Na zwierzęta i na przeciwników

klub archeologii eksperymentalnej −
Pajauta
Pajauta..
Drewno, kora,
bursztyn
Wszystkich, którzy pragną zobaczyć jak
prost
ostyych element
elementóów natur
naturyy po
pow
stają
z pr
ost
wst
ają
piękne ozdoby i przedmioty codziennego użytku, zapraszamy na stanowisko
69, gdzie w jednej z chat wykonywane
oryy br
brzzoz
ozoowej,
produkt
oduktyy z dr
dreewna, kkor
or
są pr
odukt
lipowej i bursztynu.
Wykonawcy
przyjechali z Litwy.
Łączy ich wspólna
pasja - historia. Z
nią związali swoje
życie. Raimonda
Ramanauskiene
(ozdoby i kosze z
kory brzozowej) na
co dzień jest pracownikiem muzeum. Biruta Salatkiene (rekonstrukcje wiaderek z
kory lipowej) jest
archeologiem i pracownikiem uniwersytetu. Saulius
Cesna i Ineta
Imantas w Biskupinie, jak i na co
dzień zajmują się
wyrabianiem pro- Saulius Cesna oparty o kufer podróżny,
duktów drewnia- przeznaczony na sprzedaż fot. Anna Jarmuż
nych. Są to przedmioty codziennego użytku, na- wiele podróżują, organizując liczczynia, ozdoby. Wszyscy wyko- ne pokazy. Teraz mamy zaszczyt
nawcy są członkami klubu arche- gościć i podziwiać ich umiejętoologii eksperymentalnej - Pajau- ści w Biskupinie.
ta. Członkowie tej organizacji
ANNA JARMUŻ
c
m
y
k
Raimonda Ramanauskiene wśród własnoręcznie wykonanych cudów.
fot. Anna Jarmuż
grot grotowi nierówny
Na zwierzęta
i na przeciwników
Codziennie u kowala na kraalu odbywają się pokazy kucia
grotów strzał. Przez wieki strzały należały do podstawowego
ekwipunku myśliwych i wojowników. Ich groty były zróżnicow
Pierw
wykon
onyw
ywane
krzzemienia, kkoś
ości
co
wane. Pier
wotnie wyk
on
yw
ane bbyły
yły z kr
oś
ci i
rogów zwierząt, następnie z brązu i w końcu z żelaza.
W czasie pokazu
esoło
wWesoło
esołow
Andrzze ja W
Andr
skiego (patrz zdjęcie
na pierwszej stronie)
można zobaczyć jak z
kawałka żelaznego pręta
w rękach sprawnego kowala powstaje grot strzały. Pierwszy etap wykonania grotu zaczyna się
od odcięcia kawałka metalu z żelaznego pręta.
Na kowadle przy pomocy młota i ognia
końcówkę pręta wykle- Od lewej: grot na sarny, następnie grot do strzelania w tłum w czasie bitwy, grot
puje się na płasko i z na dziki, grot do którego można było przywiązać szmatkę i podpalić coś, grot
tego odcinka kształtuje na jelenie, grot ze skrętem do robienia szerokich ran, a za nim grot trójkątny,
zadawania głębokich ran. Ostatni na zdjęciu jest grot do płoszenia koni,
się tulejkę. Metal moż- do
dzięki któremu zwierzę zrzucało swojego jeźdźca.
fot. Sara Matuszewska
na zawinąć na styk, lub
na zakładkę. Uformowana w ten rze beztlenowej materiał orga- nia na ptaki i ryby, zakończone
sposób tulejka będzie służyła niczny się wypalał tworząc na trzema ostrymi końcami rozstanabiciu gotowego grotu na pro- powierzchni grota węglaną powło- wionymi na bazie trójkąta. Namień. W kolejnym etapie formu- kę. Drugim prostszym sposobem stępnie były groty zapalające, z
łuje się trzpień - czyli końcówkę nawęglania żelaza było podgrzanie otworem, w którym umieszczano
grota. Żelazo jest ogrzewane i grotu i umieszczenie w materiale żagiew nasączoną w oliwie. Inwyciąga się je nadając kształt igły nawęglającym, po czym trafiał on nym rodzajem były groty służące
bądź liścia. To dwa najbardziej do wody i następowało hartowa- do spowalniania koni w czasie
popularne zakończenia grotów. nie. Dzięki temu procesowi żela- pościgów. Wówczas ostrze posiaCzas wykonania jednego zakoń- zo było twarde i jednocześnie dało dwa przeciwstawne haczyki,
czenia strzały jest różny, najprost- sprężyste. Mając gotowy grot zaś sama strzała miała tylko
sze formy można wykuć nawet w tulejkę osadza się na promień kaleczyć, nie zabijać.
Aby strzała poleciała należało
dwie minuty, jednakże dobrym strzały, zaś do jej przymocowania
rzemieślnikom stworzenie grotu można użyć tradycyjnych lepisz- jeszcze wykonać lotkę z ptasich
piór. Mocowano je bądź radialnie
o głębokiej tulejce, która ma czy: smoły, dziegciu.
bardzo cienkie ścianki może zająć
Dwoma najbardziej popular- czyli umieszczając minimum trzy
nawet 20 minut. Wszystko zale- nymi zakończeniami grotu jest pióra lub tangentialnie za mocuży od warsztatu kowala i jego liść i igła. Pierwsza forma może jąc tylko 2 pióra.
Zasięg łuku był bardzo różsprawności w posługiwaniu się przybierać bardzo różne kształty.
ny.
W
epoce kamienia wystarczymłotem. W średniowieczu po Jej zaletą było to, że strzała po
wykuciu groty były nawęglane - trafieniu do celu zatrzymywała się ła odległość 30-40 metrów. Wraz
był to sposób na zahartowanie w np. ciele upolowanego zwierzę- z rozwojem cywilizacji i nastażelaza i uzyskanie stali. Końców- cia, natomiast w przypadku igły niem epoki wojen odległość zakę strzały umieszczano w glinia- myśliwy często po upolowaniu częła być bardzo ważna. Duże
nym naczyniu, w którym znajdo- zwierza musiał pogodzić się z łuki angielskie miały zasięg 360wał się materiał nawęglający. Były myślą utracenia strzały, gdyż igła 400 metrów. Przez wiele lat
to sproszkowane rogi i kopyta przelatywała na wylot i ginęła natomiast rekord odległości nalebydła z dodatkiem soli. Gliniane wśród gęstwiny. Poza tym w ciągu żał do Turków, których strzały
naczynie następnie zamykano i wieków nastąpiła specjalizacja i pokonywały nawet 800 metrów.
SARA MATUSZEWSKA
wkładano do ognia. W atmosfe- można wyróżnić groty na polowa-
c
m m
y
k