pełna wersja w pdf

Botuliñska
Alergia
Astma
E, Tobolczyk
Immunologia
J, Hofman
2008, 13(1):
J. Test
61-65
prowokacji dooskrzelowej z antygenem Dermatophagoides ...
61
Test prowokacji dooskrzelowej z antygenem
Dermatophagoides pteronyssinus i histamin¹
w przebiegu immunoterapii swoistej u dzieci
z atopow¹ astm¹ oskrzelow¹
Endobronchial provocation test with the Dermatophagoides pteronyssinus
antigen and histamine in specific immunotherapy in children with atopic
bronchial asthma
EWA BOTULIÑSKA, JOLANTA TOBOLCZYK, JERZY HOFMAN
Zak³ad Alergologii Dzieciêcej Uniwersytetu Medycznego w Bia³ymstoku
Streszczenie
Summary
Wprowadzenie. Diagnoza atopowej astmy oskrzelowej ustalona na
podstawie anamnezy, testów skórnych i oznaczenia stê¿enia
ca³kowitej i specyficznych IgE, szczególnie w przypadkach alergii
wielowa¿nej, mo¿e byæ uzupe³niona poprzez wykonanie testu
prowokacji dooskrzelowej ze specyficznym antygenem. Test ten mo¿e
byæ tak¿e przydatny do monitorowania swoistej immunoterapii.
Introduction. The diagnosis of atopic bronchial asthma, established
on the basis of medical history, skin tests results, and the determination
of total and specific IgE concentrations, can be complemented,
especially in cases of multifactorial allergy, by an endobronchial
provocation test with a specific antigen. This test can also be useful
in monitoring specific immunotherapy.
Cel pracy. Celem pracy by³a ocena przydatnoœci testu prowokacji
dooskrzelowej z antygenem roztocza Dermatophagoides
pteronnyssinus (test swoisty) oraz testu z histamin¹ (test nieswoisty)
w monitorowaniu immunoterapii alergenowej u dzieci z astm¹
oskrzelow¹, atopow¹.
Aim of the study. The aim of the study was to assess the usefulness
of endobronchial provocation tests with the acarid antigen of
Dermatophagoides pteronnyssinus (specific test) and a histamine
(non-specific test) in monitoring allergen immunotherapy in children
with atopic bronchial asthma.
Materia³ i metody. Do badania w³¹czono 24 pacjentów obu p³ci
w wieku od 9 do 18 lat. Atopow¹ astmê oskrzelow¹ rozpoznano na
podstawie wywiadu, testów skórnych "prick" oraz oznaczenia
ca³kowitej i specyficznych IgE. Diagnozê potwierdzono
dooskrzelowym
testem
prowokacyjnym
z
antygenem
Dermatophagoides pteronyssinus wykonanym wg metody Rayan´a
w modyfikacji Siergiejko. Zakwalifikowano 10 dzieci do immunoterapii
antygenami roztoczy w postaci szczepionki Novo Helisen Depot i 14
dzieci szczepionk¹ Phostal. Testy prowokacyjne z histamin¹ oraz
antygenem roztoczy wykonano przed immunoterapi¹ oraz po rocznej
kuracji.
Materials and methods. Twenty four patients of both sexes, aged
from 9 to 18, were included in the study. Atopic bronchial asthma was
diagnosed on the basis of medical history, skin prick tests results and
both total and specific IgE concentrations. The diagnosis was confirmed
with an endobronchial provocation test with the Dermatophagoides
pteronyssinus antigen, performed according to Rayan with the
Siergiejko modification. Ten children were qualified for immunotherapy
with the acarid antigens with Novo Helisen Depot vaccine and 14
children with the Phostal vaccine. Provocation tests with histamine
and acarid antigen were performed before immunotherapy (as the
baseline) and after the one-year treatment.
Wyniki. U wiêkszoœci pacjentów nie stwierdzono istotnego
zmniejszenia reaktywnoœci oskrzeli na specyficzny antygen, ró¿nice
te po roku leczenia nie by³y statystycznie znamienne. W niektórych
przypadkach stwierdzono istotny spadek reaktywnoœci na histaminê,
choæ œrednia wartoœæ dla ca³ej grupy nie uleg³a zmianie.
Wnioski. Roczny czas immunoterapii swoistym alergenem tylko
u niektórych chorych wi¹¿e siê ze spadkiem swoistej i nieswoistej
reaktywnoœci oskrzeli.
Results. In most patients no significant decrease in bronchial reactivity
to specific antigen was demonstrated after 1-year treatment, the
differences not achieving statistical significance. In some cases the
bronchial reactivity to histamine significantly decreased, as compared
with baseline values, but the mean value for the whole study group
remained unchanged.
S³owa kluczowe: immunoterapia swoista, dooskrzelowy test
prowokacyjny, astma atopowa
© Alergia Astma Immunologia 2008, 13(1): 61-65
www.alergia-astma-immunologia.eu
Nades³ano: 27.12.2007
Zakwalifikowano do druku: 12.05.2008
Conclusion. Immunotherapy with a specific allergen, of one year's
duration, only resulted in decreased specific and non-specific
bronchial reactivity in some patients.
Key words: specific immunotherapy, endobronchial provocation test,
atopic asthma
Adres do korespondencji / Address for correspondence
Ewa Botuliñska
Zak³ad Alergologii Dzieciêcej UM w Bia³ymstoku
ul. Jerzego Waszyngtona 17, 15-274 Bia³ystok
tel. (85) 745 05 81, fax (85) 745 05 05, e-mail [email protected]
62
Alergia Astma Immunologia 2008, 13(1): 61-65
Liczba zachorowañ spowodowanych reakcj¹ na du¿¹
liczbê alergenów ci¹gle wzrasta [1,2]. Jednym z tych schorzeñ jest astma oskrzelowa, atopowa. Kryteria tej choroby uwa¿a siê za dok³adnie sprecyzowane, nie mniej z up³ywem czasu mo¿na zaobserwowaæ ró¿ne doniesienia wskazuj¹ce na z³o¿on¹ patogenezê tego schorzenia. Wyró¿niamy astmê wywo³an¹ czynnikami immunologicznymi
i nieimmunologicznymi, a w tym pierwszym typie IgE zale¿n¹ i IgE niezale¿n¹. Leczenie przyczynowe astmy atopowej polega na eliminacji antygenu oraz odczulaniu na
swoisty antygen. W zwi¹zku z tym, szczególnie u dzieci
kwalifikowanych do odczulania nale¿y wykorzystaæ
wszystkie metody które jednoznacznie wskazywa³yby na
rodzaj antygenu odpowiedzialnego za chorobê. Oprócz
szczegó³owej anamnezy nale¿y wykonaæ testy skórne,
oznaczenia stê¿enia ca³kowitej i specyficznych IgE
Do monitorowania immunoterapii mo¿na wykorzystaæ
testy prowokacyjne nieswoiste i swoiste, które wskazywa³yby na reaktywnoœæ oskrzeli [3,4,5,6,7,8,9]. W zak³adzie Alergologii Dzieciêcej wprowadziliœmy je od dwóch
lat [10,11,12,13,14].
The incidence of diseases related to exposure to
numerous allergens has been steadily increasing [1, 2].
One such disease is atopic bronchial asthma. Its criteria
are considered to be well specified, nevertheless
accumulating evidence suggest a complex pathogenesis
concerning this condition. One can distinguish asthma
related to immunological and non-immunological factors,
in the former group being IgE-dependent or IgEindependent. Causal therapy of atopic asthma consists of
antigen elimination and desensitization to a specific
allergen. Therefore, especially in children, unambiguous
identification of the provoking allergen is of utmost
importance. Besides detailed anamnesis, both skin tests
and determination of total / specific IgE concentrations
should be performed.
CEL PRACY
AIM OF THE STUDY
Celem pracy by³a ocena przydatnoœci testu prowokacji dooskrzelowej z antygenem roztocza Dermatophagoides pteronnyssinus (test swoisty) oraz testu z histamin¹ (test nieswoisty) w monitorowaniu immunoterapii
alergenowej u dzieci z astm¹ oskrzelow¹, atopow¹.
The aim of the study was to assess the usefulness of
endobronchial provocation tests with the acarid antigen
of Dermatophagoides pteronnyssinus (specific test) and
a histamine (non-specific test) in monitoring allergen
immunotherapy in children with atopic bronchial asthma.
MATERIA£ I METODY
MATERIALS AND METHODS
Pacjenci
Patients
Badania wykonano u 24 pacjentów, u których rozpoznano astmê oskrzelow¹ z uczuleniem na roztocza. Immunoterapiê swoist¹ preparatem roztoczowym Novo-Helisen
Depot standaryzowanym w jednostkach TU-Therapeutic
Unit (Allergopharma) zastosowano u 10 pacjentów, a u 14
pacjentów zastosowano leczenie preparatem roztoczowym
Phostal standaryzowanym w jednostkach IR/ml-wskaŸnik
reaktywnoœci (Stallergenes). Antygeny podawano wg zaleceñ producenta. Immunoterapiê swoist¹ preparatem Novo
Helisen Depot do osi¹gniêcia dawki podtrzymuj¹cej 0,8 ml
stê¿enia 3 stosowano przez 23 tygodnie, a nastêpnie dawkê podtrzymuj¹c¹ podawano co 4 tygodnie do okresu 1 roku.
Immunoterapiê swoist¹ preparatem Phostal stosowano
przez 13 tygodni do osi¹gniêcia dawki podtrzymuj¹cej 0,8
ml stê¿enia 3, nastêpnie kontynuowano przez okres do
1 roku, podaj¹c dawkê podtrzymuj¹c¹ co 4 tygodnie.
Testy prowokacyjne wykonywano przed w³¹czeniem
immunoterapii oraz po rocznym stosowaniu antygenu. Test
prowokacji swoistej wykonywano metod¹ Ryan´a wg modyfikacji Siergiejko z antygenem Dermatophagoides pteronnyssinus [15,16,17,18] firmy Alergopharma standaryzowane w jednostkach SBE (Standard Biologische Einhalt
- standaryzowana jednostka biologiczna) po przygotowa-
The study was conducted on 24 patients with diagnosed
atopic bronchial asthma, with an allergy to acarids. Specific
immunotherapy with the acarid preparation Novo-Helisen
Depot standardized in TU - Therapeutic Units
(Allergopharma) was employed in 10 patients while the
other 14 used a treatment with the acarid preparation
Phostal, standardized in IR units/ml - reactivity index
(Stallergenes). Antigens were administered according to
the manufacturers' recommendations. Novo Helisen Depot
was given for 23 weeks, until reaching the supportive dose
of 0.8 ml at concentration level 3, and then continuing to
12 months with a supportive dose every 4 weeks. Phostal
was given for 13 weeks, until reaching the supportive dose
of 0.8 ml at concentration level 3, and then continuing to
12 months with a supportive dose every 4 weeks.
In immunotherapy monitoring, provocation tests, both
specific and non-specific, can be used to assess bronchial
reactivity [3,4,5,6,7,8,9]. In the Department of Paediatric
Allergology we have been using these methods for two
years [10,11,12,13,14].
Provocation tests were performed before starting
immunotherapy and after one year of treatment with
a specific antigen. Specific provocation tests were carried
out according to Ryan, as modified by Siergiejko, using
the Dermatophagoides pteronnyssinus antigen
[15,16,17,18] (Allergopharma) standardized in SBE units
(Standard Biologische Einhalt - standardized biological
Botuliñska E, Tobolczyk J, Hofman J. Test prowokacji dooskrzelowej z antygenem Dermatophagoides ...
63
niu nastêpuj¹cych stê¿eñ alergenu: 1,6 SBE/ml; 8,0 SBE/
ml; 200,0 SBE/ml; 1000,0 SBE/ml; 5000,0 SBE/ml. Po
uzyskaniu wczesnej reakcji dodatniej (tj. 20% spadku
FEV1) lub po zainhalowaniu najwy¿szego z przygotowanych stê¿eñ alergenowych oœmiokrotnie w godzinnych
odstêpach pacjent mia³ wykonywane badanie spirometryczne celem wykrycia ewentualnej reakcji póŸniej. Nastêpnego dnia po 24 godzinach ponownie wykonywane
by³o badanie spirometryczne celem oceny przed³u¿onej
reakcji póŸnej. Test prowokacji nieswoistej wykonywano
innego dnia metod¹ Rosenthala z histamin¹ podawan¹
w kolejnych stê¿eniach roztworu od 0,025 mg/ml do
25 mg/ml przy zachowaniu ujednoliconej procedury i sporz¹dzeniu zapisu komputerowego wp³ywu poszczególnych
dawek na reaktywnoœæ oskrzeli. Do pomiarów reaktywnoœci oskrzeli u¿ywano zestawu KoKo, Ferraris, Louisville
(KoKo spirometr, KoKo Dozymetr, KoKo nebulizator),
oceniaj¹c: FEV1, VC, FEV1%VC, MEF 25-75 do uzyskania spadku FEV1 o 20% [19,20,21,22].
unit), in the following concentrations: 1.6 SBE/ml; 8.0 SBE/
ml; 200.0 SBE/ml; 1000.0 SBE/ml; and 5000.0 SBE/ml.
In cases of an early positive reaction (defined as 20%
decrease in FEV1) or after inhaling the allergen in the
highest concentration, a spirometry was performed 8 times
at hourly intervals, in order to recognize any late reaction.
After 24 hours the spirometry was repeated for assessment
of any prolonged late reaction. Non-specific provocation
tests were carried on another day, according to Rosenthal,
using histamine administered in successive concentrations
from 0.025 mg/ml to 25 mg/ml, with a uniform procedure
and computerized recording of bronchial reactivity to
increasing doses. Bronchial reactivity was measured with
the Koko kit, Ferraris, Louisville (Koko spirometer, Koko
dosimeter, KoKo nebulizer), by assessment of FEV1, VC,
FEV1%VC, MEF 25-75 until 20% decrease in FEV1
[19,20,21,22].
WYNIKI
RESULTS
Jak wynika z przedstawionych danych w tabeli 1 u 10
pacjentów leczonych preparatem Novo Helisen Depot
As presented in table 1, in the 10 patients treated with
Novo Helisen Depot, the baseline results demonstrated
Tabela I. Wyniki dooskrzelowego testu prowokacyjnego z histamin¹ oraz antygenem roztocza w grupie dzieci odczulanych w ci¹gu roku preparatem
Novo-Helisen Depot
Table I. Results of endobronchial provocation test with histamine and with acarid antigen in children being desensitized with Novo-Helisen Depot
for 1 year
Test z antygenem Dermatophagoides pteronyssinus
Dermatophagoides pteronyssinus antigen test
LP
Inicja³y
No
Initials
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
X
±SD
R£
BJ
CM
DC
DK
CA
DJ
KD
UM
ZP
Analiza
statystyczna
Statistical
analysis
Test z histamin¹
mg/ml
Histamine test
mg/ml
PC20
SBE/ml
PC20
SBE/ml
Reakcja
wczesna
Immediate
reaction
Reakcja
póŸna
Late
reaction
A
B
A
B
A
B
A
B
15,8
10,O
6,9
0,35
0,66
1,46
2,5
1,64
6,64
1,2
4,71
±4.8
19,1
14,5
14,2
0,426
2,5
4,16
2,38
2,84
6,64
7,5
7,42
±6,02
2535,0
418,0
2103,0
154,0
452,0
1000,0
642,0
3702,0
1065,0
261,0
1233
±1110
3300,0
1000,0
2681,0
149,0
1293,0
1920,0
396,0
4200,0
1472,0
1000,0
1741
±1229
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
–
+
+
+
+
–
+
+
+
+
Ró¿nica
statystycznie
nieznamienna
Difference
statistically
insignificant
Ró¿nica
statystycznie
nieznamienna
Difference
statistically
insignificant
A - badanie przed odczulaniem / A - before desensitization
B - badanie po rocznym odczulaniu / B - after a year's desensitization
SBE - Standard Biologische / SBE - Standard Biologische Einhalt - standardized biological unit
PC 20-Provocation Concentration (stê¿enie antygenu powoduj¹ce spadek FEV1 o 20%) / PC 20 - Provocation Concentration (antigen concentration
causing 20% decrease in FEV1)
64
Alergia Astma Immunologia 2008, 13(1): 61-65
wykazano nadreaktywnoϾ oskrzeli na swoisty antygen
oraz du¿y i œredni stopieñ nadreaktywnoœci mierzonej testem histaminowym. Badania wykonane po rocznej immunoterapii wykaza³y, ¿e do uzyskania tej samej reakcji
oskrzeli u niektórych badanych nale¿a³o u¿yæ wiêkszych
dawek roztworu antygenu swoistego i histaminy, co œwiadczy o mniejszej reaktywnoœci oskrzeli, ale ró¿nice te nie
by³y istotne statystycznie. U 8 pacjentów reaktywnoœæ
oskrzeli obni¿y³a siê, choæ tylko u 3 stwierdzono podwojenie PC20 po immunoterapii. U 2 pacjentów stwierdzono
niewielki wzrost reaktywnoœci.
W grupie 14 osób odczulanych szczepionk¹ Phostal
z antygenem roztoczy badanie wykonane po rocznej immunoterapii nie wykaza³o ró¿nic w odpowiedzi na swoist¹ prowokacjê oskrzeli.
Po roku odczulania nie stwierdzono zmniejszenia nieswoistej reaktywnoœci oskrzeli na histaminê; u 3 osób wartoœci by³y identyczne jak przed odczulaniem, u 2 osób obserwowano niewielki wzrost reaktywnoœci, a tylko
u 1 osoby stwierdzono podwojenie PC 20
bronchial hyper-reactivity in response to the specific
antigen and to the histamine. Tests performed after oneyear immunotherapy demonstrated that in some patients
higher specific allergen and histamine doses were needed
to provoke a similar bronchial reaction, which could
suggest a decreased bronchial reactivity. However these
differences were not statistically significant. In 8 patients,
bronchial reactivity decreased; although only in three of
them did the value of PC20 double following
immunotherapy. In two patients a slight increase in
reactivity was observed.
In the group of 14 children desensitized with the Phostal
acarid antigen vaccine the tests performed after the oneyear treatment did not show any differences in responses
to specific stimulation in comparison to the baseline.
Bronchial reactivity to non-specific stimulus
(histamine) did not change either - after the one-year
therapy, in 3 children the reaction was identical as before
treatment, in 2 the reaction slightly increased and only in
one case did the PC 20 value double.
Tabela II. Test prowokacji dooskrzelowej przy u¿yciu roztoczy i histaminy u pacjentów odczulanych Phostalem
Table II. Endobronchial provocation test with histamine and with acarid antigen in patients desensitized with Phostal
Test z antygenem Dermatophagoides pteronyssinus
Dermatophagoides pteronyssinus antigen test
LP
Inicja³y
No
Initials
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
X
±SD
AP
BK
RM
OJ
MF
NB
NH
NK
BN
JP
NB
M.M
N.K
BN
Analiza
statystyczna
Statistical
analysis
Test z histamin¹
mg/ml
Histamine test
mg/ml
PC20
SBE/ml
PC20
SBE/ml
Reakcja
wczesna
Immediate
reaction
Reakcja
póŸna
Late
reaction
A
B
A
B
A
B
A
B
15,0
0,75
16,7
1,08
0,012
0,247
0,469
4,52
0.012
0,247
0,469
–
3,59
±5,9
17,4
1,21
15,95
0,598
0,030
0,199
0,520
7,513
0,033
0,299
0,420
–
3,97
±5.1
252,0
325.0
438,0
744,0
477,0
349,6
271
137
100,0
261
149,6
271,0
137,0
85,0
285,4
±172
261
558,2
728,0
1000.0
567,0
3 47,6
255
185
290
100,0
147,0
255,0
185,0
90,0
304,8
±255
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
–
+
+
+
+
+
–
+
+
+
+
–
+
–
–
+
+
+
+
+
–
–
+
+
+
–
Ró¿nica
statystycznie
nieznamienna
Difference
statistically
insignificant
Ró¿nica
statystycznie
nieznamienna
Difference
statistically
insignificant
A - badanie przed odczulaniem / A - before desensitization
B - badanie po rocznym odczulaniu / B - after a year's desensitization
SBE - Standard Biologische / SBE - Standard Biologische Einhalt - standardized biological unit
PC 20-Provocation Concentration (stê¿enie antygenu powoduj¹ce spadek FEV1 o 20%) / PC 20 - Provocation Concentration (antigen concentration
causing 20% decrease in FEV1)
Botuliñska E, Tobolczyk J, Hofman J. Test prowokacji dooskrzelowej z antygenem Dermatophagoides ...
65
DYSKUSJA
DISCUSSION
Liczba chorych dzieci, u których rozpoznaje siê astmê oskrzelow¹, stale wzrasta. Ogromny wp³yw na ten
proces maj¹ zagro¿enia œrodowiska, py³y przemys³owe,
spaliny samochodów, nieprawid³owe od¿ywianie itp. Przyczyny astmy mog¹ byæ immunologiczne i nieimmunologiczne. Dotychczasowa diagnostyka opiera siê o wywiad,
pomiar wentylacji oraz oznaczanie testów skórnych IgE
swoistych i IgE specyficznych.
Test prowokacji dooskrzelowej z antygenem swoistym
mo¿e s³u¿yæ monitorowaniu skutecznoœci immunoterapii
[16,17,18]. Niestety, badania wykonane po rocznej kuracji antygenem roztoczy w postaci preparatów Novo Helisen Depot i Phostal wykaza³y jedynie tendencjê do obni¿enia reaktywnoœci oskrzeli "swoistej i nieswoistej", ale
ró¿nice te dla ca³ej grupy nie by³y istotne statystycznie.
Jednak¿e u niektórych chorych ju¿ po roku odczulania
stwierdziliœmy podwojenie PC20, co wskazuje na efektywnoœæ leczenia. Badania nasze bêd¹ kontynuowane
przez kolejne 2 lata. Mo¿na przypuszczaæ, ¿e d³u¿szy czas
immunoterapii znajdzie wyraŸniejsze odbicie w zmianach
swoistej i nieswoistej reaktywnoœci oskrzeli.
The number of children with diagnosed bronchial
asthma has been steadily increasing. This can be attributed
to increasing environmental pollution caused by industrial
dust, exhaust emissions, nutritional factors, lifestyle etc.
The causes of asthma can be immunological or nonimmunological. Current diagnosis is based on anamnesis,
ventilation parameter assessment, skin test results and IgE
(total and specific) level determination.
An antigen-specific endobronchial provocation test can
be used in monitoring immunotherapy efficacy [16,17,18].
Unfortunately, the study performed after one-year
desensitizing therapy with acarid antigens (vaccines Novo
Helisen Depot and Phostal) showed only a decreasing
trend of bronchial reactivity, both specific and non-specific,
but did not demonstrate a statistically significant
improvement. However, following the one-year therapy,
some children doubled their PC20, which suggests the
efficacy of the treatment in these patients. The study will
be continued for the next two years, and one may
anticipate that the longer the immunotherapy lasts the more
marked will be the influence of bronchial reactivity in
response to specific and non-specific antigens.
Piœmiennictwo
1. Lis G. Relationships between atopy and bronchial hyperreactivity in Polish school age children. Przegl Lek. 2002; 59:
708-4.
2. Penard-Morand C. Prevalence of food allergy and its
relationshipto asthma and allergic rhinitis in school children.
Allergy 2005; 60: 1165-1171.
3. Freed RD, Wyndham J. Anderson S. The use of bronchial
provocation test for identypfing asthmaA reviev for the problems
for occupational assessmenmt and proposal for a new direction
ADF Health. 2002; 3: 77-85.
4. Malakaukas K, Bajoriunien I. Non-specific hyperresponsiveness
in asthma patients with or without allergic rhinitis. Medicine.
2003; 39: 237-243.
5. Sg Liu, Mengh-Chih Lin Hsuech-Wen Chang. Relationship of
allergic degree and PC20 level inAdults with Positive Metacholine
Challenge. Respiration. 2005; 72: 612-616.
6. Backer J. Sensitivity and specificity on the histamine challenge
test for the diagnosis of asthma in an unselected sampl of children
and adolescence. Eur Resp J. 1991; 4: 1093-1100.
7. Mai W. Hypertonic saline challenge test in the diagnosis of
bronchial hyperresponsiveness and asthma in children. Pediatr
Allergy Immunol. 2002; 13: 361-7.
8. James A, Ryan G. Testing airway hyperresponsiveness using
inhaled metacholine or histamine Respiratory. 1997: 2: 97-105.
9. Brannan JD, Gullikson M, Kumlin M. Inhalation of mannitol
used a model for exercise induced bronchoconctriction (EIB)
causes of leukotrienes and a mast cel lmarker in asthmatic subjects.
Eur Resp J. 2001; 18: 102-105.
10. Van der Berge MK. Adenosine 5-monophosphate is most closly
associated with airway inflammation in asthma than PC20
metacholine. Am J Resp Crit Care Med. 2001; 163: 1546-1550.
11. Zimmermann T, Mayer J. Freguency of sensitisation to D.
pteronyssinus or D. farine in children with perennial bronchial
asthma. Monathsschr. Kinderhailkunde. 1985; 133: 214-218.
12. Sole A. Factor modifying late bronchial rwesponse kin the
bronchial provocation test in asthmatic children. Allergol
Immunopathol. 1986; 14: 473-482.
13. Sole Jover A. Bronchial provocation test with dermatophagoides
in the diagnosis of infantile asthma: sensitivity, specificity and
reproductibility An, RP sp. Pediatr. 1987; 264: 429-434.
14. Ferdousi HA, Zetterstrom O, Dreborg S. Bronchial
hyperresposiveness predicts the development of mild clinical
asthma within 2 year in children with high-fever. Pediatr Allergy
Immunol. 2005; 16: 478-486.
15. Siergiejko Z. Wartoœci testów prowokacji w astmie oskrzelowej.
Terapia. 1998; 5: 53-58.
16. Ryan AT. Standardization of inhalation provocation test Am
Rev Res Dis. 1981; 123: 195-199.
17. Siergiejko Z, Ziêtkowski Z, Tomorowicz A. Ocena przydatnoœci
wyci¹gów alergenów Dermatophagoides pteronyssinus do
przeprowadzenia swoistych, prowokacyjnych testów
oskrzelowych u chorych na astmê oskrzelow¹. Pneumonol
Alergol Pol. 2000; 68: 338-344.
18. Siergiejko Z, Chyrek-Borowska S. The evaluation of the specific
bronchial provocation test with powder allergens and allergen
solution in allergic asthma patients. J Aerosol Med. 1993: 287-294.
19. Crimi E, Spanevello A, Neri M. Dissociation between airway
inflammation and airway hyperresponsiveness in allergic asthma.
Am J Res Crit Care Med. 1998; 157: 4-9.
20. Pattemore PK, Asher MI, Harrison AC. The interrelationship
among bronchial hyperresponsiveness, the diagnosis of asthma
and asthma symptoms. Am Rev Respir Dis. 1990; 142: 549-554.
21. Pauvels R, Joos G, Van Der Stratten. Bronchial
hyperresponsiveness is not bronchial asthma. ClinAllergy. 1988;
18: 317-321.
22. Zapletal A, Sukova B, Pohanka V. Bronchial hyperreactivity in
pediatric and adolescent asthmatics and healthy children. Cesk
Pediatr. 1991; 46: 449-458.