SKUTECZNOÂĺ SYSTEMÓW OCHRONY ZDROWIA NA

SKUTECZNOÂĺ SYSTEMÓW OCHRONY ZDROWIA NA

SkutecznoÊç systemów ochrony zdrowia na konkurencyjnym rynku p∏atnika trzeciej strony
SKUTECZNOÂå SYSTEMÓW OCHRONY ZDROWIA
NA KONKURENCYJNYM RYNKU P¸ATNIKA TRZECIEJ
STRONY (omówienie artyku∏u*)
Effectiveness of health care systems on the competitive health care market
– discussion of the article*
Barbara Wi´ckowska, Szko∏a G∏ówna Handlowa
ABSTRACT
Due to changes in the demographic structure of societies and medical technology improvement, governments are trying to find more efficient ways of spending public resources on health care systems. This article tries to answer the question of whether the introduction of competition between third party payers (TPPs) in the base health care system will contribute to an
increase in the system’s efficiency.
The model defined for analyzing the relationship between the system’s input and output
factors indicates that there is no significant correlation between competition among TPPs and
the efficiency of the health care system – even with competitive TPPs there are systems with
output indicator lower than those expected on the basis of input one.
The increasing average life expectancy is a phenomenon which has been observed almost
everywhere in the world. On the other hand, the growth rate of other life expectancy measures
such as DALE (disability-free life expectancy) and HALE (healthy life expectancy) is significantly
lower,1 which means that the number of potential years in poor health is increasing, as is the
expected total spending on per capita treatment. At the same time, not only the quality, but also
the variety of health care benefits, as well as, once again, their costs, are increasing with the
progress of medical technologies.2 Other problems such as the ageing process and the financial crisis
have fueled the debate on the effective use of financial resources in social security systems,
especially in those financed on a pay-as-you go basis.
The efficiency of the health care system is not a widespread topic of academic research; the
efficiency of the providers is investigated much more often. For the purpose of this research,
the efficiency is defined as efficiency type X. A base health care system is understood as part
of the social protection of health (constituting part of the health care system) in which the household
(family) members participate on the basis of an obligation or affiliation (for more detail, see: Szumlicz
(2005), pp. 68-70). And the concept of competition between payers is understood as competition
for system participants (expected patients), whose choice of a given TPP results in a financial
benefit for it in the form of a defined financial “reward” (premium, tax exemptions, subsidy).
To analyze the efficiency of health care system answer 29 countries were chosen (27 EU member
states plus Switzerland and Israel). Only seven of the analyzed countries fulfill the conditions
for the emergence of competition between payers, i. e., (1) a multiplicity of TPPs and (2) the ability
of patients to choose their TPP (for details, see: Wi´ckowska (2010), pp. 12-22). These countries are:
Belgium, the Czech Republic, the Netherlands, Israel, Germany, Slovakia and Switzerland. For
these countries, the input and output factors were created and then theoretical vs. empirical
efficiency indicators were analyzed and results for efficiency of system has been described.
Keywords: health care systems, health care market, efficiency, input indicators, output indicators
S∏owa kluczowe: systemy ochrony zdrowia, rynek us∏ug medycznych, efektywnoÊç
Pe∏ny angielskoj´zyczny tekst artyku∏u w Journal of Health Policy Insurance and Management VIII (I), s. 93.
Health Expectancy. Living longer, more years in poor health (2010), UK National Statistic Website,
http://www.statistics.gov.uk/cci/nugget_print.asp?ID=934
2
That is why health technology assessment (HTA) is so widely used.
*
1
Polityka Zdrowotna
115
Barbara Wi´ckowska
OMÓWIENIE
Wyd∏u˝ajàce si´ przeci´tne dalsze trwanie
˝ycia w szybszym tempie ni˝ przeci´tne dalsze
trwanie ˝ycia w zdrowiu, post´pujàcy proces
starzenia si´ ludnoÊci oraz wyk∏adniczy wzrost
kosztów Êwiadczeƒ medycznych sprawiajà, i˝
coraz cz´Êciej poszukuje si´ metod poprawy
efektywnoÊci systemów ochrony zdrowia, ze
szczególnym naciskiem na racjonalizacj´
kosztów. Jednà z postulowanych metod wp∏ywu
na ograniczenie kosztów jest wprowadzenie
konkurencji mi´dzy p∏atnikami, dzi´ki czemu
staraliby si´ oni nie tylko oddzia∏ywaç na cen´
i jakoÊç us∏ug medycznych, lecz równie˝ i na
zachowania pacjenta.
Celem artyku∏u jest okreÊlenie wp∏ywu
konkurencji pomi´dzy p∏atnikami w bazowym
systemie ochrony zdrowia na efektywnoÊç tego
sytemu. W analizie uwzgl´dniono 27 krajów Unii
Europejskiej poszerzonych o Szwajcari´, Izrael,
Norwegi´ i Kanad´. W badaniu pomini´to
system zdrowotny Stanów Zjednoczonych.
Mimo i˝ jest on traktowany jako najbardziej
konkurencyjny system na Êwiecie, nie móg∏
stanowiç przedmiotu niniejszego badania,
poniewa˝ badanie dotyczy∏o systemów bazowych,
zaÊ w Stanach Zjednoczonych system bazowy
jest ograniczony do minimum.
Do okreÊlenia efektywnoÊci systemu ochrony
zdrowia pos∏u˝ono si´ modelem ekonometrycznym okreÊlajàcym relacj´ pomi´dzy
czynnikiem nak∏adów a czynnikiem efektów
dla badanych krajów. Czynniki uzyskano jako
sztuczne zmienne powsta∏e z zastosowania
metody analizy czynnikowej, odr´bnie dla dwóch
ró˝nych grup danych, przy czym dla nak∏adów
uwzgl´dniono takie miary, jak:
• wydatki na system ochrony zdrowia jako
% PKB,
• personel medyczny (lekarze i piel´gniarki)
na 1 000 mieszkaƒców,
• liczba ∏ó˝ek w stacjonarnej opiece zdrowotnej na 1 000 mieszkaƒców.
Natomiast dla zdefiniowania zmiennej opisujàcej efekty uzyskiwane przez system uwzgl´dniono takie miary, jak:
• przeci´tne trwanie ˝ycia w zdrowiu (ang.
Healthy Life Expectancy, HALE),
• wspó∏czynnik umieralnoÊci niemowlàt,
• Europejski Konsumencki Indeks Zdrowia
(ang. Euro Health Consumer Index).
116
Marzec 2012 • Nr X
Uzyskane wyniki pozwoli∏y podzieliç badanà
prób´ na trzy kategorie: paƒstwa o efektywnych
systemach ochrony zdrowia, paƒstwa o „standardowych” systemach ochrony zdrowia oraz
paƒstwa o nieefektywnych systemach ochrony
zdrowia. Kraje, które charakteryzujà si´ konkurencjà mi´dzy p∏atnikami w bazowym systemie zabezpieczenia zdrowotnego, znalaz∏y
si´ we wszystkich trzech klasach efektywnoÊci.
Zatem nie mo˝na stwierdziç, i˝ wprowadzenie
konkurencji zwi´ksza szans´ na osiàgni´cie
efektywnoÊci przez system.
Brak potwierdzenia uzyskania wy˝szej
efektywnoÊci w przypadku systemów z konkurencyjnymi p∏atnikami trzeciej strony wynika prawdopodobnie z faktu, i˝ systemy te
napotykajà szereg dodatkowych trudnoÊci, nie
wyst´pujàcych w przypadku p∏atnika monopolisty. Przede wszystkim chodzi tu o efektywne narz´dzia ograniczania dzia∏aƒ selekcyjnych po stronie ubezpieczyciela, przejawiajàcych si´ w ukrytym dyskryminowaniu osób
o podwy˝szonym ryzyku. Sytuacja ta ma miejsce
równie˝ wtedy, gdy istnieje obowiàzek przyj´cia ka˝dego aplikujàcego np. poprzez ograniczenia (ochrony lub finansowe) w oferowaniu
dodatkowych, uzupe∏niajàcych produktów.
Drugim problemem, wr´cz chyba nawet wa˝niejszym ni˝ pierwszy z wymienionych, jest
potrzeba budowy odpowiedniego systemu
wyrównywania ryzyka, jak i wyrównywania
szkodowoÊci, zapewniajàcego równowag´ konkurencyjnà p∏atników przy maksymalnym
bezpieczeƒstwie realnoÊci ochrony dla osób
o najwy˝szym ryzyku ubezpieczeniowym. Bez
spe∏nienia powy˝szych warunków reforma
systemu ochrony zdrowia, której celem jest
poprawa efektywnoÊci, zaÊ narz´dziem jest
wprowadzenie konkurencji mi´dzy p∏atnikami
w ramach bazowego koszyka Êwiadczeƒ, mo˝e
okazaç si´ bezskuteczna, bàdê wr´cz szkodliwa.
Omówienie artyku∏u:
Barbara Wi´ckowska