Art. 509 § 2 KSH

Zaskarżanie uchwał połączeniowych, radca prawny
Dariusz Kulgawczuk, 27 – 28 luty 2012 r.
1
Typy powództw o stwierdzenie wadliwości
uchwał połączeniowych:
 powództwo o ustalenie nieistnienia uchwały
 powództwo o stwierdzenie nieważności
uchwały w związku z jej sprzecznością z
ustawą
 powództwo o uchylenie uchwały
2
www.eurofinance.pl
Powództwo o ustalenie nieistnienia
uchwały ZW/ WZ
• Podstawa prawna: art. 189 KPC:
• „Powód może żądad ustalenia przez sąd istnienia lub
nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym
interes prawny.”
Dlaczego żądad w pierwszej kolejności ustalenia nieistnienia
uchwały?
 Kto może wystąpid z powództwem? Każdy …
 W jakim terminie może wystąpid? Bez ograniczeo …
 Wyrok zawsze deklaratoryjny!
3
Powództwo o ustalenie nieistnienia uchwały
ZW/WZ - znaczenie kworum
•
•
Zdaniem Sądu Najwyższego ... UWAGA jednolita linia orzecznicza od 1998 roku
nieistnienie uchwały = brak spełnienia wymogu kworum
Wyrok SN z dnia 4 stycznia 2007 r. III CSK 238/07: „Brak zachowania kworum
należy do uchybieo czyniących uchwałę nieistniejącą. Zawarty w statucie wymóg
dotyczący kworum normuje sposób działania walnego zgromadzenia spółki jako
organu uprawnionego do składania w jej imieniu oświadczeo woli. Jeśli statut
przewiduje możliwośd podjęcia uchwały jedynie przy istnieniu określonego
kworum i jeśli uchwała stanowi oświadczenie woli spółki, to w konsekwencji należy
uznad, że podjęcie uchwały przy braku tego kworum nie może w ogóle byd uznane
za złożenie oświadczenia woli.”
•
Rozbieżne orzecznictwo Sądów Apelacyjnych: od skrajnie rygorystycznego (SA
Białystok i SA Katowice), poprzez rygorystyczne (SA Lublin) do umiarkowanie
liberalnego (SA Poznao i SA Kraków)
4
Powództwo o ustalenie nieistnienia uchwały ZW/WZ –
pozostałe podstawy
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12.12.2008 r., II CSK 278/08 ? „O uchwale
nieistniejącej wspólników można mówid wtedy, gdy uchwała została powzięta:
(i) przez osoby niebędące w rzeczywistości wspólnikami, gdy
(ii) w ogóle nie doszło do zwołania zgromadzenia wspólników oraz gdy
(iii) brak było niezbędnego do jej podjęcia quorum lub też
(iv) uchwała nie uzyskała wymaganej większości głosów. Uchwała wspólników może byd uznana
za nieistniejącą również w innych sytuacjach, mianowicie wtedy, gdy
(v) wyniki głosowania zostały sfałszowane,
(vi) zaprotokołowano uchwałę bez głosowania lub
(vii) uchwałę powzięto w sprawie nieumieszczonej w porządku obrad, z wyjątkiem określonym
w art. 239 § 1 k.s.h., a także, zgodnie z ogólnymi regułami dotyczącymi nieistniejących
czynności prawnych, gdy zastosowano
(viii) przymus fizyczny wobec wspólników,
(ix) uchwała została powzięta nie na serio albo
(x) treśd uchwały jest niezrozumiała i nie można ustalid jej sensu w drodze wykładni.”
5
Powództwo o stwierdzenie nieważności uchwały
ZW/ WZ – cz. I





Kto może żądad stwierdzenia nieważności/ uchylenia uchwały?
zarząd, rada nadzorcza, komisja rewizyjna (tylko sp. z o.o.) oraz poszczególni ich
członkowie,
wspólnik (akcjonariusz), który głosował przeciwko uchwale, a po jej powzięciu
zażądał zaprotokołowania sprzeciwu,
wspólnik (akcjonariusz) bezzasadnie niedopuszczony do udziału w zgromadzeniu
wspólników,
wspólnik (akcjonariusz) który nie był obecny na zgromadzeniu, jedynie w
przypadku wadliwego zwołania zgromadzenia wspólników lub też powzięcia
uchwały w sprawie nieobjętej porządkiem obrad,
w przypadku pisemnego głosowania, wspólnik, którego pominięto przy głosowaniu
lub który nie zgodził się na głosowanie pisemne albo też który głosował przeciwko
uchwale i po otrzymaniu wiadomości o uchwale w terminie dwóch tygodni zgłosił
sprzeciw.
6
Powództwo o stwierdzenie nieważności uchwały
ZW/WZ – cz. II
Pod jakimi warunkami (wspólnik/ akcjonariusz uczestniczył w głosowaniu)?
głosowanie przeciw uchwale
zażądanie po podjęciu uchwały zaprotokołowania sprzeciwu
W jakim terminie?
S.A. publiczna: 30 dni od daty dowiedzenia się, max 1 rok od podjęcia
S.A. niepubliczna: 6 miesięcy od dowiedzenia się, max 2 lata od podjęcia
Sp. z o.o.: 6 miesięcy od dowiedzenia się, max 3 lata od podjęcia
art. 509 par. 2 KSH oraz art. 544 par. 1 KSH (1 miesiąc od podjęcia uchwały
połączeniowej odpowiednio podziałowej)
art. 567 par. 3 (1 miesiąc od otrzymania wiadomości o uchwale
przekształceniowej, max 3 miesiące od podjęcia)
7
Powództwo o uchylenie uchwały
ZW/ WZ – cz. I
 Kto i pod jakimi warunkami – patrz: powództwo o stwierdzenie
nieważności uchwały
 W jakim terminie:
S.A. publiczna: 1 miesiąc od daty dowiedzenia się, max 3 miesiące
od podjęcia
S.A. niepubliczna: 1 miesiąc od dowiedzenia się, max 6 miesiecy od
podjęcia
Sp. z o.o.: 1 miesiąc od dowiedzenia się, max 6 miesiecy od podjęcia
art. 509 par. 2 KSH oraz art. 544 par. 1 KSH (1 miesiąc od podjęcia
uchwały połączeniowej odpowiednio podziałowej)
art. 567 par. 3 (1 miesiąc od otrzymania wiadomości o uchwale
przekształceniowej, max 3 miesiące od podjęcia)
8
Powództwo o uchylenie uchwały
ZW/ WZ – cz. II
Przesłanki:
 Sprzecznośd z umową (statutem) spółki lub
 Sprzecznośd z dobrymi obyczajami
oraz
 Godząca w interesy spółki lub
 Podjęta w celu pokrzywdzenia wspólnika/
akcjonariusza
9
Powództwo o uchylenie uchwały
ZW/ WZ – cz. III
Jak rozumied?

dobre obyczaje?
•
„oceny nastawione na zapewnienie niezakłóconego funkcjonowania spółki pod względem
ekonomicznym” - wyrok SN z 08.03.2005, IV CK 607/04
•
„przyzwoite postępowanie, które uwzględnia w odpowiednim stopniu różne interesy
służące wszystkim w spółce” – wyrok SA w Katowicach z 23.11.2006, I Aca 1373/06

•
interes spółki?
„Interes spółki handlowej odpowiada interesom wszystkich grup jej wspólników z
uwzględnieniem wspólnego celu określonego w umowie (statucie) spółki.” wyrok SN
05.11.2009 , I CSK 158/09
10
Powództwo o uchylenie uchwały
ZW/ WZ – cz. IV
Jak rozumied?
 pokrzywdzenie wspólnika/ akcjonariusza?
Teoria „zamiaru pokrzywdzenia” przeciwko teorii
„skutku pokrzywdzenia”
11
Powództwo o uchylenie uchwały
ZW/ WZ – cz. V
Skutecznośd wyroku uchylającego uchwałę
zgromadzenia wspólników/ walnego zgromadzenia:
 wyrok konstytutywny (uchwała wiąże do chwili
wydania prawomocnego wyroku)
 wyrok ma moc ex tunc - uchyla uchwałę z mocą
wsteczną, doprowadza do stanu, jakby uchwała
nigdy nie została podjęta (ale są też poglądy, że
wyłącznie na przyszłośd – ex nunc …)
12
OD KIEDY MOŻNA POWOŁYWAD SIĘ NA UCHYLENIE /
NIEWAŻNOŚD / NIEISTNIENIE UCHWAŁ ZGROMADZENIA
UCHYLENIE
NIEWAŻNOŚD
NIEISTNIENIE
ZASADA:
OD
PRAWOMOCNEGO
WYROKU
OD
PRAWOMOCNEGO
WYROKU
OD CHWILI
PODJĘCIA
WYJĄTKOWO:
OD CHWILI
PODJĘCIA
13
„Specjalne” zasady zaskarżania uchwał
połączeniowych
Art. 509 § 1 KSH
Po dniu połączenia spółek powództwo o uchylenie albo o stwierdzenie
nieważności uchwały może byd wytoczone jedynie przeciwko spółce
przejmującej albo spółce nowo zawiązanej.
Art. 509 § 2 KSH
Powództwo może byd wytoczone nie później niż w terminie miesiąca od
dnia powzięcia uchwały.
Art. 509 § 3 KSH
Uchwała nie podlega zaskarżeniu ze względu na zastrzeżenia dotyczące
wyłącznie stosunku wymiany udziałów lub akcji. Nie ogranicza to prawa do
dochodzenia odszkodowania na zasadach ogólnych.
14
„Specjalne” skutki stwierdzenia nieważności/
uchylenia uchwały połączeniowej
• Art. 510. § 1 KSH
• W przypadku uchylenia uchwały albo stwierdzenia
nieważności uchwały połączeniowej sąd rejestrowy z urzędu
wykreśla z rejestru wpisy dokonane w związku z połączeniem.
• Art. 510 § 2 KSH
• Wykreślenie z rejestru nie wpływa na ważnośd czynności
prawnych spółki przejmującej albo spółki nowo zawiązanej,
dokonanych w okresie między dniem połączenia a dniem
ogłoszenia o wykreśleniu. Za zobowiązania wynikające z takich
czynności łączące się spółki odpowiadają solidarnie.
15
Uproszczone połączenie – możliwośd ukrycia przed
„niechcianym” wspólnikiem?
• Do łączenia się spółek z ograniczoną odpowiedzialnością,
których wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne w liczbie
nieprzekraczającej we wszystkich łączących się spółkach
dziesięciu osób, nie stosuje się przepisów art. 500 § 2
(ogłoszenie planu połączenia) i art. 502-504 (badanie planu
połączenia przez biegłego, zawiadomienie wspólników o
połączeniu), chyba że przynajmniej jeden wspólnik zgłosi
sprzeciw spółce, nie później niż w terminie miesiąca od dnia
zgłoszenia planu połączenia do sądu rejestrowego
16
Uproszczone połączenie – możliwośd ukrycia
przed „niechcianym” wspólnikiem?
Art. 507. § 1 KSH
Zarząd każdej z łączących się spółek powinien
zgłosid do sądu rejestrowego uchwałę o
łączeniu się spółki w celu wpisania do rejestru
wzmianki o takiej uchwale ze wskazaniem, czy
łącząca się spółka jest spółką przejmującą, czy
spółką przejmowaną.
17
Szantaż korporacyjny przy uchwałach połączeniowych?:
Akcjonariusz X wnosząc pozew przeciwko Spółce Y zobowiązany
był uiścid opłatę sądową w wysokości 2.000 zł. Jakie jeszcze inne
koszty może ponieśd przegrywając sprawę?
„Ryzyko” szantażysty
koszty sądowe
zryczałtowane
odszkodowanie
art. 423 § 2 KSH
(S.A.)
odszkodowanie
za „bezprawne”
powództwo
18
„Zryczałtowane” odszkodowanie
art. 423 § 2 KSH
W przypadku wniesienia oczywiście bezzasadnego powództwa o
uchylenie uchwały walnego zgromadzenia sąd, na wniosek
pozwanej spółki, może zasądzid od powoda kwotę do
dziesięciokrotnej wysokości kosztów sądowych oraz
wynagrodzenia jednego adwokata lub radcy prawnego. Nie
wyłącza to możliwości dochodzenia odszkodowania na
zasadach ogólnych.
19
Przesłanki odpowiedzialności na
podstawie art. 423 § 2 zd. 1 KSH
Przesłanki formalne:
• tylko w postępowaniu o uchylenie lub stwierdzenie
nieważności uchwały walnego zgromadzenia spółki akcyjnej
(art. 422 – 425 KSH)
• na wyraźny wniosek pozwanej Spółki wniesiony wraz z
odpowiedzią na pozew
Przesłanki materialne:
• wniesienie „oczywiście” bezzasadnego powództwa
20
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ
Eurofinance Training Sp. z o.o.
ul. Chałubioskiego 8, 00-613 Warszawa
tel.: +48 22 830 13 40, fax.: +48 22 830 00 90
email: [email protected]
KWAŚNICKI, WRÓBEL & Partnerzy
ul. Wilcza 46 (II piętro) 00-679 Warszawa
Tel.: + 48 22 541 70 80 Fax: + 48 22 213 30 07
email: [email protected]
21
www.eurofinance.pl