Część II - Związek Zawodowy Szczególnego Nadzoru Podatkowego

Część II
ZESTAWIENIE PROBLEMÓW ZGŁOSZONYCH
PRZEZ IZBY CELNE
1
1. Czy obecna wewnętrzna struktura organizacyjna izby celnej i urzędu celnego sprzyja
prawidłowej realizacji zadań?
Uwagi zgłaszane w związku z udzieleniem odpowiedzi negatywnej:
1.
Należy wypracować model podziału zadań kontrolnych pomiędzy izbą i urzędami
celnymi. Obecnie obydwa poziomy mają podobne obowiązki wynikające z ustawy o
Służbie Celnej zaś wyraźnie różne narzędzia do ich realizacji. Stąd też niektóre elementy
aparatu kontrolnego, dziś działającego w izbach, powinny zostać przeniesione na poziom
urzędów. Dotyczy to:
- zadań kontrolnych szczególnego nadzoru podatkowego,
- grup mobilnych, które byłyby nadzorowane przez komórkę organizacyjną w izbie
celnej;
2. Należałoby rozważyć możliwość wyłączenia komórek szczególnego nadzoru
podatkowego spod nadzoru komórki nadzoru i koordynacji kontroli przedsiębiorców w
izbie celnej. Zadania szczególnego nadzoru podatkowego na poziomie izby celnej
powinna realizować komórka podatku akcyzowego;
3. Powinno się przekazać całość czynności kontrolnych (zwalczanie przestępczości celnej)
do organów I instancji, czyli naczelnikom uc z pozostawieniem w ic koordynacji i nadzoru
działań kontrolnych oraz struktur specjalnych takich jak wywiad celny;
4. Wskazane byłoby utworzenie jednej komórki kontroli wewnętrznej z uwagi na dublowanie
się zadań komórki kontroli wewnętrznej i audytu wewnętrznego;
5. W strukturze urzędów celnych powinno się umieścić komórki obsługi prawnej i
stanowisko radcy prawnego. Obsługa prawna zapewniana z poziomu izby celnej przy
rozszerzających się zadaniach urzędu celnego i skomplikowanym charakterze decyzji,
zwłaszcza w zakresie podatku akcyzowego jest niewystarczająca;
6. Powinna nastąpić decentralizacja zadań w zakresie egzekucji administracyjnej - w ramach
obecnej struktury organizacyjnej istnieje możliwość przekazania uprawnień organów
egzekucyjnych naczelnikom urzędów celnych. Przy zachowaniu funkcji wierzyciela przez
dyrektora izby celnej, prowadzenie na jego zlecenie egzekucji administracyjnej przez
naczelników uc pozwoliłoby na wykorzystanie terenowych struktur do prowadzenie
czynności egzekucyjnych. Prowadzenie egzekucji przez jeden organ egzekucyjny na
terenie obszaru województwa jest nieefektywne i wymagające ponoszenia dużych
wydatków egzekucyjnych;
7. Słusznym byłoby rozważenie możliwości tworzenia w urzędach celnych komórek analizy
ryzyka;
8. Komórki prawno-organizacyjne powinny być rozdzielone na dwie odrębne komórki:
prawną i organizacyjną – z uwagi na odmienny charakter i specyfikę zadań obu komórek;
9. W izbie celnej powinny być utworzone komórki nadzorującej szczególny nadzór
podatkowy;
10. Istnieje potrzeba powołania komórek służby wewnętrznej;
11. Powinno dążyć się do usamodzielnienia urzędów celnych w zakresie finansowym,
logistycznym i kadrowym. Naczelnik urzędu celnego jako organ administracji państwowej
I instancji powinien mieć większy wpływ na funkcjonowanie podległego mu urzędu;
12. Należy rozszerzyć uprawnienia dyrektora izby celnej w zakresie zmiany struktury
organizacyjnej izby. Dyrektor izby celnej powinien mieć, w uzasadnionych przypadkach i
po uprzednim poinformowaniu Ministerstwa, możliwość tworzenia, łączenia lub dzielenia
komórek organizacyjnych izby bez konieczności każdorazowego uzyskiwania zgody
Ministra Finansów;
2
Postulaty dotyczące konkretnych przypadków:
1. Zamiast Oddziału Celnego Port Lotniczy w Katowicach - Pyrzowicach należałoby utworzyć
Oddział Celny Port Lotniczy – Osobowy i Oddział Celny Port Lotniczy - Towarowy.
Rozdzielenie jest konieczne, bowiem Port Lotniczy w Pyrzowicach staje się jednym z
najszybciej rozwijających się i obecnie trwa jego rozbudowa, po zakończeniu której port
cargo będzie oddalony o kilka kilometrów od portu pasażerskiego, co fizycznie
uniemożliwia wykonywanie kontroli w jednym oddziale;
2. W Izbie Celnej w Krakowie powinny zostać utworzone:
a) komórka statystyczna – realizująca zadania o charakterze ogólnopolskim, związane z
obsługą warstwy analitycznej podsystemu INTRASTAT. W strukturze Izby Celnej w
Krakowie funkcjonuje Wydział INTRASTAT, którego rola i przypisane zadania nie
odpowiadają zakresowi przewidzianemu dla komórek przyjmujących i weryfikujących
deklaracje INTRASTAT w izbach celnych. W chwili obecnej Wydział sprawuje
administrację merytoryczną podsystemu INTRASTAT oraz realizuje zadania związane z
obsługą warstwy analitycznej systemu (zadania na poziomie ogólnopolskim) . Zadania
związane z ogólnopolską analityką INTRASTAT oraz tworzeniem i obsługą systemu
porównywania danych INTRASTAT/VAT, jak również prowadzenie badań cenowych
we współpracy z ekspertami z Głównego Urzędu Statystycznego, stanowią odrębny
obszar zadaniowo-organizacyjny, który powinien zostać wyodrębniony w strukturze
organizacyjnej, ze względu na specyficzny zakres kompetencji i odpowiedzialności.
Komórka statystyki byłaby odpowiedzialna za kontakty z Głównym Urzędem
Statystycznym oraz generowanie zbiorów statystyki handlu zagranicznego RP,
przekazywanych przez GUS do EUROSTAT. Do zadań komórki należałoby:
- opracowywanie i testowanie widełek wagowo-cenowych,
- analiza i weryfikacja danych z hurtowni VAT, KEP i REGON oraz
przygotowywanie plików VAT, KEP i REGON przeznaczonych do wgrania na bazę
centralną,
- budowa dodatkowych modułów analitycznych dla wydziałów INTRASTAT z
wykorzystaniem technologii OLAP i ASP.NET oraz administrowanie tymi
modułami,
- inne zadania wynikające ze współpracy i wykonywania zadań dla potrzeb
administracji merytorycznej i Projektu,
- kontrola funkcjonowania analityki okresów sprawozdawczych – w szczególności
kontrola procesów zachodzących na serwerze analitycznym, dotyczących obliczania
kategorii i priorytetów, poprawności i kompletności danych, itp.
- kontrola zawartości bazy analitycznej podsystemu INTRASTAT.
b) komórka Projektowania i Wdrażania Systemu Kontroli Eksportu, która realizowałaby
następujące zadania:
- sprawowanie nadzoru nad realizacją projektu Systemu Kontroli Eksportu (AES) w
ramach systemu CELINA,
- koordynacja i realizacja zadań związanych z projektowaniem, wdrożeniem i
eksploatacją systemu AES,
- prowadzenie działań związanych ze stosowaniem wspólnotowego i krajowego prawa
w zakresie kontroli operacji eksportowych,
- zarządzanie algorytmami kontroli deklaracji celnych wywozowych,
- prowadzenie
Archiwum
Systemu
AES,
zawierającego
dokumentację
koordynacyjnych prac wdrożeniowych i prowadzonej korespondencji,
- prowadzenie szkoleń z zakresu AES.
3
3. Wskazane byłoby ponowne utworzenie zlikwidowanych Oddziałów Celnych w Chyżnem i
Muszynie.
Zwracano też uwagę, iż w związku z akcesją Polski do struktur unijnych, otrzymaniem licznych
nowych zadań (Intrastat, WPR, zadania podatkowe, grupy mobilne), reformą struktur
organizacyjnych z maja 2002r., a następnie likwidacją komórek po wejściu do UE związaną ze
spadkiem ilości zgłoszeń celnych, administracja celna w ostatnich latach podlegała
permanentnym zmianom strukturalnym, które destabilizowały funkcjonowanie procedur
organizacyjnych i komunikacyjnych.
Realizacja reform organizacyjnych wiązała się z ogromnym wysiłkiem organizacyjnym i
ewidentnie zakłócała właściwy tok pracy organów, z założenia służących przede wszystkim
przedsiębiorcom dokonującym obrotu towarowego z zagranicą.
Częsta reorganizacja służb celnych powoduje u pracowników i funkcjonariuszy celnych
poczucie niestabilności i tymczasowości w wykonywaniu powierzonych obowiązków.
Wszystkie ww. uwagi zostały zgłoszone przez 7 izb celnych.
4
2. Czy w komórkach organizacyjnych na obszarze działania izby celnej występuje
potrzeba zwiększenia zatrudnienia?
jakie są potrzeby w tym zakresie?
w jakich komórkach organizacyjnych?
jakie są przyczyny niedoborów kadrowych?
Lp.
1.
2.
3.
4.
Izba Celna
IC w Białej
Podlaskiej
IC w Białymstoku
IC w Gdyni
IC w Katowicach
Aktualne
zapotrzebowanie
na etaty
(w liczbie etatów)
141
+
55 w 2006 r.
33
40
250
5.
IC w Kielcach
36
6.
IC w Krakowie
240
Uzasadnienie
uwagi
- 55 etatów – po osiągnięciu pełnej wydolności
rozbudowywanego
obecnie
przejścia
granicznego w Hrebennem - planowane na
koniec 2006 r.
- pion akcyzowy urzędach celnych (zwłaszcza
szczególny nadzór podatkowy),
- Wydział Dokumentacji Celnej,
- brak faktycznej obecności w pracy osób
alokowanych
(długotrwałe
zwolnienia
lekarskie)
- Referat Zarządzania Ryzykiem
- Wydział Zwalczania Przestępczości
- Wydział Informatyki
- Wydział Prawno Organizacyjny
- Wydział Logistyki
- oddziały celne graniczne (Koroszczyn,
Sławatycze, Drogowy w Terespolu, Drogowy w
Dorohusku, Hrebenne);
Około 100 etatów należy zabezpieczyć na obsadę
4 nowych przejść na granicy polsko – białoruskiej.
Budowa nowego terminalu kontenerowego w
porcie w Gdyni (Gdynia Container Terminal) i
jego uruchomienie z początkiem 2006 r. wymaga
utworzenia nowego Oddziału Celnego „Nabrzeże
Bułgarskie” w Gdyni.
Wzmocnienia etatowego wymagają szczególny
nadzór podatkowy, komórki podatku akcyzowego
i kontroli podatku akcyzowego, komórki karnoskarbowe, niektóre z oddziałów celnych.
Niedobory w stosunku do obsady docelowej.
Braki występują w:
- Wydziale Zwalczania Przestępczości,
- Urzędzie Celnym w Kielcach,
- potrzeby Szczególnego Nadzoru podatkowego
IC – 150 etatów,
5
7.
IC w Łodzi
160
UC w Krakowie – 60 etatów.
OC Port Lotniczy Kraków Balice – 30 etatów
Etaty przeznaczone dla komórek kontrolnych, tj.:
Szczególnego Nadzoru Podatkowego, Wydziału
Zwalczania Przestępczości, Wydziału Zarządzania
Ryzykiem, Wydziału Dokumentacji Celnej,
referatów kontroli przedsiębiorców.
-
8.
IC w Olsztynie
265 - 270
-
9.
IC w Opolu
88
10.
IC w Poznaniu
-
11.
IC w Przemyślu
180
12.
IC w Rzepinie
(brak danych)
13.
IC w Szczecinie
-
14.
IC w Toruniu
15.
IC w Warszawie
16.
IC we Wrocławiu
40
182,5
40
Ogółem
150 etatów do obsługi budowanego przejścia
granicznego w Grzechotkach – otwarcie II
kw. 2006 r.,
38 etatów - w Oddziale Celnym w Bezledach,
20 etatów – w Oddziale Celnym w Gołdapi,
26 etatów w Wydziale Zwalczania
Przestępczości,
20 etatów w komórkach szczególnego
nadzoru podatkowego,
7 etatów w Wydziale Dokumentacji Celnej,
5 etatów na stanowisko poborcy w komórce
egzekucyjnej.
IC - 41 etatów
UC w Opolu – 47etatów
Przyczyną niedoborów są ograniczone możliwości
efektywnego wykorzystania etatów przekazanych
w wyniku alokacji.
Istnieje potrzeba zwiększenia zatrudnienia w
komórkach akcyzowych urzędów celnych
W stosunku do zatwierdzonego planu potrzeba 17
etatów
Do obsadzenia pozostało 182, 5 etatów m.in. w
komórkach kontroli celnej i akcyzowej oraz
szczególnego nadzoru podatkowego w Urzędach
Celnych, w Wydziale Zwalczania Przestępczości
Celnej w IC w Warszawie
Niedobory w komórkach szczególnego nadzoru
podatkowego. Przyczyna leży w niedoszacowaniu
limitów etatowych określonych wg kryteriów MF.
1750,5
6
3. Czy w komórkach organizacyjnych na obszarze działania izby celnej występują
nadwyżki zatrudnienia?
Tylko Dyrektor Izby Celnej w Krakowie odpowiedział, iż posiada nadwyżki zatrudnienia, tj.
około 15 etatów w Urzędzie Celnym w Nowym Targu oraz około 15 etatów w Urzędzie
Celnym w Nowym Sączu.
W celu racjonalizacji zatrudnienia podejmował następujące zadania:
- po połączeniu Izby Celnej w Krakowie z Izbą Celną w Nowym Targu oraz po likwidacji
komórek na granicy przeniesiono maksymalną liczbę funkcjonariuszy z Nowego Targu i
Nowego Sącza do pełnienia służby w Krakowie tj. łącznie: 76 osób, nie wliczając osób
alokowanych do Izby Celnej w Przemyślu w listopadzie 2003r.,
- zmieniono właściwość miejscową podległych urzędów celnych poprzez zmniejszenie
obszaru właściwości miejscowej Urzędu Celnego w Krakowie na rzecz UC w Nowym
targu i w Nowym Sączu. Powiaty: brzeski, dąbrowski i tarnowski oraz miasto Tarnów
przejął od UC Kraków - UC w Nowym Sączu. Powiaty: oświęcimski i myślenicki
przejął od UC Kraków - UC w Nowym Targu. Gminy: Mszanę Dolną i Niedźwiedź
przejął od UC Nowy Sącz - UC w Nowym Targu. Pozwoliło to na skierowanie
funkcjonariuszy i pracowników do wykonywania innych zadań bez ich służbowego
przenoszenia,
- utworzono zamiejscowe komórki Izby Celnej w Krakowie z siedzibą w Urzędzie
Celnym w Nowym Targu, co znacznie zmniejszyło liczbę alokowanych funkcjonariuszy,
- przenoszonym funkcjonariuszom w miarę możliwości umożliwiono pracę w systemie
zmianowym w celu zminimalizowania ilości dojazdów.
Przyczyny uniemożliwiające podejmowanie dalszych działań racjonalizacyjnych:
- brak możliwości przenoszenia funkcjonariuszy pomiędzy urzędami celnymi w różnych
miastach z powodu związanych z tym kosztów przeniesienia,
- brak możliwości zwolnienia funkcjonariuszy w przypadku likwidacji komórki, w
związku z niepodjęciem decyzji na szczeblu centralnym dot. zwalniania funkcjonariuszy
w takich przypadkach.
7
4. Czy występują utrudnienia w funkcjonowaniu szczególnego nadzoru podatkowego?
1. Duża ilość aktów wykonawczych, niespójność przepisów ustawowych i wykonawczych,
duża częstotliwość ich zmian, nie zawsze jednak uwzględniająca dostosowanie przepisów do
sygnalizowanych przez organy podatkowe realiów obrotu np. w okresie od 01.05.2004 r.
zostało opublikowanych 12 rozporządzeń regulujących materię podlegającą szczególnemu
nadzorowi podatkowemu oraz 24 rozporządzenia zmieniające.
2. Mało czytelne przepisy regulujące funkcjonowanie SzNP głównie w kwestii paliw oraz „na
styku” funkcjonowania przepisów celnych i podatkowych. Np. w procedurach celnych
dopuszczalne jest uwzględnianie wagi deklarowanej, procedury podatkowe takich rozwiązań
nie dopuszczają i tak w przypadku importu np. gazu, który może być objęty procedurą
zawieszenia akcyzy i następnie wprowadzany do składu podatkowego rodzi to wiele
komplikacji:
- nie dokonano zmiany definicji olejów podlegających barwieniu, pomimo, że obecny stan
prawny pozwala na wprowadzenie do obrotu nie barwionego paliwa o parametrach
bardzo zbliżonych do oleju napędowego; zmiany §2 ust. 2 rozporządzenia w sprawie
szczegółowych warunków prowadzenia składów podatkowych, odnośnie obowiązku
prawnej kontroli metrologicznej zbiorników magazynowych pomimo niemożliwości ich
legalizacji, zgodnie z art. 27 ust.7 ustawy o podatku akcyzowym, podatnicy wykonujący
czynności z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy są objęci przepisami
o szczególnym nadzorze podatkowym, natomiast rozporządzenie w sprawie
wykonywania szczególnego nadzoru podatkowego ogranicza nadzór jedynie do
wymienionych kategorii wyrobów, co jest sprzeczne z celem zapisu ustawowego,
którym jest objęcie nadzorem całości obrotu w procedurze zawieszenia,
- brak kompleksowego uregulowania w zakresie przeładunku wyrobów akcyzowych
zharmonizowanych w procedurze zawieszenia poboru akcyzy, rozporządzenie w sprawie
zezwoleń na prowadzenie składu podatkowego, działalności jako zarejestrowany
handlowiec oraz niezarejestrowany handlowiec, a także na wykonywanie czynności w
charakterze przedstawiciela podatkowego odnosi się jedynie do przeładunku gazu
pomijając pozostałe wyroby akcyzowe zharmonizowane,
- § 2 rozporządzenia w sprawie procedury zawieszenia poboru akcyzy i jej
dokumentowania jest sprzeczny z art.30 ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym,
- szeroki katalog zwolnień od podatku akcyzowego oraz różnorodność i zmienność
warunków umożliwiających zastosowanie zwolnienia (różny moment zakończenia
procedury zawieszenia) uniemożliwia wykonywanie szczególnego nadzoru
podatkowego na dalszym etapie obrotu wyrobów akcyzowych zharmonizowanych
podlegających zwolnieniu.
3. Przepisy uniemożliwiające racjonalne, zgodne ze wskazaniami określającymi ryzyko,
właściwe zarządzanie posiadanymi kadrami i organizowanie pracy. Niejednolite podstawy
zatrudnienia osób wykonujących te same zadania (funkcjonariusze celni pełniący służbę i
pracownicy zatrudnieni w służbie cywilnej), kwestie dojazdów, określenia miejsca
wykonywania pracy.
4. Niewystarczająca obsada kadrowa, w szczególności wobec zwiększającej się liczby
obowiązków, np. od 1 maja 2004r. objęcie stałym nadzorem większości produktów rafinacji
ropy naftowej.
5. Zbyt mało szkoleń specjalistycznych organizowanych centralnie, szczególnie w dziedzinach
nowych dla służb SzNP po wstąpieniu Polski do struktur UE.
6. Złe wyposażenia referatów SzNP w środki transportu (samochody), środki łączności,
urządzenia do kontroli.
7. Brak centralnej bazy danych dot. przepływu towarów akcyzowych ogólnie, towarów
przemieszczanych w procedurze zawieszonej akcyzy, wywiązywania się podmiotów z
8
obowiązku zapłaty akcyzy po zakończeniu powyższej procedury. Kończąc procedurę w
składzie podatkowym na terenie właściwości jednej izby celnej - brak możliwości
sprawdzenia czy podmiot korzystający z procedury zawieszenia poboru akcyzy w finale
uiszcza należności podatkowe. Sytuacja taka stanowi ogromne zagrożenie dla powstawania
oszustw podatkowych, a co za tym idzie zmniejszenie wpływów do budżetu.
8. Podział (rozdrobnienie) zadań dotyczących kontroli nad funkcjonowaniem automatów o
niskich wygranych, gdzie Izba Skarbowa wydaje decyzje udzielające zezwolenia na
prowadzenie działalności w zakresie gier na automatach o niskich wygranych, następnie
weryfikacja, kontrola, nadzór znajduje się w rękach organów podatkowych. Kolejny etap w
przypadku stwierdzenia nieprawidłowości - sprawy karne ponownie przekazywane są do
właściwych urzędów skarbowych.
9. Konieczność wykonywania wielu czasochłonnych czynności m.in. nakładanie zamknięć
urzędowych np. Grupa LOTOS 10-15 przesyłek dziennie po 60 wagonów, podczas gdy
podmioty gospodarcze zabezpieczają transporty dużo lepiej zaawansowanymi technicznie
zamknięciami. Dla uproszczenia można by zrezygnować z nakładania zabezpieczeń
urzędowych poprzez decyzję naczelnika urzędu zezwalającą na uznanie zamknięć
załadowcy, gdyż czynności te zabierają zbyt dużo czasu, który można przeznaczyć na
analizę dokumentów czy kontrole.
10. Uregulowania dotyczące stosunku pracy (niejednolite podstawy zatrudnienia osób
wykonujących te same zadania, kwestie dojazdów, możliwość rotacji pracowników,
określenie miejsca wykonywania pracy).
11. Brak jednolitej metodyki i procedur kontroli oraz szkoleń przy przyjęciu nowych dziedzin i
zagadnień tematycznych do kontroli (np. paliwa, gaz).
12. Brak przygotowania technicznego do kontroli paliw, w tym brak właściwych magazynów do
przechowywania próbek paliwa oraz do przechowywania zabezpieczonego paliwa.
13. Wysokie koszty magazynowania zabezpieczonych towarów ponoszone przez izbę.
14. Brak możliwości podłączenia komórek stałego nadzoru podatkowego do systemu
informatycznego służb celnych Brak sprzętu informatycznego i brak oprogramowania.
15. Brak jednoznacznych zapisów w rozporządzeniu w sprawie szczególnego nadzoru
podatkowego zobowiązujących podmioty do zapewnienia pracownikom szczególnego
nadzoru ochrony wynikającej z przepisów BHP
9
5. Jakie są główne przyczyny wszczynania postępowań dyscyplinarnych (proszę o
wyspecyfikowanie zgodnie z klasyfikacją zawartą w załączniku nr 2 do decyzji Ministra
Finansów nr 5 /OC z dnia 3 marca 2005 r. w sprawie trybu przekazywania meldunków
służbowych) ?
Przyczyna wszczynania postępowań dyscyplinarnych
liczba izb celnych,
które wskazały na
daną przyczynę
niedopełnienie lub nierzetelne wykonywanie obowiązków służbowych
13
naruszenie dyscypliny pracy (spóźnienia, opuszczenie stanowiska pracy)
11
poświadczenie nieprawdy
5
przyjęcie korzyści materialnej
5
odmowa wykonania polecenia służbowego
4
spożywanie alkoholu w czasie służby
4
stawienie się, przebywanie w czasie służby w stanie nietrzeźwości
3
inne
3
przemyt
2
niegodne zachowanie poza służbą
2
przekroczenie zakresu uprawnień
1
niesprawne wykonywanie obowiązków służbowych
1
wykorzystanie sprzętu służbowego (komputera) do celów prywatnych
1
naruszenie dyscypliny pracy
1
nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy
1
10
6. Jakie środki należałoby zastosować, aby ograniczyć lub wyeliminować przyczyny
niepożądanych zachowań, kończących się wszczęciem postępowania dyscyplinarnego?
1. Konsekwentne egzekwowanie przez bezpośrednich przełożonych przestrzegania dyscypliny
pracy i obowiązku zachowania trzeźwości w pracy – także poprzez stosowanie kar
dyscyplinarnych;
2. Stałe monitorowanie obszarów ryzyka w tym analiza ryzyka funkcjonująca w szybkich
systemach informatycznych;
3. Opracowanie i ujednolicenie procedur, instrukcji postępowania dla funkcjonariuszy celnych
z uwzględnieniem wszystkich obowiązujących regulacji prawnych;
4. Zwiększenie ilości środków pozytywnej motywacji (nagrody, motywacja godnościowa,
zwiększenie wynagrodzeń) oraz wprowadzenie motywacyjnego systemu wynagradzania
funkcjonariuszy i pracowników;
5. Wzmożenie nadzoru służbowego bezpośrednich przełożonych nad funkcjonariuszami i
pracownikami na każdym szczeblu zarządzania;
6. Wyeliminowanie dualizmu prawnego - jasność i spójność przepisów i procedur;
7. Zidentyfikowanie obszarów ryzyka oraz ustalenie dla nich jednolitych i precyzyjnych
procedur postępowania;
8. Stworzenie jednolitego systemu naboru kadr, uwzględniającego specyfikę i charakter
wykonywanych zadań, w tym:
- określenie standardów merytorycznych z zakresu posiadanych umiejętności i zdolności,
- określenie predyspozycji odnoszących się do konkretnych stanowisk, w szczególności
do stanowisk kierowniczych.
- kierowanie do poszczególnych komórek organizacyjnych Służby Celnej funkcjonariuszy
i pracowników posiadających odpowiednie predyspozycje i cechy charakterologiczne;
9. Zreformowanie i urealnienie systemu ocen okresowych (np. kilkuosobowe komisje, które
faktycznie ocenią funkcjonariusza), a przede wszystkim konsekwencja w ocenie
pracowników i ich rotacja bądź wydalenie w sytuacji złej oceny pracy na danym stanowisku;
10. Wdrożenie programów rotacji;
11. Egzekwowanie zasady godnościowego zarządzania zespołami ludzkimi na wszystkich
szczeblach zarządzania;
12. Każdorazowe dokumentowanie notatkami służbowymi przypadków niewłaściwego
zachowania;
13. Szkolenia merytoryczne z naciskiem na procedury zachowań funkcjonariuszy celnych
podczas wykonywania obowiązków służbowych oraz szkolenia dotyczące kodeksu etyki
funkcjonariusza celnego;
14. Zwiększenie pracy szkoleniowo-wychowawczej z młodymi funkcjonariuszami przy
jednoczesnym zaostrzeniu reakcji przełożonych na niewłaściwe zachowanie bardziej
doświadczonych funkcjonariuszy;
15. Zapewnienie stabilności zatrudnienia;
16. Rozbudowanie systemu analizy ryzyka;
17. Kontynuowanie prac nad udoskonaleniem programów, które zasadniczo utrudniają
określone zachowania (np. program GRANICA, CELINA, ALINA, które odpowiednio
udoskonalone mogą stanowić skuteczne narzędzie) i oczywiście stałe rozwijanie istniejący
zabezpieczeń (telewizja dozorowa, programy losujące itp.);
18. Natychmiastowe reagowanie na naruszanie dyscypliny pracy przez pracowników nietolerowanie niewłaściwych zachowań, w tym pracy pod wpływem alkoholu
19. Poruszanie spraw będących przedmiotem postępowań dyscyplinarnych na naradach
służbowo-szkoleniowych, informowanie funkcjonariuszy, co może, a czego nie powinien
robić oraz o konsekwencjach określonego postępowania;
11
20. Stworzenie tabeli wykroczeń systematyzującej formy naruszenia dyscypliny pracy lub
złamania prawa wg kategorii z przyporządkowaną odpowiednią sankcją;
21. Zwiększenie obsady i rozszerzenie katalogu zadań i uprawnień komórek kontroli
wewnętrznych;
22. Powołanie komórki organizacyjnej ds. zwalczania zjawisk korupcyjnych.
12
7. Proszę o wskazanie obszarów działania Służby Celnej najbardziej zagrożonych
korupcją:
1.
2.
3.
4.
5.
Przyjęcie zgłoszenia celnego od podróżnego w formie ustnej i dokonanie odprawy celnej;
Decyzje o podjęciu lub odstąpieniu od kontroli szczegółowej środka transportu i towaru;
Potwierdzanie wywozu towarów przez podróżnych na dokumentach ” Zwrot VAT”;
Potwierdzanie wywozu za granicę towarów na dokumentach TAX FREE;
Potwierdzanie danych dotyczących ilości, rodzaju, jakości wyrobów akcyzowych
zharmonizowanych na dokumentach przewozu (ADT, WzS, PzS) oraz dokumentach
przyjęcia i sprawdzenia przesyłki;
6. Przywóz towarów, zwłaszcza akcyzowych, w ruchu osobowym;
7. Bezpośredni, osobisty kontakt z kontrolowanym np. podróżnym, oddziały graniczne z
ruchem pasażerskim, kontakt ze stałymi przedstawicielami firm i agentami celnymi;
8. Odprawy towarów wrażliwych np. tekstylia;
9. Jednoosobowe wykonywanie czynności lub podejmowanie decyzji (kontrola celna na
granicy, kontrola podatkowa, wykonywanie czynności szczególnego nadzoru podatkowego,
kontrola drogowa, kontrola poza urzędem);
10. Wydawanie pozwoleń;
11. Potwierdzanie dokonywania wywozu poza granice UE (zwłaszcza towarów objętych
refundacją w ramach WPR);
12. Wszelkie działania kontrolne (komórki kontroli przedsiębiorców, szczególny nadzór
podatkowy, kontroli podatku akcyzowego);
13. Kontrole wykonywane poza siedzibami organów celnych na drogach, w siedzibach
przedsiębiorców i zakładach przemysłowych wobec często zbyt małej obsady komórek
kontrolnych utrudniających rotację w zespołach kontrolnych i nadzór bezpośredniego
przełożonego;
14. Kontrola warunków zwolnienia oraz zużycia wyrobów akcyzowych zgodnie z
przeznaczeniem;
15. Kontrole przeprowadzane przez grupy mobilne;
16. Kontrola automatów do gier;
17. Zwalczanie przestępczości celnej i akcyzowej;
18. W obszarach kontroli celno-akcyzowej zarówno na granicy jak wewnątrz kraju, gdzie
zagrożenia tzw. ”pokusy” są większe niż w innych obszarach prowadzić kontrolowaną
rotację kadr;
19. Wykonywanie stałych nadzorów w ramach szczególnego nadzoru podatkowego bez
częstego rotowania pracowników;
20. Prowadzenie postępowania mandatowego;
21. Obszary, w których brak jest skutecznych i czytelnych regulacji prawnych;
22. Wszędzie, gdzie jest miejsce na uznaniowość z powodu niejasności przepisów;
23. System refundacji i reglamentacji;
24. Czynności egzekucyjne – poborcy;
25. Czynności związane z likwidacją towarów;
26. Obszary podległości służbowej bezwzględne wyeliminowanie jakichkolwiek podległości
związanych z układami rodzinnymi lub towarzyskimi;
27. Przetargi i zamówienia publiczne;
28. Obszary nie objęte informatyzacją;
29. Zbieranie, ewidencjonowanie i zarządzanie informacjami przez komórki dokumentacji
celnej.
13
8. Proszę o wskazanie przyczyn występowania korupcji w Służbie Celnej oraz możliwości
ich eliminacji:
Przyczyny korupcji
1. Niejasne, nieprecyzyjne, dające możliwości dokonywania różnych interpretacji przepisy, w
szczególności o charakterze fakultatywnym; luki prawne;
2. Zbyt duża uznaniowość w przepisach pozwalająca na niejednoznaczność postępowania,
szczególnie w przepisach podatkowych;
3. Zbyt duża ilość dokumentów wymaganych prawem od stron postępowania;
4. Zbyt duża różnica w stawkach celnych dla konkretnych towarów (np. banany o różnym
pochodzeniu);
5. Brak przejrzystego systemu motywacyjnego, zbyt niski poziom wynagrodzeń
funkcjonariuszy celnych nieadekwatny do ponoszonej odpowiedzialności i ryzyka
zawodowego, niskie świadczenia socjalne w porównaniu z innymi służbami mundurowymi;
6. Brak ujednoliconych w Służbie Celnej procedur postępowania;
7. Brak systemu kontroli wewnętrznej umożliwiającego prowadzenie aktywnych działań
antykorupcyjnych wobec podejrzewanych o takie zachowania funkcjonariuszy m.in. poprzez
czynności operacyjno – rozpoznawcze, możliwość stosowania prowokacji itp.;
8. Brak dostatecznego nadzoru funkcjonalnego ze strony kierownictwa;
9. Nadmiar kompetencji w ręku jednego funkcjonariusza;
10. Samodzielne wykonywanie czynności szczególnego nadzoru podatkowego w gorzelniach i
punktach gier na automatach;
11. Wykonywanie czynności w danym miejscu przez tych samych pracowników szczególnego
nadzoru przez długi okres czasu (przyczyna - duże niedobory kadrowe);
12. Znacznie utrudniony kontakt pracowników szczególnego nadzoru podatkowego z
przełożonymi ze względu brak środków technicznych;
13. Brak komórek organizacyjnych w Służbie Celnej wyznaczonych do walki z korupcją, która
posiadałaby odpowiednie uprawnienia, niezależność od środowisk lokalnych oraz
odpowiednio duże możliwości działania. Zwalczania korupcji w Służbie Celnej przez inne
służby jest mało skuteczny;
14. Brak poczucia stabilności i niepewność zatrudnienia w wyniku ciągłych zmian
organizacyjnych w Służbie Celnej;
15. Nie stosowanie w oddziałach systemu losowego przydziału zadań funkcjonariuszom
dokonującym odpraw celnych tzw. „zasady wielu oczu” – co często wynika z ograniczonych
możliwości kadrowych;
16. Niedostateczna obserwacja i analiza zachowań funkcjonariuszy celnych w trakcie 3-letniej
służby przygotowawczej przez kierownictwo średniego szczebla;
17. Brak skutecznego mechanizmu monitorowania stanu majątkowego funkcjonariuszy; brak
możliwości kontroli przez dyrektora izby celnej oświadczeń majątkowych składanych przez
podległych mu funkcjonariuszy celnych;
18. Brak jednolitego systemu rekrutacji dla całej Służby Celnej i brak możliwości skutecznej
weryfikacji osób ubiegających się o pracę w Służbie Celnej;
19. Brak precyzyjnych i jednocześnie restrykcyjnych przepisów oraz jasno określonych
standardów ograniczających zjawisko przyjmowania upominków i prezentów (np.:
wiecznych piór, długopisów, kalendarzy, itp.)
20. Niestabilny i skomplikowany system podatkowy obowiązujący w Polsce, przewidujący
liczne ulgi i zwolnienia;
21. Zbyt wysokie obciążenia podatkowe dla podatników np. podatek akcyzowy, w większości
przypadków dotyczy wyrobów, których koszt wytworzenia lub pozyskania jest bardzo niski.
Równowartość podatku akcyzowego stanowi wielokrotność pozostałych kosztów, a
14
możliwość zatrzymania tych kwot, jako czystego zysku stanowi dla niektórych podmiotów
pokusę nie do odparcia. Podmioty takie zmierzają do ograniczenia lub wyłączenia swojej
działalności spod kontroli prowadzonej przez pracowników organów celnych. Z tego
względu, w zakresie podatku akcyzowego, do obszarów narażonych na korupcję należą te
działy, które mają bezpośredni kontakt z podmiotami gospodarczymi – komórki
szczególnego nadzoru podatkowego, kontroli podatkowej i komórki orzecznicze;
22. Nieetyczne zachowania stron bezpośrednio związanych z obrotem towarowym,
niebezpieczeństwo zagrożenia zdrowia lub życia oraz wysokie prawdopodobieństwo
kontaktu ze zorganizowaną przestępczością;
23. Odpływ najbardziej wartościowej kadry ze względu na niskie zarobki, a tym samym ogólne
pogarszanie się jakości kadr
24. Brak działań chroniących funkcjonariuszy celnych i pracowników w konkretnych sytuacjach
korupcyjnych;
25. Wysoka opłacalność przemytu (głównie wyrobów akcyzowych, towarów pirackich, CITES),
a co za tym idzie możliwość przeznaczania na ,,łapówki” stosunkowo dużych środków;
26. Przeświadczenie o bezkarności z powodu trudności w udowodnieniu zaistnienia zachowania
korupcyjnego;
27. Brak polityki motywacyjnej – funkcjonariusz zdaje sobie sprawę, że nawet za ujawnienie
stosunkowo dużego przemytu nie zostanie w żadnym stopniu nagrodzony, doceniony itp.;
28.
Ogólne przyzwolenie społeczne na rozchwianie etyczne;
29. Specyfika funkcjonowania przejść granicznych w małych miejscowościach, gdzie „wszyscy
wszystkich znają”, co wpływa na tworzenie się nieformalnych powiązań między
funkcjonariuszami i przemytnikami;
30. Zaniechanie procesu budowania etosu zawodowego;
31. Negatywne przykłady na wysokich szczeblach władzy;
Możliwości eliminowania korupcji:
1. Wprowadzenie jasnych, przejrzystych i jednolitych w skali kraju zasad naboru do Służby
Celnej, wprowadzenie przepisów i procedur umożliwiających weryfikację kandydatów do
pracy w Służbie Celnej, które realnie umożliwią weryfikację ustawowego wymogu
nieposzlakowanej opinii przyszłego funkcjonariusza, jednocześnie pozwolą na
niedopuszczenie do służby osób, których przeszłość budzi wątpliwości co do ich uczciwości
(wcześniejsze występki przeciwko Skarbowi Państwa, powiązania ze środowiskiem
przemytniczym lub przestępczym);
2. Przeniesienie weryfikacji oświadczeń majątkowych na poziom izb celnych – czyli tam,
gdzie może się ona realnie i faktycznie odbywać, poszerzenie zakresu uprawnień Służby
Celnej w tym zakresie;
3. Zmiana przepisów prawa w celu wyeliminowania z obrotu prawnego przepisów
umożliwiających korupcjogenne zachowania;
4. Stworzenie prostych, czytelnych przepisów w zakresie podatku akcyzowego;
5. Wprowadzenie taryfikatora w postępowaniu mandatowym;
6. Wprowadzenie systemu wynagradzania – proporcjonalnie do zaangażowania,
podejmowanego ryzyka, stopnia odpowiedzialności i uzyskanych korzyści dla Skarbu
Państwa;
7. Zwiększenie ilości środków pozytywnej motywacji pracowników (nagrody, motywacja
godnościowa);
8. Wprowadzenie dodatków za sprawowanie funkcji kierowniczych, które będą stanowiły
realną zachętę do wykonywania tych zadań i które będzie można łatwo odebrać w razie
nienależytego wywiązywania się z tych obowiązków;
15
9. Stosowanie we wszystkich jednostkach organizacyjnych Służby Celnej regulaminowo
określonych procedur wykonywania poszczególnych czynności kontrolnych oraz
transparentnych zasad postępowania, chociażby przy wykorzystaniu zasady „wielu par
oczu”;
10. Wprowadzenie możliwie dużej ilości szczegółowych procedur eliminujących lub
ograniczających uznaniowość w procesie decyzyjnym funkcjonariuszy celnych;
11. Opracowanie podręczników typu „hand-book” wzorem np. administracji holenderskiej,
szwedzkiej lub niemieckiej;
12. Jasne określenie rodzaju i zakresu zadań wykonywanych przez Służbę Celną,
13. Wprowadzenie obok kodeksu etyki – szczegółowego kodeksu określającego zachowania
nieetyczne i niezgodne z obowiązkami funkcjonariusza celnego oraz przypisanie im
adekwatnych kar dyscyplinarnych;
14. Szybkie i właściwe reagowanie właściwych urzędów kontroli skarbowej na informacje
napływające z izby celnej o możliwości wystąpienia zjawisk korupcyjnych (chodzi o
sprawdzanie oświadczeń majątkowych składanych przez pracowników Służby Celnej);
15. Wzmocnienie nadzoru służbowego i kontroli wewnętrznej w Służbie Celnej;
16. Wprowadzenie jasnych procedur postępowania w przypadku propozycji wręczenia korzyści
majątkowej;
17. Elementem prewencyjnym będzie też skuteczna powtórna kontrola celna, wykonywana
przez Wydziały Zwalczania Przestępczości, wsparta przez właściwe rozpoznanie
prowadzone przez Wydziały Dokumentacji Celnej i inne jednostki zajmujące się
zwalczaniem korupcji;
18. Poszerzenie współpracy z ABW oraz innymi właściwymi organami w zakresie zwalczania
korupcji, włącznie z wykorzystaniem przez uprawnione organy technik operacyjnych;
19. Wprowadzenie odpowiedniego systemu nadzoru oraz kontroli pracy funkcjonariuszy a w
przypadku udowodnienia przestępstwa korupcji oprócz sankcji karnej funkcjonariusz
powinien utracić wszystkie przywileje związanych ze służbą ( degradacja, utrata prawo do
emerytury mundurowej, dożywotni zakaz zatrudnienia w administracji państwowej);
20. Zakończenie procesu alokacji i reorganizacji, stworzenie stabilnej struktury organów
celnych, co spowoduje, iż wzrośnie poczucie pewności i stałości zatrudnienia;
21. Przyznanie Służbie Celnej uprawnień emerytalno - rentowych - na wzór innych służb
mundurowych, oraz możliwość pozbawienia nabytych w trakcie służby uprawnień
emerytalnych w przypadku udowodnionej korupcji,
22. Wprowadzenie obowiązkowych cyklicznych szkoleń odnośnie zagrożeń, jakie niesie ze sobą
korupcja oraz zachowań antykorupcyjnych;
23. Podniesienie prestiżu Służby Celnej poprzez poprawę jej wizerunku, wypracowanie stabilnej
strategii jej działania, postrzeganie jej przez pryzmat sukcesów i pobranych należności;
24. Zwiększenie obsady etatowej w stopniu pozwalającym na specjalizację i rotację
pracowników szczególnego nadzoru podatkowego;
25. Wprowadzenie wymogu wykonywania czynności szczególnego nadzoru podatkowego,
przez co najmniej 2 osoby;
26. Wprowadzenie regulacji, iż szczególny nadzór podatkowy sprawują również
funkcjonariusze izb celnych – w chwili obecnej pracownicy wykonujący szczególny nadzór
podatkowy, posiadający stałe upoważnienie do kontroli (legitymacja pracownika
Szczególnego Nadzoru Podatkowego) nie mogą być kontrolowani przez nie posiadających
takich samych uprawnień (np. wejście na teren zakładu pracy) pracowników izb celnych, w
tym również kontroli wewnętrznej. Poszerzenie zadań dyrektora izby celnej o wykonywanie
szczególnego nadzoru podatkowego pozwoli na powołanie odpowiedniej komórki
nadzorczej i wyposażenie jej pracowników w odpowiednie uprawnienia;
16
27. Stworzenie komórki (jak w Policji i S.G.) tzw. Biura Spraw Wewnętrznych (z oddziałem na
poziomie urzędu) zajmującą się zwalczaniem korupcji i wyposażenie jej we właściwe
instrumenty prawne;
28. Wprowadzenie procedur antykorupcyjnych w drodze ustawowej np. obowiązku zgłaszania
przez funkcjonariuszy przystępujących do służby kwot pieniędzy, w połączeniu z zakazem
używania prywatnych środków łączności podczas wykonywania obowiązków służbowych;
29. Prowadzenie odpowiednich szkoleń i treningów psychologicznych;
30. Przywrócenie procesu budowania etosu zawodowego;
31. Wprowadzenie w życie długoterminowej strategii rozwoju Służby Celnej i konsekwencja w
jej realizowaniu.
17
9.
Czy w świetle aktualnie obowiązujących przepisów istnieją możliwości zwiększenia
efektywności i skuteczności poboru należności budżetowych?
Jeżeli tak, to proszę o wskazanie jakie to sposoby.
1. Doskonalenie systemu zarządzania ryzykiem w kontroli celnej i podatkowej;
2. Zwiększenie zakresu działań o charakterze kontrolnym (kontrole postimportowe w imporcie
zwrot podatku od towarów wywożonych za dokumentami TAX FREE); kontrola paliw,
itp.), w tym z zastosowaniem technik operacyjnych pozwalających na efektywniejsze
typowanie podmiotów do kontroli;
3. Przeprowadzanie analizy finansowej podatnika i właściwej analizy ryzyka przed
stosowaniem wszelkiego rodzaju uproszczeń i ułatwień dla podatników;
4. Wszelkie zwolnienia wyrobów akcyzowych zharmonizowanych z podatku akcyzowego
powinny być dokonywane poprzez zwrot tego podatku po uprzedniej weryfikacji
dokumentów uprawniających do otrzymania zwrotu;
5. Sprawy zabezpieczeń:
- obligatoryjny nakaz zabezpieczania przez urzędy celne na towarze należności Skarbu
Państwa w przypadku braku innej formy zabezpieczenia przedstawionego przez
importera,
- wykorzystanie instytucji zastawu skarbowego,
- skuteczne zabezpieczanie wykonania zobowiązań na majątku podatnika przed wydaniem
decyzji wymiarowych i przed terminem płatności (zajęcie zabezpieczające),
- zabezpieczanie wykonania zobowiązań na majątku podatnika oraz na wierzytelnościach i
innych prawach majątkowych, zwłaszcza w przypadku udzielania ulg w spłacie,
6. Wykorzystywanie w większym niż dotychczas stopniu możliwości prowadzenia egzekucji z
papierów wartościowych, udziałów w spółkach handlowych, patentów, praw autorskich,
7. Możliwość prowadzenia egzekucji zaległości z majątku spadkobierców, następców
prawnych i osób trzecich,
8. Przyspieszenie poboru poprzez uproszczenie trybu egzekucji od dłużników należności
budżetowych;
9. Zmniejszenie obszaru działania poborców celno - skarbowych poprzez utworzenie komórek
egzekucyjnych w urzędach celnych.
10. Zmiana form zatrudnienia poborców, tj. wprowadzenie systemu zadaniowego i
wynagrodzenia w formie prowizji od kwot wyegzekwowanych (analogiczne przepisy jak w
urzędach skarbowych);
11. Sprzedaż zajętych ruchomości w drodze przetargu ofert, zwłaszcza w przypadku sprzedaży
atrakcyjnych rynkowo towarów;
12. Rozbudowa i tworzenie nowych systemów informatycznych wspomagających kontrole
celne i podatkowe, kompatybilnych z już istniejącymi;
13. Umożliwienie dostępu do baz danych prowadzonych np. przez organy podległe MF;
14. Doposażenie komórek kontrolnych w sprzęt specjalistyczny;
15. Właściwe wyposażenie Laboratorium Celnego (rozwój zaplecza technicznego Laboratorium
pozwoli na zwiększenie ilości wykonywanych badań na potrzeby szczególnego nadzoru
podatkowego oraz jednostek operacyjnych);
16. Wdrożenie systemu szkolenia w zakresie księgowości i rachunkowości, klasyfikacji do
kodów PKWiN i CN, a także dla funkcjonariuszy celnych wykonujących kontrole
postimportowe z zakresu znajomości organizacji przedsiębiorstw, finansów,
międzynarodowych powiązań biznesowych, korporacyjnych, itp.;
17. Korzystanie w jak najszerszym zakresie z pomocy innych państw członkowskich Unii
Europejskiej przy dochodzeniu należności powstałych na terytorium Polski.
18
10. Jakie są przyczyny powstawania zadłużenia w poborze należności z tytułu cła?
1. Długotrwałe postępowanie w sprawach celnych, przewlekłość postępowań w sprawach
rozpatrywanych w sądach administracyjnych,
2. Brak skutecznego systemu zabezpieczeń.
3. Brak majątku dłużników- firm już nieistniejących, którym domierzone zostały należności
celne.
4. Tendencje podatników do unikania ponoszenia zobowiązań celnych i podatkowych np.
poprzez zaniżanie wartości celnej, wyprowadzanie majątku ze spółek podlegających
egzekucji.
5. Kontrola zgłoszeń celnych po zwolnieniu towarów i wymiar należności w decyzjach
uznających zgłoszenia za nieprawidłowe.
6. Brak zabezpieczenia należności, brak płynności finansowej przedsiębiorstw.
7. Podejmowanie czynności kontrolnych bez wcześniejszego ustalenia, czy w przypadku
ujawnienia niedoborów są one możliwe do zaspokojenia.
8. Wymiar należności w postępowaniu celnym toczącym się niezależnie od postępowania
karnego w związku z nielegalnym wprowadzeniem towaru.
9. Oszustwa celne, posługiwanie się fałszywymi dokumentami, rejestrowanie działalności na
osoby fikcyjne, likwidacje firm. Utrudnienia w prowadzeniu egzekucji, przewlekłość
postępowań zmierzających do wyegzekwowania należności (np. upadłościowych).
10. Wydawanie decyzji wymiarowych, w związku z ujawnionym przemytem.
11. Niezakończenie procedury tranzytu w przypadku przyjęcia niepełnego zabezpieczenia lub
zwolnienia z obowiązku składania zabezpieczenia pod osłoną karnetu TIR.
12. Nieopłacone decyzje wystawione na osoby zagraniczne w stosunku, do których nie można
wystąpić z wnioskiem o egzekucję międzynarodową ( osoby mające miejsce zamieszkania
poza granicami Unii Europejskiej.
13. Przewlekłość postępowania weryfikacyjnego za granicą.
14. Ujawnione przypadki powstania długu celnego związanego z nielegalnym wprowadzeniem
towaru
15. Uznanie odprawy czasowej za odprawę ostateczną z jednoczesnym wymiarem cła.
16. Zadłużenie z tytułu retrospektywnego zaksięgowania należności celnych.
17. Niespójne przepisy, niejednolite procedury.
18. Brak systemu motywacji finansowych poborców celnych (w komórkach egzekucji) do
intensyfikacji działań windykacyjnych.
19
11. Jakie są przyczyny powstawania zadłużenia w poborze należności z tytułu podatku
akcyzowego?
1. Zaległości przejęte z urzędów skarbowych na mocy art. 31 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r.
o utworzeniu Wojewódzkich Kolegiów Skarbowych oraz o zmianie niektórych ustaw
regulujących zadania i kompetencje organów oraz organizację jednostek organizacyjnych
podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych (Dz. U. Nr 137, poz.
1302) w tym:
• wydawanie decyzji przez urzędy kontroli skarbowej opartych o wątpliwe przesłanki,
• wydawane decyzje naczelników urzędów skarbowych dotyczą w większości podmiotów
już zlikwidowanych bądź nie posiadających majątku, z którego można by zrealizować
ciążące wobec Skarbu Państwa zadłużenie, a organy podatkowe nie zabezpieczyły
żadnego majątku, z którego można by zaspokoić wymagane należności,
• sprawy, w których postępowanie egzekucyjne prowadzone przez urząd skarbowy zostało
umorzone wobec braku majątku zobowiązanego, natomiast do momentu przekazania
sprawy do izby celnej nie podjęto kolejnych czynności mających na celu wyjawienie
majątku dłużnika. W związku z dużym upływem czasu zmalały szanse wykrycia
majątku dłużników i ponownego przeprowadzenia skutecznej egzekucji.
• sprawy, w których pomimo wieloletnich postępowań egzekucyjnych prowadzonych
przez urzędy skarbowe oraz bezskuteczności egzekucji – tamt. organy podatkowe nie
umarzały postępowań, przedłużając tym samym sztucznie okres na dochodzenie
zaległości podatkowej,
2. Długotrwale postępowanie procedury odwoławcze i sądowe.
3. Decyzje wydane przez Urzędy Kontroli Skarbowej po przeprowadzonych kontrolach
prawidłowości rozliczeń, nieprawidłowości stwierdzone podczas powtórnej kontroli.
4. Decyzje wydane na tzw. „słupy“, gdzie nie ma praktycznie możliwości ich
wyegzekwowania należności (szara strefa w obrocie paliwami).
5. Brak majątku dłużników. Przyczyny leżące po stronie podmiotów, które mają trudności
finansowe i nie regulują zobowiązań, w tym sezonowość produkcji np. piwa i trudności
finansowe takich firm w okresie zimowym.
6. Ukrywanie majątku przez osoby dokonujące nadużyć podatkowych.
7. Utrudnienia w zakresie pozyskiwania informacji dot. stanu majątkowego dłużników.
8. Zła jakość prawodawstwa, niejasność przepisów (sprzyjających oszustwom podatkowym), a
w szczególności powiązanie wysokości opodatkowania z opiniami klasyfikacjami urzędów
statystycznych, które są główną przyczyną sporów z podatnikami. Ponadto
niedoskonałe,wręcz złe przepisy wykonawcze do ustawy o podatku akcyzowym (
rozporządzenie w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego, rozporządzenie w sprawie
stosowania procedury zawieszenia poboru akcyzy, rozporządzenie w sprawie obniżenia
stawek podatku akcyzowego, rozporządzenie w sprawie barwienia i znakowania olejów).
9. Skomplikowane przepisy związane z przepływem finansów w systemie podatków.
10. Wysokie stawki akcyzy.
11. Dość liberalne zapisy w zakresie zabezpieczeń przy produkcji i dystrybucji wyrobów
akcyzowych.
12. Istniejąca praktyka zaspokajania przez komornika sądowego w pierwszej kolejności
należności organów sądowych lub urzędów skarbowych.
13. Występowanie ogromnej liczby skażalników alkoholu etylowego, a w szczególności
skażalników dających się łatwo usunąć (bitrex oraz formaldehyd).
14. Utrudnienia w zakresie pozyskiwania informacji dot. stanu majątkowego dłużników;
15. Nieuiszczanie podatku akcyzowego z tytułu sprzedaży samochodów osobowych przed
pierwszą rejestracją na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej (określony w decyzji podatkowej
lub zadeklarowany przez podatnika).
20
16. Jedną z przyczyn jest dokonywanie hurtowego obrotu paliwami ciekłymi przez bardzo dużą
liczbę pośredników. Najczęściej wiąże się to z tym, że kontrolowany podmiot jest kolejnym
ogniwem w długim łańcuszku pośredników nabywającym paliwo od fikcyjnego sprzedawcy,
a co za tym idzie wprowadzanie tego paliwa do obrotu detalicznego, z uwagi na to, iż
kontrole najczęściej dotyczą okresu przeszłego, wyklucza przeprowadzenie działań
operacyjnych mających na celu dotarcie do źródła pochodzenia paliwa. Kontrolowane
podmioty, nie posiadają żadnego majątku, najczęściej prowadzą swoją działalność w
wynajętych pomieszczeniach, dzierżawią lub posiadają w leasingu ruchomości
wykorzystywane w działalności. Rachunki bankowe, które posiadają z racji prowadzonej
działalności nie odzwierciedlają milionowych obrotów, które wykazują w urzędach
skarbowych. Podmioty dokonującego hurtowego obrotu paliwami ciekłymi nie posiadają
zbiorników magazynowych, a działalność swoją prowadzą w wynajętych mieszkaniach,
gdzie jedynie dokonują sprzedaży. Powyższe skutkuje wydawaniem przez organy
podatkowe decyzji określających milionowe zobowiązania w podatku akcyzowym z góry
skazanych na bezskuteczną egzekucję, a co w konsekwencji doprowadza do zwiększenia
zadłużenia w poborze podatku akcyzowego. Jednym z rozwiązań mogłoby być ograniczenie
ilości pośredników w obrocie hurtowym paliwami lub wprowadzenie kontroli obrotu
hurtowego paliwami w formie stałego nadzoru wykonywanego przez Szczególny Nadzór
Podatkowy.
17. Wyniki kontroli podatkowej zwłaszcza na etapie upadłości lub likwidacji podmiotów.
18. Zaniżanie przez podatników podatku akcyzowego zobowiązania podatkowego poprzez
niewłaściwe określenie podstawy opodatkowania.
19. Zbyt późne i rzadkie korzystanie z możliwości dokonywania zabezpieczeń na majątku
kontrolowanego podmiotu na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych ujawnianych na
etapie wykonywanych czynności kontrolnych.
20. Nieznajomość i błędna interpretacja przepisów prawa podatkowego przez podatników –
zwłaszcza dotyczących terminów płatności.
21. Zróżnicowanie stawek podatku akcyzowego na określone wyroby akcyzowe (np. paliwa,
oleje opałowe, napędowe, gaz), co sprzyja fałszowaniu dokumentów w celu obniżenia lub
niepłacenia podatku
22. Nieopłacenie podatku akcyzowego od nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodów przed
pierwszą rejestracją w kraju spowodowane kwestionowaniem przez podatników zgodności
prawa krajowego w przedmiotowym zakresie z prawem unijnym, a także interpretacją art.
81 ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym. Podatnicy uważają, że dopóki nie zarejestrują
samochodu, dopóty nie muszą opłacić akcyzy.
21
12. Jakie problemy występują w obszarze wydatkowania przyznanych środków
finansowych?
1. Przyznawanie niewystarczających środków w stosunku do potrzeb izby.
2. Zbyt późne przyznawanie przez MF środków finansowych ( duże kwoty pod koniec roku
budżetowego), co utrudnia prowadzenie postępowań przetargowych z uwagi na
obowiązujące prawo zamówień publicznych i zachowanie całej procedury z tym związanej.
3. Przyznawanie środków na zakup wyposażenia, a nieuwzględnianie w planie budżetowym
wydatków na jego eksploatację /energia, serwis, wyposażenie dodatkowe, bez którego dane
urządzenie nie działają.
4. Nieuwzględnienie w planie budżetowym w paragrafach dot. wynagrodzeń kwot
ewentualnych wypłat zasądzonych przez Sąd wyrokiem na rzecz pracownika, np. w
przypadku przywrócenia do służby.
5. Brak informacji zwrotnej o możliwości i terminach realizacji składanych zamówień – co
powoduje powielanie zgłaszanych potrzeb.
6. Znaczny stopień komplikacji procedur wynikających z prawa o zamówieniach publicznych.
Niedoskonałe i nieprecyzyjne zapisy ustawy o zamówieniach publicznych.
7. Brak wiedzy (w pierwszych miesiącach roku) o całkowitej wysokości przyznanych w danym
roku budżetowym środków na finansowanie wydatków pozapłacowych.
8. Nie mając wiedzy o dodatkowych środkach finansowych, które zwykle MF przyznaje pod
koniec roku w ciągu roku oszczędza się na wszystkim, co znacznie dezorganizuje
funkcjonowanie izby.
9. Przyznane dodatkowe środki pod koniec roku nie zawsze, ze względu na termin ich
uzyskania i przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych, mogą być wydatkowane zgodnie
z rzeczywistymi potrzebami izby lub wręcz nie są wykorzystane przez izbę i zwracane do
MF.
10. Brak stabilizacji organizacyjnej i kadrowej trwające od 2003 roku zmiany organizacyjne i
kadrowe powodują powstawanie wydatków wcześniej niezaplanowanych w budżecie
danego roku. „Oszczędności” związane z likwidacją jednostek organizacyjnych izby są tylko
pozorne. Decyzje o likwidacji jednostek każdorazowo pociągają za sobą duże koszty
związane z samą ich likwidacją, jak również z koniecznością stworzenia nowych stanowisk
pracy dla pracowników/funkcjonariuszy przenoszonych do innych jednostek ciągłe zmiany
kadrowe to wzrost kosztów: szkoleń, podróży służbowych, badań lekarskich.
11. Ustalane plany budżetowe dla izb celnych, do których alokowani są funkcjonariusze z
granicy południowej i zachodniej, nie odzwierciedlają wzrostu kosztów funkcjonowania
jednostki (oprócz wydatków płacowych itp.)
12. Uwalnianie dodatkowych funduszy, szczególnie pod koniec roku, nie daje możliwości ich
wydatkowania, z uwagi na czasochłonne procedury związane z obowiązkiem stosowania
prawa zamówień publicznych
22
13. Czy izba celna samodzielnie występowała o przyznanie dofinansowania w ramach
projektów pomocowych?
11 izb celnych nie występowało samodzielnie z wnioskiem o przyznanie dofinansowania w
ramach projektów pomocowych. Przyczyną było, między innymi:
1. Brak decyzji odnośnie określenia kompetencji w sprawie występowania o środki pomocowe,
(kto może wystąpić MF czy izba celna i w jakim zakresie) zwłaszcza, iż procedura w tym
zakresie jest skomplikowana; tego typu działania z uwagi na skomplikowane procedury oraz
koszty powinny być scentralizowane.
2. Brak wkładu własnego w wysokości minimum 15% planowanych kosztów. Wszystkie
wnioski kierowane były za pośrednictwem Ministerstwa w ramach już przyznanych i
prowadzonych centralnych projektów i zadań celowych. Tematy, które można było zgłosić
w roku bieżącym do dofinansowania nie spełniały kryterium minimalnej kwoty 250 tys.
EURO.
3. Brak osób przygotowanych do profesjonalnego i aktywnego wyszukiwania projektów
pomocowych i sporządzania wniosków o środki pomocowe.
5 izb celnych samodzielnie występowało z wnioskiem o przyznanie dofinansowania w ramach
projektów pomocowych.
23
14. Czy istnieją potrzeby w zakresie dodatkowych wyjaśnień, interpretacji lub przykładów
praktycznego stosowania prawodawstwa unijnego?
I.
Potrzeby o tematyce ogólnej:
1. Podstawową potrzebą jest zapewnienie każdemu funkcjonariuszowi celnemu i
pracownikowi możliwości szybkiego dotarcia do polskiej wersji językowej (tekstu
zweryfikowanego) przepisów unijnych; mając na uwadze dotychczasową praktykę
funkcjonariuszy komórki zarządzania ryzykiem w wyszukiwaniu unijnych aktów prawnych,
niejednokrotnie nie jest nawet możliwe dotarcie do angielskiej wersji językowej ww. aktów.
Tworzony w ramach PAC system CORINTIA zapewnia wprawdzie każdemu
funkcjonariuszowi wgląd do przepisów, ale tylko tych podstawowych – najważniejszych
(WKC, rozporządzenia wykonawcze). Niezbędne jest jednak korzystanie z zasobów innych
instytucji czy organów administracji dostępnych w Internecie (np. UKIE, CELEX, EURLEX), lecz nie zawsze są dostępne polskie wersje językowe poszczególnych aktów
prawnych, a do właściwej interpretacji angielskiej wersji językowej nie wystarcza
podstawowa znajomość języka angielskiego;
2. Wskazanym byłoby stworzenie centralnej bazy przepisów unijnych wraz z komentarzem
oraz interpretacjami w powiązaniu z przepisami krajowymi z dostępem przez INTERNET
oraz INTRANET (np. w ramach systemu CORINTIA); należy ujednolicić tłumaczenia
unijnych aktów prawnych ( inne wersje są w CORINTI, inne w Internecie, inne w formie
papierowej);
3. Ilość wyjaśnień i interpretacji dotyczących stosowania ustawodawstwa unijnego jest zbyt
mała. Wskazanie byłoby przesyłanie większej ilości wyroków WSA, NSA i ETS, z których
można byłoby korzystać przy rozstrzyganiu konkretnych spraw.
4. Powinien być zapewniony szybki i łatwy dostęp do opinii prawnych i interpretacji zarówno
Komisji jak też organów i ekspertów prawa celnego innych państw członkowskich, a także
do orzecznictwa UE;
5. Powinien być zapewniony szeroki dostęp do prawidłowo tłumaczonych na język polski
przepisów unijnych oraz powinna być dostępność do wykładni tych przepisów;
6. Interpretacja przepisów wspólnotowych powinna być dokonywane na bieżąco z odwołaniem
się do sprawdzonych praktycznych rozwiązań stosowanych w innych krajach unijnych;
7. Do izb celnych powinny być przesyłane wszelkie informacje na temat zmian przepisów
będące w posiadaniu Ministerstwa Finansów oraz pozyskiwane przez Ministerstwo
Finansów od organów Unii, w tym Trybunałów;
8. Koniecznym jest udostępnienie izbom i urzędom celnym kompletu tłumaczeń orzeczeń ETS
z zakresu podatku akcyzowego, nie wyłączając tematyki ściśle związanej z przepisami
celnymi;
9. W związku z wątpliwościami interpretacyjnymi w stosowaniu przepisów unijnych zasadnym
jest stworzenie bazy z interpretacjami, komentarzami i wyjaśnieniami (przetłumaczonymi na
język polski) przepisów unijnych oraz dyrektyw;
10. Brak cyklicznych spotkań w Ministerstwie Finansów (z udziałem koordynatorów z izb
celnych) dotyczących poszczególnych zagadnień tematycznych z zakresu prawa celnego,
służące rozwiązywaniu bieżących problemów z zakresu zadań wykonywanych przez Służbę
Celną, wymianie doświadczeń i wypracowywaniu jednolitego trybu postępowania przez całą
administrację celną;
11. Niezbędne jest też:
- intensyfikacja działań w zakresie tłumaczeń wspólnotowych aktów prawnych
dotyczących zagadnień celnych;
- opracowanie tekstów jednolitych w przypadku wielokrotnie zmienianych aktów
prawnych,
24
- dostęp do tłumaczeń orzeczeń ETS; informacje o wydawanych wyrokach i miejscach ich
publikacji,
- wykonanie tłumaczeń lub ujednolicenie funkcjonujących równolegle różnych tłumaczeń
niektórych przepisów wspólnotowych, np. brak tłumaczeń umów o strefach wolnego
handlu między UE i innymi państwami,
- ujednolicenie zasad wypełniania dokumentów związanych z odprawami towarów
objętych WPR, szczególnie dotyczy to powiązania dokumentu SAD z wnioskiem o
refundację WPR1,
- umożliwienie dostępu do interpretacji i komentarzy (w języku polskim) do WKC i
Tradycyjnych Środków Unii Europejskiej,
- dokonanie tłumaczeń aktów prawnych Unii Europejskiej opublikowanych przed 1 maja
2004 r.,
- opracowanie tematycznych kompendiów aktów prawnych Unii Europejskiej,
- wyeliminowanie z praktyki przypadków przedstawiania do opiniowania projektów
aktów prawnych oraz innych dokumentów, które nie zostały przetłumaczone na język
polski oraz wydłużenie terminów na przekazanie uwag do tychże projektów,
12. Szerokie udostępnienie systemu SMS (System Zarządzania Wzorami) – na poziom urzędów
i oddziałów celnych;
13. Stworzenie szybszej ścieżki udzielania odpowiedzi przez MF na zapytania kierowane przez
Izby w związku z wątpliwościami dotyczącymi stosowania prawa i udzielanie wyjaśnień
przez MF również pozostałym dyrektorom IC;
14. Wdrożenie na poziomie ogólnopolskim standardów działania służb celnych Unii w zakresie
działań podejmowanych przy rozpatrywaniu wniosków i udzielaniu zezwoleń dotąd nie
wydawanych przez polską służbę celną (np. procedura ostatecznego przeznaczenia) lub
wydawanych sporadycznie (np. procedura przetwarzania pod kontrolą celną).
Zaobserwowano, że „stare” kraje Unii wypracowały ściśle określone zasady postępowania w
zakresie poszczególnych obszarów kontroli celnej;
II.
Potrzeby szkoleniowe ze wskazaniem konkretnej tematyki.
1. W związku z faktem, iż Polska relatywnie krótko, tj. niewiele ponad 1,5 roku w pełni
realizuje wytyczne zawarte w przepisach unijnych, zasadnym jest cykliczny proces
interpretacji ww. przepisów i publikowanie wyjaśnień w tym zakresie oraz organizowanie
szkoleń z zakresu praktycznego stosowania prawodawstwa unijnego;
2. Intensyfikacja szkoleń organizowanych na szczeblu centralnym prowadzonych przez
ekspertów z krajów UE-15. Wymiana doświadczeń z władzami celnymi UE-15.
3. Szkolenia eksperckie również dla kadry kierowniczej;
4. Ukierunkowanie szkoleń na tematykę celną w zakresie prawa unijnego i procedur celnych,
które będą wskazywały praktyczne rozwiązania problemów, jakie zostały wypracowane
przez pozostałe kraje UE;
5. Potrzeba organizacji szkoleń z zakresu reguł pochodzenia, wartości celnej, gospodarczych
procedur, WPR, długu celnego;
6. Szkolenia z zakresu ustalania właściwej klasyfikacji taryfowej w Zharmonizowanym
Systemie oraz w Scalonej Nomenklaturze;
7. Szkolenia w wybranych unijnych laboratoriach celnych oraz komórkach wydających BTI w
celu bezpośredniej wymiany doświadczeń;
8. Zwiększenie liczby szkoleń, w tym liczby miejsc na szkoleniach;
25
III.
Wskazane konkretne przypadki wymagające interpretacji lub podania przykładów
praktycznego stosowania:
1. Przykłady praktycznego stosowania przepisów w zakresie TOR, a zwłaszcza dotyczące
zaksięgowania długu celnego w obrocie pocztowym.
2. Opracowanie wytycznych dotyczących wydawania pozwoleń oraz ich kontroli w sprawie
uprzywilejowanego traktowania ze względu na przeznaczenie towaru.
3. Dostęp do istniejących interpretacji, pragmatyk służbowych innych państw oraz
opracowanie jednolitego systemu postępowania – na wzór niemieckiej „Pragmatyki
Służbowej” dla każdej z procedur gospodarczych;
4. Rozstrzygnięcie kwestii kompatybilności lub zgodności przepisów krajowych dotyczących
podatku akcyzowego z prawodawstwem unijnym;
5. Instytucja przedstawiciela podatkowego przy odprawach w kodzie 4200;
6. Istota i funkcjonowanie WOC o kontroli typu II;
7. Procedury tranzytu - obejmowanie i zamykanie procedury, procedura poszukiwawcza;
8. Procedury przywozu/wywozu towarów;
9. Zabezpieczenia generalne - rozliczanie akcyzy oraz długu celnego;
10. Zasady wydawania pozwoleń pojedynczych w uszlachetnianiu biernym dla obrotu
trójstronnego;
11. Wystawianie dokumentu T2L i procedura uproszczona w tym zakresie;
12. Procedura uproszczona dla potrzeb transferu – art. 513 RWKC;
13. Wykonywanie uproszczeń, o których mowa w art.5 rozp. 800/99 - WPR;
14. Powrotny wywóz towarów nie objętych procedurą gospodarczą – brak trybu;
15. Niszczenie towaru w sensie regulowania jego sytuacji prawnej zgodnie z art. 31 i 32 PC;
16. Obrót z terytoriami specjalnymi (inne obszary podatkowe) i sposób obliczania należności
podatkowych;
17. Charakter pozwoleń na gospodarcze procedury celne w formie zgłoszeń celnych (art. 497
ust. 3d, art. 505, art. 508 oraz zał. 26 do rozporządzenia MF w sprawie formularzy
stosowanych w postępowaniach celnych);
18. Wyjaśnienia wymaga sposób realizacji przepisów z zakresu ograniczeń pozataryfowych w
obrocie wewnątrzwspólnotowym (np. broń, zabytki);
19. Konieczne jest opracowanie i wdrożenie instrukcji określającej zasady postępowania
funkcjonariuszy celnych w zakresie obejmowania procedurą tranzytu towarów w transporcie
kolejowym (brak jakichkolwiek wytycznych w Podręczniku w zakresie procedur
tranzytowych);
20. Konieczne jest opracowanie i wdrożenie instrukcji określającej zasady potwierdzania statusu
wspólnotowego towarów, w tym przez upoważnionego nadawcę, (należałoby skorzystać z
doświadczeń innych administracji celnych Wspólnoty);
21. Wątpliwości budzi kwestia wywozu towarów partiami oraz przeładunki towarów w tej
procedurze (propozycja skorzystania w tym zakresie z dotychczasowych doświadczeń np.
służb celnych niemieckich);
22. Brak jednoznacznych wytycznych i wyjaśnień w zakresie niszczenia towarów akcyzowych
zharmonizowanych, np. papierosów;
23. Istnieje potrzeba przygotowania opracowania dot. obejmowania i rozliczania procedur
zawieszających;
24. Wskazane byłoby przeanalizowanie i zaadaptowanie do polskich warunków unijnych
procedur postępowania przy podejmowaniu decyzji o poborze lub zwolnieniu z obowiązku
składania zabezpieczenia majątkowego w procedurach zawieszających (kryteria oceny
przedsiębiorstw, sposoby badania ryzyka związanego z odstąpieniem od poboru
zabezpieczenia);
26
25. Wyjaśnienia wymaga procedura uproszczona w formie zgłoszenia niekompletnego
/zgłoszenie uproszczone/, a towary obejmowane procedurą wywozu, co do których składany
jest wniosek o refundację wywożone są luzem lub w jednostkach niestandardowych – art.
282 PWKC w powiązaniu z art. 5 ust. 6 rozp. 800/99. Analiza całej procedury – od złożenia
zawiadomienia o zamiarze załadunku i zgłoszenia uproszczonego, poprzez przyjęcie
zgłoszenia uproszczonego /określenie tego momentu w powiązaniu z art. 201 PWKC/;
omówienie problemów związanych z jej stosowaniem, dodatkowych dokumentów; treści
pozwoleń wystawianych na podst. art. 76 WKC, art. 282 PWKC i art. 5 ust. 6 rozp. 800/99;
26. Wyjaśnienia wymagają zasady i warunki naliczania dodatkowych należności celnych w
sektorze cukru określone w rozporządzeniu Komisji /WE/ 1423/95 – ze szczególnym
uwzględnieniem art. 4 ust. 2 w następujących kwestiach:
- Czy w przypadku stosowania stawki erga omnes należy obligatoryjnie przedstawić
świadectwo pochodzenia wymienione jako jeden z dokumentów w art. 4 ust. 2 akapit 3
rozporządzenia Komisji /WE/, czy wystarczy np. zapis na fakturze o kraju pochodzenia;
(umowa zakupu /zamówienie telefoniczne np. do prób/, umowa ubezpieczenia /DDU/)
- Czy stosownie do art. 189 ust. 5 WKC można odstąpić od wymogu złożenia
zabezpieczenia, o którym mowa w art. 4 ust. 2 akapit 5 rozporządzenia Komisji /WE/,
jeśli jego wysokość nie przekracza 500 EUR:
procedura poboru takiego zabezpieczenia i jego zwrotu – kto rozpatruje
wniosek a SAD – akapit 1 i 5
informacja z ust. 3 – jak jest przekazywana
gdzie w dokumencie SAD należy to zaznaczyć
27
15. Proszę o wskazanie konkretnych działań - w zakresie właściwości Służby Celnej służących rozwojowi gospodarki poprzez tworzenie przyjaznych relacji z uczciwymi
przedsiębiorcami:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
Stworzenie przejrzystego, stabilnego systemu przepisów celnych i podatkowych,
ujednolicenie ich interpretacji;
Umieszczenie na stronach internetowych Służby Celnej i w systemie CORINTIA pełnej
informacji dot. stosowania przepisów celnych i podatkowych;
Zapewnienie łatwego i bezpośredniego dostępu jw. do innych niż przepisy celne i
podatkowe informacji, związanych z obrotem towarowym z zagranicą, np. przepisy Straży
Granicznej, służb weterynaryjnych, fitosanitarnych itp.;
Udrożnienie kanałów wymiany informacji: wspólne narady, szkolenia, wymiana
doświadczeń, poznanie oczekiwań i potrzeb specyfiki pracy przedsiębiorstw, a także
wyjaśnianie bieżących problemów z obsługą celną, uzgadnianie organizacji pracy urzędu,
czy funkcjonowania stałych nadzorów podatkowych;
Organizowanie wspólnych spotkań służb celnych białoruskich, ukraińskich i polskich z
przedsiębiorcami;
Wyodrębnienie stanowisk informacji celnej funkcjonujące 12 godzin na dobę z możliwością
wykorzystywania elektronicznych form komunikacji;
Udzielanie „bez zbędnej zwłoki” pisemnych odpowiedzi na zapytania oraz skrócenie czasu
rozpatrywania wniosków/odwołań;
Zredukowanie biurokracji i prowadzenie kontroli wyłącznie w oparciu o analizę ryzyka;
Rozwój procedur uproszczonych z jednoczesnym surowym eliminowaniem nieuczciwych
podmiotów;
Uproszczenie przepisów, stworzenie przejrzystych procedur postępowania w celu
minimalizacji formalności wobec przedsiębiorców;
Stosowanie ułatwień płatniczych w jak najszerszym zakresie oraz wydłużenie terminów
płatności należności celnych i podatkowych;
Przyznawanie uprawnień przysługującym podmiotom solidnym (uproszczenia, odroczenia,
zwolnienia z obowiązku składania zabezpieczeń majątkowych);
Rozszerzenie stosowania procedur uproszczonych poprzez odstąpienie od konieczności
przedstawiania dokumentów uzupełniających;
Wprowadzenie statusu Upoważnionego Operatora Ekonomicznego – (Rozporządzenie Rady
nr 648/2005 (art. 5a), nowelizujące przepisy WKC), jako osoby wiarygodnej dla
administracji celnej;
Zbyt skomplikowana instrukcja dotycząca wypełniania zgłoszeń celnych powoduje
problemy z prawidłowym przygotowywaniem dokumentów przez osoby, które chcą nadać
towarom wymagane przeznaczenie celne. Muszą one każdorazowo korzystać z pośrednictwa
agencji celnej ponosząc dodatkowe koszty;
Wprowadzenie instytucji uproszczeń w zakresie szczególnego nadzoru podatkowego
pozwalających na odstąpienie od wykonywania czynności u podmiotów, które wywiązują
się rzetelnie z nałożonych obowiązków lub w sytuacji, gdy wysokość ewentualnych
uszczupleń jest niewielka, a koszty osobowe ponoszone przez organ podatkowy są
niewspółmierne;
Rezygnacja ze stałych nadzorów w składach podatkowych a wprowadzenie rozwiązań
kontrolnych na wzór innych państw Unii Europejskiej;
Gruntowna zmiana rozporządzenia w sprawie wykonywania szczególnego nadzoru
podatkowego. Przedmiotowe rozporządzenie nakłada na prowadzących składy podatkowe
szereg obowiązków, kiedy podmioty dokonujące dalszego obrotu tymi samymi wyrobami
(tzw. pośrednicy) rygorom Szczególnego Nadzoru Podatkowego nie podlegają z uwagi na
zakończenie procedury zawieszonej akcyzy na bramie składu podatkowego. Skutek takiej
28
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
regulacji jest następujący – 90% zasobów ludzkich zajmujących się szczególnym nadzorem
podatkowym kontroluje podatników, u których prawdopodobieństwo wystąpienia
nieprawidłowości jest minimalne;
Zmiana rygorystycznych przepisów, dotyczących wymogów, jakim powinny sprostać składy
podatkowe dystrybucyjne, poprzez obniżenie minimalnej kwoty obrotu dla napojów
alkoholowych i wyrobów tytoniowych oraz zmniejszenie pojemności magazynowej dla
paliw silnikowych i olejów opałowych – dałoby to możliwość prowadzenia działalności w
tym zakresie również mniejszym przedsiębiorcom;
Dostosowanie godzin pracy oddziałów celnych wewnętrznych do potrzeb podmiotów
gospodarczych - trudne do realizacji z uwagi na ograniczone zasoby kadrowe;
Zwiększenie konkurencyjności polskiej Służby Celnej w stosunku do administracji celnych
UE poprzez rozwój infrastruktury i odbiurokratyzowanie procedur;
Stosowanie kontroli ex ante, zgodnie ze standardami UE;
Ograniczenie do minimum kontroli tzw. prewencyjnych w przedsiębiorstwach, w których na
przestrzeni kilku ostatnich lat nie stwierdzono nieprawidłowości;
Zmniejszenie formalności związanych z obsługą przedsiębiorców, przy jednoczesnym
zwiększeniu kontroli np. w siedzibie firmy;
Wzmocnienie kontroli mających na celu ochronę unijnego rynku zatrudnienia, ochronę
znaków towarowych, ochronę praw własności intelektualnej i przemysłowej;
Usługa umożliwiająca zweryfikowanie poprawności dokumentów TAX FREE;
Ogólnopolskie wdrożenie programu Zwrot VAT dla podróżnych, który daje informację
firmom sprzedającym towary o potencjalnych nadużyciach przy zwrocie podatku VAT oraz
zwiększa skuteczność kontroli;
Natychmiastowe utworzenie centralnej analizy ryzyka, o której mowa w Rozporządzeniu
Rady (EWG) nr 386/90 w odniesieniu do towarów objętych Wspólną Polityką Rolną. Brak
centralnej analizy ryzyka dot. WPR związanej z typowaniem towarów do kontroli celnej, o
której mowa w art. 3 ust. 2 Rozporządzenia Rady (EWG) nr 386/90 powoduje pośrednio
niezadowolenie środowiska gospodarczego z pracy administracji z powodu dużej liczby
nieuzasadnionych kontroli;
Rozwój informatyzacji (zgłoszenia i podania w formie elektronicznej, podpis elektroniczny,
dalszy rozwój i utrzymywanie dotychczas istniejących ułatwień);
Zwiększenie szybkości działania systemów informatycznych oraz eliminacja problemów
związanych z ich działaniem (przerwy w funkcjonowaniu z poziomu podmiotów);
Stworzenie właściwie funkcjonującego systemu zarządzania ryzykiem, który na podstawie
danych wprowadzanych do systemów ewidencyjnych CELINA, NCTS i innych typowałby
towary bądź firmy do zwolnienia z rewizji lub przeprowadzenia rewizji całkowitej wraz ze
szczegółową kontrolą dokumentów, co przyspieszałoby zwolnienie towaru;
Stworzenie możliwości organizacyjnych i technicznych do przesyłania drogą elektroniczną
korespondencji pomiędzy urzędem a przedsiębiorcą;
Wprowadzenie ogólnokrajowego numeru identyfikacji celnej na wzór NIP (rozwiązanie
stosowane w administracji niemieckiej);
Wdrożenie procedury uzyskania certyfikatów jakości;
Odpowiedni dobór kadr oraz wprowadzenie motywującego systemu zarządzania nimi,
tworzenie jasnych procedur postępowania w celu poprawy jakości obsługi podmiotów;
Szkolenie funkcjonariuszy celnych i pracowników w zakresie etyki zawodowej, metod
komunikacji oraz podnoszenie ich poziomu merytorycznego;
Współorganizowanie z Regionalnymi Izbami Gospodarczymi wykładów, prelekcji,
warsztatów szkoleniowych informujących nt. nowych przepisów celnych oraz możliwości
prowadzenia działalności gospodarczej w obrocie międzynarodowym z podkreśleniem
ułatwień celnych;
29
38. Propagowanie dobrych wzorów w środowisku – nagrody fair play. Przyznawanie nagród na
wzór inicjatywy Krajowej Izby Gospodarczej – programu Business Fair Play
39. Bieżąca współpraca z inwestorami budującymi nowe terminale kontenerowe w Gdyni i
Gdańsku polegająca na uzgadnianiu projektów budowy czy funkcjonowania terminali.
30
16. Proszę o wskazanie istotnych problemów i utrudnień w zakresie funkcjonowania
systemów informatycznych oraz ewentualnie możliwości ich rozwiązania:
Uwagi ogólne oraz dotyczące funkcjonowania systemów informatycznych
1. Brak aktualnej, trwałej, dalekosiężnej strategii informatyzacji Administracji Celnej, a także
strategii działania całego resortu Ministerstwa Finansów co powoduje utrudnienia w
rozwoju i utrzymaniu istniejących systemów oraz tworzeniu nowych;
2. Brak jest w Departamencie Informatyki MF strategii, planów operacyjnych i ich
monitorowania w zakresie informatyzacji. Brak określonych standardów funkcjonowania
systemów komunikacyjnych, operacyjnych, biurowych, zasad wymiany sprzętu i jego
likwidacji oraz zakresu odpowiedzialności (występują natomiast zmiany określonych
zaleceń, sprzeczność rozwiązań przedstawianych przez różne komórki organizacyjne, brak
koordynacji działań);
3. Pomimo wejścia w życie „Rozporządzenia RM z dnia 2005-10-11 w sprawie minimalnych
wymagań dla systemów informatycznych” w administracji podległej Ministrowi Finansów
nie ujednolicono w warstwie funkcjonalnej wielu eksploatowanych systemów
obowiązujących formatów wymiany danych. Powoduje to zwiększenie kosztów utrzymania
systemów informatycznych;
4. Brak całościowej koncepcji architektury oraz wymiany danych dostosowanej do aktualnej
infrastruktury informatycznej Administracji Celnej. W szczególności dotyczy to
zapewnienia płynności odpraw oraz odporności na awarie dla przejść granicznych;
5. Brak jasno określonej Polityki Bezpieczeństwa na poziomie MF, co prowadzi do tworzenia
własnych zasad i zaleceń w ramach poszczególnych IC, różniących się poziomem
zabezpieczenia systemów, które działają przecież w ramach jednej sieci rozległej WAN
PAC;
6. Braku ustalonych standardów wymiany danych pomiędzy systemami, co niejednokrotnie
wymaga wielokrotnego wprowadzania tych samych danych do kilku systemów;
7. Funkcjonowanie wielu systemów, polskich i unijnych, nie zawsze współpracujących ze
sobą, co powoduje powielanie informacji w nich przekazywanych;
8. Wdrażane są systemy o podobnej funkcjonalności z innymi już stosowanymi;
9. Brak określenia modelu tworzenia oprogramowania dla potrzeb administracji celnej, co
uniemożliwia dopasowanie do siebie różnych elementów oprogramowania, np.
ogólnopolskiego oraz lokalnego;
10. Brak polityki MF w zakresie ujednolicania różnych systemów „wspomagających” w IC i
UC np. system kadrowo – płacowy, kancelaryjny, system monitorujący tok postępowania;
11. Brak zasad współpracy pomiędzy izbami celnymi w zakresie tworzenia oprogramowania;
12. Brak standaryzacji wymagań stawianych systemom informatycznym pod względem:
zawartości informacyjnej, platformy systemowej, platformy projektowej (języki
programowania);
13. Brak programu informatycznego obsługującego i wspomagającego centralną analizę ryzyka
w obszarze Wspólnej Polityki Rolnej;
14. Brak funkcjonującej jednej hurtowni danych pozyskiwanych w Służbie Celnej;
15. Bardzo duża ilość systemów informatycznych wprowadzanych poprzednio prawie bez
kontroli;
16. Jakość utrzymania warstwy centralnej kluczowych systemów w administracji celnej
(CELINA, ZEFIR, NCTS) charakteryzuje się słabą reakcją na zgłaszane przez
użytkowników i administratorów niższego rzędu niedomagania i dysfukcjonalności.
Zgłaszane błędy i wnioski o nowe funkcje w oprogramowaniu często pozostają bez
odpowiedzi lub odpowiedzi nadchodzą z dużym opóźnieniem, co dezorganizuje pracę. Brak
31
jest też należytej komunikacji między systemami oraz pełnych informacji o zmianach
wprowadzanych do systemów;
17. Utrudnienia w pracy systemu CELINA związane ze zbyt dużą centralizacją systemu. W
przypadku awarii serwera znajdującego się w izbie celnej nastąpi wstrzymanie odpraw
celnych we wszystkich komórkach granicznych i wewnętrznych. – rozwiązaniem jest
decentralizacja systemu i wyposażenia krytycznych dla ciągłości odpraw oddziałów we
własne serwery;
18. Brak kompatybilności systemów specjalistycznych (np. ERWPR – dotyczący wspólnej
polityki rolnej) z systemem CELINA;
19. Brak powiązania pomiędzy sporą częścią aplikacji a Systemem CELINA;
20. Brak możliwości korzystania z aplikacji INTRASTAT dla potrzeb pionu kontroli;
21. Niestabilna praca systemu CELINA oraz podsystemu INTRASTAT na poziomie
centralnym, co powoduje utrudnienia w przesyłaniu zgłoszeń w formie elektronicznej;
22. Częste ograniczenia w przesyłaniu zgłoszeń celnych w formie elektronicznej;
23. Brak programów informatycznych do kontroli i rozliczania procedur gospodarczych –należy
stworzyć je na bazie programu CELINA;
24. Poprawienia wymaga funkcjonowania systemu ALINA poprzez wyeliminowanie zjawiska
gubienia danych przy ich przetwarzaniu z systemu CELINA;
25. Niezbędne jest usunięcie barier w uzyskaniu dostępu do ogólnopolskiej bazy ALINA, np.
dla komórek kontroli przedsiębiorców;
26. Potrzebne jest usprawnienie systemu ZEFIR w zakresie zwiększenia szybkości działania
modułu KASA-AKCYZA przy dużej liczbie użytkowników jednocześnie korzystających z
systemu;
27. Realizowana jest duża ilość wdrożeń kolejnych wersji, związana z permanentną rozbudową
systemu Zefir, a procedura dokonywania usprawnień jest długotrwała, w związku z brakiem
środków finansowych na utrzymanie istniejących systemów;
28. System informatyczny Zefir nie jest dostosowany do wymagań Ministerstwa Finansów
odnośnie sprawozdań dotyczących:
- przyczyn odpisu zadłużeń (w podziale na kwoty umorzone, przedawnione, zapłacone
przez zobowiązanego, wyegzekwowane przez urzędy skarbowe, wyegzekwowane przez
izby celne);
- należności wyegzekwowanych w sprawach niektórych typów decyzji (wydanych np. w
wyniku tzw. powtórnej kontroli, w związku z niezakończeniem procedury tranzytu i
usunięciem towaru spod dozoru celnego);
- rachunkowości podatkowej obejmujące podatkowe i niepodatkowe należności
budżetowe;
- realizacji egzekucji administracyjnej;
- zaległości przedsiębiorców we wpłatach środków publicznych;
- uzyskanych wpłat do deklaracji podatku akcyzowego (dot. paliw silnikowych);
29. Potrzebne jest usprawnienie działania systemu ISZTAR w zakresie dostępu do tekstów
wskazywanych aktów prawnych (UE);
30. Brak dostępu w systemie ISZTAR do brzmienia przywoływanych podstaw prawnych i
tłumaczenie na język polski tych, które już są:
31. Możliwości analityczne systemów IntraKC, IntraPKC, CEN Polska są niewystarczające;
32. Nie został wdrożony jednolity system informacji prawnej wspierającego każdego
funkcjonariusza celnego;
33. Wadliwość systemów, powodująca błędy systemowe trudne do wychwycenia;
34. Brak centralnego systemu HELP DESK dla systemów wdrożonych w całej Administracji;
32
Uwagi dotyczące sieci
1. Zbyt niskie przepustowości sieci rozległej WAN w stosunku do istniejących potrzeb na
pasmo i brak narzędzi na poziomie izby celnej do sprawnego monitorowania wykorzystania
tych zasobów. Brak łączy zapasowych dla sieci rozległej. W przypadku granicy alternatywą
jest pozostawienie serwerów lokalnych na przejściach granicznych;
2. Słaba przepustowość łączy wpływa na szybkość działania systemów i ich awaryjność,
szczególnie widoczną w dużych terminalach odpraw, czy w okresie wprowadzania danych
w systemie Intrastat;
3. Brak instalacji strukturalnego okablowania teledacyjnego i elektrycznego w siedzibie izby i
niektórych jej jednostkach zewnętrznych;
4. Brak łączy awaryjnych w przypadku uszkodzeń istniejących łączy;
5. Należy wprowadzić ograniczenia w zakresie obciążania sieci WAN poprzez tworzenie (bez
konsultacji z pionami utrzymania sieci) nowych, często mało przydatnych modułów
obsługiwanych za pośrednictwem sieci rozległej;
6. Nieczytelne są zasady zarządzania siecią WAN w obszarze monitorowania przepustowości
sieci – profesjonalne narzędzia są w DI MF (system OZYRYS) a nie w izbach celnych. W
przypadku obciążenia sieci dochodzącego nawet do 100% DI powinno automatycznie
podjąć kroki w celu zwiększenia przepustowości sieci, a nie czekać aż izby udowodnią to
obciążenie. Podobnie w przypadku niewykorzystania sieci –DI powinno podjąć natychmiast
kroki w celu obniżenia;
Potrzeby finansowe i sprzętowe
1. Zachodzi konieczność wymiany zdekapitalizowanego sprzętu komputerowego oraz
rozbudowy istniejących rozwiązań w tym komputerów, serwerów i urządzeń peryferyjnych.
Postrzeganie inwestycji w IT często kończy się na etapie wdrożenia systemu
informatycznego. Dalsze losy infrastruktury z tym systemem związanej nie pozostają w
należytym zainteresowaniu właścicieli systemów i DI MF jako gestora.. Przy założeniu, że
po 5 latach większość z nabytych rozwiązań nie działa z tytułu uszkodzenia lub zestarzenia
się technologii – powinny być zapewnione coroczne koszty odtworzeniowe dla izb celnych;
2. Podział środków finansowych wg kryterium – ilość zatrudnionych osób – nie jest dobrym
wskaźnikiem, istotniejsze byłyby wykonywane zadania oraz bieżąca baza infrastruktury
technicznej (braki w nowych technologiach, braki w zakupach sprzętu do zastosowań
biurowych – środki przyznawane są tylko pod systemy centralne, wykorzystywanie
zużytego technologicznie sprzętu co uniemożliwia pełne wdrożenie Domeny i zapewnienie
bezpieczeństwa w sieci, brak zakupów i zabezpieczenia związanego z utrzymaniem
urządzeń technicznych wspierających bezpieczeństwo systemów) – jednocześnie kwoty
przyznawanych środków są zbyt małe, aby zapewnić zaspokojenie potrzeb oraz odpowiedni
poziom bezpieczeństwa systemów informatycznych i danych w nich przetwarzanych;
3. Na początku roku budżetowego brak jest informacji z Departamentu informatyki MF o
środkach inwestycyjnych na utrzymanie infrastruktury technicznej, jakie planuje się
przydzielić; informacje otrzymywane są przed końcem roku i z uwagi na konieczność
przestrzegania Ustawy o zamówieniach publicznych, często występują problemy z realizacją
zakupów lub wręcz odmawia się przyznanych środków, choć byłyby potrzebne i
wydatkowane, gdyby informacja o ich przyznaniu przyszła zdecydowanie wcześniej;
4. Niezbędne jest zwiększenie przepustowości interfejsu routera węzłowego;
5. Brak łączy backup’owych, zwłaszcza dla przejść granicznych. Jest to szczególnie istotne w
obliczu dążenia do coraz większej centralizacji systemów (głównie CELINA i ZEFIR);
6. Brak możliwości realizacji zakupów sprzętu dla potrzeb aplikacji biurowych oraz
bezpieczeństwa, z budżetem identyfikowane są wyłącznie systemy centralne;
33
7. Brak na poziomie MF właściciela systemów łączności dla całej administracji celnej – nie
tylko w aspekcie łączności radiowej dla WZP i WDC (centrale telefoniczne, łączność
radiowa, telefonia komórkowa – rozpoczęte zintegrowane działania w okresie istnienia GUC
nie są kontynuowane przez MF, a DI nie identyfikuje się z tymi systemami); brak strategii,
zabezpieczenia środków finansowych oraz brak podejmowania działań w tym zakresie na
szczeblu centralnym, związanych np. z koordynacją i rozstrzyganiem warunków utrzymania
eksploatowanych zasobów i ich rozwoju technologicznego, skutkuje zróżnicowaniem
użytkowanego w poszczególnych IC sprzętu i ograniczeniem możliwości wykorzystania
tych systemów;
8. Istnieje potrzeba zwiększenia wydajności serwerów, na których funkcjonują systemy; celne;
9. Zbyt mała liczba komputerów z nowoczesnymi systemami operacyjnymi;
Potrzeby kadrowe i szkoleniowe
1. Brak wykwalifikowanej i doświadczonej kadry;
2. Nieodpowiednie, zbyt niskie wynagradzanie administratorów systemów skutkuje utratą
doświadczonych informatyków, a blokada etatów uniemożliwia zatrudnienie;
3. W komórkach informatycznych jest zbyt mała liczba etatów; gdyż trudno jest pozyskać
fachowców w coraz bardziej szczegółowych dziedzinach informatycznych. Pewnym
rozwiązaniem mogą być w tym przypadku profesjonalne i stosunkowo częste szkolenia oraz
ewentualne umożliwienie realizacji określonych zadań przez wyspecjalizowanych
usługodawców;
4. Niezbędne jest zapewnienie wsparcia pracy komórek informatycznych poprzez
specjalistyczne szkolenia. Jest ich bardzo mało a dodatkowo przeprowadzone są one po
czasie wdrożenia konkretnego projektu informatycznego.
5. Ciągły brak szkoleń specjalistycznych, m.in. dotyczących korzystania z już posiadanych
(zakupionych zgodnie z zaleceniami) narzędzi, z zakresu nowych technologii czy na
potrzeby rozwoju wdrażanych systemów. Aktualnie najpierw są wymagania do wdrożenia,
później wykonywany jest audyt, a potem dopiero przeprowadzane jest szkolenie – powinno
być odwrotnie, tj. szkolenie, wdrożenie i audyt. Brak środków finansowych na udział w
specjalistycznych, ukierunkowanych konferencjach, seminariach i warsztatach, które
mogłyby przynosić wiele korzyści w codziennym wykonywaniu obowiązków i nałożonych
zadań;
6. Brak szkoleń centralnych (MF) w zakresie zaawansowanych programów i systemów
informatycznych (np. z języka SQL);
Inne
1. Brak dostatecznych środków finansowych w budżecie DI MF na utrzymanie
funkcjonujących systemów oraz ich dalszy rozwój. Należy przeprowadzić dokładną analizę
kosztów utrzymania systemów informatycznych i zapewnić odpowiedni poziom
finansowania;
2. Utrudnienia w realizacji nowych przedsięwzięć przez wielokrotne unieważnianie
postępowań przetargowych z tytułu licznych protestów i odwołań. Istnieje pilna potrzeba
opracowania standardów;
3. Brak automatycznej kontynuacji umów na rozwój już wdrożonych systemów
informatycznych;
4. Nieuregulowane są kwestie i procedury ochrony, archiwizacji i usuwania danych z
poszczególnych systemów;
34
5. Istnienie blokad na stronach internetowych, uniemożliwiające lub utrudniające szybkie
dotarcie do informacji niezbędnych dla celów prowadzenia analiz przez komórki
zarządzania ryzykiem;
6. Istnienie ograniczeń w korzystaniu z możliwości wydruków z sieci internetowej – jest to
szczególnie uciążliwe, gdy istnieje konieczność wydrukowania tekstu projektu aktu
prawnego zamieszczonego na stronie internetowej Kancelarii Sejmu;
7. Potrzeba uzyskania dostępu do systemu ZSE Straży Granicznej lub stworzenia
zintegrowanego ze Strażą Graniczną systemu obsługi podróżnych w ruchu osobowym jako
podstawowego narzędzia analitycznego dla izb celnych granicznych;
8. Brak jednolitych ogólnopolskich baz danych – ( na przykład bazy dotyczącej kontroli w
podmiotach gospodarczych, takiej jak ISKOS w Urzędach Kontroli Skarbowej), bazy –
„Zwrot VAT dla podróżnych”- różne w poszczególnych izbach;
9. Brak zintegrowanego bezpapierowego systemu obiegu informacji i pracy na poziomie izby;
10. Istnieje potrzeba wprowadzenia podpisu elektronicznego do systemów celnych i
podatkowych, a co za tym idzie - wprowadzenia zgłoszeń i deklaracji w systemie
informatycznym - bez konieczności przedstawiania dokumentów papierowych;
11. Brak bezpośredniego dostępu do systemów informatycznych Służby Celnej zawierających
dane ogólnopolskie: CELINA, ALINA, NCTS. Koniecznym jest również zapewnienie
dostępu do systemów PESEL, NIP, WEP, CEPIK, WEL, POLTAX, POBYT;
12. Należy ujednolicić centralnie kupowane drukarki. Każdy zakup owocuje innym typem
drukarki. W efekcie koszt utrzymania systemów wydruków jest duży, tak w sferze
organizacyjnej jak i wydatków na materiały eksploatacyjne;
13. Należy zweryfikować przydatność i opłacalność systemu informacji o czasach oczekiwania
na granicy dostępnego za pomocą przeglądarki WAP w telefonach komórkowych. Z
posiadanych informacji wynika, iż najprawdopodobniej koszty utrzymania i obsługi ( koszty
finansowe i osobowe) systemu w stosunku do stopnia jego wykorzystania przez
użytkowników są nieadekwatne;
14. Zbyt duża ilość raportów miesięcznych i kwartalnych cedowanych jest na poziom
regionalny przy tak dobrze rozwiniętych systemach informatycznych (CELINA, ALINA,
ZEFIR, MCC) i możliwościach pozyskania danych z poziomu MF;
15. Brak własnych siedzib urzędów celnych powodujący trudności w prowadzeniu inwestycji
(sieci LAN, serwerownie, systemy ochrony);
16. Trudności lokalowe izby administrującej ogólnopolskimi systemami;
35
17. Jakie inne istotne problemy utrudniają funkcjonowanie administracji celnej i jakie
działania należałoby podjąć celem ich rozwiązania?
Najczęściej zgłaszane przez izby celne problemy utrudniające funkcjonowanie administracji
celnej.
1. Niespójne, niejasne i niestabilne przepisy prawa, w szczególności w zakresie:
• podatku od towarów i usług,
• podatku akcyzowego,
• ustawy o swobodzie gospodarczej i trudności w przygotowywaniu i przeprowadzaniu
postępowań kontrolnych w siedzibach podmiotów gospodarczych,
•
ujawnienia przemytu towarów i prowadzenia dalszego postępowania (likwidacja
papierosów), niejednolitość postępowania organów likwidacyjnych.
•
brak regulacji prawnych w celu rozwiązania problemów zaniżania wartości
samochodów osobowych nabywanych wewnątrzwspólnotowo.
2. Brak jednoznacznej interpretacji (odmienne stanowiska różnych departamentów
Ministerstwa Finansów oraz długie oczekiwania na przesłanie wyjaśnień, zwłaszcza z
Departamentu Podatków Pośrednich.
3. Brak poczucia stabilności, częste reorganizacje administracji celnej.
4. Brak zatwierdzonej strategii poakcesyjnej Służby Celnej co najmniej na okres 4 lat.
5. Przepisy ograniczające prowadzenie kontroli oraz brak unormowań prawnych dot. m.in.
przyznania uprawnień Służbie Celnej do zatrzymywania i konwojowania zatrzymanych
osób.
6. Brak stabilizacji zatrudnienia.
7. Niskie płace funkcjonariuszy celnych, brak środków finansowych na awansowanie
funkcjonariuszy celnych, brak etatyzacji i standaryzacji stanowisk pracy.
8. Brak sprzętu przede wszystkim do kontroli celnej.
9. Niski budżet izb celnych.
10. Brak własnych obiektów, a wynajem pomieszczeń skutkuje zwiększeniem kosztów
funkcjonowania. Służby Celnej.
11. Nadmiernie rozbudowane i sformalizowane systemy sprawozdawczości.
12. Brak dostępu Służby Celnej do baz danych: PESEL, CEPIK, KCIK. Niedoskonałości w
obiegu informacji między izbami celnymi a Ministerstwem Finansów, wadliwa komunikacja
pozioma w MF oraz pionowa między jednostką nadrzędną a izbami celnymi.
13. Brak szkoleń psychologicznych dla komórek operacyjnych.
14. Awaryjność systemów informatycznych.
15. Nadmierny formalizm w aktualnie obowiązujących przepisach o zamówieniach publicznych.
Najczęściej proponowane działania w celu rozwiązania powyższych problemów.
1. Wprowadzenie jasnych i przejrzystych przepisów, oraz jednolitej interpretacji.
2. Ustalenie skutecznego i taniego trybu niszczenia papierosów i rozwiązanie problemu
zgromadzonych zapasów papierosów.
3. Opracowanie jednolitego systemu obiegu informacji (komunikacja pozioma i pionowa),
możliwości korzystania z baz danych innych służb i organów, a także udostępnianie baz
danych administracji celnej innym współpracującym organom.
4. Wzrost wydatków na inwestycje.
5. Stworzenie jednolitej strategii odrębnej dla Służby Celnej i odrębnej dla administracji
skarbowej na okres co najmniej 4 lat.
6. Stworzenie docelowej struktury Służby Celnej i obsady etatowej.
36
7. Wprowadzenie motywacyjnego systemu wynagrodzeń i awansu.
8. Ograniczenie liczby sporządzanych statystyk i sprawozdań.
9. Zrównanie uprawnień Służby Celnej do innych służb mundurowych, zmiana ustawy o
Służbie Celnej, uwzględniająca zmiany przekazywane przez dyrektorów izb celnych i
związki zawodowe.
37