docLASY I GOSPODARKA LEŚNA JAKO INSTRUMENTY
download 
Reklamacja Transkrypt
LASY I GOSPODARKA LEŚNA JAKO INSTRUMENTY
Panel Ekspertów „ROZWÓJ” LASY I GOSPODARKA LEŚNA JAKO INSTRUMENTY EKONOMICZNEGO I SPOŁECZNEGO ROZWOJU KRAJU Termin: 17 września 2014 r. SESJA 1 WSPÓŁPRACA LASÓW PAŃSTWOWYCH Z PRZEMYSŁEM DRZEWNYM NA TERENIE RDLP WE WROCŁAWIU: SZANSE, KIERUNKI ROZWOJU, BARIERY Mgr inż. Robert SZLACHETKA, Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych we Wrocławiu Niniejszy referat w części pierwszej zawiera informacje o Dolnośląskiej Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych we Wrocławiu, które pozwolą na poznanie zarysu przyrodniczych uwarunkowań prowadzenia gospodarki leśnej, a co za tym idzie, pozyskania drewna. W drugiej części opracowania zawarto informacje i postulaty, z którymi autor styka się na bieżąco w swojej pracy, polegającej w dużej mierze na bezpośrednich kontaktach i dialogu z przedstawicielami przemysłu drzewnego w zakresie zakupów drewna, jego pomiaru i klasyfikacji. 1.1 Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych we Wrocławiu – informacje ogólne. Lasy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych (RDLP) we Wrocławiu obejmują teren województwa dolnośląskiego, oraz – w niewielkim stopniu (ok. 1%) – teren sąsiednich województw: opolskiego, wielkopolskiego i lubuskiego. Ogólna powierzchnia zarządzana przez RDLP we Wrocławiu wg stanu na koniec 2013 r. wynosiła 557 712,25 ha, z czego 540 263,93 ha stanowiła powierzchnia leśna, a 17 448,32 ha powierzchnia nieleśna (grunty rolne, wody, nieużytki, tereny osiedlowe, komunikacyjne, itp.). Wszystkie lasy Dolnego Śląska zajmują powierzchnię około 560 tys. ha, z czego 93% znajduje się w zarządzie RDLP we Wrocławiu. Pozostałe 7% to lasy prywatne, lasy gminne, lasy komunalne, lasy w Zasobie Agencji Nieruchomości Rolnych oraz lasy parków narodowych (1,7%). Lesistość regionu wynosi blisko 29%, lokalnie waha się od 9% w nadleśnictwie Henryków do 86% w nadleśnictwie Ruszów. Największe zwarte obszary leśne stanowią Bory Dolnośląskie, położone w północno – zachodniej, nizinnej części RDLP. Duże kompleksy leśne, lecz o zdecydowanie innym charakterze, pokrywają położone w południowej części zasięgu górskie pasma Sudetów. Pozostały obszar to przede wszystkim tereny o intensywnym 2 zagospodarowaniu rolniczym – lasy występują tu w mniejszych, zwykle rozdrobnionych kompleksach. W strukturze gatunkowej dolnośląskich drzewostanów dominują gatunki iglaste – stanowią 72,3% powierzchni drzewostanów, natomiast gatunki liściaste zajmują 27,7% powierzchni. Do głównych gatunków lasotwórczych należą: sosna i modrzew - 47%, świerk 25%, dąb, jesion, klon - razem 13%, brzoza i grab - 5%, buk - 5%, olsza - 3%. Według danych za rok 2013 zasoby drzewne RDLP Wrocław wynoszą 135 993 tys. m3 brutto, zapas drewna na 1 ha wynosi 265 m3, przeciętny wiek lasów w RDLP we Wrocławiu osiąga 63 lata, a roczny rozmiar pozyskania grubizny przekroczył 2 800 tys. m3. RDLP we Wrocławiu posiada dwa międzynarodowe certyfikaty dobrej gospodarki leśnej: certyfikat Forest Stewardship Council FSC oraz certyfikat gospodarki leśnej PEFC (Programme for the Endorsment of Forest Certification). 1.2 Pozyskanie drewna, dane liczbowe za lata 2012 – 2013 oraz za pierwsze cztery miesiące roku 2014, zasady planowania i realizacji pozyskania i sprzedaży. Pozyskanie drewna w 2012 r. Wybrane sortymenty Plan Wykonanie Drewno ogółem 2 797 000 2 826 300 Drewno WA0+WB0+WC0+WD iglaste 1 013 200 994 300 Drewno S2A+S2B sosna, modrzew 447 500 469 900 Drewno S2A+S2B świerk, jodła, PI 326 500 389 400 Drewno WA0+WB0+WC0+WD liściaste 230 400 187 300 Drewno S2A+S2B liściaste 299 700 294 200 3 Pozyskanie drewna w 2013 r. Wybrane sortymenty Plan Wykonanie Drewno ogółem 2 858 100 2 887 200 Drewno W0+WK+WD iglaste 966 800 959 700 Drewno S2A+S2B sosna, modrzew 475 400 504 700 Drewno S2A+S2B świerk, jodła, PI 314 000 437 300 Drewno WA0+WB0+WC0+WD liściaste 240 100 191 900 Drewno S2A+S2B liściaste 326 000 326 900 Pozyskanie drewna w 2014 r. Wybrane sortymenty Plan Wykonanie do końca kwietnia 2014 r. Drewno ogółem 3 017 424 1 212 360 Drewno W0+WK+WD iglaste 1 004 721 375 773 Drewno S2A+S2B sosna, modrzew 523 899 221 803 Drewno S2A+S2B świerk, jodła, PI 336 671 183 783 Drewno WA0+WB0+WC0+WD liściaste 233 498 82 572 Drewno S2A+S2B liściaste 347 471 151 335 Drewno w dolnośląskiej RDLP pozyskiwane jest w ilościach wynikających z wielkości zadań gospodarczych przewidzianych do realizacji w dziesięcioletnich Planach Urządzenia Lasu, sporządzonych dla każdego nadleśnictwa i zatwierdzonych przez Ministra Środowiska. W zakresie pozyskania, na kolejne lata kalendarzowe planuje się realizację 1/10 zakładanego planu dziesięcioletniego wynikającego z potrzeb hodowlanych, przyjętego w skali nadleśnictwa. Po uzgodnieniu zaplanowanego rozmiaru pozyskania z RDLP oraz zatwierdzeniu go przez Dyrektora Regionalnej Dyrekcji LP we Wrocławiu przeprowadzane są szacunki brakarskie, dające w efekcie informację o spodziewanych ilościach surowca drzewnego w podziale na konkretne sortymenty. Wielkość powyższa, po wyłączeniu drewna 4 na potrzeby własne jednostek LP (niezbędnego do realizacji planowanych zadań), stanowi podstawę do sporządzenia planu sprzedaży. Zużycie na potrzeby własne to mniej niż 1% pozyskiwanego drewna, pozostały surowiec pozostawiany jest w całości do dyspozycji kupujących. Zgodnie z obowiązującymi unormowaniami, przedsiębiorcy zainteresowani zakupem surowca drzewnego, mogą uczestniczyć w następujących procedurach sprzedaży: a) sprzedaży ofertowej w Portalu Leśno – Drzewnym z uwzględnieniem wielkości zakupu drewna (tzw. historii sprzedaży), b) sprzedaży ofertowej w Portalu Leśno – Drzewnym dla przedsiębiorców realizujących nowe inwestycje, c) systemowych aukcjach internetowych w aplikacji „e-drewno”, d) aukcjach internetowych w aplikacji „e-drewno”, e) aukcjach i submisjach, f) negocjacjach handlowych, g) na podstawie cennika sprzedaży detalicznej. Realizacja planu sprzedaży przebiega w oparciu o wyniki rozstrzygnięć wspomnianych wcześniej procedur zapisane w umowach handlowych. Realizacja umów powinna przebiegać proporcjonalnie do upływu czasu z uwzględnieniem przyrodniczych uwarunkowań prowadzenia gospodarki leśnej. Czynniki które mogą spowodować zmianę tempa realizacji umów to głównie warunki atmosferyczne – przede wszystkim opady, które w ostatnich latach w znaczący sposób wpływały na tempo prac leśnych oraz transport surowca. Szczególną procedurą sprzedaży są submisje drewna specjalnego przeznaczenia, które na terenie RDLP we Wrocławiu organizowane są każdego roku w celu sprzedaży drewna cennego, przeznaczonego głównie do produkcji oklein, ale też np. instrumentów muzycznych (drewno rezonansowe). Surowiec specjalny jest każdorazowo gromadzony w jednym miejscu, celem ułatwienia jego oceny potencjalnym nabywcom, a w przypadku złożenia oferty kupna i dokonania zakupu – uproszczenia organizacji wywozu. Rokrocznie podczas submisji oferowane jest 1200 – 1500 m3 drewna kilku gatunków drzew, którego zakupem zainteresowane są firmy z całej Europy. Strukturę podmiotów gospodarczych dokonujących zakupów drewna na terenie RDLP we Wrocławiu w drodze procedur internetowych przedstawia poniższa tabela: 5 1.3 Struktura podmiotów gospodarczych dokonujących zakupów drewna na terenie RDLP we Wrocławiu w drodze procedur internetowych (PL-D oraz e-drewno), według ilości drewna nabytego w nadleśnictwach zgrupowanych w RDLP we Wrocławiu w latach 2012 - 2014 Rok 2012 Ilość firm ogółem: 970 wielkość zakupów pow. 20 tys. m3 18 1,9% wielkość zakupów 10 - 20 tys. m3 21 2,2% wielkość zakupów 5 - 10 tys. m3 46 4,7% wielkość zakupów 1 - 5 tys. m3 256 26,4% wielkość zakupów od 100 m3 do 1 tys. m3 463 47,7% wielkość zakupów poniżej 100 m3 166 17,1% Rok 2013 Ilość firm ogółem: 944 wielkość zakupów pow. 20 tys. m3 17 1,8% wielkość zakupów 10 - 20 tys. m3 20 2,1% wielkość zakupów 5 - 10 tys. m3 46 4,9% wielkość zakupów 1 - 5 tys. m3 241 25,5% wielkość zakupów od 100 m3 do 1 tys. m3 478 50,6% wielkość zakupów poniżej 100 m3 142 15,0% Rok 2014 (bez aukcji syst. na II półr.) Ilość firm ogółem: 897 wielkość zakupów pow. 20 tys. m3 15 1,7% wielkość zakupów 10 - 20 tys. m3 13 1,4% wielkość zakupów 5 - 10 tys. m3 42 4,7% wielkość zakupów 1 - 5 tys. m3 228 25,4% wielkość zakupów od 100 m3 do 1 tys. m3 462 51,5% wielkość zakupów poniżej 100 m3 137 15,3% Wśród kupujących drewno na terenie RDLP we Wrocławiu swoje miejsce znalazły firmy reprezentujące wszystkie branże sektora drzewnego, a w szczególności producenci wyrobów tartacznych, płyt drewnopochodnych, celulozy i papieru, mebli, małej architektury drewnianej, palet, pelletu, a także firmy kupujące drewno w celu zaopatrzenia swoich kontrahentów krajowych, jak i zagranicznych. W ogólnej liczbie odbiorców drewna dominują 6 podmioty z sektora małych i średnich przedsiębiorstw, natomiast pod względem wielkości dokonywanych zakupów firmy o deklarowanym rocznym przerobie ponad 1 mln m3. 2.1 Współpraca z przemysłem drzewnym. Gospodarka drewnem w Lasach Państwowych ma na celu optymalne zagospodarowanie i wykorzystanie drewna, które jest jednym z najważniejszych dla gospodarki, ekologicznym na każdym etapie przerobu, surowcem odnawialnym. Jest to jednocześnie wspólny cel leśników i drzewiarzy, a podejmowane działania polegają między innymi na konsultowaniu i inicjowaniu zmian w warunkach technicznych na sortymenty drzewne, jak i udziale w posiedzeniach Komisji Założeń Planów, podczas których akcentowane są aspekty racjonalnego pozyskania i gospodarowania drewnem. W ramach współpracy często podkreślana jest konieczność podniesienia konkurencyjności przemysłu drzewnego. Szansą, zwłaszcza dla firm rodzimych, są inwestycje w nowe technologie pozwalające podnosić wydajność, minimalizować koszty i zwiększać rozmiar produkcji. Drogą do osiągnięcia jak najlepszych wyników przez wszystkie podmioty zajmujące się drewnem, od momentu jego pozyskania do wytworzenia produktu finalnego, jest bez wątpienia dialog i wspólne poszukiwanie nowoczesnych rozwiązań technologicznych i organizacyjnych. 2.2 Współpraca z przemysłem drzewnym – kierunki rozwoju. Dotychczas wprowadzone zmiany oraz kierunki w których rozwija się współpraca z przemysłem można sklasyfikować w dwóch kategoriach: pierwszej – dotyczącej systemu sprzedaży i drugiej dotyczącej obrotu drewnem. Poniższa lista przedstawia najistotniejsze kamienie milowe osiągnięte w ramach współpracy, które wytyczają oczekiwane przez obie strony kierunki zmian. I. Zmiany i modyfikacje w systemie sprzedaży: a) umowy dwuletnie – zagwarantowane zaopatrzenie w surowiec, b) pula inwestycyjna – dodatkowa oferta dla przedsiębiorców inwestujących w rozwój i zwiększenie rozmiaru produkcji, c) obserwowana stabilizacja cen – możliwość planowania, znany poziom kosztów surowca, d) skonto – możliwość obniżenia kosztów zakupu. 7 II. Zmiany w zakresie obrotu drewnem: a) drewno kłodowane – wprowadzanie zmian w zakresie parametrów jakościowo wymiarowych, sposobu pomiaru, b) wprowadzanie nowe sortymentów oczekiwanych przez nabywców drewna – drewno sklejkowe typ II, c) pomiar wg ATRO – metoda alternatywna do stosowania współczynników zamiennych dla drewna stosowego, szczególnie istotna przy postępującej mechanizacji zrywki i załadunku drewna, d) pomiar zakładowy – elektroniczny certyfikowany system pomiaru eliminujący „błąd ludzki”, odciążający pracowników LP, gwarantujący stronom obiektywne wyniki, e) metoda przekazania drewna na gruncie, tzw. „duże stosy” – możliwość skorzystania z magazynu zewnętrznego, dowolna pora wywozu. 2.3 Współpraca z przemysłem drzewnym – bariery. W zakresie gospodarki drewnem Lasy Państwowe współpracują z wieloma podmiotami: przedstawicielami przemysłu, reprezentantami organizacji ekologicznych, lokalnymi mieszkańcami, samorządami. Różnorodność interesów tych grup powoduje że znalezienie kompromisu bywa trudne i czasochłonne. Jako przedstawiciele organizacji zarządzającej lasami, Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych jest podmiotem, do którego zwracają się osoby o zgoła odmiennych poglądach dotyczących gospodarki leśnej i ochrony przyrody, sposobu pozyskania drewna i odnowienia drzewostanów, warunków technicznych na drewno i sposobów jego zagospodarowania, dostępności lasów i stanu dróg lokalnych, gwarancji zakupu surowca i praw wolnego rynku. Mamy świadomość, iż nasze działania są obserwowane i oceniane przez wspomniane środowiska, a każde z nich dąży do osiągnięcia własnych celów, które często są od siebie tak odległe, że kompromis wydaje się niemożliwy. Stąd bariery, te najpoważniejsze, wynikające z żądania zmian obowiązujących przepisów prawa np. ograniczenia wolnego przepływu towarów i inne, równie trudne, choć możliwe do pokonania – wynikające z różnych interesów przedstawicieli poszczególnych branż przemysłu drzewnego. Warto nadmienić, iż poza wymienionymi powyżej aspektami, na współpracę Lasów Państwowych z przemysłem drzewnym na szczeblu RDLP we Wrocławiu w bardzo dużym stopniu wpływają wahania koniunktury na rynku europejskim, co szczególnie odczuwalne było w czasie kryzysu ekonomicznego 2008 – 2009. Po okresie dekoniunktury sektor 8 drzewny szybko odbudował swoją pozycję na rynku o czym świadczy chociażby pełne obłożenie ofertami kupna mas drewna przeznaczonych do sprzedaży w latach 2010 – 2014. Podsumowując, należy stwierdzić, iż współpraca z przemysłem drzewnym opiera się na dialogu, prowadzonym w celu znalezienia rozwiązań satysfakcjonujących obie strony, przy zachowaniu zasady równego traktowania wszystkich podmiotów na rynku. 9
