więcej informacji o egzaminie (załącznik pdf).

Egzaminy pisemny na studia magisterskie w Instytucie Socjologii UJ w roku
akademickim 2012/2013.
Podstawą egzaminu pisemnego na studia magisterskie w Instytucie Socjologii UJ jest test
umiejętności studiowania. Test sprawdza umiejętność rozumienia tekstu naukowego z
dziedziny socjologii, opiera się na podanej na końcu literaturze naukowej. Egzamin trwa 60
minut.
Test umiejętności studiowania wymaga bardzo uważnego przeczytania podanych w arkuszu
testowym fragmentów tekstów naukowych i wykonywania określonych poleceń. Pod każdym
fragmentem tekstu znajdują się polecenia odnoszące się tylko i wyłącznie do tego fragmentu.
Są dwa rodzaje poleceń.
Polecenia pierwszego rodzaju polegają na znalezieniu odpowiedzi na pytania dotyczące
treści fragmentu tekstu. Kandydat/kandydatka wybiera jedną z czterech odpowiedzi na
pytanie. Wybraną odpowiedź należy podkreślić. Ważne, by przy wyborze odpowiedzi,
kierować się wyłącznie informacjami znajdującymi się w samym tekście, a nie wiedzą
posiadaną z innych źródeł. Należy wybrać odpowiedź najbardziej zgodną z treścią
przeczytanego fragmentu.
Polecenia drugiego rodzaju polegają na wypełnianiu luk słownych we fragmentach tekstów.
Luki oznaczono liczbami w nawiasach kwadratowych. Pod fragmentem tekstu, obok danej
liczby, znajdują się cztery możliwe odpowiedzi oznaczone literami. Należy wybrać tylko
jedną z czterech propozycji najlepiej wypełniającą lukę. Wybrany wariant odpowiedzi należy
podkreślić.
Przykładowe polecenia w teście umiejętności studiowania
Fragment tekstu:
Znakomitym studium zmiany społeczno-kulturowej pozostaje klasyczne dzieło Norberta
Eliasa – O procesie cywilizacji (2011). Analizując proces przemian społeczeństw Europy
Zachodniej od czasów Średniowiecza aż po wiek XIX, Elias dostrzega współzależność
między wyłanianiem się nowych postaci obyczaju i etykiety, nowych form muzycznych,
architektonicznych i językowych a transformacją stosunków i struktur społecznych. Autor
zwraca m.in. uwagę na proces postępującej koncentracji władzy, formalizację wzorców
zachowania i wzrost indywidualnej samokontroli pośród członków elity, prowadzący, w
efekcie do przemiany rycerstwa w dworską arystokrację. Formalizacja i wymyślność
obyczajów dworskich służy, jak ujmuje to Elias, uzewnętrznieniu różnic między arystokracją
a coraz zamożniejszym mieszczaństwem. Zmiany w dziedzinie obyczajowości, idące w
kierunku coraz dalej posuniętej samokontroli i formalizacji zachowań, stają się szczególnie
widoczne u progu nowoczesności, w warunkach coraz ściślejszych powiązań i zależności
społecznych oraz przybierającej na sile rywalizacji miedzy arystokracją a warstwami
mieszczańskimi. Klasy uprzywilejowane odczuwały silniej zagrożenie ze strony wyższych
warstw mieszczaństwa aspirujących do zajęcia pozycji grupy uprzywilejowanej. W
przeciwieństwie do mieszczan dysponowały jednak dużo większą ilością wolnego czasu. W
tych warunkach postępowanie społecznie arystokracji polega na „[…] modelowaniu i
szlifowaniu wyróżniających ją form towarzyskich, ogłady i smaku” (Elias 2011: 561).
Ściślejsza kodyfikacji arystokratycznego sposobu życia prowadzi do wyostrzaniu granicy
między gustem, mową i zabawą, jakie przystoją klasie wyższej a obyczajami uchodzącymi za
mieszczańskie, wulgarne.
W warunkach zwiększonej ruchliwości społecznej przedstawiciele [ 1 ] pragną dorównać
dotychczasowym elitom poprzez mniej lub bardziej udane naśladowanie ich stylu życia. Te
zabiegi naśladowcze rzadko kończą się sukcesem pragnących awansu reprezentantów
mieszczaństwa w przeciągu życia jednego pokolenia. Szczególnie styl życia kręgów
drobnomieszczańskich znamionuje niedokształcenie, pretensjonalność, niepewność osądów i
gustów, upodobanie do kiczu. Dążenie do kopiowania języka, sposobu bycia i myślenia wyżej
stojących grup prowadzi, jak zauważa Elias, do pojawiania się wśród mieszczan nieudolnych,
niekonsekwentnych, niespójnych imitacji obyczajowości arystokratycznej.
1. A. mieszczaństwa
B. chłopstwa
C. rycerstwa
D. inteligencji
Poprawna odpowiedź: A
2. Zdaniem Eliasa „modelowanie i szlifowanie wyróżniających arystokrację form
towarzyskich, ogłady i smaku”
A. służyło społecznej integracji arystokracji i mieszczaństwa
B. ułatwiało wyższym warstwom mieszczaństwa zdobycie pozycji klasy wyższej
C. było niezależne od postępującej samokontroli stanu rycerskiego
D. utrudniało mieszczaństwu zajęcie pozycji grupy uprzywilejowanej
Poprawna odpowiedź: D
Literatura naukowa, na której opiera się test egzaminacyjny:
Goffman Erving. 2010. Analiza ramowa. Esej z organizacji doświadczenia, przeł. Stanisław
Burdziej, Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
Wieviorka Michel. 2011. Dziewięć wykładów z socjologii, przeł. Agnieszka Trąbka, Kraków:
Zakład Wydawniczy NOMOS.