MECHANIZMY REGULACJI ZACHOWAŃ LUDZKICH

2009-10-13
INSTYTUCJE GOSPODRKI RYNKOWEJ
Jerzy Wilkin i
Jan Fałkowski
Konspekt wykładu 2
Pojęcie instytucji i systemu
ekonomicznego
PLAN WYKŁADU
• Mechanizmy regulacji zachowań ludzkich.
• Systemowe podstawy gospodarki rynkowej.
• Dlaczego występuje tak wielka róŜnorodność
gospodarek rynkowych?
• Spontaniczność i kreatywność w
powstawaniu instytucji i ładu
instytucjonalnego gospodarki.
• Efektywność gospodarowania a instytucje.
2
MECHANIZMY REGULACJI
ZACHOWAŃ LUDZKICH
• Od chaosu i „dŜungli” do uporządkowanego
(zinstytucjonalizowanego) społeczeństwa.
• Od stanu naturalnego do umowy społecznej
(T. Hobbes Lewiatan 1651 r.)
• Normy; Rynki; Organizacje
3
1
2009-10-13
ROLA INSTYTUCJI
• Ograniczanie niepewności
• Określenie moŜliwości i ograniczeń
• Organizacje
• RóŜne znaczenia:
– dla antropologów i socjologów
– dla prawników
– dla ekonomistów
4
POJĘCIE INSTYTUCJI I SYSTEMU
EKONOMICZNEGO
• Instytucje to relatywnie stabilne zbiory
powszechnie uznawanych i realizowanych
oczekiwań dotyczących zachowań ludzkich.
• System ekonomiczny jako zbiór
powiązanych ze sobą instytucji.
5
SYSTEMOWE PODSTAWY
GOSPODARKI RYNKOWEJ
• Systemowe podstawy gospodarki rynkowej
(kapitalistycznej)
• WaŜne pytania:
– Dlaczego występuje tak wielka róŜnorodność
gospodarek rynkowych?
– Dlaczego występuje jeszcze większe
zróŜnicowanie efektów funkcjonowania róŜnych
gospodarek rynkowych?
– Dlaczego jednym krajom udaje się odnieść sukces
gospodarczy a innym nie?
6
2
2009-10-13
EFEKTYWNOŚĆ GOSPODAROWANIA
A INSTYTUCJE
• Tradycyjne badania dotyczące wzrostu
gospodarczego
• Najnowsze prace wskazują na
znaczenie jakości instytucji.
– Rola „dobrych” instytucji
7
EFEKTYWNOŚĆ GOSPODAROWANIA
A INSTYTUCJE
Przykłady badań empirycznych:
1. Rewolucja przemysłowa i towarzysząca jej
ekspansja wzrostu gospodarczego (North
1981, 1990).
2. Doświadczenia okresu kolonialnego w XVIIXIX w., a jakość tworzonych instytucji i
moŜliwości rozwoju gospodarczego
(Acemoglu, Johnson i Robinson 2001, 2002).
8
EFEKTYWNOŚĆ GOSPODAROWANIA
A INSTYTUCJE
W badaniach empirycznych np.:
• Indeks wolności ekonomicznych
• Indeks praw obywatelskich
• Zagregowane indeksy Banku Światowego
9
3
2009-10-13
Dodatkowa literatura
• Rodrik, D., A. Subramanian and F. Trebbi (2004); Institutions
Rule: The Primacy of Institutions Over Geography and
Integration in Economic Development, Journal of Economic
Growth, 9(2): 131-65.
• Tabellini, G. (2005); Culture and Institutions: economic
development in the regions of Europe, IGIER, Università
Bocconi, Working Paper No. 292.
• Arruñada, B. (2007). Pitfalls to avoid when measuring
institutions: Is Doing Business damaging business? Journal of
Comparative Economics 35:729-47.
• Barro, R. J. (2000). “Rule of Law, Democracy, and Economic
Performance.” In 2000 Index of Economic Freedom
(Washington, D.C.: The Heritage Foundation), 31-49.
10
4