WYROK Z DNIA 25 SIERPNIA 2010 R

WYROK Z DNIA 25 SIERPNIA 2010 R.
III AUa 565/10
Nie jest dopuszczalna taka wykładnia i stosowanie przez sąd krajowy przepisów
rozporządzenia Rady (EWG) Nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie
stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób
prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin,
przemieszczających się we Wspólnocie (t.j. Dz. U. UEL. 08.177.1), które prowadziłoby
do ograniczenia prawa swobodnego przepływu pracowników wskutek tego, że mieliby
oni stracić przywileje w dziedzinie ubezpieczenia społecznego zagwarantowane im w
ustawodawstwie krajowym Państwa Członkowskiego.
art. 104 ust. 7 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, art. 12 ust. 3
rozporządzenia Rady EWG Nr 1408/71 z dnia 14.06.1971 r. w sprawie stosowania systemów
zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na
własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie
Sędzia SA Mirosław Szwagierczak (przewodniczący, sprawozdawca)
Sędzia SA Urszula Kocyłowska
Sędzia SA Alicja Podczaska
Sąd Apelacyjny w Rzeszowie w sprawie z wniosku Erity B. przeciwko Zakładowi
Ubezpieczeń Społecznych w J. o rozliczenie emerytury w związku z przychodem osiągniętym
w 2008 r., po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 sierpnia 2010 r. apelacji pozwanego od
wyroku Sądu Okręgowego w Krośnie z dnia 10 maja 2010 r.
o d d a l i ł apelację.
U za sa dnienie
Zakład Ubezpieczeń Społecznych Odział w J. decyzją z dnia 3 sierpnia 2009 r. ustalił
przychód osiągnięty przez Eritę B. w każdym miesiącu zatrudnienia w Wielkiej Brytanii
w okresie od lutego do września 2008 r., wg. kursu walut ustalonego przez Komisję
Administracyjną ds. Zabezpieczenia Społecznego Pracowników Migrujących oraz wyliczył,
z tego tytułu, zmniejszenie jej świadczenia emerytalnego – stwierdzając, że pobrała
nienależnie kwotę 9.801,05 zł.
Na skutek odwołania Erity B. sprawę rozpoznał Sąd Okręgowy Sąd Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych w Krośnie, który wyrokiem z dnia 10 maja 2010 r. zmienił
zaskarżoną decyzję i ustalił, że pobrane przez Eritę B. nienależne świadczenie wynosi
5.229,14 zł. W pozostałej części oddalił odwołanie.
Sąd ten ustalił, że Erita B. od 1 września 2006 r. pobiera emeryturę nauczycielską.
W okresie od 1 lutego 2008 r. do 31 sierpnia 2008 r. była zatrudniona pracowniczo
w Wielkiej Brytanii i z tego tytułu osiągnęła przychód w kwocie 10.931,65 GBP, który
wpływa na zmniejszenie lub zawieszenie jej prawa do emerytury – zgodnie z art. 104 ust. 3
ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Tę sytuację reguluje nadto art.12 ( 9 (11) ust.3
rozporządzenia Rady (EWG) Nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania
systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących
działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we
Wspólnocie (tj. Dz. U. UEL 08.177.1). Sposób przeliczenia przychodów dla potrzeb
stosowania art. 12 ust. 3 w/w rozporządzenia został określony w rozporządzeniu Rady (EWG)
nr 574/72 z dnia 21 marca 1972 r. w sprawie wykonywania rozporządzenia Nr 1408/71.
W ocenie Sądu Okręgowego zastosowanie przez ZUS przelicznika walut ustalonego przez
Komisję Administracyjną było prawidłowe, wątpliwości budziło natomiast zastosowanie
metody rozliczenia miesięcznego, którego wynik jest dla odwołującej niekorzystny. Treść
rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 22.07.1992 r. w sprawie
szczegółowych zasad zawieszenia i zmniejszenia emerytury i renty (Dz. U. z 1992 r. Nr 58,
poz.290) wskazuje – podkreślał Sąd Okręgowy – na roczny sposób rozliczenia. Brak przepisu
nakazującego rozliczenie miesięczne. W tej sytuacji odwołującą należało rozliczyć
z przychodów osiągniętych w Wielkiej Brytanii w roku 2008 w rocznym rozliczeniu. Kurs
GBP obowiązujący w rozliczeniu rocznym (zgodnie z przelicznikiem ustalonym przez
Komisję Administracyjną) wynosi 4.109,42 zł, zaś kwota wynagrodzenia – 4.2703,65zł
(10931, 665 x 4109,42zł) i nie przekracza kwoty 45.345,60 zł stanowiącej 130 % przychodu
skutkującego zawieszeniem świadczenia. Co powoduje jedynie zmniejszenie świadczenia
o kwoty maksymalnych zmniejszeń wskutek przekroczenia niższej granicznej kwoty
przychodu wynoszącej 24.461,90 zł i stanowi 70 % przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia.
Dlatego Sąd Okręgowy uznał za zasadne odwołanie w części dotyczącej sposobu
rozliczenia i na podstawie art. 477 14 § 1 kpc zmienił zaskarżoną decyzję.
Powyższy wyrok zaskarżył apelacją organ rentowy i zarzucił błędny sposób obliczenia
przychodu wnioskodawczyni osiągniętego w Wielkiej Brytanii, gdyż powinien on być
przeliczony według przelicznika obowiązującego dla poszczególnych miesięcy jej
zatrudnienia – stosownie do przelicznika walut ustalonego przez Komisję Administracyjną.
Organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania. Erita B.
wniosła o oddalenie apelacji.
Sąd Apelacyjny wziął pod uwagę, co następuje:
Okoliczności faktyczne sprawy są niekwestyjne. Spór sprowadza się do ustalenia
metody rozliczenia przychodu Erity B. osiągniętego w Wielkiej Brytanii w 2008 r.
i stwierdzenia, czy przychody uzasadniają pełną lub zmniejszoną wypłatę świadczenia lub
jego zawieszenie.
Art. 12 ust. 3 rozporządzenia Rady EWG Nr 1408/71 stanowi, iż przepisy
ustawodawstwa Państwa Członkowskiego dotyczące zmniejszenia, zawieszenia lub
2
zniesienia, w przypadku gdy osoba uprawniona do świadczeń z tytułu inwalidztwa lub do
wcześniejszej emerytury prowadzi działalność zawodową lub handlową, stosuje się wobec
niej nawet wówczas, gdy wykonuje ona działalność na terytorium innego Państwa
Członkowskiego, co oznacza, że w przypadku Erity B. mają zastosowanie przepisy dotyczące
zmniejszenia i zawieszenia świadczenia obowiązujące na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej, tj. art. 104 ust. 7 ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz przepisy rozporządzenia
Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 22 lipca 1992 r. w sprawie szczegółowych zasad
zawieszania lub zmniejszania emerytury i renty (Dz. U. Nr 58, poz. 290 ze zm.).
Przypomnijmy, że rozliczenie świadczenia następuje po zakończeniu roku
kalendarzowego i może przybrać formę rozliczenia miesięcznego (porównania przychodów
z poszczególnych miesięcy z dopuszczalnymi limitami w poszczególnych miesiącach)
lub rocznego (porównanie przychodów osiągniętych łącznie w roku kalendarzowym
z rocznym limitem przychodów) – w zależności od tego, co dla świadczeniobiorcy jest
korzystniejsze.
Z niespornych wyliczeń pierwszoinstancyjnych wynika, że rozliczenie roczne jest
bardziej korzystne dla świadczeniobiorczyni. Słusznie więc Sąd Okręgowy zastosował tę
metodę i rozstrzygnął, że przychody uzyskane przez Eritę B. z racji zatrudnienia w Wielkiej
Brytanii w roku 2008 usprawiedliwiają li tylko zmniejszenie jej krajowego świadczenia
emerytalnego, a pobrane nienależne świadczenie wynosi kwotę 5.229,14 zł.
Zatem podzielając stanowisko Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Krośnie warto jednak, w jego uzupełnieniu zwrócić uwagę, że w swoich
orzeczeniach, na tle interpretowanych przepisów rozporządzenia Rady Nr 1408/71
i Nr 574/72,
Europejski Trybunał
Sprawiedliwości podkreślał, iż zastosowanie
w/w rozporządzeń w żadnym razie nie może prowadzić do wywołania negatywnych skutków,
w postaci pozbawienia migrującego pracownika lub członków jego rodziny prawa do
świadczeń albo obniżenia świadczeń przysługujących im wyłącznie na mocy ustawodawstwa
krajowego (patrz. m.in.orzeczenie z 1977 r. w sprawie Strh c.nationaal Pensioenfounds voor
Monwerkers (Belgia) - Zb.orz.ETS 1977r.' Str.211) .W wyroku z dnia 21 października 1975 r.
w sprawi Petroni (orzeczenie wstępne w sprawie Teresa i Silvana Petroni v. Office national
des pensions pour travailleurs salaries (ONPTS Bruksela, C-24/75, ECR 1975/7/01149)
Trybunał podkreślił, że ubezpieczony przemieszczający się w obrębie Wspólnoty nie może
znaleźć się w gorszej sytuacji niż osoby objęte systemem ubezpieczeń społecznych państwa
członkowskiego (patrz także: wyrok z 14.12.1989 r. w sprawie Theo Dammer v.VZW
Securex Kinderbijslagfonds i Rijksdienst voor Kinderbijslag der Werknem - orzeczenie
wstępne, C-168 / 88,ECR 1989/11/04553).
Inaczej mówiąc; nie jest dopuszczalna taka wykładnia i stosowanie przepisów
rozporządzeń Rady (EWG) Nr 1408/71 i Nr 574/72, które prowadziłyby do ograniczenia
prawa swobodnego przepływu pracowników wskutek tego, że mieliby oni stracić przywileje
w dziedzinie ubezpieczenia społecznego zagwarantowane im w ustawodawstwie krajowym
jednego z Państw Członkowskich.
Z tych wszystkich względów Sąd Apelacyjny, rozpoznając sprawę w granicach
zaskarżenia, nie podziela stanowiska Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w J.
3
zawartego w kwestionowanej decyzji oraz skardze apelacyjnej,
nieusprawiedliwiona podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 kpc .
która
jako
4