ś wiaeuropapolska

Ś W I A
E U R O P A
P O L S K A
TEORIA I PRAKTYKA Z PERSPEKTYW RACJONALNYCH
WYBORÓW EKONOMICZNYCH
Eugeniusz M. Pluciński
BYDGOSZCZ - KRAKÓW 2008
SPIS TREŚCI
WSTĘP
9
CZĘŚCI
WPROWADZENIE DO EKONOMII GOSPODARKI OTWARTEJ . . .
19
1.
1.1.
1.2.
1.2.1.
21
21
26
2.
2.1.
2.1.1.
2.1.2.
2.1.3.
2.2.
2.2.1.
2.3.
2.3.1.
2.3.2.
Ekonomia a racjonalne wybory
Definicja ekonomii i jej interpretacja
Podstawowe problemy wyboru ekonomicznego
Krzywa transformacji jako krzywa granicznych możliwości
produkcyjnych
Racjonalne wybory w gospodarce otwartej (ujęcie
modelowe)
Międzynarodowy podział pracy a alokacja czynników wytwórczych . .
Teoria kosztów komparatywnych a krzywa granicznych
możliwości produkcyjnych
Pieniężne ujęcie zasady kosztów komparatywnych
Wskaźnik ujawnionych przewag komparatywnych (RCA)
a kosztowe i pozakosztowe składniki cen światowych
Handel między- i wewnątrzgałęziowy w świetle teorii
międzynarodowego podziału pracy a krzywa granicznych możliwości
produkcyjnych
Metodologia pomiaru handlu wewnątrzgałęziowego (IIT)
Efekty dobrobytowe gospodarki otwartej w modelu równowagi
ogólnej
Zmiany w produkcji i konsumpcji w warunkach wolnego handlu . . . .
Model równowagi ogólnej w warunkach protekcji celnej
29
32
33
34
40
52
57
64
68
70
72
E. Pluciński, Świat-Europa-Polska. Teoria i praktyka...
3.
3.2.2.
3.3.
3.4.
3.4.1.
Protekcjonizm gospodarczy a (nie) racjonalne wybory
ekonomiczne
Przyczyny protekcjonizmu gospodarczego
Istota, instrumenty i skutki polityki handlowej
Mikro- i makroekonomiczne aspekty cła w imporcie i subsydiów
w eksporcie
Instrumenty protekcjonizmu uwarunkowanego
Rola GATT i WTO w liberalizacji rynków i handlu międzynarodowego
Unia Europejska a protekcjonizm w imporcie
Protekcjonizm uwarunkowany w UE
."
4.
Podsumowanie
3.1.
3.2.
3.2.1.
74
74
74
78
85
86
94
96
100
CZĘSCII
GLOBALIZACJA REGIONALNA I ŚWIATOWA A RACJONALNE
WYBORY EKONOMICZNE
1.
1.1.
1.2.
1.2.1.
1.2.2.
1.2.3.
1.2.4.
1.2.4.1.
1.3.
1.3.1.
1.3.2.
1.3.2.1.
1.3.2.2.
1.3.2.3.
1.3.3.
Międzynarodowa integracja gospodarcza (Unia Europejska) ..
Strefa wolnego handlu
Unia celna
Statyczne i dynamiczne efekty unii celnej
Unia celna a deformacja racjonalnych wyborów w skali gospodarki
światowej
Unia celna w modelu równowagi ogólnej
Wspólna zewnętrzna polityka handlowa Unii Europejskiej: aspekty
formalnoprawne
Skutki dla Polski (wybrane zagadnienia)
Wspólny rynek (JRW)
Istota i dynamiczne efekty wspólnego rynku
Analiza modelowa przepływu czynników wytwórczych na wspólnym
rynku
Wspólny rynek pracy i kapitału w modelu równowagi ogólnej
Przepływ kapitału i transfer technologii
Wspólny rynek wszystkich czynników wytwórczych i efekty
dobrobytowe
Istota oraz mikro- i makroekonomiczne efekty wspólnego rynku UE
(JRW)
109
111
116
120
130
138
143
147
152
156
157
159
164
170
173
177
Spis treści
1.3.3.1. JRW a piąte (i szóste) poszerzenie U E
1.3.3.2. Polityka strukturalna U E a konkurencyjność państw, regionów
oraz MŚP
1.3.3.3. Strategia lizbońska: cele, założenia i ich realizacja
1.3.4. Polska w JRW UE: implementacja prawa europejskiego i Strategii
Lizbońskiej
1.4.
Unia gospodarcza i walutowa
1.4.1. Korzyści i koszty unii walutowej - ujęcie modelowe
1.4.2. Istota optymalnego obszaru walutowego
1.4.3. Teoria optymalnych obszarów walutowych - ujęcie współczesne . . . .
1.4.4. Retrospekcja funkcjonowania Unii Gospodarczej i Walutowej
UE(UGW)
1.4.4.1. Istota kryteriów zbieżności fiskalno-monetarnej UGW
1.4.4.2. Pakt Stabilności i Wzrostu
1.4.4.3. Nowe kraje U E a członkostwo w UGW - aspekty formalne
1.4.5. Perspektywy i oczekiwane skutki członkostwa Polski w UGW
2.
183
192
206
223
229
230
234
239
242^
247
252
261
267
2.1.
2.2.
2.2.1.
2.2.2.
2.2.3.
2.2.4.
2.2.5.
Procesy globalizacyjne w świecie a racjonalne wybory
ekonomiczne
Gospodarka globalna a międzynarodowa integracja gospodarcza . . .
Podstawowe obszary procesów globalizacji światowej
Globalizacja towarowych rynków zbytu
Globalizacja produkcji
Globalizacja rynku pracy
Globalizacja w sferze finansów
Procesy globalizacji w ocenie ekonomistów
290
290
293
293
303
317
319
323
3.
Podsumowanie
332
CZĘSCIU
RACJONALNE WYBORY Z PERSPEKTYWY CZŁONKOSTWA
POLSKI W UE - IDENTYFIKACJA I ZARZĄDZANIE RYZYKIEM
EKONOMICZNYM (WYBRANE ASPEKTY)
1.
1.1.
Identyfikacja ryzyka w gospodarce otwartej na poziomie
integracji gospodarczej UE
Ryzyko kosztu utraconych możliwości w ramach JRW U E
343
346
349
E. Pluciński, Świat-Europa-Polska. Teoria i praktyka...
1.1.1.
Komplementarność vs. substytucyjność gospodarcza
a wewnątrzgałęziowy podział pracy
1.1.1.1. Substytucyjność gospodarcza a kryteria konwergencji z Maastricht . .
1.2.
Ryzyko zawężania obszaru racjonalnych wyborów w skali świata . . . .
Sposoby ograniczania ryzyka kosztu utraconych możliwości
w gospodarce otwartej
2.1.
Zarządzanie ryzykiem kosztu utraconych możliwości Polski w U E ..
2.1.1.. Strategia high-tech a restrukturyzacja gospodarcza typu
Schumpeterowskiego
2.1.1.1. Wewnętrzne i zewnętrzne determinanty innowacyjności
2.1.2.
Polityki strukturalna UE a Polska
2.2.
Zarządzanie ryzykiem ograniczania racjonalnych wyborów
gospodarki globalnej
352
371
372
2.
3.
Podsumowanie
378
378
379
383
388
396
397
Aneks I. Kalendarium integracji europejskiej
403
Aneks II. Kalendarium polskiej drogi do członkostwa i udziału w UE
415
Aneks III. Wskaźniki RCA i IIT w handlu Polski z UE
423
Aneks IV. Statystyka regionalna i globalna (wybrane aspekty)
443
Literatura
457