SZKOLNY PROGRAM WYCHOWAWCZY

SZKOLNY PROGRAM WYCHOWAWCZY
VIII Liceum Ogólnokształcącego
z Oddziałami Integracyjnymi
w Gliwicach
Młodzi ludzie, żyjący w XXI wieku, wieku popkultury, mass mediów i Internetu, bombardowani papką informacyjną, narażeni są na
liczne zagrożenia współczesnego świata. Często trudno im w natłoku sprzecznych informacji i wydarzeń zdobyć odpowiednią wiedzę
o otaczającym ich świecie społecznym, która pozwoli im wejść odpowiednio przygotowanym, z odpowiednimi zasobami, w dorosłe życie.
Z powodu głębokich zmian kulturowych i społecznych zachodzących we współczesnym świecie szczególnie ważne staje się więc
pytanie o rozwój tożsamości młodych ludzi, którzy w ciągu trzech lat nauki w liceum z adolescentów mają się stać młodymi dorosłymi.
Jest to okres niezwykle ważny z perspektywy ich dalszego rozwoju.
Jednym z ważniejszych zadań szkoły jest więc wyposażenie młodych ludzi w odpowiednie zasoby, pokazanie możliwych dróg
rozwoju i konsekwencji ich wyboru oraz nieustanne wspieranie w poszukiwaniu odpowiedzi na ważne pytania rozwojowe: kim jestem, jaki
jestem (wewnętrznie i zewnętrznie), w co wierzę, w oparciu o co działam, jakie są moje cele?
W niniejszym programie profilaktycznym oraz równoległym do niego programie wychowawczym zawarta została najnowsza wiedza
z zakresu psychologii, pedagogiki i socjologii dotycząca rozwoju młodego człowieka.
Diagnozy potrzeb środowiska szkolnego dokonano także na podstawie:

obserwacji zachowań uczniów oraz rozmów z uczniami,

analizy dokumentacji pedagoga i psychologa szkolnego,

rozmów z nauczycielami, wychowawcami klas, Dyrekcją oraz z rodzicami uczniów.
Program profilaktyczny oraz wychowawczy zostały oparte na koncepcji zadań rozwojowych Roberta Havighursta. Według tejże
koncepcji człowiek przechodzi od jednego stadium do następnego rozwiązując problemy typowe dla danego okresu. Zadania rozwojowe
wyłaniają się w pewnym okresie życia jednostki. Pomyślne ich rozwiązanie prowadzi do zadowolenia oraz sukcesu w podejmowaniu
zadań późniejszych, natomiast niepowodzenie czyni jednostkę nieszczęśliwą, nieaprobowaną przez otoczenie i powoduje trudności w
zakresie następnych zadań. Zadania rozwojowe wywodzą się z trzech źródeł: dojrzewania somatycznego, nacisku kulturowego oraz
indywidualnych aspiracji i wartości.
Havighurst nakreśla następujące zadania dla okresu adolescencji:
2

osiągnięcie nowych, bardziej dojrzałych więzi z rówieśnikami obojga płci;

ukształtowanie roli męskiej lub kobiecej;

akceptacja swojego wyglądu i skuteczne posługiwanie się własnym ciałem;

osiągnięcie niezależności uczuciowej od rodziców i innych osób dorosłych;

przygotowanie do małżeństwa i życia w rodzinie;

przygotowanie do kariery zawodowej (niezależności ekonomicznej);

rozwijanie ideologii (sieci wartości i systemu etycznego kierującego zachowaniem);

dążenie i osiągnięcie postępowania odpowiedzialnego społecznie.
Etap adolescencji przynosi więc szereg zadań istotnych dla prawidłowego rozwoju intelektualnego, biologicznego, emocjonalnego i
społecznego, a przede wszystkim determinuje powodzenie w kolejnych etapach życia.
Warto więc poświęcić czas i energię na prowadzenie zajęć wspierających rozwój młodych ludzi, co zaowocuje w przyszłości
prawidłowym ukształtowaniem się osobowości, poczuciem celu i sensu własnego życia, a także umiejętnością krytycznego spojrzenia na
zagrożenia cywilizacyjne.
W Szkolnym Programie Wychowawczym VIII Liceum Ogólnokształcącego z Oddziałami Integracyjnymi w Gliwicach wyróżnione
zostały następujące obszary działania:
I.
Tworzenie przyjaznego klimatu szkoły
II.
Wspieranie rozwoju emocjonalno – społecznego uczniów
III.
Pomoc uczniom mającym trudności w nauce
IV.
Przeciwdziałanie patologiom i niedostosowaniu społecznemu
V.
Współpraca z rodzicami
3
DZIAŁANIA
SPOSÓB REALIZACJI
I.
Integrowanie zespołów
klasowych
Integracja uczniów
niepełnosprawnych ze
zdrowymi rówieśnikami
Tworzenie przyjaznego klimatu szkoły


Zajęcia integracyjne dla klas I.
Różnorodne formy pracy grupowej w ramach zajęć lekcyjnych,
na wszystkich przedmiotach.


Pedagog, psycholog
Wszyscy nauczyciele

Obserwacja uczniów i czuwanie nad relacjami interpersonalnymi
w klasie.
Imprezy klasowe.
Wycieczki, wyjścia do kina, teatru.

Wychowawca

Udział uczniów w uroczystościach i imprezach szkolnych,
projektach, warsztatach, akcjach charytatywnych
(np. Szlachetna Paczka), wycieczkach, wyjściach do kina, teatru.

Wszyscy nauczyciele

Tworzenie oddziałów integracyjnych, w których uczniowie
niepełnosprawni uczą się ze zdrowymi rówieśnikami.

Dyrekcja, pedagog, psycholog,
logopeda.

Opieka psychologiczno-pedagogiczna nad prawidłowym
funkcjonowaniem klas integracyjnych.

Komisja ds. Integracji.

Zajęcia psychoedukacyjne przybliżające problem
niepełnosprawności (program „Bliżej niepełnosprawności”).

Wychowawca klasy.


Integrowanie środowiska
szkolnego
OSOBY ODPOWIEDZIALNE
4
II. Wspieranie rozwoju emocjonalno – społecznego uczniów


Wspomaganie
wszechstronnego rozwoju,
rozbudzanie zainteresowań
uczniów





Budowanie pozytywnych
wzorców etycznych
i społecznych oraz
kształtowanie postaw
uczniowskich ważnych
z punktu widzenia
społeczeństwa oraz
jednostki




Rozpowszechnienie informacji o kołach zainteresowań i zajęciach
pozalekcyjnych.
Angażowanie uczniów do udziału w konkursach, olimpiadach
przedmiotowych.
Umożliwienie prezentacji dorobku uczniów w celu wzmocnienia
wiary w swoje osiągnięcia poprzez: eksponowanie dorobku na
forum szkoły, organizowanie konkursów szkolnych, umożliwienie
uczestnictwa uczniom w konkursach pozaszkolnych,
mobilizowanie uczniów do jak najszerszego uczestnictwa
w różnych formach zajęć pozalekcyjnych i konkursach, umiejętne
włączanie uczniów sprawiających trudności wychowawcze.
Poznawanie kultury i tradycji swojego kraju oraz miasta.
Uczestnictwo oraz pomoc w organizacji uroczystych obchodów
rocznic ważnych wydarzeń historycznych (akademie, apele itp.).
Celebrowanie obyczajów i tradycji świątecznych (m.in. wigilia
klasowa).
Stosowanie jasnych i jednolitych dla całej społeczności szkolnej
metod pracy wychowawczej z uczniami.
Tworzenie życzliwej i przyjaznej atmosfery do nauki i pobytu
ucznia w szkole.
Stosowanie w pracy właściwej komunikacji w relacjach nauczyciel
– uczeń.
Budowanie zaufania i wzajemnej życzliwości poprzez dialog,
współpracę i negocjacje.
Promowanie wzorców do naśladowania przez: kulturalne
wyrażanie swoich uczuć, opinii i poglądów, przestrzeganie zasad
tolerancji, umiejętne prowadzenie rozmów i negocjacji,
zdecydowane i kulturalne egzekwowanie swoich praw oraz
panowanie nad emocjami.
5

Wszyscy nauczyciele.



Wszyscy nauczyciele.
Nauczyciele wyznaczeni przez
Dyrekcję
Wychowawca

Wszyscy nauczyciele

Pozytywne postrzeganie
i wzmacnianie zachowań
prospołecznych u uczniów




o
o
Rozwijanie inteligencji
emocjonalnej i umiejętności
skutecznej komunikacji
interpersonalnej u uczniów
o
o

Doradztwo zawodowe
Zachęcanie uczniów do brania udziału w akcjach charytatywnych
m.in. na rzecz instytucji niosących pomoc tj. Domów Dziecka,
Domów Opieki, schronisk.
Udział w masowych akcjach społecznych, m.in. WOŚP,
Szlachetna Paczka, Sprzątanie Świata, Dzień Ziemi.
Zachęcanie uczniów do udzielania sobie wsparcia i pomocy
w różnych sytuacjach szkolnych, a także w życiu codziennym
(„pomoc koleżeńska”).
Nawiązywanie pozytywnych relacji i udzielanie wsparcia uczniom
niepełnosprawnym z klas integracyjnych przez uczniów zdrowych.
Zajęcia psychoedukacyjne, warsztaty, pogadanki, lekcje
wychowawcze poruszające tematykę:
samoświadomości i sposobu postrzegania samego siebie:
znajomość własnych upodobań, niechęci, preferencji, dziedzictwa
kulturowego, ograniczeń i innych indywidualnych cech
osobowościowych, nabywanie świadomości zewnętrznych i
wewnętrznych stanów i procesów, wyrobienie w sobie mocnego
poczucia tożsamości oraz docenianie i akceptowanie samego
siebie;
kontroli uczuć: znajomość zależności pomiędzy myślami,
uczuciami i działaniami, empatia, nauka konstruktywnego
wyrażania uczuć i ich kontrolowania;
podejmowania decyzji i odpowiedzialność: proces podejmowania
decyzji, analizowanie działań i świadomość ich konsekwencji,
branie odpowiedzialności za decyzje i działania;
komunikacji interpersonalnej (werbalnej i niewerbalnej): nauka
efektywnej komunikacji, używanie komunikatów „Ja”, aktywne
słuchanie, asertywność.
Warsztaty dotyczące dalszej drogi kształcenia ze szkolnym
doradcą zawodowym oraz zaproszonymi specjalistami.
6

Wychowawca, opiekun
samorządu szkolnego,
poszczególni nauczyciele
koordynujący akcje

Wszyscy nauczyciele

Wychowawca, pedagog,
psycholog

Doradca zawodowy
III.

Badania psychologiczne, pedagogiczne i logopedyczne
przeprowadzane na terenie szkoły, kierowanie uczniów do
Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej.

Pedagog, psycholog,
logopeda

Terapia psychologiczna, pedagogiczna, logopedyczna i
tyflopedagogiczna.
Terapia dysleksji.
Zajęcia rewalidacyjne.

Zajęcia wyrównawcze.
Organizowanie pomocy w zakresie wyrównywania i likwidowania
zaległości w nauce poprzez: organizowanie indywidualnej
i grupowej pomocy w nauce
Sformułowanie wymagań zgodnie z zaleceniami zawartymi
w opiniach i orzeczeniach Poradni Psychologiczno –
Pedagogicznej oraz ich realizacja.

Psycholog, pedagog,
logopeda, tyflopedagog
Psycholog
Psycholog, pedagog,
logopeda, nauczyciele
wspomagający.
Nauczyciele poszczególnych
przedmiotów

Wszyscy nauczyciele
Zajęcia warsztatowe doskonalące metody skutecznego uczenia
się.

Psycholog
Diagnozowanie przyczyn
trudności w nauce


Objęcie uczniów mających
trudności w nauce
specjalistycznymi zajęciami
Dostosowywanie wymagań
edukacyjnych do potrzeb
i możliwości uczniów




Poprawa jakości nauki
poprzez poznanie metod
skutecznego uczenia się
IV.
Analiza sytuacji domowej
uczniów.
Pomoc uczniom mającym trudności w nauce




Przeciwdziałanie patologiom i niedostosowaniu społecznemu

Rozmowy z rodzicami i uczniami.
Wywiad środowiskowy.
7
Wychowawca, pedagog,
psycholog
Udzielanie pomocy
i wsparcia rodzinom
zagrożonym negatywnymi
zjawiskami społecznymi
Podejmowanie działań
wobec uczniów, których
rodzice przebywają za
granicą („eurosieroty”)
Podejmowanie działań
zmierzających do
ograniczenia zjawiska
wagarowania



Poradnictwo psychologiczno-pedagogiczne.
Kierowanie do odpowiednich instytucji udzielających pomocy.
Współpraca z instytucjami wspomagającymi pracę szkoły:
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, Sąd Rodzinny, Wydział
Edukacji UM, Policja, MOPS itp.

Pedagog, psycholog

Pozyskanie informacji o uczniach, których rodzice przebywają
za granicą.
Ocena wpływu przebywania rodziców za granicą na postawę
i rozwój ucznia, m.in. zapoznanie się z warunkami
bezpieczeństwa i prawidłową opieką sprawowaną nad uczniem.
Udzielanie wsparcia oraz opieki psychologiczno-pedagogicznej.
Pomoc dydaktyczna.
Działania zgodne z procedurą postępowania wobec uczniów nie
realizujących obowiązku nauki.
Współpraca z rodzicami (szczególnie uczniów pełnoletnich) w
zakresie odpowiedzialnego usprawiedliwiania nieobecności oraz
monitorowania frekwencji swoich dzieci.

Dyrekcja, wychowawca,
pedagog, psycholog
Pedagog, psycholog





V.

Pozyskiwanie rodziców jako
sojuszników w działaniach
wychowawczych szkoły.


Pedagogizacja rodziców
oraz wspieranie ich
w procesie wychowania




Wszyscy nauczyciele
Wychowawca, pedagog,
psycholog

Wychowawca

Dyrekcja
Współpraca z rodzicami
Angażowanie rodziców w życie klasy i szkoły (m.in. udział
w uroczystościach oraz imprezach klasowych i szkolnych,
charytatywnych).
Organizowanie zebrań i konsultacji dla rodziców uczniów.
Spotkania klasowe i ogólnoszkolne (m.in. prelekcje, pogadanki
prowadzone przez specjalistów).
Indywidualne spotkania z rodzicami uczniów.
8


Wychowawca, pedagog,
psycholog, logopeda.
Wychowawca, pedagog,
psycholog, logopeda.
W ramach realizacji Programu Profilaktycznego oraz Programu Wychowawczego przygotowano scenariusze zajęć, po dziesięć dla
klasy I i II oraz siedem dla klasy III, do wykorzystania przez wychowawców klas podczas lekcji wychowawczych.
Tematyka do zrealizowania w klasie I
1.
Budowanie prawidłowych relacji w grupie, integracja zespołu klasowego. Zestaw grupowych gier i ćwiczeń psychologicznych – 4
godziny lekcyjne.
Temat 1: Poznajmy się
Temat 2: Co nas łączy, a co dzieli
Temat 3: Coś o mnie, czego nie wiedziałbyś, gdybym ci sam nie powiedział
Temat 4: Mapa mojego życia
2.
Komunikacja interpersonalna – 3 godziny lekcyjne.
Temat 5: Co to jest komunikacja niewerbalna?
Temat 6: Mówić bez słów, czyli dalej o komunikacji niewerbalnej?
Temat 7: Aktywne słuchanie
3.
Profilaktyka uzależnień – 1 godzina lekcyjna.
Temat 8: Kolekcjonerzy wrażeń
4.
Edukacja seksualna – 2 godziny lekcyjne
Temat 9 i 10: Jak rozmawiać z nastolatkami o wakacyjnych miłościach i seksie?
Tematyka do zrealizowania w klasie II
1.
Utrzymanie prawidłowych relacji w grupie. Zestaw grupowych gier i ćwiczeń psychologicznych – 1 godzina lekcyjna.
Temat 1: Ja i moja klasa
9
2.
Inteligencja emocjonalna – 2 godziny lekcyjne.
Temat 2: Jak widzimy samych siebie
Temat 3: Bombardowanie sukcesem
3.
Komunikacja interpersonalna – 2 godziny.
Temat 4: Blokady w komunikacji
Temat 5: Nadawanie komunikatów „Ja”
4.
Profilaktyka agresji i przemocy – 3 godziny.
Temat 6: Jak radzić sobie ze złością?
Temat 7: Rozwiązywanie konfliktów
Temat 8: Kultura słowa – polskie przekleństwo
5.
Edukacja seksualna – 1 godzina
Temat 9: Różnice płci – tacy sami czy zupełnie inni?
6.
Profilaktyka uzależnień – 1 godzina
Temat 10: Współczesne narkotyki, nowe uzależnienia
Tematyka do zrealizowania w klasie III
1.
Utrzymanie prawidłowych relacji w grupie. Zestaw grupowych gier i ćwiczeń psychologicznych – 2 godziny lekcyjne.
Temat 1: Jak mnie widzą inni
Temat 2: Mapa mojej klasy
2.
Promocja zdrowia i zdrowego stylu życia – 2 godziny lekcyjne.
Temat 3: Zaburzenia odżywania – anoreksja i bulimia
Temat 4: Kult zdrowego odżywania – ortoreksja
3.
Inteligencja emocjonalna – 3 godziny lekcyjne.
10
Temat 5: Podejmowanie decyzji – decyzje i ich skutki
Temat 6: Odpowiedzialność osobista – Muszę… Decyduję…
Temat 7: Odpowiedzialność osobista – Wolność i odpowiedzialność
Scenariusze zajęć dostępne są w załącznikach.
11