Pobierz PDF - Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Transkrypt
Pobierz PDF - Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
164 PRZEGLĄD GÓRNICZY 2014 UKD 622.333: 69.059.22: 622.347.41/.43 Propozycja ustalania wartości szkody w postaci trwałego wychylenia bryły budynku od pionu Proposal of the determination of damage in the form of permanently angled building shape mgr inż. Tomasz Kowal*) Treść: Wychylenie się bryły budynku od pionu na skutek oddziaływania podziemnej eksploatacji górniczej złoża kopaliny obniża jego wartość i dlatego jest traktowane jako szkoda w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego i prawa geologicznego i górniczego. W Polsce jak dotąd, brak jest normy określającej zależność pomiędzy wielkością wychylenia budynku, a stopniem utraty jego wartości. Sytuacja taka utrudnia właściwe oszacowanie szkody polegającej na trwałym wychyleniu budynku od pionu. Sądy cywilne rozstrzygając w sprawach spornych podkreślają brak jednolitej i powszechnej normy, i opierają się na wyliczeniach biegłych, którzy korzystają z różnych formuł ustalania stopnia utraty wartości budynku wychylonego. Autor artykułu, po przeanalizowaniu metod stosowanych w praktyce oraz opisanych w literaturze, proponuje by przy wyliczaniu tego rodzaju odszkodowania posługiwać się zależnością opartą na założeniu, że z każdym kolejnym promilem wychylenia budynku przyrost stopnia utraty jego wartości wzrasta o pewną stałą wartość. Abstract: Angled building shape as a consequence of underground deposit exploitation influence lowers the value of the building, thus it is a damage within the meaning of the provisions of Civil Code and geological and mining law. So far in Poland there has been no standard determining the relation between the building shape deflection angle size and the degree of loss of its value. Therefore, it hinders the appropriate assessment of damage in the form of permanently angled building shape. Civil courts by settling matters in dispute, emphasize the lack of a single and common standard and take into account the calculations of experts who look for different principles for determining the angled building value loss. Having analyzed the methods applied in practice and those described in the literature, the author proposes an assumption that with each successive promille of the building deflection, the increase in loss value causes an increase of a certain constant value. Słowa kluczowe: utrata wartości budynku wychylonego od pionu, szkoda w postaci wychylenia budynku od pionu, odszkodowanie za szkodę wyrządzoną ruchem zakładu górniczego Key words: loss of value of the angled building shape, damage in the form of angled building shape, compensation for damage done by mining plant operations 1. Wprowadzenie 2. Wychylenie budynku od pionu w kategorii szkody Niepożądanym następstwem podziemnej eksploatacji złóż węgla są deformacje powierzchni terenu prowadzące do różnorodnych uszkodzeń zabudowy i infrastruktury powierzchniowej, które z uwagi na czynnik inicjujący określane są powszechnie mianem szkód górniczych. Jednym z rodzajów szkód jest szkoda polegająca na wychyleniu się budynku od pionu. Do stanu takiego dochodzi, gdy budynek znajdzie się na skłonie poeksploatacyjnej niecki osiadań. W miarę rozwoju eksploatacji górniczej i w miarę postępującej urbanizacji terenów górniczych rośnie liczba tego typu szkód, przy czym rośnie też liczba budynków, których wychylenie przekracza 10 ‰, tj. wartość przyjmowaną jako dolny próg uciążliwości użytkowania budynków mieszkalnych [8]. Wychylenie się budynku od pionu niesie za sobą określone konsekwencje w postaci: pogorszenia właściwości użytkowych, obniżenia trwałości niektórych elementów, obniżenia walorów architektonicznych. Oczywistym jest, że im wychylenie jest większe, tym wspomniane konsekwencje są bardziej odczuwalne i widoczne, co nie pozostaje bez wpływu na wartość budynku. Z przepisów prawa wynika, iż każdy uszczerbek majątkowy w czyichś dobrach, za który prawo czyni kogoś odpowiedzialnym, jest szkodą która winna zostać naprawiona. Bez wątpienia utrata wartości budynku wskutek jego wychylenia od pionu mieści się w kategorii szkody. Naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. W przypadku każdej szkody, a więc i szkody polegającej na wychyleniu budynku od pionu pod wpływem eksploatacji górniczej, jej naprawienie może nastąpić bądź to poprzez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź to poprzez *) Kompania Węglowa S.A. Nr 10 PRZEGLĄD GÓRNICZY zapłatę odszkodowania [14]. W orzecznictwie sądowym utrwalił się też pogląd, iż szkoda górnicza może być naprawiona w części przez przywrócenie do stanu poprzedniego, a w pozostałej części poprzez zapłatę odszkodowania. O ile naprawienie szkody przez zapłatę sumy pieniężnej ma charakter ekwiwalentny i zarazem kompensacyjny, o tyle przywrócenie stanu poprzedniego nie zawsze jest równoznaczne z doprowadzeniem poszkodowanego do sytuacji, w której znajdował się on przed wyrządzeniem szkody. W przypadku rzeczy uszkodzonej, a następnie poddanej zabiegowi przywrócenia im cech pierwotnych, sam fakt takiego zabiegu może w poważnym stopniu obniżyć jej atrakcyjność, co w stosunkach handlowych może się wyrażać obniżeniem wartości. Mówiąc inaczej, przywrócenie rzeczy jej walorów użytkowych i estetycznych nie zawsze w pełni wyrównuje doznany przez poszkodowanego uszczerbek majątkowy, gdyż nie jest równoznaczne z doprowadzeniem rzeczy do stanu identycznego, jaki posiadała ona przed wyrządzeniem szkody [11]. Przywrócenie stanu poprzedniego budynku wychylonego może polegać na rektyfikacji całej jego bryły, przy wykorzystaniu układu siłowników hydraulicznych zabudowanych w specjalnie wykonanych w ścianach gniazdach i odpowiednio sterowanych [1, 3]. Jest to sposób pozwalający najskuteczniej i najpełniej przywrócić stan poprzedni, tyle że nie zawsze możliwy jest do zastosowania, czy to z uwagi na znaczne koszty (w porównaniu do wartości budynku), czy to z uwagi na warunki techniczne (konstrukcję budynku, usytuowanie w stosunku do obiektów sąsiednich), lub z uwagi na brak zgody samego poszkodowanego na taką operację. W praktyce przyjmuje się, że rektyfikacja bryły budynku znajduje uzasadnienie przy wychyleniach powyżej 25 ‰ (30 ‰) [9]. Przy mniejszych wartościach wychyleń stan poprzedni – rozumiany jako stan, który w przybliżony sposób zaspokajałby potrzeby poszkodowanego – można osiągnąć poprzez wypoziomowanie posadzek, stolarki okiennej i drzwiowej, zniwelowanie wychyleń ścian wewnętrznych, regulację instalacji wewnętrznych. W takim przypadku pojawia się jednak problem wyrównania pozostałego uszczerbku, w postaci wychylonej bryły budynku. By jego dokonać trzeba wpierw ustalić jego wartość. 3. Wielkość wychylenia budynku a wielkość szkody – przegląd stosowanych metod ustalania wzajemnej zależności. W Polsce, jak dotąd, brak jest norm określających relację pomiędzy wielkością wychylenia budynku, a stopniem utraty jego wartości. Uściślając, problem dotyczy przedziału wychylenia budynku zawierającego się między wychyleniem, które jeszcze nie powoduje uciążliwości w korzystaniu z budynku, a takim które sprawia, że budynek nie może być dalej użytkowany i w konsekwencji następuje 100-procentowa utrata jego wartości [13]. W praktyce spo- 165 tkać się można z kilkoma sposobami ustalania wspomnianej zależności. J. Kwiatek postuluje aby budynki o wychyleniu od pionu mniejszym od 10 mm/m uznawać za pełnowartościowe, a dla bardziej wychylonych przyjmować spadek ich wartości z intensywnością 1 % wartości budynku na 1 mm/m wzrostu wychylenia [6]. A.Grzybowski opowiada się za modyfikacją powyższego sposobu ustalania stopnia utraty wartości budynku polegającą na przesunięciu wartości początkowej wychylenia do 5 mm/m, przy zachowaniu przelicznika 1% na 1 ‰, w przedziale od 5 do 45 ‰ (dla budynków o wysokości do dwóch kondygnacji). Przy wychyleniu równym 50 ‰ następuje całkowita utrata wartości obiektu [2]. M. Kawulok proponuje z kolei aby w przypadku długotrwałego wychylenia budynku w przedziale od 15 do 25 ‰ wzrost wychylenia o 1 ‰ przekładał się na utratę wartości budynku o 2 %, a przy wychyleniu powyżej 25 ‰ o 3%, z każdym kolejnym promilem wychylenia [5]. Opisywany problem od dawna obecny jest także w górnictwie niemieckim. Na przestrzeni kilkudziesięciu lat zaproponowanych zostało kilka formuł określających zależność wartości budynków od ich wychylenia z pionu. I tak, Leyendecker przyjmował progresywną zależność między wartością budynku a jego wychyleniem zakładając, że przy wychyleniu 50 ‰ następuje 100 procentowa utrata wartości budynku. Vennhofen proponował by za każdy 1 ‰ wychylenia budynku wypłacać rekompensatę w wysokości 0,5 % jego wartości (co oznaczało, iż wychylenie o wartości 50 ‰ powodowało spadek wartości budynku o 25 % [4]. Od 1987 r. w Niemczech stosowana jest następująca reguła ustalania stopnia wartości budynku w zależności od wielkości jego wychylenia: – przy wychyleniu mieszczącym się w przedziale od 2 do 15 ‰ każdemu promilowi odpowiada 0,5 procentowy spadek wartości obiektu, – przy wychyleniu w granicach od 15 do 25 ‰ na 1 promil przypada spadek wartości równy 1,75 % , – jeśli wychylenie przekracza 25 ‰, wówczas jego dalszy wzrost przekłada sią na spadek wartości równy 2,75 % za każdy promil [3]. Zestawienie uwidacznia duże zróżnicowanie wyników uzyskanych przy zastosowaniu poszczególnych formuł. Za wyjątkiem zależności zaproponowanej przez Leyendeckera wszystkie pozostałe zakładają liniowy spadek wartości budynku w miarę wzrostu wychylenia, przy czym dwie z nich (Kawuloka i niemiecka z 1987 r.) wyróżniają dwa lub trzy przedziały wychyleń, w których obowiązują różne przeliczniki wzrostu wychylenia na spadek wartości budynku. Cechę różnicującą przytoczone formuły stanowi wartość wychylenia, od której liczona jest utrata wartości budynku. W propozycjach niemieckich jako wartość początkową przyjęto wychylenie 2 mm/m, podczas gdy w propozycjach polskich autorów są to wartości wyższe (5, 10, a nawet 15 mm/m). Zaprezentowane powyżej zestawienie wyników pokazuje, że większość z opisanych metod zakłada, iż wychylenie budynku o 50 ‰ oznacza całkowitą utratę jego wartości. Stopień utraty wartości, % Tablica 1. Porównanie wyników uzyskanych przy zastosowaniu wyżej opisanych formuł Table 1. Comparison of results obtained by the application of the above formulas niem. z 1987 r. wg Leyendeckera wg Vennhofena wg Kwiatka wg Grzybowskiego wg Kawuloka 0 0 0 0 5 2,5 4,0 2,5 0 10 5,0 8,75 5,0 0 5,0 15 7,5 15,0 7,5 5,0 10,0 0 wychylenie mm/m 20 25 30 16,25 25,0 38,75 22,5 32,0 42,0 10,0 12,5 15,0 10,0 15,0 20,0 15,0 20,0 25,0 10,0 20,0 35,0 35 52,5 54,0 17,5 25,0 30,0 50,0 40 66,25 66,0 20,0 30,0 35,0 65,0 45 80,0 80,0 22,5 35,0 40,0 80,0 50 93,75 100,0 25,0 40,0 100,0 95,0 166 PRZEGLĄD GÓRNICZY 2014 Rys.1. Porównanie wskaźnika utraty wartości budynku wychylonego ustalanego wg formuł różnych autorów Fig. 1. Comparison of the index of the angled building shape value loss determined acc. to the formulas presented by different authors Wspomniany już wcześniej brak normatywnych uregulowań w zakresie ustalania stopnia utraty wartości budynku w zależności od jego wychylenia od pionu bardzo utrudnia właściwe oszacowanie szkody polegającej na trwałym wychyleniu bryły budynku. Sądy cywilne rozstrzygając w sprawach spornych podkreślają brak jednolitej i powszechnej normy w tym zakresie, i opierają się na wyliczeniach biegłych korzystających z różnych formuł ustalania stopnia utraty wartości budynku. W 2012 r. Sąd Apelacyjny w Katowicach orzekając w jednej ze spraw [13] uznał, iż w istniejącym stanie rzeczy najwłaściwszym będzie obliczenie utraconej wartości budynku wg kilku metod zaczerpniętych z praktyki i z dorobku naukowego (metody: J. Kwiatka, A. Grzybowskiego, M. Kawuloka i niemiecka z 1987 r.), a następnie uśrednienie uzyskanych wyników (za pomocą średniej arytmetycznej). Tym sposobem pojawił się jeszcze jeden „przepis” na określenie zależności pomiędzy wychyleniem budynku od pionu a jego wartością (w dalszej części artykułu określany mianem „średniej z czterech metod”). Z jednej strony pozwala on zniwelować istotne różnice pomiędzy wynikami uzyskiwanymi przy zastosowaniu poszczególnych formuł obliczeniowych, z drugiej jednak strony jest pracochłonny, a dla części poszkodowanych może być mało zrozumiały i przez to nieakceptowalny. Przywołany wyrok nie stanowi polskim systemie prawnym wykładni obowiązującej, niemniej można przyjąć, że będzie stanowił istotną wskazówkę dla innych sądów i biegłych sądowych, i z czasem może doprowadzić do utrwalenia takiego właśnie sposobu ustalania wielkości szkody w postaci wychylenia budynku od pionu. 3. Propozycja zastosowania progresywnego przelicznika wartości wychylenia budynku na stopień utraty jego wartości Oparcie większości z wyżej opisanych formuł przeliczeniowych na funkcji liniowej oznacza, iż każdy przyrost wychylenia o ustaloną wartość, w określonym przedziale wychylenia, przekłada się w takim samym stopniu na spadek wartości budynku, niezależnie od wielkości początkowej wychylenia. Wydaje się, iż jest to założenie upraszczające rzeczywistą relację pomiędzy wychyleniem budynku a jego konsekwencjami (pogorszeniem warunków użytkowania, obniżeniem trwałości niektórych elementów, obniżeniem walorów architektonicznych), przekładającymi się wprost na wartość budynku. Zdaniem autora inny skutek wywołuje przyrost wychylenia budynku z 10 do 11 ‰, a inny taki sam przyrost, lecz następujący od wartości np. 25 ‰. Inna jest zatem waga każdego kolejnego promila przyrostu wychylenia w miarę zbliżania się do krytycznej wartości wychylenia ustalonej ze względu na stan graniczny nośności konstrukcji lub graniczny stan użytkowalności danego obiektu. Można postawić tezę, iż skutek wzrostu wychylenia budynku od pionu zależny jest zarówno od wielkości takiego wzrostu, jak i od wartości, od której wzrost ten następuje. Słuszność takiego rozumowania zdają się potwierdzać i formuła M. Kawuloka, i formuła niemiecka, które wyróżniają odpowiednio dwa i trzy przedziały wychyleń, w których przeliczniki przyjmują coraz wyższe wartości. Jeśliby tę myśl rozwinąć dalej, zwiększając liczbę przedziałów wychylenia o zróżnicowanych przelicznikach i zmniejszając jednocześnie ich rozpiętość, to stopniowo można przejść od funkcji liniowej do funkcji nieliniowej opisującej zależność stopnia utraty wartości budynku (wyrażonego w %) od wartości wychylenia (wyrażonego w promilach), i uzyskać zależność podobną do proponowanej swego czasu przez Leyendeckera. Postępując w ten sposób autor uzyskał nieliniową postać funkcji dającej wyniki bardzo zbliżone do wyników uzyskanych wcześniej opisaną metodą „średniej czterech metod” S = 2 + 0,027*w*(w + 1) % (1) gdzie: S – procentowy wskaźnik utraty wartości budynku (stopień utraty wartości budynku) w – wychylenie budynku wyrażone w promilach. Rozumowanie autora zostało oparte na następujących założeniach: 1. stopień utraty wartości budynku S jest funkcją wypadkowego wychylenia budynku od pionu w i wzrasta wraz z tym wychyleniem. 2. kolejne przyrosty stopnia utraty wartości S są wyrazami ciągu arytmetycznego rosnącego. 3. wychyleniem wypadkowym w, od którego liczony będzie stopień utraty budynku, jest wychylenie równe 10 ‰ (jak w propozycji J. Kwiatka). Nr 10 PRZEGLĄD GÓRNICZY 4. Dla wychylenia 10 ‰ przelicznik wychylenia budynku na stopień utraty jego wartości wynosi 0,50 % / ‰, co oznacza, że wychylenie o wartości 10 ‰ powoduje spadek wartości budynku o 5 % (jak w metodzie niemieckiej z 1987 r.). Maksymalna odchyłka między porównywanymi na rys. 3 stopniami utraty wartości wyznaczonymi raz jako „średnia z czterech metod”, a raz według proponowanego przez autora przelicznika progresywnego, wynosi 13,3 % (przy wychyleniu 60 ‰). W przedziale od 10 do 45 ‰ odchyłka ta nie przekracza 3,4 % . Proponowany wzór może mieć zastosowanie w przedziale wychylenia od 0 do 60 ‰. Przyjmując za słuszny pogląd, iż wychylenie bryły budynku poniżej 10 ‰ jest w zasadzie nieodczuwalne [8] i niewidoczne, to przedział stosowalności wzoru wypada zawęzić do wartości od 10 167 do 60 ‰. Górna granica przedziału stosowalności wzoru jest zarazem wartością, którą autorzy [10] proponują uznawać jako górną granicę dopuszczalnego wychylenia budynków mieszkalnych o wysokości do dwóch kondygnacji naziemnych – z uwagi na bezpieczeństwo konstrukcji. W praktyce górna granica przedziału stosowalności proponowanej formuły (1) w większości przypadków będzie niższa, gdyż suma kosztów częściowego przywrócenia stanu poprzedniego i odszkodowania wypłacanego tytułem utraty wartości budynku nie może przekroczyć wartości całkowitej budynku. Jeśli bowiem do takiej sytuacji dochodzi, wówczas wypłaca się jednorazowe odszkodowanie stanowiące aktualną równowartość budynku. Wskaźnik (stopień) utraty wartości budynku S można odczytać wprost z tablicy 2 zawierającej zestawienie wyników uzyskanych przy wykorzystaniu proponowanej formuły. Rys. 2.Wykres stopnia utraty wartości budynku wychylonego wg proponowanej przez autora formuły nieliniowej Fig. 2. Diagram of the angled building shape value loss acc. to the author’s non-linear formula Rys. 3.Porównanie stopnia utraty wartości budynku wychylonego z pionu wg proponowanej przez autora formuły nieliniowej ze stopniem uzyskanym w drodze uśrednienia wyników wg formuł przeliczeniowych stosowanych dotąd w Polsce Fig. 3. Comparison of the angled building shape value loss determined acc. to the author’s non-linear formula with the value obtained by averaging the results acc. to the calculation formulas applied in Poland so far 168 PRZEGLĄD GÓRNICZY 2014 Tablica 2. Wskaźnik utraty wartości budynku przy zastosowaniu proponowanej formuły Table 2. Index of the value loss calculated by the use of the proposed formula w, ‰ 0-9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 S, % 0 5,0 5,6 6,2 6,9 7,7 8,5 9,3 10,3 11,2 12,3 w, ‰ S, % w, ‰ S, % w, ‰ S, % w, ‰ S, % 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 13,3 14,5 15,7 16,9 18,2 19,6 21,0 22,4 23,9 25,5 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 27,1 28,8 30,5 32,3 34,1 36,0 38,0 40,0 42,0 44,1 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 46,3 48,5 50,8 53,1 55,5 57,9 60,4 62,9 65,5 68,2 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 70,9 73,6 76,4 79,3 82,2 85,2 88,2 91,3 94,4 97,6 100,0 4. Wielkość odszkodowania z tytułu wychylenia budynku od pionu Mając ustaloną zależność, za pomocą której należałoby zmniejszać wartości budynku wychylonego pozostaje jeszcze rozstrzygnąć o jakiej wartości budynku mówimy. W myśl przepisów dotyczących gospodarki nieruchomościami [15] wyceny nieruchomości dokonuje się poprzez określenie jednej z wartości: rynkowej, odtworzeniowej, katastralnej lub innej (określonej w przepisach odrębnych). Wartość rynkową określa się dla nieruchomości, które są lub mogą być przedmiotem obrotu. Wartość odtworzeniową dla nieruchomości, które ze względu na obecne użytkowanie lub przeznaczenie nie są lub nie mogą być przedmiotem obrotu rynkowego, a także jeżeli wymagają tego przepisy szczególne. Wartość katastralną nieruchomości ustala się natomiast dla nieruchomości, o których mowa w przepisach o podatku od nieruchomości. Sposoby określania wartości nieruchomości, stanowiące podejścia do ich wyceny, są uzależnione od przyjętych rodzajów czynników wpływających na wartość nieruchomości. W orzecznictwie sądów cywilnych, w przypadku roszczeń odszkodowawczych dotyczących nieruchomości budynkowych, ukształtował się pogląd o zasadności stosowania metody odtworzeniowej, jako właściwej dla wyliczenia odszkodowania w przypadku zniszczenia budynku. Wartość odtworzeniowa określana przy zastosowania podejścia kosztorysowego zapewnia pełną rekompensatę szkody w substancji budynkowej, gdyż pozwala na wzniesienie takiego samego budynku, o takich samych walorach oraz powierzchni, jak budynek uszkodzony na skutek działań, za które odpowiedzialność ponosi przedsiębiorca [12]. Wartość szkody nie może być większa od wartości odtworzeniowej budynku, pomniejszonej o stopień jego naturalnego zużycia. Za posługiwaniem się wartością odtworzeniową przy ustalaniu wysokości odszkodowania z tytułu wychylenia budynku od pionu przemawia również to, że można ją wyznaczyć dla każdego obiektu budowlanego, podczas gdy np. wartość rynkową można określić tylko w odniesieniu do obiektów mogących być przedmiotem obrotu [15]. Zatem wielkość odszkodowania należnego z tytułu wychylenia budynku od pionu (powyżej 10 ‰) wynosi O = S * Wodt , zł (2) gdzie S –stopień utraty wartości budynku Wodt–wartość odtworzeniowa budynku pomniejszona o stopień jego zużycia. Utratę wartości budynku wskutek jego wychylenia można utożsamiać z utratą nakładów poniesionych na wzniesienie budynku zachowującego pion, a przez to pełnowartościowego pod względem warunków użytkowania i jego walorów architektonicznych (wychylenie się budynku od pionu niweczy część poniesionych nakładów). 5. Podsumowanie Większość stosowanych formuł obliczeniowych wykorzystywanych w celu ustalenia w jakim stopniu wychylenie budynku zmniejsza jego wartość bazuje na zależnościach liniowych. Autor uważa, że skutek wzrostu wychylenia budynku od pionu zależny jest zarówno od wielkości przyrostu wychylenia, jak i od wartości, od której przyrost ten następuje. Przy takim założeniu uzasadnionym staje się stosowanie nie stałego, a zmiennego przelicznika wartości wychylenia budynku na stopień utraty jego wartości (wielkość odszkodowania). Proponowana przez autora formuła pozwala w sposób nieskomplikowany, i przejrzysty co do zasady, ustalać wartość odszkodowania z tytułu nadmiernego wychylenia się budynku od pionu pod wpływem eksploatacji górniczej. Literatura: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Gromysz M., Niemiec T.: Wybrane problemy prostowania obiektów budowlanych wychylonych z pionu. Konferencja Bezpieczeństwo i Ochrona Obiektów Budowlanych na Terenach Górniczych, Ustroń 2010. Grzybowski A.: Wpływ warunków górniczych w wycenach nieruchomości Cz. VIII. Kwartalnik Nieruchomości nr 1, Katowice 1997 r. Kawulok M.: Szkody górnicze w budownictwie. ITB, Warszawa 2010. Kawulok M., Musioł S., Kołodziejczyk P.: Zagadnienie oceny wielkości odszkodowania z tytułu powstałych szkód górniczych w obiektach budowlanych poddanych wpływom eksploatacji górniczej. Politechnika Śląska, Zeszyty Naukowe s. Górnictwo z.254, Gliwice 2002. Kawulok M.: Czynniki oceny rekompensaty użytkowania budynków uszkodzonych na skutek oddziaływań górniczych. Konferencja VI Dni Miernictwa Górniczego i Ochrony Terenów Górniczych, Ustroń 2001. Kawulok M.: O odpowiedzialności zakładu górniczego za szkody wywołane w budynkach. VIII Konferencja Naukowo-Techniczna, Rybnik 2003. Kowalski A., Kwiatek J.: Ochrona powierzchni i obiektów budowlanych na terenach górniczych. Przegląd Górniczy nr 4, Katowice 1995. Kwiatek J.: Obiekty budowlane na terenach górniczych. GIG, Katowice 2007. Praca zbiorowa pod kier. J.Kwiatka: Ochrona obiektów budowlanych Nr 10 PRZEGLĄD GÓRNICZY na terenach górniczych. GIG, Katowice 1998. 10. Mika W., Muszyński L.: Ocena dopuszczalnych wychyleń budynków mieszkalnych na terenach górniczych z uwagi na bezpieczeństwo konstrukcji. Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie Nr 3/2011, Wyd. WUG Katowice 2011. 11. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12.05.2004 r., III CZP 20/04 (OSNC 2005/7-8/115). 169 12. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 10.02.2011 r., sygn. akt V ACa 621/10. 13. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 27.09.2012 r., sygn. akt I ACa 570/12. 14. Kodeks cywilny – Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. (z późn. zm). 15. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (z późn. zm). Warunki prenumeraty i reklam „Przeglądu Górniczego” w roku 2014 Zamówienia na prenumeratę czasopisma wydawanego przez SITG można składać w dowolnym terminie. Mogą one obejmować dowolny okres, tzn. dotyczyć dowolnej liczby kolejnych zeszytów czasopisma. Zamawiający może otrzymać zaprenumerowany przez siebie tytuł począwszy od następnego miesiąca po dokonaniu wpłaty. Warunkiem przyjęcia do realizacji zamówienia jest otrzymanie z banku potwierdzenia dokonania wpłaty przez prenumeratora. Wpłat na prenumeratę można dokonywać na ogólnie dostępnych blankietach w Urzędach Pocztowych (przekazy pieniężne) lub Bankach (polecenie przelewu) przekazując środki na adres: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa Zarząd Główny 40-952 Katowice, ul. Powstańców 25 ING Bank: Śląski o/Katowice konto: 63 1050 1214 1000 0007 0005 6898 Na blankiecie wpłaty należy czytelnie podać nazwę zamawianego czasopisma, liczbę zamawianych egzemplarzy, okres prenumeraty oraz własny adres. Istnieje możliwość zaprenumerowania do 5 egz. czasopisma po cenie ulgowej przez indywidualnych członków stowarzyszeń naukowo-technicznych zrzeszonych w FSNT oraz przez uczniów szkół zawodowych i studentów szkół wyższych. Blankiet wpłaty na prenumeratę ulgową musi być opatrzony na wszystkich odcinkach pieczęcią koła SNT lub szkoły. Egzemplarze pojedyncze oraz archiwalne (sprzedaż przelewem lub za zaliczeniem pocztowym) można zamawiać pisemnie, kierując zamówienia na ww. adres. Warunki prenumeraty w 2014 r. Cena 1 egzemplarza Prenumerata półroczna Prenumerata roczna Cena egz. łączonego* zł 50,– zł 150,– zł 300,– zł Cena egz. pojedynczego zł 25,– zł – – Cena egz. ulgowa** – 75, – zł 150, – zł * Jeden egzemplarz łączony zawiera dwa kolejne numery (przykł. 11-12/2009) ** Prenumerata indywidualna dla członków SITG i FSNT. Dla odbiorców zagranicznych cena jest dwukrotnie wyższa. Redakcja przyjmuje zamówienia reklam i ogłoszeń. Cena jednej strony A-4 w manierze czarno-białej wynosi 1000,- zł. Koszt reklamy lub ogłoszenia w manierze barwnej jest wyższy i uzależniony od liczby kolorów, indywidualnie każdorazowo kalkulowany. Do podanej ceny dolicza się 23 % podatku VAT. Za treść reklam i ogłoszeń redakcja nie odpowiada.