regulamin wojewódzkiego konkursu z fizyki i astronomii

REGULAMIN
WOJEWÓDZKIEGO KONKURSU Z FIZYKI I ASTRONOMII
DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW W ROKU SZKOLNYM 2010/2011
I. ZAŁOŻENIA OGÓLNE
Celem konkursu jest:
rozbudzanie zainteresowań fizyką i astronomią wśród uczniów gimnazjów,
rozpoznawanie uzdolnień młodzieży gimnazjalnej w zakresie fizyki i ich rozwijanie,
motywowanie szkół do podejmowania różnorodnych działań w zakresie pracy z uczniem
zdolnym,
wdrażanie gimnazjalistów do samokształcenia i przygotowanie ich do nauki w szkołach
wyższego stopnia,
wdrażanie do poszukiwania wiadomości w różnych źródłach,
promocja osiągnięć uczniów zdolnych, ich nauczycieli i szkół.
II. UCZESTNICY KONKURSU
Konkurs przeznaczony jest dla uczniów wszystkich klas gimnazjów województwa warmińsko
– mazurskiego. Etap szkolny ma charakter otwarty i mogą w nim uczestniczyć gimnazjaliści,
którzy zadeklarują chęć udziału.
III. ORGANIZACJA KONKURSU
Konkurs ma charakter dwustopniowy i składać się będzie z dwu etapów:
• szkolnego- przeprowadzonego przez Szkolną Komisje Konkursową,
• wojewódzkiego- przeprowadzonego przez Wojewódzką Komisję Konkursową.
Dyrektor szkoły, zainteresowanej udziałem w konkursie, przesyła do 20 października 2010r.
deklarację w wersji papierowej (załącznik nr 1 ramowego regulaminu konkursów)
Przewodniczącemu Wojewódzkiej Komisji Konkursowej.
Andrzej Kuligowski
Mazurski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Ełku
19-300 Ełk
ul. Sikorskiego 5a
Deklarację należy wypełnić starannie, pamiętając o pieczęci i czytelnych podpisach. Bardzo
ważne jest umieszczenie czytelnego i poprawnego adresu poczty elektronicznej.
Wojewódzka Komisja Konkursowa nie ponosi odpowiedzialności za skutki przekazania przez
szkołę błędnego lub nieczytelnego adresu e-mail!
Etap szkolny
• Etap szkolny przeprowadza Szkolna Komisja Konkursowa powołana przez Dyrektora
Szkoły.
• Odbędzie się on w 26 listopada 2010r, o godzinie 10.00. i polegać będzie na rozwiązaniu
testu przekazanego pocztą elektroniczną przez Przewodniczącego Wojewódzkiej Komisji
Konkursowej.
• Test będzie złożony z zadań zamkniętych i otwartych.
• Czas pisania testu - 90 minut.
• W czasie konkursu należy zapewnić warunki umożliwiające samodzielną pracę uczniów.
• Szkolna Komisja Konkursowa sprawdza testy zgodnie z otrzymanym kluczem odpowiedzi
i sporządza protokół (załącznik nr 2 ramowego regulaminu konkursów).
• W razie problemów z interpretacją klucza punktowania (np. przy nietypowej metodzie
rozwiązania danego zadania), Przewodniczący Komisji Szkolnej konsultuje się z
Przewodniczącym Wojewódzkiej Komisji Konkursowej.
• Dyrektor szkoły przesyła protokół do Przewodniczącego Wojewódzkiej Komisji
Konkursowej wraz z pracami uczniów, którzy uzyskali 70% i więcej punktów, w
nieprzekraczalnym terminie do 3 grudnia 2010r. (decyduje data stempla pocztowego). Do
protokołu należy dołączyć zobowiązanie o przestrzeganiu tajemnicy służbowej (załącznik
nr 3).
• Obowiązek przekazania protokołów dotyczy również szkół, w których żaden uczeń nie
uzyska minimum 70% liczby punktów możliwych do otrzymania!
• Do etapu wojewódzkiego – zgodnie z ramowym regulaminem konkursów - zostanie
zakwalifikowanych do 150 uczestników konkursu, którzy na etapie szkolnym uzyskali
najwyższą ilość punktów, nie mniej jednak niż 70% punktów możliwych do zdobycia.
Wojewódzka Komisja Konkursowa po dokonaniu analizy protokołów nadesłanych ze szkół
i weryfikacji prac konkursowych opublikuje listę uczestników zakwalifikowanych do etapu
wojewódzkiego na stronie internetowej Kuratorium Oświaty w Olsztynie www.ko.olsztyn.pl.
Etap wojewódzki
• Etap wojewódzki odbędzie się w trzech okręgach: Ełk, Elbląg, Olsztyn w dniu 14 marca
2011r. o godzinie 12.00.
• Miejsca (adresy szkół/placówek), w których odbędzie się etap wojewódzki zostaną podane
na stronie internetowej Kuratorium Oświaty w Olsztynie, po ustaleniu listy uczniów
zakwalifikowanych do etapu wojewódzkiego.
• Uczestnicy wojewódzkiego etapu konkursu muszą posiadać przy sobie ważne legitymacje
szkolne.
• Należy starannie wypełnić kartę do kodowania, zawierającą dane uczestnika finału
(przede wszystkim imię lub imiona zawodnika, data i miejsce urodzenia).
• Wiedza i umiejętności uczestników finału konkursu zostaną sprawdzone testem
zawierającym różnego rodzaju zadania otwarte i zadania zamknięte.
• Czas pisania testu - 120 minut.
• Przewodniczący Zespołów Nadzorujących z Elbląga i Olsztyna przesyłają prace
uczestników do Wojewódzkiej Komisji Konkursowej w Ełku. Wszystkie prace zostaną
sprawdzone przez tę komisję.
• Lista laureatów i finalistów Wojewódzkiego Konkursu z Fizyki i Astronomii zostanie
zamieszczona na stronie www.ko.olsztyn.pl.
IV. ZAKRES MERYTORYCZNY KONKURSU
Zakres konkursu obejmuje oraz poszerza treści zawarte w podstawie programowej kształcenia
ogólnego dla gimnazjów i standardach wymagań egzaminacyjnych dla części matematyczno przyrodniczej egzaminu gimnazjalnego. Szczegóły zostały przedstawione niżej.
• Etap szkolny obejmuje następujące treści:
Oddziaływania
Rodzaje oddziaływań - ich skutki i wzajemność. Siła jako miara oddziaływań. Składanie i rozkładanie
sił (także o różnych kierunkach).
Właściwości i budowa materii
Właściwości ciał stałych, cieczy i gazów. Cząsteczkowa budowa materii. Zmiany stanów skupienia
ciał. Rozszerzalność temperaturowa ciał stałych, cieczy i gazów. Gęstość ciał.
Hydrostatyka i aerostatyka
Siła nacisku na podłoże, ciśnienie. Prawo Pascala dla cieczy i gazów. Ciśnienie hydrostatyczne i
atmosferyczne. Naczynia połączone. Prawo Archimedesa dla cieczy i gazów. Pływanie ciał.
Kinematyka i dynamika
Opis ruchów prostoliniowych. Względność ruchu. Ruch jednostajny prostoliniowy. Prędkość jako
wielkość wektorowa. Ruch niejednostajny - prędkość chwilowa i średnia. Ruch prostoliniowy
jednostajnie przyspieszony. Ruch prostoliniowy jednostajnie opóźniony.
Opory ruchu. Zasady dynamiki Newtona. Ciężar ciała. Spadanie swobodne. Zasada zachowania
pędu. Ruch po okręgu. Oddziaływanie grawitacyjne. Prawo powszechnego ciążenia. Układ Słoneczny.
Loty kosmiczne. Praca i energia. Rodzaje energii mechanicznej. Zasada zachowania energii. Moc.
Sprawność. Maszyny proste.
Termodynamika
Energia wewnętrzna. I zasada termodynamiki. Ciepło właściwe. Bilans cieplny. Zmiany stanów
skupienia ciał. Ciepło topnienia i parowania.
Drgania i fale
Ruch drgający. Okres, częstotliwość i amplituda drgań. Rezonans mechaniczny. Fale mechaniczne.
Rodzaje fal. Zjawisko odbicia, załamania, interferencji fal. Fale akustyczne, rezonans akustyczny.
Elektrostatyka
Elektryzowanie ciał. Dwa rodzaje ładunków. Budowa atomu. Ładunek elementarny. Elektryczna
budowa ciał. Przewodniki i izolatory. Wzajemne oddziaływanie ładunków elektrycznych. Prawo
Coulomba. Sposoby elektryzowania ciał. Mikroskopowy model elektryzowania ciał. Zjawisko indukcji
elektrostatycznej. Zasada zachowania ładunku elektrycznego. Pole elektrostatyczne.
• Etap wojewódzki obejmuje treści wymienione dla etapu szkolnego oraz:
Prąd elektryczny
Prąd elektryczny. Napięcie elektryczne. Natężenie prądu elektrycznego. Obwody prądu elektrycznego.
Warunki przepływu prądu w obwodzie. Mikroskopowy model przewodnictwa elektrycznego. Pomiar
natężenia i napięcia. Pierwsze prawo Kirchhoffa. Prawo Ohma. Opór elektryczny. Opór elektryczny
przewodnika. Praca i moc prądu elektrycznego. Energia elektryczna. Szeregowe, równoległe i
mieszane łączenie odbiorników energii elektrycznej.
Elektromagnetyzm
Pole magnetyczne magnesu. Oddziaływanie biegunów magnetycznych. Pole magnetyczne prądu
elektrycznego. Elektromagnes - zasada działania i zastosowanie. Przewodnik z prądem w polu
magnetycznym. Siła elektrodynamiczna. Silnik prądu stałego - zasada działania. Indukcja
elektromagnetyczna. Prądnica prądu przemiennego. Transformatory. Przesyłanie energii elektrycznej.
Fale elektromagnetyczne. Optyka
Fale elektromagnetyczne. Rozchodzenie się światła. Zjawisko odbicia. Zwierciadła płaskie i kuliste.
Zjawisko załamania. Załamanie światła w płytce równoległościennej i pryzmacie. Barwy. Soczewki.
Obrazy otrzymane za pomocą zwierciadeł i soczewek. Równanie soczewki i zwierciadła. Przyrządy
optyczne: lupa, luneta, mikroskop oraz oko. Zjawiska optyczne w przyrodzie. Tęcza. Zaćmienie Słońca
i Księżyca. Zastosowanie fal elektromagnetycznych w przesyłaniu informacji. Przesyłanie głosu za
pomocą
fal
elektromagnetycznych
-
radio,
telefon.
Przesyłanie
obrazu
za
pomocą
fal
elektromagnetycznych - telewizja, radar, radioteleskop. Natura światła.
Elementy fizyki jądrowej
Promieniowanie jądrowe. Izotopy. Synteza i rozszczepianie jąder. Energia jądrowa. Łańcuchowe
reakcje jądrowe. Reaktory jądrowe. Energia a masa. Słońce i gwiazdy jako źródła energii.
O pomiarach w fizyce
Układ SI. Dokładność i zakres przyrządu pomiarowego. Niepewność pomiarowa. Przyczyny
niepewności pomiarowych. Bezpośredni pomiar wielkości fizycznej a jej wyznaczanie w wyniku
pomiarów pośrednich. Istotne czynniki wpływające na niepewność pomiarową wyznaczonej wielkości
przy pomiarach złożonych. Względna niepewność pomiarowa. Cyfry znaczące (wartościowe).
Umiejętności, jakimi powinni się wykazać uczestnicy konkursu:
•
jakościowy i ilościowy opis zjawisk fizycznych;
•
•
właściwe stosowanie terminów i pojęć do opisu zjawisk i procesów fizycznych;
stosowanie praw, zasad, teorii do wyjaśniania zjawisk i procesów fizycznych;
•
wykorzystywania wiedzy i umiejętności z zakresu fizyki do rozwiązywania
praktycznych problemów związanych z życiem codziennym, techniką
posługiwanie się ze zrozumieniem wielkościami fizycznymi;
operowanie jednostkami wielkości fizycznych,
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
przeliczanie i stosowanie jednostek miar układu SI oraz używanych w technice,
analityczne myślenie podczas rozwiązywania jakościowych i ilościowych zadań
fizycznych (zamkniętych i otwartych);
interpretowanie wykresów, tabel, schematów, rysunków, wzorów i równań;
sporządzanie wykresów zależności pomiędzy wielkościami fizycznymi;
posługiwanie się językiem matematyki w rozwiązywaniu zadań fizycznych
(posługiwanie się językiem symboli, wyrażeń algebraicznych, równań);
krytyczne korzystanie z informacji (krytyczna analiza informacji);
formułowanie wniosków na podstawie wyników doświadczeń, których przebieg
zilustrowany jest tekstem, rysunkiem lub tabelą;
zapisanie przybliżonego wyniku pomiaru lub obliczenia fizycznego z dokładnością do
zadanej liczby cyfr znaczących.
Podczas każdego etapu konkursu uczeń może korzystać z prostego kalkulatora, który
posiada tylko cztery podstawowe działania matematyczne (dodawanie, odejmowanie,
mnożenie, dzielenie) oraz pierwiastkowanie i obliczanie procentów.
Zabrania się korzystania z kalkulatorów w telefonie komórkowym!
V. WYKAZ LITERATURY
1. Podręczniki do nauczania fizyki i zeszyty ćwiczeń w gimnazjum.
2. Bober L.: Zbiór zadań z fizyki dla gimnazjum. Żak 1999.
3. Dębowski R., Fizyka w zadaniach, oficyna wydawniczo – poligraficzna Adam,
Warszawa 1999;
4. Dębowski R., Fizyka w testach, oficyna wydawniczo – poligraficzna Adam,
Warszawa 1999;
5. Gołębiewski K., R. S. Trawiński: Konkursy fizyczne dla gimnazjalistów. Wyd.
Aksjomat, Toruń 2008.
6. Hewitt P. G.: Fizyka wokół nas. Wyd. naukowe PWN 2000.
7. Ilczuk U., Kurek E.: Konkursy z fizyki. Wybór zadań WSiP W-wa 1993.
8. Jaśkowiec St.: Zbiór zadań i pytań z fizyki. Wydawnictwo „Alma-Usługi Oświatowe"
Olsztyn 2000.
9. Kaczorek H.: Testy z fizyki dla gimnazjum cz. I, II i III. Wyd. Zamiast Korepetycji
2000.
10. Krupiński L.: Fizyka. Zbiór zadań i testów, Kielecka Oficyna Wyd. „MAC” S.A.,
Kielce 2000r.
11. Kutajczyk T., Kutajczyk K.: Fizyka. Sprawdziany dla gimnazjalistów, WSiP,
Warszawa 2002r.
12. Kwiatek W. M., Ogar J., Wroński L: Zbiór zadań z fizyki dla gimnazjum cz. I, II i III.
Oficyna Wyd. „INDEKS" 2001.
13. L.C. mcDermott i in.: W poszukiwaniu praw fizyki 1.1 i II. Prószyński i S-ka 2000.
14. Niemiec J., Wójcicka J., Praca z uczniem zdolnym. Zeszyt nr 6- biblioteka nauczyciela
fizyki, wyd. ZamKor
15. Noweta A.W., Stelmasiak A.M., Swiryd J., Łęgocka G.: Fizyka wokół nas cz. I, II i
III. Zbiór zadań dla gimnazjum. Wyd. Edukacyjne RES POLONA 1999.
16. Pawlikowska M.: Fizyka łatwiejsza niż myślisz. Oficyna Edukacyjna K. Pazdro 1998.
17. Pasierb T.: Oceń sam siebie — powtórzeniowe testy z fizyki i komentarz do rozwiązań.
Oficyna Edukacyjna K. Pazdro 1998.
18. Salach J. Sagnowska B.: Zbiór zadań z fizyki dla uczniów gimnazjum i liceum
profilowanego. Wyd. Zamiast Korepetycji 2000.
19. Subieta R.: Zbiór zadań z fizyki dla gimnazjum. WSiP 1999