Hej! Gerwazy! daj gwintówkę!
Transkrypt
Hej! Gerwazy! daj gwintówkę!
Hej! Gerwazy! daj gwintówkę! Hej! Gerwazy! daj gwintówkę! Sztuka rusznikarska XVI – XX wieku. Wystawa pod powyższym tytułem, poświęcona głównie broni palnej, została przygotowana przez Muzeum Wojska Polskiego i Muzeum Łowiectwa i Jeździectwa w Warszawie. Była prezentowana już w sześciu polskich muzeach. W konkursie na Najciekawsze Wydarzenie Muzealne 2003 roku otrzymała nagrodę Sybilli, będącą muzealnym Oscarem. Wystawa ma układ chronologiczny, zgodnie z przemianami konstrukcyjnymi i zdobnictwem charakterystycznym dla czasu powstania. Eksponaty zostały umieszczone w specjalnie zaprojektowanych gablotach pionowych / 10 szaf / i sześciu gablotach poziomych. Prezentację rozpoczynają przykłady myśliwskiej broni białej, drzewcowej i miotającej. W gablocie wyeksponowano miecze myśliwskie, jeszcze o średniowiecznej proweniencji, kordelasy myśliwskie / XVII –XIX w. /, oszczepy z przełomu XVII na XVIII wiek, kusze i łuki. W drugiej gablocie zaprezentowano myśliwską broń palną, w której zastosowano wynaleziony i udoskonalony w XV wieku zamek lontowy, a następnie jeszcze doskonalszy zamek kołowy / XVI wiek /, dwa przykłady broni z zamkiem skałkowym. Na muszkietach i arkebuzach zwracają uwagę bogate dekoracje o motywach myśliwskich. Kolejna gablota zawiera przykłady myśliwskiej broni palnej powstałej w przeciągu XVII i XVIII wieku, broni wielostrzałowej, ładowanej od tyłu, czy też specjalnie konstruowanej / arkebuz dla strzelca praworęcznego – lewoocznego, przygotowany dla biskupa Adama Stanisława Grabowskiego, Księcia Warmińskiego /. W czwartej i piątej gablocie wyeksponowano myśliwską broń palną o zamku skałkowym, strzelby i sztucery powstałe w XVII i XVIII wieku. Wśród innych - strzelbę skałkową używaną przez traperów – kolonistów w Ameryce Północnej, o wyjątkowo długiej lufie, a także sztucer skałkowy powstały w pracowni wrocławskiego rusznikarza Alberta Heinricha Nusbauma. W latach 30 XIX wieku broń z zamkiem skałkowym została w Europie wyparta przez strzelby kapiszonowe, dające początek rozwoju nowoczesnej broni palnej. Szósta gablota zawiera sztucery, dubeltówki i strzelby kapiszonowe, broń myśliwską ładowaną od przodu. W gablotach: siódmej, ósmej i dziewiątej zaprezentowano myśliwską broń palną - iglicową, w większości ładowaną od tyłu. Wyeksponowana broń / sztucery, dubeltówki, kniejówki, karabinki /, powstała w XIX i XX wieku, w wytwórniach niemieckich, śląskich – w Jeleniej Górze i Legnicy / sygn. „A. Bartsch in Liegnitz” /, belgijskich, francuskich, austriackich. Pod obrazem śląskiego malarza „Ubite ptactwo i pies myśliwski” wystawiono trzy siedemnastowieczne przykłady broni / dwie strzelby skałkowe i arkebuz kołowy / o bardzo długich lufach, efektownie zdobionych łożach i kolbach. Po środku sali zaprezentowano w przeszklonej z trzech stron gablocie „Rarytasy rusznikarskie”. Każdy egzemplarz broni bardzo pięknie zdobiony, inkrustowany często srebrem, złotem, kością, macica perłową. Na szczególną uwagę zasługuje puzdro z parą dubeltowych sztucerów kapiszonowych, należących w XIX wieku do cara Aleksandra II, z niemal kompletnym wyposażeniem / m.in. szczypce - kokila do odlewania kul, pudełeczko na kapiszony, kominki, oliwiarka, kółka do pasa nośnego, szczoteczka, wycior /. W pięciu gablotach stołowych zaprezentowano rogowe, kościane, skórzane, szylkretowe i blaszane prochownice oraz kordelasy, tasaki i noże myśliwskie. Znaczną grupę stanowią tu 1/2 Hej! Gerwazy! daj gwintówkę! prochownice z angielskich i francuskich wytwórni. Wśród kordelasów zwraca uwagę kordelas myśliwski z pistoletem kapiszonowym i kordelas należący do marszałka Edwarda Rydza – Śmigłego. Prezentacji broni myśliwskiej towarzyszy katalog wystawy i płyta CD z ilustracjami i tekstami Romana Matuszewskiego oraz Stefana Olecha, którzy są autorami ekspozycji. Łucja Wojtasik - Seredyszyn Otwarcie wystawy - 03.09.2004 Komisarz wystawy - Łucja Wojtasik - Seredyszyn Autorzy wystawy - Roman Matuszewski z Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie i Stefan Olech z Muzeum Łowiectwa i Jeździectwa w Warszawie Czynna do - 09.01.2005 2/2