przyroda
Transkrypt
przyroda
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z PRZYRODY DLA KLASY IV SZKOŁY PODSTAWOWEJ W ROKU SZKOLNYM 2015/2015 OCENA DOPUSZCZAJĄCA, UCZEŃ: Wyjaśnia: co nazywamy przyrodą, w jakim celu prowadzi się obserwacje i doświadczenia, znaczenie odpoczynku, w tym snu, dla prawidłowego funkcjonowania organizmu; czym jest krajobraz; określenie: pozorna wędrówka Słońca po niebie; co się składa na higienę osobistą; jak należy się zachować, gdy do drzwi dzwoni ktoś obcy, kiedy wybuchnie pożar lub gdy ulatnia się gaz; znaczenie elementów odblaskowych na ubraniu dla bezpieczeństwa pieszego; jak należy się zachować po znalezieniu niewybuchu lub niewypału; Opisuje: prawidłowo zorganizowane miejsce do nauki; Podaje: przykłady wypukłych i wklęsłych form terenu; nazwy 2–3 skał; daty rozpoczęcia kalendarzowych pór roku; nazwę przyrządu i jednostki pomiaru temperatury; przykłady wykorzystania wody przez człowieka; przykłady substancji ze swojego otoczenia występujących w różnych stanach skupienia; przykłady wykorzystania wody przez człowieka; przykłady substancji ze swojego otoczenia występujących w różnych stanach skupieni; nazwę przyrządu i jednostki pomiaru temperatury; przykłady wykorzystania wody przez człowieka; przykłady substancji ze swojego otoczenia występujących w różnych stanach skupienia, podaje ogólne cechy pogody w różnych porach roku; daty rozpoczęcia kalendarzowych pór roku; ogólne cechy pogody w różnych porach roku; po dwa przykłady pożytecznej i szkodliwej działalności bakterii; dwa przykłady chorób, którymi można się zarazić, i dwa przykłady chorób, którymi się nie zarażamy; podaje treść informacji, którą należy przekazać, dzwoniąc na telefon alarmowy; do czego organizmom jest potrzebna energia; nazwy gazów: niezbędnego organizmom do oddychania i powstającego podczas oddychania; nazwy części rośliny; zasady pielęgnacji roślin doniczkowych; nazwy głównych elementów rzeki; przykłady organizmów roślinnych i zwierzęcych żyjących w lesie (A); przykłady łańcuchów pokarmowych występujących w lesie; 2–3 przykłady znaczenia lasów dla człowieka; przykłady wykorzystywania łąk przez człowieka; przykłady zwierząt żyjących na łące lub polu; Określ: w jakim celu roślina wytwarza owoce i nasiona; Wskazuje: część rośliny, która przekształca się w owoc; Dzieli: organizmy ze względu na sposób, w jaki się odżywiają; dokonuje podziału wód powierzchniowych na stojące i płynące; Rozpoznaje: podstawowe gatunki warzyw uprawianych w Polsce; Porządkuje: opis etapów powstawania gleby; Podpisuje: części drzewa na ilustracji; na schemacie elementy budowy kwiatu; Rozróżnia: na zdjęciach typy krajobrazu; Odczytuje lub zaznacza na rysunku termometru określone wartości temperatury, Wymienia: 3–4 elementy przyrody nieożywionej i przyrody ożywionej, nazwy 2–3 przyrządów służących do obserwacji przyrody; 3–4 źródła wiedzy o przyrodzie; kilka pozytywnych cech charakteru dobrego kolegi, dobrej koleżanki; po trzy elementy krajobrazu naturalnego i wytworzonego przez człowieka; nazwy głównych kierunków geograficznych; cechy powietrza; stany skupienia wody wymienia składniki pogody; rodzaje opadów i osadów; miejsca występowania bakterii; sposoby niszczenia i ograniczania bakterii w produktach spożywczych; domowe urządzenia gazowe i elektryczne, które mogą stanowić zagrożenie; czynności życiowe organizmów, części mikroskopu, nazwy głównych królestw organizmów; 3–4 przykłady grzybów kapeluszowych; czynniki niezbędne do życia roślin lądowych i wodnych; po jednym przykładzie gatunków zwierząt żyjących: tylko w wodzie, w wodzie i na lądzie; czynniki charakterystyczne dla środowiska lądowego; miejsca występowania bakterii; opisuje sposób rozmnażania się bakterii; sposoby niszczenia i ograniczania bakterii w produktach spożywczych; domowe urządzenia gazowe i elektryczne, które mogą stanowić zagrożenie; czynności życiowe organizmów; części mikroskopu; nazwy głównych królestw organizmów; najczęściej uprawiane w Polsce zboża, drzewa i krzewy owocowe oraz warzywa; zwierzęta gospodarskie hodowane przez człowieka i ptaki zaliczane do drobiu. OCENA DOSTATECZNA, UCZEŃ: Wymienia: składniki przyrody potrzebne człowiekowi do życia; poznane na lekcji działania człowieka mogące pomóc przyrodzie oraz te, które jej szkodzą; podstawowe zasady obowiązujące w kontaktach z innymi ludźmi, między innymi podczas pracy w zespole; cechy krajobrazu miejskiego i wiejskiego, wymienia nazwy kierunków pośrednich; nazwy kierunków pośrednich; czynniki przyspieszające parowanie wody; przykłady chorób zakaźnych wywoływanych przez bakterie i wywoływanych przez wirusy; sposoby ochrony żywności przed zepsuciem; telefony alarmowe na pogotowie, straż pożarną i policję; sytuacje, w których użądlenie owada może być bardzo niebezpieczne; sposoby pobierania tlenu przez różne organizmy; po kolei najważniejsze etapy rozwoju rośliny; sposoby zapobiegania grzybicy; po jednym przykładzie roślin rosnących w poszczególnych strefach zbiornika wodnego; typy lasów; 3–4 gatunki roślin leśnych, których owoce lub nasiona są pokarmem dla ludzi; sposoby rozsiewania nasion; najczęściej spotykane rośliny łąkowe; korzyści płynące z hodowli bydła, świń i drobiu; Podaje: przykłady występowania wody w poszczególnych stanach skupienia; po jednym przykładzie organizmów należących do poszczególnych królestw; przykłady miejsc występowania grzybów; przykłady wód powierzchniowych stojących i płynących; przykłady przystosowań organizmów lądowych do niedoborów wody i do zmian temperatury; Przyporządkowuje: przyrząd do obserwowanego obiektu; zdjęcia lub rysunki pospolitych gatunków roślin, grzybów i zwierząt do poszczególnych pięter lasu; Odróżnia: obserwację od doświadczenia; Wyjaśnia: potrzebę planowania zajęć w ciągu dnia i tygodnia; pojęcia: widnokrąg, północ geograficzna, wschód, górowanie (południe słoneczne), zachód Słońca; pojęcie substancji; pojęcie wyżu i niżu; pojęcia przesilenia zimowego i letniego, równonocy wiosennej i jesiennej; dlaczego na drodze bez chodnika zawsze należy chodzić lewą stroną; Dokonuje podziału: skał według kryterium spoistości; Opisuje: budowę gleby, uwzględniając ożywione i nieożywione składniki; poszczególne składniki pogody; sposoby badania kierunku i siły wiatru; w jaki sposób powstaje rosa i szron; sposób udzielania pierwszej pomocy w sytuacjach: krwotoku, poparzenia, podejrzenia złamania, stłuczenia, zwichnięcia, użądlenia, itp.; przeznaczenie poszczególnych części mikroskopu; proces spalania; Określa: cechy środowiska wodnego korzystne i niekorzystne dla roślin wodnych; Przewiduje: skutki niewłaściwego korzystania z urządzeń gazowych i elektrycznych w domu; Charakteryzuje: czynności życiowe organizmów; Rozpoznaje: na zdjęciach gatunki roślin trujących; na podstawie ilustracji przedstawiających kwiaty rośliny wiatropylne i owadopylne; gatunki zbóż uprawianych w Polsce; Układa: proste łańcuchy pokarmowe, wykorzystując podane przykłady organizmów; prosty łańcuch pokarmowy z organizmów żyjących na polu i łące; Przedstawia: korzyści, jakie człowiek czerpie z hodowli zwierzą; Podpisuje: zmiany stanu skupienia wody na schemacie obiegu wody w przyrodzie; Wskazuje: wśród zwierząt wodnych te, które oddychają tlenem rozpuszczonym w wodzie, i te, które oddychają tlenem atmosferycznym; Przyporządkowuje na podstawie ilustracji owoce do właściwych roślin; OCENA DOBRA, UCZEŃ: Wyjaśnia: zależność między wysokością Słońca a długością dnia i temperaturą powietrza w ciągu roku; posługując się przykładami, komórkową budowę organizmów; podając przykłady, jakie organizmy nazywamy pasożytami; Omawia na przykładach pozytywne i negatywne aspekty znaczenia grzybów dla człowieka; sposób powstawania rzeki i jeziora; Wyjaśnia pojęcia: parowanie, skraplanie, krzepnięcie i topnienie; wyjaśnia pojęcie ciśnienia atmosferycznego; Wymienia: cechy istot żywych; zasady bezpiecznego prowadzenia doświadczeń i obserwacji; czynniki pozytywnie i negatywnie wpływające na samopoczucie w szkole i w domu; wymienia zasady prawidłowego uczenia się; kilka produktów spożywczych powstałych dzięki działalności bakterii; różne drogi wnikania drobnoustrojów chorobotwórczych do organizmu człowieka; zasady, których należy przestrzegać podczas jedzenia i picia na świeżym powietrzu; lecznicze rośliny rosnące na łące; Podaje: przykłady wykorzystania poszczególnych zmysłów w obserwacjach przyrody; niebezpiecznych sytuacji podczas zabaw na świeżym powietrzu; podaje cechy charakterystyczne poszczególnych królestw organizmów; nazwy ogniw w łańcuchu pokarmowym; zwierząt opiekujących się potomstwem i takich, które nie troszczą się o potomstwo; łańcuchów pokarmowych występujących w środowisku wodnym i wodno-lądowym; Proponuje sposoby eliminowania czynników negatywnych; Porównuje: oddychanie roślin i zwierząt; warunki życia w wodzie latem i zimą Wskazuje właściwą formę wypoczynku po określonej pracy fizycznej lub umysłowej; Charakteryzuje: wzniesienia (z podaniem zakresu wysokości) i formy wklęsłe Opisuje: skały, oceniając ich barwę, jednorodność budowy, twardość, kruchość, plastyczność, spoistość; proces powstawania gleby; zasady zachowania w sytuacji, kiedy wybuchnie pożar; zmiany stanów skupienia wody w przyrodzie; czynniki wpływające na krzepnięcie wody i topnienie lodu oraz szybkość parowania cieczy; powstawanie wiatru na podstawie schematu; sposób powstawania opadów, szadzi i gołoledzi; na podstawie schematu proces fotosyntezy; rolę, jaką odgrywają poszczególne części rośliny; schemat obiegu wody w przyrodzie; sposoby przystosowania roślin wodnych do zdobywania światła; przystosowania ryb do życia w wodzie; rolę poszczególnych elementów kwiatu; sposoby rozsiewania nasion; podając przykłady, budowę owoców różnych gatunków roślin w powiązaniu ze sposobem rozprzestrzeniania nasion; na przykładach przystosowania zwierząt drapieżnych oraz ich ofiar do życia na polu i łące; Wyodrębnia: w krajobrazie wiejskim elementy krajobrazu rolniczego oraz w krajobrazie miejskim elementy krajobrazu przemysłowego; Rysuje: różę kierunków z zastosowaniem skrótów nazw polskich i angielskich; Rozpoznaje: uprawiane w Polsce drzewa i krzewy owocowe; Przedstawia: na rysunku zależność między wysokością Słońca a długością cienia, zasady bezpiecznego postępowania w kontakcie z roślinami trującymi; Zapisuje jednostkę pomiaru ciśnienia atmosferycznego; Odczytuje z mapy pogody nazwy wiatrów zgodnie z ich kierunkami; OCENA BARDZO DOBRA, UCZEŃ: Wyjaśnia: różnicę między osadami i opadami; wyjaśnia, dlaczego artykuły spożywcze po otwarciu opakowania należy spożyć wcześniej, niż wskazuje data przydatności do spożycia; znaczenie szczepionki w przypadku ugryzienia przez zwierzę podejrzane o wściekliznę; znaczenie fotosyntezy zarówno dla roślin, jak i dla zwierząt; Opisuje zależności między elementami przyrody ożywionej i nieożywionej; sposób wyznaczania kierunków geograficznych na widnokręgu za pomocą kompasu i gnomonu (C); na podstawie obserwacji na rysunkach długości cieni ludzi i przedmiotów określa porę dnia; wpływ zmian temperatury na zachowanie ciał stałych i gazów; choroby bakteryjne: anginę, salmonellozę, próchnicę oraz wirusowe: przeziębienie, grypę, grypę jelitową, opryszczkę wargową; rozmnażanie się grzybów przez zarodniki; Ocenia przydatność różnych źródeł wiedzy do uczenia się przyrody; Rozróżnia wśród wielu komunikatów te, które są prawidłowo sformułowane; Rozpoznaje: rodzaje chmur, na ilustracjach najczęściej spotykane w Polsce gatunki ryb słodkowodnych; Charakteryzuje: krajobraz naturalny i krajobraz stworzony przez człowieka Podaje przykłady zastosowania różnych skał w gospodarce człowieka; Klasyfikuje: wybrane gleby wg żyzności; Uzasadnia: dlaczego temperatura, ruch powietrza i większa powierzchnia wpływają na szybkość parowania wody; Wykonuje: schematyczne rysunki pozornej wędrówki Słońca po niebie w różnych porach roku; Podaje przykłady materiałów łatwopalnych znajdujących się w domach lub w najbliższym otoczeniu; łańcuchów pokarmowych w środowisku lądowym i wodnym; przystosowań zwierząt wodnych do zdobywania określonego rodzaju pokarmu; 3–4 przykłady roślin o kwiatach pojedynczych i roślin, których kwiaty są zebrane w kwiatostany; wykorzystania roślin uprawianych przez człowieka; Omawia: podobieństwa i różnice w procesach uzyskiwania energii: – podczas spalania np. węgla, – podczas łączenia się substancji pokarmowych z tlenem w organizmie człowieka; zależności między poszczególnymi ogniwami łańcucha pokarmowego; przystosowania zwierząt (innych niż ryby) do życia w wodzie; Wskazuje: rośliny trujące w swoim otoczeniu; różnice między jeziorem a bagnem; przyczyny szybkiego rozprzestrzeniania się szkodników na polu; pozytywne i negatywne skutki stosowania środków ochrony roślin; Porównuje budowę roślin wodnych i lądowych; Wymienia: przykłady celowego i przypadkowego sposobu rozsiewania nasion przez człowieka; wymienia pozytywne i negatywne skutki hodowli przemysłowej zwierząt OCENA CELUJĄCA, UCZEŃ: Przewiduje: jaki będzie miała wpływ zmiana jednego elementu przyrody na inne; Uzasadnia: dlaczego dany komunikat wywołuje złe emocje u osób, do których jest kierowany; dlaczego w Polsce cienie są zawsze widoczne, nawet w południe słoneczne; Opisuje: zdrowotne skutki niewłaściwego korzystania z telewizora i komputera oraz zbyt małej ilości snu; działanie antybiotyków; Omawia: zasadę działania i znaczenie szczepień ochronnych; (B) Porównuje: żyzność różnych gleb na podstawie analizy ich przekrojów; Analizuje: wpływ różnych typów krajobrazu na samopoczucie człowieka; wyjaśnia, na czym polega zjawisko sublimacji i resublimacji; Podaje przykłady: świadczące o rozszerzalności wody podczas procesu krzepnięcia; Wyjaśnia: dlaczego gaz w butli turystycznej ma postać cieczy, a z palnika wydostaje się w postaci gazu; dlaczego żywność suszona, mocno solona lub słodzona może być przechowywana dłużej; niektóre gaśnice stosowane do gaszenia pożarów są wypełnione dwutlenkiem węgla; Przewiduje: zmiany, jakie zaszłyby w przyrodzie, gdyby Słońce przestało świecić; skutki eliminacji poszczególnych elementów łańcucha pokarmowego; skutki wprowadzenia do danego środowiska obcego gatunku Oblicza: na podstawie podanych wartości średnią temperaturę dnia, miesiąca, roku; różnicę temperatur; Wyjaśnia, na czym polega walka biologiczna ze szkodnikami; dlaczego pościel i ubrania wykonane z puchu są bardzo ciepłe; Wyjaśnia pojęcia: kalendarzowe, astronomiczne i klimatyczne pory roku; Uzasadnia: że zanieczyszczenia powietrza mają również wpływ na stan gleby i wody; Podaje przykłady: roślin hodowanych w akwariach; Opisuje: wpływ zanieczyszczeń środowiska wodnego na żyjące w nim organizmy; Rozpoznaje rodzaje kwiatów występujące w kwiatostanach słonecznika