Archeologiczne badania nad sieciami osadniczymi i krajobrazem

Archeologiczne badania nad sieciami osadniczymi i krajobrazem kulturowym
Dr Marcin Maciejewski
1) Wprowadzenie oraz historia badań osadniczych i nad przestrzenią w archeologii:
•
omówienie terminów osadnictwo i przestrzeń;
•
podstawowe założenia geografii osadnictwa, metod matematyczno-statystycznych, archeologia
krajobrazu.
2) Źródła do badań osadniczych:
•
specyfika stanowisk archeologicznych, terminologia, przydatność w badaniach nad osadnictwem;
•
badania powierzchniowe – metodyka badań, charakterystyka danych AZP, zapoznanie z przykładową
dokumentacją AZP.
3) Mapy, które archeolog może wykorzystywać w swojej pracy:
•
drukowane mapy topograficzne, układ współrzędnych, pokrycie kraju, nazewnictwo arkuszy;
•
mapy archiwalne i ich dostępność (prezentacja serwisów udostępniających);
•
mapy, zdjęcia satelitarne i ortofotomapy dostępne w wersji elektronicznej (serwisy takie jak geoportal,
google maps czy targeo, jak również mniej znane jak: kzgw.gov.pl);
•
mapy glebowe (charakterystyka danych) i roślinności potencjalnej (krytyczne uwagi na temat metody).
4) Dane przyrodnicze wykorzystywane w badaniach osadniczych:
•
ukształtowanie terenu;
•
sieć wodna;
•
gleby i potencjalna roślinność;
•
przydatność danych palinologicznych w badaniach nad osadnictwem.
5) Szlaki, drogi, wymiana i handel – wpływ na osadnictwo oraz potencjalne możliwości ich
wyznaczania w pradziejach i czasach historycznych.
6) Czynniki wpływające na kształtowanie się osadnictwa (ujecie modelowe):
•
zajęcia gospodarcze a sieć osadnicza;
•
dostępność do surowców naturalnych a specyfika osadnictwa;
•
struktura społeczna i jej możliwe korelaty w rozmieszczeniu osadnictwa.
7) Istotne elementy przestrzeni:
•
podział świata i waloryzowanie przestrzeni;
•
elementy przestrzeni: centrum, granica i pogranicze, punkty orientacyjne;
•
sposoby orientowania się w przestrzeni – relacje, odległości, opisy symboliczne i abstrakcyjne.
8) Geografia osadnictwa – złożenia oraz próba aplikacji 1.
9) Metody matematyczno-statystyczne – założenia oraz próba aplikacji.
10) Metody matematyczno-statystyczne – założenia oraz próba aplikacji.
11) Metody matematyczno-statystyczne – założenia oraz próba aplikacji.
12) Krajobraz kulturowy – elementy składowe.
13) Archeologia krajobrazu – założenia metody oraz przykłady aplikacji.
14) Problemy badawcze w pracach magisterskich i licencjackich słuchaczy – konsultacja i
wspólna praca nad poszczególnymi przypadkami.
15) Zaliczenie (w miarę potrzeby uzupełnienie zajęć 14.).
Forma zaliczenia:
• frekwencja – dopuszczalne maksymalnie dwie nieobecności,
• w przypadku osób nieobecnych na większej liczbie zajęć – zaliczenie ustne z tematów
omawianych na opuszczonych zajęciach.
podczas zajęć powstanie mapa osadnictwa – każdy student naniesie kilka punktów (w zależności od liczebności
grupy od 3-5) o losowej lokalizacji (w ramach wyznaczonej przestrzeni dwuwymiarowej) i zróżnicowanej
charakterystyce (do wyboru 3 kolory i 3 kształty); układ ten analizowany będzie różnymi metodami
prezentowanymi podczas kursu.
1