Program kształcenia dla kierunku

Uniwersytet Łódzki, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska
Studia I i II stopnia
stacjonarne i niestacjonarne
OCHRONA ŚRODOWISKA
Łódź, 2015
Universytet Łódzki: www.uni.lodz.pl
Wydział Biologii i Ochrony Środowiska: www.biol.uni.lodz.pl
Przyrodnicze badania naukowe są prowadzone w Uniwersytecie Łódzkim od chwili jego utworzenia w 1945 r. W 1991 r. jako pierwszy
uniwersytet w Polsce Uczelnia uruchomiła studia na autorskim kierunku Ochrona środowiska. Oferta dydaktyczna w ramach kierunku była
stopniowo wzbogacana i aktualizowana zgodnie z wymogami Systemu Bolońskiego i Krajowych Ram Kwalifikacji, priorytetami naukowymi
Państwa oraz potrzebami rynku pracy. Ochrona środowiska została zakwalifikowana przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego do
strategicznych kierunków studiów dla rozwoju krajowej gospodarki.
W celu zapewnienia interdyscyplinarności i wysokiego poziomu kształcenia na kierunku Ochrona środowiska znaczna część zajęć
realizowana jest przez pracowników innych Wydziałów Uniwersytetu Łódzkiego: Nauk Geograficznych, Chemii, EkonomicznoSocjologicznego, Zarządzania, Prawa i Administracji, Filozoficzno-Historycznego oraz przez nauczycieli akademickich z Politechniki
Łódzkiej. W kształceniu uczestniczą też specjaliści-praktycy zatrudnieni w instytucjach związanych z ochroną środowiska.
Studia pierwszego stopnia pozwalają na uzyskanie rzetelnej wiedzy z zakresu nauk przyrodniczych ze szczególnym uwzględnieniem
ekologii, zagrożeń cywilizacyjnych i problemów zrównoważonego rozwoju, ochrony przyrody, różnorodności biologicznej roślin, grzybów i
zwierząt, mikrobiologii środowiskowej, biochemii, chemii, fizyki, geologii i gospodarki surowcami, geomorfologii, gleboznawstwa i
rekultywacji gruntów, hydrologii i gospodarki wodnej, meteorologii i klimatologii, prawa ochrony środowiska, monitoringu środowiska, oceny
oddziaływania na środowisko oraz technologii i ekonomii w ochronie środowiska. Dużą część zajęć dydaktycznych stanowią zajęcia
laboratoryjne, ćwiczenia terenowe i praktyki zawodowe, co pozwala zweryfikować zdobytą wiedzę teoretyczną w praktyce.
Studia drugiego stopnia pozwalają na uzyskanie rzetelnej i kompleksowej wiedzy z zakresu: przyczyn degradacji środowiska, ich skutków
oraz sposobów zapobiegania im, ekotoksykologii, oceny jakości środowiska, zrównoważonego rozwoju, planowania przestrzennego, polityki
ochrony środowiska, dodatkowo poszerzonej o szczegółowe teoretyczne i praktyczne zagadnienia jednej z wybranych specjalności:
1) ekologia i ochrona wód, ochrona przyrody, biotechnologie ekologiczne, diagnostyka skażeń środowiska lub prowadzonej w języku
angielskim specjalności ekohydrologia – na studiach stacjonarnych,
2) ekologia i ochrona wód, ochrona przyrody lub ekologia człowieka – na studiach niestacjonarnych.
Wybór specjalności kandydaci na studia drugiego stopnia deklarują podczas rekrutacji. Dużą część zajęć dydaktycznych stanowią zajęcia
laboratoryjne i ćwiczenia terenowe, co pozwala zweryfikować zdobytą wiedzę teoretyczną w praktyce.
Studia I stopnia (3-letnie licencjackie) – stacjonarne
Przez trzy lata studiów wszyscy studenci realizują wspólny blok przedmiotów podstawowych i kierunkowych. W programie studiów są
ćwiczenia terenowe i praktyki. Studenci po złożeniu pracy licencjackiej i zdaniu egzaminu uzyskują tytuł licencjata ochrony środowiska.
Absolwenci mogą ubiegać się o przyjęcie na dwuletnie studia II stopnia (magisterskie).
Studia I stopnia (3-letnie licencjackie) – niestacjonarne (zaoczne)
Przez trzy lata studiów wszyscy studenci realizują wspólny blok przedmiotów podstawowych i kierunkowych. W programie studiów są
ćwiczenia terenowe i praktyki. Studenci po złożeniu pracy licencjackiej i zdaniu egzaminu uzyskują tytuł licencjata ochrony środowiska.
Absolwenci mogą ubiegać się o przyjęcie na dwuletnie studia II stopnia (magisterskie). Zajęcia odbywają się w piątki, soboty i niedziele,
zazwyczaj co dwa tygodnie. Przewidywana opłata za studia: 3800 zł za każdy rok studiów.
–2–
Studia II stopnia (2-letnie magisterskie) – stacjonarne
Studia te przewidziane są dla posiadaczy dyplomu ukończenia studiów wyższych w zakresie ochrony środowiska, nauk biologicznych,
geograficznych, chemicznych, rolniczych, leśnych, weterynaryjnych, medycznych, inżynierii środowiska i edukacji ekologicznej. Studenci
mają możliwość kształcenia się w zakresie jednej z następujących specjalności: (1) ekologia i ochrona wód, (2) ochrona przyrody, (3)
biotechnologie ekologiczne, (4) diagnostyka skażeń środowiska oraz (5) ecohydrology (płatne studia w języku angielskim). Studenci po
złożeniu pracy magisterskiej i zdaniu egzaminu magisterskiego uzyskują tytuł magistra ochrony środowiska.
Studia II stopnia (2-letnie magisterskie) – niestacjonarne (zaoczne)
Studia te przewidziane są dla posiadaczy dyplomu ukończenia studiów wyższych w zakresie ochrony środowiska, nauk biologicznych,
geograficznych, chemicznych, rolniczych, leśnych, weterynaryjnych, medycznych, inżynierii środowiska i edukacji ekologicznej. Studenci
mają możliwość kształcenia się w zakresie jednej z następujących specjalności: (1) ochrona przyrody, (2) ekologia i ochrona wód oraz (3)
ekologia człowieka. Studenci po złożeniu pracy magisterskiej i zdaniu egzaminu magisterskiego uzyskują tytuł magistra ochrony środowiska.
Zajęcia odbywają się w piątki, soboty i niedziele, zazwyczaj co dwa tygodnie. Przewidywana opłata za studia: 4000 zł za każdy rok
studiów.
Kandydaci
Kandydaci na studia winni wykazywać zainteresowanie problematyką ochrony środowiska, chęć do poznania złożoności i różnorodności
zjawisk przyrodniczych oraz ekonomicznych i społecznych aspektów ochrony środowiska. Obok biologii i geografii kandydaci powinni
uwzględnić naukę innych przedmiotów ścisłych (chemii, fizyki, matematyki) i humanistycznych (ekonomii, filozofii) oraz pracę w terenie i w
laboratorium.
Przyjęcia na studia w UŁ
Sekcja Rekrutacji UŁ: ul. Lindleya 3 pok. 5a, 90-131 Łódź,
tel. (42) 635-40-86, 635-41-78, e-mail: [email protected]
Szczegółowe informacje o zasadach przyjęć na I rok studiów w Uniwersytecie Łódzkim na wszystkie kierunki studiów znajdują się pod
adresem: www.uni.lodz.pl w zakładce Dla kandydatów na studia.
Kandydaci na wszystkie kierunki/specjalności studiów stacjonarnych oraz niestacjonarnych (zaocznych, wieczorowych) obowiązkowo
dokonują rejestracji w systemie elektronicznej rekrutacji.
Do obowiązków kandydata należy w szczególności:
• wypełnienie formularza rejestracyjnego,
• wprowadzenie wyników ze świadectwa maturalnego (dane wprowadzone przez kandydata zostaną zweryfikowane przy dostarczeniu
dokumentów).
• wybór kierunku studiów, a w przypadku wyboru kilku kierunków, również ustalenie kolejności w jakiej dokonywana ma być kwalifikacja
oraz ewentualnie zadeklarowanie chęci studiowania na dwóch kierunkach równocześnie,
• wpłata opłaty rekrutacyjnej na indywidualny numer konta oraz przyporządkowanie opłaty rekrutacyjnej do wybranego kierunku /
wybranych kierunków,
• śledzenie procesu rekrutacji, w tym sprawdzenie terminów egzaminów wstępnych lub rozmów kwalifikacyjnych jeżeli dotyczą
kandydata, zapoznanie się z wynikami kwalifikacji na studia (listy osób zakwalifikowanych/ niezakwalifikowanych),
• złożenie wymaganych dokumentów w podanych przy kierunku/specjalności terminach.
Rekrutacja kandydatów na kierunek
OCHRONA ŚRODOWISKA
w roku akademickim 2015 / 2016
Studia I stopnia (3-letnie licencjackie) – stacjonarne
Orientacyjny limit miejsc – 120
Termin i miejsce składania dokumentów
Kandydaci muszą obowiązkowo dokonać rejestracji na stronie internetowej [email protected] a następnie po zakwalifikowaniu
złożyć wymagane dokumenty w miejscu i terminie, który zostanie podany na stronie internetowej.
–3–
Zasady przyjęć na stacjonarne studia I stopnia
1. Postępowanie kwalifikacyjne dla kandydatów legitymujących się nową maturą polega na zliczeniu punktów na podstawie świadectwa
dojrzałości.
2. Do kwalifikacji brane są pod uwagę wyniki egzaminu pisemnego z egzaminu maturalnego na świadectwie dojrzałości. Ostateczny wynik
w procesie kwalifikacyjnym stanowi suma wyników z przedmiotów określonych w kategoriach 1-3, uwzględniająca wynik na
świadectwie dojrzałości oraz przeliczniki za każdy przedmiot.
Przeliczniki
Kategoria przedmiotu
1 (wymagana)
do przeliczenia uwzględniany jest wynik z jednego spośród przedmiotów:
biologia, chemia, geografia, fizyka i astronomia, matematyka
2 (wymagana)
do przeliczenia uwzględniany jest wynik z jednego spośród przedmiotów:
fizyka i astronomia, matematyka, język angielski, biologia, chemia,
geografia, informatyka
3 (nie wymagana)
do przeliczenia uwzględniane są wyniki z maksymalnie dwóch spośród
przedmiotów:
fizyka i astronomia, matematyka, język angielski, biologia, chemia,
geografia, informatyka
Przedmioty w tej kategorii nie są wymagane. Ich posiadanie daje dodatkowe
punkty, ale ich brak nie wpływa na możliwość ubiegania się o przyjęcie na dany
kierunek.
Poziom
podstawowy
Poziom
rozszerzony
1,5
4
1
3
0,5
1
Jeżeli dany przedmiot wymieniony jest w kilku kategoriach – do przeliczenia punktów brany jest pod uwagę tylko raz – w sposób
korzystniejszy dla kandydata. Przeliczniki dla poziomu dwujęzycznego dla kategorii 1, 2 i 3 wynoszą odpowiednio: 5,00; 3,75; 1,25.
1. Postępowanie kwalifikacyjne kandydatów legitymujących się starą maturą polega na zliczeniu punktów za oceny z egzaminu
maturalnego z wymaganych przedmiotów. Do kwalifikacji brane są pod uwagę oceny z egzaminu maturalnego pisemnego i ustnego.
Ostateczny wynik w procesie kwalifikacyjnym stanowi suma wyników z przedmiotów określonych w kategoriach 1-3 (patrz tabela
powyżej), uwzględniająca ocenę na świadectwie dojrzałości oraz przelicznik za dany przedmiot z tabel poniżej:
–4–
Maksymalne przeliczniki dla poziomu dwujęzycznego dla kategorii 1, 2 i 3 wynoszą odpowiednio: 500, 375 i 125 punktów (dokładne
informacje pod tel. 635-40-86 i 635-41-78).
1.
2.
3.
4.
Kandydatów z Maturą Międzynarodową obowiązują takie same przedmioty egzaminu maturalnego jak kandydatów z nową maturą.
Poziom SL traktowany jest jak poziom podstawowy (PP).
Poziom HL traktowany jest jak poziom rozszerzony (PR).
Jeśli na danym kierunku /specjalności stosowane są przeliczniki dla danego przedmiotu czy poziomu egzaminu, mają one również
zastosowanie do matury międzynarodowej, przeliczonej na wyniki nowej matury dla odpowiedniego poziomu.
5. Wyniki na świadectwie matury międzynarodowej przeliczane będą w następujący sposób:
Laureaci i finaliści większości olimpiad stopnia centralnego przyjmowani są na pierwszy rok studiów z pominięciem postępowania
kwalifikacyjnego. Z uprawnień tych laureaci i finaliści mogą korzystać przez trzy kolejne lata począwszy od roku uzyskania świadectwa
dojrzałości.
Studia I stopnia (3-letnie licencjackie), niestacjonarne (zaoczne)
Orientacyjny limit miejsc – 60
Termin i miejsce składania dokumentów
Kandydaci muszą obowiązkowo dokonać rejestracji na stronie internetowej [email protected] a następnie po zakwalifikowaniu
złożyć wymagane dokumenty w miejscu i terminie, który zostanie podany na stronie internetowej.
Zasady przyjęć
Na podstawie złożenia wymaganych dokumentów, w przypadku zbyt dużej liczby zgłoszeń zasady kwalifikacji takie same jak na studia
stacjonarne na kierunku ochrona środowiska. Kierunek zostanie uruchomiony, gdy zgłosi się co najmniej 15 osób.
Laureaci i finaliści większości olimpiad stopnia centralnego przyjmowani są na pierwszy rok studiów z pominięciem postępowania
kwalifikacyjnego. Z uprawnień tych laureaci i finaliści mogą korzystać przez trzy kolejne lata począwszy od roku uzyskania świadectwa
dojrzałości.
–5–
Wymagania wstępne, oczekiwane kompetencje kandydata na studia I stopnia





umiejętność biegłego posługiwania się językiem polskim w mowie i piśmie,
umiejętność precyzyjnego formułowania i wyczerpującego wyrażania myśli i opinii w przejrzystym i poprawnie zbudowanym tekście,
umiejętności myślenia przyczynowo-skutkowego, analizy i syntezy,
podstawowe umiejętności w zakresie prowadzenia dyskusji, korzystania z biblioteki, posługiwania się edytorem tekstu, programem do
tworzenia prezentacji multimedialnych,
wiedza z biologii, chemii, fizyki, geografii, matematyki i informatyki na poziomie liceum.
Studia II stopnia (2-letnie magisterskie) – stacjonarne
Orientacyjny limit miejsc – 100
Termin i miejsce składania dokumentów
Kandydaci muszą obowiązkowo dokonać rejestracji na stronie internetowej [email protected] a następnie po zakwalifikowaniu
złożyć wymagane dokumenty w miejscu i terminie, który zostanie podany na stronie internetowej.
Zasady przyjęć
Dla absolwentów studiów licencjackich, inżynierskich i magisterskich w zakresie ochrony środowiska, nauk biologicznych, geograficznych,
chemicznych, rolniczych, leśnych, weterynaryjnych, medycznych, inżynierii środowiska i edukacji ekologicznej. Przyjęcie odbywa się na
jedną z pięciu specjalności: (1) ekologia i ochrona wód, (2) ochrona przyrody, (3) biotechnologie ekologiczne, (4) diagnostyka skażeń
środowiska oraz (5) ecohydrology – te ostatnie to płatne studia w języku angielskim. Na podstawie profilu ukończenia studiów, średniej
oceny ze studiów oraz ogólnego wyniku studiów na dyplomie.
Kierunek zostanie uruchomiony, gdy zgłosi się co najmniej 20 osób. Górny limit miejsc na specjalność biotechnologie ekologiczne wynosi 12
osób, na pozostałe specjalności górny limit wynosi 15 osób. W przypadku przyjęcia co najmniej 72 kandydatów, limit miejsc na wybrane
specjalności (z wyjątkiem specjalności biotechnologie ekologiczne) zostanie podwojony zgodnie z zainteresowaniem kandydatów.
Studia II stopnia (2-letnie magisterskie) , niestacjonarne (zaoczne)
Orientacyjny limit miejsc – 50
Termin i miejsce składania dokumentów
Kandydaci muszą obowiązkowo dokonać rejestracji na stronie internetowej [email protected] a następnie po zakwalifikowaniu
złożyć wymagane dokumenty w miejscu i terminie, który zostanie podany na stronie internetowej.
Zasady przyjęć
Dla absolwentów studiów licencjackich, inżynierskich i magisterskich w zakresie ochrony środowiska, nauk biologicznych, geograficznych,
chemicznych, rolniczych, leśnych, weterynaryjnych, medycznych, inżynierii środowiska i edukacji ekologicznej. Przyjęcie odbywa się na
jedną z trzech specjalności: (1) ochrona przyrody, (2) ekologia i ochrona wód oraz (3) ekologia człowieka. Na podstawie profilu ukończenia
studiów pierwszego stopnia, średniej oceny ze studiów oraz ogólnego wyniku studiów na dyplomie.
Kierunek zostanie uruchomiony, gdy zgłosi się co najmniej 15 osób.
Wymagania wstępne, oczekiwane kompetencje kandydata na studia II stopnia





umiejętność biegłego posługiwania się językiem polskim lub angielskim w mowie i piśmie,
umiejętność precyzyjnego formułowania i wyczerpującego wyrażania myśli i sądów odnośnie oddziaływania człowieka na środowisko w
przejrzystym i poprawnie zbudowanym tekście, z użyciem terminologii specjalistycznej z obszaru nauk przyrodniczych lub ścisłych,
umiejętności myślenia przyczynowo-skutkowego, analizy i syntezy tekstów specjalistycznych z obszaru nauk przyrodniczych lub
ścisłych, prowadzenia dyskusji z użyciem terminologii specjalistycznej z obszaru nauk przyrodniczych lub ścisłych,
umiejętności korzystania z biblioteki, posługiwania się edytorem tekstu, arkuszem kalkulacyjnym, programem do tworzenia prezentacji
multimedialnych,
wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne w zakresie ochrony środowiska, nauk biologicznych, geograficznych, chemicznych,
rolniczych, leśnych, weterynaryjnych, medycznych, inżynierii środowiska lub edukacji ekologicznej, na poziomie studiów I stopnia.
–6–
Uczelnia i Wydział
Uniwersytet Łódzki powstał 24 maja 1945 roku na podstawie dekretu podpisanego przez Prezydenta Krajowej Rady Narodowej, prezesa
Rady Ministrów oraz Ministra Oświaty. UŁ jest kontynuatorem dorobku i tradycji działających w okresie międzywojennym w Łodzi Instytutu
Nauczycielskiego (1921-1928), Wyższej Szkoły Nauk Społecznych i Ekonomicznych (1924-1928), oraz oddziału Wolnej Wszechnicy
Polskiej (1928-1939). Inicjatorem powołania w Łodzi uczelni uniwersyteckiej, pod pierwotną nazwą "Państwowy Uniwersytet – Wolna
Wszechnica", był prof. Teodor Vieweger, rektor Wolnej Wszechnicy Polskiej. Pierwszymi rektorami Uniwersytetu Łódzkiego byli wybitni
przedstawiciele nauki polskiej: Tadeusz Kotarbiński, Józef Chałasiński i Jan Szczepański. Obecnie Uniwersytet Łódzki jest jedną
z największych polskich uczelni – posiada 12 wydziałów, Filię w Tomaszowie Mazowieckim oraz Zamiejscowe Ośrodki Dydaktyczne
w Bełchatowie, Kaliszu, Kutnie, Ostrołęce, Sieradzu, Skierniewicach oraz Zduńskiej Woli. Nauczanie w Uniwersytecie Łódzkim odbywa się
na 56 kierunkach studiów i 134 specjalnościach. Uniwersytet Łódzki prowadzi także studia doktoranckie i ponad 90 studiów
podyplomowych, w tym studia typu MBA oraz finansowane przez EFS. W UŁ studiuje ok. 40 tys. słuchaczy. Uczelnia zatrudnia ok. 3700
pracowników, w tym 2350 nauczycieli akademickich.
Badania naukowe w zakresie nauk biologicznych były prowadzone od początku powstania Uniwersytetu Łódzkiego. Pierwsze jednostki
reprezentujące tę dziedzinę wiedzy utworzono w ramach Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego, który rozpoczął swoją działalność już w
maju 1945 roku.
Obecny Wydział Biologii i Ochrony Środowiska prowadzi studia na następujących pięciu kierunkach studiów: biologia, ochrona
środowiska, biotechnologia, genetyka i mikrobiologia. Wydział jest największym wydziałem biologicznym w Polsce, ma największy
potencjał naukowy spośród wydziałów biologicznych w Polsce oraz posiada kategorię naukową A (oznaczającą bardzo dobry
poziom działalności naukowej) przyznaną przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Działalność dydaktyczna Wydziału została
pozytywnie oceniona przez Polską Komisję Akredytacyjną (PKA). W ocenie PKA Wydział w stopniu wyróżniającym spełnia kryteria
oceny instytucjonalnej dotyczącej: zasobów kadrowych, materialnych i finansowych, prowadzenia badań naukowych, a także
współpracy krajowej i międzynarodowej, celów i efektów kształcenia na studiach doktoranckich i podyplomowych oraz systemu ich
weryfikacji.
Wydział zatrudnia 230 nauczycieli akademickich, w tym ponad 85 profesorów zwyczajnych i nadzwyczajnych. Na Wydziale studiuje 1,5 tys.
studentów, w tym około 400 na kierunku ochrona środowiska. Dla absolwentów z tytułem magistra Wydział prowadzi 4-letnie studia
doktoranckie: (1) Ekologii i Ochrony Środowiska, (2) Cytogenetyki, Genetyki Molekularnej i Radiobiologii, (3) Mikrobiologii, Biotechnologii
i Biologii Eksperymentalnej oraz (4) Biochemiczno-Biofizyczne. W ostatnich latach Wydział Biologii i Ochrony Środowiska UŁ pozyskał ok.
100 mln zł na modernizację i rozbudowę bazy naukowo-dydaktycznej oraz kolejne 100 mln zł na badania naukowe.
Absolwenci kierunku ochrona środowiska
Kształcimy wysoko kwalifikowanych pracowników służb ochrony przyrody i środowiska oraz urzędów, instytucji i jednostek gospodarczych
współpracujących z ochroną środowiska, samorządów i organizacji społecznych. Absolwenci łączący specjalistyczną wiedzę przyrodniczą z
szeroką znajomością ogólnej problematyki ochrony środowiska w aspektach ekologicznym, społecznym, prawnym i ekonomicznym.
Rozumieją procesy fizykochemiczne i ekologiczne kształtujące środowisko przyrodnicze oraz mechanizmy prawne, ekonomiczne
i społeczne kształtujące postawy, działania ludzi i ich oczekiwania wobec środowiska. Absolwenci łączą umiejętność pracy w laboratorium i
w terenie z umiejętnościami przekonywania ludzi i współpracy z instytucjami społecznymi. Ukończenie studiów przygotowuje do pracy w
organizacjach kontrolnych i urzędach ochrony środowiska (Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska, administracja rządowa, samorządy),
służbach ochrony środowiska (urzędy konserwatorskie, parki narodowe i krajobrazowe), laboratoriach badań środowiska, w środkach
masowego komunikowania, w zakładowych służbach ochrony środowiska, w biurach planowania przestrzennego, w społecznych
organizacjach ekologicznych.
Dodatkowe uwagi
Model studiów I i II stopnia jest zgodny z Europejskim Systemem Transferu Punktów (ECTS), co umożliwia studentom realizację części
studiów na uczelniach zagranicznych (program Erasmus), innych uczelniach wyższych w Polsce (program Most) i sprzyja
zindywidualizowanemu kształceniu studentów.
Studia Ochrona środowiska prowadzone są przez Wydział Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego, przy udziale jednostek z
siedmiu innych wydziałów UŁ: (1) Nauk Geograficznych, (2) Chemii, (3) Prawa i Administracji, (4) Zarządzania, (5) EkonomicznoSocjologicznego oraz (6) Filozoficzno-Historycznego. Za organizację dydaktyki tego kierunku odpowiada Instytut Ekologii i Ochrony
Środowiska na Wydziale Biologii i Ochrony Środowiska UŁ. Nauczanie odbywa się w jednostkach tego instytutu oraz Instytutu Biofizyki i
Instytutu Mikrobiologii, Biotechnologii i Immunologii. W proces dydaktyczny zaangażowani są także specjaliści-praktycy spoza uczelni.
Zajęcia terenowe prowadzone są w stacjach terenowych uczelni, w parkach narodowych i krajobrazowych oraz na terenach
przekształconych wskutek działalności człowieka (Bełchatów, Śląsk).
–7–