Jan Bronowicz Dokument Obliczeniowo-Analityczny
Transkrypt
Jan Bronowicz Dokument Obliczeniowo-Analityczny
Jan Bronowicz Dokument Obliczeniowo-Analityczny Strona / Stron 1/28 Indeks strony A Dokument nr FC.w02.DOB.JBR.002.ver1 Analiza w ramach realizacji Projektu „Wiatrakowiec STOL o unikalnej konstrukcji” Projekt realizowany w ramach programu INNOTECH2, Hi-Tech, dofinansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju dla Fusioncopter Sp. z o.o. OKREŚLENIE MAKSYMALNEJ PRĘDKOŚCI LOTU WIATRAKOWCA FUSIONCOPTER Opracowanie FC.w02.DOB.JBR.002.ver1 O P R A C O W A Ł: ........................................... Jan Bronowicz Świdnik, kwiecień 2013 rok. Jan Bronowicz Dokument Obliczeniowo-Analityczny Strona / Stron 2/28 Indeks strony A Dokument nr FC.w02.DOB.JBR.002.ver1 SPIS TREŚCI 1. WSTĘP strona 3 2. ZAKRES OBLICZEŃ 6 3. DANE DO OBLICZEŃ 6 3.1 DANE MASOWE I GEOMETRYCZNE 6 3.2 DANE AERODYNAMICZNE PŁATOWCA I USTERZEŃ 8 3.3 ŁOPATA WIRNIKA 12 3.4 POZOSTAŁE DANE 12 4. WYNIKI OBLICZEŃ 14 5. WNIOSKI 26 6. WYKAZ LITERATURY I MATERIAŁÓW ŹRÓDŁOWYCH 26 Jan Bronowicz Dokument Obliczeniowo-Analityczny Strona / Stron 3/28 Indeks strony A Dokument nr FC.w02.DOB.JBR.002.ver1 1. WSTĘP Celem opracowania jest określenie maksymalnej prędkości lotu VNE wiatrakowca FUSIONCOPTER na aktualnym etapie procesu projektowania wiatrakowca. Na wstępnym etapie projektowania była określona wstępna wartość tej prędkości, która w miarę zaawansowania prac projektowych, badań tunelowych modelu i udokładniania obiektu musi być również zweryfikowana i udokładniona. Podstawą do określenia prędkości maksymalnej są zaktualizowane dane masowe, geometryczne i charakterystyki aerodynamiczne płatowca. Maksymalna masa wiatrakowca wynosi m=1062kg. Dotyczy ona konfiguracji z załogą 4 x 85kg i z pełnym zbiornikiem paliwa (160l). Położenie środków ciężkości wiatrakowca dla różnych wariantów załadowania wiatrakowca przedstawiono w poniższej tabeli 1. Współrzędne środka ciężkości podane są w układzie osi współrzędnych przedstawionych na rys. 1. Środek układu współrzędnych znajduje się 1900mm poniżej środka piasty wirnika i 87mm przed osią wirnika (dla sytuacji gdy kąty przechylenia i pochylenia osi wirnika są zerowe). Oś OX układu współrzędnych jest skierowana do tyłu i jest równoległa do płaszczyzny przechodzącej przez osie obrotu śmigieł. Oś OZ układu współrzędnych jest równoległa do osi wirnika nośnego gdy kąty przechylenia i pochylenia osi wirnika są zerowe (przy zerowym zasterowaniu). Oś OY uzupełnia układ do prawoskrętnego. Środek piasty wirnika w tym układzie posiada współrzędne (-87,0,1900). Tabela 1. Balast Paliwo [ kg ] [l] 0 0 0 0 10 10 0 0 0 0 0 0 0 0 0 160 160 160 160 160 w locie, podwozie schowane Konfiguracja X Y Z [mm] [mm] [mm] 4 os po 85 kg 3 os po 85 kg 2 os po 85 kg 1 os po 85 kg 1 os 60 kg, fotel przód 1 os 60 kg, fotel przód 1 os po 85 kg 2 os po 85 kg 3 os po 85 kg 4 os po 85 kg -345 -316 -280 -130 -121 -106 -114 -244 -278 -307 -12 -13 -15 -19 -20 -16 -16 -12 -12 -11 124 145 170 225 232 251 244 196 171 151 masa bez masa balastu całkowita [kg] [kg] 934 934 849 849 764 764 679 679 654 664 782 792 807 807 892 892 977 977 1062 1062 W przypadku konfiguracji z jedną osobą na pokładzie (tylko pilot) zastosowano balast o masie 10kg zabudowany w przedniej części wiatrakowca. Na wykresie rys. 2 przedstawiono obwiednię położeń podłużnych (współrzędnej Xsc) środka ciężkości od masy startowej wiatrakowca a na rys. 3 obwiednię pionowych (Zsc) położeń środka ciężkości. Obwiednie te obejmuje wszystkie możliwe położenia środka ciężkości wiatrakowca. Jan Bronowicz Dokument Obliczeniowo-Analityczny Strona / Stron 4/28 Indeks strony A Dokument nr FC.w02.DOB.JBR.002.ver1 Rys. 1. Geometria wiatrakowca Fusioncopter. Jan Bronowicz Dokument Obliczeniowo-Analityczny Strona / Stron 5/28 Indeks strony A Dokument nr FC.w02.DOB.JBR.002.ver1 Zakres podłużnych położeń środka ciężkości 1100 1050 1000 950 M [kg] 900 850 800 750 700 650 600 -400 -350 -300 -250 -200 -150 -100 -50 0 Xsc [mm] Rys.2 Zakres pionowych położeń środka ciężkości 1200 1000 M [kg] 800 600 400 200 0 100 150 200 Zsc [mm] Rys.3 250 300 Jan Bronowicz Dokument Obliczeniowo-Analityczny Strona / Stron 6/28 Indeks strony A Dokument nr FC.w02.DOB.JBR.002.ver1 Jak wynika z rys. 2 analizę można ograniczyć do następujących konfiguracji zestawionych w poniższej tabeli 2 : Tabela 2. Balast Paliwo [ kg ] [l] 0 0 10 10 0 160 0 160 Konfiguracja X [mm] Y [mm] Z [mm] 4 os po 85 kg 4 os po 85 kg 1 os 60 kg, fotel przód 1 os 60 kg, fotel przód -345 -307 -121 -106 -12 -11 -20 -16 124 151 232 251 masa bez masa balastu całkowita [kg] [kg] 934 934 1062 1062 654 664 782 792 Obliczenia są wykonane za pomocą programu komputerowego o nazwie P2S.EXE dla lotu z napędem. Opis programów zawarto w lit. [1]. Program komputerowy opracowano na podstawie metodyki opisanej w lit. [2]. 2. ZAKRES OBLICZEŃ Na podstawie zestawienia mas i wariantów załadowania wiatrakowca do obliczeń przyjmujemy przypadki konfiguracji wymienione w tabeli 2. Obliczenia zostaną wykonane dla : wysokości lotu na poziomie morza w warunkach atmosfery wzorcowej lot z napędem podwozie schowane. Obliczenia są wykonane za pomocą programu komputerowego o nazwie P2S.EXE dla lotu z napędem. Opis programów zawarto w lit. [1]. Program komputerowy opracowano na podstawie metodyki opisanej w lit. [2]. 3. DANE DO OBLICZEŃ 3.1 DANE MASOWE I GEOMETRYCZNE Maksymalna masa wiatrakowca – Podłużne położenie środka masy wiatrakowca Boczne położenie środka masy wiatrakowca Pionowe położenie środka masy wiatrakowca Masa wiatrakowca ze skrajnym przednim położeniem środka ciężkości – Podłużne położenie środka masy wiatrakowca Boczne położenie środka masy wiatrakowca Pionowe położenie środka masy wiatrakowca - 1062 kg -0.307 m -0.011 m 0.151 m 934 kg -0.345 m -0.012 m 0.124 m Jan Bronowicz Dokument Obliczeniowo-Analityczny Strona / Stron 7/28 Indeks strony A Dokument nr FC.w02.DOB.JBR.002.ver1 Minimalna masa wiatrakowca – Podłużne położenie środka masy wiatrakowca Boczne położenie środka masy wiatrakowca Pionowe położenie środka masy wiatrakowca Masa wiatrakowca ze skrajnym tylnym położeniem środka masy – Podłużne położenie środka masy wiatrakowca Boczne położenie środka masy wiatrakowca Pionowe położenie środka masy wiatrakowca - 664 kg -0.121 m -0.020 m 0.232 m 792 kg -0.106 m -0.016 m 0.251 m Podłużna współrzędna środka piasty śmigła Pionowa współrzędna środka piasty śmigła Boczna współrzędna środka piasty prawego śmigła - 1.505 m 0.140 m -1.259 m Podłużna współrzędna środka piasty wirnika nośnego przy zerowym zasterowaniu Pionowa współrzędna środka piasty wirnika nośnego zerowym zasterowaniu - -0.087 m 1.900 m Podłużna współrzędna środka parcia statecznika poziomego Pionowa współrzędna środka parcia statecznika poziomego Boczna współrzędna środka parcia prawej połówki płata statecznika poziomego - 3.157 m 0.323 m Podłużna współrzędna środka parcia statecznika pionowego Pionowa współrzędna środka parcia statecznika pionowego Boczna współrzędna środka parcia prawego statecznika pionowego - 3.438 m 0.160 m -1.100 m Kąt początkowego odchylenia osi wału wirnika nośnego - +0.0 stopni Kąt maksymalnego odchylenia osi wirnika nośnego do tyłu Kąt maksymalnego odchylenia osi wirnika nośnego do przodu Kąt maksymalnego odchylenia osi wirnika nośnego na boki - -0.670 m + 15.0 stopni - 5.0 stopnie 10.0 stopni Maksymalny kąt nastawienia statecznika poziomego Minimalny kąt nastawienia statecznika poziomego - +10.0 stopni - 10.0 stopni Maksymalny kąt nastawienia steru kierunku Minimalny kąt nastawienia steru kierunku - +20.0 stopni - 20.0 stopni Kąt ustawienia osi śmigła względem osi OX - 0.0 stopni Jan Bronowicz Dokument Obliczeniowo-Analityczny Strona / Stron 8/28 Indeks strony A Dokument nr FC.w02.DOB.JBR.002.ver1 3.2 DANE AERODYNAMICZNE PŁATOWCA I USTERZEŃ Charakterystyki współczynników oporu, siły nośnej płatowca i momentu pochylającego płatowca przyjęto z obliczeń opływu wykonanych na Politechnice Lubelskiej za pomocą programu Fluent. Charakterystyki te przedstawione są na rys. 3.1 i rys. 3.2. Pozostałe charakterystyki aerodynamiczne płatowca przyjęto z opracowania pt. „Raport z analiz numerycznych geometrii kadłuba wiatrakowca w wersji m1-2_2” i zmodyfikowano w celu uwzględnienia aktualnych zmian konstrukcyjnych [4]. Charakterystyki te nie wpływają na osiągi a jedynie na stateczność wiatrakowca. W aktualnej konfiguracji usterzenie pionowe w części poniżej statecznika poziomego jest prostopadłe do jego osi a powyżej statecznika poziomego jest odchylone na boki. Taka konstrukcja powoduje zwiększenie efektywnej powierzchni statecznika poziomego. Na podstawie rys. W02.00.008 efektywna powierzchnia statecznika poziomego wynosi 2 x 0.97m2=1.94m2 a powierzchnia statecznika pionowego wynosi 2 x 0.65m2=1.3 m2. Współczynniki siły nośnej i oporu płatowca 0.1 0.08 Cxk 0.06 Cyk Cx, Cy [-] 0.04 0.02 0 -30 -20 -10 0 10 -0.02 -0.04 -0.06 -0.08 Alfa [deg] Rys. 3.1 20 30 40 Jan Bronowicz Strona / Stron 9/28 Indeks strony A Dokument nr FC.w02.DOB.JBR.002.ver1 Dokument Obliczeniowo-Analityczny Wspólczynnik momentu pochylającego bez usterzenia 0.015 0.01 Cmz [-] 0.005 0 -30 -20 -10 0 10 20 30 40 -0.005 -0.01 -0.015 Alfa [deg] Rys. 3.2 Współczynnik momentu odchylającego płatowca 0.01000 alfa=-20 0.00800 alfa=-10 0.00600 alfa=0 Cmyk [-] 0.00400 alfa=10 0.00200 alfa=20 0.00000 -30 -20 -10 -0.00200 0 -0.00400 -0.00600 -0.00800 -0.01000 Beta [deg] Rys. 3.3 10 20 30 Jan Bronowicz Strona / Stron 10/28 Indeks strony A Dokument nr FC.w02.DOB.JBR.002.ver1 Dokument Obliczeniowo-Analityczny Współczynnik momentu przechylajacego płatowca 0.00400 alfa=-20 st. alfa=-10 st. 0.00300 alfa=0 st. 0.00200 alfa=+10 st. alfa=+20 st. Cmx [-] 0.00100 0.00000 -30 -20 -10 0 10 20 30 -0.00100 -0.00200 -0.00300 -0.00400 Beta [deg] Rys. 3.4 Współczynnik siły nośnej statecznika poziomego 1 0.8 0.6 0.4 Czsp [-] 0.2 0 -25 -20 -15 -10 -5 -0.2 0 -0.4 -0.6 -0.8 alfa [deg] Rys. 3.5 5 10 15 20 25 Jan Bronowicz Strona / Stron 11/28 Indeks strony A Dokument nr FC.w02.DOB.JBR.002.ver1 Dokument Obliczeniowo-Analityczny Zależność współczynnika siły bocznej płatowca od kąta ślizgu 0.05000 alfa=-20 0.04000 alfa=-10 0.03000 alfa=0 Czk [-] 0.02000 alfa=10 0.01000 alfa=20 0.00000 -30 -20 -10 -0.01000 0 10 20 30 -0.02000 -0.03000 -0.04000 -0.05000 Beta [deg] Rys. 3.6 Przyrost współczynnika momentu pochylającego 0.001500 0.001000 0.000500 0.000000 dCmzk [-] -30 -20 -10 -0.000500 0 10 -0.001000 -0.001500 -0.002000 -0.002500 -0.003000 -0.003500 beta [deg] Rys. 3.7. alfa=-20 alfa=-10 alfa=0 alfa=10 alfa=20 20 30 Jan Bronowicz Dokument Obliczeniowo-Analityczny Strona / Stron 12/28 Indeks strony A Dokument nr FC.w02.DOB.JBR.002.ver1 3.3 ŁOPATA WIRNIKA Wirnik nośny jest wirnikiem z 4 łopatami t.j. z dwoma wirnikami typu huśtawka (rys. 5.11) przesuniętymi w azymucie co 90 stopni. Promień wirnika - 4.4 m Cięciwa łopaty - 0.199 m Kąt stożka - 0 stopni R=4.4m R0=0.44m c0=0 st. Rys. 3.8 Schemat wirnika nośnego 3.4 POZOSTAŁE DANE Pozostałe dane do obliczeń zestawiono poniżej : ELT =0.313 m – odległość osi pochylania wirnika od osi przegubu wahań wirnika ELB =0.343m – odległość osi przechylania wirnika od osi przegubu wahań wirnika P=-1 – parametr sterujący ( =1, gdy obroty wirnika są prawe tzn. zgodne z ruchem wskazówek zegara, gdy na wirnik patrzymy z dołu , -1 gdy lewe) PS11 =-1 – parametr sterujący: gdy obroty śmigła są prawe (patrząc w kierunku lotu), to PS11=1, w przeciwnym przypadku PS11= - 1 N9=20 – ilość wczytywanych przekrojów łopat WN K7=21 – numer przekroju łopaty, od którego liczy się drugi profil K8=21 – numer przekroju łopaty, od którego liczy się trzeci profil KSP=1 – współczynnik sterujący, jeśli KSP=1 to oznacza, że prawe śmigło pracuje. KSL=1 – współczynnik sterujący, jeśli KSL=1 to oznacza, że lewe śmigło pracuje. Jan Bronowicz Dokument Obliczeniowo-Analityczny Strona / Stron 13/28 Indeks strony A Dokument nr FC.w02.DOB.JBR.002.ver1 FI07=2.0 [deg] – zadany konstrukcyjny kąt nastawienia łopat wirnika (kąt skoku wirnika) OBR =350 [obr/min] – wartość początkowa (startowa) obrotów wirnika do obliczeń EPSW=0 [deg] – kat odchylenia osi wirnika nośnego (WN) = kąt pomiędzy osią wirnika a osią OY w układzie współrzędnych związanym ze środkiem ciężkości wiatrakowca i przy zerowych kątach zasterowania wirnikiem nośnym (dodatni do tyłu) R0=0.10 [-] – nieczynny aerodynamicznie promień względny łopaty WN KH=0 [-] – kinematyczny współczynnik sprzężenia wahań pionowych łopaty WN z przekręceniami (kompensator wahań) SG= 0.05787 [-] – wypełnienie tarczy WN GAM=0.52 [-] – charakterystyka masowa łopaty WN - liczba Locka a b07R4 2Iph IPH = 120 [kgm2] – moment bezwładności łopaty względem przegubu wahań SPH=50 [kgm] – statyczny moment łopaty względem przegubu wahań RW=4.4 [m] – promień WN C0 =0.0 [deg] – konstrukcyjny kąt stożka wirnika nośnego B=0.98 [-] – współczynnik strat końcowych WN DXX =0.000 [-] – poprawka na współczynnik oporu profilowego łopaty WN SSP=1.94 [m2] – powierzchnia statecznika poziomego A1WK=[ 0.0, 5.0, 15.0] [deg] – wektor kątów odchylenia osi wirnika, dla których podajemy kąty ustawienia statecznika poziomego. EPSSPK [0.0, 0.0, 0.0] [deg] – wektor kątów ustawienia statecznika poziomego podawanych dla współrzędnych wektora A1WK. Kąt zaklinowania statecznika poziomego mierzony względem płaszczyzny XOZ (dodatni gdy krawędź natarcia w górę).Te dwa wektory realizują kinematyczne sprzężenie sterowania statecznikiem poziomym i odchylaniem wirnika. W obliczeniach przyjęto stały kąt nastawienia statecznika poziomego Epssp=0.0 stopni SKIL =1.30 [m2] – powierzchnia steru kierunku - sumaryczna powierzchnia dwóch sterów kierunku DCYKIL=4.1 [-]– gradient współczynnika siły nośnej statecznika pionowego BK=0.69 [m] – średnia cięciwa statecznika pionowego RWS =0.850 [m] – promień śmigła SGS=0.0994 [-] – wypełnienie tarczy śmigła Jan Bronowicz Dokument Obliczeniowo-Analityczny Strona / Stron 14/28 Indeks strony A Dokument nr FC.w02.DOB.JBR.002.ver1 EPSM=0[deg] – kąt zaklinowania śmigła (kąt pomiędzy osią śmigła a osią OX układu współrzędnych) UKS =183.4[m/s] – prędkość końca łopaty śmigła R=[0.23,0.24,0.25,0.30,0.35,0.40,0.45,0.50,0.55,0.60,0.65,0.70,0.75,0.80,0.85,0.90,0.925, 0.95,0.975,1.0] [-] – wektor względnych promieni (odniesionych do RW) przekrojów obliczeniowych łopaty WN (ilość współrzędnych <=20) BW=[20*1.0] [-] – wektor względnych cięciw łopaty WN (odniesionych do cięciwy na 0.7R) w podanych przekrojach (ilość współrzędnych <=20) DFI0O=[20*0.0] [deg] – wektor kątów geometrycznego skręcenia łopaty WN względem przekroju na 0.7R w podanych przekrojach (ilość współrzędnych <=20). 4. WYNIKI OBLICZEŃ Główne charakterystyki uzyskane za pomocą obliczeń przedstawiono poniżej w postaci poniższych wykresów. Xk – oznacza opór aerodynamiczny płatowca skierowany przeciwnie do prędkości lotu Xwn – oznacza składową siły wirnika skierowaną przeciwnie do prędkości lotu Ps – jest sumą mocy przekazywanej na śmigła i jest jednocześnie mocą niezbędną. Jan Bronowicz Dokument Obliczeniowo-Analityczny Strona / Stron 15/28 Indeks strony A Dokument nr FC.w02.DOB.JBR.002.ver1 Zależność sumy mocy przekazywanej na śmigła od prędkości lotu, m=1062kg, H=0 km, lot poziomy 250 Ps [kW] 200 150 100 50 0 50 100 150 200 250 300 350 V [km/h] Rys. 4.1 Zależność sumy ciągu śmigieł od prędkości lotu, m=1062kg, H=0km, lot poziomy 4500 4000 3500 Ts [N] 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 0 50 100 150 200 V [km/h] Rys. 4.2 250 300 350 Jan Bronowicz Dokument Obliczeniowo-Analityczny Strona / Stron 16/28 Indeks strony A Dokument nr FC.w02.DOB.JBR.002.ver1 Siła oporu kadłuba i siła oporu wirnika nośnego, m=1062kg, H=0km, lot poziomy Xk, Xwn [N] 4000 3500 opór kadłuba 3000 opór wirnika 2500 2000 1500 1000 500 0 0 50 100 150 200 250 300 350 V [km/h] Rys. 4.3 Zależność obrotów wirnika od prędkosci lotu, m=1062kg, H=0km, lot poziomy 460 440 NR [obr/min] 420 400 380 360 340 320 300 0 50 100 150 200 V [km/h] Rys. 4.4 250 300 350 Jan Bronowicz Dokument Obliczeniowo-Analityczny Strona / Stron 17/28 Indeks strony A Dokument nr FC.w02.DOB.JBR.002.ver1 Zależność kąta pdłużnego położenia kadłuba od prędkości lotu, m=1062kg, H=0km, lot poziomy 25 20 Tetk [st.] 15 10 5 0 0 50 100 150 200 250 300 350 -5 V [km/h] Rys. 4.5 Zależność sumy mocy przekazywanej na śmigła od prędkości lotu, m=934kg, H=0 km, lot poziomy 200 Ps [kW] 150 100 50 0 0 50 100 150 200 V [km/h] Rys. 4.6 250 300 350 Jan Bronowicz Dokument Obliczeniowo-Analityczny Strona / Stron 18/28 Indeks strony A Dokument nr FC.w02.DOB.JBR.002.ver1 Zależność sumy ciągu śmigieł od prędkości lotu, m=934kg, H=0km, lot poziomy 4000 3500 Ts [N] 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 0 50 100 150 200 250 300 350 V [km/h] Rys. 4.7 Siła oporu kadłuba i siła oporu wirnika nośnego, m=934kg, H=0km, lot poziomy 3500 opór kadłuba Xk, Xwn [N] 3000 opór wirnika 2500 2000 1500 1000 500 0 0 50 100 150 200 V [km/h] Rys. 4.8 250 300 350 Jan Bronowicz Dokument Obliczeniowo-Analityczny Strona / Stron 19/28 Indeks strony A Dokument nr FC.w02.DOB.JBR.002.ver1 Zależność obrotów wirnika od prędkosci lotu, m=934kg, H=0km, lot poziomy 450 430 410 NR [obr/min] 390 370 350 330 310 290 270 250 0 50 100 150 200 250 300 350 V [km/h] Rys. 4.9 Zależność kąta pdłużnego położenia kadłuba od prędkości lotu, m=934kg, H=0km, lot poziomy 20 Tetk [st.] 15 10 5 0 0 50 100 150 200 -5 V [km/h] Rys. 4.10 250 300 350 Jan Bronowicz Dokument Obliczeniowo-Analityczny Strona / Stron 20/28 Indeks strony A Dokument nr FC.w02.DOB.JBR.002.ver1 Zależność sumy mocy przekazywanej na śmigła od prędkości lotu, m=792kg, H=0 km, lot poziomy 200 Ps [kW] 150 100 50 0 0 50 100 150 200 250 300 350 V [km/h] Rys. 4.11 Zależność sumy ciągu śmigieł od prędkości lotu, m=792kg, H=0km, lot poziomy 3500 3000 Ts [N] 2500 2000 1500 1000 500 0 0 50 100 150 200 V [km/h] Rys. 4.12 250 300 350 Jan Bronowicz Dokument Obliczeniowo-Analityczny Strona / Stron 21/28 Indeks strony A Dokument nr FC.w02.DOB.JBR.002.ver1 Siła oporu kadłuba i siła oporu wirnika nośnego, m=792kg, H=0km, lot poziomy 2500 opór kadłuba Xk, Xwn [N] 2000 opór wirnika 1500 1000 500 0 0 50 100 150 200 250 300 350 V [km/h] Rys. 4.13 Zależność obrotów wirnika od prędkosci lotu, m=792kg, H=0km, lot poziomy 410 390 NR [obr/min] 370 350 330 310 290 270 250 0 50 100 150 200 V [km/h] Rys. 4.14 250 300 350 Jan Bronowicz Dokument Obliczeniowo-Analityczny Strona / Stron 22/28 Indeks strony A Dokument nr FC.w02.DOB.JBR.002.ver1 Zależność kąta pdłużnego położenia kadłuba od prędkości lotu, m=792kg, H=0km, lot poziomy 25 Tetk [st.] 20 15 10 5 0 -5 0 50 100 150 200 250 300 350 V [km/h] Rys. 4.15 Zależność sumy mocy przekazywanej na śmigła od prędkości lotu, m=664kg, H=0 km, lot poziomy 200 Ps [kW] 150 100 50 0 0 50 100 150 200 V [km/h] Rys. 4.16 250 300 350 Jan Bronowicz Dokument Obliczeniowo-Analityczny Strona / Stron 23/28 Indeks strony A Dokument nr FC.w02.DOB.JBR.002.ver1 Zależność sumy ciągu śmigieł od prędkości lotu, m=664kg, H=0km, lot poziomy 3500 3000 Ts [N] 2500 2000 1500 1000 500 0 0 50 100 150 200 250 300 350 V [km/h] Rys. 4.17 Siła oporu kadłuba i siła oporu wirnika nośnego, m=664kg, H=0km, lot poziomy 2500 opór kadłuba Xk, Xwn [N] 2000 opór wirnika 1500 1000 500 0 0 50 100 150 200 V [km/h] Rys. 4.18 250 300 350 Jan Bronowicz Dokument Obliczeniowo-Analityczny Strona / Stron 24/28 Indeks strony A Dokument nr FC.w02.DOB.JBR.002.ver1 Zależność obrotów wirnika od prędkosci lotu, m=664kg, H=0km, lot poziomy 410 390 NR [obr/min] 370 350 330 310 290 270 250 0 50 100 150 200 250 300 350 V [km/h] Rys. 4.19 Zależność kąta pdłużnego położenia kadłuba od prędkości lotu, m=664kg, H=0km, lot poziomy Tetk [st.] 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 -2 0 50 100 150 200 V [km/h] Rys. 4.20 250 300 350 Jan Bronowicz Dokument Obliczeniowo-Analityczny Strona / Stron 25/28 Indeks strony A Dokument nr FC.w02.DOB.JBR.002.ver1 Przy wyznaczeniu prędkości maksymalnej lotu poziomego przyjmujemy, że oba silniki pracują na mocy startowej. Suma mocy startowych obu silników Rotax 914 wynosi 2 x 85KW=170KW. Równość sumy mocy startowych silników i sumy mocy przekazywanej na śmigła wyznacza prędkość maksymalną Vmax lotu poziomego wiatrakowca. Na podstawie wykresów rys. 4.1, 4.6, 4.11 i 4.16 wyznaczamy Vmax dla poszczególnych mas wiatrakowca : Vmax= 212 km/h dla masy m=1062kg Vmax= 217 km/h dla masy m= 934kg Vmax= 238 km/h dla masy m= 792kg Vmax= 242 km/h dla masy m= 664kg. Jak widać masa wiatrakowca w locie ma duży wpływ na maksymalną prędkość lotu poziomego. Z punktu widzenia przepisów CS 27 prędkość Vmax nie funkcjonuje – nie występuje w przepisach. Natomiast istotnymi prędkościami są : VH – maksymalna prędkość pozioma na mocy maksymalnej ciągłej, VNE – prędkość nie przekraczalna, VD – prędkość w nurkowaniu (demonstracyjna). Pomiędzy prędkościami VD i VNE zachodzi związek VD 0.9 najwyżej stanowić 90% prędkości VD. VNE. Czyli VNE może co Dlatego najbardziej istotnym pytaniem jakie się pojawia jest pytanie o wartość prędkości VNE. W celu ustalenia prędkości VNE rozpatrzmy lot wiatrakowca z opadaniem. Przyjmiemy, że maksymalna wartość składowej pionowej prędkości lotu (prędkość opadania) nie powinna przekraczać 10m/s (na podstawie doświadczenia śmigłowcowego). Poniższy rysunek 4.21 przedstawia zależność sumy mocy niezbędnej na napęd śmigieł od prędkości lotu z opadaniem 10m/s. Z tego wykresu odczytujemy, że prędkość osiągnięta na mocy startowej dwóch silników Rotax 914 wynosi 270km/h. Ta wartość powinna być przyjęta jako prędkość VD (zgodnie z oznaczeniami CS 27). Stąd prędkość V NE<=0.9 VD=0.9 270=243km/h (240km/h w zaokrągleniu) i ta wartość prędkości pokrywa się z prędkością maksymalną w locie poziomym dla minimalnej masy na mocy startowej). Ostatecznie dla wszystkich mas wiatrakowca możemy przyjąć : VD = 270km/h VNE=240km/h. Jan Bronowicz Dokument Obliczeniowo-Analityczny Strona / Stron 26/28 Indeks strony A Dokument nr FC.w02.DOB.JBR.002.ver1 Zależność sumy mocy przekazywanej na śmigła od prędkości lotu, m=1062kg, H=0 km, opadanie 10m/s 250 Ps [KW] 200 150 100 50 0 150 170 190 210 230 250 270 290 V [km/h] Rys. 4.21 5. WNIOSKI Na podstawie wyników obliczeń można sformułować następujące wnioski : 1. prędkości maksymalne wiatrakowca w locie poziomym na wysokości H=0km w warunkach AW na mocy startowej silników Rotax 914 (2 x 85KW) wynoszą: Vmax= 212 km/h dla masy m=1062kg Vmax= 217 km/h dla masy m= 934kg Vmax= 238 km/h dla masy m= 792kg Vmax= 242 km/h dla masy m= 664kg. 2. Prędkość demonstracyjna wiatrakowca wynosi VD = 270km/h. 3. Prędkość maksymalna wiatrakowca wynosi VNE = 240km/h. Jan Bronowicz Dokument Obliczeniowo-Analityczny Strona / Stron 27/28 Indeks strony A Dokument nr FC.w02.DOB.JBR.002.ver1 Jan Bronowicz Dokument Obliczeniowo-Analityczny Strona / Stron 28/28 Indeks strony A Dokument nr FC.w02.DOB.JBR.002.ver1 6. WYKAZ LITERATURY I MATERIAŁÓW ŹRÓDŁOWYCH [ 1 ] – J. Bronowicz - Program komputerowy obliczenia stateczności statycznej wiatrakowca (wirnik typu wahliwego - „huśtawka” bez cyklicznego sterowania o stałym kącie nastawienia łopat) - opracowanie nr JB-3/2012/L [ 2 ] – J. Bronowicz - Stateczność statyczna i sterowność wiatrakowca – opracowanie nr JB-1/2012/L [ 3 ] –„Raport z analiz numerycznych geometrii kadłuba wiatrakowca w wersji m1-2_2”. [ 4 ] – J. Bronowicz - Obliczenia stateczności statycznej wiatrakowca Fusioncopter (Aktualizacja na dzień 05.02.2013)– opracowanie nr JB-19/2013/L