Grant MNiSW 2268/B/P01/2008/35 „ZaleŜność między dystrybucją

Grant MNiSW 2268/B/P01/2008/35
„ZaleŜność między dystrybucją tkanki tłuszczowej a uszkodzeniem
narządowym u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym pierwotnym - badanie
prospektywne”
Kierownik projektu: doc. dr hab. n. med. Mieczysław Litwin
Pomimo nadal dominujących wtórnych przyczyn nadciśnienia tętniczego w populacji
dziecięcej, w ostatnich dekadach coraz częstszym zjawiskiem staje się nadciśnienie
tętnicze pierwotne, któremu towarzyszą zaburzenia metaboliczne zwiększające
ryzyko sercowo-naczyniowego. Poza gentycznymi i perinatalnymi determintami
nadciśnienia tętniczego, duŜą rolę w jego patogenezie odgrywa sposób Ŝywienia
i styl Ŝycia oraz czynniki gospodarcze i ekonomiczne. Ze względu na dokonujące się
w ostatnich latach szybkie przemiany cywilizacyjne, nastąpiło istotne zmniejszenie
aktywności fizycznej dzieci i młodzieŜy. W ostatniej dekadzie obserwuje się w Polsce
istotny wzrost wskaźnika masy ciała populacji w wieku rozwojowym, a szybkość tego
zjawiska jest większa niŜ w USA. Konsekwencją tych zmian jest wzrost częstości
otyłości i/lub otłuszczenia (zaburzenia stosunku między ilością tkanki tłuszczowej
i tkanki mięśniowej) oraz nadciśnienia tętniczego pierwotnego u dzieci i młodzieŜy.
Nadmierna masa ciała jak i szereg związanych z nią zaburzeń metabolicznych są
bezpośrednio związane z rozwojem zespołu metabolicznego i wzrostem ogólnego
ryzyka sercowo-naczyniowego. W badaniach przeprowadzonych w populacji ludzi
dorosłych wykazano, Ŝe szczególne znaczenie w patogenezie powikłań narządowych
nadciśnienia tętniczego ma nie tyle nadmierna masa ciała, co rozkład tkanki
tłuszczowej, a najwaŜniejsze znaczenie wydaje się mieć nadmiar tłuszczu trzewnego.
Dobrze poznany jest związek otyłości trzewnej z zaburzeniami gospodarki
węglowodanowo-lipidowej, insulinoopornością, cukrzycą 2 i nadciśnieniem tętniczym.
Mniej jednoznaczne są natomiast dane dotyczące powikłań narządowych w aspekcie
zaburzeń dystrybucji tkanki tłuszczowej i syntezy adipocytokin. PoniewaŜ
podwyŜszone wartości ciśnienia tętniczego obserwowane są juŜ w bardzo młodych
grupach wiekowych, wydaje się konieczne określenie czynników ryzyka i wczesne
wdroŜenie odpowiedniego postępowania terapeutycznego. Biorąc pod uwagę
patogezenę nadciśnienia tętniczego pierwotnego, wydaje się, Ŝe obniŜenie ciśnienia
tętniczego wiąŜe się nie tyle z ustaleniem odpowiedniej farmakoterapii, co
z podjęciem określonych działań w celu modyfikacji stylu Ŝycia i wdroŜeniu regularnej
aktywności fizycznej. Liczne prace wykazały korzystny efekt aktywności fizycznej, nie
tylko na obniŜenie masy ciała, ale takŜe na preferencyjną redukcję trzewnej tkanki
tłuszczowej i związaną z tym regresję zaburzeń metabolicznych i powikłań
narządowych. Pomimo tego, Ŝe częstość nadciśnienia tętniczego i otyłości wśród
dzieci i młodzieŜy gwałtownie rośnie, a wiek, w którym stawiane są te rozpoznania
ulega obiniŜeniu, istnieją tylko nieliczne prace dotyczące roli rozkładu tkanki
tłuszczowej w patogenezie chorób sercowo-naczyniowych w tej grupie wiekowej
i mają one jedynie charakter przekrojowy. Precyzyjna ocena ilości tkanki tłuszczowej,
dokładna analiza jej dystrybucji i poznanie jej udziału w patogenezie subklinicznego
uszkodzenia narządowego pozwoli na wczesne wykrycie grup ryzyka, a poprzez
wdroŜenie odpowiedniej terapii opartej na zwiększonej aktywności fizycznej
i modyfikacji nawyków Ŝywieniowych przyczyni się do obniŜenia ogólnego ryzyka
sercowo-naczyniowego.
Ocena
wpływu leczenia niefarmakologicznego i farmakologicznego na rozkład
tkanki tłuszczowej, zaburzenia metaboliczne i regresję uszkodzenia narządowego
pozwoli na stworzenie wytycznych postępowania terapeutycznego i prewencyjnego,
opartych na wynikach badania prospektywnego.