Rura falista NW8,5 138Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Tabela 21-III: Połączenie wtykane na tłumiku spalin – Kontynuacja Punkt rozłączania wiązki kablowej spalin do tłumika spalin, wtyczka (SF15) - 12 pinów Obudowa trzpienia SF15 Numr rzeczowy MAN: 81.25475-0285 Liczba (szt.) 1 12 12 1 1 Kod MAN SF15 XU60-1<0 DL11 AW94 AR17 1 AR47 PIN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Przewód 191 192 90126 90147 90128 90127 90011 90011 31000 31000 191 192 Materiał obudowy trzpienia SF15 Numer rzeczowy MAN 81.25475-0285 07.91201-6020 07.91163-0069 81.25433-0292 81.25433-0118 88.25433-0006 Obłożenie pinów SF15 obudowa trzpienia Przekrój mm2 Kontakt 0,75 XU60-1<0 0,75 XU60-1<0 0,75 XU60-1<0 0,75 XU60-1<0 0,75 XU60-1<0 0,75 XU60-1<0 0,75 XU60-1<0 0,75 XU60-1<0 0,75 XU60-1<0 0,75 XU60-1<0 0,75 XU60-1<0 0,75 XU60-1<0 MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 Oznaczenie części OBUDOWA TRZPIENIA Styk 0,75 mm2 Wkładka uszczelniająca Adapter rury falistej NW13 Redukcja wkładana NW13-NW10 Redukcja wkładana NW10 NW8,5 Wkładka uszczelniająca DL11 DL11 DL11 DL11 DL11 DL11 DL11 DL11 DL11 DL11 DL11 DL11 139 III. Podwozia 6.4.2.6 Lista części Tabela 22-III: Zestawienie części jednostkowych do przedłużenia przewodów Ilustracja Numer rzeczowy MAN Seria produkcyjna Oznaczenie Zastosowanie 81.98180.6036 TGL TGM Wtyczka Voss prosta SAE 1/4“ NW3 Przewody AdBlue 81.98180.6037 TGL TGM Wtyczka kątowa Voss SAE 1/4“ NW3 Przewody AdBlue 81.98180.6042 TGL TGM Wtyczka kątowa Voss SAE J 2044 5/16“ NW3 Przewody AdBlue 81.98180.6041 TGL TGM Wtyczka kątowa Voss SAE J 2044 3/8“ NW3 Przewody AdBlue 140Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Tabela 22-III: Zestawienie części jednostkowych do przedłużenia przewodów Ilustracja Numer rzeczowy MAN Seria produkcyjna Oznaczenie Zastosowanie 81.98180.6015 TGL TGM Wtyczka kątowa PS3 NW 12 Przewody gorącej wody 81.98180.6035 TGL TGM Wtyczka kątowa Voss SAE 9,89 NW6 Przewody gorącej wody 81.98180.6026 TGL TGM Wtyczka prosta Voss SAE J 2044 5/16“ NW6 Przewody gorącej wody 81.98181.0201 TGL TGM Połączenie do rur PA 9 x 1,5 Przewody gorącej wody MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 141 III. Podwozia Tabela 22-III: Zestawienie części jednostkowych do przedłużenia przewodów Ilustracja Numer rzeczowy MAN Seria produkcyjna Oznaczenie Zastosowanie 81.98181.6043 TGL TGM Połączenie wtykane Voss do rur PA 6 x 1 Przewód sprężonego powietrza do modułu tłoczącego VOSS-Nr. 5481021600 TGL TGM Kolanko rurowe 180° Przewody gorącej wody OETIKER-Nr. 16700004 TGL TGM Opaska zaciskowa (bezstopniowy zacisk z uchem) Przewody AdBlue 51.97440-0171 TGL TGM Opaska zaciskowa (bezstopniowy zacisk z uchem) Przewody gorącej wody Osłona Coflex Typ 26/32 Izolacja wiązek przewodowych 04.27405.0090 TGL TGM Wąż 6 x 3 EPDM Przewody gorącej wody 04.27405.0092 TGL TGM Wąż 3,2 x 2,65 EPDM Przewody AdBlue Rura poliamidowa DIN 74324 9 x 1,5 Przewody gorącej wody 04.35160.9709 142Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia 6.5 Przekładnie i wały przegubowe 6.5.1 Zasady W przekładni moment obrotowy silnika i prędkość obrotowa silnika są przekształcane odpowiednio do aktualnego zapotrzebowania na siłę pociągową. Do przenoszenia mocy silnika z przekładni na przekładnie rozdzielcze i/lub osiowe zamontowane są wały przegubowe. Poprzez przesuwne zazębienia profili wyrównują one ruchy pionowe osi. W zakresie komunikacji lub zakresie roboczym osób umieszczone wały przegubowe muszą być osłonięte lub zakryte. W zależności od lokalnego ustawodawstwa w kraju zastosowania może być konieczny montaż liny wychwytującej lub pałąka wychwytującego do wału przegubowego. Wały przegubowe występują w różnych wariantach: Przegub pojedynczy Jeśli prosty wał kardana, wał krzyżowy lub wał przegubowy (patrz rysunek 70-III) w ugiętym stanie zostanie równomiernie obrócony, po stronie odbioru napędu występuje nierównomierny cykl ruchu. Taką nierównomierność nazywa się wielokrotnie błędem kardana. Błąd kardana powoduje sinusowe wahania prędkości obrotowej po stronie odbiornika napędu. Wał odbioru napędu wyprzedza wał napędowy i następuje po nim. Odpowiednio do wyprzedzania i następowania pomimo stałego wejściowego momentu obrotowego i mocy wyjściowej końcowy moment obrotowy wału przegubowego waha się. Rysunek 70-III:Przegub pojedynczy T_364_000001_0001_G Ze względu na to, dwukrotnie występujące przy każdym skręcie przyspieszenie i opóźnienie taki rodzaj budowy i układ wału przegubowego nie jest dopuszczony do montażu na przystawce odbioru mocy. Przegub pojedynczy jest możliwy tylko wówczas, kiedy zostanie udokumentowane, że na podstawie czynników • • • moment bezwładności masy prędkość obrotowa kąt ugięcia drgania i obciążenia mają podrzędne znaczenie. Wał przegubowy z dwoma przegubami Nierównomierność przegubu pojedynczego może być wyrównywana przez łączenie dwóch prostych przegubów do jednego wału przegubowego. Dla całkowitego wyrównania ruchu obowiązują jednak następujące warunki: • • • takie same kąty ugięcia na obu przegubach, czyli ß1 = ß2 obydwa wewnętrzne widełki przegubu muszą leżeć na jednej płaszczyźnie Wał napędowy i wał odbioru napędu również muszą leżeć na jednej płaszczyźnie, patrz rysunek 71-III i rysunek 72-III. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 143 III. Podwozia Wszystkie trzy warunki muszą zawsze być spełnione w tym samym czasie, aby możliwe było wyrównanie błędu kardana. Te warunki są spełniane w zależności od układu wału przegubowego. Możliwe układy wału przegubowego są opisane w rozdziale III, punkt 6.5.2. 6.5.2 Układ wałów przegubowych Znane układy wałów przegubowych to tak zwane układy Z, W (patrz 71-III i rysunek 72-III) a także układ przestrzenny (patrz rysunek 73-III). Rysunek 71-III:Układ W wału przegubowego ß1 ß2 T_364_000002_0001_G Rysunek 72-III:Układ Z wału przegubowego ß1 ß2 T_364_000003_0001_G 144Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Warunki (por. rozdział III, punkt 6.5.1) całkowitego wyrównania ruchu występują w tak zwanych układach Z i W. Występujący w układzie Z lub W wspólny poziom ugięcia może być dowolnie skręcany wokół osi wzdłużnej. W praktyce należy unikać układu W. Wyjątek stanowi przestrzenny układ wału przegubowego, patrz rysunek 73-III. Układ przestrzenny występuje zawsze wówczas, kiedy wał napędowy i wał odbioru napędu nie są położone na jednej płaszczyźnie. Wał napędowy i wał odbioru napędu krzyżują się w sposób przeniesiony przestrzennie. Wspólny poziom nie występuje, dlatego do wyrównania wahań prędkości obrotowej konieczne jest przesunięcie wewnętrznych wideł przegubu o kąt „y” (patrz rysunek 73-III). Rysunek 73-III:Przestrzenny układ wału przegubowego 2 3 4 5 γ ßR2 1 ßR1 7 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) γ) 6 T_364_000004_0001_G Wał 1 Poziom 1 (tworzony przez wał 1 i 2) Wał 2 Poziom 2 (tworzony przez wał 2 i 3) Wał 3 Widły na poziomie 2 Widły na poziomie 1 Kąt przesunięcia Obowiązuje warunek, że powstający przestrzenny kąt ßR1 na wale wejściowym musi być dokładnie tak samo duży, jak kąt przestrzenny ßR2 na wale wyjściowym. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 145 III. Podwozia Czyli: ßR1 = ßR2 Oznaczają one: ßR1 ßR2 = = wynikający przestrzennie kąt wału 1 wynikający przestrzennie kąt wału 2. Wynikający przestrzenie kąt ugięcia ßR wynika z pionowego i poziomego ugięcia wałów przegubowych i jest obliczany następująco: Wzór 02-III: Wynikający przestrzennie kąt ugięcia tan2 ßR = tan2 ßv + tan2 ßh Potrzebny kąt przesunięcia y wynika z kątów ugięcia poziomych i pionowych obu przegubów: Wzór 03-III: Kąt przesunięcia y tan ßh1 tan γ1 = ; tan γ2 tan ßγ1 Oznaczają one: ßR ßγ ßh γ = = = = tan ßh2 tan ßγ2 ; γ = γ1 + γ2 wynikający przestrzennie kąt ugięcia pionowy kąt ugięcia poziomy kąt ugięcia kąt przesunięcia Uwaga: Ponieważ przy ugięciu przestrzennym wału przegubowego z dwoma przegubami występuje tylko wymóg takich samych, wynikających przestrzennie kątów ugięcia, teoretycznie z połączenia pionowych i poziomych kątów ugięcia można utworzyć nieskończenie wiele możliwości układu. Rekomendujemy skorzystanie z porady producenta przy oznaczaniu kąta przesunięcia przestrzennego układu wału przegubowego. 146Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Wiązka wału przegubowego Jeśli ze względów konstrukcyjnych konieczne jest pokonanie większych długości, można stosować wiązki wału przegubowego z dwóch lub więcej wałów. Na rysunku 74-III przedstawione są formy podstawowe wiązek wału przegubowego, na których mimowolnie określono położenie przegubów i krzywek względem siebie. Krzywki i przeguby należy dopasować do siebie ze względów kinematyki. Przy projektowaniu należy skontaktować się z odpowiednimi producentami wałów przegubowych. Rysunek 74-III:Wiązka wału przegubowego T_364_000005_0001_G MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 147 III. 6.5.3 Podwozia Siły w układzie wału przegubowego Kąty ugięcia w układach wału przegubowego w sposób wymuszony przynoszą dodatkowe siły i momenty. Jeśli wyciągany wał przegubowy podczas przenoszenia momentu podlega przesunięciu wzdłużnemu, występują dalsze dodatkowe siły. Poprzez oddzielenie wału przegubowego, skręt obu połówek wału przegubowego i późniejsze złożenie nierównomierny ruch nie zostaje wyrównany, a raczej zostaje wzmocniony. Poprzez takie „próbowanie” mogą występować uszkodzenia wałów przegubowych, łożysk, przegubu, profili wału klinowego i agregatów. Dlatego należy bezwzględnie stosować się do oznaczeń na wale przegubowym. Po montażu muszą one być położone przeciwlegle (patrz rysunek 75-III). Rysunek 75-III:Oznaczenie na wale przegubowym ß2 ß1 T_364_000006_0001_G Nie usuwać występujących blach wyważania i części wału przegubowego, ponieważ w przeciwnym razie ponownie wystąpi niewyważenie. W razie straty blachy wyważania lub wymiany części wałów przegubowych należy wyważyć wał przegubowy. Pomimo starannego projektowania układu wału przegubowego mogą występować drgania, które mogą prowadzić do uszkodzeń, jeśli ich przyczyna nie zostanie usunięta. Poprzez odpowiednie działania, np. montaż amortyzatorów, zastosowanie przegubów równobieżnych lub poprzez zmianę całego układu wału przegubowego i stosunków masy należy znaleźć odpowiednie rozwiązanie. 6.5.4 Zmiana układu wału przegubowego Zmiany w układzie wału przegubowego są przeprowadzane z reguły przez producenta nadwozia przy: • • późniejszych zmianach rozstawu kół zabudowie pomp na kołnierzu wału przegubowego przystawki odbioru mocy Należy przy tym upewnić się, że: • • • • • • maksymalny kąt ugięcia każdego wału przegubowego wiązki napędowej w stanie załadowanym na każdym poziomie może wynosić maksymalnie 7°. przy przedłużaniu wałów przegubowych konieczne jest nowe projektowanie całej wiązki wału przegubowego przez producenta wału przegubowego. zmiany w zakresie wału przegubowego, np. przedłużenia mogą być przeprowadzane tylko przez autoryzowane warsztaty. przed montażem należy wyważyć każdy wał przegubowy. jednostronne zawieszenie wału przegubowego przy montażu lub demontażu może prowadzić do uszkodzeń przegubów. musi zostać zachowana wolna przestrzeń co najmniej 30 mm Przy ocenie minimalnej wolnej przestrzeni należy uwzględnić także podnoszenie pojazdu, powiązane z tym wysprężynowanie osi i zmieniające się przez to położenie wałów przegubowych. 148Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. 6.5.5 Podwozia Montaż innych przekładni, przekładni automatycznych, przekładni rozdzielczych Montaż nieudokumentowanych przez MAN przekładni lub przekładni automatycznych jest niemożliwy ze względu na brak połączenia z wiązką napędową CAN. Nieprzestrzeganie prowadzi do niewłaściwego działania elektroniki istotnej w zakresie bezpieczeństwa. Montaż zewnętrznych przekładni rozdzielczych (np. do zastosowania jako napęd poboczny) wpływa na elektronikę wiązki napędowej. W pojazdach z przekładnią mechaniczną w niektórych sytuacjach możliwe jest dopasowanie przez parametryzację. Przed rozpoczęciem działań należy zapytać o to w MAN (adres patrz wyżej w „Wydawca”). Zasadniczo niedopuszczalny jest montaż w pojazdach z MAN TipMatic/ZF ASTRONIC (np. przekładnia ZF12AS). 6.6 Przystawki odbioru mocy Przystawki odbioru mocy stanowią element łączący silnik pojazdu i napędzane agregaty, np. sprężarki lub pompy hydrauliczne. W dodatkowej dokumentacji „Przystawki odbioru mocy” opisane są możliwe przystawki odbioru mocy dla pojazdów MAN. Dodatkowa pomoc przy wyborze i projektowaniu przystawek odbioru mocy jest zintegrowana w zakresie „Przekładnie“ w MANTED (www.manted.de, wymagana rejestracja). Jeśli fabrycznie na przekładni zamontowane są jedna lub więcej przystawek odbioru mocy, 1 poprzecznica ramy za przekładnią jest wykonana w sposób regulowany w zakresie wysokości (patrz rysunek 76-III) Dzięki temu można zainstalować wiązki wału przegubowego na przystawce odbioru mocy z uwzględnieniem dopuszczalnego maksymalnego kąta ugięcia. W położeniu seryjnym poprzecznica włącznie z łbem śruby wykracza o 70 mm poza górną krawędź ramy. Można też doposażyć regulowaną w zakresie wysokości poprzecznicę (np. przy późniejszej zabudowie przystawki odbioru mocy). Rysunek 76-III:Regulowana w zakresie wysokości poprzecznica ramy w przystawce odbioru mocy na przekładni 70 1 30 4x 1) Kierunek jazdy 4x 30 T_412_000001_0001_G Eksploatacja agregatów poprzez silnik pojazdowy może w znacznym stopniu warunkować zużycie paliwa. Dlatego oczekuje się, że firma przeprowadzająca kształtuje konstrukcję w taki sposób, że osiąga się jak najniższe zużycie paliwa. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 149 III. 6.7 Układ hamulcowy 6.7.1 Zasady Podwozia Układ hamulcowy zalicza się do najważniejszych podzespołów bezpieczeństwa samochodu ciężarowego. Zmiany całego układu hamulcowego włącznie z przewodami mogą być wykonywane tylko przez odpowiednio przeszkolony personel. Po każdej zmianie należy przeprowadzać kompletną kontrolę wzrokową, słuchową, funkcjonalną i kontrolę działania całego układu hamulcowego. 6.7.2 Układanie i mocowanie przewodów hamulcowych W zakresie układania i mocowania przewodów należy przestrzegać odpowiednich wskazówek z rozdziału III, punkt 6.3.5.2 „Zaopatrzenie w sprężone powietrze - Układanie przewodów”. 6.7.3 ALB, hamulec EBS Ze względu na EBS kontrola ustawienia ALB przez producenta nadwozia nie ma uzasadnienia; nie można też wprowadzić określonych ustawień. Kontrola jest jednak wymagana w ramach cyklicznego nadzoru układu hamulcowego (w Niemczech SP i §29 StVZO). Jeśli potrzebna jest tego rodzaju kontrola hamulców, należy wykonać pomiar napięcia przy użyciu systemu diagnostycznego MAN-cats lub skontrolować optycznie ustawienie kątowe zespołu dźwigni i drążków na czujniku obciążenia osi. W pojazdach z amortyzacją pneumatyczną EBS wykorzystuje wysyłany na CAN sygnał obciążenia osiowego ECAS. Przy przebudowie należy zwracać uwagę na to, aby takie informacje o obciążeniu osi nie zostały ograniczone. W żadnym wypadku nie wyciągać wtyczki z czujnika obciążenia osi. Przed wymianą sprężyn piórowych, np. na sprężyny piórowe o innej nośności, należy wyjaśnić z warsztatem serwisowym MAN, czy konieczna jest nowa parametryzacja pojazdu dla wykonania prawidłowych ustawień ALB. 6.7.4 Doposażanie hamulców o działaniu ciągłym Montaż nieudokumentowanych ze strony MAN hamulców o działaniu ciągłym (zwalniacze, zwalniacze elektromagnetyczne) zasadniczo jest niemożliwy. Ingerencje w zakres hamulca sterowanego elektronicznie (EBS) i pojazdowego zarządzania wiązką hamulcową i pędną, które byłyby konieczne dla doposażenia obcych dla MAN hamulców o działaniu ciągłym, są niedozwolone. 150Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia 7.0 Mechanizm jezdny 7.1 Informacje ogólne Jako mechanizm jezdny w tych wytycznych dotyczących nadwozi określa się zespół wszystkich części pojazdu, które służą jako połączenie między ramą podwozia i kołami. W skład mechanizmu jezdnego wchodzą: • Osie z łożyskowaniem kół • Układ kierowniczy •RESORY •Amortyzatory • Elementy prowadzenia osi •Stabilizatory Służy to celowi oznaczania kierunku jazdy i prowadzenia toru jazdy, przenoszenia sił wagi, prowadzenia toru jazdy, przyspieszenia i opóźnienia i wyrównaniu zmiennych podczas jazdy odstępów, sił i ruchów. Rysunek 77-III:Przykład mechanizmu jezdnego tylnej osi 2 1 1) 2) 3) 4) 5) 3 4 5 T_430_0000001_0001_G Resory trapezowe (zestaw resorów) Amortyzatory drgań Oś Prowadzenie osi Nakładka resoru MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 151 III. 7.2 Podwozia Zmiany mechanizmu jezdnego Ingerencja w zakres podzespołów osi i ich części (np. komponentów mechanizmu jezdnego, elementów kierujących, resorów, amortyzatorów) i ich uchwytów i mocowań na ramie są niedozwolone. Oprócz tego zabrania się generowania nowych podzespołów z wyżej wymienionych części. Części resorowania lub pióra resorów nie mogą być modyfikowane ani usuwane. Różne rodzaje lub systemy resorów na jednej osi są niedopuszczalne. Jeśli system resorowania jednej osi ma zostać zmieniony (przykładowo z resorów piórowych na pneumatyczne), należy wystąpić o zezwolenie ze strony MAN (adres, patrz powyżej w „Wydawca). Przed przebudową należy przesłać MAN możliwe do weryfikacji dokumenty. Za projektowanie, dokumentowanie wystarczającej wytrzymałości i weryfikację zmienionych właściwości jezdnych odpowiada firma wykonująca przebudowę. 152Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia 8.0 Elektryka / Elektronika (sieć pokładowa) 8.1 Informacje ogólne W pojazdach MAN stosuje się wiele systemów elektronicznych do regulacji, sterowania i nadzoru funkcji pojazdowych. Kompletne usieciowanie urządzeń między sobą zapewnia, że wartości pomiarowe mogą być używane w takim samym stopniu przez wszystkie urządzenia sterujące. Prowadzi to do redukcji czujników, przewodów i połączeń wtykanych, a tym samym do redukcji źródeł błędów. Przewody sieciowe można rozpoznać w pojeździe po skręceniu. Stosuje się równolegle wiele systemów magistral CAN, dzięki czemu można je optymalnie dopasować do występujących zadań. Wszystkie systemy magistrali danych są przeznaczone do wyłącznego użytku przez elektronikę pojazdową MAN, dostęp do tych systemów magistral jest zabroniony; wyjątkiem jest firma nadbudowująca magistralę CAN. Rozdział „Elektryka, elektronika” nie dostarcza wyczerpujących informacji w zakresie wszystkich pytań dotyczących sieci pokładowej nowoczesnych pojazdów użytkowych. Dodatkowe informacje dotyczące poszczególnych systemów są zawarte w odpowiednich instrukcjach napraw. Instrukcje napraw są udostępniane przez dział części zamiennych. Oprócz tego występuje możliwość uzyskania informacji technicznych przez portal MAN After Sales (www.asp. mantruckandbus.com, wymagana rejestracja). Zapewniony jest tu dostęp do instrukcji napraw i konserwacji, do systemu diagnostycznego MAN, schematów elektrycznych, wartości roboczych i informacji serwisowych. Zamontowane w pojeździe użytkowym elektryka, elektronika, przewody są zgodne z obowiązującymi krajowymi i europejskimi normami i dyrektywami, które należy traktować jako wymóg minimalny. Normy firmy MAN często znacząco wykraczają poza minimalne wymagania norm krajowych i międzynarodowych. W przypadku wielu systemów elektronicznych wykonano dopasowania i rozszerzenia. Dla zapewnienia jakości lub bezpieczeństwa w niektórych przypadkach MAN wymaga stosowania norm MAN; jest to każdorazowo opisane w odpowiednich punktach. Producenci nadwozi mogą pobierać normy MAN przez portal MAN dla dokumentacji technicznej (http://ptd.mantruckandbus.com, wymagana rejestracja). Nie następuje automatyczna usługa wymiany. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 153 III. 8.1.1 Podwozia Kompatybilność elektromagnetyczna Ze względu na wzajemne oddziaływania różnych części elektrycznych, systemów elektronicznych, pojazdu i środowiska należy skontrolować kompatybilność elektromagnetyczną (EMC). Wszystkie systemy w pojazdach MAN spełniają wymogi według normy MAN M3285, dostępnej w portalu MAN dla dokumentacji technicznej (http://ptd.mantruckandbus.com). Pojazdy MAN spełniają w dniu wysyłki z fabryki wymogi dyrektywy WE 72/245/EEC włącznie z 95/54/WE i jej modyfikacją 2004/104/WE. Wszystkie urządzenia, które są montowane przez producenta nadwozia w pojeździe (definicja urządzeń według 89/336/EEC) muszą być zgodne z obowiązującymi przepisami ustawowymi. Producent nadwozi odpowiada za EMC swoich komponentów lub swojego systemu. Po montażu systemów lub komponentów elektrycznych / elektronicznych producent nadwozia odpowiada za to, aby pojazd nadal spełniał aktualne przepisy ustawowe. Każdorazowo należy zapewnić brak sprzężeń zwrotnych elektryki / elektroniki nadwozia w stosunku do pojazdu, przede wszystkim wówczas, kiedy zakłócenia po stronie nadwozia mogą negatywnie oddziaływać na eksploatację urządzeń obliczających opłatę drogową, urządzeń telematycznych, urządzeń telekomunikacyjnych lub innego wyposażenia pojazdu. 8.1.2 Urządzenia radiowe i anteny Wszystkie urządzenia, które są mocowane w pojeździe, muszą być zgodne z obowiązującymi przepisami ustawowymi. Wszystkie urządzenia techniki radiowej (np. instalacje radiowe, telefony komórkowe, systemy nawigacyjne, urządzenia obliczające opłaty drogowe itp.) należy wyposażyć fachowo w anteny zewnętrzne. Fachowo oznacza tutaj: • • • • • Urządzenia techniki radiowej, np. sterownik zdalny radiowy do funkcji nadwozia nie mogą oddziaływać na funkcje pojazdów użytkowych. Nie przenosić już występujących przewodów i nie używać ich do dodatkowych celów. Korzystanie w postaci zasilania elektrycznego jest niedozwolone (wyjątek: zatwierdzone aktywne anteny MAN i ich przewody zasilające). Nie mogą powstać ograniczenia dostępu do innych komponentów pojazdu przy czynnościach z zakresu konserwacji i napraw. W przypadku wierceń w dachu należy korzystać z przewidzianych przez MAN pozycji i stosować w tym celu zatwierdzony materiał montażowy (np. nakrętkę gwintującą rowkową, uszczelki). Poprzez dział części zamiennych można uzyskać zatwierdzone przez MAN anteny, przewody, kable, gniazdka i wtyczki. Według aneksu I dyrektywy Rady UE 72/245/EEC w wersji 2004/104/WE określone jest, że należy podawać możliwe miejsca montażu anten nadawczych, dopuszczalne pasma częstotliwości i moc nadawania. Dla wymienionych pasm częstotliwości dopuszczalny jest fachowy montaż w zdefiniowanych przez MAN punktach mocowania (patrz rysunek 78-III) na dachu kabiny kierowcy. 154Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Tabela 23-III: Pasma częstotliwości z dopuszczalnym miejscem montażu, mocowanie dachowe Pasmo częstotliwości Zakres częstotliwości Maks. moc nadawania Pasmo 4 m 66 MHz do 88 MHz 10 W Fala krótka < 50 MHz 10 W Pasmo 2 m 144 MHz do 178 MHz 10 W GSM 900 880 MHz do 915 MHz 10 W Pasmo 70 cm 380 MHz do 480 MHz GSM 1800 1.710,2 MHz do 1.785 MHz UMTS 1.920 MHz do 1.980 MHz GSM 1900 1.850,2 MHz do 1.910 MHz 10 W 10 W 10 W 10 W Rysunek 78-III:Schematyczne przedstawienie miejsc montażu na dachu kabiny kierowcy T_282_000001_0001_G 3 1) 2) 3) 1 2 Miejsce montażu, pozycja 1 Miejsce montażu, pozycja 2 Miejsce montażu, pozycja 3 MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 155 III. Podwozia Rysunek 79-III:Schematyczne przedstawienie miejsc montażu na podniesionym dachu kabiny kierowcy T_282_000002_0001_G 3 1) 2) 3) 1 2 Miejsce montażu, pozycja 1 Miejsce montażu, pozycja 2 Miejsce montażu, pozycja 3 Rysunek 80-III:Przedstawianie śrubunku 1 2 T_282_000003_0001_G 1) 2) 81.28240.0151, moment dokręcający 6 Nm, opór przejściowy ≤ 1 Ω 81.28200.8355, moment dokręcający 7 Nm ± 0,5 Nm, opór przejściowy ≤ 1 Ω 156Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Tabela 24-III: Zestawienie elementów montażowych anten Nazwa Montaż anteny Montaż anteny Montaż anteny Montaż anteny radiowej LL Numer rzeczowy Pozycja 81.28200.8367 Poz. 1 81.28200.8365 81.28200.8369 81.28200.8370 Poz. 1 Poz. 1 Poz. 2 Montaż anteny radiowej RL 81.28200.8371 Poz. 3 Montaż anteny radiowej RL 81.28200.8373 Poz. 3 Montaż anteny radiowej RL 81.28200.8375 Poz. 3 Montaż anteny radiowej LL Montaż anteny radiowej LL Montaż anteny LL 81.28200.8372 81.28200.8374 81.28200.8377 Poz. 2 Poz. 2 Wiązkowa antena radiowa Antena radiowa, pasmo 2 m Poz. 2 GSM + sieć D i E + GPS + antena radiowa CB 81.28205.8005 Poz. 3 8.1.3 Antena radiowa CB Antena radiowa CB i antena radiowa Montaż anteny łączonej RL 81.28205.8004 Antena radiowa + sieć D i E + GPS Poz. 2 Poz. 2 Montaż anteny łączonej LL Antena radiowa + sieć D i E Antena GSM i GPS do systemu opłat drogowych 81.28200.8378 82.28200.8004 Antena radiowa Poz. 3 Montaż anteny RL Montaż anteny radiowej LL Antena sh. Lista cześci, elektryka Koncepcja diagnostyki i parametryzacja z MAN-cats MAN-cats to narzędzie MAN do diagnostyki i parametryzacji systemów elektronicznych w pojeździe. MAN-cats można stosować we wszystkich stanowiskach serwisowych MAN. Jeśli producent nadwozia lub klient już przy zamawianiu pojazdu informuje o żądanym zastosowaniu branżowych lub rodzaju nadwozia (np. do interfejsu ZDR), są one fabrycznie wgrywane do pojazdu przez programowanie EOL (EOL = End Of Line, programowanie na końcu taśmy). Jeśli możliwy jest ten wariant, w niektórych okolicznościach nie wykonuje się parametryzacji z MAN-cats. Stosowanie MAN-cats jest wymagane wówczas, kiedy mają zostać zmienione parametry ustawione w pojeździe. Specjaliści od elektroniki z punktów serwisowych MAN mają możliwość konsultacji ze specjalistami od systemów w zakładzie MAN w celu otrzymania odpowiednich zatwierdzeń, zezwoleń i rozwiązań systemowych dla określonych ingerencji w zakresie pojazdu. W przypadku wymagających zezwolenia lub krytycznych pod względem bezpieczeństwa zmian pojazdu, wymaganego dopasowania podwozia do nadwozia, przebudowy lub doposażenia przed rozpoczęciem robót należy określić w ramach rozmów ze specjalistą MAN-cats z najbliższego punktu serwisowego, czy wymagana jest nowa parametryzacja pojazdu. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 157 III. 8.2 Przewody 8.2.1 Układanie przewodów Podwozia Przy każdorazowym układaniu przewodów należy uwzględniać, co następuje: - Nadmiary długości nie mogą być układane „w pierścieniu” w postaci szpuli, ale „w pętlach” wzdłuż wiązki kablowej (patrz rys.81-III: Układanie kabli). Rysunek 81-III:Układanie kabli T_998_000003_0001_G - Mocowanie wiązki kablowej musi następować w taki sposób, aby nie mogły występować względne ruchy w stosunku do ramy (patrz rysunek 82-III: Przykłady układania). Rysunek 82-III:Przykłady układania T_992_000001_0001_G W zakresie układania i mocowania przewodów należy przestrzegać odpowiednich wskazówek z rozdziału III, punkt 6.3.5.2 „Zaopatrzenie w sprężone powietrze - Układanie przewodów”. 158Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. 8.2.2 Podwozia Przewód masy MAN korzysta z ram bezpotencjałowych, ponieważ na ramie pojazdu nie ma ani minusa, ani plusa. Z przewodem plusa należy układać każdorazowo także oddzielny przewód masy do odbiornika. Punkty masy do podłączenia przewodów masy przez producenta nadwozia: • • • w elektryce specjalnej za zestawem wskaźników na prawym tylnym łożysku silnika Na punktach masy za elektryką centralną i zestawem wskaźników nie można pobierać razem więcej niż 10A (rzeczywiste zapotrzebowanie na prąd elektryczny). Zapalniczka i ewentualne dodatkowe gniazdka mają własne ograniczenia mocy, które są opisane w instrukcji obsługi. Przewód minusa producenta nadwozia zasadniczo może być podłączany do centralnego punktu masy na silniku i w wymienionych warunkach do bieguna ujemnego akumulatora. • • Pojazd jest wyposażony w kabel wyrównania masy między silnikiem a ramą (seryjnie od stycznia 2010). Zacisk akumulatora ma wystarczająco miejsca na podłączenie kabla masy. Dodatkowe wskazówki i instrukcje dotyczące podłączania dalszych odbiorników są dostępne w rozdziale III, punkt 8.4 „Dodatkowe odbiorniki”. 8.2.3 Wiązki kablowe do zwiększenia rozstawu osi kół W przypadku zwiększania rozstawu osi kół należy przenosić odnoszące się do osi tylnej sterowniki i czujniki z osią. Wiązki kablowe CAN zasadniczo nie powinny być cięte i przedłużane, dlatego MAN oferuje przedłużki wiązek kablowych o długości rury falistej 1500 mm. Jeśli takie przedłużki nie wystarczą, można umieszczać za sobą dwie z opisanych tutaj wiązek kablowych. Tylko przesunięcie sterowników i czujników według opisanej tutaj metody uznaje się za możliwe. Odnoszące się do osi tylnej sterowniki i czujniki Wyposażenie podstawowe we wszystkich TG: • • Moduł regulacji ciśnienia EBS (jeden moduł dla wszystkich osi tylnych) Przełącznik kontroli hamulca postojowego W przypadku amortyzacji pneumatycznej na osi tylnej dodatkowo: • • Czujnik drogi (z lewej i prawej strony) Blok zaworów ECAS W zależności od wykonania i wyposażenia dodatkowo występuje następujące okablowanie: • Połączenie wtykane blokady dyferencjału Przedłużki kablowe od modułu regulacji ciśnienia EBS do czujników na danym kole (czujnik prędkości obrotowej, czujniki zużycia okładzin hamulcowych) nie są potrzebne, jeśli moduł regulacji ciśnienia EBS przenosi się z agregatem tylnej osi. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 159 III.III. Fahrgestelle Podwozia Realizacja W przypadku niektórych przedłużek kablowych konieczne są niewielkie poprawki w zakresie wtyczki pierwotnej wiązki kablowej. Jest to poniżej szczegółowo opisane, przy czym podany jest wymagany drobny materiał, jak osłony wtykowe, blokady i adaptery ze skróconymi opisami. Przynależne numery katalogowe są podane w tabeli 25-III. Tabela 25-III: Zestawienie skróconych oznaczeń drobnych części Skrócone oznaczenie AW64 AW65 BA20 BA21 BA28 BA70 BA71 BA72 BB68 BB69 BB70 GV10 GV12 SS1 Nazwa Adapter Adapter Osłona wtykowa Osłona wtykowa Osłona wtykowa Osłona wtykowa Osłona wtykowa Osłona wtykowa Osłona wtykowa Osłona wtykowa Osłona wtykowa Suwak ryglowania Suwak ryglowania Wąż kurczliwy Numer rzeczowy MAN 81.25433.0184 81.25433.0182 81.25432.0337 81.25432.0338 81.25432.0347 81.25432.0434 81.25432.0433 81.25432.0436 81.25432.0435 81.25432.0437 81.25432.0438 81.25435.0994 81.25435.0996 81.96503.0008 Dostawca Schlemmer Schlemmer Grote&Hartmann Grote&Hartmann Grote&Hartmann Grote&Hartmann Grote&Hartmann Grote&Hartmann Grote&Hartmann Grote&Hartmann Grote&Hartmann Grote&Hartmann Grote&Hartmann Raychem Numer rzeczowy dostawcy 7807 029 K 7807 025 K 18169 000 001 18170 000 001 18166 000 001 18385 000 001 18286 000 001 18284 000 001 18515 000 001 18516 000 001 18514 000 001 14816 660 636 14818 660 636 RBK 85KT 107 A 0 Tabela 26-III: Przedłużki wiązki kablowej Seria produkcyjna Przeniesiony agregat / czujnik Numer rzeczowy przedł., ilość TGA TGS TGX Moduł regulacji ciśnienia EBS, oś tylna Y264 81.25453.6306 1 x 4-piny TGL TGM Moduł regulacji ciśnienia EBS, oś tylna Y264 81.25453.6305 1 x 4-piny TGA TGS TGX Przełącznik kontroli hamulca postojowego B369 81.25453.6305 1 x 4-piny TGL TGM Przełącznik kontroli hamulca postojowego B369 85.25413.6345 1 x 4-piny Opis / dodatkowe prace Wyjąć 4-pinową zieloną wtyczkę (BA28) z wiązki kablowej ramy z modułu regulacji ciśnienia EBS osi tylnej Zdemontować blokadę (GV12), wyjąć styki i włożyć do nowej osłony (BB69) z kołnierzami tulejowymi, z tym samym układem pinów. Ponownie zamontować blokadę GV12. Połączyć adapterem 81.25433.0184 (AW64) rurą falistą i wtyczką (BB69). Alternatywa: Połączyć występującą osłonę i przedłużkę wiązki kablowej wężem kurczliwym (np. SS1) do rury falistej. Wyjąć seryjny przewód przyłączeniowy z modułu regulacji ciśnienia. Włożyć przedłużkę do przewodu przyłączeniowego. Włożyć przedłużoną wiązkę do modułu ciśnienia. Wskazówka: Wiązka kablowa przedłużki 81.25453.6305 w TGL i TGM to ten sam adapter do przedłużania wiązki kablowej od: modułu regulacji ciśnienia EBS, blokady dyferencjału, czujników drogi po lewej i prawej stronie i bloku zaworów ECAS. Wyjąć 4-pinowe przyłącze bagnetowe DIN na przełączniku, kontrola, hamulec postojowy i przedłużyć wiązką kablową przedłużenia. 160Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Tabela 27-III: Zależne od wyposażenia przedłużki wiązki kablowej Seria produkcyjna TGA TGS TGX TGL TGM Przeniesiony agregat / czujnik Numer rzeczowy przedł., ilość Opis / dodatkowe prace Blokada dyferencjału X637 81.25453.6307 1 x 4-piny Odłączyć punkt podziału X637 i włożyć przedłużkę pomiędzy nie. Blokada dyferencjału S185 81.25453.6305 1 x 4-piny Ta sama wiązka kablowa do przedłużenia modułu regulacji ciśnienia EBS, czujników drogi i bloku zaworów ECAS. Tabela 28-III: Przedłużki wiązki kablowej w sprężynowaniu powietrznym na tylnych osiach lub na wszystkich osiach Seria produkcyjna Przeniesiony agregat / czujnik TGA TGL TGM TGS TGX Czujnik drogi, oś tylna, lewa B129, prawa B130 TGA TGL TGM TGS TGX 81.25453.6305 2 x 4 piny (po 1 z lewej i prawej strony) w TGA siodłowym 4x2 tylko jeden czujnik drogi Blok zaworowy ECAS Y132 dwuosiowy pióro/ powietrze 81.25453.6305 1 x 4-piny Blok zaworowy ECAS Y132/61 i Y132/62 dwuosiowy powietrze/ powietrze 81.25453.6305 2 x 4-piny (na blok zaworowy) Blok zaworowy ECAS Y161/I i Y161/II > 2 osie pióro/powietrze i powietrze/powietrze 81.25453.6305 2 x 4-piny (na blok zaworowy) TGA TGL TGM TGS TGX TGA TGL TGM TGS TGX Numer rzeczowy przedł., ilość Opis / dodatkowe prace Wiązka kablowa przedłużki 81.25453.6305 w TGL i TGM to ten sam adapter do przedłużania wiązki kablowej od: modułu regulacji ciśnienia EBS i blokady dyferencjału Przedstawione w poniższej tabeli 29-III czujniki prędkości obrotowej i czujniki zużycia okładzin hamulcowych są włożone do modułu regulacji ciśnienia EBS osi tylnych. Przewody do tego nie muszą być przedłużane przy zmianie rozstawu kół, ponieważ moduł regulacji ciśnienia przenoszony jest z osią tylną. Ze względów kompletności i dla konstrukcji specjalnych występują wiązki kablowe przedłużki do czujników prędkości obrotowej i czujników zużycia okładziny hamulcowej. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 161 III. Podwozia Tabela 29-III: Przedłużki wiązki kablowej do przypadków specjalnych Seria produkcyjna TGA TGL TGM TGS TGX TGA TGL TGM TGS TGX TGA TGL TGM TGS TGX TGA (TGL TGM) TGS TGX Przeniesiony agregat / czujnik Czujnik prędkości obrotowej oś napędowa, lewa B121 Czujnik prędkości obrotowej oś napędowa, prawa B122 Czujnik zużycia wykładzin hamulcowych B335 Oś napędowa z lewej strony Czujnik zużycia wykładzin hamulcowych B334 Oś napędowa prawa, dotyczy osi napędowej w 4x2, 6x2/2, 6x2-4, 6x2/4, oś napędowa tylna w 4x4 i oś tylna 1 we wszystkich innych formułach kół Czujnik zużycia wykładzin hamulcowych B335 Oś napędowa 2 tylna lewa Czujnik zużycia wykładzin hamulcowych B334 Oś napędowa 2 tylna prawa, dotyczy 2 osi napędowej tylnej w 6x4, 6x6, 8x4, 8x6 i 8x8 Czujnik zużycia okładzin hamulcowych B530 Dodatkowa oś tylna lewa Czujnik zużycia okładzin hamulcowych B529 Dodatkowa oś tylna prawa, dotyczy osi poprzedzającej / nadążnej w 6x2/2, 6x2-4, 6x2/4 Numer rzeczowy przedł., ilość 81.25453.6377 1 x 2-piny 81.25453.6378 1 x 2-piny 81.25453.6387 1 x 4-piny 81.25453.6388 1 x 4-piny 81.25453.6387 1 x 4-piny 81.25453.6388 1 x 4-piny 81.25453.6385 1 x 4-piny 81.25453.6386 1 x 4-piny Opis / dodatkowe prace Odłączyć wtyczkę 2-pinową (szarą BA20 lewa strona, czarną BA21 prawa strona) od modułu regulacji ciśnienia EBS osi tylnej. Zdemontować blokadę (GV10), wyjąć styki i włożyć do nowej osłony z kołnierzami tulejowymi (BA70 lewa strona, BA71 prawa strona) z takim samym układem pinów. Ponownie zamontować blokadę (GV10). Wężem kurczliwym (np. SS1) połączyć rurę falistą i wtyczkę (BA70/BA71). Alternatywa: Połączyć występującą osłonę i przedłużkę wiązki kablowej wężem kurczliwym (np. SS1) do rury falistej. Odłączyć wtyczkę 4-pinową (czarną BA72 lewa strona, pomarańczową BB70 prawa strona) od modułu regulacji ciśnienia EBS osi tylnej. Adapterem 81.25433.0184 (AW64) połączyć rurę falistą i wtyczkę i przedłużyć czujnik zużycia wykładzin hamulcowych przedłużką 81.25453.6387 lewą / 81.25453.6388 prawą. Włożyć wtyczkę przedłużki (czarna lewa, pomarańczowa prawa) do modułu regulacji ciśnienia EBS osi tylnej. Wyjąć wtyczkę 4-pinową (czarna BA72 lewa, pomarańczowa BB70 prawa) z rozdzielacza BVS (czujnik zużycia okładzin hamulcowych lewy X2431, prawy X2432) i włożyć przedłużkę 81.25453.6387 lewa / 81.25453.6388 prawa pomiędzy nie. Wyjąć wtyczkę 4-pinową (zielona BB69 lewa, szara BB68 prawa) z rozdzielacza BVS (czujnik zużycia okładzin hamulcowych lewy X2431, prawy X2432) i włożyć przedłużkę 81.25453.6385 lewa / 81.25453.6386 prawa pomiędzy nie. Stan na 5-2006: w TGL i TGM dodatkowe osie w planach. 162Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia 8.2.4 Wiązki kablowe do wiązek kablowych do lamp tylnych, dodatkowych lamp tylnych, gniazdek przyczepy, bocznych lamp znakujących i dodatkowych gniazdek ABS Możliwe zastosowania takich przedłużek kablowych to: • • • • Przedłużka wiązki kablowej do lamp tylnych i gniazdek przyczepy w związku z przedłużkami zwisu Podłączanie dodatkowych lamp tylnych przez rozdzielacz T Podłączanie dodatkowych gniazdek przez rozdzielacz T Możliwe zastosowania: - Zabudowa gniazdek 15-pinowego i typ 24N/24S 7-pinowego - Zabudowa gniazdek za kabiną kierowcy do naczepy siodłowej - Zabudowa gniazdka przyczepy na końcu ramy Przedłużki wiązki kablowej do bocznych lamp znakujących Do przedłużania wiązek kablowych lub montażu dodatkowych lamp/gniazdek wolno stosować wyłącznie opisane tutaj wiązki kablowe, aby zapewnione było bezawaryjne działanie struktury danych CAN. Tabela 30-III: Przedłużki wiązek kablowych Lampy tylne Seria produkcyjna TGA TGL TGM TGS TGX Długość w metrach Numer rzeczowy MAN 1 81.25428.6975 1,5 81.25428.6982 Kolor Wtyczka Długość w metrach Numer rzeczowy MAN czarny 1 81.25428.6971 czarny 1,5 81.25428.6972 brązowy 1 81.25428.6973 brązowy 1,5 81.25428.6974 Nazwa Wiązka kablowa przedłużki do lampy tylnej (dla jednej lampy) Wiązka kablowa przedłużki do lampy tylnej (dla jednej lampy) Tabela 31-III: Wiązki kablowe przedłużki Gniazdka przyczepy Seria produkcyjna TGA TGL TGM TGS TGX Nazwa Wiązka kablowa przedłużki do gniazdka przyczepy Wiązka kablowa przedłużki do gniazdka przyczepy Wiązka kablowa przedłużki do gniazdka przyczepy Wiązka kablowa przedłużki do gniazdka przyczepy Obłożenie pinów jest regulowane przez kolor wtyczki wiązek kablowych: Tabela 32-III: Przyporządkowanie gniazdka do koloru wtyczki kabla Gniazdo wtykowe Typ 24 N Typ 24 S 15 pinów Zastosowanie Norma Wtyczka 24 V 7 pinów N=normal DIN ISO 1185 1 x czarny 24 V 7 pinów S=supplementary (dodatkowo) 24 V 15 pinów MAN TGL/TGM DIN ISO 3731 DIN ISO 12098 Edycja 2015 Wersja 2.0 1 x brązowy 1 x czarny + 1 x brązowy 163 III. Podwozia Do zabudowy dodatkowych lamp i gniazdek występują wiązki kablowe adapterowe (rozdzielacze T) dla lamp tylnych i gniazdek przyczepy. Zasada działania jest przedstawiona na rysunku 83-III. Tabela 33-III: Wiązki kablowe adapterowe (rozdzielacze T) dla dodatkowych lamp tylnych Seria produkcyjna TGA TGL TGM TGS TGX Nazwa Długość w metrach Numer rzeczowy MAN Wiązka kablowa adapterowa do lampy tylnej 1,1 81.25432.6164 Wiązka kablowa adapterowa do lampy tylnej 1,6 81.25432.6165 Rysunek 83-III:Zasada działania rozdzielacza T na przykładzie lampki dodatkowej 1 6 2 5 3 4 T_254_000001_0001_Z 1) 2) 3) 4) 5) 6) wiązka kablowa przedłużki do lampy tylnej podłączyć tutaj dotychczasowy przewód przyłączeniowy lampy tylnej wiązka kablowa adapterowa (rozdzielacz T) do lampy tylnej podłączyć do seryjnej lampy tylnej złączyć przewody podłączyć do dodatkowej lampy tylnej 164Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Tabela 34-III: Wiązki kablowe adapterowe (rozdzielacze T) dla dodatkowych gniazdek przyczepy Wiązki kablowe adapterowe (rozdzielacze T) dla dodatkowych gniazdek przyczepy Kolor wtyczki Wiązka kablowa adapterowa symetryczny trójnik brązowy Wiązka kablowa adapterowa asymetryczny trójnik brązowy Wiązka kablowa adapterowa symetryczny trójnik Wiązka kablowa adapterowa asymetryczny trójnik czarny Długość w metrach Numer rzeczowy MAN ok. 0,25 81.25432.6160 ok. 0,25 czarny ok. 0,70 ok. 0,70 81.25432.6157 81.25432.6173 81.25432.6174 W zależności od budowy trzeba przenosić boczne lampy znakujące (obowiązują przepisy ustawowe dotyczące instalacji oświetleniowej). W przypadku zbyt krótkich przewodów przyłączeniowych dostępne są wiązki kablowe przedłużek z różną długością. Dopuszczalne są tylko wykonane w technice LED oryginalne boczne lampy znakujące MAN. Inne prowadzą do wygaśnięcia pozwolenia na częściową eksploatację dla oświetlenia, boczne lampy znakujące z żarówkami niszczą ZBR. Tabela 35-III: Przedłużki do bocznych lamp znakujących Seria produkcyjna TGA TGL TGM TGS TGX Nazwa Długość w metrach Numer rzeczowy MAN Przedłużka wiązki kablowej 0,5 81.25417.6685 Przedłużka wiązki kablowej Przedłużka wiązki kablowej Przedłużka wiązki kablowej 1,0 2,0 3,0 81.25417.6686 81.25429.6294 81.25429.6295 Wiązką kablową adapterową można też uzupełniać pojedyncze przewody (np. podłączenie dodatkowej lampki rejestracyjnej). Indywidualne wtyczki przyłączeniowe z pojedynczymi przewodami należy tworzyć z łącznikami Seal, wytwarzanie indywidualnej wtyczki przyłączeniowej objaśnia rysunek 84-III. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 165 III. Podwozia Rysunek 84-III:Wytwarzanie indywidualnych wtyczek przyłączeniowych 1 2 3 6 5 1) 2) 3) 4) 5) 6) 4 T_254_000002_0001_Z Rura falista rozmiar 10 (04.37135-9940) lub rozmiar 8,5 (04.37135-9938) w zależności od ilości przewodów i o odpowiedniej długości Blokada wtórna (81.25475-0106) Wtyczka przyłączeniowa 7 pinów (81.25475-0105) Uszczelka ślepa dla slotów wtyczki przyłączeniowej, które nie są wypełnione przewodami. Uszczelka pojedyncza do przekrojów przewodów od 0,52 do 12 (07.91163-0052) uszczelka pojedyncza do przekrojów przewodów od 0,52 do 2,52 (07.91163-0053) Kontakt do przekrojów przewodów od 0,52 do 12 (07.91216-1226) Kontakt do przekrojów przewodów od 0,52 do 2,52 (07.91216-1228) Dodatkowe gniazdka ABS są dostępne do zmiennego zastosowania jako gniazdko za kabiną kierowcy do naczep siodłowych i gniazdko przyczepy na końcu ramy. Nie działa to jednak z rozdzielaczami T, ale z kablem przedłużającym, patrz rysunek 85-III. 166Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Rysunek 85-III:Zastosowanie kabla przedłużającego ABS T_524_000001_0001_G Uwaga: Połączyć gniazdko ABS zależnie od zastosowania. Można umieścić gniazdko ABS za kabiną kierowcy (siodło) lub na końcu ramy (ciężarówka). Dostępne długości kabla są warunkowane przez rozstaw kół ciągników siodłowych MAN (patrz tabela 36-III). Tabela 36-III: Kabel przedłużający ABS Numer rzeczowy Długość przewodu (całkowita) Zastosowanie Rozstaw kół R 81.25453.6288 81.25453.6290 81.25453.6291 81.25453.6292 4.700 mm 5.400 mm 6.100 mm 6.800 mm Siodło 4x2, 4x4 R <= 3.900 Siodło 6x2 R <= 3.200+1.350 Siodło 6x4, 6x6 R <= 3.600+1.350 Siodło 6x4, 6x6 R <= 3.600+1.350 MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 167 III. 8.2.5 Podwozia Dodatkowe schematy elektryczne i rysunki wiązek kablowych Dodatkowe schematy elektryczne i rysunki wiązek kablowych, które zawierają przygotowania nadwozia lub opisują je, są dostępne w MAN (adres, patrz na górze pod „Wydawca”). W zakresie odpowiedzialności producenta nadwozia pozostaje upewnienie się, że używane przez niego dokumenty, jak np. schematy elektryczne i rysunki wiązki kablowej odpowiadają stanowi zmian zabudowanemu w pojeździe. Dodatkowe informacje techniczne są zawarte w instrukcjach naprawy. Można je uzyskać przez dział części zamiennych lub przez portal MAN After Sales (www.asp.mantruckandbus.com, wymagana jest rejestracja). 8.2.6 Kabel akumulatora W przypadku przenoszenia akumulatora kabel akumulatora nie może być przedłużany. Należy zamówić lub wykonać nowy kabel z wymaganą długością. Nie wolno przy tym przekroczyć podanej poniżej długości maksymalnej. Bezpośrednie odprowadzanie napięcia z przewodu akumulatora nie jest możliwe ani przez nacinanie ani przez dostępne w handlu rozdzielacze potencjału. Podłączanie dodatkowych odbiorników jest szczegółowo opisany w punktach 8.2.2 i 8.4. Dotyczy to zarówno kabla plusa, jak i kabla masy. Przy wykonywaniu lub skracaniu kabla akumulatora należy zwracać uwagę na poniższe: • • Należy stosować oryginalne części zamienne MAN i odpowiednie narzędzia specjalne. Można je nabyć przez dział części zamiennych. Przy zaciskaniu końcówki kabla należy stosować zacisk 6-kątny. Zestawienie maksymalnej długości kabla akumulatora w odniesieniu do przekroju kabla jest przedstawione w poniższej tabeli. Takie maksymalne długości nie mogą zostać przekroczone. Tabela 37-III: Przegląd Przekrój kabla 50 mm 70 mm 95 mm 2 2 2 Maks. długość Przedstawione na rysunku 6000 mm 81.25427-6002 3550 mm 6700 mm 81.25452-6201 81.25405-8002 168Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. 8.3 Podwozia Złącza w pojeździe, przygotowanie nadwozia Poza złączami wykonanymi przez firmę MAN ingerencja w instalację elektryczną pojazdu jest niedozwolona. Pobór z magistrali danych CAN jest zabroniony, wyjątek stanowi firma nadbudowująca magistralę CAN, patrz przyłącze TG urządzenia sterującego dla zewnętrznej wymiany danych (KSM). Złącza udostępnione przez firmę MAN są w pełni udokumentowane w poniższych rozdziałach. Przykładami złącz są przykładowo: • • • • • • • Pomost ładunkowy dla urządzenia start-stop silnika Regulacja pośredniej prędkości obrotowej Złącze FMS Odbiór sygnału załączenia silnika Odbiór sygnału prędkości Odbiór sygnału jazdy wstecznej Jeśli zostanie zamówiony pojazd z przygotowaniem nadwozia (np. z urządzeniem start-stop silnika), są ono montowane fabrycznie i częściowo podłączane. Oprzyrządowanie jest przygotowywane zgodnie z zamówieniem. Producent nadwozia musi przed uruchomieniem przygotowania nadwozia zapewnić, że stosuje on obowiązujące schematy połączeń i rysunki wiązek kablowych (patrz również rozdział III, punkt 8.2.5). Dla celów przekazania pojazdu do producenta nadwozi zamontowane są blokady transportowe przez firmę MAN (przy złączach, za klapą przednią po stronie pasażera). Aby uruchomić odpowiednie złącze, należy prawidłowo usunąć blokady transportowe. Późniejsze doposażenie o złącza i/lub przygotowanie nadwozia jest często bardzo skomplikowane i musi być wykonane przez specjalistę elektronika z serwisu MAN. Zdalna transmisja danych „Remote Download (RDL)” informacji pamięci masowej cyfrowych rejestratorów kart i danych karty kierowcy. MAN obsługuje zdalną transmisję danych u różnych producentów w zakresie informacji pamięci masowej z cyfrowych rejestratorów jazdy i danych karty jazdy (RDL = remote download). Odpowiedni interfejs jest dostępny w Interneciewww.fms-standard.com. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 169 III. 8.3.1 Podwozia Odbieranie sygnału załączenia silnika (sygnału D+) Sygnał jazdy wstecznej można odbierać w pojeździe w różny sposób. Sygnał załączenia silnika można odbierać przez centralny komputer pokładowy, ponieważ udostępnia on sygnał „Silnik pracuje” (+24V). Sygnał ten może być odbierany bezpośrednio na centralnym komputerze pokładowym (wtyczka F2, pin 17). Maksymalne obciążenie tego przyłącza nie może przekraczać 1 ampera. Należy zwrócić uwagę na to, że tutaj można podłączać także odbiorniki wewnętrzne, należy zapewnić brak sprzężeń zwrotnych na tym przyłączu. Oprócz tego można odbierać sygnał załączenia silnika przez udostępnione sygnały i informacje na przyłączu KSM. Uwaga: D+ nie może być odbierane przez generator. Zdalna transmisja danych „Remote Download (RDL)” informacji pamięci masowej cyfrowych rejestratorów kart i danych karty kierowcy. MAN obsługuje zdalną transmisję danych u różnych producentów w zakresie informacji pamięci masowej z cyfrowych rejestratorów jazdy i danych karty jazdy (RDL = remote download). Odpowiedni interfejs jest dostępny w Internecie www.fms-standard.com. 8.3.2 Przyłącze elektryczne Platforma załadowcza Elektrohydrauliczne platformy załadowcze wymagają odpowiedniego projektowania zasilania elektrycznego. Przyłącze elektryczne platformy załadowczej w idealnym przypadku planuje się fabrycznie. Doposażanie w przyłącze wymaga nakładów i ingerencji w sieć pokładową pojazdu, którą może wykonywać tylko odpowiednio przeszkolony pracownik punktów serwisowych MAN. Obejmuje to elementy • • • • Przełącznik, Lampka kontrolna, Blokada rozruchu i zasilanie elektryczne platformy załadowczej. Po rozpoczęciu nadbudowywania należy usunąć zamontowane fabrycznie zabezpieczenie transportowe. Producent nadwozia zobowiązany jest skontrolować układ połączeń platformy załadowczej pod względem przydatności do pojazdów MAN. Sterowanie przyłączem A358 w trybie normalnym może następować tylko z sygnałami ciągłymi 24V – nie z impulsami migającymi. W przypadku usterki można zasilać przekaźnik K467 przez krótki czas taktowanym sygnałem. Dla eksploatacji z elektrohydrauliczną platformą załadowczą w TGL/TGM należy zaplanować pojemność akumulatora 2x155 Ah. Podłączenie do przyłącza elektryki podnośnej platformy załadowczej, patrz poniższe dodatkowe schematy elektryczne. 170Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Rysunek 86-III:Dodatkowy schemat elektryczny platformy załadowczej do TG z komputerem pojazdowym (FFR), numer rzeczowy MAN 81.99192-1920 1 1) T_678_000004_0001_G odłączyć seryjne połączenie wtykowe X669 i przełączyć zestaw kablowy platformy załadowczej A100 255 A302 352 A358 A403 339 A407 342 F219 118 centralna instalacja elektryczna komputer centralny 2 sterownik platformy załadowczej komputer pojazdowy (FFR) zestaw wskaźników bezpiecznik platformy załadowczej (KL15) H254 lampka kontrolna platformy załadowczej (High aktiv) K175 281 K467 281 przekaźnik blokady rozruchu przekaźnik platformy załadowczej S286 przełącznik platformy załadowczej 547 X669 X744 X2541 246 X2542 246 X3186 połączenie wtykane blokada rozruchu połączenie wtykane platforma załadowcza rozdzielacz potencjałów 21 pinów, przewód 31000 rozdzielacz potencjałów 21 pinów, przewód 58000 połączenie wtykane platforma załadowcza Przewody 91003, 91336, 91555, 91556, 91557, 91572 i 91573 prowadzą do 7-pinowej osłony tulei wtykanej na końcu ramy (rolowanej). MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 171 III. Podwozia Rysunek 87-III:Dodatkowy schemat elektryczny platformy załadowczej do TG z Power Train Manager (PTM) Numer rzeczowy MAN 81.99192-3645 1 1) T_678_000005_0001_G odłączyć seryjne połączenie wtykowe X669 i przełączyć zestaw kablowy platformy załadowczej A100 255 A302 352 A358 A407 342 A1124 865 centralna instalacja elektryczna komputer centralny 2 sterownik platformy załadowczej zestaw wskaźników PTM (Power Train Manager) F219 bezpiecznik platformy załadowczej (KL15) 154 H254 lampka kontrolna platformy załadowczej (High aktiv) K175 281 K467 281 przekaźnik blokady rozruchu przekaźnik platformy załadowczej S286 przełącznik platformy załadowczej 936 X669 X744 X2541 246 X3186 X4732 246 połączenie wtykane blokada rozruchu połączenie wtykane platforma załadowcza rozdzielacz potencjałów 21 pinów, przewód 31000 połączenie wtykane platforma załadowcza rozdzielacz potencjałów Przewód 16000 oświetlenie przełącznika Przewody 91003, 91336, 91555, 91556, 91557, 91572 i 91573 prowadzą do 7-pinowej osłony tulei wtykanej na końcu ramy (rolowanej). 172Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. 8.3.3 Podwozia Urządzenie start - stop silnika „Urządzenie start - stop silnika” umożliwia uruchomienie lub zatrzymanie silnika pojazdowego przez sterownik zdalny lub przez przełącznik poza kabiną kierowcy. „Urządzenie start - stop silnika” to system niezależny od przyłącza ZDR, który należy zamawiać oddzielnie. Fabrycznie dostępne są następujące warianty „urządzenia start - stop silnika” : • • • Urządzenie start-stop silnika pod klapą przednią (przygotowanie) Urządzenie start-stop silnika na silniku Urządzenie start-stop silnika na końcu ramy (przygotowanie) Jeśli wariant w zakresie wyposażenia pojazdu nie występuje, można zamontować „urządzenie start-stop silnika” później. Należy przy tym pamiętać, że stosuje się zarówno oryginalne wiązki kablowe MAN, jak i udokumentowane możliwości przyłączenia i miejsca montażu. Oprócz tego występuje możliwość realizacji „urządzenia start-stop silnika” poprzez magistralę danych CAN. Warunkiem tego jest jednak to, aby fabrycznie zamontowany był w pojeździe specjalny moduł klienta (KSM). Dodatkowe wskazówki, opisy przyłączy i sygnałów można znaleźć w oddzielnej publikacji wytycznych nadbudowywania „Przyłącza TG”. Specjalna parametryzacja dla funkcjonalności start-stop silnika nie jest konieczna. Przy realizacji układu połączeń przez producenta nadwozia należy używać oznaczeni start-stop silnika. Nie wolno pomylić tego oznaczenia z pojęciem wyłącznika awaryjnego. 8.3.4 Odbiór sygnału prędkości Istnieje możliwość odbioru sygnału prędkości tachografu. Należy się przy tym upewnić, że obciążenie odpowiedniego zestyku wtykowego nie przekracza 1 mA! Takie obciążenie jest z reguły uzyskiwane przy podłączeniu dwóch urządzeń peryferyjnych. Jeśli odbiór sygnału jest niemożliwy, należy podłączyć rozdzielacze impulsów o numerze rzeczowym MAN: • • 81.25311-0022 (3 • wyjście impulsu v, maks. obciążenie 1mA dla każdego wyjścia) lub 88.27120-0003 (5 • wyjście impulsu v, maks. obciążenie 1mA dla każdego wyjścia). Możliwości odbioru ‚sygnału B7‘ = sygnał prędkości: • • • • 1) Wtyczka B / zestyk wtykowy 7 lub zestyk wtykowy 6 z tyłu tachografu 2) 3-pinowe połączenie wtykowe X4366/styk 1. Połączenie wtykowe znajduje się za osłoną w kolumnie A po stronie kierowcy we wnęce na nogi. 3) 2-pinowe połączenie wtykowe X4659, styk 1 lub 2, połączenie wtykowe znajduje się za centralną instalacją elektryczną. 4) Zamontowane fabrycznie przyłącze ze specyficznym dla klienta modułem sterującym od STEP1 (patrz rozdział III, punkt 8.3.6) Uwaga! Wszystkie prace przy tachografie należy wykonywać przy wyłączonym zapłonie, aby uniknąć wpisów w pamięci diagnostycznej w urządzeniu sterującym! MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 173 III. 8.3.5 Podwozia Odbiór sygnału jazdy wstecznej Odbiór sygnału jazdy wstecznej jest możliwy przy wszystkich pojazdach serii produkcyjnej TG. Rodzaj odbioru może się jednak różnić w seriach TGL/TGM i TGS/TGX. Poniżej znajdują się informacje dotyczące odbioru sygnału w zależności od serii produkcyjnej. W przypadku pojazdów serii produkcyjnej TGL/TGM sygnał jazdy wstecznej może być odbierany na wiele sposobów w zależności od klasy emisji spalin. W przypadku pojazdów z klasą emisji spalin Euro 5 lub niższą odbieranie sygnału jazdy wstecznej odbywa się poprzez wtyczkę X1627 na zestyku wtykowym 1 przewodu 71300. Wtyczka X1627 znajduje się w obszarze wsuwania urządzenia sterującego po lewej stronie obok centralnej instalacji elektrycznej. Przy tym obciążenie złącza dla sygnału jazdy wstecznej nie może przekraczać dozwolonej wartości 100 mA. Sygnał cofania może być odbierany również przez specjalny moduł klienta (KSM). Warunkiem tego jest jednak to, aby fabrycznie zamontowany był w pojeździe specjalny moduł klienta (KSM). Szczegółowe wskazówki i opisy dotyczące podłączeń i sygnałów znajdują się w rozdziale III, punkt 8.3.6. W przypadku pojazdów o klasie emisji spalin Euro 6 lub wyższej sygnał cofania może być pobierany za pomocą poniższych złączy. Sygnał cofania może być odbierany przez 2-biegunową wtyczkę X1627 na styku wtykowym 1 lub styku wtykowym 2 przewodu 71300. Znajduje się ona w obszarze centralnej instalacji elektrycznej. Przy tym obciążenie złącza dla sygnału jazdy wstecznej nie może przekraczać dozwolonej wartości 100 mA. Odbiór sygnału jazdy wstecznej możliwy jest również za pomocą specjalnego modułu klienta (KSM). Warunkiem tego jest jednak to, aby fabrycznie zamontowany był w pojeździe specjalny moduł klienta (KSM). Szczegółowe wskazówki i opisy dotyczące podłączeń i sygnałów znajdują się w rozdziale III, punkt 8.3.6. Uwaga! Wszelkie prace należy przeprowadzać przy wyłączonym zapłonie lub odłączonym akumulatorze. Oprócz przepisów zapobiegania wypadkom należy przestrzegać również krajowych wytycznych i ustaw. 8.3.6 Przyłącza do regulacji pośredniej prędkości obrotowej za pomocą FFR / PTM oraz KSM (przyłącza ZDR) Ze strony MAN regulacja pośredniej prędkości obrotowej może być realizowana za pomocą następujących przyłączy: • • Przyłącze na komputerze kierującym pojazdem (FFR)/ Power Train Manager (PTM) Przyłącze przy specjalnym module klienta (KSM) Odpowiednie szczegółowe opisy wariantów przyłączy znajdują się w odrębnych dokumentach. Ten rozdział zawiera ogólne wyjaśnienia i przegląd dostępnych specyfikacji przyłączy. Skróty W poniższym tekście i szczegółowych opisach przyłączy stosowane są skróty i specyficzne dla firmy MAN określenia. Są one objaśnione w kolejności alfabetycznej w tabeli 38-III. 174Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Tabela 38-III: Stosowane skróty i określenia specyficzne dla firmy MAN Pojęcie/skrót Objaśnienie WYJ. Wyłączenie funkcji FGR/FGB/ZDR A-CAN CAN DBG DE EMV VIN FFR FGR/FGB/ZDR FMS GETRIEBE-N GMT HGB CAN PRODUCENTA NADWOZI (CAN = Controller Area Network) Controller Area Network (= magistrala danych, sieć cyfrowa) Ograniczenie prędkości obr. Wejście cyfrowe Wymienność elektromagnetyczna Nr id. pojazdu, Numer identyfikacyjny pojazdu Komputer kierujący pojazdem Regulacja prędkości jazdy/ograniczenie prędkości jazdy/regulacja pośredniej prędkości obrotowej System zarządzania taborem Pozycja neutralna przekładni Greenwich Mean Time Ograniczenie prędkości maks. Przełącznik high-side Wyjście przełączające do zacisku 30 (+UBAT) HP ZF- Automatyczna skrzynia biegów HP KSM Moduł sterujący specyficzny dla klienta KS Dioda LED Przełącznik low-side M3135 MAN-CATS MBG MDB MEMORY NA NMV PIN PTO PWM Bieg wsteczny SET+ SETSG T-CAN Zwarcie Dioda świetlna Wyjście przełączające do zacisku 31 (-UBAT) Norma zakładowa MAN (M+numer 3 – 4-cyfrowy) Komputerowy system diagnostyczny warsztatów MAN (CATS= computer aided testing system) Ograniczenie momentu Ograniczenie momentu obrotowego/prędkości obrotowej Zapamiętana funkcja/wartość Przystawka odbioru mocy Dodatkowy człon napędzany zależny od silnika, wstępnie zmontowany Wtyczka Power take off, angielskie określenie przystawki odbioru mocy Modulacja szerokości impulsów bieg wsteczny Podnoszenie i zadawanie prędkości obrotowej ew. przyśpieszanie Zmniejszanie i zadawanie prędkości obrotowej ew. opóźnianie Urządzenie sterujące CAN zespołu napędowego (CAN = Controller Area Network) +UBAT Napięcie plus akumulatorów UTC Universal Time Code -UBAT VIN ZBR ZDR Napięcie minus akumulatorów Vehicle Identification Number (angielski odpowiednik FIN) Centralny komputer pokładowy (ZBR) Regulacja/regulator pośredniej prędkości obrotowej MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 175 III. Podwozia Miejsce instalacji przyłączy Przyłącza ZDR znajdują się pod przednią maską i są dostępne od zewnątrz po otwarciu maski i zdjęciu pokrywy obudowy (patrz rysunek 88-III). Rysunek 88-III:Miejsce instalacji przyłączy ZDR 1 2 3 XXX XXX XXX T_380_000002_0001_G 1) 2) 3) Widok po zdjęciu pokrywy Przyłącze ZDR (FFR) x1996/18-biegunowe Przyłącze ZDR (KSM) x1997/18-biegunowe Opis Przyłącze regulacji pośredniej prędkości obrotowej na komputerze kierującym pojazdem (FFR)/ Power Train Manager (PTM) jest dostępne fabrycznie w pojeździe, jeśli fabrycznie zamontowana jest przystawka odbioru mocy lub specjalny moduł klienta (KSM). Przystosowane do rozbudowy przyłącze KSM jest do tej pory dostępne w dwóch wersjach, przy czym obie wersję pozwalają na upgrade (zamontowanie nowej wersji w używanym pojeździe) i downgrade (zamontowanie nowej wersji w używanym pojeździe i starej wersji w pojeździe nowym). Przyłącze Fleetmangment (zarządzanie taborem) może funkcjonować tylko w połączeniu z przyłączem KSM STEP05 lub młodszym. 176Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Tabela 39-III: Opisy dostępnych przyłączy są dostępne na stronie Opis przyłączy (dodatkowe instrukcje) Regulacja pośredniej prędkości obrotowej z przyłączem przy komputerze kontroli pojazdu (ZDR przy FFR)/ Power Train Manager (PTM) Ten dokument opisuje przyłącze komputera kontroli pojazdu (FFR) do regulacji pośredniej prędkości obrotowej lub bzw. Power Train Manager. Przyłącze jest dostępne fabrycznie w pojeździe, jeśli fabrycznie zamontowana jest przystawka odbioru mocy lub specjalny moduł klienta. Rozbudowa i włączenie przyłącza jest możliwe w autoryzowanych warsztatach. Ogólne i typowe dla branży ustawienia fabryczne przyłącza zostały przekazane do wszystkich stacji serwisowych MAN poprzez informację serwisową. Regulacja pośredniej prędkości obrotowej z indywidualnym modułem sterowania (ZDR z KSM) Ten dokument opisuje przyłącze przy indywidualnym module sterowania. Przyłącze jest dostępne jako wyposażenie specjalne do wszystkich modeli TG. Rozbudowa przyłącza oraz zmiany jego funkcjonowania są możliwe w autoryzowanych warsztatach serwisowych. Ta wersja przyłącza nie wspomaga obejmującej producenta standardowej wersji zarządzania taborem (FSM). Do współpracy z przyłączem FMS konieczny jest KSM generacji STEPO5 lub nowszej. Regulacja pośredniej prędkości obrotowej z indywidualnym modułem sterowania (ZDR z KSM) STEP05 Ten dokument opisuje przyłącze przy indywidualnym module sterowania generacji Step05, co można rozpoznać po naklejonym na jego obudowie numerze katalogowym 81.25806-7003. Przyłącze jest dostępne jako wyposażenie specjalne dla wszystkich modeli TG. Rozbudowa oraz zmiany funkcjonowania są możliwe w autoryzowanych warsztatach serwisowych. Przyłącze Fleetmanagement Standard z indywidualnym modułem sterowania (FMS z KSM) STEP05 Ten dokument opisuje implementację niezależnego od producenta przyłącza Fleet- Management-Standard (FMS) we wszystkich modelach TG Dodatkowe informacje są dostępne pod adresem www.fms-standard.com. To przyłącze FMS jest zintegrowane z indywidualnym modułem sterowania (=KSM) od STEP05, ponieważ ten rodzaj wyposażenia specjalnego jest wymagany do podłączenia do przyłącza FMS. Rozbudowa oraz zmiany funkcjonowania są możliwe w autoryzowanych warsztatach serwisowych. Regulacja pośredniej prędkości obrotowej z indywidualnym modułem sterowania (ZDR z KSM) STEP1 Ten dokument opisuje przyłącze przy indywidualnym module sterowania generacji Step1, co można rozpoznać po naklejonym na jego obudowie numerze katalogowym 81.25816-7009. Przyłącze jest dostępne jako wyposażenie specjalne dla wszystkich modeli TG. Rozbudowa oraz zmiany funkcjonowania są możliwe w autoryzowanych warsztatach serwisowych.* *Wymagany jest centralny komputer pokładowy ZBR 81.25806-7035 lub o wyższym numerze katalogowym i komputer kontroli pojazdu FFR. 81.25805-7022. Przyłącze Fleetmanagement Standard z indywidualnym modułem sterowania (FMS z KSM) STEP01 Ten dokument opisuje implementację niezależnego od producenta przyłącza Fleet- Management-Standard (FMS) we wszystkich modelach TG Dodatkowe informacje są dostępne pod adresem www.fms-standard.com. To przyłącze FMS jest zintegrowane z indywidualnym modułem sterowania (=KSM) od STEP05, ponieważ ten rodzaj wyposażenia specjalnego jest wymagany do podłączenia do przyłącza FMS. Rozbudowa oraz zmiany funkcjonowania są możliwe w autoryzowanych warsztatach serwisowych.* *Wymagany jest centralny komputer pokładowy ZBR 81.25806-7035 lub o wyższym numerze katalogowym i komputer kontroli pojazdu FFR. 81.25805-7022. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 177 III. 8.3.7 Podwozia Przyłącze Przygotowanie kamery tylnej Przyłącze elektryczne przygotowania kamery tylnej umożliwia podłączenie kamery tylnej i wyświetlanie obrazu na ekranie MAN Radio MMT advanced. Włączanie obrazu kamery jest w tym przypadku realizowane automatycznie po włączeniu biegu wstecznego lub poprzez ręczny wybór za pomocą oddzielnego włącznika w bloku włączników centrali tablicy przyrządów. Złącze Przygotowanie kamery tylnej jest systemem niezależnym od MAN Radio MMT i musi być zamawiane osobno poprzez kod sprzedaży 351LZ - Przygotowanie kamery tylnej. Jeśli złącze nie jest dostępne fabrycznie, istnieje możliwość doposażenia. Doposażanie w przyłącze wymaga nakładów i ingerencji w sieć pokładową pojazdu. Z tego względu zaleca się, aby doposażanie to było wykonywane tylko przez odpowiednio przeszkolony personel punktów serwisowych MAN. Niektórzy producenci kamer oferują przewód adaptera pasującą do naszego złącza (przygotowanie kamery tylnej), który może być zakupiony w wyspecjalizowanym warsztacie MAN. Wtyczka A interfejsu znajduje się pod klapą przednią po prawej stronie pojazdu w kierunku jazdy, po usunięciu dwóch pokryw obudowy (poz. A, rysunek 89-III). Rysunek 89-III:Pozycja wtyczki A A T_254_000003_0001_G 178Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Poniżej przedstawione jest połączenie wtykowe z wymaganym obłożeniem pinów i kontrawtyku. Rysunek 90-III:Obłożenie pinów wtyczki A w pojeździe 4 1 T_254_000005_0001_G 3 1) 2) 3) 4) 2 Videosignal + Spannungsversorgung + (24V abgesichert mit 5A) Videosignal Spannungsversorgung - Rysunek 91-III:Obudowa trzpienia kontrawtyku dla wtyczki A 1 4 2 3 ∅ 0.3 A T_254_000004_0001_G Tabela 40-III: Możliwości uzyskania kontrawtyku dla wtyczki A Producent Numer rzeczowy Rosenberger D4S10A-1D5A5-A Tyco 0-1823905-1 Aby zapewnić bezbłędne wyświetlanie obrazu wideo muszą być używane kable ekranowe. Obraz wideo nie jest wyświetlany przez MAN Radio MMT advanced z odbiciem lustrzanym, to zależnie od celu eksploatacji może być konieczne zastosowanie kamery z odbiciem lustrzanym. Analogowy sygnał wideo FBAS obsługiwany przez nasz system musi być standardowo przenoszony w PAL (720x576 pikseli) lub NTFC (720x480 pikseli). MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 179 III. 8.4 Podwozia Dodatkowe odbiorniki Zasadniczo możliwe jest podpięcie dodatkowych odbiorników. Przy późniejszej instalacji dodatkowych odbiorników elektrycznych należy uwzględnić: • • • • • • • • • W centralnym układzie elektrycznym nie ma wolnych bezpieczników do wykorzystania dla producentów nadwozi, dodatkowe bezpieczniki można zamocować w przygotowanym uchwycie z tworzywa sztucznego przed centralnym układem elektrycznym: Nie podpinać istniejących obwodów elektrycznych pokładowego układu elektrycznego. Nie podpinać dodatkowych odbiorników do już zajętych bezpieczników. Każdy wprowadzony obwód elektryczny musi być odpowiednio zwymiarowany i zabezpieczony własnymi bezpiecznikami. Wymiarowanie bezpiecznika powinno gwarantować ochronę przewodu a nie podłączonego do niego systemu. Systemy elektryczne muszą zapewnić wystarczającą ochronę przed wszelkimi możliwymi usterkami bez wpływania na układ elektryczny pojazdu. Zawsze należy zapewniać brak sprzężeń zwrotnych elektryki. Podczas wymiarowania przekroju przewodu należy uwzględnić spadek napięcia i rozgrzanie przewodu. Z powodu zbyt małej wytrzymałości mechanicznej należy unikać przekrojów poniżej 0,75 mm2. Za wymiarowanie odpowiedzialny jest producent nadwozia. Przewód minusa i plusa muszą wykazywać ten sam przekrój minimalny. Pobór prądu dla urządzeń 12 V należy realizować tylko poprzez przetwornik napięcia. Pobór z tylko jednego akumulatora jest niedozwolony, ponieważ nierównomierne poziomy naładowania akumulatorów prowadzą do przeładowania i uszkodzenia drugiego akumulatora. Przy dużym zapotrzebowaniu na moc dla odbiorników po stronie nadwozia (np. elektrohydraulicznej platformy załadowczej) lub przy zastosowaniu w ekstremalnych warunkach klimatycznych wymagane są akumulatory o większej pojemności. Jeśli producent nadwozia zamontuje większe akumulatory, przekrój przewodu przyłączeniowego akumulatora należy dopasować do nowego poboru mocy. W trakcie bezpośredniego podłączania tych odbiorników do zacisku 15 (trzpień 94 centralnej instalacji elektrycznej, patrz rysunek 92-III) może dojść do tego, że ze względu powrotny przepływ prądu do sieci pokładowej rejestrowane są wpisy w pamięci błędów sterowników. Z tego względu odbiorniki należy podłączać zgodnie z następującym opisem: • Zacisk 15 zasilanie napięciowe Zasadniczo należy zamontować jeden przekaźnik, który jest sterowany poprzez zacisk 15 (trzpień 94). Obciążenie musi zostać podłączone za pośrednictwem bezpiecznika do zacisku 30 (trzpień 90-1, 90-2 i 91 centralnej instalacji elektrycznej, tylna strona) - patrz rysunek 92-III). Maksymalne obciążenie nie powinno przekraczać 10 amperów. Należy zachować moment dokręcenia (Ma) 5,5 Nm ± 10%. • Zacisk 30 zasilanie napięciowe Jeśli maksymalne obciążenie wynosi poniżej 10 A, podłączyć je bezpośrednio za pośrednictwem bezpiecznika do zacisku 30 (trzpień 90-1, 90-2 i 91 patrz rysunek 92-III centralna instalacja elektryczna, tylna strona). Jeśli obciążenie wynosi powyżej 10 amperów, podłączyć je za pośrednictwem bezpiecznika bezpośrednio do akumulatorów. Należy zachować moment dokręcenia (Ma) 5,5 Nm ± 10%. • Zacisk 31 zasilanie napięciowe Nie podłączać do akumulatorów, ale do punktów masy wewnątrz (patrz rysunek 93-III, punkt masy X1644 za centralną instalacją elektryczną) i na zewnątrz kabiny kierowcy (prawe tylne łożysko silnika). Należy zachować moment dokręcenia (Ma) 9 Nm + / - 0,9 Nm. Uwaga! Nie wprowadzać zmian ani rozszerzeń sieci pokładowej! Dotyczy to zwłaszcza centralnej instalacji elektrycznej. Za szkody powstałe w wyniku zmian odpowiada osoba dokonująca zmian. 180Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Rysunek 92-III:Centralna instalacja elektryczna, tylna strona 1 5 2 4 3 T_200_000001_0001_G 1) 2) 3) 4) 5) Kzacisk 31 (Odbiór napięcia z masy w tej pozycji jest niedozwolony.) Seryjnie nie jest podłączony tutaj żaden przewód, trzpień może jednak zostać użyty wraz z mostkiem (numer rzeczowy MAN: 81.25908-0059) na trzpieniu 94 jako dodatkowy trzpień przyłączowy dla zacisku 15 zacisk 30 zacisk 15 zacisk 31 (Odbiór napięcia z masy w tej pozycji jest niedozwolony). MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 181 III. Podwozia Rysunek 93-III:Punkt masy X1644 za centralną instalacją elektryczną T_200_000003_0001_G 182Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Rysunek 94-III:Schemat połączeń, dodatkowe odbiorniki 1 2 T_200_000002_0001_Z 4 1) 2) 3) 4) 3 Bezpiecznik odpowiadający prądowi znamionowemu dozwolonego odbiornika Do tego przyłącza podłączyć zasilanie w napięcie zacisku 15 odbiorników, które mogą zostać zamon towane także seryjnie (wyjątek: Sterowanie przekaźnikowe dla dodatkowych odbiorników). Dodatkowy odbiornik (prąd znamionowy: maksymalnie 10 amperów) Przekaźnik do zasilania w napięcie zacisku 15 dodatkowego odbiornika (np. 81.25902-0473) A100 F354 F355 F400 F522 F523 G100 G101 G102 K171 M100 Q101 X1 00 X1 364 X1 365 X1 539 X1 642 X1 644 X1 913 Centralna instalacja elektryczna Bezpiecznik główny, zacisk 30 Bezpiecznik główny, zacisk 30 Bezpiecznik zamka kierownicy Bezpiecznik przewodu 30000 Bezpiecznik przewodu 30000 Akumulator 1 Akumulator 2 Generator Przekaźnik – zacisk 15 Rozrusznik Stacyjna zapłonu Podłączenie do masy silnika Mostek pomiędzy trzpieniami przyłączowymi 90-1 i 90-2 centralnej instalacji elektrycznej Mostek pomiędzy trzpieniami przyłączowymi 90-2 i 91 centralnej instalacji elektrycznej X1 557 Połączenie wtykowe przerwy odłącznikowej kabiny kierowcy Punkt masy w kabinie kierowcy za zestawem wskaźników Punkt masy w kabinie kierowcy obok centralnej instalacji elektrycznej Mostek do przewodu 30076 w kanale kablowym na silniku MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 183 III. 8.4.1 Podwozia Wskazówki dotyczące bilansu energetycznego Pojazd bez dodatkowych urządzeń elektrycznych potrzebuje około 50 A do zasilania elektroniki kabiny kierowcy i silnika, a także oświetlenia zewnętrznego. Wszystkie dodatkowe odbiorniki muszą być zasilane z generatora. Do oceny układu elektrycznego może być pomocne stworzenia bilansu energetycznego: • • Zastosowanie dodatniego bilansu energetycznego: Podczas ładowania z akumulatora pobierane jest 25 Ah (około 30-minutowa praca tylnej klapy stojącego pojazdu z wyłączonym silnikiem). W dalszej kolejności jest jednogodzinna podróż do miejsca przeznacze nia (średnia prędkość obrotowa silnika 1200 obr./min). Podczas tej podróży ładowanych jest 50 Ah z pow rotem do akumulatora pojazdu. Zastosowanie ujemnego stanu naładowania: Podczas ładowania z akumulatora pobierane jest 25 Ah (około 30-minutowa praca tylnej klapy stojącego pojazdu z wyłączonym silnikiem). Kolejne to 15-minutowa podróż do miejsca przeznaczenia (średnia pręd kość obrotowa silnika 1200 obr./min). Podczas tej podróży akumulatora pojazdu jest ładowany do wartości 12,5 Ah. W trakcie krótkiej podróży nie można całkowicie naładować akumulator pojazdu, który został po brany przez podnoszoną klapę. Podczas montażu dodatkowych urządzeń elektrycznych w pojeździe należy zatroszczyć się o prawidłowy dobór akumulatora oraz generatora w zależności od obciążenia. Dodatkowe odbiorniki to nie tylko wmontowane dodatkowe urządzenia, ale także grzejniki elektryczne i inne urządzenia zapewniające komfort. W tabeli 41-III przedstawiono pozostały prąd ładowania w zależności od zamontowanego generatora i prędkości obrotowej silnika. Suma poboru prądu wszystkich dodatkowych odbiorników przez cały okres eksploatacji pojazdu nie może przekroczyć wartości podanych w tabeli 41-III dla prądu ładowania. Jeśli przez dłuższy okres czasu pobierana będzie z akumulatora pojazdu większa ilość prądu, może pojawić się niebezpieczeństwo nieodwracalnego uszkodzenia akumulatora pojazdu, na przykład przez głębokie rozładowanie. Konstruktor musi odpowiednio dobrać generator i akumulator, biorąc pod uwagę przewidziany profil zastosowania pojazdu. Tabela 41-III: Pozostały prąd ładowania Generator Bosch NCB1 / 80A Bosch NCB2 / 110A Bosch LEB10 / 120A 600 Prąd ładowania dla prędkości obrotowej silnika w obr./min 800 1000 1200 1400 33 A 38 A 40 A 44 A 4A 12 A 31 A 43 A 20 A 17 A 47 A 19 A 50 A 184Edycja 2015 Wersja 2.0 20 A 52 A MAN TGL/TGM III. Podwozia Prąd pobrany z akumulatora nie może przekroczyć następujących wartości maksymalnych: • • dla okresów ≤ 10 s : Prądy do 50% prądu rozruchu na zimno akumulatora dla okresów ≥ 10 s : Prądy do 20% prądu rozruchu na zimno akumulatora Ogólnie rzecz biorąc, należy upewnić się, że w każdej chwili możliwe jest uruchomienie pojazdu. Prąd rozruchu na zimno (poz. 2 na rysunku 95-III) jest podany na akumulatorze obok pojemności znamionowej. Rysunek 95-III:Oznakowanie akumulatora 1 2 3 225 Ah 1150 A(En) - 12 V T_266_000001_0001_G 1) 2) 3) Pojemność znamionowa 225 Ah Prądu rozruchu na zimno 1150 A zgodnie z normami EN Napięcie znamionowe 12 V Należy zatroszczyć się o to, aby prąd spoczynkowy pojazdu nie zwiększał ze względu na zamontowane urządzenia. Jeśli nie można uniknąć poboru energii z akumulatora przy wyłączonym silniku (np. w eksploatacji standardowej lub przez użycie podnoszonej klapy), konieczne jest zapewnienie, że pobór energii jest kompensowany pracą silnika. Należy pamiętać, że pobór na mostku akumulatora przy zasilaniu 12 V jest niedozwolony. Odbiorniki 12 V powinny być dostarczane wyłącznie za pośrednictwem instalacji elektrycznej pojazdu o napięciu 24 V i odpowiednio dobranego przetwornika DC/DC. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 185 III. 8.5 Podwozia Akumulatory Akumulator jest połączony z siecią pokładową pojazdu poprzez dwa bieguny. W celu ochrony przed obrażeniami lub uszkodzeniami podczas prac konserwacyjnych można wyłączyć główny włącznik akumulatora Przy odłączaniu akumulatorów lub włączaniu wyłącznika głównego akumulatorów należy koniecznie przestrzegać następującej kolejności: • • • • • Wyłączyć wszystkie odbiorniki (np. wyłączyć światła, światła awaryjne). Wyłączyć zapłon Zamknąć drzwi. Odczekać przez czas opóźnienia wynoszący 20 sekund, zanim akumulator zostanie odłączony od zacisków (najpierw biegun ujemny). Elektryczny główny wyłącznik akumulatora wymaga dodatkowego czasu opóźnienia 15 s. Przyczyna: Wiele funkcji pojazdu jest sterowanych przez centralny komputer pokładowy (ZBR), który musi najpierw zapamiętać swój ostatni status, zanim będzie go można odłączyć od prądu. Jeśli np. drzwi pozostaną otwarte, stała czasowa do chwili regulowanego zakończenia pracy ZBR wynosi 5 minut, podczas gdy ZBR odpowiada również za monitorowanie funkcji zamykania. Z tego względu przy otwartych drzwiach należy odczekać z odłączaniem akumulatora ponad 5 minut, zamknięcie drzwi natomiast skróci czas oczekiwania do 20 s. Nieprzestrzeganie opisanej tu kolejności prowadzi nieuchronnie do wpisów w pamięci diagnostycznej w niektórych urządzeniach sterujących (np. w centralnym komputerze ZBR). Uwaga Przy pracującym silniku: • • 8.5.1 Nie wyłączać głównego wyłącznika akumulatora Nie luzować ani nie demontować akumulatora ani zacisków Korzystanie z akumulatorów i ich konserwacja Obowiązuje (np. dla okresu przestoju podczas fazy nadbudowywania) cykl kontroli i cykl ładowania według karty ładowania / kalendarza ładowania. Kontrolę akumulatora i ładowanie akumulatora należy przeprowadzać na podstawie dostarczonej z pojazdem karty ładowania i odpowiednio ją sygnować. Urządzenia do szybkiego ładowania i do uruchomienie zewnętrznego są niedopuszczalne do ładowania utrzymującego, ponieważ ich zastosowanie może zniszczyć urządzenia sterujące. Zewnętrzny rozruch jednego pojazdu z drugiego pojazdu jest dopuszczalny, przy tym należy stosować się do zapisów instrukcji obsługi. 186Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia 8.5.2 Obsługa i konserwacja akumulatorów z technologią PAG Jeśli akumulatory instalowane fabrycznie są zużyte, w specjalistycznych warsztatach MAN montowane są wyłącznie niewymagające konserwacji akumulatory z technologią PAG. Różnią się one od tradycyjnych akumulatorów zwiększoną odpornością na rozładowywanie się, większą trwałością podczas przechowywania i lepszym poborem prądu podczas ładowania. Typowe pokrywy zamykające zostaną zastąpione przez wziernik „Charge Eye”. Cykl kontroli i cykl ładowania według karty ładowania / kalendarza ładowania jest wykonywany poprzez kontrolę wzierników Charge Eye. Stan naładowania wskazuje na kolorowo kulka na środku pokrywy zamykającej Uwaga! Nie wolno otwierać pokryw zamykających (Charge Eye) akumulatorów niewymagających konserwacji. Tabela 42-III: Wskazanie wzierników Charge Eye Wskażnik Zielony Czarny Biały Stan akumulatora Sposób postępowania Akumulator jest naładowany, działa Prawidłowy poziom elektrolitu, gęstość elektrolitu prawidłowo Potwierdzić kontrolę na karcie powyżej 1,21 g/cm³ ładowania Prawidłowy poziom elektrolitu, ale gęstość elektroli- Konieczne jest ładowanie akumulatora. tu poniżej 1,21 g/cm³ Potwierdzić ładowanie na karcie ładowania Zbyt niski poziom elektrolitu, gęstość kwasu może Konieczna jest wymiana akumulatora być wyższa lub niższa niż 1,21 g/cm³ Szczegółowe informacje serwisowe „Numer SI: Dodatek 2, akumulator 114002” można uzyskać w specjalistycznych warsztatach MAN. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 187 III. 8.6 Podwozia Instalacja oświetleniowa Jeśli elementy oświetlenia pojazdu (instalacja oświetleniowa) zostaną zmienione, wygasa pozwolenie na częściową eksploatację zgodnie z dyrektywą WE 76/756/EEC wraz ze zmianą 97/28/WE. Zdarza się to głównie wtedy, jeśli rozmieszczenie instalacji oświetleniowej ulegnie znaczącej zmianie lub gdy lampa zostanie zastąpiona przez inną, niezatwierdzoną przez firmę MAN. Za przestrzeganie przepisów ustawowych jest odpowiedzialny producent nadwozia! Szczególnie boczne światła sygnalizacyjne wykonane w technice LED nie mogą być zastępowane innymi lampami, gdy ich zastąpienie może spowodować zniszczenie ZBR (centralnego komputera pokładowego). Należy przestrzegać maksymalnego obciążenia ścieżek prądowych oświetlenia. Montaż silniejszych bezpieczników niż podano każdorazowo w centralnej instalacji elektrycznej jest niedozwolony. Należy uwzględnić następujące wartości orientacyjne jako wartości maksymalne: Tabela 43-III: Ścieżki prądowe oświetlenia Światło postojowe 5A na stronę Światło hamowania 4x21 W Wyłącznie żarówki, diody LED niedozwolone Światła przeciwmgielne tylne 4x21 W Wyłącznie żarówki, diody LED niedozwolone Kierunkowskaz Światło cofania 4x21 W Wyłącznie żarówki, diody LED niedozwolone 5A Określenie „wyłącznie żarówki” wskazuje na to, że te ścieżki prądowe centralnego komputera pokładowego są monitorowane pod kątem błędów, które następnie są wyświetlane. Montaż elementów oświetlenia LED, które nie zostały zatwierdzone przez MAN, jest zabroniony. Należy uwzględnić fakt, że w przypadku pojazdów firmy MAN wykorzystywany jest przewód masy - poprowadzenie powrotne poprzez ramę jest niedozwolone (patrz również rozdział III, punkt 8.2.2 Przewody masy). Po zakończeniu montażu nadwozia konieczne jest ponowne zdefiniowanie ustawienia podstawowego reflektorów. Należy go dokonać także w przypadku regulacji zasięgu świateł bezpośrednio na reflektorach, ponieważ przestawienie za pomocą regulatora nie zastępuje ustawienia podstawowego w pojeździe. Rozszerzenia lub modyfikacje instalacji oświetleniowej wymagają uzgodnienia z najbliższym punktem serwisowym, ponieważ może okazać się niezbędne dostosowanie parametrów elektroniki pokładowej z wykorzystaniem MAN cats (patrz również rozdział III, punkt 8.1.3). 188Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. 8.7 Podwozia Koncepcja wyświetlania i zestawu wskaźników Zestaw wskaźników jest zintegrowany w zespole urządzeń sterujących poprzez system magistrali CAN. Na wyświetlaczu centralnym wyświetlany jest bezpośrednio błąd z tekstem niezaszyfrowanym lub wpisem pamięci diagnostycznej. Zestaw wskaźników poprzez komunikat magistrali CAN otrzymuje wszystkie informacje, które wymagają wyświetlenia. Zamiast żarówek wykorzystuje się tylko diody świetlne o wysokiej żywotności. Szybka symboli jest specyficzna dla pojazdu, to znaczy dostępne są tylko zamówione funkcje i instalacje przygotowawcze. Jeśli wyświetlane miałyby być dalsze funkcje (np. doposażenie platformy załadowczej), konieczna byłaby ponowna parametryzacja. Szybkę symboli dostosowaną zgodnie z nową parametryzacją można zamawiać poprzez dział części zamiennych MAN. Producent nadwozia nie ma możliwości parametryzacji związanych z nadwoziem funkcji, jak np. platforma załadowcza czy tryb wywrotki, ani wyposażenia zestawu wskaźników w wymagane symbole podczas montażu pojazdu. Nie jest możliwe zintegrowanie funkcji producenta nadwozia „na zapas” ani nie jest dozwolone, by producent nadwozia umieszczał na wyświetlaczu głównym własne funkcje bądź usuwał sygnały z tyłu zestawu wskaźników. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 189 III. 8.8 Podwozia Systemy bezpieczeństwa i systemy asystenckie Systemy bezpieczeństwa i systemy asystenckie to urządzenia dodatkowe, które wspierają lub odciążają kierowcę przy eksploatacji pojazdu. W MAN systemami asystenckimi określa się między innymi następujące systemy istotne dla bezpieczeństwa: • • • • • Elektroniczny układ stabilizacji toru jazdy (ESP) System utrzymania pasa ruchu, Lane Guard System LGS) Tempomat wypos. w funkcję UtrzymBezpOdlOdPopPoj (ACC) System wspomagający nagłe hamowanie (EBA) System kontroli ciśnienia w oponach (TPM) Nie wolno modyfikować występujących w pojeździe systemów bezpieczeństwa i systemów asystenckich. Dotyczy to zarówno systemów samych w sobie, jak i przynależnych komponentów, przewodów i mocowań. Dodatkowe informacje dotyczące obsługi systemów bezpieczeństwa i systemów asystenckich przedstawione są w instrukcji obsługi pojazdu lub w aktualnych dokumentach sprzedażowych MAN. Przy robotach w zakresie nadbudowy i przebudowy należy stosować się do wymienionych rozdziałów. 190Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. 8.8.1 Podwozia Czujnik wartości kąta odchylenia Czujnik wartości kąta odchylenia lub czujnik kąta obrotu stanowi część ESP (elektronicznego programu stabilizacji) i jest indywidualnie dostosowany do pojazdu. Pozycję oraz mocowanie czujnika wartości można zmieniać tylko w wyjątkowych sytuacjach. Jeśli konieczna jest przebudowa, muszą być przestrzegane następujące punkty: • Czujnik wartości kąta odchylenia należy montować do poprzecznic bądź podłużnic podwozia. • Wolno stosować tylko oryginalne uchwyty dostępne fabrycznie. Można je nabyć przez dział części zamiennych MAN. • Czujnik wartości kąta odchylenia mocuje się za pomocą śruby M8 (moment dokręcenia 15 Nm +/- 1,5 Nm). • Należy zachować fabryczną orientację czujnika wartości kąta odchylenia. Jeśli skręt okaże się nieunikniony, przed przebudową konieczne jest uzgodnienie wykonalności z firmą MAN (adres patrz powyżej pod „Wydawca“). • Czujnik wartości kąta odchylenia można przesunąć od pozycji zamontowanej fabrycznie maksymalnie o następujące wartości: - w kierunku X +-300 mm – wymaga jednak mocowania w obszarze między ostatnią kierowaną osią przednią a pierwszą osią tylną - w kierunku Y w ramach rozstawu ramy podwozia - w kierunku Z +-300 mm – w zależności od położenia montażowego • Czujnik wartości kąta odchylenia nie może stykać się z innymi częściami w pozycji montażowej. • Czujnik wartości kąta odchylenia nie może być montowany w obszarze, w którym panują wysokie temperatury (dopuszczalne temperatury wynoszą od -40°C do 80°C). • Jeśli będzie on montowany w miejscu Rysunek 96-III:Przykład montażu czujnika wartości kąta odchylenia 1 2 1) 2) T_524_000003_0002_G Uchwyt 85.25441.5018 Uchwyt 85.25441.0052 MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 191 III. 8.8.2 Podwozia System wspomagania hamowania awaryjnego (Emergency Brake Assist) System wspomagania hamowania awaryjnego (ang. Emergency Brake Assist – EBA) to system asystencki dla kierowcy ułatwiający hamowanie. Ostrzega kierowcę przed ewentualnym wypadkiem spowodowanym zderzeniem z pojazdem jadącym z przodu i wprowadza odpowiednie środki w przypadku rozpoznania zagrożenia. W razie potrzeby EBA samodzielnie ingeruje w system hamowania, aby uniemożliwić kolizję lub zminimalizować jej skutki. Wyposażenie w systemy awaryjnego hamowania i monitorowania jazdy jest obowiązkowe we wszystkich krajach UE od 01.11.2015 r. w przypadku noworejestrowanych pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t (pojazdy N2 i N3). Uwaga: W przypadku pojazdów, w których obszar czujnika radaru jest na stałe lub tymczasowo zasłonięty przez inne zamocowane elementy lub części (np. platforma utrzymania zimowego, kołowrót linowy, inne osłony lub platformy), niezbędna jest dezaktywacja funkcjonalności EBA i ACC dla każdego pliku danych przezbrojenia na stałe. W przypadku pojazdów rejestrowanych po 31.10.2015 r., które zgodnie z wymogami prawnymi powinny być wyposażone w EBA (AEBS - aktywny system hamowania awaryjnego sterujący odstępem i prędkością), niezbędne jest potwierdzenie legalności dezaktywacji poprzez autoryzowanego urzędowego rzeczoznawcę i uzgodnienie odpowiedniego wpisu do dokumentów rejestracyjnych z odpowiednim urzędem w danym kraju. EBA informuje o obszarze przed pojazdem dzięki umieszczonemu w zderzaku czujnikowi radaru (patrz rysunek 97-III szczegół A). Rysunek 97-III:Przód kabiny kierowcy z miejscem montażu czujnika radaru A T_520_000001_0001_G 192Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Rysunek 98-III:Przód kabiny kierowcy, szczegół A (czujnik radaru z osłoną) A 1 T_520_000003_0001_G Czujnik radaru jest elementem ważnym dla bezpieczeństwa i znajduje się pod osłoną (patrz rysunek 98-III pozycja 1) w obszarze stopnia do kabiny kierowcy. Aby zapewnić bezawaryjną pracę EBA, należy koniecznie przestrzegać następujących wskazówek. Podczas eksploatacji pojazdów wyposażonych w EBA należy pamiętać, że czujnik radaru nie może być zasłonięty, ani tymczasowo, ani na stałe. Obszar rejestracji czujnika jest ograniczony, jeśli pole widzenia radaru częściowo lub zupełnie przysłaniają części montowane z przodu. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 193 III. Podwozia Poniższy rysunek pokazuje minimalne pole widzenia czujnika radaru, jakie należy zachować. Rysunek 99-III:Pole widzenia czujnika radaru 70 mm 90 mm 45° 30 mm 40 mm 120 mm T_520_000004_0001_G Podczas eksploatacji należy unikać sytuacji, w których ruchome części pojazdu (przewody, węże, liny itd.) znajdują się w polu widzenia czujnika. Aby zapewnić bezawaryjną pracę EBA, należy poza tym zapewnić, by: • • • • • Czujnik radaru, jego osłona oraz uchwyt znajdowały się w pozycji ustalonej fabrycznie. Nie była zmieniana pozycja, ułożenie ani właściwości materiału lub powierzchni (zabronione jest jej okle janie, szlifowanie, lakierowanie itd.) Uchwyt oraz mocowanie czujnika radaru nie były poluzowane ani zmieniane. Na uchwycie czujnika nie były montowane żadne części ani przewody. Zmiany i ingerencje w wiązkę kablową są niedozwolone. Jeśli poluzowanie zamocowania lub usunięcie czujnika radaru jest konieczne z powodu prac konserwacyjnych lub naprawczych, obowiązują następujące dodatkowe instrukcje podczas ponownego montażu: • • • Czujnik radaru łącznie z uchwytem i osłoną musi być zamocowany ponownie w pozycji ustalonej fabrycznie. Do montażu lub wymiany należy używać wyłącznie części oryginalnych MAN. Kalibracja czujnika musi być wykonywana przez warsztat serwisowy MAN. Przy wykryciu ryzyka kolizji EBA ostrzega kierowcę między innymi sygnałem dźwiękowym. Aby upewnić się, że ostrzeżenie dźwiękowe będzie słyszalne, należy sprawdzić, czy zamontowane są oryginalne głośniki MAN (Dual Coil Speaker). Kiedy system wspomagania hamowania awaryjnego ingeruje w system hamowania, włączane są światła hamowania, które ostrzegają kierowców z tyłu. Zmiana lub wymiana zamontowanych fabrycznie świateł tylnych przez światła niezatwierdzone przez firmę MAN jest więc niedozwolona. Dalsze wskazówki dotyczące instalacji oświetleniowej można znaleźć w rozdziale 6.6 „Instalacja oświetleniowa“. Ponieważ kąt znoszenia tylnych osi ma wpływ na funkcjonowanie czujnika radaru, po wszelkich modyfikacjach tylnych osi, dozbrajaniu osi lub zmianie rozstawu czujnik musi być skalibrowany przez warsztat serwisowy MAN. Po zakończeniu przebudowy należy sprawdzić i w razie potrzeby dostosować parametryzację elektroniki pojazdowej. 194Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. 8.8.3 Podwozia Kamera wielofunkcyjna do systemu utrzymania pasa ruchu (Lane Guard System), systemu wspomagania hamowania awaryjnego (EBA) i systemu adaptacyjnej regulacji prędkości jazdy (ACC) Kamera wielofunkcyjna jest stosowana w następujących systemach: • • • System utrzymania pasa ruchu System wspomagania hamowania awaryjnego System adaptacyjnej regulacji prędkości jazdy System utrzymania pasa ruchu (ang Lane Guard System – LGS) jest systemem wspomagania kierowcy z zastosowaniem kamer. Dzięki niemu w przypadku niebezpieczeństwa zjechania z pasa ruchu bez stosownej reakcji ze strony kierowcy kierowca otrzymuje z odpowiedniej strony sygnał dźwiękowy (charakterystyczny „turkot”). Jest to możliwe dzięki stałej rejestracji pasa jazdy za pomocą kamery wielofunkcyjnej (MFC) umieszczonej za szybą przednią oraz analizie obrazu wideo przez urządzenie sterujące systemu. Przy tym identyfikowane są zarówno oznakowania jezdni, jak również znajdujące się na niej obiekty i pojazdy. System został stworzony specjalnie do komunikacji dalekiego zasięgu na autostradach, gdzie na całej długości znajdują się oznakowania. Działa on także w nocy, ponieważ reflektory pojazdu oświetlają odpowiedni pas. Dalsze informacje dotyczące sposobu działania i obsługi systemów utrzymania pasa ruchu znajdują się w instrukcji obsługi pojazdu. Kamera wielofunkcyjna jest zamontowana na środku lub +/-8 cm od środka w kierunku na zewnątrz (w zależności od kabiny kierowcy) po wewnętrznej stronie szyby przedniej. Rysunek 100-III: Wnętrze kabiny kierowcy z kamerą wielofunkcyjną T_520_000007_0001_G A A) Przedstawiony na rysunku 100-III obszar A nie może być zakryty w odległości 3 cm wokół kamery; nie może też być przestawiony. Służy on do odprowadzania ciepła i nie może być niczym przesłonięty. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 195 III. Podwozia Aby system utrzymania pasa ruchu dział prawidłowo, należy przestrzegać następujących wskazówek: • Konieczne jest zapewnienie dostatecznej wentylacji kamery. Wentylacja kamery wielofunkcyjnej nie może zostać zakłócona przez elementy umieszczone w obszarze deski rozdzielczej. • Podczas korzystania z systemu utrzymania pasa ruchu należy pamiętać o tym, aby kamera wielofunkcyjna nie była tymczasowo lub trwale przesłonięta. (zob. rysunek 101-III). • Strefa rejestracji (obszar A na ilustracji 101-III) kamery wielofunkcyjnej zostaje ograniczony w przypadku, gdy wbudowane elementy (przednie) częściowo lub całkowicie przykrywają strefę widzenia. Poniższe rysunki przedstawiają strefę widzenia kamery wielofunkcyjnej, której nie wolno przysłaniać, wraz wartościami tolerancji. • Podczas eksploatacji należy unikać sytuacji, w których ruchome części pojazdu (przewody, węże, liny itd.) znajdują się w polu widzenia kamery wielofunkcyjnej. • Jeśli poluzowania zamocowania lub usunięcia kamery wielofunkcyjnej nie można uniknąć, podczas ponownego montaż obowiązują następujące zasady: - Kamerę wielofunkcyjną wraz z uchwytem i osłoną należy ponownie zamocować w pozycji ustalonej fabrycznie. Tej pozycji nie można zmieniać. - Zmiany i ingerencje w wiązkę kablową są niedozwolone. - Kalibrację kamery wielofunkcyjnej musi przeprowadzić warsztat serwisowy MAN. • System utrzymania pasa ruchu ostrzega kierowcę za pomocą sygnału dźwiękowego w przypadku wykrycia opuszczania pasa ruchu bez włączonego kierunkowskazu. Aby upewnić, że ostrzeżenie dźwiękowe będzie słyszalne, należy sprawdzić, czy zamontowane są oryginalne głośniki MAN (Dual Coil Speaker). 196Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM III. Podwozia Rysunek 101-III: Pole widzenia kamery wielofunkcyjnej β 1 α 1 γ β δ T_520_000008_0001_G 1) α) β) γ) β) środek soczewki kamery wielofunkcyjnej pole widzenia kamery wielofunkcyjnej 55° w pionie, którego nie należy przesłaniać możliwy obszar w przypadku zamontowanych elementów 62,5° w pionie pole widzenia kamery wielofunkcyjnej 41° w poziomie, którego nie należy przesłaniać możliwy obszar w przypadku zamontowanych elementów 65° Zabudowa i przebudowa podwozia mogą wpływać negatywnie na działanie kamery wielofunkcyjnej. Dlatego po wykonaniu takich prac konieczne jest przeprowadzenie ponownej kalibracji kamery wielofunkcyjnej przez warsztat serwisowy MAN. W związku z tym należy przestrzegać poniższych wskazówek: • Jeśli zabudowy lub przebudowy jedynie w nieznacznym stopniu zmieniają położenie osi pionowej pojazdu (zob. rysunek 102-III) ), ponowna kalibracja nie jest konieczna. W celu ustalenia odchylenia przed pracami związanymi z zabudową bądź przebudową z dwóch stron pojazdu należy zaznaczyć dowolny punkt po zewnętrznej stronie zderzaka. Dzięki zaznaczonym punktom można poprzez dokonanie pomiarów odległości od podłoża ustalić różnicę pomiędzy stanem, w którym był dostarczony pojazd, a stanem po zabudowie/przebudowie. Jeśli różnica pomiędzy pomiarami przed i po zabudowie bądź przebudowie po jednej stronie przekracza 20 mm, ponowna kalibracja jest konieczna. • Ponadto konieczność kalibracji zachodzi w przypadku modyfikacji, w których położenie kamery wielofunkcyjnej jest trwale zmienione względem stanu bezpośrednio po dostawie. Taka sytuacja występuje przy zmianie ogumienia lub przebudowie zawieszenia podwozia. • Po zakończeniu przebudowy należy sprawdzić i w razie potrzeby dostosować parametryzację elektroniki pojazdowej. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 197 Rysunek 102-III: Kontrola ustawienia osi pionowej pojazdu 2 R1 1 R2 L1 L2 T_520_000005_0001_G 1) 2) Oś pionowa pojazdu po dostawie Oś pionowa pojazdu po zabudowie/przebudowie R1) R2) Pomiar przed zabudową/przebudową (prawa strona pojazdu) Pomiar po zabudowie/przebudowie (prawa strona pojazdu) L1) L2) Pomiar przed zabudową/przebudową (lewa strona pojazdu) Pomiar przed zabudową/przebudową (lewa strona pojazdu) 198Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM NOTATKA MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 199 NOTATKA 200Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM IV. Nadwoziem MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 201 IV. 1.0 Wymagania ogólne 1.1 Założenia Nadwoziem Szczególne warunki eksploatacji pojazdów użytkowych są decydujące podczas rozplanowywania. Zakładamy, że producent nadwozia będzie miał je na uwadze i uwzględni podczas opracowywania koncepcji nadwozia. Podobnie oczekuje się, że dzięki starannemu rozplanowaniu zostanie wykluczone przeciążenie pojazdu. Z tego względu, między innymi, przed zaprojektowaniem nadwozia należy sprawdzić następujące punkty: • • • • Rozłożenie ciężaru (np. dozwolone obciążenie osi, minimalne obciążenie osi) Wymiary (np. całkowita długość, całkowita szerokość) Obciążenia materiału (np. na ramie podwozia i na ramie pomocniczej) Wymienność instalacji elektrycznej (np. akumulator, generator, okablowanie) Aby osiągnąć optymalne proporcje ładowności, konieczne jest ważenie dostarczonego podwozia przed rozpoczęciem budowy nadwozia. Dzięki ostatecznym kalkulacjom można określić najbardziej korzystne położenie środka ciężkości dla ładowności i nadwozia oraz optymalną długość nadwozia. Za rozplanowanie ramy pomocniczej, połączenia pomiędzy podwoziem i nadwoziem oraz zapewnienie stateczności odpowiedzialny jest producent nadwozia. 1.2 Dostępność i swoboda ruchu Dostępność Musi być zagwarantowany dostęp do króćca wlewu do pojemników na paliwo, AdBlue i innych materiałów eksploatacyjnych (np wycięcie na końcówkę węża do napełniania zbiornika pojazdu paliwem). Ponadto nie jest dozwolone ograniczanie dostępności elementów podwozia (np. uchwytu koła zapasowego, skrzynki akumulatora, filtru powietrza, tłumiku dźwięku spalania, hamulców) poprzez nadwozie w celu dokonania prac konserwacyjnych lub napraw. Elementy sterujące muszą mieć wymaganą minimalną przestrzeń, w której mogą się w sposób nieograniczony poruszać (np. blokada siłownika do przechylania kabiny kierowcy). Tłoczone numery identyfikacyjne pojazdu, tabliczki znamionowe lub inne cechy identyfikacyjne stosowane fabrycznie nie mogą zostać zakryte przez nadwozie lub jego przeróbki. 202Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM IV. Nadwoziem Swoboda ruchu Ogólnie: Swoboda rucha ruchomych części nie może być ograniczona przez nadwozie. Podczas określania wymaganej swobody ruchu należy przestrzegać, między innymi: • • • • • • maksymalnego ugięcia resorów dynamicznego ugięcia resorów w czasie jazdy ugięcia resorów w czasie ruszania lub hamowania odchylenia w czasie jazdy na zakrętach eksploatacji łańcuchów przeciwpoślizgowych właściwości jazdy awaryjnej resoru pneumatycznego (np. uszkodzenie miecha podczas jazdy) Kabina kierowcy: W związku z występującymi przyspieszeniami podczas jazdy kabina kierowcy porusza się na boki i do przodu. Ruchy te nie mogą być hamowane przez nadwozie. Producent nadwozia musi zapewnić, że zostaną zachowane następujące odległości pomiędzy kabiną kierowcy a nadwoziem (patrz tabela „Minimalna odległość pomiędzy kabiną pojazdu a nadwoziem“ i rysunek 01-IV) Tabela 01-IV: Minimalna odległość pomiędzy kabiną kierowcy a nadwoziem Seria produkcyjna TGL/TGM Kabina kierowcy Wymiar A [mm] Wymiar B [mm] L, LX 60 50 C, DK 50 50 Rysunek 01-IV:Wolna przestrzeń między kabiną kierowcy a nadwoziem B A T_670_000003_0001_G A – odległość pomiędzy tylną ścianą kabiny kierowcy i nadwoziem B – odległość pomiędzy dachem kabiny kierowcy i nadwoziem MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 203 IV. Nadwoziem Kabiny kierowcy są wyposażone w mechanizm przechylania. Należy zapewnić, że przechylanie może odbywać się swobodnie. W obszarze przechyłu nie mogą się znajdować żadne elementy, które by to utrudniały. Promienie przechyłu kabin są podane na rysunkach podwozi (dostęp poprzez MANTED www.manted.de, wymagana rejestracja). Wskazówki W przypadku niektórych wariantów wyposażenia i warunków pracy opisanych powyżej mogą ewentualnie wystawać elementy ponad górną krawędź ramy podwozia. Są to przykładowo: • • • Cylinder hamulcowy Mechanizm zmiany biegów (dźwignia zmiany biegów, mechanizm przełączania linki cięgnowej) Części podwozi (wahacz trójkątny, uchwyt tłumika) Jeżeli elementy podwozia wystają ponad górną krawędź ramy pomocniczej, to wówczas dodatkowa rama pośrednia pozyskuje miejsce na ramie pomocniczej. Rama pośrednia może być zaprojektowana tak, że dodatkowo służy jako wzmocnienie ramy pomocniczej. 1.3 Właściwości jazdy i opory podczas jazdy Nadwozia mają wyraźny wpływ na właściwości jazdy i opory powstające w czasie jazdy. W związku z tym nadwozia nie powinny stwarzać zbędnych oporów i pogarszać właściwości jazdy. Negatywny wpływ na właściwości jazdy mają przykładowo: • • Nierównomierne rozmieszczenie obciążenia (np. ciężki dźwig z tyłu kabiny kierowcy lub w tylnej części pojazdu) Wysokie punkty ciężkości nadwozia i ładowności Nierównemu rozmieszczeniu obciążenia w nadwoziu można zapobiec poprzez ułożenie agregatów, takich jak np. zbiornik, skrzynka akumulatorowa lub koło zapasowe. Na wysokie punkty ciężkości nadwozia i ładowności można oddziaływać przykładowo poprzez wyposażenie pojazdu. Firma MAN oferuje specjalne pakiety stabilizujące dla wysokich punktów ciężkości ładowności/nadwozia. Zwiększenie oporów powstających podczas jazdy prowadzi przykładowo do zwiększonego zużycia paliwa, a tym do wyższej emisji CO2. 204Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM IV. 1.4 Nadwoziem Drgania Podczas rozplanowywania nadwozia należy zwrócić na to uwagę, aby podczas wykorzystania nie występowały żadne niedozwolone obciążenia spowodowane drganiami. Może to prowadzić przykładowo do pogorszenia właściwości jezdnych i komfortu jazdy. Szczególnie wrażliwe są nadwozia zoptymalizowane pod kątem ładowności. Należą do nich przykładowo: • • Nadwozia bez lub z dzielonymi ramami pomocniczymi Nadwozia z ramami pomocniczymi z metali lekkich (np. aluminium) Dodatkowo z nadwozia powinno przechodzić na podwozie możliwe mało drgań (np. nadwozia z osobnym silnikiem). Jeśli po zakończeniu prac lub podczas pracy pojazdu wystąpią niedopuszczalne drgania, ich przyczyna musi zostać usunięta. 1.5 Funkcje specjalne pojazdów z unoszonymi osiami Podnoszone osie mogą tylko spełniać swoją funkcję w pełni, gdy projekt nadwozia jest odpowiednio dostosowany. Funkcja może być ograniczona przez: • • Wąskie przestrzenie (np. bardzo niskie nadwozia) Niekorzystny rozkład masy (np. duży żuraw załadunkowy na tylnej ramie) W przypadku uniesienia osi nadążnej nastąpi znaczne odciążenie przedniej osi. W połączeniu z koncepcją nadwozia działającego na tył pojazdu (np. żuraw na zwisie tylnym) właściwości jazdy są znacząco ograniczone. Dlatego należy zablokować możliwość unoszenia osi, gdy podczas jazdy niezaładowanym pojazdem z uniesioną osią zostanie przekroczone 80% dopuszczalnego obciążenia osi napędowej lub nie zostanie osiągnięta minimalna wartość obciążenia osi przednią (patrz rozdział III, punkt 2.2.8). W przypadku odpowiednich właściwości ramy pomocniczej i nadwozia oś nadążną można odciążyć w celach manewrowych. Należy przy tym uwzględnić, że na zespół ramy i nadwozia będą wówczas oddziaływały zwiększone siły gnące i skręcające. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 205 IV. 1.6 Nadwoziem Pojazdy z podporami Na podwoziu samochodu ciężarowego montowane są nadwozia, które wymagają dodatkowych podpór w celu zapewnienia stabilności. Przykładami są między innymi żuraw ładunkowy, podesty, pompy do betonu. Zasadniczo istnieją dwa warianty podpór: • • Podparcie z kontaktem kół z podłożem Podparcie bez kontaktu kół z podłożem W zależności od wybranego wariantu mogą istnieć różne wymagania względem podwozia i jego wyposażenia. Poniższe rozdziały opisują zasadnicze wymagania wobec najczęstszych przypadków. Możliwe są wyjątki w przypadku specjalnych koncepcji pojazdu/nadwozia na odpowiedzialność własną procenta nadwozia i w uzgodnieniu pomiędzy klientem i firmą MAN. W takim przypadku konieczne jest uzyskanie zezwolenia ze strony MAN (adres, patrz powyżej pod „Wydawca”). Za stateczność całego systemu w trybie pracy odpowiedzialny jest producent nadwozia. 1.6.1 Podparcie z kontaktem kół z podłożem Pojazdy z resorowaniem pneumatycznym Ta rozdział dotyczy pojazdów, które są wyposażone w przynajmniej jedną oś z resorowaniem pneumatycznym. Ze względu na lepszą stabilność ważne jest w przypadku tych pojazdów, aby pneumatyczne zawieszenie przed podparciem zostało opuszczone na zderzak. Opuszczenie można wykonać ręcznie za pomocą jednostki sterującej resorowaniem pneumatycznym lub automatycznie za pomocą wyposażenia specjalnego 311PE (wpisy parametru ECAS dla pracy przy użyciu żurawia lub wpisy parametru ECAS dla opuszczenia resorowania pneumatycznego na zderzak). Jeżeli pojazd nie posiada automatycznego obniżania, użytkownik/kierowca musi skorzystać z ręcznego obniżania zawieszenia pneumatycznego. Wyposażenie specjalne 311PE automatycznie opuszcza pojazd na zderzak, gdy przystawka odbioru mocy jest włączona w stojącym pojeździe. Gdy proces opuszczania zostanie zakończony, system reguluje zdefiniowane ciśnienie resztkowe do ochrony miechów amortyzatorów pneumatycznych. Aby funkcja była całkowicie aktywowana, musi koniecznie być zachowana kolejność obsługi podczas włączania przystawki odbioru mocy (patrz instrukcja obsługi). Dodatkowo należy sprawdzić, czy na wyświetlaczu nie pojawił się komunikat „Brak poziomu jazdy” i pojazd został obniżony. Jeśli w tym przypadku zostało wybrane wyposażenie specjalne 311PE, to należy połączyć je z wyposażeniem specjalnym 311PK (wpisy parametru ECAS z dodatkowym połączeniem do ukrycia regulacji poziomu). Funkcja 311PK dokonuje ukrycia po włączeniu wszystkich funkcji kontrolnych sterowania resorowaniem pneumatycznym. Dlatego funkcja może zostać aktywowana dopiero po zakończeniu procesu opuszczania. Aktywacja może nastąpić za pomocą fabrycznie wbudowanego włącznika (patrz instrukcja obsługi). Istnieje również możliwość aktywacji funkcji poprzez nadwozie. Jeśli jest to taki przypadek, to wbudowany włącznik musi zostać fabrycznie usunięty lub unieruchomiony. Jeśli nie istnieje wyposażenie specjalne 311 PK dla pojazdu, to może zostać ono dodatkowo zamontowane przez dział serwisu firmy MAN (patrz informacja serwisowa 239704). Jednoznacznie zwracamy uwagę na to, że działanie to nie prowadzi do polepszenia stateczności i nie jest tym samym środkiem służącym do rozszerzenia granic technicznych dobudowanych urządzeń (np. żurawi). Blokowanie regulacji ECAS może się odbywać jedynie w trybie pracy. Funkcje wyposażenia specjalnego 311 PE są dezaktywowane poprzez włączenie/wyłączenie silnika/przystawki odbioru mocy, a aktywowana jest regulacja standardowa (regulacja resorowania pneumatycznego na poziomie jazdy). 206Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM IV. 1.6.2 Nadwoziem Podparcie bez kontaktu kół z podłożem Całkowite podniesienie osi zapewnia korzyści względem stateczności w obrębie fizycznych wartości granicznych, jednakże ze względu na związane z tym większe obciążenie stawia ono większe wymagania w odniesieniu do ramy i ramy pomocniczej. Pojazdy z resorowaniem pneumatycznym Ta rozdział dotyczy pojazdów, które są wyposażone w przynajmniej jedną oś z resorowaniem pneumatycznym. Podniesienie osi może prowadzić do szkód w miechach powietrznych w związku ze spadkiem ciśnienia. Aby tego uniknąć, firma MA zaleca dla tego przypadku wyposażenie specjalne 311PE (wpisy parametru ECAS dla pracy przy użyciu żurawia lub wpisy parametru ECAS dla opuszczenia resorowania pneumatycznego na zderzak). W związku z tym podczas pracy w wykorzystaniem podpór zostaje zachowane między innymi ciśnienie resztkowe o wartości 0,5 bar w miechach powietrznych. Funkcje wyposażenia specjalnego 311 PE są dezaktywowane poprzez włączenie/wyłączenie silnika/przystawki odbioru mocy, a aktywowana jest regulacja standardowa (regulacja resorowania pneumatycznego na poziomie jazdy). 1.7 Tolerancje Podczas projektowania nadwozia należy uwzględnić ogólne tolerancje i histerezy występujące w przemyśle motoryzacyjnym. Należą do nich przykładowo: •Opony • Resory (np. również histerezy w resorowaniu pneumatycznym) •Rama Tolerancje danych technicznych firmy MAN są zgodne z normą MAN M3264. Są one dostępne na portalu MAN dla dokumentacji technicznej (http://ptd.mantruckandbus.com). Odchylenia wymiarów są nieuniknione. Podczas użytkowania pojazdów należy liczyć się z dalszymi zmianami wymiarowymi. Należą do nich przykładowo: • • • 1.8 opadanie resorów odkształcenie opon odkształcenie nadwozia Montaż Rama nie może być zdeformowana ani przed montażem ani w jego trakcie. Przed rozpoczęciem montażu pojazd powinien kilkakrotnie pojechać w przód i w tył w celu rozładowania naprężeń. Obowiązuje to ze względu na występujące w czasie jazdy na zakrętach naprężenie osi, szczególnie przy pojazdach posiadających dwie osie. W celu wykonania montażu nadwozia pojazd powinien być ustawiony na równej nawierzchni. Różne wysokości ramy lewa/prawa strona od ≤ 1,5% mierzone od podłoża do górnej krawędzi ramy leżą w obszarze efektów histerezy opisanych w rozdziale IV punkcie 1.7. Nie wolno ich na siłę zmieniać przez prostowanie ramy, wyrównywanie przez ustawianie resorów pneumatycznych, ponieważ podczas eksploatacji i tak ulegną zmianie Różnice > 1,5% należy przed naprawą zgłosić do działu obsługi klienta MAN. Tam zostanie podjęta decyzja, jakie metody powinny być zastosowane przez producenta nadwozia i/lub warsztat MAN. Nadwozie musi być umieszczone bez skręceń na podłużnicach ramy. Po zamontowaniu nadwozia wymagane jest wykonanie ponownych czynności regulacyjnych i kontrolnych. Dotyczy to w szczególności reflektorów, czujników znajdujących się z przodu pojazdu (np. czujnik radarowy dla wspomagania hamowania awaryjnego) oraz tylnej belki przeciwnajazdowej oraz bocznych urządzeń ochronnych. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 207 IV. 1.9 Nadwoziem Ochrona antykorozyjna nadwozi Pielęgnacja powierzchni i ochrona antykorozyjna, mają wpływ na żywotność i wygląd produktu. W związku z tym jakość powłok na powierzchniach nadwozi powinna odpowiadać poziomowi powłok podwozia. W celu zapewnienia spełnienia tego wymogu w stosunku do nadwozi, których wykonanie zleca firma MAN, konieczne jest stosowanie się do normy zakładowej MAN M 3297 „Ochrona antykorozyjna i systemy powłok dla cudzych nadwozi”. Jeżeli nadbudowę zleca klient, to powyższe należy traktować jako zalecenie, przy czym niezastosowanie się wyklucza odpowiedzialność gwarancyjną MAN. Dostęp do norm zakładowych MAN jest umożliwiony poprzez portal firmy MAN Portal dla dokumentacji technicznej (http://ptd.mantruckandbus.com). W produkcji seryjnej podwozia MAN są pokrywane przyjaznym dla środowiska 2-komponentowym lakierem na bazie wody w temperaturze wysychania ok. 80 °C. Dla zapewnienia równowartościowego pokrycia, w przypadku wszystkich elementów metalowych nadwozia i ramy pomocniczej oraz po zmianach ramy zaleca się następującą strukturę powłok: • • • metalicznie gładka lub piaskowana (SA 2,5) powierzchnia elementu Warstwa podkładowa: podkład 2K-EP wg normy zakładowej MAN M3162-C lub, jeżeli to możliwe, KTL wg normy MAN M3078-2 z przygotowaniem cynkowo fosforanowym Lakier nawierzchniowy: 2-komponentowy lakier nawierzchniowy zgodny z normą zakładową MAN M 3094 najlepiej na bazie wody, a jeśli brakuje wyposażenia w tym zakresie, także na bazie rozcieńczalników W dolnych partiach nadwozia (np. podłużnice, belki poprzeczne, kątnice), zamiast podkładu i lakieru nawierzchniowego możliwe jest także cynkowanie ogniowe z grubością warstwy ≥ 80 µm. Zakres czasu wysychania lub twardnienia oraz temperatur można znaleźć w arkuszach danych technicznych danego producenta. Przy wyborze i kombinacji różnych materiałów metalowych (np. aluminium i stal) należy brać pod uwagę oddziaływanie elektrochemicznego szeregu napięciowego na występowanie korozji w miejscach połączeń (przyczyna korozji kontaktowej). Po zakończeniu prac przy podwoziu: • • • usunąć wióry wiertnicze usunąć zadziory z krawędzi. pustki powietrzne zakonserwować woskiem. Mechaniczne elementy połączeniowe (np. śruby, nakrętki, podkładki, trzpienie) muszą być optymalnie zabezpieczone przed korozją. W celu zapobieżenia powstawaniu korozji w wyniku działania soli w okresie postoju podczas fazy wykonywania modernizacji, wszystkie elementy podwozia powinny być umyte wodą zaraz po przyjeździe pojazdu do producenta. 208Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM IV. 1.10 Nadwoziem Normy, dyrektywy, przepisy IW poniższym rozdziale przedstawione są normy, dyrektywy i przepisy dotyczące wybranych elementów nadwozia samochodów ciężarowych. Przegląd ten może być jednak niekompletny. Zwracamy uwagę, że cały system składający się z podwozia i nadwozia musi być zgodny z krajowymi warunkami dopuszczenia. 1.10.1 Dyrektywa maszynowa (2006/42/WE) Ta dyrektywa maszynowa może zostać pobrana ze stronyhttp://eur-lex.europa.eu z EUR-Lex. Informacje ogólne Niniejsza dyrektywa maszynowa służy do zapewnienia bezpieczeństwa i zdrowia osób, w szczególności pracowników, konsumentów i towarów, w związku z ryzykiem wynikającym z użytkowania maszyn. Określa ona uniwersalne podstawowe wymagania w zakresie bezpieczeństwa i zdrowia według stanu techniki w czasie budowy i zgodnie z wymaganiami technicznymi i ekonomicznymi, które są uzupełniane przez szereg bardziej szczegółowych wymagań dla niektórych kategorii maszyn. Dla każdego typu maszyn istnieją odpowiednie procedury, za pomocą których weryfikowane są zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Są to procedury oceny zgodności, oznakowanie CE, a także ocena ryzyka. Ponadto producent maszyny musi opracować dla każdej maszyny dokumentację techniczną. Zakres zastosowania Producent nadwozia musi przestrzegać oprócz wytycznych dotyczących nadwozi również dyrektywę maszynową. Podwozie ciężarówki co do zasady nie podlega dyrektywie maszynowej, ponieważ ustawowe wymagania obowiązujące w odniesieniu do podwozi są regulowane w dyrektywie dotyczącej homologacji typu pojazdów silnikowych i ich przyczep (70/156/EWG). Jednakże dyrektywa maszynowa obowiązuje w odniesieniu do różnych nadbudów. Produkty (nadbudowy) znajdujące się w tym zakresie obowiązywania są zdefiniowane w dyrektywie maszynowej w artykule 1 (zakres zastosowania). Zasadniczo dyrektywa maszynowa obowiązuje dla: •maszyn • wyposażenia wymiennego • elementów bezpieczeństwa • osprzętu do podnoszenia • łańcuchów, lin i pasów • zdejmowalnych wałków przegubowych • niekompletnych maszyn Przykładami tutaj są: • żuraw ładunkowy • pomost ładunkowy • nadbudowy przechylne • wozy asenizacyjne • pomost holowniczy • kompresory zamocowane na pojeździe • prasy do odpadów • bębny betonowe/cementowe • wywrotki kolebkowe • kołowroty napędzane mechanicznie • nadbudowy hakowca i bramowca • platformy załadowcze •zabudowy-cysterny MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 209 IV. Nadwoziem Wyłączone są między innymi: • • ciągniki rolnicze i leśne pojazdy silnikowe i przyczepy pojazdów silnikowych (70/156/EWG) Jeśli taki produkt (nadwozie/zabudowa) jest zbudowany na podwoziu samochodu ciężarowego, dyrektywa maszynowa nie ma zastosowania dla podwozia samochodu ciężarowego, jedynie dla nadwozia. Dyrektywa maszynowa obowiązuje również dla połączeń pomiędzy podwoziem ciężarówki i nadwoziem, które są odpowiedzialne za bezpieczną obsługę i eksploatację maszyny. Dlatego w przypadku nadbudowanych pojazdów należy dokonać rozróżnienia pomiędzy maszynami samojezdnymi, które jako całość podlegają dyrektywie maszynowej oraz nadwoziami samochodów ciężarowych z nadbudowanymi maszynami. Przykładami możliwych samojezdnych maszyn są: • • • • • samojezdne maszyny budowlane pompy do betonu żuraw samochodowy odkurzacz do szlamu pojazd wiertniczy Definicja maszyn zgodnie z 2006/42/WE „— zespół, wyposażony lub przeznaczony do wyposażenia w mechanizm napędowy inny niż bezpośrednio wykorzystujący siłę mięśni ludzkich lub zwierzęcych, składający się ze sprzężonych części lub elementów, z których przynajmniej jedna wykonuje ruch, połączonych w całość mającą konkretne zastosowanie; zespół określony w tiret pierwsze, jedynie z pominięciem elementów przeznaczonych do jego podłączenia w miejscu pracy lub do podłączenia do źródeł energii i napędu; — zespół określony w tiret pierwsze i drugie, gotowy do zainstalowania i zdolny do funkcjonowania w danym stanie jedynie w przypadku gdy jest zamontowany na środkach transportu lub zainstalowany w jakimś budynku lub na konstrukcji; — zespoły maszyn określone w tiret pierwsze, drugie i trzecie lub maszyny nieukończone określone w lit. g, które w celu osiągnięcia określonego efektu końcowego, zostały zestawione i są sterowane w taki sposób, że działają jako zintegrowana całość; — zespół sprzężonych części lub elementów, z których przynajmniej jedna wykonuje ruch, połączonych w całość, przeznaczony do podnoszenia ładunków, a którego jedynym źródłem mocy jest bezpośrednie wykorzystanie siły ludzkich mięśni;“ Źródło: Wyciąg z 2006/42/EG Oznakowanie CE (oznakowanie CE zgodnie z 2006/42/WE Producent nadwozia musi zapewnić, że nadwozie z częściami i wyposażeniem spełnia wymogi prawne. W dyrektywie maszynowej (2006/42/WE) określone są rodzaje maszyn, które wymagają oznakowania CE. Zasadniczo w przypadku nadwozi obowiązują następujące zasady: • • Wszystkie maszyny muszą być wyposażone w oznakowanie CE, tzn. również elementy bezpieczeństwa, wymienne wały przegubowe, łańcuchy, liny i pasy. Maszyny niekompletne nie mogą nosić oznakowania CE. W przypadku oznakowania CE na maszynach obowiązują następujące zasady: • • • Oznakowanie CE należy zamocować w sposób widoczny, czytelny i niemożliwy do usunięcia z produktu. Zakazane jest umieszczanie na maszynie oznakowań, znaków i napisów, które mogą wprowadzić strony trzecie w błąd co do znaczenia lub formy oznakowania CE lub co do jednego i drugiego. Na maszynie można umieścić inne oznakowanie, pod warunkiem że nie ogranicza ono czytelności, widoczności i zrozumienia oznakowania CE. 210Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM IV. • • • • Nadwoziem Oznakowanie CE musi znajdować się na równych prawach obok specyfikacji producenta maszyny i z tego względu oba oznaczenia muszą zostać przymocowane tą samą techniką. Aby możliwe było odróżnienie oznakowania CE na częściach od oznakowania CE maszyny, oznakowanie CE maszyny musi być umieszczone obok nazwy jednostki odpowiedzialnej za maszyny, tj. obok nazwy producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela. Zabrania się podczas umieszczania oznakowania CE zmiany daty produkcji maszyny. W przypadku zmniejszenia lub powiększenia oznakowania CE należy zachować proporcje przedstawione tutaj. Poszczególne elementy oznakowania CE muszą mieć zasadniczo tę samą wysokość, która nie może być mniejsza niż 5 mm. W odniesieniu do maszyn o niewielkich rozmiarach dopuszczalne jest odstępstwo od wymiaru minimalnego. Oznakowanie zgodności CE składa się z liter „CE“ z następującą czcionką: T_998_000002_0001_G W przypadku gdy dana maszyna podlega także innym dyrektywom dotyczącym innych aspektów i nakładającym wymóg umieszczenia oznakowania CE, oznakowanie to wskazuje, że dana maszyna spełnia także przepisy tych innych dyrektyw. Jednakże jeżeli jedna lub więcej z tych dyrektyw pozwalają producentowi lub jego upoważnionemu przedstawicielowi wybrać podczas okresu przejściowego system, który zastosuje, oznakowanie CE oznacza zgodność jedynie z przepisami tych dyrektyw, które stosuje producent lub jego upoważniony przedstawiciel. Szczegółowe informacje dotyczące zastosowanych dyrektyw, opublikowanych w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej,są podawane w deklaracji zgodności WE. W przypadku zastosowania procedury pełnego zapewnienia jakości (o której mowa w art. 12 ust. 3 lit. c lub art. 12 ust. 4 lit. b dyrektywy 2006/42/WE), po oznakowaniu CE umieszczany jest numer identyfikacyjny jednostki notyfikowanej. Tabliczka znamionowa na nadwozi Aby zidentyfikować każde nadwozie, musi być ono wyposażone w tabliczkę znamionową, na której należy w sposób trwały umieścić w podanej kolejności następujące dane: • • Nazwa producenta Pełny numer zezwolenia typu. Znaki muszą mieć minimalną wysokość wynoszącą 4 mm. Dane na tabliczce znamionowej muszą być trwale oznaczone. 1.10.2 Zabezpieczanie ładunku Należy przestrzegać obowiązujących norm w zakresie zabezpieczania ładunków na pojazdach użytkowych, w Europie, w szczególności EN 12640 (punkty mocowania), EN12641 (plandeki) i EN12642 (elementy nadwozia). 1.10.3 Oznaczenia konturowe Jeśli jest to wymagane przez krajowe warunki dopuszczenia, oznaczenia konturowe muszą być umieszczone na nadwoziu zgodnie z ECE R48 lub 76/756 EWG. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 211 IV. 2.0 Ustalania nadwozia i ramy pomocniczej 2.1 Wymagania ogólne Nadwoziem Zależnie od rodzaju występujących obciążeń i wersji, nadwozia są montowane na ciągłych lub dzielonych podwoziach ciężarówek lub na podwoziach ciężarówek bez ramy pomocniczej. W kolejnych rozdziałach omówione są wymagania dla różnych wersji i ich połączenia z ramą podwozia. Doprowadzenie siły - rama nadwozia/podwozia Pojazd użytkowy jest narażony podczas eksploatacji na różne obciążenia Należą do nich przykładowo: • • • Statyczne i dynamiczne obciążenia przez siły masowe (np. przez ładunek) Obciążenia w czasie jazdy na zakrętach Obciążenia w czasie hamowania i ruszania. Rysunek 02-IV:Obciążenia na pojazd użytkowy T_995_000022_0001_G Obciążenia te muszą zostać równomiernie przejęte przez podwozie i nadwozie. W większości przypadków obciążenia mogą zostać przejęte tylko przez połączenie nadwozia i podwozia. Dlatego też podczas projektowania nadwozia konieczne jest przyjrzenie się nadwoziom, podwoziom i ich połączeniu. Obowiązują następujące zasady dla pionowego i poziomego przenoszenia siły pomiędzy nadwoziem a podwoziem: • • • Siły muszą być przenoszone na dużej powierzchni i równomiernie (np. przez ciągłą ramę pomocniczą). Jeśli nadwozie jest zbudowane z dzielonej ramy pomocniczej lub bez ramy pomocniczej, należy zagwarantować bardzo równomierne przenoszenie siły przez wszystkie części ramy pomocniczej lub przez całe nadwozie. Doprowadzenie sił poprzecznych (przeniesienie sił poziomych) musi być przeprowadzone w możliwie najbardziej równomierny sposób poprzez całą długość nadwozia i po obu stronach pojazdu. Odnosi się to zarówno do nadwozi z ciągłymi lub dzielonymi ramami pomocniczymi, jak również do nadwozi bez ram pomocniczych. 212Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM IV. Nadwoziem Przenoszenie napędu: Naciski powierzchniowe Hertza Podkłady nadwozia od strony ramy muszą mieć długość minimalną wynikającą z obliczeń nacisków powierzchniowych Hertza, niezależnie od tego, czy zostały zbudowane z ramy pomocniczą czy bez ramy pomocniczej. Przy tym rysunek 03-IV wychodzący ze „styku liniowego podwójnego cylindra“ przesadnie pokazuje zdeformowanie dwóch leżących na sobie profili U, co może mieć miejsce w przypadku połączenia pomiędzy ramą pomocniczą a ramą podwozia. Ponadto na rysunku 03-IV pod pozycją 1 przedstawiony jest styk liniowy. Przykład obliczeń jest przedstawiony w rozdziale V, punkt 1.11 „Długość podkładów w przypadku nadwozi bez ramy pomocniczej”. Rysunek 03-IV Odkształcenie dwóch profili U 1 T_690_000005_0001_G Ugięcie ramy i skręcanie ramy Ugięcie ramy i skręcanie ramy nie może niekorzystnie wpływać na nadwozie i pojazd. Muszą zostać one przejęte zarówno przez nadwozie, jak i podwozie. Formuła 01-IV służy do szacunkowego określenia dozwolonego ugięcia. Formuła 01-IV: Ugięcie dopuszczalne f = f lt = = lt 250 Oznaczają one: maksymalne ugięcie w [mm] teoretyczny rozstaw kół w [mm] (zob. rozdział III sekcja 2.2.1) MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 213 IV. 2.2 Nadwoziem Nadwozie z ramą pomocniczą Informacje zawarte w tym rozdziale są obowiązujące zarówno dla ciągłych, jak i dzielonych ram pomocniczych. Dopuszczalne materiały Granica plastyczności, zwana także fizyczną granicą plastyczności lub granicą σ0,2, nie może być przekroczona z uwzględnieniem współczynników bezpieczeństwa w żadnych warunkach jazdy i żadnym stanie obciążenia. Najbardziej popularne materiały ram pomocniczych zostały przedstawione w tabeli 24. Możliwe jest zastosowanie materiałów o większej wartości lub porównywalnych w odniesieniu do właściwości materiałów, które nie zostały tutaj przedstawione. Jeśli występują obciążenia punktowe lub konieczne jest doposażenie w agregaty z lokalnym rozkładem siły takie jak np. platformy załadowcze, żurawie, kołowrotki linowe, to w każdym przypadku wymagane są tworzywa stalowe o granicy plastyczności od σ0,2 > 350 N/mm². Kształtowniki walcowane nie są dozwolone. Tabela 02-IV: Materiały na ramy pomocnicze (przykłady), oznaczenia norm i granice plastyczności Numer materiału 1.0037 Numer materiału stare St37-2 Stara norma DIN 17100 Materiał Nowe oznaczenie Nowa norma S235JR DIN EN 10025 DIN EN 10149-3 1.0971 QStE260N SEW 092 S260NC 1.0974 QStE340TM SEW 092 Nie dotyczy 1.0570 St52-3 DIN 17100 S355J2G3 1.0976 nie występuje nie występuje S355MC 1.0978 QStE380TM SEW 092 Nie dotyczy 1.0980 QStE420TM SEW 092 S420MC DIN EN 10025 DIN EN 10149-2 DIN EN 10149-2 DIN EN 10149-2 Granica plastyczności N/mm2 ≥ 235 Wytrzymałość na rozciąganie N/mm2 ca. 340-470 ≥ 260 ca. 370-490 ≥ 340 ca. 420-540 ≥ 355 ca. 490-630 ≥ 355 ca. 430-550 ≥ 380 ca. 450-590 ≥ 420 ca. 480-620 Przydatność dla ram pomocniczych nie w przypadku obciążeń punktowych nie w przypadku obciążeń punktowych nadają się dobrze nadają się dobrze nadają się dobrze nadają się dobrze Formowanie ramy pomocniczej Swoboda wszystkich ruchomych części nie może być ograniczona przez konstrukcję ramy pomocniczej. Rama pomocnicza musi mieć taką szerokość zewnętrzną jak rama podwozia i odpowiadać konturowi zewnętrznemu ramy głównej. Na ile to możliwe, ramy pomocnicze powinny być wykonane podatnie na skręcanie. Używane zazwyczaj w konstrukcjach pojazdów zaginane profile U znakomicie spełniają warunek podatności na skręcanie. Podłużnice ramy pomocniczej muszą mieć moment bezwładności powierzchni wynoszący co najmniej ≥ 100 cm4. Profilami, które spełniają to wymaganie, są np.: • • • • • • U 90/50/6 U 95/50/5 U 100/50/5 U 100/55/4 U 100/60/4 U 110/50/4 214Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM IV. Nadwoziem Aby uniknąć skoków sztywności, rama pomocnicza musi zostać ścięta na ukos z przodu lub wgłębiona (przykłady patrz rysunek 04-IV oraz rysunek 05-IV). 30° t r=2 t 0,6..0,7h h ≤ 30° Rysunek 05-IV:Wgłębienie ramy pomocniczej z przodu t 0,2...0.3h h Rysunek 04-IV:Ścięcie na ukos ramy pomocniczej T_690_000002_0002_G Przy wylotach ramy pomocniczej należy wzmocnić tylne krawędzie dolnego pasa ramy pomocniczej promieniem (promień = 0,5 * grubość materiału ramy pomocniczej) (patrz rysunek 06-IV - numer pozycji 1). Należy unikać ostrych krawędzi, aby zmniejszyć ryzyko połączenia ramy pomocniczej z ramą podwozia. Rysunek 06-IV:Tylna krawędź dolnego pasa ramy pomocniczej 1 T_690_000003_0001_G Jeśli podłużnica ramy jest zamknięta do skrzyni w różnych miejscach w celu zwiększenia sztywności, to należy zadbać o stopniowane przejście z zamkniętego do otwartego profilu. Przejście musi mieć miejsce na długości równej trzykrotnej szerokości profilu (patrz rysunek 07-IV). Jeśli na górnym pasie ramy pomocniczej w związku z planowaną nadbudową konieczne są dodatkowe blachy zużywalne (np. w przypadku nadbudowy żurawia ładunkowego, to przy formowaniu tej blachy należy zwrócić uwagę, aby unikać skoków sztywności (patrz rysunek 07-IV). MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 215 IV. Nadwoziem Rysunek 07-IV:Przejście z profilu skrzyni do profilu U ≥ 2B H ≥ 3B B T_998_000001_0001_G Poprzecznice ramy pomocniczej należy w miarę możliwości umieścić nad poprzecznicami ramy. W miejscach przegięcia podłużnicy ramy pomocniczej należy zaplanować poprzecznice. W przypadku punktowego obciążenia tyłu (np. tylnego żurawia załadunkowego, wózka podnośnego, platformy załadowczej) lub koncepcji nadwozia działającego na tył (pojazd do zbierania odpadów) firma MAN zaleca do zwiększenia sztywności wiązania ramy pomocniczej zastosowanie jednego lub kilku krzyżaków przekątniowych lub podobnej konstrukcji. Muszą sięgać one od prowadnic osi tylnej do punktu wprowadzania obciążenia nadwozia w tyle (patrz rysunek 08-IV). Rysunek 08-IV:Przykładowa prezentacja wiązania krzyżaków przekątniowych b ,5 ≥1 xb T_690_000006_0001_G 1 1) 2) 3) 2 3 Uusztywnienie przekątniowe Rama podwozia Rama pomocnicza 216Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM IV. Nadwoziem Połączenie ramy pomocniczej i ramy podwozia Podłużnice ramy pomocniczej muszą leżeć równo na kołnierzu podłużnicy ramy. Należy unikać stosowania poprzecznych spoin spawalniczych w miejscach przegięcia. Jeśli w tych obszarach są wymagane blachy przesuwne, to należy je umieścić przed lub po przegięciu. Rama pomocnicza musi sięgać możliwie daleko do przodu, co najmniej do wysokości tylnego oparcia przedniego resoru (patrz rysunek 09-IV – numer pozycji 1 i wymiar a). W przypadku resorowania pneumatycznego osi 1. zalecamy odstęp ≤ 600 mm pomiędzy osią 1. i ramą pomocniczą. Rysunek 09-IV:Odstęp ramy pomocniczej od środka 1. osi 1 <a a 1) T_690_000001_0001_G Tylne oparcie przedniego resoru Wskazówki i ograniczenia odnoszące się do wyposażenia Jeżeli w związku z przestrzenią nie jest możliwe, aby rama pomocnicza sięgała aż poza tylne oparcie przedniego resoru (np. w przypadku serii TGL/TGM z podwójną kabiną), to w przypadku nadwozi wywrotek lub nadwozi typu furgon dopuszcza się, aby rama pomocnicza rozpoczynała się przy pierwszej poprzecznicy rurowej po poprzecznicy przekładni. W przypadku punktowego doprowadzania siły za kabinę kierowcy (np. nadbudowy żurawia ładunkowego) ta procedura jest niedozwolona. Zasadniczo należy brać pod uwagę, że wyżej opisane wykonanie skróconej ramy pomocniczej może negatywnie wpływać na zachowanie w czasie jazdy. Dlatego nienaganne właściwości jezdne muszą zostać zapewnione przez wykonawcę po realizacji prac przy nadbudowie. Jeśli wystąpią negatywne właściwości jezdne, skrócona rama pomocnicza nie jest dozwolona. Obowiązują następujące zasady: Rama pomocnicza musi sięgać co najmniej za tylne oparcie resoru przedniego. W przypadku kabin kierowców ‚L’ oraz ‚LX’ zasysanie powietrza jest montowane ponad lewą podłużnicą ramy z widokiem w kierunku jazdy. Położenie zasysania powietrza pozwala na ograniczoną przestrzeń dla ramy pomocniczej aż do tylnego oparcia resoru przedniego (rysunek 10-IV pozycja 1 obszar zakreskowany). Montaż ramy pomocniczej o wysokości do 120 mm jest możliwy, jednak może dojść do odchyleń w obszarze tolerancji montażowych zasysania powietrza. Wykonawca może ewentualnie zyskać odpowiednią wysokość poprzez luz w otworze. Inne zmiany zasysania powietrza nie są dozwolone (patrz również rozdział III punkt 6.3.2). Należy zapewnić, że rura z tworzywa sztucznego zasysania powietrza nie trze o ramę pomocniczą podczas jazdy i postoju. Należy przewidzieć wystarczająco duży odstęp bezpieczeństwa. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 217 IV. Nadwoziem W przypadku podwójnych kabin ‚DK‘ zasysanie powietrza jest zamontowane zarówno ponad lewą podłużnicą ramy, jak również ponad prawą podłużnicą ramy. Położenie zasysania powietrza pozwala na ograniczoną przestrzeń dla ramy pomocniczej aż do tylnego oparcia resoru przedniego (rysunek 11-IV pozycja 1 obszar zakreskowany). Montaż ramy pomocniczej o wysokości do 100 mm jest możliwy, jeśli na lewym i prawym uchwycie zasysania powietrza następuje fabryczna wymiana podkładek (pozycja 1, rysunek 12-IV) na podkładki o mniejszej średnicy. Podczas ponownego dokręcania śruby należy upewnić się, że w przypadku dokręcania z mniejszą podkładką moment dokręcania musi zostać odpowiednio pomniejszony, aby uchwyt nie został zdeformowany. Rysunek 10-IV: Wolna przestrzeń dla ramy pomocniczej w kabinie kierowcy L oraz LX – widok w kierunku jazdy 1 2 T_082_000002_0001_G 1) 2) Obszar dla ramy pomocniczej Podłużnica ramy podwozia w kierunku jazdy z lewej strony 218Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM IV. Nadwoziem Rysunek 11-IV: Wolna przestrzeń dla ramy pomocniczej w kabinie kierowcy DK – widok w kierunku jazdy 1 2 T_082_000003_0001_G 1) 2) Obszar dla ramy pomocniczej Podłużnica ramy podwozia Rysunek 12-IV: Wymiana podkładek w uchwycie zasysania powietrza 1 T_082_000004_0001_G 1) Podkładki do wymiany MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 219 IV. Nadwoziem Jeśli fabrycznie na przekładni zamontowane są jedna lub więcej przystawek odbioru mocy, 1 poprzecznica ramy za przekładnią jest wykonana w sposób regulowany w zakresie wysokości. W położeniu seryjnym poprzecznica włącznie z łbem śruby wykracza o 70 mm poza górną krawędź ramy, patrz osobna instrukcja „Przystawki odbioru mocy“ rozdział 1.2 „Podłączenie wału przegubowego do przystawki odbioru mocy“. Jeśli pojazd jest fabrycznie wyposażony w podniesioną rurę wydechową, to należy sprawdzić, czy podczas montażu ramy pomocniczej wystąpią problemy z przestrzenią poprzez zamocowanie rury wydechowej (wraz z podpórką) (przykładowa prezentacja patrz rysunek 13-IV. Jeśli jest to taki przypadek, to należy dokonać odpowiednich modyfikacji na ramie pomocniczej. Rysunek 13-IV: Wolna przestrzeń dla ramy pomocniczej z podniesionym wydechem 1 T_155_000002_0001_G 3 1) 2) 3) 2 Połączenie śrubami rury wydechowej Podłużnice ramy Tłumik dźwięku spalania 220Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM IV. 2.3 Nadwoziem Aufbau ohne Hilfsrahmen Rama pomocnicza nie jest wymagana, gdy: • • • • Przeniesienie napędu pomiędzy nadwoziem i podwoziem następuje na dużej powierzchni (obciążenia punktowe nie są dozwolone) Połączenie podwozia i nadwozia ma wystarczającą sztywność zginania (np. odporność na obciążenia przez załadunek) Połączenie podwozia i nadwozia wykazuje wystarczającą wytrzymałość na przesunięcia i skręcenia (np. odporność na obciążenia w czasie jazdy na zakrętach) Sztywność skręcania nadwozia nie zapobiega nadmiernie wymaganemu skręcaniu ramy. Odstępy belki poprzecznej nadwozia nie mogą wynosić więcej niż 600 mm (patrz rysunek 14-IV). Jeśli jest to wymagane, dozwolone jest przekroczenie 600 mm w obszarze osi tylnej. Rysunek 14-IV: Odstęp belki poprzecznej przy braku ramy pomocniczej 00 ≤6 T_690_000004_0001_G Nadwozie bez ramy pomocniczej nie jest zalecane przy następujących podwoziach: • • Podwozie serii TGL Podwozie serii TGM z numerami typów N16, N34, N36, N38, N63 (objaśnienie patrz rozdział II, punkt 2.2.) W przypadku podwozi z numerami typów N01 i N11 (objaśnienie patrz rozdział II, punkt 2.2) nadwozie bez ramy pomocniczej jest zasadniczo niemożliwe. Dla wszystkich rodzajów nadwozia, w przypadku których zgodnie z tymi wytycznymi rama pomocnicza jest bezwzględnie wymagana, należy uzyskać pozwolenie od firmy MAN na montaż bez ramy (adres patrz powyżej pod „Wydawca“). MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 221 IV. 2.4 Nadwoziem Mocowanie ramy pomocniczej i nadwozi Rama pomocnicza i rama podwozia powinny być z sobą połączone sztywno lub podatnie na przesuwanie. W zależności od sytuacji oba rodzaje połączeń mogą być łączone Elastyczne wkładki (np. wkładki drewniane) pomiędzy ramą i ramą pomocniczą lub ramą i nadwoziem nie są dozwolone (patrz rysunek 15-IV - numer pozycji 1). Rysunek 15-IV: Elastyczne wkładki 1 T_691_000001_0001_G Uzasadnione wyjątki są możliwe, jeżeli firma MAN wyda odpowiednie zezwolenie (Adres – patrz wyżej pod „Wydawca”). 222Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM IV. 2.5 Nadwoziem Połączenia śrubowe i nitowe Za zaplanowanie połączeń śrubowych pomiędzy ramą pomocniczą i ramą podwozia odpowiedzialny jest producent nadwozia. W przypadku połączeń śrubowych dostępnych fabrycznie, które podczas prac przy nadwoziu muszą zostać poluzowane, obowiązują zapisy z rozdziału III, punkt 1.3.3. Firma MAN zaleca dla połączeń śrubowych pomiędzy ramą pomocnicza i ramą nadwozia śruby o klasie wytrzymałości dokręcania 10.9 z mechanicznym zabezpieczeniem przed odkręcaniem. Jednakowo dopuszcza się stosowanie nitów wysokoobciążalnych (np. Huck-BOM lub nity z tuleją zamykającą) zgodnie z zaleceniami producenta Połączenia nitowe ze względu na wykonanie i wytrzymałość muszą odpowiadać połączeniom śrubowym. Wskazówka Jeśli w związku z rozmieszczeniem śrub wymagana jest większa długość zacisków, to można zastosować tuleje dystansowe (jak na rysunku 16-IV). Rysunek 16-IV: Połączenie śrubowe z tuleją dystansowąe T_993_000007_0002_G 2.6 Połączenie podatne na przesuwanie Połączenia podatne na przesuwanie, to połączenia cierne. Względne przesunięcia pomiędzy ramą i ramą pomocniczą są warunkowo możliwe. W praktyce istnieje wiele możliwości wykonania połączenia podanego na przesuwania pomiędzy ramą podwozia a ramą pomocniczą lub montażową. Poniższe rozdziały przestawiają najważniejsze zależności, których należy przestrzegać. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 223 IV. 2.6.1 Nadwoziem Ogólne wymagania względem mocowania nadwozia podatnego na przesuwanie Mocowanie nadwozia podatnego na przesuwanie musi pomimo swojej elastyczności zapewniać przenoszenie napędu pomiędzy nadwoziem a ramą podwozia w kierunku pionowym i poziomym. Zasadniczo należy wybrać taką liczbę mocować, aby odległość od środka pomiędzy punktami mocowań nie przekraczała 1200 mm (patrz rysunek 17-IV). Rysunek 17-IV: Odległości między mocowaniami ramy pomocniczej <= 1200 T_993_000001_0002_G Dostarczone przez firmę MAN kątowniki montażowe są przeznaczone do montażu podatnego na przesuwanie pomostów samochodu ciężarowego i furgonów. Przydatność dla innych zamontowanych części i nadwozi nie jest wykluczona, jednak należy się upewnić, czy zapewniona jest wystarczająca wytrzymałość przy nadbudowie urządzeń i maszyn, urządzeń dźwigowych, cystern itd. Dostarczenie kątowników montażowych MAN luzem lub przy pojeździe nie zwalnia producenta nadwozia z obowiązku sprawdzenia, czy ich liczba i rozmieszczenie (gotowe otwory w ramie) są wystarczające dla wykonywanego nadwozia Kątowniki montażowe przy pojazdach MAN są wyposażone w otwory podłużne, które są równoległe do długości pojazdu (zob. rysunek 18-IV – numer pozycji 1). Wyrównują one tolerancje, a przy połączeniach podatnych na przesuwanie pozwalają na nieuniknione ruchy wzdłużne pomiędzy ramą i ramą pomocniczą ew. między ramą i nadwoziem. Dla wyrównania wymiaru odstępu w szerokości, kątowniki montażowe mogą posiadać również otwory podłużne, które zostaną wówczas ułożone poprzecznie do długości pojazdu. (zob. rysunek 18-IV – numer pozycji 2). Rysunek 18-IV: Kątowniki montażowe z otworami podłużnymi 1 2 T_993_000002_0001_G 1) 2) Kątowniki montażowe z ramą podwozia Kątowniki montażowe na ramie pomocniczej W przypadku łączenia podatnego na przesuwanie należy zastosować najpierw punkty mocowania przewidziane na podwoziu. Jeśli nie są one wystarczające lub z przyczyn konstrukcyjnych nie mogą zostać zastosowane, to przewidziane są dodatkowe mocowania w odpowiednich miejscach. Należy zapoznać się z informacjami z rozdziału III punkt 1.3.3. gdy wymagane są dodatkowo otwory na ramie. 224Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM IV. 2.6.2 Nadwoziem Wykonanie mocowania nadwozia podatnego na przesunięcia Zasadniczo mocowania nadwozia podatnego na przesuwanie jest wykonywane za pomocą nieruchomego lub elastycznego w kierunku pionowym połączenia śrubowego. Elastyczne mocowania nadwozia są stosowane przede wszystkim w obszarze za kabiną kierowcy. W obszarze tylnej osi należy wykonać elementy łączeniowe za pomocą nieruchomych połączeń śrubowych. Tutaj można zastosować blachy przesuwne. Wykonanie za pomocą nieruchomych połączeń śrubowych Należy przestrzegać następujących informacji w przypadku mocowania nadwozia podatnego na przesuwanie za pomocą nieruchomych połączeń śrubowych. Różną odległość między kątownikami montażowymi ramy i ramy pomocniczej należy zniwelować przy pomocy przekładek stalowych o odpowiedniej grubości (patrz rysunek 19-IV). Przekładki muszą być stalowe, przy czym wystarczająca jest jakość S235JR (= St37-2) . Należy unikać przekraczania ilości czterech podkładek na jedno mocowanie (patrz rysunek 19-IV – numer pozycji 1). Szczelina wynosząca maksymalnie 1 mm jest dopuszczalna. Rysunek 19-IV: Przekładki pomiędzy kątownikami montażowymi 1 T_993_000003_0001_G Inny przykład mocowania podatnego na przesuwanie patrz rysunek 20-IV. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 225 IV. Nadwoziem Rysunek 20-IV: Łączenie obejmami 1 2 5 3 4 1) 2) 3) 4) 5) T_993_000006_0001_G Obejma, klasa wytrzymałości 8.8 Nieelastyczna przekładka Mocowanie tylko do kładki ramy Kątownik lub mostek U Dopasowany kątownik z blachy o grubości około 5 226Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM IV. Nadwoziem Wykonania elastyczne w kierunku pionowym Wykonanie mocowania nadwozia elastycznego w kierunku pionowym zależy w pierwszej linii od samego nadwozia. Znaczącą rolę odgrywa przy tym sztywność skręcania nadwozia. Tutaj obowiązuje następująca zależność: A) B) Nadwozie podatne na skręcanie --> wymagana niska elastyczność połączenia w kierunku pionowym (np. otwarta skrzynia załadunkowa) Nadwozie niepodatne na skręcanie --> wymagana wysoka elastyczność połączenia w kierunku pionowym (np. zamknięte nadwozie typu furgon) Elastyczność połączeń w kierunku pionowym może zostać zwiększona poprzez zastosowanie długich śrub, resorów lub elastomerów. Dotyczy to w szczególności połączenia śrubowego pierwszego kątownika montażowego za kabiną kierowcy, ponieważ podlega on wysokim obciążeniom pionowym. A) Nadwozie podatne na skręcanie Wykonanie przedstawione na rysunku 21-IV może zostać zastosowane przede wszystkim w obszarze za kabiną kierowcy w przypadku nadwozi podatnych na skręcanie. Dlatego w celu powiększenia długości wydłużenia, w przypadku ram pomocniczych montowanych w sposób podatny na przesuwanie dla przednich mocowań ramy pomocniczej należy zastosować długie śruby np. z tulejami dystansowymi (o długości ≥ 25 mm) (patrz rysunek 21-IV – numer pozycji 1). Zmniejsza to ryzyko poluzowania, ponieważ odpowiednio długie śruby wykazują większą, elastyczną zdolność rozszerzania. Średnica zewnętrzna tulejek dystansowych powinna odpowiadać rozpiętości krawędzi łbów śrub. Rysunek 21-IV: Podwyższenie zdolności rozszerzania przez zastosowanie długich śrub i tulejek dystansowych ≥ 25 1 T_993_000004_0001_G MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 227 IV. B) Nadwoziem Nadwozie niepodatne na skręcanie Mocowania wg rysunku 22-IVi rysunku 23-IV są zalecanie dla nadwozi niepodatnych na skręcanie dla obszaru za kabiną kierowcy. W przypadku skręcania ramy ten rodzaj mocowania umożliwia ograniczone i kontrolowane podnoszenie nadwozia. Tutaj musi zostać przewidziany odstęp między górnym a dolnym elementem mocującym wynoszącym minimum 5 mm (patrz rysune 22-IV numer pozycji 1 oraz rysunek 23-IV numer pozycji 1). Rysunek 22-IV: Długie śruby i sprężyny talerzowe 1 T_993_000005_0001_G 1 ≥ 5 mm Rysunek 23-IV: Elastyczne mocowanie za pomocą elastomeru T_993_000037_0001_G 228Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM IV. Nadwoziem W tym przypadku należy przewidzieć dodatkowe środki dla podpór sił poprzecznych (siły w kierunku poziomym). Można to wykonywać na różne sposoby. Na rysunku 24-IV i rysunek 25-IV przedstawione są przykłady (patrz numer pozycji 1). Rysunek 24-IV: Elastyczne mocowanie nadwozia z blachą prowadzącą ≥ 5 mm A A 1 T_993_000038_0001_G ≥ 5 mm Rysunek 25-IV: Elastyczne mocowanie nadwozia z wystającymi kątami mostowymi 1 T_993_000039_0001_G Podpory sił poprzecznych muszą zostać zagwarantowane we wszystkich przypadkach eksploatacji pojazdu za pomocą powyżej opisanych środków. Dlatego należy dopasować występ powyżej górnej krawędzi ramy do maksymalnego ugięcia sprężyny elastycznego mocowania nadwozia. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 229 IV. 2.7 Nadwoziem Połączenie sztywne W przypadku połączeń sztywnych względne przesunięcia pomiędzy ramą i ramą pomocniczą nie są możliwe. Rama pomocnicza pracuje więc jak rama główna. Jeśli połączenie jest sztywne, to wówczas profil ramy i ramy pomocniczej w obszarze połączenia sztywnego w sferze obliczeń są traktowane jako jeden profil. Z zastosowania blach przesuwnych nie wynika konieczne połączenie sztywne. Połączenia za pomocą blach przesuwnych mają być traktowane jako podatne na przesunięcie, jeśli nie spełniają one warunków mocowania sztywnego. Zgodnie z definicją kształtowe środki łączeniowe są optymalnie sztywne. Można zastosować różnorodne kształtowe środki łączeniowe (patrz rysunek 26-IV). Istnieje wiele możliwości, aby utworzyć połączenie sztywne (np. połączenie siłą tarcia/siłowe lub inne połączenie śrubowe). W tym celu producent nadwozia musi zapewnić przed odpowiednie zaplanowanie, że przygotowane połączenie wytrzyma wszystkie występujące obciążenia i zapobiegnie względnym przesunięciom pomiędzy ramą i ramą pomocniczą. Przykład sztywnego połączenia śrubowego za pomocą śruby bez łba: Można uzyskać sztywne połączenie śrubowe, jeśli zgodnie z DIN 18800 zostanie zachowany luz w otworze wynoszący ≤ 0,3 mm. Jeśli stosowane są śruby z gwintem aż do łba śruby, to należy zapewnić, że gwint nie będzie się stykać ze ścianką otworu (unikanie naprężenia stycznego). Rysunek 26-IV: Przykład montażu blachy przesuwnej za pomocą śrub bez łba 1 2 3 4 5 1) 2) 3) 4) 5) T_993_000008_0002_G Rama pomocnicza Blacha przesuwna Luz w otworze ≤ 0,3 mm Tuleje dystansowe Podłużnice ramy 230Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM IV. Nadwoziem Wskazówki dotyczące formowania i podłączania blachy przesuwnej. Blachy przesuwne mogą składać się z jednego elementu dla jednej strony ramy. Preferuje się jednak pojedyncze blachy przesuwne, Grubość blachy przesuwnej powinna odpowiadać grubości kładki ramy. Dopuszczona jest tolerancja wynosząca +1 mm. Aby w jak najmniejszym stopniu zmniejszać możliwość skręcania ramy, należy mocować blachy przesuwne jedynie w miejscach, gdzie jest to niezbędne. Należy obliczyć początek, koniec, jak również wymaganą długość połączenia sztywnego. Zgodnie z obliczeniami należy zaplanować mocowanie. Dla pozostałych punktów mocowania poza zdefiniowanym sztywnym obszarem można wybrać połączenia podatne na przesuwanie. Blachy przesuwne mogą być przykręcane lub przyspawane na stronie ramy pomocniczej (przykład patrz ekran 28-IV). Spawanie na ramie podwozia nie jest dozwolone patrz rozdział III punkt 1.3.2). Wskazówki dot. spawania • • • Należy wybrać taką pozycję spoiny, aby unikać nagromadzenia spoin. Nie stosować spoin w obszarach z dużymi naprężeniami Podczas spawania w obszarach obrabianych plastycznie na zimno należy zachować odstęp zgodny z DIN 18800 (rysunek 27-IV). t Rysunek 27-IV: Odstęp podczas formowania w obszarach obrabianych plastycznie na zimno 1 5t 3 2 T_993_000040_0001_G 1) 2) 3) Blacha przesuwna Rama podwozia Rama pomocnicza MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 231 IV. Nadwoziem Rysunek 28-IV: Przykład możliwości spawania blach przesuwnych 1 2 T_993_000041_0001_G 1) 2) Spoina boczna i pachwinowa poprzeczna do kierunku działania siły Spawanie otworowe 232Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM IV. Nadwoziem 3.0Nadwozia 3.1 Ciągniksiodłowy 3.1.1 Podwozie i wyposażenia Przeróbka podwozia TGL lub TGM na ciągnik siodłowy może zostać wykonana tylko przez firmę MAN Truck & Bus AG lub dostawców przebudów. Wielkość siodła podawana w dokumentach sprzedaży lub na rysunkach podwozia dotyczy wyłącznie pojazdu standardowego. Elementy wyposażenia, które mają wpływ na ciężar własny pojazdu lub na jego wymiary, w niektórych przypadkach stwarzają konieczność zmiany wielkości siodła. Może to spowodować zmianę obciążenia siodła i całkowitej długości pojazdu. Jeśli podwozie samochodu ciężarowego ma być wykorzystywane jako ciągnik siodłowy lub opcjonalnie jako ciągnik siodłowy lub samochód ciężarowy, to należy zapoznać się z rozdziałem III, punkt 2.3.5. 3.1.2 Wymogi dotyczące nadwozia Należy przestrzegać ogólnych wymagań w zakresie rozplanowania nadwozia z rozdziału IV, punkt 2.0. Naczepa i ciągnik siodłowy stanowią całość. Z tego względu wymagane jest dokładne uzgodnienie wymiarów i wagi, aby wykluczyć przeciążenie lub uszkodzenie. Dlatego należy sprawdzić poniższe elementy: • • • • • Promienie odchylenia Wysokość siodła Obciążenie siodła Swoboda ruchu wszystkich elementów Przepisowe nakładki Wymagany kąt nachylenia wg normy ISO 1726 wynosi z przodu 6°, z tyłu 7°, i na bok 3°. Rożne rozmiary opon, sztywności sprężyn lub wysokości siodła pomiędzy ciągnikiem i naczepą zmniejszają te kąty tak, że mogą one stracić zgodność z normą. Poza nachyleniem naczepy do tyłu należy uwzględnić również nachylenie boczne na zakrętach, resorowanie (prowadnica osi, siłownik hamulcowy, osłony kół), łańcuchy przeciwpoślizgowe, ruch wahadłowy agregatu osi przy pojazdach z podwójną osią i promienie odchylenia (patrz rysunek 29-IV). DWymienione wartości mogą się różnić w przypadku niskich ciągników siodłowych. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 233 IV. Nadwoziem Rysunek 29-IV: Wymiary ciągników siodłowych T_995_000002_0001_G Podczas opracowywania konstrukcji ciągnika siodłowego zaleca się następujące postępowanie przed uruchomieniem. Gwarantuje to, że będzie przestrzegane maksymalne obciążenia siodła z zachowaniem dopuszczonych obciążeń osi i minimalnych obciążeń osi. Ponadto zostanie zagwarantowane, że zachowana jest swoboda ruchu między ciągnikiem siodłowym i naczepą oraz przestrzegane są wymogi ustawowe. • • • • • • • • • zważyć pojazd wykonać obliczenia obciążenia osi ustalić optymalną wielkość siodła sprawdzić przedni promień odchylenia sprawdzić tylny promień odchylenia sprawdzić przedni kąt nachylenia sprawdzić tylny kąt nachylenia sprawdzić całkowitą długość składu składającego się z ciągnika siodłowego i naczepy zamontować właściwy sprzęg siodłowy. Można stosować jedynie homologowane sprzęgi siodłowe i płyty montażowe zgodne z dyrektywą 94/20/WE. Który sprzęg siodłowy zostanie zastosowany, jest zależne od różnych czynników. Podobnie jak w przypadku zaczepów, decydująca jest wielkość D. Dla całego składu siodłowego obowiązuje zawsze mniejsza wielkość D czopa głównego, sprzęgu siodłowego i płyty montażowej. Wielkość D zawsze znajduje się na tabliczkach znamionowych. Wzory do ustalenia wielkości D w przypadku ciągników siodłowych znajdują się w instrukcji „Urządzenia połączeniowe TG“. Płaszczyzna płyty siodła naczepy przy dopuszczalnym obciążeniu siodła powinna być równoległa do jezdni. Wysokość sprzęgu siodłowego i/lub płyty montażowej musi być odpowiednio dopasowana. Montaż sprzęgu siodłowego bez ramy pomocniczej jest niedopuszczalny W niektórych przypadkach możliwy jest tzw. bezpośredni montaż siodła. W tym przypadku sprzęg siodłowy montuje się przy pomocy specjalnych podpór wraz z płytą wzmacniającą (niepodlegającą obowiązkowi homologacji) na ramie pomocniczej, a płyty montażowej się nie stosuje. Wymiary ramy pomocniczej i jakość materiału należy zastosować zgodnie z informacjami zawartymi w rozdziale IV, sekcji 2.2.0. Płyta siodła nie może spoczywać na podłużnicach ramy, lecz wyłącznie na ramie pomocniczej siodła W celu mocowania płyty montażowej dozwolone jest stosowanie wyłącznie śrub firmy MAN lub śrub dopuszczonych przez producenta płyty siodła. 234Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM IV. Nadwoziem Podczas montażu sprzęgu siodłowego i płyty montażowej należy przestrzegać instrukcji/dyrektyw producenta sprzęgów siodłowych. Instalacje przyłączeniowe dla przewodów pneumatycznych, hamulców, elektryki i ABS nie mogą ocierać się o konstrukcję i szczepiać się wzajemnie na zakrętach. Dlatego swoboda wszystkich instalacji podczas jazdy z naczepą na zakrętach powinna być sprawdzona przez wykonawcę. Podczas jazdy bez naczepy wszystkie instalacje muszą być pewnie zamocowane. Wszelkie złącza muszą być zamontowane tak, aby możliwe było pewne i bezpieczne ich podłączanie i rozłączanie. Jeżeli przyłączanie instalacji pneumatycznych i elektrycznych nie jest możliwe z poziomu jezdni, do dyspozycji musi być pomost roboczy oraz przewidziane wejście umożliwiające dostęp do niej. 3.2 Skrzynie załadunkowe i nadwozia typu furgon Wymogi dotyczące nadwozia Należy przestrzegać ogólnych wymagań w zakresie rozplanowania nadwozia z rozdziału IV, punkt 2.0. W celu równomiernego obciążenia podwozia mocowanie nadwozia z reguły jest realizowane poprzez ramę pomocniczą. Nadwozia zamknięte np. nadwozia typu furgon, w stosunku do ramy podwozia powinny wykazywać względną odporność na skręcanie. Aby żądana podatność ramy na skręcanie nie była zakłócana (np. na zakrętach) przez nadwozie, mocowanie nadwozia na jego przednim krańcu powinno być podatne na skręcanie. Jeśli pojazd ma się nadawać do eksploatacji w terenie, to zalecamy mocowanie nadwozia za pomocą podparcia trójpunktowego lub rombowego (zobacz rysunek 30-IV). Rysunek 30-IV:Możliwość podparcia nadwozi odpornych na skręcanie wobec podatnych na skręcanie podwozi z trójpunktowym i rombowym podparciem T_995_000003_0001_G Już podczas planowania nadwozia należy mieć na uwadze swobodę ruchu kół. Należy uwzględnić zapotrzebowanie na dodatkową przestrzeń z poniższych przyczyn: • • • • • obniżenie resorowania pneumatycznego w pełni ugięty element sprężysty zawieszenia podwozia krzyżowanie osi zastosowanie łańcuchów śniegowych przechył boczny pojazdu Uchylne burty nie mogą dotykać podłoża nawet w stanie w obniżonym lub w pełni ugiętym. Należy zapoznać się z rozdziałem IV, punkt 3.9 „Żurawie ładunkowe“ w celu uzyskania informacji dotyczących montażu uchwytów mocujących dostarczonych wózków Należy z nich korzystać w podobny sposób jak z żurawia ładunkowego łączonego siodłowo. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 235 IV. 3.3 Stelaż nośny dla nadwozia wymiennego 3.3.1 Podwozie i wyposażenia Nadwoziem Podwozie serii TGL i TGM nie jest przewidziane do użytku jako pojazd z nadwoziem wymiennym. Dla nadwozia wymiennego przewidziane są serie TGS i TGX. W tym celu dostępne są specjalnie przygotowane fabrycznie podwozia z nadwoziem wymiennym. 3.3.2 Wymogi dotyczące nadwozia Należy przestrzegać ogólnych wymagań w zakresie rozplanowania nadwozia z rozdziału IV, punkt 2.0. Dla serii TGL i TGM nie są dozwolone nadwozia wymienne bez ramy pomocniczej lub z dzieloną ramą pomocniczą. Nadwozia wymienne montowane na podwoziu TGL lub TGM wymagają zasadniczo ramy ciągłej. Bezwzględnie wymagana jest pisemna zgoda firmy MAN w tym przypadku (adres patrz powyżej pod „Wydawca“). Standardowe mocowania zasobników wymiennych są specjalnie przeznaczone dla mocowań nadwozi wymiennych. Jeżeli mocowane są w ten sposób inne rodzaje nadwozi (np. dla betoniarek, wywrotek, ram pomocniczych dla siodeł ze sprzęgami siodłowymi), to należy uzyskać potwierdzenie przydatności od producenta nadwozia lub mocowań. 236Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM IV. 3.4 Nadwoziem Platforma załadowcza Przed montażem platformy załadowczej (także platformy zgarniającej, rampy zgarniającej, rampy załadowczej) należy sprawdzić zgodność z podwoziem pojazdu i nadwoziem. Należy przestrzegać ogólnych wymagań w zakresie rozplanowania podwozia z rozdziału IV, sekcji 1.0 i sekcji 2.0. Montaż platformy załadowczej wpływa na: • • • • • • rozkład obciążenia osi długość nadwozia i długość całkowitą ugięcie ramy ugięcie ramy pomocniczej rodzaj połączenia ramy/ramy pomocniczej elektryczną instalację pokładową (akumulator, generator, okablowanie) Przed montażem platformy załadowczej producent nadwozia musi: • dokonać obliczeń obciążenia osi. • sprawdzić zachowanie przepisowego, minimalnego obciążenia osi przedniej (patrz rozdział III, punkt 2.2.6 „Minimalne obciążenie osi przedniej“). • wykluczyć przekroczenie dozwolonego obciążenia osi. • uwzględnić w projekcie pojazdu obciążenia podpór występujące w przypadku platformy załadowczej • Jeśli to konieczne, to skrócić długość nadwozia i tylnego zwisu lub poszerzyć rozstaw osi. • zapewnić podpory, jeśli są one konieczne w związku z wytrzymałością/sztywnością lub z przyczyn stateczności. • zapewnić akumulatory o wystarczającej pojemności (co najmniej 155 Ah) i generator o wystarczającej mocy (co najmniej 28V 110A, lepiej 28V 120A. Istnieje możliwość nabycia bezpośrednio z fabryki jako wyposażenia specjalnego. • przewidzieć przyłącze elektryczne dla platformy załadowczej (dostępne fabrycznie jako wyposażenie specjalne). • Schematy połączeń/Przyporządkowanie styków Rozdział II Punkt 8.3.2 • przestrzegać przepisów i ustaw specyficznych dla kraju Ustalanie ramy pomocniczej i połączenie ramy/ramy pomocniczej Ustalanie i rozmieszczenie ramy pomocniczej należy wykonać zgodnie z rozdziałem IV, punkt 2.0. Leży to w gestii producenta nadwozia. Musi być zachowana belka poprzeczna końcowa na ramie podwozia. Jeśli belka poprzeczna końcowa nie jest montowana seryjnie, to należy w nią doposażyć (nabycie poprzez dział części zamiennych). Montaż platformy załadowczej bez belki poprzecznej końcowej jest niedozwolony. Poniżej przedstawione są w tabeli niektóre profile ramy pomocniczej. Ta lista (tabela 03-IV) może być niekompletna. Podobnie należy sprawdzić wszystkie dane wymagane do przygotowania projektu. Inne profile stalowe są dopuszczalne, gdy mają, co najmniej takie same wartości w odniesieniu do geometrycznego momentu bezwładności powierzchni Ix, wskaźników oporu przy zginaniu Wx i granicy plastyczności σ0,2. Nie są dopuszczone przez firmę MAN profile z metali nieżelaznych do wykonania profili ramy pomocniczej. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 237 IV. Nadwoziem Tabela 03-IV: Dane techniczne profilu ramy pomocniczej Profil U100/50/5 U100/60/6 U120/60/6 U140/60/6 U160/60/6 U160/70/7 U180/70/7 Wysokość Szerokość Grubość t H B 100 mm 50 mm 100 mm 5 mm 60 mm 120 mm 6 mm 60 mm 140 mm 6 mm 60 mm 160 mm 6 mm 60 mm 160 mm 6 mm 70 mm 180 mm 7 mm 70 mm 7 mm Ix Wx σ0,2 σB 136 cm4 27 cm3 355 N/mm2 520 N/mm2 4 3 2 2 182 cm 281 cm 406 cm 561 cm 716 cm 951 cm 4 4 4 4 4 36 cm 47 cm 58 cm 70 cm 90 cm 3 3 3 3 106 cm 3 355 N/mm 355 N/mm 355 N/mm 355 N/mm 355 N/mm 355 N/mm 2 2 2 2 2 520 N/mm 520 N/mm 520 N/mm 520 N/mm 520 N/mm 520 N/mm Masa 2 2 2 2 2 7,2 kg/m 9,4 kg/m 10,4 kg/m 11,3 kg/m 12,3 kg/m 15,3 kg/m 16,3 kg/m Rysunek 31-IV: Układ współrzędnych i wymiary profilu ramy pomocniczej y t B x H T_678_000001_0001_G Wys Szer Gr wysokość profilu ramy pomocniczej szerokość profilu ramy pomocniczej grubość profilu ramy pomocniczej Aby zapewnić optymalne przenoszenie napędu na ramę podwozia, należy wykonać połączenie pomiędzy ramą podwozia i ramą pomocniczą jako połączenie częściowo sztywne. To oznacza, że rama pomocnicza w obszarze za osią tylną pojazdu musi być połączona do końca ramy sztywno z ramą podwozia (obszar B rysunek 32-IV). Sztywne połączenie musi sięgać do przodu do co najmniej przedniego wspornika wahacza podłużnego osi tylnej (w przypadku resoru powietrznego) lub do przedniego łożyska sprężyny osi tylnej (w przypadku resoru piórkowego) (poz. 2 rysunek 32-IV). IW przednim obszarze ramy pomocniczej za kabiną kierowcy należy wykonać połączenie ramy/ramy pomocniczej w sposób podatny na przesuwanie (obszar A rysunek 32-IV). Należy zapoznać się z informacjami z rozdziału IV, od punktu 2.4 do punktu 2.7. Dane dotyczące mocowania ramy pomocniczej obowiązują zarówno dla pojazdów 2- i 3-osiowych. W zakresie mocowania płyty zabudowy platformy załadowczej należy dodatkowo przestrzegać wytycznych w zakresie montażu producenta platformy załadowczej. 238Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM IV. Nadwoziem Rysunek 32-IV: Przykład montażu platformy załadowczej dla pojazdów 2- i 3-osiowych A B C 1 2 3 T_678_000002_0001_G A B C 1 2 3 T_678_000003_0001_G A) B) C) Obszar podatny na przesunięcia Sztywny obszar przez układ blachy przesuwnej Zwis ramy (odstęp od końca ramy do końca ostatniej osi) 1) 2) 3) Kątowniki mocujące mostkowe Blacha przesuwna Urządzenie platformy załadowczej MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 239 IV. Nadwoziem Podstawy korzystania z tabel platformy załadowczej Wartości w tabelach przedstawiają wartości brzegowe, dla których ze względów wytrzymałościowych/ugięć nie są wymagane punkty podparcia. Są to wartości orientacyjne. Firma MAN zaleca przestrzeganie wartości granicznych w celu uniknięcia uszkodzenia ramy i zapewnienia optymalnego obciążenia pojazdu. Tabele odzwierciedlają część standardowych wielkości platform załadowczych w połączeniu ze standardowymi typami pojazdów. Jeśli platformy załadowcze mają mieć większą ładowność, to wymaga to odrębnego rozpatrzenia. Podstawa tabel platformy załadowczej tworzy najbardziej optymalne obciążenie pojazdu w odniesieniu do dozwolonych obciążeń osi. Na obciążenie osi znaczący wpływ ma zwis osi oraz długość nadwozia. Tabele odnoszą się do standardowej wersji pojazdu (ciężar własny, rozkład obciążenia osi). Wymienione zwisy ramy są obliczane w taki sposób, że przy podanych warunkach brzegowych osiągnięte jest prawie optymalne obciążenie w odniesieniu do minimalnego obciążenia przedniej osi i dopuszczalnego obciążenia tylnej osi. Ramy pomocnicze określone w tabeli 03-IV są sprawdzone pod kątem maksymalnego, dopuszczalnego naprężenia i dopuszczalnego ugięcia. Nie zostały uwzględnione koła, które znajdują się w wersji standardowej pojazdu częściowo ponad górną krawędzią ramy w przypadku w pełni ugiętej osi tylnej. Aby zlikwidować występ kół i zapewnić bezproblemowy montaż nadwozia, w przeciwieństwie do informacji zawartych w tabelach platformy załadowczej musi zostać wybrany w tych przypadkach profil ramy pomocniczej z wystarczającą wysokością. Jeśli wymienione wartości nie są przestrzegane, to odpowiedzialność za przestrzeganie dopuszczalnych ugięć i naprężeń ponosi producent nadwozia, którego zadaniem jest dostarczenie odpowiednio zwymiarowanych ram pomocniczych. Może być konieczna zmiana rozstawu osi lub zmiana zwisu tylnego, aby zachować dozwolony nacisk na osi. Zwisy ramy, które znajdują się w tabelach, nie przedstawiają dostępnych fabrycznie i seryjnie zwisów ramy. Jeśli dopuszczony zwis ramy zostanie przekroczony przez przewidzianą koncepcję nadwozia, to nie należy używać wartości z tabeli. W takiej sytuacji wykonawca musi wykonać osobne rozplanowanie podwozia i ramy pomocniczej. Eksploatacja platformy załadowczej w przypadku pojazdów z osią poprzedzającą i nadążną jest dozwolona jedynie w stanie obniżonym. Tabela 04-IV: Tabela platformy załadowczej TGL pojazdu dwuosiowego (wymiary w mm, ładunki w kg) Zakres obowiązywania: N02, N03, N04, N05, N12, N13, N14, N15 Rozstaw osi 1. i 2. oś 3050 3300 3600 3900 Min. profil ramy pomocniczej Szer. x Wys. x Gr.): Ładowność Platforma załadowcza Kabina kierowcy Dozw. zwis ramy ≤ 1000 C 1650 ≤ 1000 C 1800 100x50x5 2050 100x50x5 C 2000 120x60x6 C 2250 100x60x6 C 2200 160x60x6 ≤ 1500 ≤ 1500 ≤ 1000 ≤ 1500 ≤ 1000 ≤ 1500 C 1600 C 1800 L / LX 1750 C L / LX L / LX L / LX 1700 1950 1950 240Edycja 2015 Wersja 2.0 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 120x60x6 MAN TGL/TGM IV. Nadwoziem Tabela 04-IV: Tabela platformy załadowczej TGL pojazdu dwuosiowego (wymiary w mm, ładunki w kg) Zakres obowiązywania: N02, N03, N04, N05, N12, N13, N14, N15 Rozstaw osi 1. i 2. oś 4200 4500 4850 5200 5550 6700 Ładowność Platforma załadowcza ≤ 1000 Kabina kierowcy Dozw. zwis ramy C 2450 C 2400 L / LX ≤ 1500 L / LX ≤ 1000 2650 C 2600 L / LX ≤ 1000 C 2750 C L / LX C ≤ 1500 L / LX C ≤ 1000 L / LX C ≤ 1500 L / LX ≤ 1000 2650 2600 100x60x6 160x70x7 140x60x6 160x60x6 120x60x6 180x70x7 160x60x6 160x70x7 160x60x6 180x70x7 180x70x7 180x70x7 2800 180x70x7 2850 2750 160x70x7 180x70x7 3250 180x70x7 2800 180x70x7 3250 2800 3400 C 2950 L / LX 140x60x6 3100 C L / LX ≤ 1500 2350 2900 L / LX ≤ 1000 2400 C L / LX ≤ 1500 2150 C L / LX ≤ 1500 2200 Min. profil ramy pomocniczej Szer. x Wys. x Gr.): 3400 2950 180x70x7 180x70x7 180x70x7 180x70x7 180x70x7 180x70x7 Przykład zastosowania tabeli platformy załadowczej TGL pojazdu dwuosiowego: Typ pojazdu:N15 Pojazd - opis wariantu: TGL 12.220 4x2 BL Kabina kierowcy:C Rozstaw osi pomiędzy pierwszą i drugą osią 4500 mm Seryjny zwis ramy: 2475 mm Ładowność platformy załadowczej 1000 kg Z tabeli: Dozwolony zwis ramy 2650 mm min. profil ramy pomocniczej 160x60x6 (Wx 70 cm³, Ix =561 cm4) częściowo na sztywno połączony z ramą podwozia; profil z porównywalnymi danymi technicznymi jest również dozwolony MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 241 IV. Nadwoziem Tabela 05-IV: Tabela platformy załadowczej TGM pojazdu dwuosiowego (wymiary w mm, ładunki w kg) Zakres obowiązywania: N08, N16, N18, N26, N28, N34, N36, N37, N38 Rozstaw osi 1. i 2. oś 3050 3250 Ładowność Platforma załadowcza Kabina kierowcy Dozw. zwis ramy ≤ 1000 C 1350 C 1300 ≤ 1500 C ≤ 1000 C ≤ 2000 ≤ 1500 ≤ 2000 ≤ 1000 3525 ≤ 1500 ≤ 2000 3575 ≤ 1000 ≤ 1500 ≤ 2000 ≤ 1000 3600 / 3650 ≤ 1500 ≤ 2000 ≤ 1000 3825 ≤ 1500 ≤ 2000 ≤ 1000 3875 ≤ 1500 ≤ 2000 C C C L / LX C L / LX C L / LX C C C C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX 1350 1400 1350 1350 1950 1500 1950 1500 1900 1450 1450 1450 1400 1550 1300 1550 1250 1500 1300 2150 1700 2100 1650 2050 1650 1600 1300 1600 1250 1550 1250 242Edycja 2015 Wersja 2.0 Min. profil ramy pomocniczej Szer. x Wys. x Gr.): 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x60x6 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x60x6 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 MAN TGL/TGM IV. Nadwoziem Tabela 05-IV: Tabela platformy załadowczej TGM pojazdu dwuosiowego (wymiary w mm, ładunki w kg) Zakres obowiązywania: N08, N16, N18, N26, N28, N34, N36, N37, N38 Rozstaw osi 1. i 2. oś Ładowność Platforma załadowcza ≤ 1000 3900 ≤ 1500 ≤ 2000 ≤ 1000 3950 ≤ 1500 ≤ 2000 ≤ 1000 4125 ≤ 1500 ≤ 2000 ≤ 1000 4200 / 4250 ≤ 1500 ≤ 2000 ≤ 1000 4425 ≤ 1500 ≤ 2000 ≤ 1000 4500 ≤ 1500 ≤ 2000 MAN TGL/TGM Kabina kierowcy Dozw. zwis ramy C 1600 C 1600 L / LX L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX Edycja 2015 Wersja 2.0 1450 1450 1550 1400 1800 1550 1750 1500 1700 1450 2000 1700 2000 1650 1950 1600 1850 1600 1850 1600 1800 1550 2100 1800 2100 1750 2050 1700 2050 1850 2050 1800 2000 1750 Min. profil ramy pomocniczej Szer. x Wys. x Gr.): 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x60x6 100x50x5 140x60x6 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 120x60x6 100x50x5 160x60x6 100x60x6 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 243 IV. Nadwoziem Tabela 05-IV: Tabela platformy załadowczej TGM pojazdu dwuosiowego (wymiary w mm, ładunki w kg) Zakres obowiązywania: N08, N16, N18, N26, N28, N34, N36, N37, N38 Rozstaw osi 1. i 2. oś Ładowność Platforma załadowcza ≤ 1000 4725 ≤ 1500 ≤ 2000 ≤ 1000 4775 ≤ 1500 ≤ 2000 ≤ 1000 5075 ≤ 1500 ≤ 2000 ≤ 1000 5125 ≤ 1500 ≤ 2000 ≤ 1000 5425 ≤ 1500 ≤ 2000 ≤ 1000 5475 ≤ 1500 ≤ 2000 Kabina kierowcy Dozw. zwis ramy C 2200 C 2150 L / LX L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX 1900 1850 2100 1850 2700 2300 2650 2250 2600 2200 2350 2100 2350 2050 2300 2000 2750 2500 2700 2450 2650 2400 2550 2250 2500 2250 2450 2200 2950 2700 2900 2650 2750 2600 244Edycja 2015 Wersja 2.0 Min. profil ramy pomocniczej Szer. x Wys. x Gr.): 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 120x60x6 100x50x5 100x60x6 100x50x5 140x60x6 100x50x5 160x70x7 120x60x6 100x50x5 100x50x5 100x60x6 100x50x5 140x60x6 120x60x6 100x60x6 100x50x5 160x60x6 120x60x6 180x70x7 160x60x6 100x50x5 100x50x5 140x60x6 100x60x6 160x70x7 140x60x6 140x60x6 100x60x6 160x70x7 140x60x6 180x70x7 160x70x7 MAN TGL/TGM IV. Nadwoziem Tabela 05-IV: Tabela platformy załadowczej TGM pojazdu dwuosiowego (wymiary w mm, ładunki w kg) Zakres obowiązywania: N08, N16, N18, N26, N28, N34, N36, N37, N38 Rozstaw osi 1. i 2. oś Ładowność Platforma załadowcza ≤ 1000 5775 ≤ 1500 ≤ 2000 ≤ 1000 6175 ≤ 1500 ≤ 2000 ≤ 1000 6575 ≤ 1500 ≤ 2000 ≤ 1000 6975 ≤ 1500 ≤ 2000 Kabina kierowcy Dozw. zwis ramy C 2550 C 2550 L / LX L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX C L / LX 2250 2200 2500 2200 2750 2450 2700 2400 2650 2350 2900 2650 2850 2600 2800 2550 3100 2900 3050 2850 3000 2800 Min. profil ramy pomocniczej Szer. x Wys. x Gr.): 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x60x6 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x50x5 120x60x6 100x50x5 100x50x5 100x50x5 100x60x6 100x50x5 140x60x6 100x60x6 100x60x6 100x50x5 120x60x6 100x60x6 160x60x6 140x60x6 Przykład zastosowania tabeli platformy załadowczej TGM pojazdu dwuosiowego: Typ pojazdu:N36 Pojazd - opis wariantu: TGM 13.290 4x4 BL Kabina kierowcy:C Rozstaw osi pomiędzy pierwszą i drugą osią 3950 mm Seryjny zwis ramy: 2125 mm Ładowność platformy załadowczej 1500 kg Z tabeli: Dozwolony zwis ramy 1750 mm min. profil ramy pomocniczej 100x50x5 (Wx 27 cm³, Ix =136 cm4) częściowo na sztywno połączony z ramą podwozia; profil z porównywalnymi danymi technicznymi jest również dozwolony MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 245 IV. Nadwoziem Tabela 06-IV: Tabela platformy załadowczej TGM pojazdu trójosiowego (wymiary w mm, ładunki w kg) Zakres obowiązywania: N26, N44, N46, N48 Rozstaw osi 1. i 2. oś Rozstaw osi 2. i 3. oś Ładowność platformy załadowczej Kabina kierowcy Dozw. zwis ramy 3875 1350 ≤ 1000 ≤ 1500 C ≤ 2000 C 1300 C 1300 4125 1355 ≤ 1000 ≤ 1500 ≤ 2000 ≤ 1000 1350 4425 4725 L / LX ≤ 2000 L / LX ≤ 1500 C ≤ 1000 ≤ 2000 1350 C C C C C ≤ 1000 L / LX ≤ 1500 L / LX ≤ 2000 L / LX ≤ 1500 C ≤ 1500 ≤ 1000 ≤ 2000 ≤ 1000 5075 C ≤ 1500 ≤ 1500 ≤ 2000 1355 C L / LX ≤ 1000 1350 C ≤ 1000 ≤ 2000 1355 C C C C C C ≤ 1000 L / LX ≤ 1500 L / LX ≤ 2000 L / LX ≤ 1500 ≤ 2000 C C min profil ramy pomocniczej (szer. x wys. x gł.): 1300 1850 1800 1800 1700 1350 1650 1350 1650 1300 2050 2000 2000 1850 1550 1850 1500 1800 1500 2250 2200 2200 2100 1750 2050 1750 2050 1700 246Edycja 2015 Wersja 2.0 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 MAN TGL/TGM IV. Nadwoziem Tabela 06-IV: Tabela platformy załadowczej TGM pojazdu trójosiowego (wymiary w mm, ładunki w kg) Zakres obowiązywania: N26, N44, N46, N48 Rozstaw osi 1. i 2. oś 5425 Rozstaw osi 2. i 3. oś 1350 Ładowność platformy załadowczej Kabina kierowcy Dozw. zwis ramy ≤ 1000 C L / LX 2300 ≤ 1500 C L / LX 2250 ≤ 2000 L / LX ≤ 1000 L / LX ≤ 1500 L / LX ≤ 2000 L / LX ≤ 1000 ≤ 1500 ≤ 2000 ≤ 1000 5775 1350 ≤ 1500 ≤ 2000 C C C C 2000 1950 2250 1900 2500 2250 2500 2200 2450 2150 min profil ramy pomocniczej (szer. x wys. x gł.): 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 50 x 5 100 x 60 x 6 100 x 50 x 5 Przykład zastosowania tabeli platformy załadowczej TGM pojazdu trójosiowego: Typ pojazdu:N46 Pojazd - opis wariantu: TGM 26.340 6x2-4 BL Kabina kierowcy:LX Rozstaw osi pomiędzy pierwszą i drugą osią 5775 mm Rozstaw osi pomiędzy drugą i trzecią osią 1350 mm Seryjny zwis ramy: 2675 mm Ładowność platformy załadowczej 1500 kg Z tabeli: Dozwolony zwis ramy 2200 mm min. profil ramy pomocniczej 100x50x5 (Wx 27 cm³, Ix =136 cm4) częściowo na sztywno połączony z ramą podwozia; profil z porównywalnymi danymi technicznymi jest również dozwolony MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 247 IV. 3.5 Nadwoziem Nadwozia z cysternami i zbiornikami W zależności od transportowanego towaru pojazdy powinny być wyposażone przez właściwe placówki zgodnie z narodowymi standardami, wytycznymi i przepisami. Informacji o przewozie niebezpiecznych substancji w Niemczech (zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami) udzielają doradcy do spraw bezpieczeństwa z instytucji nadzoru technicznego (np. DEKRA, TÜV). 3.5.1 Podwozia i wyposażenie Z powodu wysokiego umiejscowienia punktu ciężkości przy nadwoziach z cysternami i zbiornikami zalecamy wyposażyć podwozia w dostępne u producenta pakiety stabilizacyjne do wysokich punktów ciężkości ładunku/ podwozia. 3.5.2 Wymogi dotyczące nadwozia Należy przestrzegać ogólnych wymagań w zakresie rozplanowania nadwozia z rozdziału IV, punkt 2.0. Nadwozia z cysternami i zbiornikami wymagają zazwyczaj ciągłej ramy pomocniczej. Połączenie między nadwoziem a podwoziem musi być w przedniej części tak skonstruowane, by nie upośledzało sztywności skrętnej ramy. Można to osiągnąć poprzez możliwie miękkie w skręcie zawieszenie przednie np. w postaci • • zawieszenia wahliwego (rysunek 33-IV) zawieszenia elastycznego (rysunek 34-IV) Rysunek 33-IV: Łożysko przednie jako zawieszenie wahliwe Rysunek 34-IV: Łożysko przednie jako zawieszenie elastyczne T_995_000004_0001_G 248Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM IV. Nadwoziem Miejsce zawieszenia przedniego powinno znajdować się jak najbliżej środka przedniej osi. W obszarze teoretycznego środka osi tylnej (patrz rozdział III punkt 2.2.1) należy przewidzieć poprzecznie sztywne podparcie nadwozia. W miejscu tym należy zwrócić także uwagę na wystarczająco zwymiarowane, wielkopowierzchniowe połączenie ramy. Odstęp pomiędzy teoretycznym środkiem osi tylnej a środkiem wspornika musi być ≤ 1.000 mm (patrz rysunek 35-IV – pozycja numer 1). Połączenie za kabiną kierowcy musi być tak wykonane, aby w jak najmniejszym stopniu wpływać negatywnie na skręt ramy (patrz rysunek 35-IV – pozycja numer 2). Rysunek 35-IV: Rozmieszczenie zawieszenia cysterny i silosu 1 lt ≤1000 ≥500 2 ≤1400 T_995_000005_0001_G Nadwozia cystern i silosów bez ramy pomocniczej Nadwozia cystern i silosów bez ramy pomocniczej są dopuszczalne dla podwozi wymienionych w tabeli 07-IV. Ponadto bezwzględnie konieczne jest zachowanie liczby punktów zawieszenia i podanych na rysunku 36-IV wymiarów. Wymiary dla pozycji łożysk cysterny odnoszą się do środka 1 osi lub teoretycznego środka osi tylnej (patrz rysunek 36-IV – numer pozycji 1). Tabela 07-IV: Podwozia dla nadwozi cystern bez ramy pomocniczej przy odpowiedniej ilości punktów zawieszenia 2 - punkty zawieszenia 3 - punkty zawieszenia > 3 - punkty zawieszenia Typ Opis wariantu N08 TGM 18.xxx 4x2 BB dopuszczalne dopuszczalne dopuszczalne N44 TGM 26. xxx 6x2-4 LL niedopuszczalne dopuszczalne dopuszczalne N18 N46 TGM 18.xxx 4x2 BL TGM 26. xxx 6x2-4 BL MAN TGL/TGM dopuszczalne niedopuszczalne Edycja 2015 Wersja 2.0 dopuszczalne dopuszczalne dopuszczalne dopuszczalne 249 IV. Nadwoziem Rysunek 36-IV: Wymogi dla łożysk przy konstrukcji bez ramy pomocniczej 1 1 1 T_410_000008_0002_G Przy przekroczeniu podanych wymiarów może dojść do niedopuszczalnie wysokiego ugięcia ramy i wówczas konieczne będzie zastosowanie ciągłej ramy pomocniczej. Podane warunki dla nadwozi bez ramy pomocniczej dotyczą wyłącznie pojazdów stosowanych na drogach utwardzonych. Po zamontowaniu nadwozia należy koniecznie sprawdzić, czy nie występują wstrząsy lub zjawiska negatywnie wpływające na jazdę. Na wstrząsy można wpłynąć prawidłowym umieszczeniem ramy pomocniczej oraz właściwym rozplanowaniem zawieszenia cysterny. 250Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM IV. 3.6 Nadwoziem Nadwozie do zbierania śmieci Nadwozia do zbierania śmieci mogą być wykonane w formie ładowaczy tylnych, ładowaczy bocznych lub ładowaczy czołowych. Oprócz wymogów dotyczących podwozia i nadwozia należy tutaj już na etapie projektu uwzględnić również obowiązujące normy i wytyczne (np. EN 1501). 3.6.1 Podwozie i wyposażenie DUmieszczenie ładowaczy tylnych i bocznych na podwoziach z serii TGL i TGM jest możliwe pod określonymi warunkami. Niezbędne jest jednak przy tym uzyskanie zezwolenia od MAN (adres patrz powyżej pod „Wydawca”). Przy podwoziach TGL i TGM niedopuszczalne są nadwozia z ładowaczami czołowymi. Mogą być one natomiast wykonane na podwoziach z serii TGS. Nadwozia do zbierania śmieci na pojazdach typu N44 i N46 mogą być użytkowane wyłącznie na drogach utwardzonych. Przy tym typie konstrukcji niezbędne jest umieszczenie w tyle ramy końcowego dźwigaru poprzecznego MAN. Jeżeli konieczne jest dodatkowe skrócenie zwisu ramy z tyłu, należy przestrzegać informacji zawartych w rozdziale III punkt 2.3.2. Stosowanie innych poprzecznic na końcu ramy jest niedopuszczalne. 3.6.2 Wymogi dotyczące nadwozia Należy przestrzegać ogólnych wymagań w zakresie rozplanowania nadwozia z rozdziału IV, punkt 2.0. Do nadwozi śmieciarek zaleca się ciągłe ramy pomocnicze. Możliwe są nadwozia z dzielonymi ramami pomocniczymi. W śmieciarkach z wysypem (np. ładowacze tylne) rama pomocnicza musi mieć wystarczająco wysoką sztywność skrętną i wytrzymałość na ciągnięcie. Można to osiągnąć np. poprzez zastosowanie w ramie pomocniczej odpowiednich poprzecznic. Ponadto w tyle należy wykonać wielkopowierzchniowe połączenie z ramą podwozia (np. przy pomocy blach przesuwnych). Jeżeli na nadwoziach śmieciarek mocuje się jeszcze dodatkowe urządzenia, np. żurawie ładunkowe, należy wówczas przestrzegać zapisów poszczególnych rozdziałów w zakresie wytycznych dotyczących nadwozi. Pojazdy - śmieciarki są najczęściej przeznaczone do eksploatacji na utwardzonych drogach. Dlatego w wypadku użytkowania ich na drogach nieutwardzonych należy przewidzieć zastosowanie rozwiązań wzmacniających i wybrać odpowiednie podwozie. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 251 IV. 3.7 Wywrotki 3.7.1 Podwozie i wyposażenie Nadwoziem Tabela 08-IV: Nadwozia z wywrotkami są dopuszczalne przy następujących podwoziach: Seria produkcyjna Liczba osi Resorowanie TGL 2 Pióro-Pióro N12, N13, N14, N15 TGL 2 Pióro-Powietrze N08, N37, N38, N62, N64 TGM 2 2 Pióro-Pióro Pióro-Powietrze N48* TGM 3 Pióro-Pióro Numer typu N02, N03, N04, N05 N18, N36, N63 TGM Produkcja Produkcja od kwietnia 2010 * TGM 6x4 podwozia wywrotek typu N48 są przystosowane do nadwozia wywrotek odchylanych do tyłu. W dokumentach sprzedaży można to rozpoznać po symbolu „-HK“ oznaczającym wywrotki odchylane. Do nadbudowy innych nadwozi (np. z żurawiem ładunkowym, wywrotką wielostronną (konieczne jest uzyskanie zezwolenia z MAN (adres, patrz powyżej pod „Wydawca”). Aby użytkować podwozia z serii TGM o numerze typu N16 jako wywrotki, konieczne jest wyposażenie „Wzmocniony amortyzator do osi przedniej” (kod sprzedaży 366CA). W pojazdach z zawieszeniem pneumatycznym należy - w celu zapewnienia lepszej stabilności - zwrócić uwagę, aby opuścić zawieszenie podczas wykonywania przechyłu. Odchylanie może następować manualnie przez część obsługową ECAS lub w sposób zautomatyzowany przez wyposażenie specjalne, kod sprzedaży 311PH (wpis parametrów ECAS dla opuszczenia resorowania pneumatycznego do ok. 20 mm powyżej zderzaka). Wyposażenie specjalne 311PH automatycznie opuszcza pojazd na zdefiniowany poziom nad zderzakiem, gdy przystawka odbioru mocy jest włączona w stojącym pojeździe. Aby funkcja kodu sprzedaży 311PH była całkowicie aktywowana, musi koniecznie być zachowana kolejność obsługi podczas włączania przystawki odbioru mocy (patrz instrukcja obsługi). Dodatkowo należy sprawdzić, czy na wyświetlaczu nie pojawił się komunikat „Brak poziomu jazdy” i pojazd został obniżony. Jeżeli pojazd nie posiada automatycznego obniżania, użytkownik/kierowca musi skorzystać z ręcznego obniżania zawieszenia pneumatycznego. Jeżeli na podwoziach, które nie są fabrycznie przewidziane do nadwozi z wywrotkami, umieszcza się mostki wywrotek, należy wyposażyć te podwozia w sposób odpowiedni do użytkowania ich jako wywrotki. Może to np. wiązać się z wymianą piór resorów lub stabilizatorów. W takim przypadku konieczne jest uzyskanie zezwolenia ze strony MAN (adres, patrz powyżej pod „Wydawca”). 252Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM IV. 3.7.2 Nadwoziem Wymogi dotyczące nadwozia Należy przestrzegać ogólnych wymagań w zakresie rozplanowania nadwozia z rozdziału IV, punkt 2.0. Nadwozia wywrotek wymagają podwozia skonstruowanego specjalnie do tego typu zastosowania. MAN posiada w swoim programie odpowiednie podwozia, które są dostępne przez MANTED (www.manted.de). Nadwozia wywrotek nie wymagają wykonania w fabryce żadnych zmian w podwoziach, pod warunkiem, że jest zagwarantowane przestrzeganie następujących punktów: • • • • • • Dopuszczalna masa ogólna Dopuszczalne naciski osi Seryjna długość mostu wywrotki Seryjny zwis ramy Seryjny zwis pojazdu Maksymalny kąt wywrotu do tyłu lub na bok ≤ 50° Wszystkie nadwozia wywrotek wymagają ciągłej ramy pomocniczej ze stali (patrz rozdział IV punkt 2.2). Podczas wykonywania przechyłu wywrotki podwozie i rama pomocnicza mogą zostać poddane zwiększonemu obciążeniu skręcającemu. Dlatego rama pomocnicza musi zostać tak wykonana, by zapewnić wystarczającą sztywność skrętną. Sztywność skrętną ramy pomocniczej można zwiększyć np. poprzez usztywnienie diagonalne (patrz rozdział IV punkt 3.9.3). W ramie pomocniczej należy umieścić siłowniki i łożyska wywrotu. Należy przestrzegać następujących danych kluczowych: • • • Kąt wywrotu do tyłu i na bok ≤ 50°. Punkt ciężkości mostu wywrotki z obciążeniem użytkowym może być przy wywrocie tylnym umieszczony za środkiem ostatniej osi tylko wtedy, gdy jest zapewniona stabilność pojazdu (patrz rysunek 37-IV - pozycja nr 1). Wysokość punktu ciężkości (patrz rysunek 37-IV - pozycja nr 2) załadunku podczas wykonywania przechyłu ma duży wpływ na stabilność pojazdu. Jeżeli pojazd jest nawet lekko ukośnie ustawiony, to wysoko położony punkt ciężkości może negatywnie wpłynąć na jego stabilność. Dlatego wykonawca naczepy podczas sprawdzania bezpieczeństwa pojazdu musi uwzględnić możliwy punkt ciężkości załadunku w trakcie wykonywania przechyłu wywrotki. Szczególną uwagę należy zwrócić na materiały trudne do wysypania.. Zalecamy: • umieścić tylne łożysko wywrotu jak najbliżej ostatniej osi tylnej (patrz rozdział II punkt 2.2.1) - wymiar „x“(patrz tabela 07-IV i rysunek 37-IV. Tabela 07-IV: Wywrotka: Maksymalny odstęp między łożyskami wywrotu Podwozie Wymiar x [mm] Pojazdy trzyosiowe (typ N48) ≤ 800 Pojazdy dwuosiowe MAN TGL/TGM ≤ 1200 Edycja 2015 Wersja 2.0 253 IV. Nadwoziem Rysunek 37-IV:Kipper: Empfohlene Maße für Kipperaufbauten 2 1 50° S X 1) 2) T_995_000006_0002_G Punkt ciężkości mostu wywrotki Wysokość punktu ciężkości Ze względu na bezpieczeństwo, warunki eksploatacji lub w wypadku przekroczenia wyżej wymienionych wartości może zaistnieć konieczność wprowadzenia dodatkowych rozwiązań. Np. może okazać się niezbędne zastosowanie podpór hydraulicznych w celu zwiększenia stabilności lub przełożenie określonych urządzeń. Warunkiem jest jednak, aby wykonawca nadwozia sam stwierdził konieczność zastosowania takich działań i je przeprowadził. Aby zapewnić lepszą stabilność i bezpieczeństwo eksploatacji podczas wywrotu do tyłu, w celu ustabilizowania mostu wywrotki należy w określonych warunkach zastosować tzw. „nożyce“ (patrz rysunek 38-IV – nr pozycji 1) i/ lub umieścić podporę na końcu ramy (patrz rysunek 38-IV – pozycja numer 2). Rysunek 38-IV: Wywrotka tylna z nożycami i podporą 1 2 T_995_000007_0001_G W pojazdach z normą emisji Euro 6, w tłumiku gazów spalinowych od strony pojazdu wymagane są elementy dystansowe. Ponadto tutaj, podczas otwierania burt, dochodzi do kolizji z elementami tłumika gazów spalinowych. Przy nadwoziach odchylanych wykonawca nadwozia musi przewidzieć podpory chroniące pracowników w wypadku wykonywania napraw pod odchylonym nadwoziem. 254Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM IV. 3.8 Nadwoziem Bramowiec i hakowiec Podwozia i wyposażenie W przypadku podwozi z numerami typów N01 i N11 (objaśnienie zob. rozdział II, sekcja 2.2) zastosowanie jako bramowiec i hakowiec jest zasadniczo niedozwolone. W podwoziach z numerem typu N44 i N46 (objaśnienie, patrz rozdział II, punkt 2.2) zastosowanie jako bramowiec i hakowiec jest możliwe wyłącznie z zezwoleniem MAN (adres, patrz powyżej pod „Wydawca”). Kątowniki mocujące MAN są przewidziane do mocowania mostków ładunkowych i skrzyń. Z tego względu nie są one odpowiednie do mocowania bramowca i hakowca. W pojazdach z zawieszeniem pneumatycznym należy - w celu zapewnienia lepszej stabilności - zwrócić uwagę, aby opuścić zawieszenie podczas wykonywania przechyłu. Odchylanie może następować manualnie przez część obsługową ECAS lub w sposób zautomatyzowany przez wyposażenie specjalne, kod sprzedaży 311PH (wpis parametrów ECAS dla opuszczenia resorowania pneumatycznego do ok. 20 mm powyżej zderzaka). Wyposażenie specjalne 311PH automatycznie opuszcza pojazd na zdefiniowany poziom nad zderzakiem, gdy przystawka odbioru mocy jest włączona w stojącym pojeździe. Aby funkcja kodu sprzedaży 311PH była całkowicie aktywowana, musi koniecznie być zachowana kolejność obsługi podczas włączania przystawki odbioru mocy (patrz instrukcja obsługi). Dodatkowo należy sprawdzić, czy na wyświetlaczu nie pojawił się komunikat „Brak poziomu jazdy” i pojazd został obniżony. Jeżeli pojazd nie posiada automatycznego obniżania, użytkownik/kierowca musi skorzystać z ręcznego obniżania zawieszenia pneumatycznego. Wymogi dotyczące nadwozia Należy przestrzegać ogólnych wymagań w zakresie rozplanowania nadwozia z rozdziału IV, punkt 2.0. Ponieważ w tym sektorze zabudowy ramy pomocniczej ze względów konstrukcyjnych często nie następują zgodnie z krawędzią ramy głównej, należy zastosować specjalne środki łączące do ramy głównej. Sprawdzone środki mocujące i ich wykonanie oraz umieszczenie są przedstawione w instrukcjach montażu nadwozi producenta. Ze względu na niską wysokość dolnej zabudowy należy skontrolować i zapewnić swobodny bieg wszystkich ruchomych części w zakresie podwozia (np. cylindry hamulcowe, układ przekładni, części prowadzenia osi itp.) i nadwozia (np. cylinder hydrauliczny, przewody, rama przechylna itp.). W razie potrzeby należy zaplanować ramę pośrednią. Dodatkowe działania mogą obejmować ograniczenie drogi sprężyny, ograniczenie ruchu wahadłowego na osi podwójnej. Wymagają one zatwierdzenia przez MAN (adres, patrz wyżej pod „Wydawca”). Przy załadunku i rozładunku podpory na końcu pojazdu są wymagane, jeśli; • • • obciążenie osi tylnej przekracza dwukrotność dopuszczalnego technicznie obciążenia osi tylnej. Należy przy tym uwzględnić nośność opon i obręczy kół. Oś przednia traci kontakt z podłożem. Podnoszenie jest niedopuszczalne ze względów bezpieczeństwa! Stabilność pojazdu nie występuje. Może to występować ze względu na dużą wysokość punktu ciężkości, niedopuszczalne pochylenie boczne przy jednostronnym resorowaniu, jednostronnym osiadaniu na miękkim podłożu itp. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 255 IV. 3.9 Nadwoziem Żuraw ładunkowy Żurawie ładunkowe nadbudowuje się na podwoziach ciężarówek zwykle za kabiną kierowcy lub na tyle pojazdu. Oprócz tego wykorzystuje się podwozia ciężarówek także jako pojazdy nośne żurawia do żurawi nadbudowywanych. Nadwozia żurawia stwarzają wysokie wymogi dla podwozi ciężarówek i wymagają tym samym dokładnego dopasowania między nadwoziem i podwoziem. Zatwierdzenie nadwozia Zezwolenie na zabudowę żurawia jest wymagane tylko wówczas, kiedy przekroczone są zakresy określone w tych wytycznych dotyczących nadwozi. Ma to miejsce w przypadku: • • • • wytycznych nadwozi, które nie pozwalają na spełnienie wymogów dla projektowania nadwozi i ramy pomocniczej (patrz rozdział IV, punkt 2.0. i 3.9.3). przekroczenia podanego maks. całkowitego momentu żurawia według rysunku 40-IV podparcia poczwórnego podparcia specjalnego Odbiór żurawia Zabudowa żurawia i jego działanie wymagają kontroli przez eksperta ds. żurawi lub osoby upoważnionej do kontroli żurawi w zależności od przepisów krajowych przed pierwszym uruchomieniem. Zapewnienie stabilności pozostaje w zakresie odpowiedzialności producenta nadwozia. 3.9.1 Podwozie i wyposażenia W przypadku podwozi z numerami typów N01 i N11 (objaśnienie zob. rozdział II, sekcja 2.2.) zabudowa żurawia ładunkowego jest zasadniczo niedopuszczalna. W przypadku podwozi serii TGM, z numerem typu N16, przy zabudowie żurawia ładunkowego za kabiną kierowcy wymagane jest wyposażenie „Amortyzatory wzmocnione do osi przedniej „ (kod sprzedaży 366CA). Wzmocnione wyposażenie osi W zależności od wielkości żurawia (waga i położenie punktu ciężkości) i położenia żurawia (za kabiną kierowcy lub z tyłu) pojazdy należy wyposażyć we wzmocnione sprężyny, wzmocniony stabilizator lub wzmocnione amortyzatory, jeśli występuje możliwość ich dostarczenia. Takie działania zmniejszają skrzywienie podwozia (np. przez mniejsze amortyzowanie wzmocnionych sprężyn) i redukują skłonność do przechylania. Mimo to w nadwoziach z żurawiem nie zawsze możliwe jest uniknięcie skrzywienia ze względu na przeniesienie punktu ciężkości pojazdu. Dostarczone fabryczne kątowniki mocujące mostkowe są nieodpowiednie do nadwozi z żurawiem ładunkowym. Jeśli na podwoziu nie występuje końcowy dźwigar poprzeczny (seria TGL/TGM, jeśli nie zamówiono wyposażenia przyczepy), wówczas należy doposażyć końcowy dźwigar poprzeczny do zabudowy tylnego żurawia ładunkowego. Podparcie pojazdów Dla pojazdów z podparciami należy zapoznać się dodatkowo z informacjami z rozdziału IV punktu 1.6. 256Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM IV. 3.9.2 Nadwoziem Wymogi dotyczące nadwozia Informacje ogólne Należy przestrzegać ogólnych wymagań w zakresie rozplanowania nadwozia z rozdziału IV, punkt 2.0. Masa własna i moment całkowity żurawia ładunkowego muszą być dopasowane do stosowanego podwozia. Obciążenia osi Maksymalne dopuszczalne obciążenie osi w trybie żurawia (przy stojącym pojeździe) nie może wynosić więcej niż dwukrotność dopuszczalnego technicznie obciążenia osi. Należy uwzględnić współczynniki zderzeniowe producentów żurawia. Należy ograniczyć zakres odchylania żurawia ładunkowego, jeśli dopuszczalne naciski na oś lub zapewnienie stabilności tego wymagają. Asymetryczny montaż żurawia jest niedopuszczalny, jeśli wynikają z tego nierównomierne naciski na koło (patrz rozdział III, punkt 2.2.6). Producent nadwozia musi zapewnić odpowiednie wyrównanie. Podparcie i stabilność Za stabilność odpowiada między innymi sztywność skręcania całego układu ramy. Należy przy tym uwzględnić to, że wysoka sztywność skręcania układu ramy redukuje komfort jazdy i możliwości jazdy terenowej pojazdu. Liczba podparć, a także ich położenie i rozpiętość są oznaczane przez producenta żurawia na podstawie obliczenia stabilności i obciążenia pojazdu. Ze względów technicznych MAN może żądać podparcia poczwórnego. Podczas pracy żurawia podpory muszą być zawsze wysunięte do poziomu równego z podłożem. Należy je odpowiednio przesuwać przy załadunku i przy rozładunku. Ze względów stabilności konieczne jest podawanie ewentualnego koniecznego balastu ze strony producenta żurawia. Wybieg ramy pomocniczej przez łożysko sprężyny Jeśli rama pomocnicza nie sięga poza tylny kozioł sprężynowy osi przedniej, nie ma możliwości zabudowy żurawia za kabiną kierowcy. Dotyczy to z reguły podwozi z kabinami L, LX i kabiną podwójną. Tutaj należy zweryfikować nadwozie indywidualnie i z zachowaniem dopuszczalnych naprężeń materiału. Cechy szczególne tylnego żurawia ładunkowego łączonego siodłowo W przypadku żurawia podłączonego siodłowo i pracy bez przyczepy w układzie siodłowym muszą występować zabezpieczenia przed najechaniem od dołu i wymagane ustawowo oświetlenie. Na konsolach montażowych do łączonych siodłowo tylnych żurawi ładunkowych przy pracy z przyczepą należy montować drugi hak holowniczy. Taki hak holowniczy jest połączony z zamontowanym na pojeździe przez uchwyt pociągowy (patrz 39-IV). Należy stosować się do wskazówek w instrukcji „Urządzenia łączące TG”. Połączenie siodłowe i nadwozie muszą bezpiecznie przyjmować i przenosić siły powstające w trybie pracy z przyczepą. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 257 IV. Nadwoziem W trybie pracy z przyczepą długość całkowita przedłuża się odpowiednio do odległości obu haków holowniczych o wymiar L (patrz rysunek 39-IV). Rysunek 39-IV: Połączenie siodłowe do tylnego żurawia ładunkowego L T_995_000008_0001_G Należy uwzględniać zwiększoną długość nawisu ze względu na połączenie siodłowe. Punkt ciężkości ciężaru użytecznego zmienia się, w zależności od tego, czy żuraw jest łączony siodłowo, czy też nie. Dla osiągnięcia największego możliwego ciężaru użytkowego bez przekraczania przy tym dopuszczalnych nacisków na oś, rekomendujemy wyraźne oznaczanie punktu ciężkości ciężaru użytecznego z i bez żurawia na nadwoziu. 258Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM IV. 3.9.3 Nadwoziem Wymogi dla ramy pomocniczej do nadwozi z żurawiem ładunkowym Informacje ogólne Producent nadwozia lub żurawia musi zadbać o wystarczające mocowanie żurawia i ramy pomocniczej. Siły robocze włącznie z współczynnikami bezpieczeństwa muszą być bezpiecznie przyjmowane. Dla nadwozia z żurawiem ładunkowym należy zaplanować każdorazowo ramę pomocniczą, także przy całkowitych momentach żurawia, jak obliczeniowy potrzebny moment bezwładności powierzchni poniżej 175 cm4, należy zamontować ramę pomocniczą z momentem bezwładnościowym powierzchni co najmniej 175 cm4. Całkowity moment żurawia Podstawa obliczeniowa tworzy maksymalny moment całkowity, a nie moment podnoszenia. Moment całkowity wynika z wagi własnej i siły podnoszenia żurawia ładunkowego przy rozciągniętym ramieniu. Obliczenia całkowitego momentu żurawia, patrz poniżej wzór 02-IV. Rysunek 40-IV: Momenty w żurawiu ładunkowym a GKr GH b T_995_000009_0001_G Formuła 02-IV:Moment całkowity żurawia ładunkowego g • s • (GKr • a + GH • b) MKr = 1000 Oznaczają one: a = b = GH = GH = MKr = s = g = odległość punktu ciężkości żurawia od środka kolumny żurawia w [m], ramię żurawia rozciągnięte i wysunięte do długości maksymalnej. odległość maksymalnego ciężaru podnoszenia od środka kolumny żurawia w [m], ramię żurawia rozciągnięte i wysunięte do długości maksymalnej. ciężar podnoszenia żurawia ładunkowego w [kg] ciężar żurawia ładunkowego w [kg] moment całkowity w [kNm] współczynnik zderzeniowy według danych producenta żurawia (zależnie od sterownika żurawia), każdorazowo ≥ 1 przyspieszenie ziemskie 9,81[m/s²] Wykonanie ramy pomocniczej Przy montażu żurawia ładunkowego za kabiną kierowcy należy zamknąć ramę pomocniczą co najmniej w zakresie żurawia do skrzyni. Jeśli żuraw ładunkowy jest montowany z tyłu, od końca ramy do co najmniej miejsca przed przednim prowadzeniem tylnej osi należy zastosować profil zamknięty. Oprócz tego dla zwiększenia sztywności w ramie pomocniczej należy zaplanować wiązanie krzyżowe lub równowartościową konstrukcję. (patrz także rozdział IV punkt 2.2.) MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 259 IV. Nadwoziem Żurawie ładunkowe montuje się często w połączeniu z innymi nadwoziami, dla których również konieczna jest rama pomocnicza (np. wywrotka). W takich przypadkach rama pomocnicza dzieli się zwykle na kilka zakresów ramy pomocniczej. Należy unikać przeskoków sztywności w przejściach między zakresami. Jeśli ma być stosowany ciągły profil ramy pomocniczej, należy zastosować ramę pomocniczą z większą wytrzymałością i sztywnością dla całej konstrukcji nadwozia. Dla zapewnienia stabilności w trybie żurawia, należy wykonywać ramę pomocniczą w zakresie między dwoma wspornikami z wystarczającą sztywnością w zakresie skrętów. Podnoszenie pojazdu przy użyciu podpór żurawia jest ze względów wytrzymałości dopuszczalne tylko wówczas, kiedy konstrukcja ramy pomocniczej przyjmuje wszystkie siły wynikają z pracy żurawia i nie jest połączona w postaci odpornej na przesuwanie z ramą podwozia (np. żurawie samochodowe). Dla zabezpieczenia ramy pomocniczej w zakresie żurawia rekomendujemy montaż dodatkowego górnego pasa (płyty zużywalnej), dla uniknięcia wprowadzania podstawy żurawia w ramę pomocniczą. Grubość dodatkowego górnego pasa powinna wynosić w zależności od wielkości żurawia 8-10 mm. Uproszczone projektowanie ramy pomocniczej Metoda i przyporządkowanie całkowitego momentu żurawia do momentu bezwładności żurawia w zależności od ramy podwozia obowiązują dla nadwozi żurawi za kabiną kierowcy lub na końcu ramy z podwójnym podparciem. Współczynniki bezpieczeństwa są już ujęte, należy uwzględnić całkowity moment bezwładności żurawia MKr z współczynnikiem zderzeniowym według danych producenta żurawia (patrz wzór 02-IV). Swobodny bieg wszystkich ruchomych części pozostaje nieuwzględniony w tej ocenie i dlatego wymaga ponownej kontroli z wybranymi wymiarami. Dla TGL w odniesieniu do określania potrzebnego momentu bezwładności powierzchni ramy pomocniczej przy określonym momencie całkowitym żurawia obowiązuje niżej wymieniony wykres według rysunku 41-IV, dla TGM obowiązuje wykres według rysunku 42-IV. Przykład korzystania z wykresów na rysunkach 41-IV - 45-IV: Dla pojazdu TGM 18.xxx 4x2 BB, Typ N08, numer ramy profilu 39 (patrz rozdział III, punkt 4.3.) należy oznaczyć ramę pomocniczą, jeśli dźwig jest montowany z momentem całkowitym 150 kNm. Rozwiązanie: Na rysunku 43-IV na wykresie oznacza się minimalny moment bezwładności powierzchniowej ok. 1750 cm4. Jeśli profil U o szerokości 80 mm i grubości 8 mm z przekładką o grubości 8 mm jest zamknięty do skrzyni, konieczna jest wysokość profilu co najmniej 190 mm, patrz wykres na 44-IV. Jeśli dwa profile U z szerokością / grubością = 80/8 łączy się do skrzyni, wysokość minimalna zmniejsza się do ok. 160 mm, patrz rysunek 45-IV. W przypadku odczytanych wartości, których wartość profilu nie jest dostępna, należy zaokrąglić je w górę do następnej dostępnej wartości. Zaokrąglanie w dół jest niedozwolone. Otwarty profil U według rysunku 43-IV nie może być stosowany w zakresie żurawia. Przedstawia się go tu tylko z tego powodu, że zastosowanie wykresu jest możliwe także dla innych nadwozi. 260Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM IV. Nadwoziem Profil Nr. 36: U 220/70/4,5 Profil Nr. 5: U 220/70/6 erforderliches Hilfsrahmen-Trägheitsmoment [ cm4 ] 20 40 60 80 100 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 Rysunek 41-IV: Całkowity moment żurawia i moment bezwładności powierzchni w TGL Krangesamtmoment [ kNm ] T_993_000011_0001_D MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 261 262Edycja 2015 Wersja 2.0 40 60 80 100 120 140 160 400 600 800 1000 1200 2000 2200 Profil Nr. 41: U 270/70/8 1800 Profil Nr. 39 & 40: U 270/70/7 1600 Profil Nr. 38: U 220/70/8 1400 Profil Nr. 37: U 220/70/7 erforderliches Hilfsrahmen-Trägheitsmoment [ cm4 ] 200 2400 2600 2800 IV. Nadwoziem Rysunek 42-IV: Całkowity moment żurawia i moment bezwładności powierzchni w TGM T_993_000012_0001_D MAN TGL/TGM Krangesamtmoment [ kNm ] MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 0 80 100 120 140 160 180 200 220 240 260 280 400 600 800 3 4 U80...220/60/6 U80...280/60/7 2 1200 1 3 6 U80...280/70/7 6 5 1400 1600 1800 U80...220/70/6 1000 1 Flächenträgheitsmoment [ cm4 ] 200 Offenes U-Profil 2200 U80...220/80/6 U80...280/70/8 2000 2400 8 7 2600 2 B S 7 5 U80...280/80/8 U80...280/80/7 3000 3200 t 2800 4 H 3400 8 IV. Nadwoziem Rysunek 43-IV: Momenty bezwładności powierzchni profili U T_993_000013_0001_D 263 Höhe des Profils [ mm ] 0 80 100 120 TGS 80 0 60 0 40 0 20 0 3 4 U80...220/60/6 U80...280/60/7 1 2 Flächenträgheitsmoment [ cm4 ] 00 140 10 160 00 180 12 200 TGM 3 1 00 6 U80...280/70/7 U80...220/70/6 16 220 00 14 00 18 240 22 00 20 260 24 00 6 5 00 00 32 00 28 26 00 U80...220/80/6 U80...280/70/8 30 00 36 8 00 B t 7 U80...280/80/8 U80...280/80/7 38 00 7 4 5 H 00 t 00 40 2 8 46 00 280 00 42 264Edycja 2015 Wersja 2.0 44 U-Profile zum Kasten geschlossen IV. Nadwoziem Rysunek 44-IV: Momenty bezwładności powierzchni zamkniętych profili U T_993_000014_0001_D MAN TGL/TGM 34 00 Höhe des Profils [ mm ] 0 80 100 120 140 160 180 200 220 18 00 14 00 10 00 60 0 20 0 3 4 U80...220/60/6 U80...280/60/7 1 2 Flächenträgheitsmoment [ cm4 ] 00 22 6 3 U80...280/70/7 U80...220/70/6 1 26 00 240 30 00 260 6 46 00 42 00 00 U80...220/80/6 U80...280/70/8 38 5 2 50 00 280 54 00 8 7 58 00 B 7 B 5 U80...280/80/8 U80...280/80/7 4 00 H 00 Edycja 2015 Wersja 2.0 66 MAN TGL/TGM 62 Zwei gleiche U-Profile geschachtelt 8 00 70 IV. Nadwoziem Rysunek 45-IV: Momenty bezwładności powierzchni połączonych profili U T_993_000015_0001_D 265 34 00 Höhe des Profils [ mm ] IV. 3.10 Nadwoziem Mieszalnik transportowy 3.10.1 Podwozia i wyposażenie Firma MAN ma w asortymencie sprzedażowym podwozia, które są przygotowane do zabudowy betoniarki. Takie podwozia są oznaczone w dokumentacjach sprzedażowych jako „TM”, co oznacza betoniarkę. Wymogi po stronie mechanizmu jezdnego są zawarte w zakresie dostawy. Podwozia do betoniarek dla zmniejszenia skłonności do przechylania są wyposażone w stabilizatory na obu osiach tylnych i w odpowiednio przystosowane resory. Tabela 10-IV: Dostępne fabrycznie podwozia betoniareke Numer typu N48 Opis wariantu TGM 26.xxx 6X4 BB Nadwozia betoniarek do niewymienionych w tabeli 10-IV podwozi TGL lub TGM należy przedstawić do kontroli w MAN ze zwykłymi dokumentami (adres, patrz powyżej pod „Wydawca”). Napęd betoniarki następuje ogólnie przez umieszczoną po stronie koła zamachowego przystawkę odbioru mocy (SSNA) na silniku. Szczegółowe objaśnienia dotyczące przystawki odbioru mocy zawiera oddzielna dokumentacja ‚Przystawki odbioru mocy’. 266Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM IV. Nadwoziem 3.10.2 Wymogi dotyczące nadwozia Należy przestrzegać ogólnych wymagań w zakresie rozplanowania nadwozia z rozdziału IV, punkt 2.0. Na rysunku 46-IV przedstawiony jest przykład układu blachy przesuwnej dla podwozia betoniarki. Nadbudowa następuje na niemal całej długości w postaci nieruchomej w zakresie przesuwu, nie dotyczy to przedniego końca ramy pomocniczej przed łożyskowaniem bębna. Pierwsze dwie blachy przesuwne muszą występować w zakresie przednich kozłów łożyskowych bębna. Dla dodatkowych objaśnień dotyczących mocowań ramy pomocniczej, patrz rozdział IV, punkt 2.4. „Mocowania ramy pomocniczej i nadbudowy”. Grubość blach przesuwnych powinna wynosić 8 mm, a jakość materiału powinna odpowiadać co najmniej jakości S355J2G3 (St52-3). 130 300 45 Rysunek 46-IV: Zabudowa betoniarki T_995_000010_0001_G Przy zabudowie na innych podwoziach (np. podwozia wywrotki) zakłada się, że wyposażenie resorów i stabilizatorów osi i układ blachy przesuwnej jest dopasowywane do porównywalnego podwozia betoniarki. Układ blachy przesuwnej podwozi wywrotki lub kątowników mocujących do mostków załadunkowych jest nieodpowiedni do zabudowy betoniarki. Przenośniki taśmowe do betonu lub pompy do betonu w połączeniu z nadwoziem betoniarki nie mogą być montowane na seryjnych podwoziach betoniarek. W określonych warunkach konieczna jest inna konstrukcja ramy pomocniczej niż ta w zwykłej ramie pomocniczej betoniarki lub wiązanie krzyżowe na końcu ramy (podobnie jak w przypadku zabudowy tylnego żurawia załadunkowego: Patrz rozdział IV punkt 3.9.3 ‚Rama pomocnicza dla żurawia załadunkowego‘). Zezwolenie ze strony MAN (adres patrz powyżej pod „Wydawca”) jest równie konieczne, jak zezwolenie producenta betoniarki. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 267 IV. 3.11 Nadwoziem Wciągarka linowa Wymogi dotyczące nadwozia Należy przestrzegać ogólnych wymagań w zakresie rozplanowania nadwozia z rozdziału IV, punkt 2.0. Przy zabudowie wciągarki linowej decydujące są następujące aspekty: • • • Siła pociągowa Położenie montażowe: - Zabudowa z przodu - Zabudowa na środku - Zabudowa z tyłu - Zabudowa boczna Rodzaj napędu: -mechaniczny -hydrauliczny -elektryczny -elektromechaniczny -elektrohydrauliczny. Części pojazdu, np. osie, resory, ramy itp. nie mogą być przeciążone przez eksploatację wciągarki linowej. Dotyczy to w szczególności odmiennego od osi wzdłużnej pojazdu kierunku siły pociągowej wciągarki. Ewentualnie konieczne jest zależne od kierunku siły pociągowej automatyczne ograniczenie siły pociągowej. Każdorazowo należy zwracać uwagę na prawidłowe prowadzenie liny. Linę należy prowadzić poprzez jak najmniej skrętów. Równocześnie żadna część nie może być ograniczona pod względem działania. Przy zabudowie przedniej wciągarki linowej maksymalna siła pociągowa wciągarki jest ograniczona przez dopuszczany technicznie ciężar na osi przedniej. Dopuszczalny technicznie ciężar na osi przedniej jest podany na tabliczce znamionowej pojazdu i w dokumentach pojazdu. Projektowanie wciągarki z siłami pociągowymi, które wykraczają poza dopuszczalny technicznie ciężar na osi przedniej, bez wcześniejszych uzgodnień z MAN (adres, patrz wyżej pod „Wydawca”), jest niedopuszczalne. Ze względu na lepszą możliwość regulacji i zabudowy wciągarki należy preferować hydrauliczny napęd wciągarki. Należy uwzględnić stopień skuteczności pompy hydraulicznej i silnika hydraulicznego (patrz także rozdział V „Obliczenia”). Należy sprawdzić, czy występujące pompy hydrauliczne, np. żurawia ładunkowego lub wywrotki, mogą być także stosowane. Przez to można w niektórych warunkach zabudowy uniknąć licznych dodatkowych przystawek odbioru mocy. Przy przekładni ślimakowej wciągarek mechanicznych należy zwracać uwagę na dopuszczalną wejściową prędkość obrotową (z reguły < 2.000/min.). Należy odpowiednio wybrać przełożenie przystawki odbioru mocy. Należy uwzględnić niski stopień skuteczności przekładni ślimakowej przy oznaczaniu wymaganego minimalnego momentu obrotowego na przystawce odbioru mocy. Dla wciągarek napędzanych elektrycznie, elektromechanicznie lub elektrohydraulicznie należy przestrzegać wskazówek w rozdziale III, punkt 8.0, ‚Elektryka i elektronika’. Należy uwzględnić moc generatora i akumulatora. Przy każdej zabudowie wciągarki należy stosować się także do przepisów montażowych producenta wciągarki i ewentualnych urzędowych przepisów bezpieczeństwa. 3.12 Nadwozie z obrotnicą Wymogi dotyczące nadwozia Należy przestrzegać ogólnych wymagań w zakresie rozplanowania nadwozia z rozdziału IV, punkt 2.0. Porównywalne ze złączem siodłowym nadwozie z obrotnicą zawsze potrzebuje ramy pomocniczej. Umieszczenie punktu obrotu dla nadwozia z obrotnicą za teoretycznym środkiem tylnej osi należy skontrolować pod względem rozkładu nacisku na oś i właściwości jezdnych. W takim przypadku konieczne jest zezwolenie ze strony MAN (adres, patrz powyżej pod „Wydawca”). 268Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM NOTATKA MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 269 NOTATKA 270Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM V. Obliczenia MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 271 V. 1.0 Obliczenia Informacje ogólne Jeśli nie zaznaczono inaczej: wszystkie wymiary w mm, wszystkie ciężary w kg. Pod pojęciem „ciężaru” lub „obciążenia” rozumie się masę pojazdu lub części w stanie statycznym (spoczynku). Dodatkowe ogólne objaśnienia są zawarte w www.manted.dew zakresie „Dokumentacja / Pomoc“. Wymagana jest rejestracja. 1.1 Prędkość Dla określania prędkości pojazdu z prędkości obrotowej silnika, wielkości opony i przełożenia całkowitego obowiązuje ogólnie: Wzór 01-V: Prędkość v = 0,06 • nMot • U i G • iv • i A Dla określania teoretycznej prędkości maksymalnej (lub też warunkowanej przez typ konstrukcji prędkości maksymalnej) oblicza się 4% przewyższenia prędkości obrotowej silnika (stały czynnik 0,0624). Wzór ma następującą postać: Wzór 02-V: Teoretyczna prędkość maksymalna v = 0,0624 • nMot • U i G • iv • i A We wzorze oznaczają: v nMot U iG iV iA 0,06 0,0624 prędkość jazdy [km/h] prędkość obrotowa silnika [1/min] obwód toczenia się opony w [m] przełożenie przekładni przełożenie przekładni rozdzielczej przełożenie osi napędowej stały współczynnik przeliczeniowy m/min. na km/h stały współczynnik przeliczeniowy z 4% przewyższenia prędkości obrotowej silnika Wskazówka: W pojazdach z ogranicznikami prędkości dyrektywa 92/24/EEC reguluje, że warunkowana przez typ konstrukcji prędkość maksymalna 90 km/h nie może zostać przekroczona. Uwaga: Te obliczenia służą wyłącznie określeniu teoretycznej prędkości końcowej, którą ustawia się na podstawie proporcji prędkości obrotowej i przełożenia. Wzór nie uwzględnia, że rzeczywista prędkość maksymalna jest niższa, jeśli opory jazdy przeciwdziałają siłom napędowym. Szacowanie rzeczywistej możliwej do osiągnięcia prędkości na podstawie obliczenia wydajności jazdy przy którym uwzglęnia się z jednej strony opór powietrza, toczenia i wzniesień, a siłę napędową z drugiej, jest zawarte w rozdziale V w punkcie 1.8 „Opory jazdy”. 272Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM V. Obliczenia Przykład: Obliczenie prędkości Dane: Wielkość opon Obwód toczenia: Przekładnia: Przełożenie przekładni na najwolniejszym biegu: Przełożenie przekładni na najszybszym biegu: Minimalna prędkość obrotowa silnika przy maksymalnym momencie prędkości obrotowej: Maksymalna prędkość obrotowa silnika: Przełożenie przekładni rozdzielczej G 172 na biegu drogowym: Przełożenie przekładni rozdzielczej G 172 na biegu terenowym: Przełożenie osi: 315/80R 22,5 3,280 m ZF 16S2522TO 13,80 0,84 1 000/min 1 900/min 1,007 1,652 4,00 Poszukiwane: 1. Prędkość minimalna na biegu terenowym przy maksymalnym momencie obrotowym 2. Teoretyczna prędkość maksymalna bez ograniczników prędkości Rozwiązanie 1: v = 0,06 • 1000 • 3,280 13,8 • 1,652 • 4,00 v = 2,16 km/h Rozwiązanie 2: v = 0,0624 • 1900 • 3,280 0,84 • 1,007 • 4,00 v = 115 km/h teoretycznie możliwe jest 115 km/h, poprzez ogranicznik prędkości ustawione jest jednak 90 km/h (elektroniczny ogranicznik prędkości 89 km/h + 1 km/h tolerancji). 1.2 Stopień skuteczności Stopień skuteczności to stosunek wyprowadzanej mocy do doprowadzanej mocy. Przy tym wyprowadzana moc jest zawsze mniejsza niż moc doprowadzana, dlatego stopień skuteczności η wynosi zawsze < 1 lub < 100% Wzór 03-V: Stopień skuteczności Pab η = Pzu MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 273 V. Obliczenia We wzorze oznaczają: Pzu Pab η doprowadzana moc [kW] wyprowadzana / potrzebna moc [kW] stopień skuteczności Wskazówka: W przypadku kilku agregatów, które przełącza się kolejno, pojedyncze stopnie skuteczności są mnożone. Przykład: Pojedynczy stopień skuteczności Dane: Stopień skuteczności pompy hydraulicznej η = 0,7 Potrzebna mocPab = 20 kW Poszukiwane: Jak duża jest moc doprowadzana Pzu? Rozwiązanie: Pab Pzu = η 20 Pzu = 0,7 Pzu = 28,6 kW Przykład: Kilka stopni skuteczności Dane: Jedna pompa napędza przez system wałów przegubowych z dwoma przegubami jeden silnik hydrauliczny. Moc wyprowadzana Pab wynosi 20 kW. Pojedyncze stopnie skuteczności: Pompa hydrauliczna: Wał przegubowy, przegub a: Wał przegubowy, przegub b: Silnik hydrauliczny: η1 η2 η3 η4 = = = = 0,7 0,95 0,95 0,8 Poszukiwane: Jak duża jest moc doprowadzana Pzu? Rozwiązanie: Całkowity stopień skuteczności: ηges = η1 • η2 • η3 • η4 ηges = 0,51 ηges = 0,7 • 0,95 • 0,95 • 0,8 Moc doprowadzana: 20 Pzu = 0,51 Pzu = 39,2 kW 274Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM V. 1.3 Obliczenia Siła pociągowa Siła pociągowa zależy od: • • • Moment obrotowy silnika Całkowite przełożenie (włącznie z kołami) Stopień skuteczności przenoszenia sił Wzór 04-V: Siła pociągowa 2 • � • MMot • η • iG • iV • iA Fz = U We wzorze oznaczają: FZ MMot η iG iV iA U siła pociągowa [N] moment obrotowy silnika [Nm] całkowity stopień skuteczności w wiązce napędowej (wartości orientacyjne, patrz tabela 02-V, rozdział V punkt 1.4.3) przełożenie przekładni przełożenie przekładni rozdzielczej przełożenie osi napędowej obwód toczenia się opony [m] Przykład siły pociągowej, patrz rozdział V, punkt 1.4.3 „Obliczanie zdolności pokonywania wzniesień”. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 275 V. 1.4 Zdolność pokonywania wzniesień 1.4.1 Odcinek drogi z wzniesieniem lub spadkiem Obliczenia Zdolność pokonywania wzniesień przez pojazd podaje się w %. Przykładowo zapis 25% oznacza, że na długości poziomej l = 100 m pokonywana jest wysokość h = 25 m. Odpowiednio dotyczy to także spadków. Rzeczywisty pokonany odcinek drogi c oblicza się wówczas z: Wzór 05-V: Odcinek drogi z wzniesieniem lub spadkieme 2 c = I + h2 = I • 1+ p 2 100 We wzorze oznaczają: c l h p odcinek drogi [m] pozioma długość wzniesienia / spadku [m] pionowa wysokość wzniesienia / spadku [m] wzniesienia / spadek [%] Przykład: Dane: Wartość wzniesienia p = 25 %. Poszukiwane: Jak duży jest pokonany odcinek drogi na długości 200 m? Rozwiązanie: c = I2 + h2 = 200 • 1+ 25 2 100 c = 206 m 276Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM V. 1.4.2 Obliczenia Kąt wzniesienia lub spadku Kąt wzniesienia lub spadku α oblicza się z: Wzór 06-V: Kąt wzniesienia lub spadku tan α = p 100 , α = arctan p 100 , sin α = h c , α = arcsin h c We wzorze oznaczają: α p h c kąt wzniesienia [°] wzniesienia / spadek [%] pionowa wysokość wzniesienia / spadku [m] odcinek drogi [m] Przykład: Obliczani kąta wzniesienia Dane: Wzniesienie p wynosi 25% Poszukiwane: Jak duży jest kąt wzniesienia? Rozwiązanie: p 25 = –––– tan α = 100 100 α = arctan 0,25 α = 14° zn W ek ad Sp 35 30 25 20 1:1 90 1:1,1 80 1:1,3 70 1:1,4 1:1,7 1:2 1:2,5 15 30 1:3,3 10 20 1:5 10 1:10 5 0 MAN TGL/TGM 100 Wzniesienie 40 ie si en i e 45 0 Edycja 2015 Wersja 2.0 Stosunek wzniesienia Rysunek 01-V: Stosunek wzniesienia, wzniesienie, kąt wzniesienia T_997_000001_0001_G 277 V. 1.4.3 Obliczenia Obliczanie zdolności pokonywania wzniesień Zdolność pokonywania wzniesień zależy od: • • • • Siła pociągowa (patrz wzór 04-V, rozdział V, punkt 1.3) Całkowita masa pociągowa włącznie z masą całkowitą przyczepy lub naczepy Opór toczenia się Zamknięcie siłowe (tarcie) Dla zdolności pokonywania wzniesień (bez uwzględniania zamknięcia siłowego opon na jezdni) obowiązuje: Wzór 07-V: Zdolność pokonywania wzniesień bez uwzględniania zamknięcia siłowego opon na jezdni p = 100 • Fz 9,81 • Gz - fR We wzorze oznaczają: p Fz Gz fR zdolność pokonywania wzniesień [%] siła pociągowa w [N] obliczana według wzoru 04-V całkowita masa pociągowa w [kg] współczynnik oporu toczenia się kół, patrz tabela 01-V Wzór 07-V określa zdolność pokonywania wzniesień dla obliczanego pojazdu na podstawie jego właściwości • • • Moment obrotowy silnika Przełożenie przekładni, przekładnia rozdzielcza, napęd osiowy i opony całkowita masa pociągowa. Ocenia się wyłącznie zdolność pojazdu do pokonywania określonego wzniesienia na podstawie jego właściwości. Nie uwzględnia się rzeczywistego występującego zamknięcia siłowego między kołami a jezdnią, które przy złej (np. wilgotnej) nawierzchni może ograniczać siłę napędową znacznie poniżej obliczonej tutaj zdolności pokonywania wzniesień. Określanie rzeczywistych właściwości na podstawie występującego zamknięcia siłowego można obliczyć z następującego wzoru: 278Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM V. Obliczenia Wzór 08-V: Zdolnośc pokonywania wzniesień na podstawie zamknięcia siłowego jezdnia-opona pR = 100 • µ • Gan Gz - fR We wzorze oznaczają: pR µ fR Gan GZ zdolność pokonywania wzniesień na podstawie tarcia [%] współczynnik zamknięcia siłowego opona / jezdnia, patrz tabela 03-V współczynnik oporu toczenia się kół, patrz tabela 01-V suma nacisków na oś osi napędowych w rozumieniu mas [kg] całkowita masa pociągowa [kg] Uwaga: Wyżej wymienione wzory mogą być stosowane do wyniku do 30% zdolności pokonywania wzniesień. Dla wartości powyżej 30% zdolności pokonywania wzniesień nie można traktować danego sformułowania jako rzeczywiste. Tabela 01-V: Współczynniki oporu toczenia się kół fR Jezdnia Współczynnik fR Wilgotna droga asfaltowa 0,015 Dobra droga asfaltowa 0,007 Dobra droga betonowa 0,008 Bruk kamienny 0,017 Szorstka droga betonowa 0,011 Słaba droga 0,032 Droga nieutwardzona 0,15...0,94 Luźny piasek MAN TGL/TGM 0,15...0,30 Edycja 2015 Wersja 2.0 279 V. Tabela 02-V: Całkowity stopień skuteczności w wiązce napędowej η Liczba napędzanych osi η jedna napędzana oś 0,95 trzy napędzane osie 0,85 dwie napędzane osie 0,9 cztery napędzane osie Tabela 03-V: Obliczenia 0,8 Współczynnik zamknięcia siłowego µ opony / jezdnia (wartości orientacyjne) Jezdnia sucha wilgotna makadam smołowy 0,6 0,5 bruk, bazalt niebieski 0,55 0,3 gołoledź 0,1 beton, bruk granitowy asfalt śnieg (ujeżdżony) 0,7 0,6 0,6 0,2 0,5 0,1 0,01 … 0,1 Przykład: Obliczanie zdolności pokonywania wzniesień bez uwzględnienia zamknięcia siłowego jezdni i opony Dane: Pojazd:TGS 33.430 6x6 BB 2 100 Nm Maksymalny moment obrotowy silnika MMot: Stopień skuteczności (dla trzech napędzanych osi) ηges: 0,85 Przełożenie przekładni na najwolniejszym biegu iG: 13,80 Przełożenie przekładni rozdzielczej na biegu drogowym iV: 1,007 Przełożenie przekładni rozdzielczej na biegu terenowym iV: 1,652 przełożenie osi napędowej iA: 4,00 Opony 315/80 R 22.5 z obwodem toczenia się U: 3,280 m całkowita masa pociągowa GZ: 100 000 kg współczynnik oporu toczenia się kół fR: - gładka droga asfaltowa 0,007 - słaba, szorstka droga 0,032 Poszukiwane: Maksymalna zdolność pokonywania wzniesień p na biegu drogowym i terenowym. Rozwiązanie: 1. Maksymalna siła pociągowa (definicja, patrz wzór 04-V, rozdział V, punkt 1.3) na biegu drogowym: 2� • MMot • η • iG • iV • iA Fz = U 2� • 2100 • 0,85 • 13,8 • 1,007 • 4,00 Fz = 3,280 Fz = 190070 N = 190,07 kN 280Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM V. Obliczenia 2. Maksymalna siła pociągowa (definicja, patrz wzór 04-V, rozdział V, punkt 1.3) na biegu terenowym: 2� • MMot • η • iG • iV • iA Fz = U 2� • 2100 • 0,85 • 13,8 • 1,007 • 4,00 Fz = 3,280 Fz = 311812 N = 311,8 kN 3. Maksymalna zdolność pokonywania wzniesień na biegu drogowym na dobrej drodze asfaltowej: Fz p = 100 • 9,81 • Gz - fR 190070 p = 100 • - 0,007 9,81 • 100000 p = 18,68 % 4. Maksymalna zdolność pokonywania wzniesień na biegu drogowym na słabej, wyjeżdżonej drodze: 190070 p = 100 • - 0,032 9,81 • 100000 p = 16,18 % 5. Maksymalna zdolność pokonywania wzniesień na biegu terenowym na dobrej drodze asfaltowej: 311812 p = 100 • - 0,007 9,81 • 100000 p = 31,09 % 6. Maksymalna zdolność pokonywania wzniesień na biegu terenowym na słabej, wyjeżdżonej drodze: 311812 p = 100 • - 0,032 9,81 • 100000 p = 28,58 % Uwaga: Wymienione przykłady nie uwzględniają, czy wymagana siła pociągowa do pokonywania wzniesień może być przenoszona na podstawie zamknięcia siłowego między jezdnią a kołami napędowymi (tarcie). Poniższy przykład przedstawia obliczenia z uwzględnieniem zamknięcia siłowego jezdni i opon. Stosuje się tutaj wzór 08-V. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 281 V. Obliczenia Przykład: Obliczanie zdolności pokonywania wzniesień z uwzględnieniem zamknięcia siłowego jezdni i opony Dane: Współczynnik zamknięcia siłowego, mokra droga asfaltowa Współczynnik oporu toczenia się, mokra droga asfaltowa Całkowita masa pociągowa Suma nacisków na oś wszystkich napędzanych osin µ f R GZ Gan = = = = 0,5 0,015 44000 kg 33000 kg Poszukiwane: Zdolność pokonywania wzniesień na podstawie tarcia [%] p = 100 • R Rozwiązanie: pR 1.5 0,5 • 26000 100000 - 0,015 = 11,5% Moment obrotowy Moment obrotowy można obliczać z różnych wzorów, w zależności od właściwości. Jeśli znane są siła i odstęp czynny: Wzór 09-V: Moment obrotowy z siłą i odstępem czynnym M = F•I Jeśli znane są moc i prędkość obrotowa: Wzór 10-V: Moment obrotowy z mocą i prędkością obrotową M = 9550 • P n•η Jeśli w hydraulice znane są ilość tłoczenia (natężenie objętości), ciśnienie i prędkość obrotowa: Wzór 11-V: Moment obrotowy z ilością tłoczenia, ciśnieniem i prędkością obrotową M = 15,9 • Q • p n•η We wzorze oznaczają: M F l P n η Q p moment obrotowy [Nm] siła [N] odstęp czynny siły od punktu obrotu [m] moc [kW] prędkość obrotowa [1/min] stopień skuteczności natężenie przepływu [l/min] ciśnienie w [bar] 282Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM V. Obliczenia Przykład: Znane są siła i odstęp czynny Dane: Wciągarka linowa o sile pociągowej F = 50.000 N ma średnicę bębna d = 0,3 m. Poszukiwane: Jaki moment obrotowy występuje bez uwzględniania stopnia skuteczności? Rozwiązanie: M = F • l = F • 0,5d (promień bębna to ramię dźwigni) M = 7500 Nm M = 50000 N • 0,5 • 0,3 m Przykład: Znane są moc i prędkość obrotowa Dane: Przystawka odbioru mocy ma przenosić moc P = 100 kW przy n = 1500 1/min. Poszukiwane: Jaki moment obrotowy musi przenosić przystawka odbioru mocy bez uwzględnienia stopnia skuteczności? Rozwiązanie: M = M = 9550 • 100 1500 637 Nm Przykład: W przypadku pompy hydraulicznej znane są ilość tłoczenia (natężenie przepływu),ciśnienie i prędkość obrotowa Dane: Pompa hydrauliczna tłoczy przepływ objętościowy Q = 80 l/min przy ciśnieniu p = 170 bar i prędkości obrotowej pompy n = 1000 1/min. Poszukiwane: Jaki moment obrotowy jest wymagany bez uwzględniania stopnia skuteczności? Rozwiązanie: M = M = 15,9 • 80 • 170 1000 216 Nm Jeśli ma zostać uwzględniony stopień skuteczności, należy podzielić obliczone momenty obrotowe przez całkowity stopień skuteczności (patrz także punkt 1.2 Stopień skuteczności). MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 283 V. 1.6 Obliczenia Moc Moc można obliczać z różnych wzorów, w zależności od właściwości. Przy ruchu na płaszczyźnie: Wzór 12-V: Moc przy ruchu na płaszczyźnie P = F • v 1000 = 9,81 • m • v 1000 Przy ruchu obrotowym: Wzór 13-V: Moc przy ruchu obrotowym P = M•n 9550 η w hydraulice: Wzór 14-V: Moc w hydraulice P = Q•p 600 • η We wzorze oznaczają: P m v η F M n Q p 1000 9550 moc [kW] masa [kg] prędkość [m/s] stopień skuteczności siła [N] moment obrotowy [Nm] prędkość obrotowa [1/min] ilość tłoczenia (natężenie przepływu) [l/min] ciśnienie [bar] stały współczynnik przeliczeniowy [W] na [kW] stały współczynnik przeliczeniowy [Nm] i [1/min] na [kW Przykład: Ruch podnoszenia Dane: Ciężar użytkowy platformy załadowczej z masą własną m = 2.600 kg Prędkość podnoszenia v = 0,2 m/s Poszukiwane: Jak wysoka jest moc, jeśli nie uwzględnia się stopnia skuteczności? 284Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM V. Obliczenia Rozwiązanie: P = = 5,1 kW P 9,81 • 2600 • 0,2 1000 Przykład: Ruch na płaszczyźnie Dane: Wciągarka linowa Prędkość liny F = 100000 N v = 0,15 m/s Poszukiwane: Jak wysokie jest zapotrzebowanie na moc, jeśli nie uwzględnia się stopnia skuteczności? Rozwiązanie: P = = 15 kW P 100000 • 0,15 1000 Przykład: Ruch obrotowy Dane: Prędkość obrotowa przystawki odbioru mocy n = 1800 1/min Dopuszczalny moment obrotowy M = 600 Nm Poszukiwane: Jaka moc jest możliwa, jeśli nie uwzględnia się stopnia skuteczności? Rozwiązanie: P = = 113 kW P 600 • 1800 9550 Przykład: Układ hydrauliczny Dane: Natężenie przepływu pompy Q = 60 l/min Ciśnienie p = 170 bar Poszukiwane: Jak wysoka jest moc, jeśli nie uwzględnia się stopnia skuteczności? Rozwiązanie: P = = 17 kW P 60 • 170 600 MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 285 V. 1.7 Obliczenia Prędkość obrotowa przystawki odbioru mocy w przekładni rozdzielczej Jeśli przystawka odbioru mocy na przekładni rozdzielczej jest użytkowana zależnie od drogi, jej prędkość obrotową nN podaje się w skrętach na metr pokonanej drogi. Oblicza się to następująco: Wzór 15-V: Prędkość obrotowa na metr, przystawka odbioru mocy w przekładni rozdzielczej nN = iA • iV U Odcinek drogi s w pokonanych metrach na obrót przystawki odbioru mocy (wartość odwrotna nN) obliczana z Wzór 16-V: Droga na obrót, przystawka odbioru mocy w przekładni rozdzielczej U s = iA • iV We wzorze oznaczają: nN iA iV U s prędkość obrotowa przystawki odbioru mocy [1/m] przełożenie osi napędowej przełożenie przekładni rozdzielczej obwód opony [m] pokonany odcinek [m] Przykład: Dane: Opony 315/80R22.5 z obwodem toczenia się Przełożenie osi napędowej Przekładnia rozdzielcza G 172 przełożenie na biegu drogowym Przełożenie na biegu terenowym U iA iV iV = = = = 3,280 m 5,33 1,007 1,652 Poszukiwane: Poszukiwane są prędkość obrotowa przystawki odbioru mocy na biegu drogowym i terenowym, a także odpowiednia droga dla danego obrotu. Rozwiązanie: Prędkość obrotowa przystawki odbioru mocy na biegu drogowym n = N 5,33 • 1,007 3,280 nN = 1,636 /m 286Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM V. Obliczenia Odpowiada to drodze s = = 0,611 m s 3,280 5,33 • 1,007 Prędkość obrotowa przystawki odbioru mocy na biegu terenowym nN = 5,33 • 1,652 nN = 2,684 /m 3,280 Odpowiada to drodze s 1.8 s = 3,280 5,33 • 1,652 = 0,372 m Opory jazdy Najważniejszymi opory jazdy to: • • • Opór toczenia się Opór wzniesień Opór powietrza Pojazd może jechać tylko wówczas, kiedy suma wszystkich oporów jest przezwyciężona. Opory to siły, które utrzymują się na poziomie siły napędowej (ruch równomierny) lub są mniejsze niż siła napędowa (ruch przyspieszony). Wzór 17-V: Opór toczenia się kół FR = 9,81 • fR • Gz • cos α Wzór 18-V: Siła oporu wzniesień FS = 9,81 • Gz • sin α Kąt wzniesienia (wzór, patrz rozdział V, punkt 1.4.2) p tan α = , α 100 Wzór 19-V: = arctan p 100 Siła oporu powietrza FL = 0,6 • cW • A • v2 MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 287 V. Obliczenia We wzorze oznaczają: FR fR GZ α FS p FL cW A v siła oporu toczenia się [N] współczynnik oporu toczenia się kół, patrz tabela 01-V całkowita masa pociągowa [kg] kąt wzniesienia [°] siła oporu wzniesienia [N] wzniesienie [%] siła oporu powietrza [N] współczynnik oporu powietrza powierzchnia czołowa pojazdu [m²] prędkość [m/s] Przykład: Dane: Pojazd siodłowy Prędkość Wzniesienie Powierzchnia czołowa pojazdu Współczynnik oporu toczenia się dla dobrej drogi asfaltowej GZ v p A fR 40000 kg 80 km/h 3% 7 m² 0,007 Należy określić różnicę: • • ze spojlerem, cW1 = 0,6 bez spojlera, cW2 = 1,0 Poszukiwane: Wyszukiwane są wartości opór toczenia się kół, opór wzniesienia, opór powietrza z / bez spojlera i dane zapotrzebowanie na moc. Rozwiązanie: Obliczenie dodatkowe 1 Przeliczanie prędkości jazdy z km/h na m/s: 80 v = v = 22,22 m/s 3,6 Obliczenie dodatkowe 2 Obliczanie zdolności pokonywania wzniesień w % w stopniach: α = arctan = 1,72° α 3 100 = arctan 0,03 288Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM V. Obliczenia 1. Obliczanie oporu toczenia się: FR = 9,81 • 0,007 • 40000 • cos 1,72° FR = 2746 N 2. Obliczanie oporu wzniesień: FS = 9,81 • 40000 • sin 1,72° FS = 11778 N 3. Obliczanie oporu powietrza FL1 ze spojlerem: FL1 = 0,6 • 0,6 • 7 • 22,222 FL1 = 1244 N 4. Obliczanie oporu powietrza FL1 bez spojlera: FL2 = 0,6 • 1 • 7 • 22,222 FL2 = 2074 N 5. Całkowity opór Fges1 ze spojlerem: Fges1 = FR + Fs + FL1 Fges1 = 2746 + 11778 + 1244 Fges1 = 15768 N 6. Całkowity opór Fges2 bez spojlera: Fges2 = FR + Fs + FL2 Fges2 = 2746 + 11778 + 2074 Fges2 = 16598 N 7. Zapotrzebowanie na moc P1 ze spojlerem, bez stopnia skuteczności: (moc według wzoru 12-V: Moc przy ruchu na płaszczyźnie) Fges1 • v P = 1 1000 P1 P1 = 15768 • 22,22 1000 = 350 kW (476 PS) MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 289 V. Obliczenia 8. Zapotrzebowanie na moc P2 bez spojlera, bez stopnia skuteczności: Fges2 • v P = 2 1000 P2 P2 = 16598 • 22,22 1000 = 369 kW (502 PS) 9. Zapotrzebowanie na moc P1 ze spojlerem, z całkowitym stopniem skuteczności w wiązce napędowej η = 0,95: P1‘ P1 = = η 350 0,95 P1 = 368 kW (501 PS) 10. Zapotrzebowanie na moc P2 bez spojlera, z całkowitym stopniem skuteczności w wiązce napędowej η = 0,95: P2‘ P2 = η = 369 0,95 P2 = 388 kW (528 PS) 1.9 Skręt koła Przy jeździe pojazdu po okręgu każde koło opisuje skręt koła. Szczególnie interesujący jest zewnętrzny skręt koła lub jego promień. Wymienione obliczenia są przybliżone, ponieważ przy skręcie pojazdu prostopadłe utworzone na środku wszystkich kół nie przecinają się w punkcie środkowym zakrętu (=warunek Ackermanna) Oprócz tego podczas jazdy występują siły dynamiczne, które wpływają na jazdę po zakręcie i nie są uwzględnione we wzorach. Pomimo to można używać wymienionych wzorów do szacunków: Wzór 20-V: Odstęp osi rozprężnych j = s - 2r0 Wzór 21-V: Wartość zadana zewnętrznego kąta skrętu kierownicy j cotßao = cot ßi + lkt Wzór 22-V: Odchylenie kierowania ßF = ßa - ßao Wzór 23-V: Promień skrętu koła rs = lkt sin ßao + r0 - 50 • ßF 290Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM V. Obliczenia We wzorze oznaczają: j s lkt r0 βa0 β i β F odstęp osi rozprężnych [mm] skręt koła [mm] rozstaw kół [mm] promień rolki kierującej [mm] kąt skrętu kierownicą, zewnętrzny [°] kąt skrętu kierownicą, wewnętrzny [°] odchylenie kierowania [°] Rysunek 02-V:Powiązania kinematyczne do określania koła skrętu r0 j ∆ß lkt 0 ßi ßa0 A r0 j s r0 T_460_000001_0001_G Przykład: Dane: Rozstaw osilkt 3900 mm Oś przednia Typ VOK-09 Ogumienie315/80 R 22.5 Obręcz koła 22.5 x 9.00 Rozstaw kół s 2048 mm Promień rolki kierującej r0 49 mm Kąt skrętu kierownicy wewn ßi 49,0° Kąt skrętu kierownicy zewn ßa0 32°45‘ = 32,75° MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 291 V. Obliczenia Poszukiwane: Wyszukiwane są odstęp osi rozprężnych, wartość zadana zewnętrznego kąta skrętu kierownicy, odchylenie skrętu i promień koła skrętu. Rozwiązanie: 1. Odstęp osi rozprężnych j = s - 2 • r0 = 2048 - 2 • 49 j = 1950 2. Wartość zadana zewnętrzny kąt skrętu kierownicy j cotßao = cotßi + = 0,8693 + lkt cotßao = 1,369 ßao = 36,14° 1950 3900 3. Odchylenie kierowania ßF = ßa - ßao = 32,75° - 36,14° = -3,39° 4. Promień koła skrętu 3900 rs = + 49 - 50 • (-3,39°) sin 36,14° rs = 6831 mm 292Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM V. 1.10 Obliczenia Obliczenia nacisku na oś Dla zoptymalizowania pojazdu i prawidłowego projektowania nadwozia konieczne jest utworzenie obliczeń nacisku na oś. Uzgodnienie nadwozia z ciężarówką jest wówczas możliwe tylko wtedy, kiedy przed rozpoczęciem wszystkich robót w zakresie nadbudowy pojazd zostanie zważony. Ciężary określone przez ważenie należy ująć w obliczeniach nacisku na oś. W kolejnych rozdziałach objaśnia się obliczenia nacisku na oś. 1.10.1 Przeprowadzanie obliczeń nacisku na oś Do rozdzielenia wagi agregatów na oś przednią i tylną służy zestaw momentów. Wszystkie wymiary odstępów należy odnieść do teoretycznego środka osi przedniej. Dla lepszej zrozumiałości w kolejnych wzorach ciężar nie jest stosowany w rozumieniu siły ciężaru [N], ale w rozumieniu masy w [kg]. Do obliczenia nacisków na oś potrzebne są następujące wzory: Wzór 24-V: Ciężar różnicy osi tylnej ∆GH = Wzór 25-V: Ciężar różnicy osi przedniej ∆G V = ∆G • ∆GH ∆G - a lt We wzorze oznaczają: ΔGH ΔGV ΔG a lt ciężar różnicy osi tylnej [kg] ciężar różnicy osi tylnej [kg] ciężar różnicy części [kg] odstęp od teoretycznego środka osi przedniej do punktu ciężkości części [mm] teoretyczny rozstaw kół [mm] MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 293 V. Obliczenia Wskazówka: Zaokrąglanie w górę lub w dół do pełnych kilogramów w praktyce jest wystarczające. Należy zwracać uwagę na prawidłowy matematycznie znak poprzedzający. Dlatego obowiązuje następujące uzgodnienie: •Wymiary: - Wszystkie wymiary, które występują PRZED teoretycznym środkiem osi przedniej, mają znak MINUS (-) - Wszystkie wymiary, które występują ZA teoretycznym środkiem osi przedniej, mają znak PLUS (+) • Ciężary - Wszystkie ciężary, które OBCIĄŻAJĄ pojazd, mają znak PLUS (+) - Wszystkie ciężary, które ODCCIĄŻAJĄ pojazd, mają znak MINUS (-). Przykład: Dane: W miejsce zbiornika z ciężarem 140 kg następuje montaż zbiornika o ciężarze 400 kg. Pojazd ma teoretyczny rozstaw kół lt = 4500 mm. Odstęp zbiornika od teoretycznego środka osi przedniej wynosi 1600 mm. Poszukiwane: Poszukiwany jest rozkład obciążenia na oś przednią i tylną. Rozwiązanie: Ciężar różnicy ∆G = 400 - 140 = 260 kg 294Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM V. Obliczenia Ciężar różnicy osi tylnej 260 • 1600 ∆GH = 4500 ∆GH = 92 kg Ciężar różnicy osi przedniej ∆G V = 260 - 92 ∆G V = 168 kg Rysunek 03-V:Obliczanie nacisku na oś: Układ zbiornika ∆G = 260 kg 4500 1600 T_996_000002_0001_G Przykład: Płyta pługu śnieżnego Dane: Ciężar Odstęp od środka pierwszej osi Teoretyczny rozstaw kół ∆G a lt = = = 120 kg -1600 mm 4500 mm Poszukiwane: Poszukiwany jest rozkład obciążenia na oś przednią i tylnąe. Rozwiązanie: Oś tylna: ∆G = H ∆G • a lt = 120 • (-1600) 4500 ∆GH = -43 kg, oś tylna jest odciążana. ∆GV = ∆G - ∆GH = ∆GV = 163 kg, oś przednia jest obciążana. Oś przednia: 120 - (-43) Poniższe tabele przedstawiają kompletne obliczenie nacisku na oś. Zestawione są tutaj dwa warianty (wariant 1 ze złożonym ramieniem żurawia ładunkowego, patrz tabela 04-V; wariant 2 z rozciągniętym ramieniem żurawia ładunkowego, patrz tabela 05-V) dla wykazania wynikających różnic nacisku na oś. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 295 V. Obliczenia Tabela 04-V: Przykład obliczeń nacisku na oś, Wariant 1 OBLICZENIA NACISKU NA OŚ MAN Truck & Bus AG, Skr. poczT. 500620, 80976 München Nazwa wariantu: Rozstaw osi: R-techn.: Naw.: Naw.: Naw. techn.: Numer rysunku podwozia: Nadwozie: Nazwa Ciężar pojazdu, stan seryjny, z kierowcą, narzędziami Paliwo, koło rezerwowe, bez wyposażenia przyczepy TGL 8220 4x2 BB 3600 3600 1275 1275 GFZ-Nr.: LN03NC02 Fg.-Nr.: - = specj AE-Nr.: - FZGArt: KL osi przedniej HA Łącznie 2620 865 3485 0186 Odst. techn. podziału ciężaru na oś przednia środek - = seria 8199126. 0 Ber.-Nr.: Fhs: C mm 0 Sprzęg do przyczepy 4875 -12 47 35 Komfortowe siedzenie dla kierowcy -300 16 -1 15 Rura spalinowa, wyciągnięta, lewa 480 30 5 35 Zbiornik paliwa, stal, 150 litrów (seria 100 litrów) 2200 27 43 70 Błotnik tworzywo sztuczne oś tylna 3600 0 26 26 Przystawka odbioru mocy i pompa 1500 9 6 Sprzęgło z głowicą kulową z zabudową Kocioł powietrzny, tryb przyczepy (wywrotka) Opona oś tylna 225/75 R 17,5 (ciężar ciężar różnicy wobec wyposażenia seryjnego) 4925 2905 -4 4 14 10 16 20 15 3600 0 10 10 0 5 0 5 Końcowa belka poprzeczna do sprzęgu przyczepowego 4875 -11 41 30 Stabilizator oś tylna -300 3900 22 -2 20 Zbiornik oleju 1280 29 Opona oś przednia 225/75 R 17,5 (ciężar ciężar różnicy wobec wyposażenia seryjnego) SIEDZISKO -3 33 30 Żuraw ładunkowy w położeniu transportowym (ramię złożone) 1559 60 45 105 1020 631 249 880 Rama pomocnica i platforma przechylana 1100 3250 31 14 45 Pozostałe Wzmocnienie w zakresie żurawia Podwozie - masa własna Dopuszczalne ciężary 90 3545 3700 296Edycja 2015 Wersja 2.0 16 840 2266 5600 45 930 5811 7490 MAN TGL/TGM V. Obliczenia Tabela 04-V: Przykład obliczeń nacisku na oś, Wariant 1 OBLICZENIA NACISKU NA OŚ MAN Truck & Bus AG, Skr. poczT. 500620, 80976 München Różnica masa własna do dopuszczalnego ciężaru Punkt ciężkości dla ciężaru użytecznego w odniesieniu do technicznego środka osi tylnej, oś przednia odczyt. X1= Punkt ciężkości dla ciężaru użytecznego w odniesieniu do technicznego środka osi tylnej, oś tylna odczyt. X2= Punkt ciężkości dla ciężaru użytecznego w odniesieniu do technicznego środka osi tylnej, wykonane X3= 155 3334 1679 333 155 1524 1679 -3548 -1655 3334 1679 250 117 1562 1679 -39 -1771 Nadmierne obciążenie osi Strata ciężaru użytecznego ze względu na nadmierne obciążenie osi 0 Przy równomiernym załadunku pozostaje Ładowność 117 1562 1679 3661 3829 7490 0 Pojazd z ładunkiem Obciążenie osi lub pojazdu 99,0 % 68,4 % 3545 2266 Rozkład obciążenia osi 48,9 % Obciążenie osi lub pojazdu 95,8 % Pusty pojazd Rozkład obciążenia osi Zwis pojazdu 35,4 % 0 61,0 % 100,0 % 51,1 % 100,0 % 40,5 % 77,6 % 39,0 % 5811 100,0 % Uwzględniać tolerancje wagowe +/- 5 % według DIN 70020! Dane bez gwarancji MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 297 V. Obliczenia Tabela 05-V: Przykład obliczeń nacisku na oś, Wariant 2 OBLICZENIA NACISKU NA OŚ MAN Truck & Bus AG, Skr. poczT. 500620, 80976 München TGL 8.220 4x2 BB Nazwa wariantu: Rozstaw osi: 3600 R-techn.: 3600 Naw.: 1275 Naw.: Naw. techn.: Nazwa Ciężar pojazdu, stan seryjny, z kierowcą, narzędziami =specj Fg.-Nr.: - - osi przedniej HA Łącznie 2620 865 3485 Odst. techn. podziału ciężaru na osi 0 Paliwo, koło rezerwowe, bez wyposażenia przyczepy LN03NC02 KL 0186 oś przednia środek GFZ-Nr.: FZGArt: 8199126. Nadwozie: - AE-Nr.: =seria 1275 Numer rysunku podwozia: Ber.-Nr.: Fhs: C mm 0 Sprzęg do przyczepy 4.875 -12 47 35 Komfortowe siedzenie dla kierowcy -300 16 -1 15 Rura spalinowa, wyciągnięta, lewa Zbiornik paliwa, stal, 150 litrów (seria 100 litrów) Sprzęgło z głowicą kulową z zabudową Błotnik tworzywo sztuczne oś tylna Kocioł powietrzny, tryb przyczepy (wywrotka) Przystawka odbioru mocy i pompa Opona oś tylna 225/75 R 17,5 (ciężar ciężar różnicy wobec wyposażenia seryjnego) Opona oś przednia 225/75 R 17,5 (ciężar ciężar różnicy wobec wyposażenia seryjnego) Końcowa belka poprzeczna do sprzęgu przyczepowego SIEDZISKO Stabilizator oś tylna Pozostałe Zbiornik oleju Żuraw ładunkowy w położeniu transportowym (ramię nad platformą przechylaną) Wzmocnienie w zakresie żurawia Rama pomocnica i platforma przechylana 480 2.200 4925 3600 2905 30 -4 0 4 27 5 14 26 43 35 10 26 16 20 1500 9 6 3600 0 10 10 0 5 0 5 4875 -11 41 30 -300 22 -2 20 16 45 3900 15 -3 33 1559 60 45 105 1770 447 433 880 1100 31 14 45 1280 3250 29 90 840 298Edycja 2015 Wersja 2.0 70 30 930 MAN TGL/TGM V. Obliczenia Tabela 05-V: Przykład obliczeń nacisku na oś, Wariant 2 OBLICZENIA NACISKU NA OŚ Podwozie - masa własna MAN Truck & Bus AG, Skr. poczT. 500620, 80976 München 3361 Dopuszczalne ciężary 3700 Punkt ciężkości dla ciężaru użytecznego w odniesieniu do technicznego środka osi tylnej, oś tylna odczyt. X2= Punkt ciężkości dla ciężaru użytecznego w odniesieniu do technicznego środka osi tylnej, wykonane X3= 5811 339 5600 3150 7490 726 339 1340 1679 -3155 -1471 3150 1679 250 117 1562 1679 -222 -1588 0 0 0 117 1562 1679 Różnica masa własna do dopuszczalnego ciężaru Punkt ciężkości dla ciężaru użytecznego w odniesieniu do technicznego środka osi tylnej, oś przednia odczyt. X1= 2450 Nadmierne obciążenie osi Strata ciężaru użytecznego ze względu na nadmierne obciążenie osi Przy równomiernym załadunku pozostaje Ładowność 0 Pojazd z ładunkiem 3478 Obciążenie osi lub pojazdu 94,0 % 1679 0 0 71,6 % 100,0 % 4012 7490 Rozkład obciążenia osi 46,4 % 53,6 % 100,0 % Obciążenie osi lub pojazdu 90,8 % 43,7 % 77,6 % Pusty pojazd Rozkład obciążenia osi Zwis pojazdu 3545 35,4 % 57,8 % 2266 42,2 % 5811 100,0 % Uwzględniać tolerancje wagowe +/- 5 % według DIN 70020! Dane bez gwarancji MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 299 V. Obliczenia 1.10.2 Obliczenia ciężaru, oś nadążna podniesiona Podawane w MANTED (www.manted.de) i w innych dokumentach technicznych ciężary pojazdów z osią nadążną zostały określone przy opuszczonej osi nadążnej. Rozkład nacisków na oś przednią i oś napędową po podniesieniu osi nadążnej można łatwo określić poprzez następujące obliczenia. Ciężar na 2 osi (osi napędowej) przy podniesionej 3 osi (osi nadążnej): Wzór 26-V: Ciężar na 2 osi, 3 oś podniesiona G2an = G23 • lt l12 Ciężar na osi przedniej przy podniesionej 3 osi (osi nadążnej): Wzór 27-V: Ciężar na 1 osi, 3 oś podniesiona G1an = G - G2an We wzorze oznaczają: G G1an G2an G23 l12 lt masa własna pojazdu [kg] masa własna na 1 osi przy podniesionej osi nadążnej [kg] masa własna na 2 osi przy podniesionej 3 osi [kg] masa własna 2 i 3 osi [kg] rozstaw kół oś 1 do 2 [mm] teoretyczny rozstaw kół [mm] Przykład: Dane: Rozstaw osi Zwis ramy Kabina kierowcy 4800 + 1350 2600 XXL-Fhs Masa własna przy opuszczonej osi nadążnej: Oś przednia Oś napędowa i nadążna Ciężar G1ab = G23ab = G = 5100 kg 3505 kg 8605 kg Dozwolone obciążenie osi: G1 G2 G3 = = = 7500 kg 11500 kg 7500 kg Poszukiwane: Poszukiwane są teoretyczny rozstaw kół i masy własne osi. 300Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM V. Obliczenia Rozwiązanie: 1. Określanie teoretycznego rozstawu kół (patrz rozdział „Informacje ogólne”): lt l t = l12 + G3 • l23 G2 + G 3 7500 • 1350 = 4800 + lt = 11500 + 7500 5333 mm 2. Określanie masy własnej na 2 osi (osi napędowej) przy podniesionej 3 osi (osi nadążnej): G2an = G23 • lt G2an = 3894,2 kg l12 = 3505 • 5333 4800 3. Określanie masy własnej na 1 osi (osi przedniej) przy podniesionej 3 osi (osi nadążnej): G1an G1an G1an 1.11 = G - G2an = = 8605 - 3894,2 4710,8 kg Długość podpory przy zabudowie bez ramy pomocniczej Obliczenia wymaganej długości podpory nie uwzględniają w przykładzie wszystkich czynników. Pokazują jednak jedną możliwość i określają wartości orientacyjne. Długość podpory oblicza się z: Wzór 28-V: Wzór na długość podpory bez ramy pomocniczej l = 0,175 • F • E (rR + rA) σ0,2 2 • rR • rA Jeśli rama i podpora wykonane są z różnych materiałów, wówczas: Wzór 29-V: Moduł elastyczności dla różnych materiałów E = 2ER • E A ER + E A We wzorze oznaczają: l F E rR rA σ0,2 ER E A długość podpory dla jednej podpory [mm] siła na podporę [N] moduł elastyczności [N/mm²] promień zewnętrzny profil podłużnicy ramy [mm] promień zewnętrzny profil podpory [mm] granica rozszerzalności tworzywa o mniejszej wartości [N/mm²] moduł elastyczności, profil podłużnicy ramy [N/mm²] moduł elastyczności, profil podpory [N/mm²] MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 301 V. Obliczenia Przykład: Dane: Podwozie do zabudowy wymiennej Rozstaw kół 4.500 + 1.350 DUŻA KABINA KIEROWCY Dopuszczalna masa całkowita 26 000 kg Masa własna podwozia 8915 kg Poszukiwane: Długość podpory bez ramy pomocniczej Rozwiązanie: Ciężar użyteczny Rozkład ciężaru na podporę dla 6 Siła F Promień zewnętrzny, profil ramy r R Promień zewnętrzny, profil podpory rA Moduł elastyczności dla stali E Granica rozszerzalności dla obu materiałów σ0,2 26000 kg – 8915 kg = 17085 kg 17085: 6 = 2847 kg 2847 kg • 9,81 kg • m/s² = 27933 N 18 mm 16 mm 210000 N/mm² 420 N/mm² Stosowane we wzorze 28-V może określać minimalną długość dla podpory: l l = 0,175 • 27.933 • 210.000 • (18+16) = 687 mm 4202 • 18 • 16 302Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM V. 1.12 Obliczenia Urządzenia łączące Urządzenia łączące mają za zadanie utworzenie połączenia pociągowego i kierowanego między ciągnikiem a przyczepą. 1.12.1 Sprzęg przyczepy do przyczepy z dyszlem przegubowym (wartość D) Dla określenia obciążalności sprzęgów przyczepy, zdefiniowano tak zwaną wartość D (D=dyszel). Wartość D jest wytłoczona na tabliczce znamionowej sprzęgu przyczepy. Wartość D można obliczyć z dopuszczalnego ciężaru całkowitego ciągnika i przyczepy. Poniżej wymienione są wzory wartości D i wzory zmienione w zakresie zmiennych. Rysunek 04-V:Ciągnik segmentowy z przyczepą z dyszlem przegubowym T R T_996_000003_0001_G Wzór wartości D ma postać: Wzór 30-V: Wartość D D = T = R = D 9,81 • T • R T+R R•D (9,81 • R) - D T•D (9,81 • T) - D We wzorze oznaczają: D T R wartość D [kN] dopuszczany ciężar całkowity ciągnącego pojazdu [t] dopuszczalny ciężar całkowity przyczepy / dopuszczalne obciążenie przyczepy [t] Przykład: Dane: Dopuszczalna masa całkowita ciągnika: Dopuszczalne masy przyczepy: 18000 kg = T = 18 t 26000 kg = R = 26 t Poszukiwane: Wartość D Rozwiązanie: D = 9,81 • 18 • 26 18 + 26 D = 104 kN MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 303 V. Obliczenia 1.12.2 Sprzęg przyczepy do przyczepy z dyszlem nieruchomym / centralnym (wartość DC, wartość V) Dodatkowo do wzoru wartości D dla przyczep z dyszlem nieruchomym / przyczep z dyszlem centralnym obowiązują dalsze warunki. Sprzęgi przyczepy i poprzecznice końcowe mają zmniejszony ciężar zawieszenia, ponieważ w tym przypadku dodatkowo należy uwzględnić oddziałujący na sprzęg przyczepy i poprzecznicę końcową ciężar wsporczy. Dla zrównania przepisów prawnych w Unii Europejskiej z dyrektywą 94/20/WE wprowadzono pojęcia wartość DC i wartość V. Wartość V to parametr eksploatacji tej przyczepy. Ogranicza ona jej zastosowanie w zależności od danych ciągnika i przyczepy i specyfikuje maksymalne dopuszczalne pionowe obciążenie sprzęgu. Rysunek 05-V:Ciągnik segmentowy z przyczepą z dyszlem centralnym T C T_996_000004_0001_G Obowiązują następujące wzory: Wzór 31-V: Wzór wartości DC dla przyczepy z dyszlem nieruchomym i centralnym DC = Wzór 32-V: 9,81 • T • C T+C Wzór wartości V dla przyczepy z osią centralną i dyszlem nieruchomym z dopuszczalnym naciskiem wsporczym ≤ 10% masy przyczepy i nie więcej niż 1000 kg V = a• X2 l2 •C Przy określonych obliczeniowo wartościach x²/l² < 1należy stosować 1,0. In den Wzórn bedeuten: DC T C V a x l S zredukowana wartość D przy eksploatacji z przyczepą z osią centralną [kN] dopuszczany ciężar całkowity ciągnika [t] suma dopuszczalnych nacisków na oś przyczepy z osią centralną bez nacisku wsporczego S [t] wartość V [kN] przyspieszenie porównawcze w punkcie łączenia [m/s²]. 1,8 m/s² przy amortyzacji pneumatycznej w ciągniku lub 2,4 m/s² przy wszystkich innych amortyzacjach długość zabudowy przyczepy, patrz rysunek 06-V teoretyczna długość dyszla pociągowego, patrz rysunek 06-V nacisk wsporczy dyszla pociągowego w punkcie łączenia w [kg] 304Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM V. Obliczenia Rysunek 06-V:Długość zabudowy przyczepy i teoretyczna długość dyszla pociągowego x x v v l l T_510_000003_0001_G Przykład: Dane: Dopuszczalna masa całkowita ciągnika Suma nacisków na oś, przyczepa Nacisk wsporczy Długość nadbudowy Teoretyczna długość dyszla pociągowego T C S x l 7490 kg = 7,49 t 11000 kg = 11 t 700 kg = 0,7 t 6,2 m 5,2 m Poszukiwane: Czy obydwa pojazdy mogą utworzyć zespół, jeśli na ciężarówce poprzecznica końcowa jest zamontowana w postaci wzmocnionej ze sprzęgiem przyczepy, sprężyna pierścieniowa 864? Rozwiązanie: Wartość DC DC = DC = 9,81 • T • C T+C = 9,81 • 7,49 • 11 7,49 + 11 43,7 kN Wartość DC poprzecznicy końcowej: = 64 kN (patrz wytyczne MAN dotyczące nadwozi, zeszyt dodatkowy „Urządzenia łączące TG“. MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 305 V. Obliczenia Wartość V x2 l2 = V = a 6,22 5,22 = 1,42 x2 l2 • C = 1,8 • 1,42 • 11 V = 28,12 kN (1,8 przy amortyzacji pneumatycznej na osi tylnej ciężarówki) Wartość V poprzecznica końcowa = 35 kN (patrz wytyczne MAN dotyczące nadwozi, zeszyt dodatkowy „Urządzenia łączące TG“). Obydwa pojazdy mogą utworzyć zespół, ale wymagane jest zachowanie minimalnego nacisku na oś przednią (włącznie z naciskiem wsporczym) według obowiązujących wytycznych dotyczących nadwozi. Ciężarówka bez ładunku może ciągnąć tylko jedną niezaładowaną przyczepę z osią centralną.. 1.12.3 Sprzęg przyczepy do naczepy siodłowej (wartość D) Dla określenia obciążalności sprzęgów przyczepy, zdefiniowano tak zwaną wartość D (D=dyszel). Wartość D jest wytłoczona na tabliczce znamionowej sprzęgu przyczepy. Wymagana wielkość sprzęgu siodłowego określana jest na podstawie wartości D. Rysunek 07-V: Ciągnik siodłowy R 12 m T_996_000005_0001_G T U 306Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM V. Obliczenia Wzór wartości D ma postać: Wzór 33-V: Wartość D sprzęg siodłowy D = R = T = 0,6 • 9,81 • T • R T+R-U D • (T - U) (0,6 • 9.81 • T) - D D • (R - U) (0,6 • 9.81 • R) - D U =T+R 0,6 • 9,81 • T • R D We wzorze oznaczają: D T R U wartość D [kN] dopuszczalna masa całkowita ciągnika siodłowego włącznie z ciężarem siodła [t] dopuszczalna masa całkowita przyczepy siodłowej włącznie z ciężarem siodła [t] ciężar siodła [t] Przykład: Ciągnik siodłowy Dane: Dopuszczalna masa całkowita ciągnika siodłowego: Dopuszczalna masa całkowita przyczepy siodłowej: Ciężar siodłowy według tabliczki znamionowej przyczepy: 18000 kg = T = 18 t 32000 kg = R = 32 t 10750 kg = U = 10,75 t Poszukiwane: Wartość D dla opisanego połączenia ciągnika siodłowego. Rozwiązanie: 0,6 • 9,81 • 18 • 32 D = 18 + 32 - 10,75 D = 86,38 kN Wskazówka: Obliczona wartość D musi być mniejsza niż wartość D wytłoczona na tabliczce znamionowej sprzęgu siodłowego (np. wartość D 152 kN). MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 307 V. 1.13 Obliczenia Teoretyczny rozstaw kół i dopuszczalna długość zwisu Ten rozdział zawiera wzory i przykłady obliczeń dotyczących teoretycznego rozstawu kół i dopuszczalnej długości zwisu. Wzór 34-V: Rozstaw teoretyczny, pojazd dwuosiowyr lt Wzór 35-V: = Teoretyczny rozstaw kół w pojeździe 3-osiowym z dwiema osiami tylnymi przy jednakowym obciążeniu tylnych osi lt = Wzór 36-V: l12 l12 + 0,5 • l23 Teoretyczny rozstaw kół w pojeździe 3-osiowym z dwiema osiami tylnymi przy niejednakowym obciążeniu tylnych osi Gzul3 • l23 lt = l12 + Gzul2 + Gzul3 Wzór 37-V: Teoretyczny rozstaw kół w pojeździe 4-osiowym z dwiema osiami przednimi i dwiema osiami tylnymi (dowolny rozkład obciążeń osi) Gzul1 • l12 lt = l23 + Gzul1 + Gzul2 Wzór 38-V: + Gzul4 • l34 Gzul3 + Gzul4 Dopuszczalna długość zwisu, pojazd dwuosiowy Ut ≤ 0,65 • lt Wzór 39-V: Dopuszczalna długość zwisu, pojazd trzy- i wieloosiowy Ut ≤ 0,70 • lt We wzorze oznaczają: lt l12 l23 l34 Gzul1 Gzul2 Gzul3 Gzul4 Ut teoretyczny rozstaw kół [mm] rozstaw kół między 1 i 2 osią [mm] rozstaw kół między 2 i 3 osią [mm] rozstaw kół między 3 i 4 osią [mm] Dopuszczalny nacisk na oś, oś 1 [kg] Dopuszczalny nacisk na oś, oś 2 [kg] Dopuszczalny nacisk na oś, oś 3 [kg] Dopuszczalny nacisk na oś, oś 4 [kg] Dopuszczalna długość zwisu [mm] 308Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM V. Obliczenia Przykład 1: Teoretyczny rozstaw kół i długość zwisu, pojazd dwuosiowy Dane: Pojazd TGL 12.250 4x2 BB Rozstaw kół l12 = 3900 mm Poszukiwane: Teoretyczny rozstaw kół lt, dopuszczalna długość zwisu Ut Rozwiązanie: lt = l12 = 3900 mm Ut ≤ 0,65 • 3900 ≤ 2535 mm Przykład 2: Teoretyczny rozstaw kół i długość zwisu, pojazd trzyosiowy z identycznym obciążeniem tylnych osi Dane: Pojazd Rozstaw kół l12 Rozstaw kół l23 Dopuszczalny nacisk na oś, oś 2 Dopuszczalny nacisk na oś, oś 3 TGM 26.340 6x4 BB = 3875 mm = 1400 mm = 9500 kg = 9500 kg Rysunek 08-V:Teoretyczny rozstaw kół i zwis w pojeździe 3-osiowym z dwiema osiami tylnymi przy jednakowym obciążeniu tylnych osi 1 Gzul1 l12 lt l23 Gzul2 Gzul3 ut T_996_000006_0001_G 1) teoretyczny środek ciężkości tylnej osi MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 309 V. Obliczenia Poszukiwane: Teoretyczny rozstaw kół lt, dopuszczalna długość zwisu Ut Rozwiązanie: lt = l12 + 0,5 • l23 = 3875 + 0,5 • 1400 = 4575 mm Ut ≤ 0,70 • lt ≤ 0,70 • 4575 = 3202 mm Beispiel 3: Teoretyczny rozstaw kół i długość zwisu, pojazd trzyosiowy z różnym obciążeniem tylnych osi Dane: Pojazd Rozstaw kół l12 = Rozstaw kół l23 = Nacisk na oś, oś 2 = Nacisk na oś, oś 3 = TGS 28.480 6x2-2 BL 5500 mm 1350 mm 13000 kg 10000 kg Rysunek 09-V:Teoretyczny rozstaw kół i zwis w pojeździe 3-osiowym z dwiema osiami tylnymi przy niejednakowym obciążeniu tylnych osin 1 Gzul1 l12 l23 lt Gzul2 Gzul3 ut T_996_000007_0001_G 1) teoretyczny środek ciężkości tylnej osi 310Edycja 2015 Wersja 2.0 MAN TGL/TGM V. Obliczenia Poszukiwane: Teoretyczny rozstaw kół lt, dopuszczalna długość zwisu Ut Rozwiązanie: Gzul3 • l23 lt = l12 + Gzul2 + Gzul3 lt = 5500 + 10000 • 1350 13000 + 10000 Przykład 4: Teoretyczny rozstaw kół i długość zwisu, pojazd czteroosiowy Dane: Pojazd Rozstaw kół l12 Rozstaw kół l23 Rozstaw kół l34 Nacisk na oś, oś 1 Nacisk na oś, oś 2 Nacisk na oś, oś 3 Nacisk na oś, oś 4 TGS 32.480 8x4 BB = 1795 mm = 3205 mm = 1400 mm = 7100 kg = 7100 kg = 9500 kg = 9500 kg Rysunek 10-V:Teoretyczny rozstaw osi kół i zwis tylny przy pojeździe 4-osiowym z dwiema osiami przednimi i dwiema osiami tylnymi 2 1 l23 l12 Gzul2 Gzul1 1) 2) l24 Gzul3 lt Gzul4 ut T_996_000008_0001_G teoretyczny środek ciężkości tylnej osi teoretyczny środek ciężkości przedniej osi Poszukiwane: Teoretyczny rozstaw kół lt, dopuszczalna długość zwisu Ut Rozwiązanie: lt = l23 + lt = 3205 + Gzul1 • l12 Gzul1 + Gzul2 lt = 4802 mm + Gzul4 • l34 Gzul3 + Gzul4 7100 • 1795 7100 + 7100 + 9500 • 1400 9500 + 9500 Ut ≤ 0,70 • lt ≤ 0,70 • 4802 = 3361 mm MAN TGL/TGM Edycja 2015 Wersja 2.0 311 MAN Truck & Bus AG Technical Sales Support Application Engineering Dachauer Str. 667 D - 80995 München E-Mail: [email protected] MAN Truck & Bus AG –ein Unternehmen der MAN Gruppe Änderungen, bedingt durch den technischen Fortschritt, vorbehalten.