przejrzyj spis treści
Transkrypt
przejrzyj spis treści
SPIS TREŚCI Od redaktora. Uwagi wste˛pne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 I. WIEKI ŚREDNIE (Lidia Korczak) 1. Wizja świata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Wiedza o świecie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Strach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Poczucie czasu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Swoi i obcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 25 26 28 2. Rodzina i dom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 Struktura rodziny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Miejsce kobiety . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Małżeństwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zwyczaje weselne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ma˛ż i żona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Narodziny dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Potomstwo pozamałżeńskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dziecko w rodzinie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Misterium śmierci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pamieć o zmarłych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Siedlisko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wyposażenie domów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Higiena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 33 35 36 39 40 42 43 44 47 48 52 53 3. Stół . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Żywność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 Sztuka kulinarna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 5 Trunki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Obyczaj biesiadowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kultura przy stole . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 60 62 4. Życie towarzyskie i rozrywki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Świe˛ta doroczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Taniec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wielkanoc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zielone Świa˛tki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rozrywki świeckie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rozrywki dworskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 66 68 69 70 70 5. Praca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 Społeczeństwo i jego struktura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nobilitacja pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ustrój społeczny w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Obyczaje „zawodowe” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Obrze˛dy w roku rolniczym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Środowisko miejskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Korporacje i bractwa w mieście . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ludzie miasta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rycerstwo i szlachta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Elementy kultury rycerskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dworzanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Duchowieństwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 76 77 79 80 83 84 86 88 91 93 94 6. Życie publiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 Organizacja polityczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Struktura władzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zwyczaje sa˛dowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Życie publiczne w okresie rozbicia dzielnicowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Modernizacja państwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Urze˛dy i poselstwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Społeczeństwo szlacheckie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Prawo i sa˛dy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aktywność polityczna poddanych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Duchowieństwo i sa˛dy kościelne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Samorza˛d miejski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kmiecie a sprawy publiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 98 99 100 101 102 104 106 107 107 109 110 Bibliografia (wybór) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112 6 II. CZASY NOWOŻYTNE (Marek Ferenc) 1. Wizja świata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117 Nauka i wiara . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Świadomość narodowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kanon pie˛kna i moda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Edukacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Podróżowanie i transport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Poczta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gazety . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kalendarze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118 121 121 123 126 127 128 128 2. Rodzina i dom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129 Ma˛ż i żona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Narodziny dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Potomstwo pozamałżeńskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Chrzciny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Swaty i zwyczaje weselne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Małżeństwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . „Dobre umieranie” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Budownictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wyposażenie domów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Higiena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ogrody . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129 129 131 131 133 138 140 143 146 148 149 3. Stół . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149 Upodobania kulinarne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Trunki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tytoń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyrza˛dzanie posiłków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150 153 157 158 4. Życie towarzyskie i rozrywki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158 Gościnność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Etykieta towarzyska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kłótnie i pojedynki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Spotkania towarzyskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Teatr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rozrywki szlacheckie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Taniec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Muzyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gry towarzyskie i hazardowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 159 159 161 162 164 167 168 169 171 Rok obrze˛dowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173 Uroczystości publiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180 5. Praca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182 Praca na gospodarstwie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183 Praca w mieście . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188 Handel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190 6. Życie publiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192 Aktywność publiczna szlachty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kobiety w życiu publicznym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sejm i sejmiki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Monarcha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Administracja i sa˛downictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zwyczaje wojskowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193 195 195 202 205 211 Bibliografia (wybór) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214 III. POLSKA DOBY ROZBIORÓW I MIE ˛ DZYWOJENNA (Dobrochna Kałwa) 1. Wizja świata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222 Społeczeństwo i jego struktura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wiedza o świecie i podróżowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sztuka epistolografii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Telefon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Czasopiśmiennictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Czytelnictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kinematograf i radio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Obrze˛dowość i religijność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ubiór i moda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Etykieta towarzyska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223 227 229 230 231 232 233 234 237 240 2. Rodzina i dom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242 Znaczenie rodziny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Małżeństwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Urza˛dzenie domu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Chłopska chałupa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Narodziny dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Blaski i cienie dzieciństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 242 244 250 258 259 260 Struktura rodziny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261 Śmierć i żałoba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261 3. Stół . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264 Nowe obyczaje kulinarne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kuchnia ziemiańska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kuchnia chłopska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kuchnia robotnicza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Stołowanie poza domem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Napoje alkoholowe i bezalkoholowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Świa˛teczny stół . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264 268 271 274 275 278 280 4. Życie towarzyskie i rozrywki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281 Wizyty i „bywanie” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Instytucja salonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gry towarzyskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Obcowanie ze sztuka˛ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Świa˛teczne obyczaje towarzyskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Turystyka i rekreacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gościnność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283 285 288 290 291 293 295 297 5. Praca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298 Zmiany społeczne i gospodarcze w mieście . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Handel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Inteligencja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pośrednictwo pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Środowisko robotnicze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Praca na wsi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Praca jako wartość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298 302 305 307 308 309 311 6. Życie publiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314 Obyczaje jako manifestacja patriotyzmu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Uroczystości i ceremonie publiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pochody i wiece . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Strój jako nośnik uczuć patriotycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tajne zwia˛zki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Polityka i religia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Religijność w dobie rozbiorów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wojsko i obyczajowość wojskowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 315 318 322 325 328 329 329 330 Parlamentaryzm i parlamentariusze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332 Bibliografia (wybór) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334 IV. CZASY WSPÓŁCZESNE (Tadeusz Czekalski) 1. Wizja świata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340 „Nowa umowa społeczna” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mniejszości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Religia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dewaluacja obyczaju . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tajne przez poufne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zakazane rozgłośnie radiowe i drugi obieg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Czytelnictwo po roku 1989 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Higiena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nowomowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zmiana tempa życia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341 343 344 346 347 349 349 351 352 354 2. Rodzina i dom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355 Wyzwalanie spod wpływów rodziny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Małżeństwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dziecko w powojennej rodzinie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nowy model rodziny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rozwód i separacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Starość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . „Ucieczka od śmierci” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Własne „M” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355 358 361 362 363 364 365 366 3. Stół . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369 Żywność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sztuka jedzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sztuka kulinarna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Alkohol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Napoje bezalkoholowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jedzenie poza domem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mniej kalorii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . „Chłopskie jadło” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370 372 373 374 376 377 381 382 4. Życie towarzyskie i rozrywki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383 Uroczystości rodzinno-towarzyskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383 Spe˛dzanie wolnego czasu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386 10 Rozrywki stare i nowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386 Ubiór . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392 Wczasy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394 5. Praca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397 Przodownicy i bumelanci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Warunki pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . „Wia˛zanie końca z końcem” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Norma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Motywacja do pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kobiety w pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Spektakle propagandowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dobre i złe zawody . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Praca w epoce postkomunizmu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 398 400 400 401 402 403 404 406 407 6. Życie publiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410 Władza ludowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Świe˛ta publiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Opór społeczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wybory . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Parlament . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Elity i ich ubiór . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nowa scena polityczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411 413 415 416 418 420 422 422 Bibliografia (wybór) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424 Od redaktora. Uwagi końcowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427 Indeks rzeczowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436