wielkopolski ośrodek kształcenia i studiów samorządowych

Transkrypt

WIELKOPOLSKI OŚRODEK KSZTAŁCENIA I STUDIÓW SAMORZĄDOWYCH
w Poznaniu
PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA
GMINY I MIASTA TULISZKÓW
NA LATA 2004 – 2007 Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA 2008 – 2011
Koordynacja i wykonanie:
Mgr Grażyna Lesińska
Współpracujący referendarz ze strony gminy:
Inspektor d/s leśnictwa i ochrony środowiska Hanna Grześkiewicz
Przygotowanie koncepcji merytorycznej
prof. UAM dr hab. Andrzej Mizgajski
Poznań, czerwiec 2004 r.
Program Ochrony Środowiska
GMINA TULISZKÓW
2
1.WSTĘP
1.1. Uwarunkowania i zakres programu
1.1.1. Uwarunkowania prawne.................................................................................................4
1.1.2. Zakres merytoryczny programu......................................................................................5
1.2. Metodyka sporządzania programu, materiały źródłowe..........................................7
1.3. Charakterystyka społeczno – gospodarcza i przyrodnicza gminy
1.3.1. Charakterystyka społeczno-gospodarcza........................................................................8
1.3.2. Charakterystyka przyrodnicza.......................................................................................12
2.
2.1.
2.2.
2.3.
3.
3.1.
3.1.1.
3.1.2.
3.1.3.
3.2.
3.2.1.
3.2.2.
3.2.3.
3.3.
3.4.
PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA W GMINIE TULISZKÓW
(DIAGNOZA)
Formy i wielkość oddziaływania (presji) na środowisko.........................................20
Stan środowiska...........................................................................................................26
Działania administracyjne i właścicielskie na terenie gminy..................................31
TREŚCI DOKUMENTÓW PROGRAMOWYCH WYŻSZEGO RZĘDU
ISTOTNE DLA GMINY TULISZKÓW
Krajowe dokumenty programowe
Polityka ekologiczna państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na
lata 2007-2010...............................................................................................................38
Program wykonawczy do II Polityki ekologicznej państwa na lata 2002-2010...........41
Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych............................................46
Regionalne dokumenty programowe
Strategia rozwoju województwa wielkopolskiego........................................................47
Program
ochrony
środowiska
dla
województwa
wielkopolskiego
na lata 2002 – 2010.......................................................................................................51
Priorytety WFOŚiGW w Poznaniu...............................................................................52
Program ochrony środowiska dla powiatu tureckiego............................................54
Lokalne dokumenty programowe..............................................................................57
4. MOŻLIWOŚCI WSPARCIA INWESTYCJI W OCHRONIE ŚRODOWISKA
PRZEZ FUNDUSZE UNII EUROPEJSKIE
4.1. Informacje ogólne.........................................................................................................59
4.2. Fundusz Spójności, Strategia wykorzystania Funduszu Spójności..........................60
4.3. Fundusze strukturalne, Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju
Regionalnego...................................................................................................................65
5. CELE I PRIORYTETY EKOLOGICZNE
5.1.Racjonalne użytkowanie zasobów naturalnych
5.1.1 Ochrona gleb.................................................................................................................72
5.1.2 Racjonalna eksploatacja lasów......................................................................................75
5.1.3 Ochrona zasobów kopalin.............................................................................................77
5.2.Poprawa jakości środowiska
5.2.1. Ochrona wód.................................................................................................................78
5.2.2. Ochrona powietrza........................................................................................................83
5.2.3. Gospodarowanie odpadami...........................................................................................87
5.2.4. Klimat akustyczny (hałas).............................................................................................90
5.2.5. Pola elektromagnetyczne..............................................................................................91
GMINA TULISZKÓW
3
5.3.Bezpieczeństwo ekologiczne
5.3.1. Chemiczne.....................................................................................................................92
5.3.2. Biologiczne...................................................................................................................93
5.4.Ochrona przyrody i różnorodności biologicznej............................................................94
5.5.Działania horyzontalne.....................................................................................................96
6.UWARUNKOWANIA ORGANIZACYJNE I FINANSOWE REALIZACJI
PROGRAMU.........................................................................................................................100
7.WSKAŹNIKI REALIZACJI PROGRAMU...................................................................104
Materiały źródłowe do programu ochrony środowiska gminy Tuliszków
Spis załączników
GMINA TULISZKÓW
4
1. WSTĘP
1.1. Uwarunkowania i zakres programu
1.1.1. Uwarunkowania prawne
Opracowanie gminnego programu ochrony środowiska w celu realizacji polityki
ekologicznej państwa jest obowiązkiem organu wykonawczego samorządu gminy zapisanym
w Art.17. ust.1. Ustawy Prawo ochrony środowiska 1 (Poś). Ustawa o wprowadzeniu ustawy –
Prawo ochrony środowiska, Ustawy o opadach oraz o zmianie niektórych ustaw 2 określa w
Art.10., że wykonanie programu ma nastąpić do 30 czerwca 2004 roku. Program ma zawierać
działania realizowane w ciągu 4 lat z perspektywą na kolejne 4 lata. W związku z powyższym
przyjęto, że niniejszy program obejmie lata 2004-2007 z perspektywą na lata 2008-2011.
Ramowy Zakres Programu określa art. 14 Prawa ochrony środowiska wymieniając
następujące elementy, które powinien zawierać:
1) cele ekologiczne,
2) priorytety ekologiczne,
3) rodzaj i harmonogram działań proekologicznych,
4) środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i
środki finansowe.
Ustawowy zapis mówiący, że programy sporządza się w celu realizacji polityki ekologicznej
państwa (PEP) oznacza, że muszą one uwzględniać zapisy polityki ekologicznej państwa.
Realizacja tego wymogu następuje poprzez uwzględnienie zapisów Polityki ekologicznej
państwa na lata 2003- 2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010 3. Dokument
ten stwierdza, że nadal ważnym dokumentem operacyjnym pozostaje „Program wykonawczy
do II Polityki ekologicznej państwa, na lata 2002-2010”, który wskazuje wykonawców i
terminy realizacji konkretnych zadań lub pakietów zadań, przewidzianych do realizacji, a
także szacuje niezbędne nakłady i źródła ich finansowania. W konsekwencji oba wymienione
1
USTAWA z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. (Dz. U. Nr 62, poz. 627) (Zmiany: Dz. U. Nr
115, poz. 1229; z 2002 r. Nr 74, poz. 676, Nr 113, poz. 984, Nr 233, poz. 1957; z 2003 r. Nr 46, poz. 392, Nr 80,
poz. 717, Nr 80, poz. 721)
2
USTAWA z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach
oraz o zmianie niektórych ustaw. (Dz. U. Nr 100, poz. 1085) (Zmiany: Dz. U. z 2002 r. Nr 143, poz. 1196; z
2003 r. Nr 7, poz. 78)
3
Uchwała Sejmu RP z dnia 08 maja 2003 (Monitor Polski z 2003 Nr 33, poz. 433)
5
GMINA TULISZKÓW
dokumenty
kształtują
układ
celów,
priorytetów
oraz
działań
proekologicznych
prezentowanego Programu.
Ograniczeniem pozycji Programu ochrony środowiska wśród dokumentów jest zapis art. 94
Konstytucji R.P., który brzmi: „Organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy
administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie,
ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów.
Zasady i tryb wydawania aktów prawa miejscowego określa ustawa.” Ponieważ ustawa (Poś)
nie zawiera upoważnienia do ustanawiania programów jako aktów prawa miejscowego, to nie
mogą one za takowe uchodzić i stanowić źródła powszechnie obowiązującego prawa zgodnie
z art. 87 Konstytucji R.P. Oznacza to, że zakres Programu ochrony środowiska obejmie
zadania władz gminy oraz jednostek zależnych, natomiast nie powinien wywoływać
bezpośrednich skutków prawnych w sferze praw i obowiązków podmiotów „zewnętrznych”
wobec administracji.
Zgodnie z zapisami ustawy o odpadach 4 (art. 14 i 15) wydzieloną częścią programów ochrony
środowiska są plany gospodarki odpadami. Odznaczają się one jednak swoją specyfiką
polegającą na celowości wykonywania ich w skali ponadgminnej, a nawet ponadpowiatowej.
Ponadto podlegają one innej procedurze uzgodnień niż wąsko pojmowane programy ochrony
środowiska. Z tych względów w niniejszym Programie sformułowano tylko wytyczne do
planu gospodarki odpadami.
1.1.2. Zakres merytoryczny programu
Zakres opracowania stanowi załącznik do umowy o wykonanie Programu. Został on
również dołączony do niniejszego tekstu. Układ przedsięwzięć realizacyjnych Programu
odniesiono do zapisów znajdujących się w Programie wykonawczym do II Polityki
ekologicznej państwa, na lata 2002-2010.
Przedsięwzięcia objęte Programem dotyczą kompetencji w ochronie środowiska
samorządu gminy oraz jednostek podległych. Oznacza to, że opracowanie marginalnie
traktuje zagadnienia, którymi zajmują się władze powiatu, województwa i kraju. Podstawą
konstrukcji Programu jest diagnoza środowiska zawarta w istniejących już opracowaniach
oraz rozpoznanie posiadane przez administrację i inne jednostki, a zwłaszcza Wojewódzki
4
USTAWA z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach. (Dz. U. Nr 62, poz. 628) (Zmiany: Dz. U. z 2002 r. Nr
41, poz. 365, Nr 113, poz. 984, Nr 199, poz. 1671; z 2003 r. Nr 7, poz. 78)
GMINA TULISZKÓW
6
Inspektorat Ochrony Środowiska. Przy konstrukcji Programu wzięto pod uwagę Wytyczne do
wykonywania programów ochrony środowiska wydane przez Ministerstwo Środowiska.
Wobec faktu, że nie stanowią one źródła prawa w rozumieniu Konstytucji R.P., traktowano
Wytyczne jako dokument kierunkowy, a nie jako zestaw obligatoryjnych wymogów.
W Programie zostały uwzględnione sektorowe i horyzontalne dokumenty programowe,
związane z problematyką środowiskową, co pozwala na właściwe wpisanie się w układ celów
i priorytetów uwzględnionych w dokumentach wyższego rzędu. Stwarza to realne podstawy
do ubiegania się o pozyskanie środków finansowych ze źródeł zewnętrznych na realizowanie
własnych przedsięwzięć. Dla pozyskania środków zagranicznych, pochodzących z Unii
Europejskiej najważniejsze jest zharmonizowanie niniejszego Programu z priorytetami
poszczególnych funduszy unijnych, czyli Funduszu Spójności (Kohezji) oraz funduszy
strukturalnych, w tym zwłaszcza Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (ERDF).
Ramy i reguły wykorzystania środków unijnych w Polsce określają następujące najważniejsze
dokumenty rządowe: Strategia wykorzystania Funduszu Spójności, Narodowy Plan rozwoju
na lata 2004-2006 oraz Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR).
W powyższym kontekście bardzo ważne dla gmin są specjalistyczne programy krajowe, a
zwłaszcza Krajowy program oczyszczania ścieków komunalnych oraz Krajowy plan
gospodarki odpadami.
Dla zwiększenia szans pozyskania przez gminę środków zewnętrznych na ochronę
środowiska bardzo istotne jest wpisanie się w priorytety polityki ekologicznej na poziomie
regionalnym. Jest to istotne ze względu na udział władz regionalnych w procedurze ustalania
hierarchii wniosków pochodzących z gmin, a skierowanych do funduszy europejskich.
Ponadto ma to znaczenie przy podejmowaniu decyzji o dofinansowaniu zadań ze środków
krajowych, szczególnie z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
oraz Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu. Z
tych względów Program uwzględnia zapisy Strategii rozwoju województwa wielkopolskiego
oraz Programu ochrony środowiska województwa wielkopolskiego na lata 2002-2010.
Program jest również zharmonizowany z dokumentami planistycznymi o zasięgu lokalnym w
tym przede wszystkim Strategią rozwoju gminy.
Treści programu zostały odniesione do planistycznego szczebla ponadlokalnego to znaczy
„Programu ochrony środowiska województwa wielkopolskiego na lata 2002 – 2010”,
„Programu ochrony środowiska dla powiatu tureckiego”, „Planu gospodarki odpadami dla
powiatu tureckiego” i „Planu gospodarki odpadami komunalnymi w rejonie działania związku
komunalnego gmin „Czysta Miasto, Czysta Gmina”.
7
GMINA TULISZKÓW
W celu ukazania pełnego kontekstu treści programowych przedstawiono uwarunkowania
organizacyjne i finansowe realizacji Programu w nawiązaniu do istniejących planów
finansowych gminy, jej potencjału organizacyjnego i ekonomicznego.
1.2.Metodyka sporządzania programu, materiały źródłowe
Diagnoza środowiska gminy została opracowana w nawiązaniu do formularza
ankietowego skierowanego do administracji. Pozwoliło to na standaryzowane ujęcie zestawu
zagadnień uwzględnionych w opracowaniu. Znalazły się wśród nich następujące kwestie:
informacje ogólne o gminie,
zagadnienia planistyczne,
edukacja ekologiczna,
działania menedżerskie Władz,
sfera ekonomiczna i inwestycyjna w ochronie środowiska,
realizacja kompetencji administracyjnych gminy,
realizacja kompetencji właścicielskich gminy.
Diagnoza jakości środowiska w gminie została ujęta w podziale na trzy grupy:
-
presja na środowisko, określenie w jakich formach człowiek oddziałuje na
środowisko na terenie gminy
-
stan
środowiska,
przedstawienie
stopnia
zanieczyszczenia
poszczególnych
elementów środowiska lub ich zagrożenia (dotyczy powierzchni ziemi, wód,
powietrza, świata roślin i zwierząt)
-
działania zaradcze, opis i ocena przedsięwzięć podejmowanych przez władze i
instytucje gminne
Tak uporządkowana diagnoza dostarczyła przesłanek o charakterze wewnątrzgminnym do
zaproponowania celów.
Zewnętrzne uwarunkowania celów wiążą się z priorytetami funduszy UE i funduszy
krajowych, które mogłyby wesprzeć określone działania realizacyjne w gminie. Z tych
względów w osobnej części materiału przedstawiono analizę istotnych dokumentów
programowych krajowych i regionalnych, a także priorytetów funduszy europejskich,
odnosząc ją do głównych problemów występujących na terenie gminy.
Rozpoznanie czynników wewnętrznych i zewnętrznych było podstawą do opracowania
projektu struktury celów Programu, priorytetowych kierunków działań oraz ich harmonogram
był przedmiotem publicznej dyskusji, która odbyła się w dniu 1 lipca 2004 roku.
GMINA TULISZKÓW
8
Cele szczegółowe zostały uporządkowane zgodnie z Polityką ekologiczną państwa na lata
2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010 według następujących grup
tematycznych:
-
racjonalne użytkowanie zasobów naturalnych,
-
poprawa jakości środowiska,
-
bezpieczeństwo ekologiczne w tym poważne awarie,
-
ochrona przyrody i różnorodności biologicznej.
W tym miejscu trzeba jeszcze raz zaznaczyć, że cele mogą obejmować tylko taki
zakres, na który wpływ mają Władze gminy. W odniesieniu do celów zostały sformułowane
priorytetowe kierunki działań oraz ich harmonogram. Ta część ma formę rozbudowanej
tabeli, w której dla poszczególnych działań zaproponowano czas ich realizacji, podmioty
odpowiedzialne oraz tam, gdzie to możliwe oszacowano środki niezbędne.
Ostatnią część Programu stanowi propozycja zestawu wskaźników realizacji Programu, czyli
miar pozwalających ocenić postępy realizacji, określić sfery, w których niezbędna jest
intensyfikacja działań oraz identyfikować sygnały alarmowe, wskazujące na konieczność
podjęcia przedsięwzięć nadzwyczajnych. Wśród wskaźników uwzględnione są miary presji,
stanu i działań naprawczych, czyli jest to układ odpowiadający diagnozie środowiska w
gminie.
W oparciu o mapę topograficzną 1: 50.000 został wykonany załącznik kartograficzny.
Uwzględnia on tereny i obiekty chronione, infrastrukturę ochrony środowiska oraz miejsca
emisji zanieczyszczeń i zagrożenia taką emisją.
1.3. Charakterystyka społeczno – gospodarcza i przyrodnicza gminy
1.3.1. Charakterystyka społeczno-gospodarcza
Gmina Tuliszków jest gminą miejsko-wiejską położoną we wschodniej części
województwa wielkopolskiego, w północno-wschodniej części powiatu tureckiego, na
południe od Konina. Graniczy ona: od północy z gminą Malanów, od północnego-wschodu z
gminą Turek, od wschodu z gminą Władysławów (gminy powiatu tureckiego) od zachodu z
gminą Rychwał, od południa z gminami Stare Miasto i Krzymów (gminy powiatu
konińskiego) i od południowego zachodu z gminą Mycielin (powiat kaliski). Granica
południowo - zachodnia gminy stanowi granicę powiatu.
9
GMINA TULISZKÓW
Przez teren gminy przebiegają droga krajowa nr 469 (Konin – Łęczyca) i
wojewódzka nr 443 (Jarocin – Tuliszków) oraz drogi powiatowe i liczne drogi gminne
(łącznie ponad 48 tys. m, głównie żwirowe). Pod względem długości dróg z nawierzchnią
bitumiczną gmina zajmuje jedne z pierwszych miejsc w powiecie.
Gmina Tuliszków jest największa gminą powiatu tureckiego, zajmuje 14 944 ha
powierzchni. Stanowi to 16% powierzchni powiatu. Strukturę użytkowania gruntu
przedstawia Tabela 1.
Użytki rolne
razem
grunty
orne
sady
łąki i pastwiska
Lasy
Pozostałe
w % powierzchni ogólnej
65,8
47,2
2,7
15,9
27,2
6,9
Tab.1. Struktura użytkowania gruntu w gminie Tuliszków Powierzchnia i użytkowanie
gruntów. Stan na dzień 31.05.1996 r.)
Na terenie gminy zamieszkuje 10 579 osób, w mieście 3 406 a na terenach wiejskich
7 173 (stan na 31.05.04). Kobiet jest nieco więcej niż mężczyzn. Liczba mieszkańców gminy
stanowi około 13% ludności powiatu. Gęstość zaludnienia wynosi średnio dla całej gminy
około 70 mieszkańców na km2. Osoby w wieku przedprodukcyjnym stanowią około 29%
ludności gminy, w wieku produkcyjnym 59%, w wieku poprodukcyjnym 13%. Przyrost
naturalny wynosi 2,66% w gminie, a w samym mieście 1,76 (wg Rocznika statystycznego
2003 r). Na terenie gminy występuje 2973 gospodarstw domowych. Przeciętna ilość osób w
gospodarstwie domowym to 3,52.
Sieć osadniczą gminy tworzy 15 wsi sołeckich: Piętno, Nowy Świat, Ruda, Krępa,
Gadowskie Holendry, Grzymiszew, Wróblina, Tarnowa, Wielopole, Smaszew, Ogorzelczyn ,
Wymysłów, Zadworna, Kiszewy, Sarbicko.
Gmina Tuliszków ma charakter typowo rolniczy. Funkcjonuje tam ponad 1549
gospodarstw rolnych. Z tego 19% stanowią gospodarstwa do 1 ha. Prawie połowa (46%) to
gospodarstwa powyżej 5 ha. Gospodarstwa powyżej 10 ha stanowią 17 % wszystkich
gospodarstw rolnych. Charakterystyczna dla gospodarki gminy jest znaczna powierzchnia
sadów (2,7 % powierzchni ogólnej). Na obszarze gminy prowadzi się także uprawy w
tunelach i szklarniach. Na terenie gminy zarejestrowanych jest ponad 300 podmiotów
gospodarczych. Przeważają firmy zajmujące się handlem i drobnym rzemiosłem, a następnie
GMINA TULISZKÓW
10
budownictwem i działalnością przemysłową i wytwórczą. Największym zakładem pracy w
gminie jest PPH „Andrewex” zlokalizowany w Piętnie i Grzymiszewie.
Na terenie gminy uprawia się głównie zboża (ponad 76% całych zasiewów) wśród
nich najwięcej żyta, które stanowi prawie połowę wszystkich upraw. Niewielki odsetek
stanowią ziemniaki (8%), buraki cukrowe (0,6%) czy rzepak i rzepik (0,3%).
Na terenie gminy działają następujące jednostki podlegające samorządowi:
-
Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury
-
Biblioteka Gminna
-
Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej,
-
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej,
-
Szkoła Podstawowa Ogorzelczyn
-
Szkoła Podstawowa Tarnowa
-
Szkoła Podstawowa Kiszewy
-
Szkoła Podstawowa Smaszew
-
Szkoła Podstawowa Smaszew – filia Piętno
-
Gimnazjum w Grzymiszewie
-
Zespół Szkolno-Przedszkolny Grzymiszew
-
Zespół Szkół w Tuliszkowie
-
Zespół Szkół w Tuliszkowie - filia Wróblina
-
Zespół Szkół w Tuliszkowie - filia Nowy Świat
-
Oczyszczalnia ścieków w Tuliszkowie
-
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Medicus” i Zakład Opieki Dentystycznej
„DENS”
Obszar gminy jest prawie w całości zwodociagowany. Mieszkańcy gminy
zaopatrywani są w wodę z pięciu stacji wodociągowych zlokalizowanych na terenie gminy.
Miejscowość Ruda zasilana jest z terenu gminy Władysławów.
Długość sieci wodociągowej na terenie gminy wynosi 144,8 km a przyłączy 75 km. Liczba
przyłączy do sieci wodociągowej wynosi 2206. Charakterystykę poszczególnych ujęć
przedstawia Tabela .2
Lokalizacja
Qmax h
Qśr.dob
3
3
(m /d)
(m /d)
Charakterystyka ujęcia
11
GMINA TULISZKÓW
Tuliszków
104,0
1817,0
Źródłem wody są trzy studnie głębinowe. Woda
uzdatniana
jest
chlorowana,
na
Ф1800,
odżelaziaczach
kierowana
do
zbiorników
wyrównawczych (4x100m3).
Odprowadzanie wód połucznych w ilości 1080
m3/rok do rowu melioracyjnego.
Gadowskie
48,0
690,6
Holendry
Ujęcie składa się z dwóch studni głębinowych.
Woda uzdatniana jest na odżelaziaczach (4xФ1400)
i podawana na zbiorniki wyrównawcze żelbetowe
2x120m3, a następnie pompami II-go stopnia typu
PJM tłoczona do sieci
Odprowadzanie wód popłucznych w ilości 1026,7
m3/rok do rowu melioracyjnego i dalej do rowu A,
który prowadzi do rzeki Powy.
Imiełków
48,9
520,0
Woda ujmowana jest z jednej studni głębinowej i
bez
uzdatniania
podawana
jest
do
sieci
wodociągowej.
Wody odprowadzane ze spustu awaryjnego do
Pokrzywnicy w ilości 25,2 m3/rok.
Smaszew
41,4
496,8
Stacja
wodociągowa
została
zmodernizowana,
wymieniono odżelaziacze, zabudowano zestaw
hydroforowy i zbiorniki wyrównawcze stalowe
(2x150m3).
Wody popłuczne odprowadzane w ilości 766,5
m3/rok do rowu melioracyjnego R1, który prowadzi
do rzeki Powy.
Piętno
22,5
96,0
Jest to stacja jednostopniowego pompowania wody ,
woda
z
ujęcia
jest
pompowana
na
aerator
centralnyФ800 i podawana na filtry odżelaziające
pośpieszne 2xФ1400 a następnie poprzez hydrofory
tłoczona jest do sieci wodociągowej.
Wody
połuczne
odprowadzane
do
rowu
GMINA TULISZKÓW
12
melioracyjnego ilości 191,74 m3/rok
Tab.2. Charakterystyka ujęć wody
Niegdyś działająca stacja Sarbicko – stacja wyeksploatowana i wyłączona, a miejscowość
Sarbicko zaopatrywana jest w wodę ze stacji wodociągowej w Gadowskich Holendrach.
Długość sieci kanalizacyjnej wynosi 7,7 km, ilość podłączy wynosi 669. Poprzez
kanalizacje odprowadzanych jest 89,6 tys.m3 ścieków (w roku 2003)). Z kanalizacji korzysta
niewielki procent mieszkańców gminy. Gmina posiada oczyszczalnie ścieków w Tuliszkowie
typu SBR.
1.3.2. Charakterystyka przyrodnicza
Położenie i morfologia
Według regionalizacji fizycznogeograficznej J. Kondrackiego obszar gminy leży w
obrębie Niziny Południowowielkopolskiej w mezoregionie Wysoczyzna Turecka.
Rzeźba powierzchni terenu gminy jest stosunkowo zróżnicowana jak na obszar
związany ze zlodowaceniem środkowopolskim. Charakterystyczne są izolowane pagóry,
porozdzielane szerokimi dolinami rzecznymi o płaskim, zazwyczaj podmokłym dnie.
Charakterystycznymi cechami dolin są zakończenia o charakterze kotlinnym oraz
przewężenia – odcinki przełomów pomiędzy pagórami. Z systemami dolinnymi są związane
główne cieki obszaru – płynące południkowo Powa i Topiec i równoleżnikowo Pokrzywnica.
Bifurkujące Pokrzywnica i Topiec tworzą w okolicach Grzymiszewa i Smaszewa – dzięki
dodatkowemu połączeniu z Pową – wielkie rozszerzenie dolinne o długości ok. 10 km i
szerokości. 2-4 km. Wysokość względna zboczy dolin waha się w granicach od 5 do około 20
m, zależnie od form terenu, sąsiadujących z doliną. Izolowane pagóry to formy kemowe i
kemowo-sandrowe zlodowacenia środkowopolskiego. Poza tym krajobraz urozmaicają
utrwalone wydmy poprzeczne (na południowy zachód od Tuliszkowa) oraz wielki wał
wydmowy, utworzony przez utrwalone wydmy paraboliczne, długości 6-7 km o
wysokościach względnych 7-18 m i spadkach dochodzących do 30%, ciągnący się od
Wróbliny do Wymysłowa. Na terenach występowania form kemowych i kemowosandrowych spadki są nieco mniejsze 5 – 20% a wysokości względne bardziej zróżnicowane.
Na powierzchni wysoczyzny spadki z reguły nie przekraczają wartości 5%. Najniżej położony
13
GMINA TULISZKÓW
punkt znajduje się w pobliżu północno- zachodniej granicy gminy, na brzegu rzeki Powy.
Jego wysokość bezwzględna wynosi 98,2 m npm. Najwyżej położony punkt znajduje się na
południowej granicy gminy, w południowo-wschodniej części obszaru. Jego wysokość
wynosi ok. 171 m npm.
Budowa geologiczna
Obszar gminy Tuliszków położony jest w obrębie synklinorium łódzkiego (część
synklinorium
szczecińsko-łódzko-miechowskiego)
zbudowanego
na
powierzchni
podkenozoicznej z utworów kredowych, wykształconych w postaci wapieni, wapieni
marglistych i kredowych, margli i mułowców. Kreda zalega najczęściej bezpośrednio pod
utworami czwartorzędu, w jednym spośród dziesięciu wierceń hydrogeologicznych zostało
stwierdzone występowanie utworów trzeciorzędowych zalegających na głębokościach od 27
do 50 m ppt., wykształconych w postaci iłów (pliocen 27-33 m ppt) oraz piasków drobnych z
wkładkami iłów (miocen 33-50 m ppt). Plejstocen na terenie gminy reprezentowany jest
głównie poprzez piaski i żwiry wodnolodowcowe, a także gliny i piaski zwałowe. Holocen
budowany jest przez piaski wydmowe, piaski i żwiry aluwialne w dnach dolin, lokalnie z
wkładkami mułków oraz utwory organiczne (głównie torfy) lub mineralno-organiczne
(głównie namuły), zalegające głównie rozszerzenie dolinne i kotlinne. Na terenie gminy nie
występują surowce mineralne o większym znaczeniu. Eksploatowane są zgodnie z prawem
kruszywa naturalne w miejscowościach Dryja, Tarnowa i Tuliszków.
Gleby
Użytki rolne stanowią prawie 66% ogólnej powierzchni gminy. Ogólny wskaźnik
waloryzacji przestrzeni produkcyjnej Wielkopolski (określony w punktach IUNG) wynosi
46,6 gdy dla powiatu 60,5 a województwa 63,4. Wskaźnik jakości i przydatności rolniczej
gleb wynosi dla gminy 28,9 (dla powiatu 41,5 a dla województwa 45,0). Są to jedne z
najniższych wyników w powiecie i jedne z niższych w województwie. Strukturę klas gleb
przedstawia Tabela 3.
14
GMINA TULISZKÓW
Klasy bonitacyjne
gruntów ornych w %
I
II
IIIa
IIIb
IVa
IVb
V
VI
VIRZ
Gmina Tuliszków
Powiat turecki
0
0
2
4
8
2
31
51
2
0
0
2
7
13
5
29
42
2
Województwo
wielkopolskie
0
1
12
12
24
11
22
17
1
Tab. 3. Struktura klas gleb gminy Tuliszków na tle powiatu i województwa
Struktura klas gleb w gminie zasadniczo różni się od struktury w województwie. Natomiast
nie odbiega zasadniczo od średniej dla powiatu. Zwraca uwagę szczególnie wysoki odsetek
gleb klasy VI –51%. Duży udział mają także gleby klasy V (21%). Pozostałe klasy mają
udział marginalny. O niskiej użyteczności gleb pod względem potrzeb rolnictwa świadczy
także struktura gleb wg kompleksów rolniczej przydatności (Tabela 4). Szczególnie zwraca
uwagę wysoki odsetek 51% - gleb kompleksu 7 (żytni bardzo słaby) na tle powiatu (41%) a
zwłaszcza województwa (1%). Podobnie w przypadku kompleksu 9 (zbożowo-pastewny
słaby) odsetek w gminie 14% jest znacznie wyższy niż w województwie (1%).
Kompleksy rolniczej
przydatności gleb
ornych w %
powierzchni
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Gmina Tuliszków
Powiat turecki
Województwo
wielkopolskie
0
2
0
5
7
20
51
1
14
0
4
0
8
10
24
41
3
10
1
13
1
21
19
21
1
13
1
Tab.4. Struktura gleb wg kompleksów rolniczej przydatności w gminie Tuliszków na tle
powiatu i województwa
GMINA TULISZKÓW
15
Na terenie gminy gleby mają charakter kwaśny (95% powierzchni użytków rolnych) z tego
bardzo kwaśnych jest 34%. Potrzeby wapnowania jako konieczne zostały uznane w
przypadku 38% powierzchni użytków rolnych a jako potrzebne w 20%. Zasobność w
makroelementy jest niska lub średnia. Najbardziej niekorzystna sytuacja dotyczy zawartości
K2O, którego zawartość w ponad 81% powierzchni użytków rolnych oceniono jako niską lub
bardzo niską. W tym zakresie użytki rolne gminy nie odbiegają zasadniczo od średniej dla
powiatu.
Wody podziemne i powierzchniowe
Woda gruntowa zalega w dnach dolin na głębokości 0-2 m ppt, na zboczach dolin,
powierzchni wysoczyzny, w obrębie form kemowo-sandrowych i wydm – głębiej niż 2 m ppt.
W przypadku dolin duża rozpiętość głębokości zalegania wód podziemnych warunkowana
jest dużymi powierzchniami den dolinnych, co z kolei pociąga za sobą zróżnicowanie
położenia fragmentów terenu w stosunku do cieków. Na zboczach dolin lokalnie woda
występuje płycej niż 2 m ppt. - w przedziale 1,2 –1,9 m p.p.t. W obrębie licznych zagłębień
bezodpływowych i rozszerzeń dolinnych położonych powyżej den dolin na powierzchni
wysoczyzny woda również występuję płycej niż 2 m p.p.t., lokalnie nawet płycej niż 1 m
p.p.t. Głębsze poziomy wodonośne występują zarówno w utworach czwartorzędowych jak i
kredowych. W czwartorzędzie wody stwierdzono na głębokościach 5,5 , 6,0 , 8,8 m p.p.t – są
to wody gruntowe o zwierciadle swobodnym oraz na głębokościach 10 i 32 m p.p.t,
stabilizujące się na głębokościach odpowiednio 2,0 i 4,5 m ppt. Wody kredowe stwierdzono
na głębokościach od 25,5 do 75,0 m p.p.t – stabilizują się one na głębokościach od 0,2 do 4,2
m p.p.t, lokalnie na głębokościach 13,9 , 21,3 i 23 m p.p.t.
Obszar gminy położony jest w zlewni Warty, odwadniany jest przez jej lewe dopływy Powę i
Topiec, bifurkujace poprzez prawy dopływ Powy – Pokrzywnicę. Sieć hydrograficzna
wzbogaca kilka mniejszych cieków. Na terenie gminy brak większych naturalnych
zbiorników wodnych, występują jedynie niewielkie stawy naturalne oraz większe, utworzone
wskutek spiętrzenia wody Powy, Pokrzywnicy i Topca.
Kanał Topiec jest lewostronnym dopływem Warty. Bierze początek na łąkach koło
Tuliszkowa, na wysokości około 115,0 m n.p.m.. W pobliżu Paprotni na kanale znajduje się
jaz zamykający dawne ujście koło Konina. Obecnie kanał uchodzi do Warty w miejscowości
Drążno-Holendry, w 418,8 km. Zlewnia kanału obejmująca część wysoczyznową, zbudowana
jest z piasków lodowcowych, część położona w dolinie Warty – z utworów aluwialnych.
Zlewnię zamyka dział u wylotu kanału do doliny Warty. Całkowita długość kanału wynosi
GMINA TULISZKÓW
16
18,8 km, a powierzchnia zlewni 137,2 km2. Do Topca, w środkowym jego biegu
odprowadzane są wody kopalniane Kopalni Węgla Brunatnego „Adamów” – Odkrywka
Władysławów.
Powa jest lewobrzeżnym dopływem Warty. Uchodzi do Warty sztucznym korytem, w 396,1
km koło miejscowości Rumin. Wypływa na wysokości około 120,0 m n.p.m. około 1km od
wsi Stropieszyn. Płynie przez tereny podmokłe wśród łąk, lasów i terenów rolniczych. W
dolinie rzeki są liczne stawy. Uchodzi do niej wiele rowów melioracyjnych. Całkowita
długość rzeki wynosi 44,2 km a powierzchnia zlewni 369,5 km2.
Pokrzywnica – według podziału hydrograficznego zwana także Trojnówką – jest prawym
dopływem Prosny o długości 36,1 km i zlewni o powierzchni 476,1 km2. Dopływem prawym
Pokrzywnicy jest Trojanówka z Gruszczyc, która łączy się z ciekiem głównym pod
Trojanowem tj. tuż przed zbiornikiem zaporowym „Pokrzywnica” zwanym zwyczajowo
„Szałe”. Zlewnia Pokrzywnicy ma charakter typowo rolniczy.
Szata roślinna i świat zwierzęcy
Powierzchnia gruntów leśnych (stan w dniu 31 XII 2001) wynosiła 4286,6 ha. W tym
lasy stanowiły ogółem ponad 98% (4217,6ha), w tym lasy gminne – 11,5 ha (0.3%). Lesistość
była dosyć wysoka wynosiła 28,2 % (Rocznik Statystyczny, 2002). Lasy występują w części
północnej i zachodniej gminy w pobliżu miejscowości Grzymiszew, Tarnowa, Piętno, Ruda,
Kiszewy, Grabowiec, Wróblina. Lasy gminy należą one do Nadleśnictwa Turek. Zasięgiem
administracyjnym obejmuje ono powiat turecki (województwo wielkopolskie) oraz gminę
Uniejów z Powiatu Poddębickiego (województwo łódzkie). Administracyjnie na terenie
Nadleśnictwa Turek leżą następujące gminy: Władysławów, Tuliszków, Turek, Malanów,
Brudzew, Przykona, Kawęczyn, Dobra i Uniejów. Niewielkie fragmenty lasów leżą w
gminach: Dąbie /pow. Kolski/ i Świnice Warckie /pow. Łęczycki/. Współrzędne geograficzne
terenu administracyjnego Nadleśnictwa Turek to: od 510 50’ do 520 08 ‘ N oraz od 180 18’ do
180 54’ E. Odległość między kompleksami wynosi: w kierunku wschód – zachód 45 km, a z
północy na południe 37 km.
W lasach Nadleśnictwa zainwentaryzowano 28 gatunków roślin objętych ochroną ścisłą i 14
gatunków pod ochroną częściową. Wśród nich są gatunki uznane za wymierające w
Wielkopolsce /oznaczone symbolem E wg czerwonej listy roślin/: dziewięćsił bezłodygowy,
mieczyk dachówkowaty, widłak wroniec, kosaciec syberyjski i gnieźnik leśny. Gatunki
narażone /zaznaczone symbolem V wg czerwonej listy/ to: stoplamek szerokolistny, goździk
pyszny, widłak spłaszczony, rosiczka okrągłolistna, rojnik pospolity, lilia złotogłów, listera
GMINA TULISZKÓW
17
jajowata, długosz królewski, podkolan biały, sasanka łąkowa, pełnik europejski i bagno
zwyczajne. Gatunki uznane za rzadkie w Wielkopolsce to /oznaczone symbolem R wg
czerwonej listy/: wawrzynek wilczełyko, goździk piaskowy, widłak jałowcowaty i widłak
goździsty. Zinwentaryzowano również stanowiska 16 gatunków roślin chronionych uznanych
jako nie zagrożone na terenie Wielkopolski /w dodatku do czerwonej listy roślin/ Zbiór
grzybów w celach konsumpcyjnych jest na tym terenie prowadzony z dużym nasileniem.
Penetracja lasu w okresie urodzaju grzybów jest bardzo duża. Tereny obfitujące w grzyby
jadalne to: ur. Orla Góra i Brody, Karpaty, Przyborów, Szadowskie Góry, Sacały, Krwony,
Smolina, Grzyby jadalne obficie występują na zalesionych zwałowiskach w leśnictwie
Krwony. Najpospoliciej występującymi grzybami na tym terenie są: maślak zwyczajny , żółty i
sitarz, borowik szlachetny i sosnowy, koźlarz babka i czerwony, podgrzybek brunatny i
zajączek, gołąbek jadalny, mleczaj rydz i wełnianka, goryczak żółciowy, czubajka kania,
muchomor czerwony, opieńka miodowa, maślanka wiązkowa, pieprznik jadalny, piestrzenica
kasztanowata, purchawka chropowata.
W lasach położonych na terenie gminy Tuliszków dominuje bór świeży. Spotyka się także bór
suchy, bór mieszany świeży, bór mieszany wilgotny, bór wilgotny i olesy.
Stany zwierzyny w obwodach łowieckich w Nadleśnictwie Turek na dzień 31.03.2003 r. i
plan pozyskania na rok gospodarczy 2003/2004 przedstawia Tabela 5.
Gospodarowanie populacją zwierzyny łownej wynika z „Rocznego Planu Łowieckiego”
zatwierdzanego przez Nadleśniczego Nadleśnictwa Turek, sporządzanego na jeden rok
gospodarczy trwający od 1 kwietnia do 31 marca.
Nadleśnictwo zgrupowane jest w Rejonie Hodowlanym nr VII „Taczanów”, co bezpośrednio
wpływa na gospodarowanie populacją jeleni – gatunku, którego areał występowania jest
większy od terenu nadleśnictwa i gospodarowanie odbywa się właśnie w Rejonie
Hodowlanym – zgrupowaniu kilku nadleśnictw. Rodzaj i stan zwierzyny łownej na terenie
Nadleśnictwa prezentuje Tabela 5.
18
GMINA TULISZKÓW
Rodzaj zwierzyny łownej
Stan na 31.03.2003 r
Plan na 2003/2004
(przed wiosennym przyrostem)
Łosie
Jelenie
Sarny
Dziki
Zające
Bażanty
Kuropatwy
Lisy
Borsuki
Króliki
Piżmaki
Kuny
Tchórze
Dzikie gęsi
Dzikie kaczki
Słonki
Grzywacze
Czaple
Łyski
Jenoty
15
44
1039
142
2173
1840
1381
776
40
309
948
165
69
X
X
X
X
X
X
91
X
13
263
135
255
535
54
756
7
72
237
69
31
97
1145
49
140
41
113
42
Tab. 5. Rodzaj i stan zwierzyny łownej na terenie Nadleśnictwa Turek
Na terenie gminy Tuliszków znajdują się cztery parki dworskie. Informacje o nich zawiera
Tabela .6.
Lokalizacja
Pow.
Czas
Nr rejestru
Dawny
Obecny
(ha)
powstania
zabytków
użytkownik
użytkownik
Stan
Grzymiszew
11,29 XIX
350/92/84
PGR
UGiM
dobry
Piętno
10,48 XIX
349/91/84
PGR
UGiM
dobry
Smaszew
6,45
351/93/84
PGR
AWRSP
XIX
– dobry
dzierżawa
Tuliszków
10,27 XIX
352/94/84
UG, GS
UGiM
dobry
Tab. 6. Parki dworskie w gminie Tuliszków.
Klimat
Obszar gminy wg Wosia (1994) należy do południowo-wielkopolskiego regionu
klimatycznego. Charakteryzuje się on częstszym niż na terenach pozostałych występowaniem
GMINA TULISZKÓW
19
dni słonecznych lub z małym zachmurzeniem (41, 8 dni w roku) oraz dni z pogodą
przymrozkową (78 razy w roku). Rzadziej natomiast występują dni z dużym zachmurzeniem.
W regionie występuje względnie duża liczba dni bez opadu (209,4) oraz bardzo mała z
opadem (115,3). W regionie tym występuje najwięcej dni bardzo ciepłych (średnia
temperatura dobowa 15,1-25° C), przeciętnie 88. Średnia roczna temperatura wynosi 8° C.
Okres wegetacyjny trwa 210-220 dni. Suma opadów jest niska rzędu 550-600 mm/rok.
Klimat lokalny jest zróżnicowany. Najkorzystniejsze warunki posiadają tereny
pozadolinne, zwłaszcza stoki form kemowo-sandrowych i wysoczyzn o ekspozycji
południowej. Doliny cieków posiadają niekorzystne warunki klimatyczne z uwagi na
podwyższoną wilgotność powietrza oraz warunki do tworzenia się mgieł i zastoisk chłodnego
powietrza
GMINA TULISZKÓW
20
2.PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA W GMINIE TULISZKÓW (DIAGNOZA)
2.1. Formy i wielkość oddziaływania (presji) na środowisko
Powierzchnia ziemi
Ze względu na rolniczy charakter gminy a także niewielka zasobność jej gleb należy
sądzić, że uprawa ziemi wymaga intensywnych zabiegów agrotechnicznych. Mogą one
powodować niszczenie struktury gleby i zwiększanie erozji wodnej. Źle prowadzone
melioracje prowadzą do przesuszenia gleby i jej stepowienia. Zagrożenie stanowią również
„dzikie” składowiska odpadów (nielegalne okresowe nagromadzenia odpadów).
Wody powierzchniowe i podziemne
W roku 2003 pobrano z ujęć łącznie 282,5 tys. m3 wody. Należy pamiętać, że
czerpanie wody choć konieczne powoduje zubażanie zasobu środowiska jakim są wody
podziemne.
Większość obszaru gminy jest nieskanalizowana a więc nieczystości płynne gromadzone są w
zbiornikach bezodpływowych. Praktyką bardzo rozpowszechnioną jest rozszczelnianie
zbiorników co powoduje skażenie o środowiska gruntowo-wodnego. Odpady ciekłe zabierane
ze zbiorników bezodpływowych także bardzo często nie są dowożone do oczyszczalni
ścieków (co wynika z bilansu nieczystości) ale są wylewane nielegalnie prawdopodobnie do
ziemi lub wód płynących. Powszechna jest również praktyka braku zbiornika na ścieki i
odprowadzanie ich bezpośrednio do wód lub podłączanie do urządzeń melioracyjnych .
Biorąc pod uwagę rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002 r. w
sprawie określenia przeciętnych norm zużycia wody (Dz. U. Nr 8, poz. 70) (Tab 7) obliczono
szacunkową ilość nieoczyszczonych ścieków wytworzonych na terenie gminy. Do obliczeń
wzięto wartość 80 % normy zużycia wody w gospodarstwach domowych, gdyż założono, że
ok. 20 % wody przeznacza się do podlewania ogródków i pojenia zwierząt inwentarskich. Z
obliczeń przeprowadzonych wg wzoru: liczba mieszkańców (10 579) x 80 % średniego
dobowego zużycia wody na mieszkańca (0,064 m3) pomniejszona ilość ścieków
doprowadzanych do oczyszczalni gminnej (średnio 272 m3 na dobę) w wynika, że codziennie
w gminie trafia do ziemi lub wody prawie 400 m3 nieoczyszczonych ścieków.
21
GMINA TULISZKÓW
Lp.
Wyposażenie mieszkania w instalacje
Wodociąg bez ubikacji i łazienki (brak kanalizacji),
pobór wody ze zdroju podwórzowego lub ulicznego
l
2
3
4
5
Przeciętne normy zużycia wody
dm3/mieszkańca • m3/ mieszkańca •
dobę
miesiąc
Wodociąg, ubikacja bez łazienki
Wodociąg, zlew kuchenny, wc, brak łazienki i ciepłej
wody
Wodociąg, ubikacja, łazienka, lokalne źródło ciepłej
wody (piecyk węglowy, gazowy - gaz z butli,
elektryczny, bojler)
Wodociąg, ubikacja, łazienka, dostawa ciepłej wody
do mieszkania (z elektrociepłowni, kotłowni
osiedlowej lub blokowej)
30
0,9
50-60*
70-90*
1,5-1,8*
2,10-2,70*
80-100*
2,4-3,0*
140-160*
4,2-5,4*
* Wartości niższe odnoszą się do budynków podłączonych do zbiorników bezodpływowych na terenach
nieskanalizowanych, a wartości wyższe odnoszą się do budynków podłączonych do sieci
kanalizacyjnych
Tab.7. Przeciętne normy zużycia wody na jednego mieszkańca w gospodarstwach domowych
Zagrożeniem dla wód podziemnych i powierzchniowych jest intensywna lub niewłaściwie
prowadzona działalność rolnicza. Obszarowymi źródłami zanieczyszczenia wód jest
nadmierne lub nieprawidłowe nawożenie oraz stosowanie środków ochrony roślin. Gmina
charakteryzuje się niską przydatnością gleb dla potrzeb rolnictwa a jednocześnie teren
użytkowany jest przede wszystkim rolniczo. Struktura zasiewów, w której zboża stanowią
prawie ¾ zasiewów świadczyć może o stosowaniu przez rolników intensywnych zabiegów
agrotechniczych, które mogą być źródłem zagrożeń dla środowiska. Dodatkowym źródłem
presji ze strony rolnictwa są
rozmieszczone punktowo miejsca gromadzenia obornika,
gnojowicy czy środków ochrony roślin.
Na terenie gminy odbywa się chów:
–
3 520 sztuk bydła (w tym 1 650 krów dojonych),
–
9 088 sztuk trzody (w tym 1 025 loch)
–
232 owiec
–
152 koni
–
54 677 sztuk drobiu
W Grzymiszewie zlokalizowana jest ferma drobiu.
Z hodowlą zwierząt związane są konkretne obciążenia dla środowiska, związane z
koniecznością zagospodarowania obornika i gnojowicy.
22
GMINA TULISZKÓW
Obliczenia ilości powstającego na terenie gminy obornika i gnojowicy dokonano korzystając
z „Załącznika nr 3” (Tab 8) do „Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej” i danych ze spisu
rolnego. Tabela zwiera ilości powstającego obornika i gnojowicy przy całorocznym
utrzymywaniu zwierząt w oborze.
Grupa i rodzaj zwierząt
Obornik
masa
azot
fosfor
Gnojowica
potas
masa
3
azot
fosfor
potas
ton
kg
kg
kg
ton, m
kg
kg
kg
Cielęta 0-6
2,6
20,8
5,2
15,6
–
–
–
–
Jałówki, byczki 6-12
2,9
15,4
8,1
19,1
7,0
23,1
7,7
29,4
Jałówki, byczki 12-24
4,8
25,0
15,4
31,2
12,1
42,3
15,7
58,1
Krowy - 4 000 l mleka
12,0
66,0
38,3
64,8
23,2
97,4
39,4
107,0
Maciora z prosiętami
4,0
20,0
24,4
18,8
8,3
25,4
26,6
20,7
Warchlaki do 30 kg
0,6
3,6
3,4
2,7
1,2
5,4
3,8
3,1
Tuczniki 30-110 kg
1,2
7,2
6,9
5,4
2,4
10,8
7,5
6,3
Bydło
Trzoda
Tab.89. Ilość nawozów naturalnych i składników w nawozach od 1 sztuki zwierząt na rok
Liczba młodych sztuk bydła w poszczególnych przedziałach wiekowych oraz warchlaków i
tuczników uzyskana została szacunkowo. Przyjęto (po przeprowadzeniu proporcjonalnego
podziału), iż w poszczególnych grupach wiekowych bydła (z wyłączeniem krów) jest po 623
sztuki, a w poszczególnych grupach wagowych trzody (z wyłączeniem loch) jest 4031sztuk.
Z przeprowadzonych obliczeń wynika, iż bydło na terenie gminy łącznie w ciągu roku
wytwarza około 23 855 ton obornika, a trzoda – około 14 581 ton obornika. Stąd na terenie
gminy trzoda i bydło łącznie wytwarzają około 38 400 ton obornika. Wytworzony obornik
obciążony jest ładunkiem około 211 kg azotu wytworzonego w ciągu roku. Na terenie gminy
użytki rolne zajmują łączną powierzchnię ponad 9800 ha. W przypadku wykorzystania
wytwarzanego obornika i gnojowicy jako nawozów naturalnych do nawożenia użytków
rolnych, na każdy hektar przypadnie ok. 46 kg azotu. Nawożenie nawozami naturalnymi
regulują zapisy ustawy z dnia 26 lipca 2000 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. Nr 89, poz.
991). Zgodnie z art. 11 ust. 3 dawka nawozu naturalnego, zastosowana w ciągu roku, nie
może zawierać więcej niż 170 kg azotu (N) na 1 ha użytków rolnych. Obliczona dawka
wytwarzanego przez trzodę i bydło azotu przypadającego na 1 ha gruntów ornych jest
wielokrotnie mniejsza. Z powyższego wynika, iż przy równomiernym stosowaniu nawozów,
GMINA TULISZKÓW
23
na terenie gminy możliwe jest rolnicze wykorzystanie powstającego obornika i gnojowicy bez
zagrożenia dla środowiska pod warunkiem, że nawożenie będzie zgodne ze Zwykła Dobrą
Praktyką Rolniczą.
Prowadzona na terenie całej gminy intensywna produkcja sadownicza może być źródłem
zanieczyszczenia środowiska poprzez stosowane środki ochrony roślin.
Zlokalizowane w miejscowościach Tuliszków i Krępa stacje paliw stanowią potencjalne
źródło zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego. Związane to jest z faktem
magazynowania produktów naftowych w zbiornikach pod powierzchnią ziemi. Przedostanie
się paliwa do gruntu powoduje zmiany właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych
gleby. Ponadto zostaje zmieniony układ powietrzny, ograniczona zostaje ilość wody
dostępnej dla roślin, obniża się gęstość właściwa i objętościowa gleby, wzrasta zawartość
węgla organicznego, zmienia się potencjał oksydacyjno-redukcyjny, maleje pojemność
kompleksu sorpcyjnego, spada liczba drobnoustrojów tlenowych a rozwijają się organizmy
beztlenowe.
Trasy komunikacyjne, szczególnie te o dużym nasileniu ruchu, stanowią źródło
zanieczyszczenia wód. Na terenie gminy największe zagrożenie powodują: droga krajowa nr
469 (Konin – Łęczyca) i wojewódzka nr 443 (Jarocin – Tuliszków). Zanieczyszczenia
systematyczne powstające w rejonach szlaków komunikacyjnych są związane z emisją spalin,
stosowaniem środków zimowego utrzymania dróg, ścieraniem się powierzchni dróg i opon
oraz hamulców i sprzęgieł, wyciekiem substancji różnego typu z pojazdów. Ponadto
zagrożeniem dla środowiska mogą stać się zrzuty niebezpiecznych substancji w wyniku
wypadków drogowych. Główne zanieczyszczenia związane z komunikacją to zawiesiny,
metale ciężkie i inne substancje toksyczne, związki biogenne, chlorki, związki organiczne i
nieorganiczne, substancje ropopochodne w tym WWA. Koncentracje zanieczyszczeń
zmniejszają się wraz ze wzrostem odległości od drogi i głębokością w gruncie. Zasięg
oddziaływania tych zanieczyszczeń zależy od wielu czynników w tym od natężenia ruchu,
lokalnych warunków klimatycznych, zdolności ochronnych gleb i strefy aeracji.
Innym czynnikiem zagrażającym jakości wód są nielegalne okresowe pojawiające się
nagromadzenia odpadów występujące w lasach i na poboczach dróg szczególnie w okolicach
Niebezpieczeństwem dla jakości wód podziemnych mogą być migrujące odcieki ze
składowiska odpadów komunalnych, w miejscowości Krępa. Wg diagnozy zawartej w
Programie ochrony środowiska dla powiatu tureckiego spełnia ono w niewielkim stopniu
24
GMINA TULISZKÓW
wymogi w zakresie ochrony środowiska, w podłożu posiada utwardzony grunt. Składowisko
było uruchomione w 1982 roku. Obecnie zajmuje powierzchnie 3,08 ha. Jego pojemność
wynosi 184,8 tys. m3, stopień zapełnienia jest oceniany na 80%. W 2003 roku na składowisko
przyjęto 550 m3 odpadów komunalnych.
Wg danych Związku Komunalnego składowisko przeszło przegląd ekologiczny. Posiada
pozwolenie na eksploatacje. Niecka składowiska nie jest uszczelniona, nie posiada ono
instalacji do zbierania odcieków i nie jest prowadzony monitring wód i gazu.
Leży w bezpośrednim sąsiedztwie terenów zalesionych i użytkowanych rolniczo.
nagromadzenie odpadów w 2002 roku wynosiło 203 Mg
W związku z przebiegiem gazociągu przez niewielki północno-zachodni fragment gminy
istnieje możliwość skażenia wód podziemnych w przypadku wystąpienia poważnej awarii.
Powietrze atmosferyczne
Na terenie gminy nie ma dużych zakładów przemysłowych mogących w istotny
sposób wpływać na stan powietrza atmosferycznego. Na obszarze gminy głównym źródłem
zanieczyszczeń
jest
tzw.
emisja
niska
z
kotłowni
przydomowych.
Największe
niebezpieczeństwo dla środowiska i człowieka stanowi spalanie odpadów, powszechne na
terenach wiejskich. W wyniku spalania w kotłowniach w stosunkowo niskich temperaturach
(poniżej 1000ºC) a także w sytuacji zbyt małej ilości tlenu powstawać mogą związki
niebezpieczne dla zdrowia ludzi takie jak dioksyny czy WWA. Na terenie gminy znajdują się
niemal wyłącznie kotłownie przydomowe. Większość budynków będących własnością lub w
zarządzie gminy jest opalana węglem, kilka olejem opałowym.
Pojazdy mechaniczne poruszające się po drogach są także źródłem zanieczyszczeń
powietrza atmosferycznego w pobliżu szlaków komunikacyjnych. Zanieczyszczenia te
stanowią gazy spalinowe, cząstki stałe i aerozole. Ich koncentracja jest największa przy samej
drodze, potem spada wraz z odległością.
W przypadku wystąpienia poważnej awarii źródłem zanieczyszczenia
atmosfery może być gazociąg.
Klimat akustyczny
Uciążliwość akustyczną na terenie gminy powoduje droga krajowa nr 469 (Konin –
Łęczyca) i wojewódzka nr 443 (Jarocin – Tuliszków). Największe zagrożenie hałasem
występuje w miejscowościach Dryja, Kępina, Kiszewy, Tuliszków, Wymysłów, Wielopole,
25
GMINA TULISZKÓW
Grzymiszew, Nowy Świat gdzie trasa przebiega przez centrum miejscowości, w
bezpośrednim sąsiedztwie zabudowań.
Substancje złowonne
Na terenie gminy nie obserwuje się uciążliwości zapachowych.
Promieniowanie elektromagnetyczne
Na terenie gminy znajdują się 3 wieże telefonii komórkowej. Dwie zlokalizowane w
Tuliszkowie i jedna w Grzymiszewie. Konstrukcja wież bazowych, a zwłaszcza ich wymagana
znaczna wysokość, eliminują możliwość negatywnego oddziaływania na środowisko, w tym
przede wszystkim na zdrowie ludzi. Przy tego typu obiektach najważniejsze jest zabezpieczenia
terenu bezpośrednio sąsiadującego z wieżą (zazwyczaj ogrodzonego) przed dostępem osób
trzecich.
Przez obszar gminy przebiegają dwie linie radiowe północ – południe i wschód –
zachód, przecinające się na północ od miejscowości Tarnowa.
Rośliny i zwierzęta
Na terenie gminy o tak wyraźnym rolniczym charakterze, oddalonej od źródeł
zanieczyszczeń przemysłowych zagrożeniem dla bioróżnorodności obszaru może być
intensywna produkcja rolnicza. W jej wyniku naturalne zbiorowiska roślinne są zastępowane
przez monokultury upraw. Następuje zubażanie krajobrazu poprzez likwidacje zadrzewień i
zakrzewień
śródpolnych,
przydrożnych
itp.
mających
niebagatelne
znaczenie
dla
różnorodności gatunkowej roślin i zwierząt.
Obszarami szczególnie cennymi ze względu na występowanie wielu gatunków roślin i
zwierząt są lasy. Czynniki stresowe oddziaływujące na środowisko leśne można podzielić na:
abiotyczne (czynniki atmosferyczne, właściwości gleby), biotyczne (struktura drzewostanów,
szkodniki owadzie, grzybowe choroby infekcyjne, nadmierne występowanie roślinożernych
ssaków) i antropogeniczne (zanieczyszczenie powietrza, wód i gleb, przekształcenia
powierzchni ziemi, pożary, szkodnictwo leśne, niewłaściwa gospodarka leśna). Istotnym
czynnikiem
antropogenicznego
zagrożenia
lasów
jest
zanieczyszczenie
powietrza.
Szczególnie SO2 i NO2, emitowane przede wszystkim przez przemysł energetyczny i
transport, jak również przez gospodarkę komunalną, wpływają negatywnie na wszystkie
komponenty ekosystemów leśnych i są czynnikami inicjującymi procesy chorobowe lasów,
prowadzące w skrajnych przypadkach do ich całkowitego zamiera.
26
GMINA TULISZKÓW
2.2.Stan środowiska
Zanieczyszczenie powietrza
Według oceny wstępnej jakości powietrza w Wielkopolsce przeprowadzonej w 2001
roku przez WIOŚ większość parametrów w obrębie gminy Tuliszków była na poziomie
średnim lub niskim. Przeprowadzone w 2002 roku ponowne badania wskazują na poprawę
jakości powietrza atmosferycznego (Tab. 9) jeżeli chodzi o odczyn pH, stężenia siarczanów,
azotanów i związków ołowiu w opadach. Potencjalna imisja dwutlenku azotu i dwutlenku
siarki pozostała bez zmian. Brak danych w 2002 roku co do potencjalnych stężeń związków
cynku i miedzi. Najbliższy punkt pomiarowy znajduje się w miejscowości Głogowa w gminie
Władysławów, stężenia związków miedzi wynosiły tam 1,906 mg/m2 co jest wartością niższą
od potencjalnego stężenia w 2001 na tym obszarze (2,4 – 2,8 mg/m2). Stężenie związków
cynku w opadach wynosiło, natomiast 23,15 mg/m2 i również było niższe od potencjalnego
stężenia w 2001 roku (25,0 – 26,5 mg/m2) .
2001
2002
Potencjalna imisja dwutlenku azotu na podst.
pomiarów metodą pasywną (μg/m3)
10,0 – 12,5
10,0 – 12,5
Potencjalna imisja dwutlenku siarki na podst.
pomiarów metodą pasywną (μg/m3)
6 -8
6 -8
5,50-6,0
5,75 – powyżej
6,0
2000 - 2250
1250 - 1500
Potencjalne stężenie azotanów w opadach
atmosferycznych (mg/m2)
0 - 1000
500 - 750
Potencjalne stężenie związków ołowiu w
opadach atmosferycznych (mg/m2)
1,75 – 2,0
1,5 – 1,75
Potencjalny odczyn pH w opadach
atmosferycznych
Potencjalne stężenie siarczanów w opadach
atmosferycznych mg/m2
Tab.9. Wartości potencjalnego zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego i opadów
atmosferycznych w roku 2001 i 2002 (wg IMGW)
Wg roku 2002 dokonano podziału województwa na strefy i przeprowadzono ponowną
ocenę jakości powietrza w Wielkopolsce, klasyfikując strefy według kryterium ochrony
zdrowia oraz według kryterium ochrony roślin/ekosystemów. Według obu kryteriów powiat
27
GMINA TULISZKÓW
turecki, do którego należy gmina Tuliszków należy do klasy wynikowej A w zakresie
wszystkich zanieczyszczeń a więc w kryterium pierwszym: pyłu zawieszonego, ozonu,
dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, ołowiu, benzenu, i tlenku węgla. W kryterium drugim:
ozonu, dwutlenku siarki, tlenków azotu. Przynależność do klasy A oznacza, że poziom stężeń
zanieczyszczeń nie przekraczał wartości dopuszczalnych.
Powierzchnia ziemi
Zgodnie z wynikami badań prowadzonych w latach 90 tych przez Stację ChemicznoRolniczą Oddział w Poznaniu zawartość metali ciężkich i siarki w glebach gminy Tuliszków
przekracza średnie zawartości w glebach powiatu i województwa (Tab. 10).
Średnia zawartość mg/kg
Gmina
powiat
województwo
Kadm
0,11
0,14
0,15
Ołów
9,9
9,4
12,7
Cynk
23,4
26,0
28,8
Miedź
3,5
4,1
5,9
Nikiel
2,6
2,9
3,7
Siarka siarczanowa
1,04
1,37
1,57
Tab. 10. Zawartość metali ciężkich i siarki w glebach gminy Tuliszków na tle powiatu i
województwa
Na terenie gminy badania wykonano w 17 miejscach. Kadm, ołów, nikiel, miedź we
wszystkich próbach występowały w ilościach uznawanych za naturalne. Zawartość w dwóch
próbach wykazała zawartość podwyższoną cynku w stosunku do naturalnej (I stopień
zanieczyszczenia gleb). Siarka siarczanowa we wszystkich próbach występowała w
stężeniach większych niż uznawane za naturalne. Dziewięć prób miało zawartość
podwyższoną (I stopień); trzy były słabo zanieczyszczone (II stopień); trzy średnio
zanieczyszczona (III stopień) a dwie silnie zanieczyszczone (IV stopień). Średnia zawartość
wszystkich metali i siarki poza ołowiem jest niższa od średnich dla województwa i powiatu.
28
GMINA TULISZKÓW
Wody podziemne i powierzchniowe
Jakość wód podziemnych na terenie gminy Tuliszków jest badana przez WIOŚ w ramach
monitoringu krajowego w miejscowości Sarbicko. Badane wody należą do zbiornika GZWP
151. Użytkowanie terenu określono jako grunty orne z przewagą gospodarki rozdrobnionej.
Wyniki badania jakości wody w poszczególnych latach prezentuje Tabela 11.
Nazwa otworu
Sarbicko-1
Sarbicko-2
Sarbicko-3 P-34A Sarbico-4 P-34B
Głębokość
stropu
Wody GWZ
32,2
2,7
6,9
1,2
wgłębne
gruntowe
gruntowe
gruntowe
Stratygrafia
Kreda górna
Czwartorzęd
Czwartorzęd
Czwartorzęd
Warstwa porowa
Warstwa porowa
Warstwa porowa
1997 –Ib
1998 – Ib
1999 – Ib
2000 – II
1997 – III
1998 – III
1999 – III
2000 – III
1997 – III
1998 – III
1999 – Ib
2000 – III
2001- Ib
2001 – II
2002 – Ib
2002 - Ib
Tab. 11. Jakość wód podziemnych
2001 – II
2002 - III
2001- Ib
2002 - II
Typ ośrodka
Warstwa
porowoszczelinowa
Rok badania i 1997 – Ib
klasa
1998 – Ib
1999 – III
2000 – Ib
Stan wód Powy przedstawia Tabela 12.Zakładana dla tej rzeki jest II klasa czystości. Tabela
13 ukazuje stan czystości wód Kanału Topiec. Planowana dla tego cieku jest także II klasa
czystości. Tabela 14 przedstawia jakość wód Pokrzywnicy.
Rok
Punkt
badania pomiarowy
(km
biegu
rzeki)
1988
Klasa
Wskaźnik decydujący o Wskazywane
czystości
klasie
zanieczyszczenia
wypadkowa
non
miano Coli, wskaźnik
saprobowości
1989
non
1991
III
tlen, BZT5, fosforany,
saprobowości
saprobowości
źródło
29
GMINA TULISZKÓW
1992
non
1994
non
1998
non
1998
tlen
rozpuszczony,
BZT5, fosforany, miano
Coli
Tlen
rozpuszczony,
BZT5, fosforany, azot
azotanowy, miano Coli,
wskaźnik saprobowości
Fosfor ogólny, miano Oczyszczalnia ścieków w
Coli
Żychlinie, gorzelnie Smaszew
i Grzymiszew
28,1
km
Wróblina
22,8 km
Struga
Tuliszkowska
w Sarbicku
14,8
km
Lisiec Wielki
3,8
km
Posoka
3,8
km
Posoka
non
non
miano Coli
2001
Sławsk
(poniżej
Konina)
non
miano Coli
2002
1,0 km
non
miano Coli
2002
Sławsk
(poniżej
Konina)
non
miano Coli
1998
1998
1998
2000
non
non
non
Oczyszczalnia ścieków w
Żychlinie, gorzelnie Smaszew
i Gorzymiszew
Oczyszczalnie
ścieków w
Koninie, kanalizacja burzowa
Konina,
zlewnia
Powy,
oczyszczalnia w Sławsku
Oczyszczalnie w Tuliszkowie
i Żychlinie
Oczyszczalnie
ścieków w
Koninie, kanalizacja burzowa
Konina,
zlewnia
Powy,
oczyszczalnia w Sławsku
Tab 12. Stan czystości Powy i jej dopływów wg badań WIOŚ
Rok
Punkt
badania pomiarowy
1986
1987
1988
Klasa
Wskaźnik decydujacy Wskazywane
czystości
o klasie
zanieczyszczenia
wypadkowa
non
BZT5,
fosforany,
zawiesina
ogólna,
saprobowości
III
zawiesina
ogólna,
wskaźnik
saprobowości
III
Utlenialność,
BZT5,
fosforany, miano Coli,
źródło
30
GMINA TULISZKÓW
non
wskaźnik
saprobowości
utlenialność, fosforany,
zawiesina
ogólna,
saprobowości
ChZT-Mn,
fosfor
ogólny, miano Coli
ChZT-Mn,
fosfor
ogólny, miano Coli
ChZT-Mn,
fosfor Kopalnia
Węgla
ogólny, miano Coli
Brunatnego
„Adamów”
O/Władysławów
ChZT-Mn,
fosfor Kopalnia
Węgla
ogólny, miano Coli
Brunatnego
„Adamów”
O/Władysławów
ChZT-Mn,
fosfor Kopalnia
Węgla
ogólny, miano Coli
Brunatnego
„Adamów”
O/Władysławów
Fosfor ogólny, miano
Coli
miano Coli
non
miano Coli
Drążno
non
Holendry
(0,5)
Ujściowy
non
odcinek (0,3)
miano Coli
2001
Ujściowy
non
odcinek (0,3)
miano Coli
2002
Ujściowy
non
odcinek (0,3)
miano Coli
1992
1997
1997
1997
1997
Tarnowski
Młyn (13,3)
Piorunów
(8,6)
Paprotnia
(4,3)
non
Drążno
Holendry
(0,5)
non
1998
1999
1999
1999
1999
2000
non
non
non
Tarnowski
Młyn (13,3)
Piorunów
(8,6)
Paprotnia
(4,3)
non
miano Coli
Kopalnia
Węgla
Brunatnego
„Adamów”
O/Władysławów
Kopalnia
Węgla
Brunatnego
„Adamów”
O/Władysławów
Kopalnia
Węgla
Brunatnego
„Adamów”
O/Władysławów
Kopalnia
Węgla
Brunatnego
„Adamów”
O/Władysławów
Kopalnia
Węgla
Brunatnego
„Adamów”
O/Władysławów
Tab.13. Stan czystości Kanału Topiec
Rok
Punkt
badania pomiarowy
1999
1999
Piwonice
(0,5)
Trojanów
(0,5)
Klasa
Wskaźnik decydujacy o Wskazywane
czystości
klasie
zanieczyszczenia
wypadkowa
non
Substancje
biogenne,
miano Coli
non
Substancje
biogenne,
miano Coli
źródło
31
GMINA TULISZKÓW
2001
(1,3)
non
2002
Odcinek
ujściowy
non
Azot azotynowy, fosfor Oczyszczalnie
ścieków
ogólny
Saczyn,
Brzeziny,
Opatówek
(poprzez
Trojanówkę)
Azot
azotynowy, Oczyszczalnie
ścieków
mangan,
Saczyn,
Brzeziny,
Opatówek
(poprzez
Trojanówkę)
Tab.14. Stan czystości Pokrzywnicy
2.3.Działania administracyjne i właścicielskie w gminie
Ochrona przyrody
Północno-wschodnia część gminy jest włączona w obręb Złotogórskiego Obszaru
Chronionego Krajobrazu. Obszar Złotogórski zajmuje powierzchnię 310 km2. Obejmuje
swym zasięgiem teren trzech nadleśnictw. Większość obszaru znajduje się w Nadleśnictwie
Turek, fragmenty w nadleśnictwach Koło i Konin. Powierzchnia lasów państwowych
położonych w obrębie obszaru złotogórskiego wynosi 4540 ha. Obejmuje leśnictwa:
Brudzew, Zdrojki, Wrząca, Grzymiszew i Wyszyna. Ochroną objęto rzeźbę terenu części
wysoczyzny Tureckiej, subregionu Pagórków Złotogórskich. W obszarze znalazły się trzy
skupienia pagórków, mające tę samą genezę i jednakowy charakter rzeźby. Są to wzniesienia
o nazwach miejscowych: Góry Szadowskie, Karpaty i Złote Góry. Osiągają one najwyższe
na tym terenie wysokości bezwzględne i największe deniwelacje. Są to formy szczelinowe
powstałe
w
czasie
zlodowacenia
środkowopolskiego.
Zbudowane
są
z
łatwo
przepuszczalnych osadów piaszczysto – żwirowych, co przy głęboko zalegającym zwierciadle
wód gruntowych czyni je podatnymi na erozję. Dlatego też lasy porastające te pagórki mają
charakter glebochronny. Występują przede wszystkim na siedlisku dąbrowy świetlistej i
grądu ubogiego oraz boru mieszanego. Na południowych stokach Pagórków Złotogórskich
można spotkać fragmenty starych dąbrów świetlistych z występującymi w runie: bodziszkiem
czerwonym, dzwonkiem brzoskwiniolistnym, a na suchych miejscach – goździkiem
piaskowym. Na terenach położonych nieco niżej, sośnie towarzyszy intensywny podrost dębu
a w runie rosną rośliny lasów liściastych: narecznica samcza, kokoryczka wielokwiatowa,
przytulia leśna, kuklik zwisły. Najładniejsze lasy z odnawiającym się grądem znajdują się w
okolicy Tarnowskiego Młyna w leśnictwie Wyszyna oraz w okolicy Turku w leśnictwie
32
GMINA TULISZKÓW
Zdrojki. Przez środek obszaru przepływa rzeka Topiec, której liczne źródliska znajdują się w
lesie koło wsi Ruda oraz na gruntach prywatnych we wsiach: Jabłonna, Przyborów, Wyszyna
i Adamów. Są to typowe podstokowe źródła z wysiękami w gruncie żwirowym lub torfowożwirowym. Nisze źródliskowe są zwykle rozległe i osiągają głębokość do 4 m.
Na należących do obszaru chronionego krajobrazu obowiązują zakazy lokalizacji: obiektów
powodujących zanieczyszczenie wody, powietrza i gleby przemysłowych, w tym farm
bezściółkowych.
Na terenie gminy znajduje się 16 pomników przyrody. Ich opis zawiera Tabela15 . W obrębie
gminy położone są także użytki ekologiczne jednak w chwili obecnej nie posiadają
uregulowanego statusu prawnego.
Lp. Nazwa obiektu
1
2
3
4
Dąb
Grzymiszew
szypułkowy
Nadleśnictwo
(Qercus robur)
Turek
Dąb
Grzymiszew
szypułkowy
Nadleśnictwo
(Qercus robur)
Turek
Dąb
Piętno
szypułkowy
park
(Qercus robur)
zabytkowy
Jesion
wyniosły
(Fraxinus
excelsior)
5
6
Położenie
Piętno
utworzenia
własności
1969
Leśnictwo
Obwód pierśnicy: 580 cm
Grzymiszew
Wysokość: 22 m
Leśnictwo
Grzymiszew
Wysokość: 20 m
Skarb
Państwa
20 m
Skarb
Państwa
Wysokość: 20 m
Skarb
Państwa
Wysokość: 18 m
Skarb
Państwa
Wysokość: 15 m
1977
1978
1978
Opis
zabytkowy
Piętno
(Gleditschia
park
Tracanthos)
zabytkowy
Cyprysik
Grzymiszew
(Taxodium
Forma
park
Trójiglicznia
błotny
Rok
1978
1978
33
GMINA TULISZKÓW
distichium)
7
Klon
Grzymiszew
1978
srebrzystolistny
Skarb
Na wysokości 0,5 m
Państwa
rozgałęzia się w 14 odnóg o
(Acer
obwodzie od 50 do do 250
dasycarpum)
cm, wysokości 15 m,
średnica korony 30 m
8
Głaz narzutowy
Dryja
1980
Własność
Granit szary,
prywatna
średnioziarnisty
Obwód: 8,2 m
Wysokość: 2 m
9
Głaz narzutowy
Tarnowa
1980
Własność
Granit różowy,
prywatna
różnoziarnisty
Obwód 7 m, wysokość: 4
m
Obok 4 głazy o obwodzie
od 2 do 3 m
10
Dąb
Tuliszków
1983
Urząd Gminy
szypułkowy
i Miasta w
Wysokość: 25 m
(Qercus robur)
Tuliszkowie
„Dąb
Wolności”
11
Dąb
Wielopole
szypułkowy
(Dobrogoszcz)
1988
Własność
prywatna
Wysokość: 22 m
(Qercus robur)
12
Jałowiec
Średnica korony: 20 m
Kiszewy
pospolity
Własność
prywatna
Wysokość: 8 m
(Juniperus
communis)
13
Wawrzynek
Oddział 24
Stanowisko liczące około
wilczełyko
Leśnictwo
100 roślin na powierzchni
(Daphne
Wyszyna
0,6 ha
mezerum)
Obręb Turek
Nadleśnictwo
34
GMINA TULISZKÓW
Turek
14
15
Dąb
Oddział 211 a
szypułkowy
Zarządca:
Obwód na wysokości 1,3 m
Leśnictwo
Nadleśnictwo
–410 cm
(Qercus robur)
Tuliszków
Turek
Wysokość: ok. 20 m
Dąb
Oddział 202 d
Zarządca:
Obwód na wysokości 1,3 m
szypułkowy
Leśnictwo
Nadleśnictwo
– 378 cm
(Qercus robur)
Tuliszków
Turek
Wysokość: ok 19 m
16 Głaz narzutowy
Piętno
2001
2001
2001
Zarządca:
2 sztuki
grunt leśny
Nadleśnictwo
„Kamienie na
Leśnictwo
Turek
Desznie”
Imiełków
Tab.15. Pomniki przyrody na terenie gminy Tuliszków
Gospodarka wodno-ściekowa
Gmina jest w całości zwodociągowania (długość czynnej sieci rozdzielczej bez
przyłączy wynosi 144,8 km). W roku 2003 dostarczono mieszkańcom 259,8 tys. m3 wody.
Wybudowano18,3 km czynnej sieci sanitarnej (bez przykanalików) i planuje się jej dalszą
rozbudowę.
W 1997 r. w Tuliszkowie oddano do użytku mechaniczno-biologiczną oczyszczalnię ścieków
typu SBR o wydajności 580 m3/dobę. W czasie eksploatacji stwierdzono brak tlenu do
należytego funkcjonowania oczyszczalni, w wyniku tego w roku 2000 wykonano
modernizację. Oczyszczalnia została oddana do eksploatacji w 2001 r. Zgodnie z
pozwoleniem wodno-prawnym nr RLŚ 6223/46/00 z dnia 09.01.2000r. przepustowość
oczyszczalni wynosi 560,0 m3/d. W skład oczyszczalni ścieków wchodzą następujące
urządzenia :
-
krata (ścieki z miasta),
-
punkt zlewny,
-
zbiornik uśredniający napowietrzany o pojemności 50m3,
-
pompownia główna o pojemności czynnej 2,3 m3 wyposażona w dwie pompy
zatapialne,
-
dwa reaktory sekwencyjne SBR o objętości całkowitej 360 m3 każdy,
-
komora kontaktowa do dezynfekcji ścieków oczyszczonych o pojemności czynnej 36
m3.
GMINA TULISZKÓW
35
-
krata (ścieki dowożone),
-
zbiornik uśredniający,
-
zagęszczacz, pompownia osadu,
-
budynek wielofunkcyjny,
-
pompownia do odwadniania osadu
-
agregat prądotwórczy
-
zbiornik PIX
-
zbiornik podchlorynu sodu
-
kompostownik dwukomorowy o pojemności całkowitej 34m3. Zrzut ścieków
oczyszczonych następuje do rzeki Pokrzywnicy w km 1+500.
Gospodarka odpadami
W
roku 1997 gmina przystąpiła do Związku Komunalnego „Czyste Miasto, Czysta
Gmina” i wzięła udział w budowie składowiska odpadów w miejscowości Prażuchy (gmina
Ceków). Jest to nowoczesne składowisko, gdzie prowadzona jest segregacja odpadów.
Związek posiada plan gospodarki odpadami komunalnymi w rejonie swego działania – w tym
dla gminy Tuliszków. Celem tego powołanego w 1989 roku Związku jest realizacja programu
gospodarki odpadami w miastach i gminach należących do Związku, w tym wybudowanie,
uruchomienie i eksploatacja Zakładu Utylizacji i Unieszkodliwiania Odpadów w Prażuchach
Nowych gm. Ceków Kolonia, pow. kaliski (23 km od Turku).
Do Związku należy 6 miast i 16 gmin wiejskich administracyjnie przynależnych do woj.
wielkopolskiego i woj. łódzkiego. Z terenu woj. łódzkiego są to: miasto Sieradz, miasto i
gmina Warta oraz gminy Goszczanów i Wróblew. Z terenu woj. wielkopolskiego są to: Kalisz
i Turek, dwie gminy miejsko-wiejskie Dobra, Tuliszków oraz 11 gmin wiejskich: Blizanów,
Ceków Kolonia, Gołuchów, Mycielin, Lisków, Godziesze Wielkie, Koźminek, Brzeziny,
Kawęczyn, Malanów, Opatówek. Związek obejmuje obszar zamieszkały przez ok. 310 tys.
osób.
Gospodarka odpadami w miastach i gminach należących do Związku realizowana jest
dwutorowo:
-
przez gminy należące do Związku, które organizują: system gromadzenia odpadów na
swoim terenie, w tym selektywną zbiórkę odpadów o cechach surowców wtórnych i
odpadów organicznych zebranych selektywnie, odbiór i wywóz odpadów od wytwórców
-
przez Związek Komunalny Gmin „Czyste Miasto, Czysta Gmina”.
36
GMINA TULISZKÓW
Na terenie miasta funkcjonuje zorganizowany system gospodarki odpadami. Odpady
gromadzone są w workach foliowych (110l) i odbierane przez ZGKiM w Tuliszkowie i
wywożone są na gminne składowisko. System ten mniej sprawnie funkcjonuje w pozostałych
miejscowościach gminy. Składowisko o pojemności 100,0 tys. m3 i o powierzchni 2,42 ha w
m. Krępa wybudowane zostało w 1982 r.
Według danych Urzędu Miasta i Gminy w ciągu miesiąca wywozi się od ludności na
składowisko – 109 m3 odpadów komunalnych. Z pozostałych źródeł (obiekty gospodarcze,
obiekty infrastruktury, tereny otwarte) na ww. składowisko trafia jeszcze w ciągu miesiąca
ok. 80 m3 odpadów.
Obsługą w zakresie gromadzenia i odbioru odpadów komunalnych obecnie objętych jest 40%
mieszkańców. Do gromadzenia odpadów w gospodarstwach indywidualnych stosowane są
pojemniki o pojemności 110 l w ilości 850 szt. oraz worki z tworzywa sztucznego. Wg
szacunków ZGKiM w skali roku z terenu miasta i gminy usuwanych jest w sposób
zorganizowany średnio 3500 - 4000 m3 odpadów.
Wdrażany jest system selektywnej zbiórki odpadów komunalnych. Na terenie miasta zbiórka
odbywa się za pomocą systemu trzech kontenerów ustawionych w trzech punktach.
Zorganizowanym wywozem odpadów komunalnych na terenie miasta i gminy zajmuje się
ww. Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Tuliszkowie. Ponadto mieszkańcy
gminy usuwają odpady komunalne we własnym zakresie poprzez wywóz ich na gminne
wysypisko odpadów.
Zgodnie z danymi Związku Komunalnego na terenie gminy w 2002 r zebrano 248,0 Mg
odpadów. Jednostkowa roczna wartość zbiórki na 1 mieszkańca wyniosła w 2002 r 23,2
kg/M.
Oczyszczalnia Ścieków w Tuliszkowie wytworzyła w 2003 roku 35 Mg s. M. Osadów
ściekowych. Są one przekazywane w systemie miesięcznym do Oczyszczalni Ścieków w
Turku.
Służby gminne sukcesywnie porządkują miejsca nielegalnego nagromadzenia odpadów.
Zezwolenie na odbiór odpadów komunalnych posiada Zakład Gospodarki Komunalnej i
Mieszkaniowej
w
Tuliszkowie.
Prowadzi
on
również
ewidencje
zbiorników
bezodpływowych.
Działania właścicielskie
Gmina sukcesywnie przeprowadza modernizacje budynków publicznych, których jest
właścicielem. Zaawansowanie prac przedstawia Tabela 16.
GMINA TULISZKÓW
Władze
gminy
sukcesywnie
w
miarę
posiadanych
środków
37
przeprowadzają
termomodernizację budynków należących do gminy.
Edukacja ekologiczna
Działania z zakresu edukacji ekologicznej są prowadzone przez szkoły działające na
terenie gminy w ramach zadań własnych. Młodzież i dzieci uczestniczą w corocznej akcji
„Sprzątanie świata” oraz organizują samodzielnie imprezy promujące zagadnienia związane z
ochrona środowiska. Działalność edukacyjną rozpoczął Związek Komunalny „Czyste Miasto,
Czysta Gmina”. Przeprowadzono już część z zaplanowanych szkoleń dla koordynatorów i
nauczycieli. Zorganizowano się ponadto Ogólnopolski Rajd Ekologiczny.
GMINA TULISZKÓW
38
3. TREŚCI DOKUMENTÓW PROGRAMOWYCH WYŻSZEGO RZĘDU ISTOTNE
DLA GMINY TULISZKÓW
3.1. Krajowe dokumenty programowe
3.1.1. Polityka ekologiczna państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata
2007-2010
Aktualnie obowiązujący dokument nosi tytuł „Polityka ekologiczna państwa na lata
2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010”, który został przyjęty przez
Rząd w grudniu 2002 r. i zaakceptowany przez Sejm w drodze uchwały 08.05 2003 r. Obecna
Polityka ekologiczna stanowi aktualizację i uszczegółowienie długookresowej „II Polityki
ekologicznej państwa”, przede wszystkim w nawiązaniu do priorytetowych kierunków
działania określonych w VI Programie działań Unii Europejskiej w dziedzinie środowiska.
Nie narusza ona również ustaleń „Programu wykonawczego do II Polityki ekologicznej
państwa na lata 2002-2010”, który jest dokumentem o charakterze operacyjnym tj.
wskazującym wykonawców i terminy realizacji konkretnych zadań lub pakietów zadań,
przewidzianych do realizacji, zgodnie z polityką ekologiczną naszego państwa w latach 20022010, a także szacującym niezbędne nakłady i źródła ich finansowania.
Nowa Polityka ekologiczna państwa eksponuje cele i działania o charakterze systemowym,
wśród których wyróżnia włączenie aspektów ekologicznych do polityk sektorowych, a
zwłaszcza do energetyki, przemysłu, transportu,, gospodarki komunalnej i budownictwa,
rolnictwa, leśnictwa, turystyki. Inny przejaw podejścia systemowego to dążenie do
aktywizacji rynku do działań na rzecz środowiska, powiązane z wprowadzaniem
mechanizmów ekonomicznych i finansowych. Dokument dostrzega również rolę sprawnych
instytucji ochrony środowiska w powiązaniu z zapewnieniem udziału społeczeństwa, co łączy
się z edukacją ekologiczną i dostępem do informacji. Z punktu widzenia kompetencji gminy
ważnym aspektem systemowym jest ekologizacja planowania przestrzennego i użytkowania
terenu. Polityka ekologiczna na lata 2003-2006 wyróżnia cztery obszary priorytetowe.
Pierwszy z nich to ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne użytkowanie zasobów
przyrody. W tej części omawia się zasady ochrony przyrody i krajobrazu z uwzględnieniem
lasów i gleb, zasobów kopalin i wód podziemnych. Znajdują się tu również zapisy dotyczące
biotechnologii i organizmów modyfikowanych genetycznie.
GMINA TULISZKÓW
39
Drugi z priorytetów obejmuje zrównoważone wykorzystanie surowców, materiałów, wody i
energii. Jako pierwsze zagadnienie wymienia się tu materiałochłonność, wodochłonność,
energochłonność i odpadowość gospodarki. Na tym tle rozpatruje się wykorzystanie energii
odnawialnej oraz kształtowanie stosunków wodnych i ochronę przed powodzią.
Jakość poszczególnych elementów środowiska rozpatruje się w powiązaniu z zagrożeniami
dla zdrowia oraz bezpieczeństwem ekologicznym. Obok kolejno rozpatrywanych elementów,
tej części wyodrębnione zostały zagrożenia dla człowieka i środowiska wywoływane przez
chemikalia i poważne awarie przemysłowe.
Ostatni z priorytetów to przeciwdziałanie zmianom klimatu. To zagadnienie wyraźnie zyskuje
na znaczeniu w konsekwencji ustaleń kolejnych protokołów do konwencji o ochronie klimatu.
Przedstawiony zarys nie pretenduje do wyczerpującego omówienia zagadnień ujętych w
polityce ekologicznej. Zasygnalizowane zostały tu jedynie najważniejsze elementy zawarte w
tym dokumencie, który jest dostępny na stronach internetowych Ministerstwa Środowiska 5.
Oczywiście gminy są adresatem tylko niektórych treści Polityki. Poniżej przedstawiono
zestaw działań w obrębie poszczególnych priorytetów, które dotyczą samorządu gminnego.
Aktywizacja rynku do działań na rzecz środowiska
-
Preferowanie przy zakupach towarów oraz usług przez administrację rządową i
samorządową tych produktów, które mają proekologiczny charakter – lista towarów i
usług miała być opracowana w 2003 roku.
-
Zawarcie w każdym przetargu organizowanym przez administrację rządową i
samorządową wymogów ekologicznych.
-
Wspieranie powstawania i zachowania tzw. „zielonych” miejsc pracy – w 2003 roku
miał powstać program zawierający mechanizm finansowego i eksperckiego wspierania
władz samorządowych. Wsparcie nastąpi po przedstawieniu konkretnego programu
tworzenia zielonych miejsc pracy.
Mechanizmy ekonomiczne i systemy finansowania
-
Wdrożenie mechanizmów preferencyjnego finansowania ekologicznych inwestycji
ochronnych w gospodarstwach domowych, polegających przede wszystkim na
preferencjach kredytowych i fiskalnych dla tych gospodarstw, które we własnym zakresie
podejmować będą odpowiednie inwestycje ochronne np. budowa domowych oczyszczalni
ścieków, modernizacja systemów ogrzewania, termomodernizacja, itp.
5
www.mos.gov.pl/1materialy_informacyjne/raporty_opracowania/polityka_ekologiczna_2003_2006.pdf
GMINA TULISZKÓW
40
Wzmocnienie instytucjonalne
-
Wzmocnienie etatowe komórek ochrony środowiska i gospodarki wodnej na szczeblu
centralnym, regionalnym (zlewniowym), wojewódzkim, powiatowym i gminnym (20032004).
Udział społeczeństwa. Edukacja ekologiczna, dostęp do informacji i poszerzanie dialogu
społecznego
-
Utworzenie w urzędach administracji publicznej systemu udostępniania informacji o
środowisku spełniającego wymagania ustawy – Prawo ochrony środowiska (do 2005 r.)
-
Opracowanie i wdrożenie, w oparciu o publiczne rejestry, interaktywnych baz danych
o środowisku w postaci elektronicznej, dostępnych za pośrednictwem Internetu (do 2005
r.)
-
Realizacja przewidzianych prawem obowiązków w zakresie zapewniania społecznego
udziału w procedurach oceny oddziaływania na środowisko przedsięwzięć, planów i
programów (praca ciągła)
-
Realizacja prezentacji o treściach ekologicznych w ramach oferty programowej
środków przekazu oraz instytucji kultury i wypoczynku (praca ciągła)
Ekologizacja planowania przestrzennego i użytkowania terenu
-
Zweryfikowanie istniejących lub opracowanie nowych, miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego w celu uwzględnienia w tych planach wymagań
wynikających ze znowelizowanych przepisów, a także z treści polityki ekologicznej
państwa oraz programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym (od
2003 r. sukcesywnie)
Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne użytkowanie zasobów przyrody
-
Wzmocnienie etatowe i techniczne komórek organizacyjnych do spraw ochrony
przyrody w jednostkach samorządu terytorialnego
-
Zapewnienie lasom i zadrzewieniom właściwego znaczenia w planowaniu
przestrzennym, w tym w kształtowaniu granicy polno-leśnej i ochronie krajobrazu (cele
średniookresowe do 2010 r.)
Jakość wód
-
Modernizacja, rozbudowa i budowa systemów kanalizacji zbiorczej i oczyszczalni
ścieków w aglomeracjach o RLM>2000 (sukcesywnie do 2010 r.)
-
Ograniczenie zanieczyszczeń azotowych pochodzących z rolnictwa (głównie: budowa
nowoczesnych stanowisk do składowania obornika i zbiorników na gnojówkę w
gospodarstwach rolnych) (sukcesywnie do 2010 r.)
41
GMINA TULISZKÓW
Oddziaływanie hałasu
-
Wprowadzenie do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
zapisów poświęconych ochronie przed hałasem, z wyznaczeniem stref ograniczonego
użytkowania wokół lotnisk, terenów przemysłowych oraz głównych dróg i linii
kolejowych wszędzie tam, gdzie przekraczany jest równoważny poziom hałasu
wynoszący 55 dB w porze nocnej (cel średniookresowy do osiągnięcia przed 2010 r.)
3.1.2. Program wykonawczy do II Polityki ekologicznej państwa na lata 2002-2010
„Program” precyzuje w formie zadań (inwestycyjnych i pozainwestycyjnych), cele
ustalone w „II Polityce ekologicznej państwa”. Planowane przedsięwzięcia podzielone zostały
na następujące grupy: racjonalne użytkowanie zasobów naturalnych, poprawa jakości
środowiska, bezpieczeństwo ekologiczne, ochrona przyrody i różnorodności biologicznej oraz
działania horyzontalne. W niniejszym omówieniu przedstawiono te spośród zadań, które
dotyczą gminy jako jednostki samorządu terytorialnego, samorządu lokalnego lub właściciela
terenu.
Zadania, za które odpowiedzialne są jednostki samorządu terytorialnego, w tym gminy
przedstawia Tabela 16:
Cel
Zadanie
Typ
Termin
realizacji
POPRAWA JAKOŚCI ŚRODOWISKA
Ochrona wód
Modernizacja stacji uzdatniania wody zgodnie z
przeds.
wymogami nowych przepisów
inwest.
Modernizacja, rozbudowa, i budowa systemów
Ochrona wód
kanalizacji zbiorczej w aglomeracjach o równoważnej
liczbie mieszkańców powyżej 2000
Budowa, rozbudowa i modernizacja oczyszczalni
Ochrona wód
ścieków w aglomeracjach o równoważnej liczbie
mieszkańców powyżej 2000
przeds.
inwest.
przeds.
inwest..
2002-2003
2002-2010
2002-2010
42
GMINA TULISZKÓW
Ograniczenie zanieczyszczeń azotowych
Ochrona wód
pochodzących z rolnictwa (głównie: budowa
przeds.
nowoczesnych stanowisk do składowania obornika i
inwest.
2002-2010
zbiorników na gnojówkę w gospodarstwach rolnych
DZIAŁANIA HORYZONTALNE
Zweryfikowanie dotychczasowych lub opracowanie
nowych, miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego z uwzględnieniem wymagań ochrony
środowiska, w pierwszej kolejności dla obszarów, w
przeds.
przypadku których obowiązujące dotychczas plany
pozainwest.
2002-2005
zostały uchwalone przed wejściem w życie ustawy o
zagosp. przestrz. z 1994 r. i które tracą moc z końcem
2002 lub 2003 r.
Utworzenie w urzędach administracji publicznej
systemów gromadzenia i upowszechniania informacji
o środowisku i jego ochronie, w tym stworzenie
systemu elektronicznych baz danych z tego zakresu,
posiadających strukturę pozwalającą na szerokie
przeds.
pozainwest.
2002-2005
udostępnianie zgromadzonych informacji i dającą
możliwość prowadzenia konsultacji ze
społeczeństwem
Tabela 16 Zadania zawarte w „Program wykonawczy do II Polityki ekologicznej państwa na
lata 2002-2010...”, za które odpowiedzialne są jednostki samorządu terytorialnego.
Zadania, w których gmina jest stroną współpracującą (jako samorząd lub właściciel
terenu) przedstawia Tabela 17.
43
GMINA TULISZKÓW
Cel
Zadanie
Typ
Termin
realizacji
RACJONALNE UŻYTKOWANIE ZASOBÓW NATURALNYCH
Racjonalna
Realizacja programu ochrony ekosystemów leśnych i
eksploatacja
różnorodności biologicznej w lasach (łącznie 16 zadań
lasów
Racjonalna
eksploatacja
lasów
szczegółowych)
przeds.
pozainw
Zalesienia gruntów wyłączonych z użytkowania
przeds.
rolniczego
inwest.
2002-2010
2002-2010
Przygotowanie podstaw do rozszerzenia zakresu
Racjonalna
eksploatacja
lasów
zalesień:
- weryfikacja klasyfikacji gruntów;
-ustalenie lokalizacji zalesień i zadrzewień w
przeds.
pozainw.
2002-2004
miejscowych planach zagospodarowania
przestrzennego
POPRAWA JAKOŚCI ŚRODOWISKA
Opracowanie powiatowych programów rekultywacji i
Ochrona gleb
zalesiania zdegradowanych gleb na obszarach
użytkowanych rolniczo
Realizacja programu rekultywacji gleb
Ochrona gleb
zdegradowanych na obszarach rolniczego użytkowania,
w tym ich zalesianie
przeds.
praca
pozainw
ciągła
przeds.
inwest.
2003-2010
Kompleksowa rekultywacja starych składowisk i
terenów przemysłowych, w tym ich zadrzewienie,
Ochrona gleb
zakrzewienie i zalesienie, zgodnie z docelowym
przeds.
przeznaczeniem terenu, określonym w studiach
inwest.
2003-2010
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego
Przygotowanie i wdrożenie opracowań kierunkowych
na ograniczenie zrzutu ładunku zanieczyszczeń ze
Ochrona wód
ściekami komunalnymi o 50 % i ściekami
przemysłowymi o 30%
-wdrożenie katastru wodnego
2002-2010
przeds.
pozainw
(sukcesyw
nie)
2002-2006
44
GMINA TULISZKÓW
-opracowanie warunków korzystania z wód regionów
2002-2010
wodnych
-opracowanie i wdrożenie programów działań na rzecz
2002-2010
ograniczenia spływu zanieczyszczeń azotowych ze
(programy
źródeł rolniczych
do 2003)
Opracowanie technologii i projektów linii
Gospodarowanie
odpadami
technologicznych kompostowania o wydajności 10, 30
i 50 tys. t/rok oraz systemu dwupojemnikowej zbiórki
odpadów domowych i ich dostarczania do
przeds.
inwest.
2002-2006
kompostowni
Wybudowanie sieci kompostowni o zdolności
Gospodarowanie przerobowej 10, 30 i 50 tys. t/rok oraz zorganizowanie
odpadami
systemu dwupojemnikowej zbiórki odpadów
przeds.
inwest.
2002-2010
domowych i ich dostarczania do kompostowni
Budowa, modernizacja, rekultywacja składowisk
Gospodarowanie odpadów komunalnych i przemysłowych ( nie
odpadami
niebezpiecznych) oraz rekultywacja składowisk
przeds.
inwest.
2002-2010
wyłączonych z eksploatacji
Sporządzenie krajowego, wojewódzkich, powiatowych,
Gospodarowanie
odpadami
gminnych planów gospodarowania odpadami (w tym
odpadami niebezpiecznymi)
-aktualizacja ww. planów oraz sporządzenie
przeds.
pozainw.
2002-2004
sprawozdań z ich realizacji
OCHRONA PRZYRODY I RÓŻNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ
Przyjęcie krajowej strategii ochrony różnorodności
biologicznej i włączenie jej ustaleń do sektorowych
programów zrównoważonego rozwoju oraz do
przeds.
pozainw.
2002-2004
regionalnych i lokalnych programów ochrony
Renaturalizacja zniszczonych, cennych ekosystemów i
przeds.
praca
siedlisk przyrodniczych, szczególnie wodno-błotnych
pozainw.
ciągła
przeds.
praca
pozainw.
ciągła
Ochrona dolin rzecznych oraz innych ważnych
korytarzy ekologicznych
45
GMINA TULISZKÓW
Kontrola pozyskiwanych zasobów przyrodniczych z
ich naturalnych siedlisk
Działania na rzecz utrzymania tradycyjnego,
urozmaiconego krajobrazu rolniczego
Zachowanie tradycyjnych praktyk gospodarczych na
terenach przyrodniczo cennych
przeds.
praca
pozainw.
ciągła
przeds.
praca
pozainw.
ciągła
przeds.
praca
pozainw.
ciągła
przeds.
praca
pozainw.
ciągła
przeds.
praca
pozainw.
ciągła
Prawne i finansowe wspieranie form rolnictwa
stosujących metody produkcji nie naruszające
równowagi przyrodniczej, przede wszystkim rolnictwa
ekologicznego i zintegrowanego
Działania na rzecz wzrostu świadomości ekologicznej
społeczności lokalnych oraz władz szczebla lokalnego,
poprawa komunikacji społecznej w zakresie
zrozumienia celów ochrony przyrody i różnorodności
biologicznej
DZIAŁANIA HORYZONTALNE
Wzmocnienie etatowe technicznego służb ochrony
środowiska i gospodarki wodnej na szczeblu
wojewódzkim oraz regionalnym (zlewniowym),
przeds.
pozainw.
2002-2004
powiatowym i gminnym
Zakup wyposażenia dla służb ochrony środowiska
przeds.
inwest
2002-2004
Stałe podejmowanie działań informacyjnych,
promocyjnych i edukacyjnych w formie audycji i
publikacji w środkach masowego przekazu, kursów,
szkoleń, wystaw, konkursów i zajęć plenerowych oraz
przeds.
praca
pozainw.
ciągła
imprez masowych
Tab.17.Zadania zawarte w „Program wykonawczy do II Polityki ekologicznej państwa na lata
2002-2010”w których gmina jest stroną współpracującą (jako samorząd lub właściciel terenu)
46
GMINA TULISZKÓW
3.1.3. Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych
Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych zgodnie z zapisami ustawy
Prawo wodne określa wykazy:
- aglomeracji, które powinny być wyposażone – w terminach ustalonych w art. 208 – w
systemy
kanalizacji
zbiorczej
i
oczyszczalnie
ścieków
oraz
wielkość
ładunków
zanieczyszczeń biodegradowalnych z tych aglomeracji koniecznych do usunięcia;
- przedsięwzięć w zakresie budowy i modernizacji zbiorczych sieci kanalizacyjnych oraz
oczyszczalni ścieków komunalnych oraz terminy ich realizacji.
Gmina Tuliszków została ujęta w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych
w związku z inwestycjami w zakresie gospodarki wodno-ściekowej i rozbudową systemu
kanalizacyjnego.
GMINA TULISZKÓW
47
3.2. Regionalne dokumenty programowe
3.2.1. Strategia rozwoju województwa wielkopolskiego
Jest to zasadniczy dokument kierunkowy dotyczący rozwoju regionalnego, którego
zapisy powinny stanowić ważny punkt odniesienia dla dokumentów programowych o zasięgu
lokalnym. Strategia przedstawia zagadnienia ochrony środowiska w ujęciu sektorowym tj.,
według form aktywności człowieka, czyli mieszkalnictwo i ład przestrzenny, rolnictwo,
przemysł i energetyka, ochrona przyrody i leśnictwo oraz rekreacja i turystyka.
W dalszej części zostały przedstawione te spośród działań kierunkowych w wyróżnionych
sektorach, w których powinny uczestniczyć władze gminy.
MIESZKALNICTWO I ŁAD PRZESTRZENNY
Polepszenie jakości wody pitnej
Modernizacja istniejących stacji uzdatniania wody i przesyłu wody pitnej pozwalające
na osiągnięcie parametrów zgodnych ze standardami Unii Europejskiej oraz budowa nowych
ujęć wody pitnej dla pozostałych jednostek osadniczych.
Jednostki realizujące: przedsiębiorstwa eksploatujące wodociągi, władze gminne, służby
wojewody.
Uporządkowanie gospodarki ściekowej
Zweryfikowanie spodziewanej ilości i obciążenia ścieków, które będą dostarczane do
poszczególnych oczyszczalni z uwzględnieniem:
–
trwałych tendencji kształtujących ilość i jakość ścieków przypadających na
mieszkańca,
–
perspektywy włączenia do sieci dzielnic peryferyjnych i sąsiadujących miejscowości,
–
modernizacji kanalizacji przez dostosowanie przekrojów kolektorów do realnych
potrzeb i zabezpieczenie kolektorów przed dopływem wód gruntowych,
–
eliminowania przelewów burzowych na rzecz zbiorników przechwytujących wodę
deszczową i odprowadzających ją do środowiska w sposób kontrolowany.
Jednostki realizujące: władze gminne, przedsiębiorstwa zajmujące się gospodarką ściekową,
służby wojewody i starostów.
48
GMINA TULISZKÓW
Rozbudowa sieci kanalizacyjnych w celu dociążenia istniejących oczyszczalni
ścieków. Modernizacja kolektorów zmierzająca do wyeliminowania nieszczelności i przenikania
wód gruntowych do kanalizacji.
Jednostki realizujące: władze gminne, jednostki organizacyjne zajmujące się gospodarką
ściekową.
Ochrona powietrza
Eliminowanie węgla jako paliwa w lokalnych kotłowniach i w gospodarstwach
domowych, na rzecz paliw niskoemisyjnych i energii elektrycznej.
Jednostki realizujące: władze gminne, jednostki organizacyjne eksploatujące kotły węglowe,
służby starostów, właściciele budynków i mieszkań.
Eliminowanie wtórnego unosu pyłu w jednostkach osadniczych przez trwałe
utrzymywanie zwartej pokrywy roślinnej (np. skwery) na powierzchniach biologicznie
czynnych oraz przez należyte utrzymywanie porządku na powierzchniach uszczelnionych.
Jednostki realizujące: służby gminne.
Ochrona powierzchni ziemi, planowanie przestrzenne
Przeciwdziałanie
nieuzasadnionemu
wzrostowi
powierzchni
uszczelnionej
i
redukowaniu powierzchni biologicznie czynnej poprzez ustanowienie rygorów w planach
zagospodarowania przestrzennego, rozważenie możliwości wprowadzenia opłat lokalnych od
będącej w posiadaniu powierzchni uszczelnionej.
Jednostki realizujące: organa gmin oraz samorząd województwa.
Zwiększanie koncentracji zabudowy na terenach wiejskich w celu obniżenia kosztów
infrastruktury komunalnej.
Jednostki realizujące: organa gmin.
Problematyka odpadów
Wdrożenie ponadlokalnych (międzygminnych, powiatowych i ponadpowiatowych o
zasięgu dowozu do 40-50 km) systemów wykorzystania i unieszkodliwiania odpadów
komunalnych z uwzględnieniem właściwego postępowania z odpadami niebezpiecznymi, w
tym zawierającymi substancje toksyczne – na przykład program „Czyste miasto, czysta
gmina”.
Jednostki realizujące: władze gmin i powiatów.
ROLNICTWO
Wdrożenie i upowszechnienie dobrej praktyki rolniczej Kodeksu (KDPR). Jest to
naczelny kierunek działań w rolnictwie, gdyż stopień jego realizacji będzie decydował o
GMINA TULISZKÓW
49
łącznym wpływie rolnictwa na środowisko i poszczególne jego elementy przyrodnicze.
Wdrażanie dobrej praktyki rolniczej musi uwzględniać zastosowanie następujących
instrumentów:
–
edukacyjne – poprzez włączenie KDPR do programów szkół rolniczych różnych
szczebli, szkoleń i doskonalenia zawodowego;
–
ekonomiczne – zróżnicowane formy finansowego wspierania dobrych praktyk
rolniczych;
–
administracyjne – skuteczne egzekwowanie zapisów prawnych regulujących
oddziaływanie rolnictwa na środowisko.
Jednostki realizujące: rolnicy, Wielkopolski Ośrodek Doskonalenia Rolniczego, jednostki
naukowo-dydaktyczne Akademii Rolniczej, szkoły rolnicze, związki producentów rolnych,
rolnicze związki zawodowe, Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa, służby wojewody i
starostów.
Ochrona wód
Rozbudowa sieci kanalizacyjnych pozwalająca dociążyć istniejące oczyszczalnie ścieków.
Jednostki realizujące: władze gminne, jednostki organizacyjne prowadzące gospodarkę ściekową.
Budowa oczyszczalni wraz z kanalizacją obejmujących powyżej 2000 RLM z jednej
lub kilku jednostek osadniczych.
Jednostki realizujące: władze gmin, służby starostów.
Wprowadzanie indywidualnych systemów oczyszczania dla zabudowy rozproszonej i
odosobnionych obiektów.
Jednostki realizujące: rolnicy, władze gminne, służby starostów.
Ochrona i wprowadzenie barier biogeochemicznych w postaci pasów zadrzewień
śródpolnych oraz pasm łąk i trwałej roślinności w położeniach, gdzie woda gruntowa jest w
zasięgu systemów korzeniowych, a także „oczek wodnych” i obniżeń bezodpływowych z
roślinnością spontaniczną. Dążenie do uzyskania ok. 4% udziału takich biotopów wśród
użytków rolnych.
Jednostki realizujące: właściciele gruntów, władze gminne, Agencja Własności Rolnej Skarbu
Państwa, Wielkopolski Ośrodek Doskonalenia Rolniczego, Zakład Badań Środowiska
Rolniczego i Leśnego PAN.
Rozwijanie małej retencji, zwłaszcza na wysoczyznach i w celu budowy deszczowni
na terenach o intensywnej produkcji roślinnej, z uwzględnieniem wymogów ochrony
biotopów wilgotnych i podmokłych.
GMINA TULISZKÓW
50
Jednostki realizujące: władze samorządowe województwa, powiatów i gmin, Wojewódzki
Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych, właściciele gruntów.
Ochrona gruntów
Zalesienie gruntów marginalnych, nieprzydatnych do produkcji rolniczej.
Jednostki realizujące: właściciele gruntów, organa gmin, służby starostów, nadleśnictwa.
Zminimalizowanie powierzchni gruntów rolnych o wysokich klasach bonitacyjnych,
która będzie wyłączona z produkcji i przeznaczona na inne cele.
Jednostki realizujące: organa gmin.
Ochrona i wprowadzanie zadrzewień i zakrzewień śródpolnych oraz przydrożnych
spełniających rolę przeciwerozyjną.
Jednostki realizujące: władze gminne, właściciele gruntów, administratorzy dróg, Agencja
Własności Rolnej Skarbu Państwa, Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, Zakład
Badań Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN.
Ochrona przyrody
Inwentaryzacja potencjalnych użytków ekologicznych, ustanawianie ich przez
uwzględnianie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego oraz w rejestrze
gruntów.
Jednostki realizujące: władze gmin, właściciele gruntów.
TRANSPORT
Ochrona powietrza i ochrona przed hałasem
Budowa ekranów akustycznych w miejscach wysokiej uciążliwości hałasu
komunikacyjnego dla mieszkańców.
Jednostki realizujące: władze samorządowe województwa, powiatów i gmin.
REKREACJA I TURYSTYKA
Ochrona powierzchni ziemi i ład przestrzenny
Wyznaczanie nowych terenów pod budownictwo rekreacyjne, tam gdzie to możliwe,
w sąsiedztwie istniejących jednostek osadniczych i przy uwzględnieniu:
–
przeznaczania pod kompleksy zabudowy rekreacyjnej tylko gruntów słabych i najsłabszych,
–
dostosowania wielkości kompleksów zabudowy do pojemności rekreacyjnej terenu i
przewidywanej penetracji rekreantów,
–
jednoczesnej budowy sieci kanalizacyjnej odprowadzającej ścieki do oczyszczalni,
bądź przejściowo do jednego lub kilku zbiorników bezodpływowych w obrębie
każdego kompleksu zabudowy rekreacyjnej,
51
GMINA TULISZKÓW
–
położenia zabudowy poza dnami rynien jeziornych i ich zboczami w odległości do 100
m od linii brzegowej jezior.
Jednostki realizujące: władze gminne, służby starostów i wojewody.
Stymulowanie zachowania możliwie dużego udziału powierzchni biologicznie czynnej
na terenach rekreacyjnych.
Jednostki realizujące: organa gmin i powiatów.
Ochrona walorów przyrodniczych
„Koncentrowanie” ruchu turystycznego i penetracji rekreacyjnej na obszarach o
wysokich walorach przyrodniczych, w tym zwłaszcza na terenach chronionych i w lasach
poprzez odpowiednie wytyczenie i urządzenie szlaków turystycznych, ścieżek dydaktycznych
i miejsc odpoczynku, a także przez skuteczne egzekwowanie przepisów porządkowych.
Jednostki realizujące: Zarząd Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego,
dyrekcje Wielkopolskiego i Drawieńskiego Parku Narodowego, nadleśnictwa, władze
samorządowe województwa i gmin, służby wojewody.
OCHRONA PRZYRODY I LEŚNICTWO
Utworzenie
obszarów
chronionego
krajobrazu
obejmujące
ciągi
biotopów
podmokłych i wilgotnych w dnach dolin rzecznych.
Jednostki realizujące: służby wojewody, władze zainteresowanych gmin, samorząd
województwa.
Uznawanie za użytki ekologiczne i zespoły przyrodniczo-krajobrazowe istniejących
jeszcze pozostałości ekosystemów i cennych fragmentów krajobrazu na terenach rolniczych i
leśnych.
Jednostki realizujące: władze gmin, nadleśnictwa.
Wyznaczanie granicy polno-leśnej na gruntach nie będących własnością skarbu
państwa w taki sposób, aby lasy tworzyły możliwie zwarte kompleksy.
Jednostki realizujące: władze gmin, służby starostów, nadleśnictwa.
3.2.2. Wojewódzki Program Ochrony Środowiska dla województwa wielkopolskiego na lata
2003 – 2006
Gmina Tuliszków nie znalazła się tabelach działań zawartych w Programie dla
województwa.
GMINA TULISZKÓW
52
3.2.3. Priorytety WFOŚiGW
W tym rozdziale przedstawiono te spośród przedsięwzięć priorytetowych Wojewódzkiego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu na rok 2004, które mogą
wystąpić na terenach wiejskich i w małych miastach.
Nadrzędnym priorytetem Funduszu jest wspieranie przedsięwzięć dofinansowanych ze
środków Unii Europejskiej.
A.
Ochrona wód i gospodarka wodna, zgodnie z Krajowym Programem Oczyszczania
Ścieków.
1. Dociążenie istniejących i realizowanych oczyszczalni ścieków przez budowę kanalizacji
sanitarnej w ośrodkach miejskich zgodnie z priorytetami wynikającymi z okresów
przejściowych we wdrażaniu Traktatu Akcesyjnego:
b) dla aglomeracji od 2 000 RLM do 10 000 RLM oraz z lokalnymi programami
porządkowania gospodarki wodno-ściekowej.
2. Kontynuacja budowy i modernizacja oczyszczalni ścieków oraz podejmowanie nowych
inwestycji w tym zakresie, zgodnie z priorytetami wynikającymi z okresów przejściowych
we wdrażaniu Traktatu Akcesyjnego:
c) o wielkości pomiędzy 2 000 RLM a 15 000 RLM
oraz zgodnie z lokalnymi programami porządkowania gospodarki wodno-ściekowej.
3. Zapobieganie zanieczyszczeniu wód związkami azotu ze źródeł rolniczych.
4. Retencja w sytuacjach nie kolidujących z ochroną bioróżnorodności.
5.Ograniczanie zużycia wody, jej przerzutów oraz zanieczyszczeń powodowanych przez
instalacje mogące znacząco oddziaływać na środowisko.
B.
Ochrona Powietrza:
1. Ograniczenie niskiej emisji zwłaszcza na terenach zwartej zabudowy ośrodków
miejskich, w obiektach zabytkowych i na terenach chronionych.
2. Ograniczenie emisji zanieczyszczeń z instalacji mogących znacząco oddziaływać na
środowisko, zlokalizowanych w zwartej zabudowie ośrodków miejskich, zgodnie z
priorytetami wynikającymi z okresów przejściowych we wdrażaniu Traktatu
53
GMINA TULISZKÓW
Akcesyjnego:
a) ograniczanie emisji dwutlenku siarki
b) ograniczanie emisji pyłów
c) ograniczanie emisji tlenków azotu
3. Zwiększenie wykorzystania energii z odnawialnych źródeł.
4. Wdrażanie kompleksowych programów w zakresie oszczędności energii.
C.
Ochrona powierzchni ziemi i zagospodarowanie odpadów:
1. Wdrażanie ponadlokalnych systemów gospodarki odpadami komunalnymi, w tym:
a) rozwój selektywnej zbiórki i odzysku (stosownie do zobowiązań Polski wynikających z
wdrażania Traktatu Akcesyjnego),
b) modernizacja istniejących lub budowa nowych składowisk odpadów odpowiadających
wymogom Unii Europejskiej
2.Zabezpieczanie i rekultywacja nieczynnych składowisk na terenach objętych
ponadlokalnymi systemami gospodarki odpadami.
3.Tworzenie regionalnych systemów gospodarki odpadami niebezpiecznymi.
D.
Ochrona przyrody:
1.
Tworzenie i uzupełnianie zadrzewień i zakrzewień w krajobrazie rolniczym.
2.
Zalesienia gruntów porolnych.
3.
Wdrażanie programu NATURA 2000,
4.
Przyrodnicza rewaloryzacja parków zabytkowych o znaczeniu ponadlokalnym.
E.
Edukacja ekologiczna:
1.Upowszechnianie zachowań mieszkańców służących wejściu Wielkopolski na ścieżkę
zrównoważonego
rozwoju
poprzez
programy
i
przedsięwzięcia
o
charakterze
ponadgminnym.
2.Rozwój ośrodków regionalnych służących realizacji programów edukacyjnych.
3.Stymulowanie zachowań przyjaznych środowisku poprzez publikacje wydawane drukiem
i w wersji elektronicznej.
4.Konkursy, olimpiady i inne imprezy upowszechniające wiedzę ekologiczną obejmujące
znaczącą liczbę uczestników i mające zasięg ponadgminny.
GMINA TULISZKÓW
F.
54
Inne zadania:
1.Realizacja przedsięwzięć związanych z zapobieganiem i likwidacją skutków klęsk
żywiołowych i poważnych awarii istotnych w skali regionalnej.
2.Ekspertyzy wdrożeniowe oraz wymagane ustawowo plany i programy w zakresie ochrony
środowiska i gospodarki wodnej. Priorytet obejmuje opracowania o randze wojewódzkiej.
3.3. Program ochrony środowiska dla powiatu tureckiego
W programie dla powiatu gmina Tuliszków została szeroko scharakteryzowana w części
diagnostycznej jak również omówione zostały plany zadań, które gmina powinna wykonać.
Wyciąg z programu znajduje się poniżej.
Zaopatrzenie w wodę.
Stacje uzdatniania wody:
1. Stacja wodociągowa w Tuliszkowie- konieczne jest dokończenie drugiego etapu modernizacji
polegający na zamontowaniu zestawu hydroforowo-pompowego, zbiornika wyrównawczego o
pojemności 100m3 oraz agregatu prądotwórczego o mocy 100 kW. Ponadto planowane jest
ocieplenie budynku i stropu.
2. Stacja wodociągowa Gadowskie Holendry – planowana jest wymiana urządzeń uzdatniających,
pompowni II-go stopnia i zbiorników wyrównawczych. Konieczne jest również ocieplenie
budynku.
3. Stacja wodociągowa Imiełków- planowany jest odwiert studni awaryjnej i budowa urządzeń
uzdatniających wodę.
Sieci wodociągowe:
1. Sieć wodociągowa w miejscowości Ruda jest zasilana z terenu gminy Władysławów. Często
występuje w niej niedobór wody; konieczne jest więc wybudowanie sieci tranzytowej o długości 1,5 km
i połączenie z siecią wodociągową w Tuliszkowie.
2. Planowane jest połączenie stacji wodociągowej Imiełków ze stacja wodociągową Smaszew, co
wymagało będzie budowę sieci wodociągowej tranzytowej o długości ok. 1,0 km.
3. Wieś Smaszewskie Hol. (7 gospodarstw) planowana jest do zwodociągowania z m. Dzierzbina
powiat kaliski. Długość planowanej sieci 6,0 km.
Orientacyjne koszty programowanych inwestycji w zakresie zaopatrzenia w wodę
Zakres przedsięwzięcia
1.Modernizacja stacji wodociągowej
Koszty, tys.zł
800
GMINA TULISZKÓW
55
w Tuliszkowie – II-gi etap
2.
Modernizacja
stacji
wodociągowej
w
1 200
Gadowskich Holendrach.
3. Modernizacja stacji wodociąg. Imiełków
1 000
4.Sieć tranzytowa Ruda-Tuliszków
100
5.Sieć tranzytowa Imiełków-Smaszew
100
6. Sieć wodoc. Smaszewskie Hol.
200
Razem
3 400
Gospodarka ściekowa.
Planuje się dalszą rozbudowę kanalizacji sanitarnej na terenie miasta Tuliszków: Etapy XI – XIV
obejmują budowę kanalizacji sanitarnej z przykanalikami. Długość sieci kanalizacyjnej 9,12 km i ok.
400 przykanalików.
Na terenie gminy Tuliszków planowana jest budowa 10 oczyszczalni lokalnych, do których
odprowadzane będą ścieki bytowo gospodarcze z poszczególnych wsi:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Smaszew – oczyszczalnia ścieków dla wsi Smaszew;
Wielopole – oczyszczalnia ścieków dla wsi Wielopole, Grzymiszew;
Sarbicko – oczyszczalnia ścieków dla wsi Sarbicko;
Wróblina– oczyszczalnia ścieków dla wsi Wróblina;
Piętno – oczyszczalnia ścieków dla wsi Piętno;
Ogorzelczyn– oczyszczalnia ścieków dla wsi Ogorzelczyn;
Tarnowa – oczyszczalnia ścieków dla wsi Tarnowa;
Krępa – oczyszczalnia ścieków dla wsi Krępa;
Nowy Świat– oczyszczalnia ścieków dla wsi Nowy Świat;
Ruda– oczyszczalnia ścieków dla wsi Ruda.
Dla pozostałych miejscowości z zabudową rozproszoną i pojedynczych zabudowań przewidziano
możliwość dowożenia ścieków do punktów zlewnych na projektowanych oczyszczalniach oraz budowę
150 oczyszczalni przyzagrodowych typu: Topas, Sotralenz, Nevexpol, Turbojet, Nayadic, Bioclere. W
pierwszej kolejności będą budowane tego typu oczyszczalnie dla obiektów użyteczności publicznej
(szkoły).
Na terenie gminy Tuliszków planowana jest również budowa kanalizacji deszczowej, kanalizacja
deszczowa docelowo obejmować ma miasto Tuliszków, a także wsie Smaszew i Grzymiszew.
Szacuje się, że koszty powyższych przedsięwzięć wyniosą 20 mln zł.
W Planie Gospodarki Odpadami dla powiatu tureckiego do Tuliszków odnosi się zapis
zadania 7, które brzmi następująco: „Zamknięcie składowisk w gminach Brudzew, Dobra,
Malanów, Przykona , Tuliszków, Turek, Władysławów i ich rekultywacja. W ramach rekultywacji
56
GMINA TULISZKÓW
technicznej dopuszczenie do zapełnienia eksploatowanych kwater.”. Realizacja zadania została
zaplanowana na okres od ostatniego kwartału 2005 roku do końca roku 2009. Także w tabeli
odnoszącej się do rodzajów i wielkość kosztów inwestycyjnych znalazły się zapisy dotyczące
składowiska w Krępie.
Inwestycja (przedsięwzięcie)
1
Koszty tys. zł
2
1.
4
Objęcie zbiórką odpadów wszystkich mieszkańców powiatu
b.d.
2. Wdrażanie selektywnej zbiórki w poszczególnych gminach (zakup
2.000,-
zestawów kontenerowych, środków transportu, itp. – scenariusz wg
obranej przez poszczególne gminy opcji związania się z ZZO.
3. Partycypacja gmin w budowie obiektów międzygminnych
zgodnie z
b.d.
zawartymi umowami w ramach związków gmin
4.
Dostosowanie składowisk gminnych do wymogów określonych przez
Starostwo Powiatowe w Turku – pod kątem dopuszczenia ich
eksploatacji najpóźniej do końca 2009 r. lub poddania ich zabiegom
rekultywacyjnym;
- składowiska gminy Tuliszków i miasta Turek
1000,500,-
- składowisko gminy Dobra
- składowiska gmin Brudzew i Władysławów (rekultywacja)
2000,-
- składowiska pozostałe (rekultywacja)
1000,-
5. Rekultywacja składowiska miasta Turek
ok. 2.000,-
6. Rekultywacja składowisk gmin Dobra i Tuliszków
1000,-
7.
1000,-
Budowa Zakładu przerobu odpadów z I Etapu selektywnej zbiórki
- linia sortowania odpadów komunalnych zebranych selektywnie oraz
wyposażenie obiektu w niezbędne urządzenia; stanowisko demontażu
odpadów komunalnych wielkogabarytowych, stanowisko demontażu
złomu elektronicznego,
stanowisko segregacji i magazynowania
odpadów niebezpiecznych, boksy i kontenery na odzyskiwane materiały
8. Budowa składowiska odpadów azbestowych (lokalizacja do ustalenia)
1000,-
9. Budowa nowoczesnego zakładu przerobu wraków samochodowych
2000,-
Zapisy z programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami dla powiatu
tureckiego zostały uwzględnione w niniejszym Programie o ile nie kolidowały z
wcześniejszymi zapisami i planami inwestycyjnymi gminy zapisanymi w lokalnych
dokumentach np. Strategią rozwoju gminy Tuliszków na lata 2000 – 2010.
GMINA TULISZKÓW
57
3.4. Lokalne dokumenty programowe
Strategia rozwoju gminy Tuliszków na lata 2000 – 2010 powstała w 2000 roku. Zawiera
ona rozbudowany zestaw programów strategicznych stanowiących jednocześnie główne
kierunki rozwoju. Sformułowano następujący główny cel kierunkowy:
„Misją Gminy Tuliszków jest wspieranie rozwoju rolnictwa i uzyskanie (do 2010 roku)
statusu sadowniczego zagłębia Wielkopolski, z dobrze rozwiniętą infrastrukturą
techniczną i komunalną oraz wykształconym, bezpiecznym i zdrowym społeczeństwem”.
Cele strategiczne są następujące:
o Budowa brakującej infrastruktury technicznej w celu ochrony środowiska i
zapewnienia warunków dla działalności gospodarczej.
o Wspieranie działalności gospodarczej i przeciwdziałanie bezrobociu.
o Poprawa organizacji i podniesienie poziomu świadczenia usług publicznych w
gminie.
W Strategii do każdego celu strategicznego opracowane zostały programy a dla nich projekty
wraz z określeniem czasu realizacji, kosztów i źródeł finansowania. Dla realizacji celu 1
opracowano następujące programy i projekty:
1.1. Pełne podłączenie mediów
1.1.1. Dokończenie zwodociągowania gminy
1.1.2. Budowa kanalizacji sanitarnej i deszczowej
1.1.3. Gazyfikacja gminy
1.1.4. Budowa oczyszczalni i kanalizacji (w Grzymiszewie i Smaszewie)
1.2. Poprawa stanu dróg
1.2.1. Budowa obwodnicy Tuliszkowa
1.2.2. Budowa dróg w Tuliszkowie oraz chodnika w Tuliszkowie i we wsiach
1.2.3. Utwardzenie dróg lokalnych
1.3. Poprawa warunków środowiska naturalnego
1.3.1. Pełna segregacja śmieci
1.3.2. Utylizacja śmieci
1.3.3. Program zalesień
1.3.4. Melioracja użytków rolnych
1.4.Poprawa w zakresie budownictwa komunalnego
GMINA TULISZKÓW
58
Ochrona środowiska zajmuję miejsce ważne w Strategii jednak rozważana jest jedynie w
kontekście rozbudowy infrastruktury. W trakcie opracowywania niniejszego Programu
uwzględniono wszystkie założenia Strategii i plany działań w niej zawarte wprowadzając
niezbędne korekty związane z aktualizacją danych.
59
GMINA TULISZKÓW
4. MOŻLIWOŚCI WSPARCIA INWESTYCJI W OCHRONIE ŚRODOWISKA
PRZEZ FUNDUSZE UNII EUROPEJSKIEJ
4.1 Informacje ogólne
Polska jako członek UE będzie wspierana finansowo środkami unijnymi, gdyż jesteśmy
krajem o wyraźnie niższym poziomie rozwoju ekonomicznego (PKB na osobę wynosi ok.
40% średniej dla obecnej Unii). Dzięki temu cała Polska kwalifikuje się do tzw. celu I.
Polityki strukturalnej UE, czyli wspierania rozwoju i dostosowania strukturalnego regionów
słabiej rozwiniętych. Przedsięwzięcia w ochronie środowiska będą mogły być wspierane z
Funduszu Spójności i z funduszy strukturalnych, głównie Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego (ERDF). Dotychczas korzystaliśmy z funduszy przedakcesyjnych, które miały
nas przygotować do wchłaniania większych środków po 1 maja 2004 r. Następcą Funduszu
ISPA jest Fundusz Spójności, a fundusze strukturalne przejmują rolę Funduszu Phare i po
części SAPARD. Dzięki temu kontynuowane jest wspieranie inwestycji rozpoczętych,
dofinansowanych dotychczas z funduszy przedakcesyjnych.
Pierwotnym warunkiem uzyskania przez kraj członkowski pomocy jest przedstawienie
Komisji Europejskiej kompletu dokumentów programowych, które określają ramy i sposób
wykorzystania finansowych instrumentów strukturalnych UE. Dokumenty takie są
przygotowywane na siedmioletnie okresy programowania budżetu Unii (obecnie na lata 2000
– 2006), jednak data przystąpienia Polski powoduje, że nasze dokumenty dotyczą lat 20042006. Najważniejszy z nich to Narodowy Plan rozwoju na lata 2004-2006 (NPR) oraz jego
element pt. Strategia wykorzystania Funduszu Spójności na lata 2004-2006, która jest
decydująca dla wdrażania Funduszu Spójności.
Współfinansowanie przedsięwzięć w ochronie środowiska z funduszy strukturalnych
(Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego) jest realizowane zgodnie z zapisami dwóch
programów operacyjnych, przygotowanych przez rząd Polski na podstawie Narodowego
Planu
Rozwoju
Konkurencyjności
2004-2006.
Gospodarki”
Są
to:
oraz
Sektorowy
Program
Operacyjny
„Wzrost
Zintegrowany
Program
Operacyjny
Rozwoju
Regionalnego.
Bardzo istotnym elementem przy rozważaniu wnioskowania o środki unijne jest
zgodność projektu z celami i zasadami polityki ekologicznej Polski i Unii Europejskiej.
Wśród
tych
zasad
bardzo
trudną
do
wdrożenia
będzie
zasada
GMINA TULISZKÓW
60
„zanieczyszczający/użytkownik płaci”. Projekty, które mają szansę uzyskać wsparcie
powinny z uwzględnieniem subwencji dla inwestora, przekroczyć próg opłacalności, co jest
warunkiem koniecznym, aby przedsięwzięcie mogło być zrealizowane. Należy też
wykazać, że opłaty ponoszone przez użytkowników (gospodarstwa domowe, podmioty
gospodarcze) pokryją koszty eksploatacji, remontów oraz odtworzenia majątku
(amortyzacja).
4.2. Fundusz spójności, Strategia wykorzystania Funduszu Spójności
Fundusz Spójności, inaczej nazywany Funduszem Kohezji lub Europejskim Funduszem
Kohezji, to czasowe wsparcie finansowe dla krajów Unii Europejskiej, których Produkt
Krajowy Brutto na mieszkańca nie przekracza 90 % średniej dla wszystkich państw
członkowskich. Fundusz Spójności nie należy do funduszy strukturalnych Unii Europejskiej,
ale jest elementem polityki strukturalnej. Wyróżnia się on krajowym, a nie regionalnym
zasięgiem pomocy oraz tym, że finalna decyzja o przyznaniu środków na dofinansowanie
podejmowana jest przez Komisję Europejską. Rola państwa członkowskiego polega na
wskazaniu propozycji do dofinansowania. Polska włączyła do Strategii Wykorzystania
Funduszu Spójności na lata 2004-2006 jako jej część składową, tzw. indykatywną listę
projektów, które są propozycjami do realizacji przy wsparciu z Funduszu Spójności.
Zgodnie z obowiązującymi w zakresie polityki strukturalnej zasadami współfinansowania,
pomoc z funduszu na określony projekt może wynosić od 80% do 85 % kosztów
kwalifikowanych. Pozostałe, co najmniej 15 % musi zostać zapewnione przez beneficjenta.
Na lata 2004-2006 z całej kwoty Funduszu Spójności dla Polski na sektor środowiska ma
przypaść 1.866,6 mln euro. Instytucją odpowiedzialną za ogólne zarządzanie i koordynację
działań i projektów Funduszu Spójności jest Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki
Społecznej, natomiast Ministerstwo Środowiska zarządza priorytetami i projektami w
sektorze ochrony środowiska. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
wraz z wojewódzkimi funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej to instytucje, do
których składane są projekty.
Głównym celem strategii środowiskowej Funduszu Spójności jest wsparcie dla realizacji
zadań inwestycyjnych władz publicznych w zakresie ochrony środowiska, wynikających z
wdrażania prawa Unii Europejskiej. Oznacza to, że odbiorcami pomocy tj. beneficjentami
GMINA TULISZKÓW
61
końcowymi będą samorządy terytorialne (gminy, związki gmin) oraz przedsiębiorstwa
komunalne.
Podstawowe kryteria wyboru projektów do dofinansowania z Funduszu Spójności w latach
2004 – 2006 to zgodność z celami i zasadami polityki ekologicznej UE. Z punktu widzenia
pojedynczej gminy najważniejsze jest dolnego progu wartości przedsięwzięcia. Otóż z
Funduszu Spójności mogą być dofinansowane w zasadzie tylko takie zamierzenia, dla których
wykazuje się, że osiągną one kosztorysową wartość progową 10 mln EUR. Oznacza to w
praktyce, że chcąc starać się o środki z tego funduszu trzeba zorganizować związek gmin,
który by mógł właściwie przygotować, a następnie zrealizować odpowiednio duży projekt.
Przedsięwzięcia, które spełniają kryteria podstawowe, są uporządkowane na podstawie
kryteriów szczegółowych, które stanowi osiągnięcie standardów UE oraz odpowiedni stan
przygotowania przedsięwzięcia.
Zakres gospodarki wodno-ściekowej
I priorytet - zapewnienie sieci wodociągowej i/lub kanalizacji zbiorczej oraz
odpowiedniego poziomu uzdatniania wody i/lub oczyszczania ścieków dla aglomeracji co
najmniej 100 000 RLM
II priorytet - zapewnienie sieci wodociągowej lub/i kanalizacji zbiorczej i odpowiedniego
poziomu uzdatniania wody i/lub oczyszczania ścieków dla aglomeracji od 15 000 do 100
000 RLM
III priorytet - zapewnienie sieci wodociągowej lub/i kanalizacji zbiorczej i odpowiedniego
poziomu uzdatniania wody i/lub oczyszczania ścieków dla aglomeracji od 2 000 do 15 000
RLM.
Zakres gospodarki odpadami
Środki z Funduszu Spójności będą głównie przeznaczane na:
-
realizację inwestycji w największych aglomeracjach, zgodnie z istniejącymi w nich
programami zagospodarowania odpadów. Programy w mniejszych miejscowościach
będą wdrażane w miarę dostępności funduszy;
-
inwestycje na terenach, gdzie istniejące składowiska odpadów stwarzają zagrożenia
dla wód podziemnych,
-
inwestycje na terenach, gdzie wyczerpuje się pojemność składowiska.
Ranking przedsięwzięć w tym obszarze będzie uwzględniał następujące zasady:
GMINA TULISZKÓW
62
I priorytet - systemy gospodarki odpadami w aglomeracjach powyżej 200 000
mieszkańców lub w innych rejonach służące powyżej 200 000 grupie użytkowników.
II priorytet - systemy gospodarki odpadami w aglomeracjach od 150 000 do 200 000
mieszkańców lub w innych rejonach służące od 150 000 do 200 000 grupie użytkowników.
III priorytet - systemy gospodarki odpadami w aglomeracjach od 100 000 do 150 000
mieszkańców lub w innych rejonach służące od 100 000 do 150 000 grupie użytkowników.
Zarówno w zakresie gospodarki wodno-ściekowej jak i gospodarki odpadami wyraźne są
preferencje dla największych aglomeracji. Średnie i mniejsze gminy muszą tworzyć
związki, aby mieć szansę na uzyskanie wsparcia.
Aby wniosek mógł zostać pozytywnie rozpatrzony konieczny jest odpowiedni stan
przygotowania przedsięwzięcia. Musi być ono w fazie przed przetargiem oraz musi mieć
wstępne studium wykonalności. Ponadto istnieje wymóg posiadania decyzji o warunkach
zabudowy i zagospodarowania terenu dla ponad 40% działań oraz uregulowane prawo do
terenu.
Strategia Wykorzystania Funduszu Spójności jest dokumentem rządowym, powstałym na
początku 2003 roku w ramach Narodowego Programu Rozwoju. Jego obszerną część stanowią
zapisy dotyczące ochrony środowiska. Zgodnie z treścią Rozdziału 3.4.1. z Funduszu Spójności
będą wspierane tylko bardzo duże i kosztowne przedsięwzięcia, a więc przekraczające
możliwości inwestycyjne pojedynczych gmin. Nie można jednak wykluczyć, że wystąpią one
jako wnioskodawcy w większej grupie. Z tego względu przedstawiono w niniejszym rozdziale
zwięzłe omówienie głównych zadań proponowanych do wsparcia przez Fundusz Spójności
według działów ochrony środowiska
Poprawa jakości wód powierzchniowych
Najważniejszym szczegółowym celem realizacji części środowiskowej Funduszu
Spójności jest wspieranie budowy, rozbudowy i/lub modernizacji systemów kanalizacji
zbiorczej i oczyszczalni ścieków w aglomeracjach. (spełnienie wymogów dyrektywy
91/271/EWG ws. komunalnych oczyszczalni ścieków). Jakkolwiek szczególne znaczenie
przywiązuje się do inwestycji w największych miastach, to przewiduje się również objęcie
wsparciem pewnej liczby projektów grupowych, obejmujących mniejsze aglomeracje,
szczególnie na obszarach wrażliwych. Szczegółowy harmonogram działań w tym obszarze
GMINA TULISZKÓW
63
wskazuje Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych, który został przyjęty przez
Rząd RP w końcu 2003 roku. Trzeba jednak wskazać, że w Ministerstwie Środowiska trwają
prace nad aktualizacją Programu. Zainteresowane gminy powinny poprzez Wojewodę lub
bezpośrednio zgłaszać do Ministerstwa wnioski o uzupełnienie Programu o zadania
pominięte, które dotyczą aglomeracji większych niż 2000 RLM (równoważna liczba
mieszkańców).
Do finansowania z Funduszu Spójności preferowane są inwestycje obejmujące
systemy kanalizacji i oczyszczalnie w niektórych miastach powyżej 100 tys. mieszkańców
(kontynuacja działań finansowanych z Funduszu ISPA) i w aglomeracjach większych od 50
tys. mieszkańców. Po wyczerpaniu się listy tych zadań wybierane będą także aglomeracje do
50 tys. mieszkańców.
Zgodnie z zapisami Traktatu Akcesyjnego, od dnia 31.12.2015 r. ścieki w Polsce mają
być oczyszczane zgodnie z wymaganiami dyrektywy „ściekowej” we wszystkich 1479
aglomeracjach o łącznej wielkości RLM = 38 004 976, odpowiadającej 100 % ogólnego
ładunku substancji ulegających biodegradacji.
Polepszenie jakości i dystrybucji wody przeznaczonej do spożycia
Poważnym zobowiązaniem wynikającym tak z prawa krajowego, jak standardów
unijnych jest realizacja działań na rzecz poprawy jakości wody dostarczanej przez wodociągi
komunalne ludności (zarówno w mieście, jak i na wsi) i dostosowanie jej do zaostrzonych
wymagań prawnych). W terminie wyprzedzającym przygotowanie i realizację ww.
programów najpilniejszym kierunkiem działania w tym priorytecie jest osiągnięcie poprawy
stanu czystości ujmowanych przez wodociągi wód powierzchniowych, które - w świetle
wstępnej oceny wykonanej w aspekcie wymagań dyrektywy 75/440/EWG - nie spełniają
wymagań kategorii trzeciej. W trakcie rokowań akcesyjnych Polska zadeklarowała bowiem
doprowadzenie jakości wód do zgodności w zakresie minimalnych wymaganych parametrów
dla co najmniej kategorii A3 w terminie do 31.12.2002 r.
Priorytet ma być realizowany przez:
-
unowocześnienie urządzeń uzdatniania wody pitnej w miastach, w których
występować mogą przypadki awaryjności lub deficytu wody pitnej
64
GMINA TULISZKÓW
-
modernizację stacji uzdatniania wody zgodnie z wymogami nowych
przepisów - stacje dostarczające około 50% wody pobieranej z rzek dla
potrzeb wodociągów zbiorowych.
Zapewnienie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego
Barierą rozwoju gospodarczego są m.in. ubogie pod względem ilości i słabe jakościowo
zasoby dyspozycyjne, zagrożenia powodziowe i zjawiska suszy. Usunięcie tych barier może
nastąpić m.in. przez budowę wielofunkcyjnych zbiorników wodnych przede wszystkim dla
celów ochrony przeciwpowodziowej, zapobiegania skutkom suszy oraz zaopatrzenia ludności
w wodę do spożycia i gospodarki narodowej w wodę do celów produkcyjnych. Zbiorniki te
umożliwią większe wykorzystanie zasobów wody dla potrzeb komunalnych, przemysłowych i
rolniczych, wyrównanie przepływów w okresach suchych (przyczynią się do ustabilizowania
poziomu wód gruntowych i korzystnych zmian w środowisku), ograniczenie zagrożenia
powodziowego.
Racjonalizacja gospodarki odpadami
Główne działania realizowane w ramach priorytetu to:
-
komunalne systemy zbiórki, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów
-
wybudowanie instalacji do biologicznego i termicznego przetwarzania odpadów
-
wybudowanie instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych
-
wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów, w tym odpadów niebezpiecznych
-
budowa,
modernizacja
i
rekultywacja
składowisk
odpadów
komunalnych
i
przemysłowych (niebezpiecznych) oraz rekultywacja składowisk wyłączonych z
eksploatacji.
Podstawą do wyłonienia przedsięwzięć wspieranych przez Fundusz Spójności jest Krajowy
Plan Gospodarki Odpadami oraz zgodne z nim plany poszczególnych szczebli
administracyjnych. Umożliwi to wypełnienie wymogów dyrektyw UE, a szczególnie
dyrektywy Rady 1999/31/WE w sprawie składowania odpadów. Celem jest likwidacja
małych, nie spełniających wymogów składowisk i budowa składowisk o zasięgu
regionalnym, spełniających bardzo wysokie wymagania techniczne i eksploatacyjne. Do 2006
r. przewiduje się wybudować w Polsce około 50 takich obiektów, a dalszych 50 obiektów do
roku 2014.
65
GMINA TULISZKÓW
4.3. Fundusze strukturalne, Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego
Istnieją 4 fundusze strukturalne Unii Europejskiej: Europejski Fundusz Rozwoju
Regionalnego, Europejski Fundusz Socjalny, Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji
Rolnych, sekcja "Orientacji” oraz Instrument Finansowy Wspierania Rybołówstwa.
Inicjatywy w dziedzinie ochrony środowiska będą miały możliwość otrzymania
dofinansowania głównie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (ERDF). Powstał
on w 1975 roku jako reakcja na coraz głębsze rozbieżności w rozwoju regionów
(spowodowane kryzysem gospodarczym i przystąpieniem do UE Wielkiej Brytanii i Irlandii).
Jego głównym zadaniem jest niwelowanie dysproporcji w poziomie rozwoju regionalnego
krajów należących do UE.
Jednym z elementów Narodowego Planu Rozwoju 2004- 2006 (NPR), przyjętego przez Radę
Ministrów w dniu 14 stycznia 2003 r. jest ,,Wzmocnienie potencjału rozwojowego regionów i
przeciwdziałanie marginalizacji niektórych obszarów”. Cele i priorytety w tym zakresie są
formułowane w Zintegrowanym Programie Operacyjnym Rozwoju Regionalnego (ZPORR),
który będzie współfinansowany z funduszy strukturalnych UE, zwłaszcza z zasobów
Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
Priorytety
środowiskowe
współfinansowane
z
Europejskiego
Funduszu
Rozwoju
Regionalnego będą realizowane w ramach rządowych programów: Zintegrowanego Programu
Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR), Sektorowego Programu Operacyjnego
(SPO) „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów
wiejskich”, a także Sektorowego Programu Operacyjnego „Wzrost Konkurencyjności
Gospodarki”.
Z punktu widzenia gminy o możliwości uzyskania wsparcia dla konkretnego projektu
zadecyduje jego zgodność z jednym z wymienionych programów.
W ramach ZPORR o dofinansowanie mogą ubiegać się projekty, które ze względu na
mniejszą skalę oddziaływania nie kwalifikują się do Funduszu Spójności, co pozwoli małym
gminom skorzystać ze środków unijnych. Beneficjentem końcowym wsparcia może być nie
tylko samorząd gminy, ale także inne podmioty wykonujące usługi publiczne. Z
przedstawionych powodów istotne jest zapoznanie się z zapisami ZPORR w zakresie ochrony
środowiska i wprowadzenie spójnych z nimi zapisów do programu ochrony środowiska
gminy.
Czynnikiem ograniczającym pole
manewru
jest
znaczne
scentralizowanie
Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego, który zarządzany jest przez
66
GMINA TULISZKÓW
Ministra
Gospodarki,
natomiast
Uszczegółowieniem Programu
jednostką
jest
pośredniczącą
jest
urząd
wojewódzki.
dokument o nazwie Uzupełnienia do ZPORR,
zawierający m.in. konkretne informacje na temat rodzajów projektów kwalifikujących się do
dofinansowania, kryteriów wyboru projektów i wielkości dofinansowania. Obecnie dostępna
wersja Uzupełnień pochodzi z marca 2004 r. Zawiera ona cztery priorytety, które podzielone
są na działania i poddziałania.
Problematyka ochrony środowiska najwyraźniej występuje w Priorytecie 1 obejmującym
rozbudowę i modernizację infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów.
W tych ramach wyodrębnione jest Działanie 1.2. pt. Infrastruktura ochrony Środowiska, które
służy wzmacnianiu konkurencyjności regionów poprzez realizowanie infrastruktury o
znaczeniu regionalnym. Zapisy ZPORR dotyczące tego działania w sposób ogólny określają
rodzaje projektów kwalifikujących się do wsparcia. Realizowane będą projekty polegające na
budowie i modernizacji infrastruktury ochrony środowiska. Ponadto realizowane będą
inwestycje mające na celu poprawę jakości zarządzania środowiskiem, w tym poprawę
dostępu do informacji o środowisku. Rodzaje projektów, które mogą być realizowane w
ramach tego zadania są następujące:
ZAOPATRZENIE W WODĘ, POBÓR WODY I OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW
1.
budowa i modernizacja sieci wodociągowych
2.
budowa i modernizacja sieci kanalizacji sanitarnych
3.
budowa i modernizacja sieci kanalizacji deszczowych
4.
budowa i modernizacja stacji uzdatniania wody
5.
budowa i modernizacja oczyszczalni ścieków
6.
budowa zbiorników umożliwiających pozyskanie wody pitnej
GOSPODARKA ODPADAMI
1. organizacja i wdrażanie systemów selektywnej zbiórki odpadów i recyklingu
2.
wdrażanie systemowej gospodarki odpadami komunalnymi (m.in. budowa sortowni,
kompostowni, obiektów termicznej, termiczno-chemicznej i mechanicznej utylizacji
odpadów; budowa nowych, modernizacja istniejących i rekultywacja nieczynnych
składowisk; likwidacja "dzikich" składowisk)
3. budowa i modernizacja spalarni odpadów niebezpiecznych
4. rekultywacja i likwidacja składowisk odpadów niebezpiecznych
GMINA TULISZKÓW
67
POPRAWA JAKOŚCI POWIETRZA
1. modernizacja i rozbudowa miejskich systemów ciepłowniczych i wyposażenie ich
w instalacje ograniczające emisje zanieczyszczeń pyłowych i gazowych do powietrza
2. przekształcenie istniejących systemów ogrzewania obiektów użyteczności publicznej w
systemy bardziej przyjazne dla środowiska, w szczególności ograniczenie "niskiej emisji"
ZAPOBIEGANIE POWODZIOM
1.
regulacja cieków wodnych (pogłębianie, zapory, stabilizacja brzegów, prace remontowe
w korytach rzecznych, itd.)
2. tworzenie polderów
3. budowa i modernizacja wałów przeciwpowodziowych wraz z drogami dojazdowymi
4. budowa i modernizacja małych zbiorników retencyjnych i stopni wodnych w ramach
tzw. "małej retencji"
5. ochrona brzegów morskich
WSPARCIE ZARZĄDZANIA OCHRONĄ ŚRODOWISKA
1. opracowanie baz danych dotyczących lasów, jakości gleb, wód, powietrza
2. tworzenie systemów pomiaru zanieczyszczeń powietrza w miastach oraz systemów
informowania mieszkańców o poziomie zanieczyszczeń powietrza
3. utworzenie sieci stacji kontrolnych i ostrzegawczych w zakresie jakości wód
4. tworzenie map terenów zalewowych
5. tworzenie systemów monitoringu środowiska, w tym reagowania na zagrożenia
6. tworzenie systemów informacji przeciwpowodziowej
WYKORZYSTANIE ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII
1. budowa, rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej do produkcji i przesyłu energii
odnawialnej (energia wiatrowa, wodna, geotermalna, kolektory słoneczne i ogniwa
fotowoltaiczne, biomasa)
Działanie 1.2 „Infrastruktura ochrony środowiska” obejmuje przedsięwzięcia o znaczeniu
regionalnym. Komplementarnym do niego jest działanie 3.1. „Inwestycje lokalne”, w którego
ramach będą realizowane małe inwestycje w zakresie ochrony środowiska, o oddziaływaniu
lokalnym, na terenach wiejskich oraz w małych miastach o liczbie mieszkańców do 20 000.
Projekty dofinansowane w ramach Działania 3.1. mogą obejmować następujące
przedsięwzięcia:
GMINA TULISZKÓW
68
BUDOWA LUB MODERNIZACJA URZĄDZEŃ DO ODPROWADZANIA I OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW
-
sieci kanalizacyjne,
-
sieci kanalizacji deszczowej
-
oczyszczalnie ścieków
-
inne urządzenia do oczyszczania, gromadzenia, odprowadzania i przesyłania ścieków
BUDOWA LUB MODERNIZACJA URZĄDZEŃ ZAOPATRZENIA W WODĘ I POBORU WODY
-
sieci wodociągowe,
-
ujęcia wody (w tym ochrona ujęć i źródeł wody pitnej)
-
urządzenia służące do gromadzenia, przechowywania i uzdatniania wody
-
urządzenia regulujące ciśnienie wody
WYKORZYSTANIE ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII
- budowa i modernizacja urządzeń do produkcji i przesyłu energii ze źródeł odnawialnych
(energia, wiatrowa, wodna, kolektory słoneczne i ogniwa fotowoltaiczne, energia
uzyskiwana z wykorzystania biomasy i inne),
POPRAWA JAKOŚCI POWIETRZA
- modernizacja i rozbudowa systemów ciepłowniczych i wyposażenie ich w instalacje
ograniczające emisje zanieczyszczeń pyłowych i gazowych do powietrza
- przekształcenie istniejących systemów ogrzewania obiektów użyteczności publicznej w
systemy bardziej przyjazne dla środowiska, w szczególności ograniczenie "niskiej
emisji"
GOSPODARKA ODPADAMI
-
budowa, modernizacja, rekultywacja lub likwidacja składowisk odpadów (w tym
rekultywacja bądź likwidacja składowisk odpadów niebezpiecznych)
-
budowa lub modernizacja miejsc utylizacji opakowań i nieużytych środków ochrony
roślin
-
likwidacja dzikich wysypisk
-
kompleksowe systemy zagospodarowania odpadów na poziomie lokalnym,
obejmujące m.in. odbiór posegregowanych odpadów od mieszkańców, odzyskiwanie
surowców wtórnych, recykling, kompostowanie odpadów organicznych, itp.
GMINA TULISZKÓW
69
PRZECIWDZIAŁANIE POWODZIOM
- regulacja cieków wodnych (pogłębianie, zapory, stabilizacja brzegów, prace
remontowe w korytach rzecznych, itd.)
- tworzenie polderów
- budowa i modernizacja wałów przeciwpowodziowych wraz z drogami dojazdowymi
-
budowa i modernizacja małych zbiorników retencyjnych i stopni wodnych w ramach
tzw. „małej retencji”
BUDOWA LUB MODERNIZACJA DRÓG GMINNYCH I POWIATOWYCH O ZNACZENIU LOKALNYM
-
drogi powiatowe i gminne,
-
lokalne obiekty mostowe (mosty i wiadukty) na drogach gminnych i powiatowych
-
ulice w granicach administracyjnych miast do 20 tys. mieszkańców
-
towarzysząca infrastruktura drogowa
KOMPLEKSOWE UZBROJENIE TERENU POD INWESTYCJE
-
projekty kompleksowego uzbrojenia terenu przeznaczonego w miejscowym planie
zagospodarowania przestrzennego pod inwestycje, z wyłączeniem terenów pod
inwestycje mieszkaniowe – uzbrojenie związane z dostarczeniem podstawowych
mediów – kanalizacji, wodociągu, instalacji elektrycznych, gazowych oraz dróg
wewnętrznych itp.
BUDOWA LUB MODERNIZACJA LOKALNEJ BAZY KULTURALNEJ I TURYSTYCZNEJ
-
infrastruktura służąca rozwojowi aktywnych form turystyki
-
infrastruktura noclegowa, gastronomiczna, informacyjno-recepcyjna i inna
infrastruktura turystyczna
-
systemy informacji kulturalnej i turystycznej
-
infrastruktura kultury (zaplecze kulturalne i rozrywkowe – sale koncertowe i
wystawowe, amfiteatry, itp. )
-
projekty polegające na restauracji i rewitalizacji obiektów dziedzictwa kulturowego
-
systemy zabezpieczeń obiektów dziedzictwa kulturowego na wypadek zagrożeń (np.
pożary, włamania, itp.)
-
projekty inwestycyjne gmin uzdrowiskowych związane z rozwojem funkcji leczniczowypoczynkowych
GMINA TULISZKÓW
W ramach inwestycji
70
związanych z Działaniem „Infrastruktura ochrony Środowiska”
realizowane będą projekty infrastrukturalne o wartości całkowitej od 1 mln euro do 10 mln
euro, natomiast minimalna wartość całkowita projektów z zakresu zarządzania ochroną
środowiska wynosi 500 tys. euro. Łącznie UE przeznaczyła na to działanie w latach 20042006 dla Polski nieco ponad 300 000 000 euro. Na Działanie 3.1. „Inwestycje lokalne”
przeznacza się w tym samym okresie ponad 350 000 euro ze środków Unii, jednak w tym
przypadku wartość jednego zadania nie może przekraczać 1 mln euro. Trzeba wskazać, że
łączna wartość inwestycji będzie większa, gdyż udział środków unijnych w formie dotacji do
poszczególnych projektów nie może przekraczać 75%, a jeśli inwestycje generują znaczący
zysk netto to maksymalnie 50%.
Do wydatków kwalifikowanych mogą zostać zaliczone w szczególności następujące koszty:
1) Prace przygotowawcze, w tym:
-
przygotowanie projektu (przeprowadzenie prac studialnych, ekspertyz, badania
geologiczne),
-
przygotowanie dokumentacji technicznej,
-
przygotowanie studium wykonalności, oceny wpływu na środowisko;
-
prace projektantów, architektów,
-
wykup niezabudowanych gruntów (maksymalnie 10% całkowitych kosztów
kwalifikowalnych projektu),
-
przygotowanie dokumentacji przetargowej,
-
koszty przygotowania przetargu, w tym publikacji ogłoszeń przetargowych.
2) Prace inwestycyjne i związane z procesem inwestycyjnym, w tym:
−
przygotowanie terenu pod budowę, w tym roboty pomiarowe,
−
prace ziemne,
−
prace budowlano-montażowe,
−
prace instalacyjne,
−
prace wykończeniowe,
−
zakup wyposażenia nierozerwalnie związanego z funkcjonowaniem inwestycji,
−
nadzór inżynierski,
−
koszty promocji projektu,
−
koszty infrastruktury towarzyszącej niezbędnej dla realizacji projektu.
GMINA TULISZKÓW
71
Niewielkie inwestycje związane z ochroną środowiska na terenach wiejskich realizowane
przez osoby prywatne przewidziane są również w Sektorowym Programie Operacyjnym
„Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich”.
Uwzględnione zostały one w działaniach „Rozwój i ulepszanie infrastruktury technicznej
związanej z rolnictwem” oraz „Gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi”.
W ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw”
wsparcie finansowe mogą uzyskać inwestycje w zakresie dostosowania przedsiębiorstw do
wymogów ochrony środowiska.
72
GMINA TULISZKÓW
5.CELE I PRIORYTETY EKOLOGICZNE
5.1. Racjonalne użytkowanie zasobów naturalnych
5.1.1. Ochrona gleb
Lp.
1
1
Cel przedsięwzięcia
2
Opis działania
3
Osiągnięcie takiego
Propagowanie na terenach chronionych
poziomu wiedzy
produkcji rolnej, zgodnej z ustawą o
użytkowników gleb i
rolnictwie ekologicznym
2004
2005
2006
2007
Termin realizacji
4 5 6 7
Szacunkowe
Jednostka
nakłady /
Perspektywa
odpowiedzialna/
Potencjalne
2008 - 2011
Jednostki
źródła
współpracujące
finansowania
9
10
8
Burmistrz
Działanie
beznakładowe
73
GMINA TULISZKÓW
2
gruntów aby eksploatacja Upowszechnianie Zwykłej Dobrej
gleb nie prowadziła do
Burmistrz
Działanie
beznakładowe
Praktyki Rolniczej ze szczególnym
nieodwracalnej degradacji uwzględnieniem wymagań
zasobów glebowych
środowiskowych
(zarówno z punktu
widzenia areału gleb
nadających się do
użytkowania
przyrodniczego, jak i
wartości ich potencjału
produkcyjnego)
3
Wyeliminowanie
Ocena wartości naturalnego potencjału
Burmistrz
zagrożeń degradacji gleb, produkcyjnego gleb na terenie Gminy i
rekultywacja terenów
ustalenie możliwości użytkowania gleb
zdegradowanych
zgodnie z zasadami trwałego i
Budżet Gminy i
Miasta
zrównoważonego rozwoju –
opracowanie eksperckie
4
Współpraca ze Starostą przy
Starosta /
Działanie
identyfikacji oraz opracowywaniu
Burmistrz
beznakładowe
powiatowego programu rekultywacji i
zalesienia zdegradowanych gleb
GMINA TULISZKÓW
74
5.1.2. Racjonalna eksploatacja lasów, zadrzewienia
Termin realizacji
Szacunkowe
75
Lp.
1
1
2
Opis działania
3
Utrzymanie
Współpraca przy realizacji programu
wielofunkcyjności lasów i
ochrony ekosystemów leśnych i
wzmożenie ich
różnorodności w lasach
2004
2005
2006
2007
GMINA TULISZKÓW
Perspektywa
2008 - 2011
Jednostka
nakłady /
odpowiedzialna/
Potencjalne
Jednostki
źródła
współpracujące
finansowania
9
10
4 5 6 7
Burmistrz
Działanie
beznakładowe
korzystnego oddziaływania
na środowisko (poprawa
funkcji wodochronnej,
klimatotwórczej,
glebochronnej i
rekreacyjnej);
2
3
Zwiększenie ilości i
Wniosek do Starosty dotyczący
powierzchni zadrzewień
weryfikacji klasyfikacji gruntów
na terenach rolniczych z
Przeznaczenie w dokumentach
Burmistrz /
Działanie
uwzględnieniem
planistycznych pod zalesienie gruntów
Rada Miejska
beznakładowe
stosowania różnorodności najniższych klas bonitacyjnych i
gatunkowej
wyłączonych z produkcji
Burmistrz
Działanie
beznakładowe
76
GMINA TULISZKÓW
4
5
6
Zapewnienie lasom i
Ustalanie lokalizacji zalesień i
zadrzewieniom właściwej
zadrzewień w dokumentach
pozycji w dokumentach
planistycznych
planistycznych, w tym
Utrzymywanie istniejacych zadrzewień
kształtowanie granicy
przy drogach gminnych
polno-leśnej i ochrona
Wspieranie wprowadzania zadrzewień
Właściciele terenów /
Środki właścicieli
krajobrazu
przez właścicieli gruntów na terenach
Burmistrz
terenu/ Budżet
Burmistrz
beznakładowe
Burmistrz
Rozwiązanie problemu
Realizacja wspólnych działań z
defraudacji drewna w
administratorami zasobów leśnych na
lasach
rzecz promocji racjonalnej gospodarki
Budżet Gminy i
Miasta
rolniczych
7
Działanie
Gminy i Miasta
Burmistrz
Działanie
nieinwestycyjne
leśnej
5.1.3. Ochrona zasobów kopalin
Termin realizacji
77
GMINA TULISZKÓW
Jednostka
Opis działania
2004
2005
2006
2007
Lp.
Perspektywa
2008 - 2011
Szacunkowe
odpowiedzialna/
nakłady /
Jednostki
Potencjalne
współpracujące
źródła
finansowania
1
2
3
4 5 6 7
8
9
10
Współpraca ze Starostą w Eliminowanie eksploatacji kruszyw bez
Starosta /
Działanie
zakresie ograniczania
Burmistrz
beznakładowe
stosownych zezwoleń
naruszeń środowiska
towarzyszących
eksploatacji kopalin i
pracom geologicznym,
poprzez ulepszanie i
skuteczne egzekwowanie
zasad postępowania w
tym zakresie
wynikających z
obowiązujących
przepisów
5.2. Poprawa jakości środowiska
5.2.1. Ochrona wód
78
GMINA TULISZKÓW
Termin realizacji
Lp.
1
1
Opis działania
2
3
2004
2005
2006
2007
Szacunkowe
4 5 6 7
Perspektywa
2008 - 2011
Jednostka
nakłady /
odpowiedzialna/
Potencjalne
Jednostki
źródła
współpracujące
finansowania
9
10
8
Uporządkowanie
Dokończenie budowy kanalizacji wraz
Burmistrz
Budżet Gminy i
gospodarki ściekowej
z obiektami towarzyszącymi dla miasta
Miasta
Tuliszkowa
+ fundusze celowe
ok. 60 tys. zł w
2004 roku
2
Budowa kanalizacji deszczowej w
Burmistrz
Tuliszkowie
Budżet Gminy i
Miasta
+ fundusze celowe
6 400 tys, zł
3
Budowa kanalizacji deszczowej w
Smaszewie i Grzymiszewie
Burmistrz
Budżet Gminy i
Miasta
+ fundusze celowe
1 600tys. zł
79
GMINA TULISZKÓW
4
Budowa kanalizacji na terenach
Burmistrz
Budżet Gminy i
wiejskich gminy zgodnie z koncepcją
Miasta
rozwoju sieci kanalizacyjnej w gminie
+ fundusze celowe
tys. zł
5
Propagowanie budowy
Burmistrz
przyzagrodowych oczyszczalni
Środki własne
właścicieli
ścieków
6
Budowa oczyszczalni w Grzymiszewie
Burmistrz
Budżet Gminy i
Miasta
+ fundusze celowe
7
Budowa oczyszczalni w Smaszewie
Burmistrz
Budżet Gminy i
Miasta
+ fundusze celowe
8
Redukcja ładunku
Ograniczenie zanieczyszczeń
Gospodarstwa rolne /
Środki własne
zanieczyszczeń
azotowych pochodzących z rolnictwa
Burmistrz
rolników
pochodzących ze źródeł
(głównie: budowa płyt obornikowych i
przestrzennych
zbiorników na gnojówkę w
(rozproszonych),
gospodarstwach rolnych)
80
GMINA TULISZKÓW
9
trafiających do wód wraz
Uwzględnienie treści programu działań
ze spływami
na rzecz ograniczenia spływu
powierzchniowymi
zanieczyszczeń azotowych ze źródeł
(przede wszystkim z
rolniczych w miejscowych planach
terenów rolnych)
zagospodarowania przestrzennego
10
Stworzenie bazy danych dotyczącego
Rada Miejska
Działanie
beznakładowe
Burmistrz
produkcji i magazynowania gnojowicy
Budżet Gminy i
Miasta
na terenie gminy oraz sposobu jej
zagospodarowania
11
Edukacja rolników w zakresie
Burmistrz
ograniczania rolniczych
Działanie
nieinwestycyjne
zanieczyszczeń obszarowych
12
Wystąpienie z wnioskiem do Starostwa
Burmistrz
Działanie
beznakładowe
Powiatowego o coroczny monitoring
odcieków z zamkniętego składowiska
w Tuliszkowie
13
Ewidencja zbiorników
Ewidencja zbiorników
bezodpływowych i
bezodpływowych w celu kontroli
indywidualnych
częstotliwości ich opróżniania oraz w
oczyszczalni ścieków
celu opracowania planu rozwoju sieci
oraz likwidacja miejsc
kanalizacyjnej
Rada Miejska
Budżet Gminy i
Miasta
81
GMINA TULISZKÓW
14
wprowadzania ścieków
Identyfikacja i likwidacja i
nieoczyszczonych do
rekultywacja punktów bezpośredniego
środowiska
zrzutu ścieków do wód lub ziemi
15
Opracowanie mechanizmów
Rada Miejska
Działanie
nieinwestycyjne
Rada Miejska
chroniących i eliminujących
Działanie
beznakładowe
„opłacalność” wprowadzania
nieczystości płynnych bezpośrednio do
wód lub do ziemi
Wdrożenie mechanizmów chroniących
16
Rada Miejska
i eliminujących „opłacalność”
Działanie
nieinwestycyjne
wprowadzania nieczystości płynnych
bezpośrednio do wód lub do ziemi
17
Poprawa jakości wody do Budowa sieci tranzytowej Ruda picia
Burmistrz
Tuliszków
Budżet Gminy i
Miasta
100 tys zł
18
Budowa sieci tranzytowej Imiełków Smaszew
Burmistrz
Budżet Gminy i
Miasta
+ fundusze celowe
100 tys. zł
82
GMINA TULISZKÓW
19
Przebudowa stacji uzdatniania wody –
Burmistrz
Gadowskie Holendry
20
Przebudowa stacji uzdatniania wody -
Miasta
Burmistrz
Imiełków
21
Kontrola nad właściwym
użytkowaniem stref ochronnych ujęć
wód podziemnych
Budżet Gminy i
Budżet Gminy i
Miasta
Rada Miejska
Działanie
beznakładowe
83
GMINA TULISZKÓW
5.2.2. Ochrona powietrza
Lp.
Opis działania
2004
2005
2006
2007
Termin realizacji
Perspektywa
2008 - 2011
Jednostka
Szacunkowe
odpowiedzialna/
nakłady /
Jednostki
Potencjalne
współpracujące
źródła
finansowania
1
1
2
3
Poprawa jakości
Eliminowanie węgla jako paliwa w
powietrza
lokalnych kotłowniach i
4 5 6 7
8
9
10
Środki właścicieli
Burmistrz/Rada Miejska nieruchomości
gospodarstwach domowych na rzecz
Budżet Gminy i
paliw niskoemisyjnych i energii
Miasta (budynki
elektrycznej poprzez:
Miasta i Gminy)
a) przedsięwzięcia inwestycyjne
b) wprowadzenie stosownych zapisów
w planach zagospodarowania
przestrzennego
2
Termomodernizacja budynków
będących w zasobie gminy i
podlegających jej jednostek
Burmistrz/Rada Miejska Budżet Gminy i
Miasta
84
GMINA TULISZKÓW
3
Wspieranie wykorzystywania
Burmistrz
alternatywnych źródeł energii
4
Opracowanie projektu założeń do
Działanie
nieinwestycyjne
Burmistrz
planu zaopatrzenia w ciepło, energie
Budżet Gminy i
Miasta
elektryczną i paliwa gazowe
5
Przygotowanie i wdrożenie koncepcji
Burmistrz
zasilania w gaz ziemny
6
Gazyfikacja gminy poprzez magistralę
Budżet Gminy i
Miasta
Burmistrz
gazowa z gminy Stare Miasto
Budżet Gminy i
Miasta
+ fundusze celowe
4800 tys. zł
7
Budowa nitki gazociągowej Stare
Miasto (Bicz) - Tuliszków
Burmistrz
Budżet Gminy i
Miasta
+ fundusze celowe
1300 tys. zł
85
GMINA TULISZKÓW
8
Uwzględnienie treści założeń do planu
Burmistrz
zaopatrzenia w ciepło, energie
Budżet Gminy i
Miasta
elektryczną i paliwa gazowe w
miejscowych planach
zagospodarowania przestrzennego lub
studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego
gminy
9
10
Poprawa stanu dróg gminnych poprzez
Burmistrz
Budżet Gminy i
asfaltowanie, utwardzanie dróg
Miasta
dojazdowych do gruntów rolnych
4900 tys. zł
Budowa dróg w Tuliszkowie
Burmistrz
Budżet Gminy i
Miasta
+ fundusze celowe
3000 tys. zł
11
Budowa dróg dojazdowych a Os.
Młodych w Tuliszkowie
Burmistrz
Budżet Gminy i
Miasta
+ fundusze celowe
6 000 tys. zł
86
GMINA TULISZKÓW
12
Zwiększenie zadarnionej powierzchni
Burmistrz/Rada Miejska Działanie
biologicznie czynnej na obszarach
beznakładowe
zurbanizowanych w celu zmniejszenia
unosu pyłu i uwzględnienie tego w
planach zagospodarowania
przestrzennego
13
Inwentaryzacja znaczących źródeł
Burmistrz
emisji pochodzących od podmiotów
Budżet Gminy i
Miasta
gospodarczych i skorelowanie jej z
bazą danych Urzędu
Marszałkowskiego podmiotów
wnoszących opłaty za korzystanie ze
środowiska
14
Uwzględnianie w dokumentach
planistycznych strefy ochronnej
rurociągu gazowego
Rada Miejska
Działanie
beznakładowe
87
GMINA TULISZKÓW
5.2.3. Gospodarowanie odpadami
Lp.
Opis działania
2004
2005
2006
2007
Termin realizacji
Perspektywa
2008 - 2011
Jednostka
Szacunkowe
odpowiedzialna/
nakłady /
Jednostki
Potencjalne
współpracujące
źródła
finansowania
1
1
2
2
3
Stworzenie systemu
Przyjęcie planu gospodarki odpadami
nowoczesnego
wspólnie z gminami zrzeszonymi w
gospodarki odpadami
związku komunalnym „Czyste Miasto,
komunalnymi w ramach
Czysta Gmina”
związku gmin
Podjęcie nowej uchwały w sprawie
szczegółowych zasad utrzymania
czystości i porządku w Mieście i
Gminie zgodnie z zapisami ustawy
oraz planem gospodarki odpadami
4 5 6 7
8
9
Rada Miejska
10
Działanie
beznakładowe
Rada Miejska
Działanie
beznakładowe
88
GMINA TULISZKÓW
3
Uczestniczenie w realizacji
Burmistrz
przedsięwzięć związku komunalnym
Budżet Gminy i
Miasta
„Czyste Miasto, Czysta Gmina”
4
Podejmowanie działań w zakresie
gospodarki odpadami zgodnych z
Miasta
planem gospodarki odpadami dla
związku komunalnego „Czyste Miasto,
Czysta Gmina”
5
Rozwój selektywnej zbiórki odpadów
Rada Miejska
komunalnych
Miasta + środki UE
6
Wprowadzenie ewidencji odpadów
Rada Miejska
7
Rekultywacja składowiska w
Burmistrz
8
Budżet Gminy i
Związek
Tuliszkowie zgodnie z wymogami
Komunalny
określonymi przez Starostę Powiatu w
„Czyste Miasto,
Turku
Czysta Gmina”
Sukcesywna likwidacja nielegalnych
nagromadzeń odpadów (dzikich
wysypisk śmieci)
Rada Miejska
Budżet Gminy i
Miasta
89
GMINA TULISZKÓW
9
Działalność edukacyjna społeczności
lokalnej dotycząca sposobu
postępowania z odpadami
komunalnymi (w tym
niebezpiecznymi)
oraz zmierzająca do zapobiegania i
minimalizacji powstawania odpadów
(zgodnie z założeniami Planu
Gospodarki Odpadami dla powiatu
konińskiego)
Rada Miejska
Działanie
nieinwestycyjne
90
GMINA TULISZKÓW
5.2.4. Klimat akustyczny
Lp.
Opis działania
2004
2005
2006
2007
Termin realizacji
Perspektywa
2008 - 2011
Jednostka
Szacunkowe
odpowiedzialna/
nakłady /
Jednostki
Potencjalne
współpracujące
źródła
finansowania
1
1
2
2
3
8
9
10
Poprawa jakości
Podejmowanie działań w kierunku
Burmistrz /
Działanie
warunków akustycznych
zmniejszenia dopuszczalnych
Rada Miejska
beznakładowe
na obszarach
prędkości na najbardziej zagrożonych
wymagających
odcinkach dróg, poprawie płynności
zapewnienia komfortu
ruchu oraz ograniczeniu możliwości
akustycznego
wjazdu pojazdów ciężkich
Opracowanie koncepcji warunków
ruchu tranzytowego przez miasto
Tuliszków
3
4 5 6 7
Wniosek do Urzędu Wojewódzkiego o
wybudowanie obwodnicy dla miasta
Tuliszkowa.
91
GMINA TULISZKÓW
5.2.5. Pola elektromagnetyczne
Lp.
1
1
2
Eliminowanie
negatywnego
oddziaływania na zdrowie
ludzi pól
elektromagnetycznych
Opis działania
2004
2005
2006
2007
Termin realizacji
3
4 5 6 7
Uwzględnianie w planach
zagospodarowania przestrzennego stref
ochronnych i ograniczeń związanych z
przebiegiem linii radiowych
Perspektywa
2008-2011
8
Jednostka
odpowiedzialna/
Jednostki
współpracujące
9
Rada Miejska
Szacunkowe
nakłady /
Potencjalne
źródła
finansowania
10
Budżet własny
92
GMINA TULISZKÓW
5.3. Bezpieczeństwo ekologiczne
5.3.1. Chemiczne
Lp.
Opis działania
2004
2005
2006
2007
Termin realizacji
Perspektywa
2008 - 2011
Jednostka
Szacunkowe
odpowiedzialna/
nakłady /
Jednostki
Potencjalne
współpracujące
źródła
finansowania
1
1
2
3
Wyeliminowanie
Upowszechnianie wiedzy o
możliwości przedostania
szkodliwym oddziaływaniu na
się do środowiska
środowisko i zdrowie środków ochrony
środków ochrony roślin
roślin oraz zasadach oddawania
4 5 6 7
8
9
Burmistrz
10
Działanie
nieinwestycyjne
sprzedającemu
2
Opracowanie bazy danych dotyczącej
Właściciele terenu /
Działanie
przechowywania i składowania
Burmistrz
nieinwestycyjne
Rada Miejska
Działanie
zużytych środków ochrony roślin i
opakowań po nich
3
Wyeliminowania
Przeprowadzenie oceny i likwidacji
zagrożenia ze strony
zagrożenia środowiska przez włókna
azbestu i PCB dla
azbestu i PCB
zdrowia mieszkańców
nieinwestycyjne
93
GMINA TULISZKÓW
5.3.2. Biologiczne
Lp.
Opis działania
2004
2005
2006
2007
Termin realizacji
Perspektywa
2008 - 2011
Jednostka
Szacunkowe
odpowiedzialna/
nakłady /
Jednostki
Potencjalne
współpracujące
źródła
finansowania
1
1
2
3
2
3
4 5 6 7
8
9
Zapobieganie
Organizacja ochrony przed
rozprzestrzenianiu się
bezdomnymi zwierzętami
chorób pochodzenia
Zbieranie, transport i unieszkodliwianie
Burmistrz /
zwierzęcego
zwłok bezdomnych zwierząt
Współpracujące
Budżet Gminy i
przedsiębiorstwa
Miasta
Burmistrz
Budżet Gminy i
Znakowanie obszarów dotkniętych lub
zagrożonych chorobą zakaźną zwierząt
Burmistrz
10
Działanie
beznakładowe
Miasta
94
GMINA TULISZKÓW
5.4. Ochrona przyrody i różnorodności biologicznej
Lp.
Opis działania
2004
2005
2006
2007
Termin realizacji
Perspektywa
2008 - 2011
Jednostka
Szacunkowe
odpowiedzialna/
nakłady /
Jednostki
Potencjalne
współpracujące
źródła
finansowania
1
1
2
3
8
9
10
Utrzymanie i rozwijanie
Kontynuacja działań związanych z
różnorodności
utrzymywaniem parków dworskich w
biologicznej i
dobrym stanie
krajobrazowej w Gminie
Utworzenie gminnej bazy danych
dotyczącej terenów cennych
we współpracy z
przyrodniczo i zasad korzystania z
Nadleśnictwem
nich. Wyznaczenie terenów i obiektów
2
4 5 6 7
do objęcia ochroną:
- obszary chronionego krajobrazu,
- pomniki przyrody,
- stanowiska dokumentacyjne,
- użytki ekologiczne,
- zespoły przyrodniczo-krajobrazowe
Burmistrz
Budżet Gminy i
Miasta
Miasta
95
GMINA TULISZKÓW
3
Wdrożenie skutecznych narzędzi
Rada Miejska
planistycznych dla ochrony
Budżet Gminy i
Miasta
różnorodności biologicznej i
krajobrazowej poprzez weryfikację
ustaleń studium uwarunkowań i
kierunków zagospodarowania
przestrzennego oraz miejscowych
planów zagospodarowania
przestrzennego
4
Współpraca z administracją
Burmistrz
wojewódzką w zakresie ochrony
Budżet Gminy i
Miasta
przyrody na obszarach chronionego
krajobrazu
5
Działania na rzecz wzrostu
świadomości ekologicznej społeczności
lokalnych w zakresie zrozumienia
celów ochrony przyrody i
różnorodności biologicznej (praca
ciągła)
Burmistrz
Działanie
beznakładowe
96
GMINA TULISZKÓW
5.5. Działania horyzontalne
Lp.
Opis działania
2004
2005
2006
2007
Termin realizacji
Perspektywa
2008 - 2011
Jednostka
Szacunkowe
odpowiedzialna/
nakłady /
Jednostki
Potencjalne
współpracujące
źródła
finansowania
1
1
2
Zapewnienie środków na
3
–
ochronę środowiska
ewidencja podmiotów wnoszących
opłaty za korzystanie ze środowiska
i przekazywanie informacji do
Urzędu Marszałkowskiego,
–
wdrożenie zasady
„zanieczyszczający (użytkownik)
płaci” przy opłatach za usługi w
ochronie środowiska,
–
podejmowanie działań o
pozyskanie środków
„zewnętrznych” zagranicznych i
krajowych na ochronę środowiska.
4 5 6 7
8
9
Burmistrz
10
Działanie
beznakładowe
97
GMINA TULISZKÓW
2
Skuteczne zarządzanie
Wzmocnienie kadrowe urzędu w
administracyjne ochroną
zakresie ochrony środowiska
środowiska
Dalsze prace w kierunku
Burmistrz
Budżet Gminy i
Miasta
Burmistrz
Budżet Gminy i
Miasta
informatyzacji urzędu wraz ze
szkoleniami pracowników w tym
zakresie oraz wymiana sprzętu i
oprogramowania
3
Wysoki poziom wiedzy
–
motywowanie nauczycieli do
Burmistrz
Budżet Gminy i
ekologicznej
edukacji w zakresie ochrony
Miasta, środki
mieszkańców
środowiska,
funduszy
delegowanie kadr ochrony
strukturalnych
–
środowiska na szkolenia, kursy i
studia podyplomowe,
–
organizowanie (wspólnie z
sąsiednimi gminami, ewentualnie
powiatem) szkoleń dla
multiplikatorów (sołtysów, kół
gospodyń, nauczycieli) w zakresie
ochrony środowiska
98
GMINA TULISZKÓW
4
Zapewnienie dostępu do
Prowadzenie wykazu dokumentów:
informacji o środowisku
–
Burmistrz
prognozy oddziaływania na
Działanie
beznakładowe
środowisko,
–
wnioski o wydanie decyzji o
warunkach zabudowy,
–
raporty o oddziaływaniu
przedsięwzięcia na środowisko,
–
opracowania ekofizjograficzne,
–
wyniki prac badawczych i
studialnych z zakresu ochrony
środowiska,
–
wnioski o wydanie zezwolenia oraz
zezwolenia na usunięcie drzew lub
krzewów,
–
wnioski o wydanie zezwolenia na
prowadzenie działalności
polegającej na zbieraniu odpadów
komunalnych.
5
Zapewnienie wysokiego
Uwzględnianie kryterium
poziomu ochrony
ekologicznego przy zakupie towarów i
środowiska
usług
Burmistrz
Działanie
beznakładowe
99
GMINA TULISZKÓW
6
Monitorowanie realizacji
–
coroczny przegląd realizacji
Burmistrz , Rada
Działanie
programu i weryfikacja
zapisów programu przed podjęciem
Miejska
beznakładowe
jego zapisów
uchwały budżetowej,
–
wprowadzanie ewentualnych zmian
do programu.
100
GMINA TULISZKÓW
6.
UWARUNKOWANIA
ORGANIZACYJNE
I
FINANSOWE
REALIZACJI
PROGRAMU
Zgodnie z Zarządzeniem Nr 19/2004 Burmistrza Gminy i Miasta Tuliszkowa z dnia 31 maja
2004 roku w gminie Tuliszków funkcjonuje następująca struktura organizacyjna Urzędu:
- Stanowiska kierownicze:
1) Burmistrz
2) Zastępca Burmistrza
3) Sekretarz
4) Skarbnik, któremu powierzono pełnienie funkcji kierownika referatu finansowego
5) Kierownicy referatów
-Referaty:
-
Referat finansowy
-
Referat ogólnoorganizacyjny
-
Referat Rozwoju Gospodarczego
-
Urząd
Stanu
Cywilnego
obsługiwany
przez
stanowisko
z
referatu
ogólnoorganizacyjnego
-Samodzielne stanowiska pracy
-
Stanowisko ds. kontroli wewnętrznej
-
Radca prawny
-
Kancelaria Tajna
-
Pełnomocnik ds. spraw ochrony informacji niejawnych
Zagadnienia związane z ochroną środowiska i dziedzinami jej pokrewnymi znajduja się
w gestii Referatu Rozwoju Gospodarczego w tym szczególnie Inspektora d/s leśnictwa i
ochrony środowiska. Do szczegółowego zakresu czynności stanowiska należy:
1. Gospodarka leśna i ochrona lasów
2. Ustalanie kierunków rozwoju leśnictwa
3. Zarządzanie lasami stanowiącymi mienie gminy i miasta
4. Wydawanie zezwoleń na wyrąb drzew i zadrzewień
5. Wymierzanie kar pieniężnych za usuwanie bez zezwoleń drzew i krzewów
6. Zakup zadrzewionego materiału szkółkarskiego dla miasta i gminy w celu
poprawy zieleni w mieście i gminie
7. Prowadzenie spraw z zakresu geologii
GMINA TULISZKÓW
101
8. Ochrona przyroda
9. Ochrona powietrza atmosferycznego
10. Ochrona gleby, zieleni, obiektów i urządzeń wodnych
11. Prowadzenie spraw z zakresu prawa wodnego
12. Sporządzanie sprawozdań z ochrony środowiska dotyczących emisji
zanieczyszczeń odpadów komunalnych
13. Kontrola przestrzegania przepisów o ochronie rezerwatów i pomników
przyrody, gruntów, roślin i zwierząt
14. Stosowanie sankcji przewidzianych w przepisach o ochronie środowiska
15. Prowadzenie spraw związanych z inwestycjami wynikajacymi z zakresu
czynności
16. Prowadzenie wszystkich spraw związanych z budową i eksploatacja
kanalizacji sanitarnej i oczyszczalni ścieków
17. Prowadzenie rejestru psów
18. Realizacja ustawy o utrzymaniu czystości w gminach
19. Nadzór nad wysypiskiem śmieci – utrzymanie, eksploatacja i utylizacja
20. Likwidacja nielegalnych wysypisk i składowisk
21. Analiza stanu sanitarno-porządkowego
22. Utrzymanie czystości placów, ulic i posesji
23. Nadzór nad szaletami publicznymi
24. Nadzór nad gospodarką odpadami
25. Opracowywanie i realizacja programu ochrony środowiska
26. Likwidacja dzikich przyłączy ścieków bytowo-gospodarczych
27. Ustanawianie ograniczeń co do czasu pracy lub korzystania z urządzeń
technicznych oraz środków transportu i komunikacji stwarzających
uciążliwości w zakresie hałasu i wibracji
28. Realizacja zadań wynikających ze Statutu Gminnego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej
29. Pozyskiwanie i wdrażanie funduszy z Unii Europejskiej merytorycznie
związanych z zakresem czynności
30. Wydawanie zaświadczeń w sprawach objętych zakresem czynności
31. Potwierdzanie pod względem merytorycznym rachunków wynikających z
zakresu czynności
32. Stwierdzanie własnoręczności podpisu i zgodności kserokopii z oryginałem
GMINA TULISZKÓW
102
33. Przygotowywanie danych na dyskietkach do ogłoszenia w Biuletynie
Informacji Publicznej
34. Archiwizowanie baz danych co najmniej 1 raz w tygodniu i odpowiednie
zabezpieczanie tych danych
35. Wykonywanie czynności związanych z obroną cywilną w zakresie pełnionych
obowiązków funkcyjnych zgodnie z poleceniem szefa OC gminy i miasta
Skupienie w jednym referacie spraw związanych pośrednio i bezpośrednio z ochroną
środowiska - przy efektywnej współpracy pomiędzy pracownikami – umożliwia skuteczne i
prawidłowe zarządzanie środowiskiem w gminie Tuliszków.
W roku 2003 założenia budżetowe gminy po stronie dochodów zostały wykonane w 97,75% a
wydatków w 97,5%. Dochody wyniosły 13 336 320,66 zł a wydatki 13 768 034,57 zł.
Faktyczny deficyt budżetu wyniósł więc 431 713,91 zł.
Wpływy w zakresie Gospodarki komunalnej i ochrony środowiska wyniosły 3 817,76 zł i
były to środki stanowiące wkład mieszkańców w budowę kanalizacji i wodociągu. Gminny
Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej miał wysokość na początku roku
38 548,79 zł. W ciągu roku jego stan powiększył się o 12 263,88 zł i wyniósł 50 812,67 zł.
Wydatki w zakresie Gospodarki komunalnej i ochrony środowiska wyniosły 341 190,56 zł i
przeznaczone były na oczyszczanie miasta, utrzymanie zieleni, oświetlenie dróg gminnych i
przekazanie dotacji przedmiotowej dla ZGK i M w Tuliszkowie jako dopłatę do kosztów
oczyszczania ścieków. Z rezerwy budżetowej pokryto opłatę w wysokości 4 020,00 zł do
Urzędu Marszałkowskiego w Poznaniu za przyjęte śmieci na składowisko w miejscowości
Krępa. Z dotacji w ramach programu SAPARD dofinansowano rozbudowę ujęcia wody w
Smaszewie (284 096,56 zł) całkowity koszt tego przedsięwzięcia wyniósł 385 690,62 zł. Na
budowę kanalizacji sanitarnej z przykanalikami w m. Tuliszkowie etap XI i XII wydatkowano
łącznie 11 999,0 zł za opracowanie dokumentacji technicznej. Na budowę Zakładu
unieszkodliwiania i utylizacji Odpadów Komunalnych „Orli Staw” w Prażuchach Nowych
przekazano dotację do Związku Komunalnego „Czyste Miasto, Czysta Gmina” w wysokości
54 000, 0 zł. Większość tej sumy (46 800,00 zł) pochodziła ze środków Gminnego Funduszu
Ochrony Środowiska. Pozostałe środki zgromadzone w Funduszu wydatkowano na zakup
materiałów i wyposażenia (1 946,20 zł) oraz na zakup usług pozostałych (786,80 zł).
W roku 2003 zostały umorzone w 30% dwie pożyczki zaciągnięte w WFOŚiGW w Poznaniu:
na modernizacje oczyszczalni ścieków w m. Tuliszków – etap I oraz na budowę kanalizacji
sanitarnej z przykanalikami i przepompownią w m. Tuliszków etap VII, VIII, IX.
GMINA TULISZKÓW
103
Gmina w roku 2003 spłaciła 659 070,00 zł w związku z zaciągniętymi pożyczkami. W tym
znaczna część związana z
inwestycjami z zakresu ochrony środowiska i gospodarka
komunalną.
Dochody budżetu w 2004 roku określono na 14 141 952,00 zł a wydatki na 14 331 358,00 a
więc deficyt budżetowy ma wielkość 189 406,00 zł.
Dochody gminy w zakresie Gospodarki wodnej i ochrony środowiska zakłada się na
872 358,00 zł. Przychody Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska ustalono na
17 100, 00 zł. Wydatki natomiast w zakresie Gospodarki komunalnej i ochrony środowiska
planuje się na 1 727 741,00 zł w tym 1 248 691,00 zł na gospodarkę ściekową i ochronę wód.
W tym zawiera się dotacja przedmiotowa dla ZGKiM w Tuliszkowie w kwocie 80 000, 00 zł
przeznaczona na dofinansowanie kosztów oczyszczania ścieków. Na gospodarkę odpadami
planuje się wydatkować 115 800,00 zł, z tego 100 800,00 zł na budowę Zakładu
unieszkodliwiania i utylizacji odpadów komunalnych w Prażuchach Nowych Reszta
wydatków obejmuje oczyszczanie miasta i wsi, utrzymanie zieleni, oświetlenie i pozostałą
działalność. Zaciągnięte pożyczki w 2004 roku będą wymagały spłaty w wysokości
694 114,00 zł w tym w znacznej części są to pożyczki związane z inwestycjami
infrastrukturalnymi ochrony środowiska. Łączna kwota długu gminy Tuliszków na koniec
roku budżetowego planowana jest na 3 765 622 zł i nie będzie przekraczać 60% dochodów
budżetu.
104
GMINA TULISZKÓW
7.WSKAŹNIKI REALIZACJI PROGRAMU
Władze gminy oraz mieszkańcy powinni być systematycznie informowani o tym, jak
postępuje wprowadzanie zapisów programu w życie, w jakim zakresie trzeba wzmocnić
działania lub je zmodyfikować oraz czy istnieje konieczność podjęcia przedsięwzięć
nadzwyczajnych. W tym celu zaleca się przyjęcie zestawu wskaźników, które pozwalałyby
obiektywnie oceniać realizację programu. Jedna ze specjalistycznych agend ONZ
zaproponowała wyróżnienie następujących typów wskaźników:
-
Wskaźniki presji (p) opisujące sposoby i wielkość oddziaływania człowieka na
środowisko. Pokazują one główne przyczyny zanieczyszczenia środowiska oraz wielkość
korzystania z zasobów naturalnych.
Wskaźniki stanu (s) mierzą jakość środowiska. Pozwalają ocenić istniejącą sytuację
-
poprzez ilościowe wskaźniki stanu elementów środowiska (powietrza, wód, powierzchni
ziemi, przyrody) i zasobów naturalnych (kopalin), które wywierają bezpośredni wpływ na
jakość życia mieszkańców.
-
Wskaźniki reakcji (R) opisują odpowiedź społeczną, w tym władz gminy na rozpoznane
problemy
środowiskowe.
Wskazują
działania
indywidualne
i
zbiorowe,
które
przeciwdziałają powstawaniu zanieczyszczeń, łagodzą skutki oddziaływań na środowisko
lub eliminują już powstałe szkody ekologiczne.
W dalszej części przedstawione zostały proponowane wskaźniki z uwzględnieniem
wymienionych typów, które ujęto w grupy zgodnie ze sposobem uporządkowania
programowych celów i działań priorytetowych. W zależności od dostępnych danych powinny
zostać wybrane te spośród proponowanych dla, których istnieją informacje ilościowe.
Racjonalne użytkowanie zasobów naturalnych:
-
Zużycie wody do celów bytowych na osobę;
-
Wielkość powierzchni zdegradowanej ;
-
Wielkość powierzchni zrekultywowanej i przywróconej do stanu właściwego;
-
Wielkość powierzchni rolniczej i leśnej przekazywanej pod zabudowę i drogi;
-
Ilość wytwarzanych odpadów komunalnych na mieszkańca;
-
Wielkość odzysku odpadów komunalnych na mieszkańca;
-
Liczba gospodarstw domowych objętych systemem selektywnej zbiórki odpadów;
GMINA TULISZKÓW
-
105
Wydatki na termomodernizację budynków będących w zasobie gminy i podlegających
jej jednostek;
-
Wzrost ilości energii wytwarzanej ze źródeł odnawialnych.
Poprawa jakości środowiska
-
Wskaźniki jakości wód w rzekach i jeziorach;
-
Udział ścieków oczyszczanych biologicznie ;
-
Udział mieszkańców korzystających z kanalizacji sanitarnej;
-
Liczba wykonanych przyłączy do kanalizacji zbiorczej;
-
Liczba działających indywidualnych oczyszczalni ścieków;
-
Udział nieruchomości nie podłączonych do kanalizacji, a objętych regularnym
wywozem nieczystości płynnych;
-
Długość wykonanej lub zmodernizowanej sieci wodociągowej i kanalizacyjnej;
-
Przyrost przepustowości i skuteczności funkcjonowania oczyszczalni ścieków;
-
Liczba składowisk odpadów nie odpowiadających standardom technicznym ;
-
Liczba zwierząt hodowanych w systemie bezściołowym ;
-
Zmniejszenie poziomu emisji zanieczyszczeń do powietrza z obiektów będących
własnością gminy i podległych jej jednostek.
Bezpieczeństwo ekologiczne
-
Udział mieszkańców korzystających z sieci wodociągowej ;
-
Przepustowość wybudowanych lub zmodernizowanych stacji uzdatniania wody;
-
Ilość zebranych odpadów z miejsc nielegalnego gromadzenia.
Ochrona przyrody i różnorodności biologicznej
-
Powierzchnia nowych zalesień;
-
Udział powierzchni chronionych, w tym ustanowionych przez gminę;
-
Liczba pomników przyrody i użytków ekologicznych;
-
Wielkość nakładów na ochronę przyrody;
-
Długość wprowadzonych zadrzewień przy drogach gminnych.
Działania horyzontalne
-
Ilość środków przeznaczanych na ochronę środowiska, w tym na inwestycje;
-
Wysokość pozyskanych środków zewnętrznych na OŚ;
GMINA TULISZKÓW
-
106
Wielkość (udział) środków publicznych wydanych z uwzględnieniem kryterium
ekologicznego;
-
Udział pracowników Urzędu Gminy w podnoszeniu kwalifikacji (studia, szkolenia,
kursy);
-
Udział opiniotwórczych mieszkańców gminy w edukacji ekologicznej;
-
Liczba projektów na rzecz ochrony środowiska realizowanych przez grupy i
organizacje pozarządowe;
-
Udział uczniów w konkursach na rzecz OŚ
107
GMINA TULISZKÓW
MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA
I GMINY SOMPOLNO
-
Wytyczne sporządzania programów ochrony środowiska
na szczeblu regionalnym i lokalnym
www.mos.gov.pl
-
Polityka ekologiczna państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na
lata 2007-2010 www.mos.gov.pl
-
Program wykonawczy do II Polityki ekologicznej państwa, na lata 2002-2010
www.mos.gov.pl
-
Strategia wykorzystania Funduszu Spójności na lata 2004-2006 www.mg.gov.pl
-
Zintegrowany Program Operacyjny - Rozwój Regionalny www.mg.gov.pl
-
Narodowy Plan Rozwoju 2004- 2006 www.mos.gov.pl
-
Krajowy plan gospodarki odpadami www.mos.gov.pl
-
Krajowy program oczyszczania ścieków komunalnych www.mos.gov.pl
-
Strategia rozwoju województwa wielkopolskiego, Poznań 2000
-
Program ochrony środowiska województwa wielkopolskiego na lata 2002 – 2010
www.wielkopolska.mw.gov.pl
-
Plan
gospodarki
odpadami
dla
województwa
wielkopolskiego
(projekt)
-
Program ochrony środowiska dla powiatu tureckiego
-
Plan gospodarki odpadami dla powiatu tureckiego
-
Wspólny plan gospodarki odpadami dla gmin – członków Związku Komunalnego
Gmin „CZYSTE MIASTO, CZYSTA GMINA” – projekt, Kalisz, maj 2004
-
Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 1999, Biblioteka Monitoringu
Środowiska, WIOŚ Poznań, 2002 www.wios.iq.pl
-
Środowiska, WIOŚ Poznań, 1999
-
Środowiska, WIOŚ Poznań
-
Środowiska, WIOŚ Poznań,
-
Stan i potrzeby inwestycyjne gmin województwa wielkopolskiego w zakresie
gospodarki ściekowej, Biblioteka Monitoringu Środowiska, WIOŚ Poznań, 2001
www.wios.iq.pl
108
GMINA TULISZKÓW
-
Zasobność i zanieczyszczenie gleb Wielkopolski. stan na rok 2000, Biblioteka
Monitoringu Środowiska, WIOŚ Stacja Chemiczno-Rolnicza Oddział w Poznaniu
2000 www.wios.iq.pl
-
Ocena wstępna jakości powietrza w Wielkopolsce, Wojewódzki Inspektorat Ochrony
Środowiska w Poznaniu, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Oddział w
Poznaniu Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Poznaniu, Biblioteka
Monitoringu Środowiska, Poznań,2002 www.wios.iq.pl
-
Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi,
Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2002
-
Zwykła Dobra Praktyka Rolnicza, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi,
Departament
Rozwoju
Obszarów
Wiejskich,
Wydanie
I,
Warszawa
2003,
www.minrol.gov.pl
-
Ważniejsze dane o powiatach i gminach województwa wielkopolskiego 2001 rok,
Urząd Statystyczny, Poznań 2002
-
Ważniejsze dane o powiatach i gminach województwa wielkopolskiego 2002 rok,
Urząd Statystyczny, Poznań 2003
-
Parki i ogrody zabytkowe w Polsce. Stan 1991, Warszawa 1992
-
Geografia regionalna Polski, Jerzy Kondracki, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 2001
-
Klimat Niziny Wielkopolskiej, Alojzy Woś, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań,
1994
-
Katalog jezior Polski. Pojezierze Wielkopolsko-Kujawskie i jeziora na południe od
linii zasięgu zlodowacenia bałtyckiego. Adam Choiński, Fundacja Warta Poznań 1992
-
Atlas jezior Polski tom I red Jerzy Jańczak, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań
1996
-
Strategia rozwoju gminy Tuliszków
Najważniejsze akty prawne
-
USTAWA z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. (Dz. U. Nr 62, poz.
627) (Zmiany: Dz. U. Nr 115, poz. 1229; z 2002 r. Nr 74, poz. 676, Nr 113, poz. 984,
Nr 233, poz. 1957; z 2003 r. Nr 46, poz. 392, Nr 80, poz. 717, Nr 80, poz. 721)
-
USTAWA z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony
środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw. (Dz. U. Nr 100, poz.
1085) (Zmiany: Dz. U. z 2002 r. Nr 143, poz. 1196; z 2003 r. Nr 7, poz. 78)
109
GMINA TULISZKÓW
-
Uchwała Sejmu RP z dnia 08 maja 2003 (Monitor Polski z 2003 Nr 33, poz. 433)
-
USTAWA z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach. (Dz. U. Nr 62, poz. 628) (Zmiany:
Dz. U. z 2002 r. Nr 41, poz. 365, Nr 113, poz. 984, Nr 199, poz. 1671; z 2003 r. Nr 7,
poz. 78)
-
USTAWA o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
-
USTAWA o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
-
USTAWA Prawo wodne
-
USTAWA Prawo energetyczne
-
USTAWA Prawo geologiczne i górnicze

wielkopolski ośrodek kształcenia i studiów samorządowych

Transkrypt

Podobne dokumenty

Generuj PDF

Zarządzenie nr 0151/11/2006 - BIP

Uchwala Nr 0007 24. 2015 z dnia 25 marca 2015 r.

Wykaz leśnictw obsługujących poszczególne wsie

Zarządzanie środowiskiem-zintegrowany program

Koła Łowieckie na terenie Gminy Stare Miasto

3. Zakres opracowania