Wstęp - Maciej Sysło

Informatyka to podstawa
Informatyka dla szkół ponadgimnazjalnych
– zakres podstawowy
Ewa Gurbiel, Grażyna Hardt-Olejniczak, Ewa Kołczyk
Helena Krupicka, Maciej M. Sysło
Wstęp
Komputery wyposażone w dostęp do Internetu znajdują się niemal wszędzie, są wykorzystywane do
nauki, w pracy i do rozrywki. Coraz częściej są też zastępowane przez inne urządzenia, takie jak telefony komórkowe, smartfony, tablety, e-czytniki. Służą do różnych celów – najczęściej do wyszukiwania
albo utworzenia własnej informacji, w postaci dokumentu lub utworu multimedialnego, i podzielenia się
nią w sieci z innymi.
Dzisiaj nie wystarczy już zapytać o informację, wybrać opcję programu, czy nacisnąć jakikolwiek klawisz lub przycisk. Urządzenia komputerowe i zapisane w nich programy stały się tak złożone, że potrzebna jest głębsza wiedza na temat ich budowy, mechanizmów funkcjonowania i oferowanych możliwości. Pogłębiona znajomość tych urządzeń i ich programów pozwala samodzielnie przystosowywać
je do własnych potrzeb wynikających z naszych zainteresowań, z wyzwań lub chęci wykonania czegoś nietypowego.
Zajęcia z informatyki w zakresie podstawowym mają na celu przygotowanie wszystkich uczniów do
korzystania z możliwości współczesnej technologii komputerowej i internetowej. Znajomość tej technologii może się przydać podczas rozwiązywania problemów i podczas realizacji projektów w różnych
obszarach zastosowań i zainteresowań, nie tylko informatycznych.
Metoda projektów
Podręcznik ma nietypową budowę i układ treści. Porusza zagadnienia informatyczne przewidziane
przez program nauczania (podstawą programową), ale nie omawia ich wprost na kolejnych lekcjach.
Wybrano natomiast pewną liczbę różnorodnych projektów, których realizacja jest okazją do poznania
zagadnień programowych i nabyci związanych z nimi umiejętności oraz poszerzenia wiedzy z zakresu
informatyki i jej zastosowań.
Projekt w ujęciu autorów to zadanie na jedną lub więcej godzin, do wykonania przez jedną osobę lub
zespół uczniów, inspirujące do samodzielnego kształtowania umiejętności zdobywania wiedzy.
Opisy projektów i ich realizacji są bardzo podobne. Pierwszym punktem to charakterystyka projektu,
na którą składają się:
 Przewodni temat projektu – krótki opis celów projektu, w którym powiązano cele pozainformatyczne z informatycznymi.
 Uzasadnienie projektu – wyjaśnienie, dlaczego proponowany projekt może cię zainteresować,
przede wszystkim ze względu na osiągane cele pozainformatyczne, ale także na stosowane narzędzia informatyczne.
 Informatyczne cele projektu – odnoszą się one do wiedzy i umiejętności informatycznych, zdobywanych przy okazji realizacji projektu, a przewidzianych zapisami podstawy programowej; zawierają również opis przewidzianych do wykorzystania narzędzi (oprogramowania).
 Rezultaty projektu – opisem spodziewanych efektów projektu, które mogą być załączone do jego
dokumentacji i przedstawione nauczycielowi oraz innych uczniom.
 Praca zespołowa – sugestie realizacji projektu, jako pracy zespołowej.
 Przebieg projektu – sugerowany plan realizacji projektu w postaci listy etapów.
Następne punkty zawierają dość obszerne opisy kolejnych etapów realizacji projektu, w tym zadania
i wskazówki, jak je wykonać.
2
Pracę nad projektami mogą ułatwić specjalne formularze i serwis internetowy. Służą do realizowania
na bieżąco projektów, a później ich gromadzenia (zakładanie takiego serwisu jest przedmiotem jednego z projektów w rozdz. 2).
Myślenie komputacyjne
W podręczniku przyjęto podejście znane jako myślenie komputacyjne (ang. computational thinking),
towarzyszące rozwiązywaniu problemów za pomocą komputerów. To podejście do rozwiązywania
problemów można scharakteryzować następującymi cechami:
 problem jest formułowany w takiej postaci, która dopuszcza i umożliwia posłużenie się do jego
rozwiązania komputerem lub innymi urządzeniami służącymi do zautomatyzowanego przetwarzania informacji;
 problem polega na logicznej organizacji danych i wyciagnięciu z nich wniosków;
 rozwiązanie problemu ma postać ciągu kroków, można je więc otrzymać w wyniku zastosowania podejścia algorytmicznego;
 projektowanie, analiza i komputerowa realizacja (implementacja) rozwiązania problemu prowadzą do otrzymania jak najbardziej efektywnego rozwiązania oraz jak najlepszego wykorzystania możliwości i zasobów komputera;
 doświadczenia nabyte podczas rozwiązywania jednego problemu można wykorzystać do rozwiązywania innych problemów.
To podejście, nie w każdym miejscu podręcznika występuje jawnie, umożliwia otrzymanie rozwiązań,
które są:
 w dobrym stylu, czyli czytelne i zrozumiałe dla wszystkich zainteresowanych dziedziną, do
której należy problem lub projekt;
 poprawne, czyli zgodne z przyjętymi w trakcie rozwiązywania założeniami i wymaganiami;
 efektywne, czyli nienadużywające zasobów komputera oraz czasu działania, pamięci, oprogramowania, zasobów informacyjnych.
Nowe technologie
Stopień zaawansowania współczesnej technologii jest obecnie tak wysoki, że nawet specjaliści korzystają z zaawansowanych narzędzi informatycznych w pracy zawodowej. Tym bardziej, w nieprofesjonalnych zastosowaniach informatyki używa się gotowych narzędzi, ułatwiając sobie pracę i zyskując
większe możliwości. Najlepszym tego przykładem jest tworzenie stron i serwisów internetowych, do
czego stosuje się obecnie systemy, które nie wymagają bezpośredniej ingerencji w kod HTML (rozdz.
3).
Dołożono wszelkich starań, by ten podręcznik był nowoczesny i wskazywał, jak korzystać z najnowszych technologii komputerowych i zastosowań informatyki. Tradycyjny komputer osobisty ustępuje
miejsca netbookom, laptopom, tabletom, które często przewyższają go funkcjonalnością i wygodą
używania. Są już specjalne urządzenia do czytania i słuchania elektronicznych książek. Nowym wyzwaniem staje się wybór najlepszego e-podręcznika i ewentualnie urządzenia do jego odtwarzania
(rozdz. 1).
Inną ważną technologią, którą przybliża podręcznik, jest tak zwana praca w chmurze (ang cloud
computing). Komputer, laptop, tablet, smartfon służą do komunikacji za pośrednictwem Internetu
z miejscami, w których można przechowywać nasze strony, pliki lub albumy ze zdjęciami, komunikować się korzystając z poczty elektronicznej lub serwisów społecznościowych, korzystać z programów
biurowych. Takie funkcje są wykorzystywane m.in. w rozdz. 2 do tworzenia stron, w rozdz. 3 do udostępniania albumów zdjęć i w rozdz. 7 podczas korzystaniu z programów biurowych). To właśnie
chmura umożliwia korzystanie z różnorodnego oprogramowania (bezpłatnego i niedrogiego) i przechowywanie swoich zasobów tak, aby mieć do nich swobodny dostęp z dowolnego komputera w dowolnym miejscu i czasie. To bardzo tanie, efektywne rozwiązanie, zdobywające sobie coraz większą
popularność i wypierające rozwiązania tradycyjne.
Autorzy maja nadzieję, że podręcznik ci się spodoba, a przede wszystkim poszerzy wiedzę i umiejętności związane ze współczesnymi możliwościami komputerów i zastosowań informatyki i przygotuje
cię do korzystania ze stale rozwijającej się technologii komputerowej i informatycznej. A może zainteresuje cię pogłębianie tej wiedzy i umiejętności? Zawody informatyczne to jedna z największych ofert
na współczesnych rynkach pracy niemal w każdym zakątku świata.