Znaczenie międzyplonów w uprawie buraków oraz programy

18
Agrotechnika
Znaczenie międzyplonów w uprawie buraków
oraz programy rolnośrodowiskowe (greening)
dr inż. Jacek Rajewski, Kutnowska Hodowla Buraka Cukrowego Sp. z o. o.
Wprowadzenie do uprawy międzyplonów ścierniskowych uzupełnia substancję organiczną w glebie i czyni je
ważnym elementem chroniącym glebę
przed degradacją fizyczną, chemiczną i
biologiczną.
Jako gatunki roślin międzyplonowych,
uznane za najbardziej przydatne do mulczowania, wymienia się facelię, gorczycę białą i rzodkiew oleistą. Stosowanie
międzyplonów upoważnia plantatorów
buraka cukrowego do ubiegania się o dodatkowe płatności wynikające z różnych
programów objętych systemem płatności na 2015 rok.
Co skłania do stosowania międzyplonów w uprawie buraków?
Rys. 1. Przygotowanie pola do siewu międzyplonu ścierniskowego
Z roku na rok wzrasta znaczenie międzyplonów w uprawie buraka cukrowego. Ich
zastosowanie znacząco wpływa na intensyfikację produkcji roślinnej we współczesnym rolnictwie. W ostatnich latach
podkreśla się znaczenie międzyplonów
ścierniskowych (Rys. 1). Wprowadzenie
do uprawy międzyplonów ścierniskowych uzupełnia substancję organiczną w
glebie i czyni je ważnym elementem chroniącym glebę przed degradacją fizyczną,
chemiczną i biologiczną. Międzyplony
pełnią rolę roślin regenerujących sta-
nowisko, a także funkcję fitosanitarną,
ograniczają zachwaszczenie, poprawiają
stan kultury roli oraz zapobiegają stratom składników pokarmowych. Badania
naukowe wykazały pozytywny wpływ
międzyplonów na poprawę właściwości
sorpcyjnych, buforowych, filtracyjnych
i retencyjnych gleby oraz przeciwdziałanie jej zakwaszaniu. Międzyplony przyczyniają się także do rozluźnienia gleby
i przywrócenia jej struktury gruzełkowej.
Od wielu lat coraz większego znaczenia
w rolnictwie światowym nabiera uprawa
roli zmierzająca do możliwych uproszczeń, ograniczających intensywność jej
uprawy, będąca jak najmniej energochłonna, przy jednoczesnym zapewnieniu dobrych warunków do kiełkowania
nasion, wschodów, dalszego wzrostu i
plonowania roślin.
Uprawa konserwująca
Spośród wielu uproszczonych systemów
uprawy, szczególnego znaczenia nabiera
uprawa konserwująca. Łączy ona efekty
Zalecenia uprawowe
burak cukrowy
N
Mg
S
B
5730 1404 2640 1053
Cu
32,4
Basfoliar® 2.0 36 Extra
6 l/ha
ADOB® 2.0 Mn
3 l/ha
ADOB® Bor (Solubor DF) 3 l/kg/ha
Klucz do
skutecznego
nawożenia
buraka cukrowego
od 4 do 9 liści
Fe
3,24
Mn
1031
Mo
0,84
Zn
1,56
Basfoliar® 2.0 36 Extra
6 l/ha
ADOB® 2.0 Mn
3 l/ha
ADOB® Bor (Solubor DF) 3 l/kg/ha
ADOB® Siarka
3 kg/ha
do zakrycia międzyrzędzi
Nawozy typu ADOB® 2.0 i Basfoliar® 2.0 stanowią kompleksowy
i skuteczny program dolistnego nawożenia buraka.
Ich skład zawiera bogaty zestaw makro- i mikroelementów.
ADOB
2.0
Basfoliar
nawozy
ADOB®
2.0
www.adob.com.pl
BURAK CUKROWY 3/2015
Agrotechnika
Rys. 2. Międzyplon ścierniskowy – gorczyca biała
ekonomiczne z działaniem proekologicznym i ochronnym w stosunku do gleby.
W produkcji buraka cukrowego i innych
roślin jarych wysiewanych w szerokie
rzędy, technologia ta polega na wysiewie nasion w przemarznięty międzyplon
ścierniskowy (siew w mulcz) płytko
wymieszany z rolą lub bezpośrednio w
przemarzniętą masę (siew bezpośredni).
Jako gatunki roślin międzyplonowych,
uznane za najbardziej przydatne do mulczowania, wymienia się facelię, gorczycę
białą i rzodkiew oleistą (Rys. 2).
Wykorzystanie uproszczeń w uprawie
buraka cukrowego prowadzi do znacznego ograniczenia kosztów produkcji tej
19
rośliny. Uzyskiwane efekty ekonomiczne
skłaniają rolników do coraz szerszego
stosowania uprawy konserwującej. Badania naukowe wskazują na to, że uprawa buraka cukrowego po przyoranych
międzyplonach ścierniskowych wpływa
korzystnie na zawartość cukru oraz technologiczny plon cukru.
Powierzchnia uprawy konserwującej w
Europie jest znaczna [www.ecaf.org] – na
przykład areał uprawy konserwującej
buraka cukrowego w Niemczech wynosi
ok. 25 % i ma się podwoić do 2020 roku.
Od 2004 roku w Polsce plantatorzy
stosujący uprawę konserwującą buraka
cukrowego korzystali z programu rolnośrodowiskowego Pakiet 8 o ochronie
gleb i wód [Rozp. MRiRW z dnia 26 lutego 2009], z którego otrzymywali dopłaty
do międzyplonów, które tworzą okrywę
jesienno-zimową (zielone pola).
Płatności dodatkowe i składanie
wniosków w 2015 roku
Również dziś stosowanie międzyplonów
upoważnia plantatorów buraka cukrowego do ubiegania się o dodatkowe płatno-
Sprawdzone. Skuteczne. Efektywne.
Bezpieczne dla buraków - bezwzględne dla chwastów
ZAWARTOŚĆ SUBSTANCJI CZYNNEJ:
fenmedifam (związek z grupy pochodnych kwasu karbaminowego)- 80 g/l
desmedifam (związek z grupy pochodnych kwasu karbaminowego) - 80 g/l
ZAWARTOŚĆ SUBSTANCJI CZYNNEJ:
metamitron (związek z grupy triazynonów)
- 700 g/l
ZAWARTOŚĆ SUBSTANCJI CZYNNEJ:
etomufesat metanosulfonian
(±)-2-etoksy-2,3-dihydro-3,3-dimetylobenzofuran-5-ylu
(związek z grupy pochodnych
benzofuranu) – 500 g/l (44,2%)
ZAWARTOŚĆ SUBSTANCJI CZYNNEJ:
fenmedifam (związek z grupy pochodnych kwasu karbaminowego)- 60 g/l
desmedifam (związek z grupy pochodnych kwasu karbaminowego) - 60 g/l
etofumesat (związek z grupy pochodnych benzofuranu) - 60 g/l
ZAWARTOŚĆ SUBSTANCJI CZYNNEJ:
fenmedifam (związek z grupy pochodnych
kwasu karbaminowego) - 160 g/l
ZAWARTOŚĆ SUBSTANCJI CZYNNEJ:
etofumesat metanosulfonian –
(+/-)-2-etoksy-2,3-dihydro-3,3-dimetylobenzofuran-5-ylu (związek z grupy
benzofuranów) – 150 g/l
metamitron – 4-amino-6-fenylo 3-metylo-1,2-4-triazyn-5(4H)-on
(związek z grupy triazynonów) - 350 g/l
3/2015 BURAK CUKROWY
UPL Europe Ltd., The Centre, 1 st Floor, Birchwood Park, Warrington, WA3 6YN
Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej
tel.: +44(0) 1925 81 9999, fax: +44(0) 1925 81 7425
www.upleurope.com
20
Agrotechnika
Tab. 1. Wybrane elementy płatności w 2015 roku (Źródło: MRiRW)
Rodzaj płatności bezpośrednich
Euro/ha – 2015 rok
Jednolita płatność obszarowa
107,0
Płatność za zazielenienie
71,8
Płatność dla młodych rolników
59,8
Płatność dodatkowa
40,4
Płatność do powierzchni uprawy buraków cukrowych
ści wynikające z różnych programów objętych systemem płatności na 2015 rok.
W tym celu powyżej są zaprezentowane
rodzaje płatności zawarte w materiałach
Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi
oraz Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Od 2015 r. wprowadzone zmiany w systemie płatności bezpośrednich dotyczą:
rodzajów płatności (schematów), o które
można się ubiegać oraz wymogów, które
należy dochować w swoim gospodarstwie rolnym, aby móc otrzymać przyznanie poszczególnych płatności. Rolnicy otrzymujący wsparcie bezpośrednie,
z wyjątkiem rolników uczestniczących w
systemie dla małych gospodarstw, zobowiązani są realizować normy i wymogi
wzajemnej zgodności.
We wniosku o przyznanie płatności na
2015 rok rolnik może starać się o przyznanie: jednolitej płatności obszarowej,
płatności za zazielenienie, płatności
dodatkowej, płatności dla młodych rolników, płatności w ramach dobrowolnego wsparcia związanego z produkcją,
płatności niezwiązanej do tytoniu, płatności dla obszarów z ograniczeniami
naturalnymi lub innymi szczególnymi
ograniczeniami (PORW 2014–2020),
płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej (PROW 2014–2020), płatności ekologicznej (PROW 2014–2020),
płatności rolnośrodowiskowej (PROW
2007–2014) oraz wypłatę pomocy na zalesianie (PROW 2007–2013 i rok 2014)
(Tab. 1.).
Płatność dodatkowa (redystrybucyjna)
stanowi płatność o charakterze pomocniczego uzupełnienia poziomu wsparcia
finansowego dla określonej grupy rolników aktywnych zawodowo i uprawnionych jednocześnie do otrzymania jednolitej płatności obszarowej. Co do zasady,
wszyscy rolnicy ubiegający się o jednolitą
płatność obszarową otrzymają płatność
z tytułu realizacji praktyk rolniczych korzystnych dla klimatu i środowiska, czyli
tzw. płatność za zazielenienie.
400,0
Warunkiem przyznania płatności jest realizacja praktyk korzystnych dla klimatu
i środowiska w zakresie:
– dywersyfikacji upraw,
– utrzymania trwałych użytków zielonych, w tym cennych przyrodniczo
(TUZ),
–utrzymania obszarów proekologicznych (EFA).
Obszary proekologiczne (EFA), międzyplony i okrywa zielona
Wszystkie elementy krajobrazu deklarowane jako obszary proekologiczne muszą być w posiadaniu rolnika.
Za obszary proekologiczne uznawane
będą międzyplony lub okrywa zielona,
rozumiane jako wsiewki trawy w uprawę
główną lub mieszanki gatunków uprawnych wysiewane w terminie:
–do dnia 20 sierpnia danego roku, w
przypadku międzyplonów ścierniskowych,
– do dnia 1 października danego roku, w
przypadku międzyplonów ozimych.
Ponadto, wymagany będzie obowiązek
utrzymania na gruncie:
–
międzyplonów ścierniskowych do
dnia 1 października danego roku,
–międzyplonów ozimych do dnia 15
lutego kolejnego roku.
Za międzyplony lub okrywę zieloną w
ramach obszaru proekologicznego uznawane będą mieszanki utworzone z co
najmniej 2 gatunków roślin z grup roślin
współczynnik różnicyEFA =
Rośliny ozime zwykle wsiewane jesienią do zbioru lub wypasu ani międzyplony zadeklarowane jako praktyki
równoważne do dywersyfikacji upraw
(w ramach programu rolno-środowiskowo-klimatycznego) nie mogą być
jednocześnie deklarowane jako obszary
proekologiczne.
W celu przestrzegania wymogu obszaru proekologicznego rolnik może
zgłosić ten sam obszar lub element
krajobrazu tylko raz w jednym roku
składania wniosków.
Zasady obliczania płatności za zazielenienie
Podstawę obliczania płatności za zazielenienie stanowi zatwierdzona powierzchnia określona dla jednolitej płatności
obszarowej.
Powierzchnia do obliczania płatności za zazielenianie = Zatwierdzona
powierzchnia dla JPO – Ewentualne
zmniejszenia
Jeżeli zatwierdzony obszar proekologiczny w gospodarstwie powyżej 15 ha
gruntów ornych jest mniejszy niż 5 %,
wówczas zmniejszenie stanowi 50 %
całkowitej zatwierdzonej powierzchni gruntów ornych pomnożony przez
współczynnik różnicy.
Zmniejszenie w zakresie EFA = 50 %
 ilość Gruntów Ornych (GO)  współczynnik różnicy EFA
Współczynnik różnicy EFA – Iloraz
różnicy między wymaganym obszarem
proekologicznym, a zatwierdzonym obszarem proekologicznym do wymaganego obszaru ekologicznego (1).
5 %  GO – powierzchnia zatwierdzonego obszaru EFA
5 %  GO
uprawnych, tj.: zboża, oleiste, pastewne,
miododajne, bobowate drobnonasienne,
bobowate grubonasienne. Mieszanki
złożone z samych gatunków zbóż nie
będą uznawane jako obszar proekologiczny. Udział głównego składnika w
mieszance nie będzie mógł przekraczać
80 % (liczony na powierzchni gruntu
albo w mieszance siewnej).
(1)
Wnioski o przyznanie płatności składa
się w terminie od 15 marca – do 15
czerwca oraz w terminie 25 dni kalendarzowych tj. do dnia 9 lipca 2015 r. (kwota
płatności, do której rolnik byłby uprawniony będzie pomniejszana o 1 % za
każdy dzień roboczy opóźnienia). Wszelkiego rodzaju wsparcie służy poprawie
efektywności uprawy buraka cukrowego.
BURAK CUKROWY 3/2015