Polityka 8 korekta 2.indd

Publikowanie, kopiowanie, przetwarzanie oraz wykorzystanie całej lub części artykułów i grafik bez zezwolenia jest zabronione.
BŁĘDY I NADUŻYCIA NA TLE KOORDYNACJI
SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO
Piotr Popek
Doktorant Wydziału Dziennikarstwa
i Nauk Politycznych UW
WPROWADZENIE
Rozporządzenie Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia
14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów
zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych i ich rodzin przemieszczających się we
Wspólnocie1 stworzyło prawne ramy koordynacji europejskich systemów zabezpieczenia społecznego,
bez której niemożliwe byłoby zrealizowanie idei swobodnego przepływu osób. Artykuł 84 tego rozporządzenia nakłada na państwa członkowskie obowiązek
bezpłatnej i wzajemnej pomocy w prawidłowej realizacji przepisów z zakresu koordynacji.
Kiedy w 2004 r. Unia Europejska rozszerzyła się
o 10 nowych państw członkowskich, liczba osób
przemieszczających się w ramach Wspólnoty uległa
znacznemu zwiększeniu. Od akcesji Rumunii i Bułgarii do Wspólnoty, przepisy Rozporządzenia 1408/71
obowiązują w państwach Unii, państwach Europejskiego Obszaru Gospodarczego i w Szwajcarii (łącznie w 31). Obejmują zatem dużą liczbę instytucji
właściwych oraz osób korzystających z przepisów
z zakresu koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Z tego też powodu współpraca między instytucjami ubezpieczeniowymi stała się trudniejsza,
a prawdopodobieństwo pojawienia się błędów lub
nadużyć występujących na tle realizacji przepisów
Rozporządzenia 1408/71 – większe.
GRUPA ROBOCZA DS. ZWALCZANIA NADUŻYĆ I BĘDÓW
Podczas 306. posiedzenia Komisji Administracyjnej
ds. Zabezpieczenia Społecznego Pracowników Migrujących2, które odbyło się w dniach 17–18 października
2007 r., delegacja angielska przedstawiła notę, w której zaproponowała zbadanie możliwości usprawnienia
współpracy między państwami członkowskimi tak, aby
zwalczać błędy i nadużycia występujące na tle realizacji przepisów koordynacyjnych. Podczas posiedzenia
Komisji Administracyjnej w grudniu 2007 r. zapadła
decyzja o powołaniu grupy roboczej, której zadaniem
byłoby zbadanie zagadnień dotyczących współpracy
międzynarodowej instytucji właściwych w celu zagwarantowania prawidłowego wykonywania przepisów
Rozporządzenia 1408/71, a w szczególności zwalczania błędów i nadużyć z zakresu zabezpieczenia społecznego występujących na tle realizacji tego aktu.
Praca grupy miała skupić się na:
– przeanalizowaniu natury i charakteru problemów dotyczących błędów i nadużyć występujących
w różnych państwach członkowskich, na tle realizacji
przepisów Rozporządzenia 1408/71;
26
– stworzeniu katalogu dwustronnych porozumień
o współpracy między państwami członkowskimi;
– zbadaniu możliwości wzmocnienia współpracy pomiędzy państwami członkowskimi na podstawie ram prawnych zawartych w Rozporządzeniu
1408/71;
– przeanalizowaniu możliwości wpisania takiej
współpracy w ogólne ramy współpracy między państwami członkowskimi w celu zapewnienia prawidłowego stosowania wspólnotowego prawa z zakresu
zabezpieczenia społecznego, mając na uwadze tę
współpracę przy stosowaniu Dyrektywy 96/71/WE
Parlamentu Europejskiego i Rady z 16 grudnia 1996 r.
dotyczącą delegowania pracowników w ramach
świadczenia usług i uwzględniając komunikat Komisji
o niedeklarowanej pracy3;
– ocenie możliwości wymiany danych między
państwami członkowskimi, a zwłaszcza porównywania zbiorów w kontekście wewnętrznych przepisów z zakresu ochrony danych w różnych państwach
członkowskich i mając na względzie prace przygotowawcze do wprowadzenia elektronicznego systemu wymiany danych na mocy Rozporządzenia
883/20044;
– wskazaniu obszarów i sposobów wzmocnienia
współpracy między instytucjami właściwymi państw
członkowskich w celu prawidłowego stosowania
przepisów Rozporządzenia 1408/71 i zwalczania błędów i nadużyć przy jego realizacji.
Grupa robocza nie zajmowała się ryzykiem związanym z korzystaniem ze świadczeń rzeczowych
z tytułu opieki zdrowotnej, gdyż tematyka ta nie została ujęta w jej mandacie.
W skład grupy roboczej weszli przedstawiciele
25 instytucji i władz właściwych z 18 państw UE oraz
przedstawiciel Komisji Europejskiej. Od kwietnia do
września 2008 r. odbyło się 5 spotkań członków grupy,
które prowadził Derek Culthard z angielskiej instytucji
ubezpieczeniowej Pension Service. W wyniku ich ustaleń wyszczególnione zostały 4 obszary badawcze:
1) błędy i nadużycia występujące w obszarze
ustawodawstwa właściwego,
2) analiza ryzyka związanego z wypłacaniem
świadczeń pieniężnych,
3) porozumienia dwustronne z zakresu współpracy,
4) wymiana informacji i porównywanie zbiorów.
Członkowie grupy podzieleni zostali na 4 podgrupy, z których każda zajęła się jednym z wytypowanych obszarów badawczych. W celu zebrania danych
przygotowano kwestionariusz, który został wysłany
do instytucji właściwych państw członkowskich UE.
Polityka Społeczna nr 8/2010
Raport końcowy powstał na podstawie analizy przesłanych odpowiedzi, których udzieliło około 80 instytucji właściwych z niemalże wszystkich państw UE,
EOG i Szwajcarii. Każda z podgrup analizowała własny obszar badawczy.
USTALENIA GRUPY ROBOCZEJ
We wstępie raportu przeanalizowane zostały prawne ramy mechanizmów współpracy pomiędzy państwami członkowskimi. Zwrócono uwagę, że zarówno
przepisy Rozporządzeń 1408/71 i 574/72, jak i obowiązujących od 1 maja 2010 r. Rozporządzeń 883/2004
(dalej rozporządzenie podstawowe) i 987/2009 (dalej
rozporządzenie wykonawcze) nie odnoszą się bezpośrednio do zwalczania błędów i nadużyć, ale spory
nacisk położony jest na współpracę między instytucjami państw członkowskich. Z datą tą zacznie obowiązywać także decyzja Komisji Administracyjnej zawierająca dwuetapową procedurę dialogu i koncyliacji
w przypadku wystąpienia rozbieżności w poglądach
co do wartości prawnej lub autentyczności faktów oraz
dokumentów5. Procedura ta tworzy nowe ramy prawne
współpracy między państwami członkowskimi.
Należy zaznaczyć, że efektywna komunikacja między instytucjami ubezpieczeniowymi wymaga posiadania przez nie zestawu prawidłowych i pełnych
danych. W przypadku gdy dane pochodzą od samego ubezpieczonego, nie koniecznie muszą być one
prawidłowe, czy to w skutek błędu klienta wynikającego z braku wiedzy lub też jako wynik jego celowego
działania. Raport sugeruje więc, żeby państwa członkowskie przeanalizowały możliwości skuteczniejszego informowania klientów o ich prawach i obowiązkach, natomiast Komisja Administracyjna powinna
rozszerzyć zawartość portalu EULISSES6. Jednocześnie w raporcie wyraźnie podkreślono, że współpraca pomiędzy państwami członkowskimi musi się
odbywać z poszanowaniem przepisów o ochronie
danych osobowych. Z uwagi na różnice w zakresie
możliwości udostępniania danych między poszczególnymi państwami członkowskimi, współpraca taka
może być utrudniona.
Nowe przepisy wzmacniają prawne ramy współpracy. Na podstawie art. 2 Rozporządzenia 883/2004
instytucje bez zwłoki udostępniają lub wymieniają
wszystkie dane konieczne do określenia praw i obowiązków, do których mają zastosowanie przepisy
podstawowego rozporządzenia. Zgodnie z art. 4 rozporządzenia wykonawczego informacje między
instytucjami są przekazywane w formie elektronicznej, co stanowi ogromną różnicę jakościową pomiędzy nowymi przepisami a regulacjami Rozporządzenia 574/72. Jak podkreślono w raporcie, taki sposób
przesyłania danych ułatwi ocenę ich jakości i kompletności, co znacząco wpłynie na zmniejszenie liczby błędów w tym obszarze7.
Wydaje się więc, że zarówno przepisy Rozporządzeń 1408/71 i 574/72, jak i Rozporządzeń 883/2004
i 987/2009 nie wprowadzają konkretnych mechanizmów przeciwdziałających powstawaniu błędów
i nadużyć, a jedynie regulują ramy współpracy między państwami członkowskimi w celu ich zwalczania.
Raport grupy sugeruje więc, aby Komisja Administracyjna podjęła działania promujące taką współpracę
i aby państwa członkowskie co roku składały Komisji
Administracyjnej raport, w którym zawarte byłyby informacje o:
Polityka Społeczna nr 8/2010
– krokach podjętych w ciągu danego roku w celu
zwalczania błędów i nadużyć w stosowaniu przepisów Rozporządzenia 1408/71;
– nowych porozumieniach zawartych między instytucjami ubezpieczeniowymi w celu zwalczania
błędów i nadużyć;
– konkretnych problemach w zwalczaniu błędów
i nadużyć, które nie zostały jeszcze przezwyciężone.
Zasugerowano także, aby pod nadzorem Komisji
Europejskiej tworzone było podsumowanie tych raportów prezentowane później Komisji Administracyjnej8.
Błędy i nadużycia w obszarze ustawodawstwa właściwego
Pierwszym obszarem badawczym analizowanym
przez grupę było ustawodawstwo właściwe. We wstępie do tej części raportu opisano zasadę lex loci laboris oraz odstępstwa od niej – głównie delegowanie
przewidziane w art. 14 Rozporządzenia 1408/71. Stosowanie wyjątku od zasady miejsca wykonywania
pracy obwarowane jest pewnymi warunkami zawartymi w orzeczeniach Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości9 oraz w Decyzji Komisji Administracyjnej
nr 181 z 13 grudnia 2000 r.10. Wspomniano również
o dwustronnych umowach między Niemcami i Rumunią oraz Niemcami i Bułgarią, zawierających procedurę kontrolowania wydanych formularzy E10111. Zasugerowano, aby Komisja Administracyjna przyjęła
podobną procedurę w formie decyzji lub zalecenia12.
Jak wynika z raportu, większość państw członkowskich chce otrzymywać kopie formularzy E101 od
wszystkich instytucji właściwych lub też np. od państw,
z którymi graniczy13. Jednak tylko kilka państw zadeklarowało, że na bieżąco kontrolują poprawność wypełnienia tego zaświadczenia i w wątpliwych przypadkach sprawdzają zasadność jego wystawienia.
Z dotychczasowych doświadczeń instytucji wynika,
że w przypadku wątpliwości co do prawidłowego wydania formularza E101, zwracają się one do właściwej
instytucji z prośbą o dodatkowe informacje. Respondenci ocenili taką formę współpracy jako wystarczającą, a jedyne zastrzeżenia dotyczyły czasu oczekiwania na odpowiedź. Jedynie w kilku przypadkach
wykryto sfałszowane formularze E101.
Jak wynika z odpowiedzi na kwestionariusz grupy
roboczej, instytucje ufają, że formularze E101 są poświadczane na podstawie przepisów, natomiast wątpliwości mogą budzić informacje uzyskiwane od
pracodawcy lub ubezpieczonego przed wydaniem
takiego zaświadczenia.
Aby zmniejszyć prawdopodobieństwo występowania pomyłek lub nadużyć, niektóre państwa członkowskie zasugerowały: utworzenie ogólnoeuropejskiej
bazy wydanych formularzy E101, prawidłowe i kompletne wypełnianie tych formularzy, czy też umieszczanie na zaświadczeniu informacji o obrotach, liczbie
realizowanych umów i pracowników zatrudnionych
przez delegującego pracodawcę. W przypadku błędnego zastosowania ustawodawstwa, przepisy wewnętrzne państw członkowskich w większości dopuszczają zwrot pomyłkowo odprowadzonych składek.
W przypadku wykonywania pracy w dwóch lub więcej
państwach członkowskich, niewiele państw sprawdza, czy składki na ubezpieczenia społeczne są odprowadzane prawidłowo.
Zasugerowano zatem, aby w przypadku aktywności zawodowej w kilku państwach formularze E101
były poświadczane na zamknięte okresy – np. 5 lat,
27
(świadczenia z tytułu bezrobocia i specjalne świadczenia bezskładkowe),
4) brak informacji o zmianie miejsca zamieszkania (świadczenia rodzinne i specjalne świadczenia
bezskładkowe),
5) pobieranie świadczeń w więcej niż jednym
państwie członkowskim (świadczenia rodzinne).
Tabela 1 prezentuje rozkład wagi ryzyka występowania błędów lub nadużyć w poszczególnych
państwach członkowskich dla 6 najczęściej wymienianych w raporcie grup przypadków. Ryzyko oraz
konsekwencje były wyrażane w skali 0–5 lub „nie
dotyczy” (gdzie 0 oznaczało najmniejsze ryzyko wystąpienia i najniższą konsekwencję dla systemu
ubezpieczeniowego). Na przykład, jeżeli dane państwo oceniło ryzyko związane z niezgłoszeniem
zgonu na poziomie 5 i konsekwencje również na poziomie 5, czynnik ryzyka wyniósł w tym przypadku 25.
Kilka państw wymieniło w kwestionariuszu niedokładne lub niekompletne wypełnienie formularzy z serii „E”, co powodowało błędne przyznanie świadczenia lub błędne ustalenie jego wysokości. Pomyłki
powodowane są również przez długi okres oczekiwania na informacje z innego państwa członkowskiego,
np. o zgonie świadczeniobiorcy, dla którego świadczenie jest transferowane na podstawie Rozporządzenia 1408/71.
tak aby po wygaśnięciu ważności zaświadczenia ponownie zbadać sytuację ubezpieczonego.
W tekście raportu grupy roboczej odniesiono się
do relacji Dyrektywy 96/71 Parlamentu Europejskiego
i Rady z dnia 16 grudnia 1996 r. w sprawie delegowania pracowników w ramach świadczenia usług z Rozporządzeniem 1408/71. Zakres przedmiotowy tego
pierwszego aktu to warunki pracy, a drugiego – zabezpieczenie społeczne, jednakże – jak słusznie zauważono w raporcie – dotyczą one tej samej kategorii
osób. Tylko w nielicznych państwach członkowskich
ta sama instytucja realizuje przepisy Dyrektywy 96/71
i Rozporządzenia 1408/71. W większości państw
współpraca jest utrudniona ze względu na organizację administracji danego państwa14.
Błędy i nadużycia w obszarze świadczeń pieniężnych
Drugi obszar badawczy związany był z wypłatą
świadczeń pieniężnych. We wprowadzeniu do tej części raportu stwierdzono, że z uwagi na mnogość systemów zabezpieczenia społecznego i świadczeń finansowanych przez te systemy, ocena tego obszaru
stanowiła spore wyzwanie dla członków grupy. Stopień ryzyka stanowił iloczyn ryzyka występowania
błędów i nadużyć oraz ich konsekwencji. W wypełnionych kwestionariuszach najczęściej wskazywano
możliwości wystąpienia błędów lub nadużyć w następujących przypadkach:
1) brak informacji o zgonie (świadczenia emerytalne i renty rodzinne),
2) pobieranie świadczenia podczas wykonywania
pracy (świadczenia z tytułu bezrobocia),
3) brak informacji o osiąganym przychodzie, który
ma wpływ na wysokość wypłacanego świadczenia
Błędy i nadużycia w obszarze umów dwustronnych
Grupa robocza przeanalizowała również istniejące
porozumienia dwustronne o współpracy i wzajemnej
pomocy w realizacji przepisów prawa UE. Na podstawie odpowiedzi udzielonych w kwestionariuszu ba-
Tabela 1. Zidentyfikowane ryzyka z podziałem na państwa
6 najwyższych ryzyk
Państwo
Austria
Belgia
Bułgaria
Cypr
Czechy
Dania
Estonia
Finlandia
Francja
Niemcy
Węgry
Irlandia
Włochy
Łotwa
Liechtenstein
Malta
Holandia
Norwegia
Polska
Portugalia
Rumunia
Słowenia
Hiszpania
Szwecja
Szwajcaria
Wielka Brytania
Brak informacji
o zgonie
(emerytura)
Brak informacji
o zgonie
(renta rodzinna)
Pobieranie świadczenia podczas
wykonywania pracy
(świadczenia
z tytułu bezrobocia)
4
10
9
6
10
nie dotyczy
20
4
5
10
10
10
8
20
5
10
5
15
15
9
15
8
5
10
15
25
4
10
9
6
6
nie dotyczy
20
4
12
10
10
10
8
20
5
5
5
15
15
nie dotyczy
15
8
10
10
15
15
5
12
9
8
15
10
0
12
0
6
15
5
15
25
6
20
4
20
5
1
5
4
5
0
nie dotyczy
8
Brak informacji
o osiąganym
przychodzie
(świadczenia
z tytułu bezrobocia)
Brak informacji
o zmianie miejsca
zamieszkania
(świadczenia
rodzinne)
4
12
1
16
15
10
0
12
25
9
15
nie dotyczy
12
0
6
20
15
20
10
nie dotyczy
5
3
8
0
nie dotyczy
1
15
12
2
0
0
nie dotyczy
25
16
4
6
15
15
4
25
4
3
3
20
25
3
15
2
9
6
nie dotyczy
9
Pobieranie świadczenia w więcej niż
jednym państwie
członkowskim
(świadczenia
rodzinne)
8
2
5
nie dotyczy
4
nie dotyczy
15
3
4
3
15
4
3
25
8
6
3
12
25
4
10
4
10
3
nie dotyczy
9
Źródło: Raport końcowy grupy roboczej ds. zwalczania błędów i nadużyć, Komisja Administracyjna, 2010.
28
Polityka Społeczna nr 8/2010
dawczym ustalono, że 45% państw ma zawarte takie
porozumienia, a 32% nie ma ich wcale, natomiast
29% nie udzieliło odpowiedzi. Najwięcej porozumień
mają zawarte Niemcy – 43, a dalej Holandia – 10, Belgia – 9, Finlandia – 8, Francja – 7. Z uwagi na nieprecyzyjnie sformułowanie pytania w ankiecie, jako porozumienia dwustronne były deklarowane różne akty
prawne, takie jak konwencje czy decyzje Komisji Administracyjnej. Wyniki w tym obszarze badawczym są
więc mało precyzyjne.
Z analizy zadeklarowanych porozumień wynika,
że większość z nich ma charakter wycinkowy i skupia
się na konkretnej dziedzinie zabezpieczenia społecznego (np. emerytury), konkretnym zestawie informacji (np. informacje o zgonie) lub też nadaniu prawnych
ram sposobom komunikowania się między instytucjami. Jedynie kilka z tych porozumień jako cel wymienia zwalczanie błędów i nadużyć.
Najwięcej porozumień państwa zawierają ze swoimi sąsiadami lub z państwami, z których migracja jest
największa. Najwięcej zawartych porozumień dwustronnych mają państwa nordyckie oraz Niemcy, Belgia, Holandia i Francja.
Wymiana danych i porównywanie zbiorów
jako jedna z metod zwalczania błędów i nadużyć
Kwestionariusz grupy roboczej, skierowany do instytucji właściwych państw członkowskich UE, EOG
i Szwajcarii, dotyczący wymiany danych i porównywania zbiorów został podzielony na dwie części.
Pierwsza dotyczyła wymiany informacji w indywidualnych przypadkach, druga – porównywania elektronicznych zbiorów danych. Państwa członkowskie
wskazały obszary, w których w wyniku niedostatecznie sprawnej komunikacji wzrasta ryzyko wystąpienia
błędów i nadużyć. Państwa zostały również poproszone o wskazanie, jaki rodzaj informacji nie może
zostać udostępniony instytucji z innego kraju z uwagi
na brak takiej informacji (np. adres zameldowania,
majątek gospodarstwa domowego) lub ze względu
na przepisy o ochronie danych osobowych.
Z udzielonych odpowiedzi wynika, że największe
trudności dotyczą błędnie wypełnionych lub niekompletnych formularzy z serii „E”. Kilka państw wskazywało na bardzo długi czas oczekiwania na odpowiedź lub jej brak. Pozostałe odpowiedzi dotyczyły
niskiej wiarygodności danych dostarczanych przez
klientów, braku numerów identyfikacyjnych danej
osoby, braku wiedzy, do której instytucji ma zostać
skierowany dany formularz, stworzenia własnej wersji
formularza E15 oraz nieczytelnego, odręcznego jego
wypełnienia.
W drugiej części kwestionariusza państwa miały
za zadanie wymienić posiadane porozumienia o porównywaniu zbiorów. W przypadku gdy państwo nie
podpisało takiego porozumienia, miało wskazać, czy
brak aktywności w tym zakresie jest spowodowany
wewnętrznymi przepisami o ochronie danych osobowych, czy brakiem zainteresowania ze strony instytucji. Z uzyskanych danych wynika, że 8 instytucji
ubezpieczeniowych ma zawarte porozumienia o porównywaniu zbiorów ze swoimi odpowiednikami w innym państwie, 5 instytucji porównuje zbiory jedynie
w zakresie świadczeń emerytalnych, a 2 instytucje
uczestniczą w porównywaniu zbiorów nie posiadając
w tym zakresie żadnego formalnego porozumienia.
Jako powód braku porozumień najczęściej wymieniaPolityka Społeczna nr 8/2010
no obostrzenia z zakresu przepisów o ochronie danych osobowych (2 państwa), brak technicznych
środków do przeprowadzania takich analiz (2 państwa) oraz brak potrzeby porównywania zbiorów
(4 państwa).
Z odpowiedzi 18 państw członkowskich wynika,
że są one zainteresowane gromadzeniem danych,
jeżeli będzie możliwe ich porównywanie. Zakres danych może zostać zagregowany w 5 kategoriach
zbiorów:
– o zgonach świadczeniobiorców lub członków
ich rodzin,
– o aktywności zawodowej lub ubezpieczeniu
w systemie pracowniczym,
– o przychodzie z tytułu aktywności zawodowej
lub innych świadczeń,
– o strukturze gospodarstwa domowego,
– dane identyfikacyjne osób (włączając adres zamieszkania).
Najwięcej problemów w wymianie informacji związanych jest z formularzami z serii „E”. Twórcy raportu
wyrazili nadzieję, że w momencie zastąpienia ich
strukturalnymi dokumentami elektronicznymi wymienianymi w sposób elektroniczny potencjalne pomyłki
i nadużycia w tym obszarze zostaną zminimalizowane16. Uwagę zwraca mała popularność porównywania
zbiorów, którą stosują tylko nieliczne państwa.
PODSUMOWANIE
Raport sugeruje, aby państwa członkowskie przywiązywały większą wagę do jakości przesyłanych
formularzy z serii „E”. Każda instytucja właściwa powinna wyznaczyć osobę, której dane zostaną udostępnione innym tak, aby w przypadku jakichkolwiek
problemów można było się do niej bezpośrednio
zwrócić. W przypadku gdy prośba o udzielenie informacji wpłynie do niewłaściwej instytucji, powinna być
ona przekazywana do odpowiedniego adresata.
Autorzy raportu zasugerowali także, aby wszystkie
sugestie i zalecenia w nim zawarte znalazły odbicie
w decyzji lub zaleceniu wydanym przez Komisję Administracyjną.
Raport został przedstawiony Komisji Administracyjnej we wrześniu 2008 r. Ponieważ wiele państw
członkowskich jest zainteresowanych odpowiednią
jakościowo realizacją przepisów koordynacyjnych,
w połowie 2009 r. została powołana druga grupa robocza. Jej zadania dotyczyć mają obszaru świadczeń
pieniężnych oraz świadczeń rzeczowych z tytułu
ubezpieczenia zdrowotnego.
1
2
3
4
DzU L 149 z 5 lipca 1971 r.
Kolegialny organ powołany na podstawie art. 80 Rozporządzenie Rady (EWG) NR 1408/71 z dnia 14 czerwca
1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia
społecznego do pracowników najemnych i ich rodzin
przemieszczających się we Wspólnocie. W jej skład wchodzą przede wszystkim przedstawiciele rządów państw
członkowskich Unii. Komisja zajmuje się m.in. wykładnią
przepisów z zakresu koordynacji, wspieraniem i inicjowaniem współpracy między państwami oraz przygotowywaniem wniosków do Komisji Europejskiej o wprowadzanie
zmian w przepisach.
Komunikat Komisji pt. Stepping up to the fight against undeclared work z 24 października 2007 r., COM (2007) 628.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE)
nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordy-
29
5
6
7
8
9
10
11
nacji systemów zabezpieczenia społecznego (DzU L 166,
30/04/2004, s. 1-123).
Decyzja nr A1 z dnia 12 czerwca 2009 r. w sprawie ustanowienia procedury dialogu i koncyliacji w zakresie ważności dokumentów, określenia ustawodawstwa właściwego oraz udzielania świadczeń na mocy rozporządzenia
Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004. Tekst
mający znaczenie dla EOG oraz dla Umowy między WE
a Szwajcarią. DzU C 106 z 24.04.2010 r.
http://ec.europa.eu/employment_social/social_security_
schemes/eulisses/jetspeed/
Program wspomagający wypełnianie dokumentu przez
urzędnika będzie automatycznie weryfikował poprawność
zawartych w nim danych, a w przypadku wystąpienia błędów krytycznych – np. zbyt krótki numer identyfikacyjny
ubezpieczonego – nie zezwoli na jego przesłanie do zagranicznej instytucji ubezpieczeniowej.
Komisja Administracyjna w grudniu 2009 r. podjęła pracę
nad przygotowaniem decyzji z zakresu zwalczania błędów i nadużyć występujących na tle realizacji przepisów
Rozporządzenia 883/2004 i 987/2009.
Porównaj orzeczenia ETS w sprawach Fitzwilliam C-202/
97, Banks C-178/97 i Plum C-404/97.
DzU L 329 z 14.12.2001 r.
Formularz E101 jest zaświadczeniem o ustawodawstwie
właściwym. Potwierdza, że wobec danej osoby ma zastosowanie inne ustawodawstwo, niż ustawodawstwo miej-
12
13
14
15
16
sca pracy. Zgodnie z orzeczeniem ETS w sprawie C-2/05
Rijksdienst voor Sociale Zekerheid vs Herbosch Kiere NV,
formularz E101 jest wiążący dla instytucji państwa delegowania do momentu, kiedy nie zostanie on wycofany
przez instytucję, która go wydała.
Jak wspomniano na wstępie, prace nad przyjęciem decyzji zawierającej taką procedurę dobiegają końca.
Z „Pouczenia” do formularza E101 wynika, że kopia wydanego dokumentu ma być przesyłana do instytucji
ubezpieczeniowej w Belgii, Danii, Niemiec, Francji, Niderlandów, Austrii, Finlandii, Szwecji lub Islandii. Kopie wydanych formularzy E101 są również przekazywane do Irlandii, choć to państwo nie znajduje się w „Pouczeniu”.
W Polsce realizacją Dyrektywy 96/71 zajmuje się Państwowa Inspekcja Pracy.
Wzory formularzy z serii „E” są opracowywane przez Komisję Administracyjną i wydawane w formie decyzji. Żadne
z państw członkowskich nie może ich dowolnie zmieniać,
gdyż ideą tych dokumentów jest jednakowy układ w każdej z wersji językowych, co ułatwia ich odczytywanie.
Prace nad elektroniczną wymianą danych na poziomie
Wspólnoty w ramach programu European Electronic Social Security Information (EESSI) są już dość zaawansowane. Do września 2010 r. ma być ukończona sieć na poziomie UE. Każde z państw członkowskich do marca 2012 r.
musi stworzyć własną infrastrukturę, umożliwiającą wymianę danych między instytucjami ubezpieczeniowymi.
SUMMARY
Article describes genesis, working area and final rapport made by ad hoc group which was created by
Administrative Commission on Social Security of Migrant Workers. Group focused on analysis of risk areas in
which fraud and error, in the field of implementation of Community regulations on coordination of social security schemes, occur. Article focuses on findings of the group in the field of: cash benefits, applicable legislation,
acting of insurance institution under bi and multilateral agreements on cooperation and data sharing and data
matching
30
Polityka Społeczna nr 8/2010