Pobierz - WPHI Berlin

Raport miesięczny o stanie niemieckiej gospodarki (05/2014)
Gospodarka narodowa
Aktywność gospodarki niemieckiej na początku br. wzrosła. Już w ostatnim kw. 2013 r.
zanotowano niewielkie przyspieszenie i realny wzrost PKB o 0,4%. Nowy rok przyniósł
kolejne przyspieszenie, głównie za sprawą łagodniej zimy, sprzyjającej rozwojowi produkcji
budowlano-montażowej. Niezależnie od stosunkowo łagodnych warunków atmosferycznych
rozwijał się także niezwykle ważny dla niemieckiej gospodarki narodowej sektor przemysłu.
Zanotowano tu zarówno wzrost produkcji, przychodów, jak i zamówień. Impulsy wzrostu
pochodziły w większości z rynku krajowego. Nastroje w gospodarce zostały przejściowo
zachwiane przez obecną sytuacją geopolityczną, mimo to udało się nieznacznie ożywić
handel zagraniczny.
Przetwórstwo przemysłowe
Po dobrym początku br. i kolejnym wzroście aktywności w lutym (+0,4%), w sektorze
przetwórstwa przemysłowego wyraźnie utrzymuje się trend rosnący. Średnia aktywność z
ubiegłych 3 miesięcy była o 1,9% wyższa niż w kwartale poprzedzającym, wynik z lutego
2013 został w lutym br. przekroczony o 4,8%. Oprócz rosnącej aktywności w przemyśle
bardzo dynamicznie rozwijało się budownictwo. Zarówno dobre nastroje przedsiębiorstw, jak
i rosnące zamówienia jednoznacznie wskazują na nadchodzący dalszy wzrost aktywności
sektora.
Produkcja przemysłowa wzrosła w lutym br. o 0,5% m/m, po raz czwarty z rzędu. Przychody
przedsiębiorstw przemysłowych, szczególnie w handlu zagranicznym, rosną dynamicznie od
początku 2013 r., szczególnie w przypadku producentów dóbr inwestycyjnych. Wyraźnie
widoczne jest tu przyspieszenie zarówno gospodarki światowej, jak i strefy euro.
Wykorzystanie mocy produkcyjnych wynosiło w I kw. 83% i kształtowało się na poziomie
średniej długoterminowej.
Zamówienia przemysłowe rosną w dalszym ciągu, w lutym o 0,6% m/m. Jednocześnie
jednak wyraźnym korektom podlegały wyniki zamówień z miesięcy poprzednich. Mniej
podatna na wahania średnia trzymiesięczna zamówień, wynosząca w I kw. br. 0,7%
pokazuje jednak w dalszym ciągu na rosnący trend zamówień. Zamówienia pochodzą w
równiej części z kraju i zagranicy. Klienci krajowi zamawiają głównie dobra zaopatrzeniowe.
Krajowe zamówienia dóbr inwestycyjnych kształtują się na raczej niskim poziomie, choć
przyspieszyły nieco na początku br. Zamówienia zagraniczne są co prawda rosnące, od
początku roku wzrost jest jednak stopniowo coraz słabszy.
Wskaźniki wyprzedzające dla przemysłu kształtują się w dalszym ciągu bardzo
optymistycznie. Publikowany przez monachijski instytut badań nad gospodarką Ifo wskaźnik
nastrojów niemieckich przedsiębiorstw, rosnący nieustannie od niemal roku, obniżył się
nieznacznie w marcu br. Podobne zwolnienie obserwowano w przypadku składowej
wskaźnika wyrażającej oczekiwania firm. Analogiczny obraz prezentują odczyty wskaźnika
ZEW, bazującego na ocenach specjalistów z dziedziny finansów.
1
Łagodna zima na początku br. ożywiła budownictwo. Co prawda produkcja budowlanomontażowa spadła w lutym nieznacznie o 0,1% m/m, jednak średnia trzymiesięczna ukazuje
wyraźny wzrost (+5,0%). Zarówno budownictwo nadziemne, jak i inżynieria lądowa i wodna
rosły w lutym odpowiednio o 2,5% i 2,0% m/m. Dobre są również perspektywy rozwoju.
Zamówienia wzrosły w styczniu wyraźnie o 4,8% m/m, aż o 13,2% zwiększyła się ilość
wydanych pozwoleń budowlanych. Portfel zamówień firm budowlanych był w IV kw. wyższy
o 7,9% niż przed rokiem. Utrzymują się bardzo dogodne warunki finansowania, tylko 23,3%
firm budowlanych wskazywało w marcu br. na problemy z dostępem do kredytów
bankowych. Nastroje w branży są najlepsze od początku lat 90-tych.
Tabela 1. Dynamika produkcji przemysłu i zamówień
Przemysł
Zmiana wolumenu w stosunku do okresu poprzedzającego w %, wyrównana sezonowo
Produkcja
Łącznie
Dobra zaopatrzeniowe
Dobra inwestycyjne
Dobra konsumpcyjne
Obroty
Łączne
Rynek wewnętrzny
Rynki zagraniczne
Zamówienia
Łączne
Rynek wewnętrzny
Rynki zagraniczne
Dobra zaopatrzeniowe
Dobra inwestycyjne
Dobra konsumpcyjne
2013
III kw IV kw
0,6
1,0
0,3
2,0
0,9
0,1
0,2
1,1
GRU
0,2
0,7
-0,7
1,4
STY
0,3
0,2
0,9
-1,4
LUT
0,5
1,3
-0,2
0,3
0,2
1,1
-0,6
1,7
0,4
3,1
-0,4
-0,6
-0,3
2,0
2,1
2,1
-1,0
-0,6
-1,5
1,5
2,7
0,6
1,1
1,9
0,5
2,3
0,1
3,8
2,9
1,9
2,3
0,1
-2,2
1,8
-1,1
1,2
-3,5
0,1
2,0
-1,3
1,1
-1,0
4,1
0,6
1,2
0,2
1,2
0,4
-0,8
Źródło: Federalne Ministerstwo Gospodarki, Schlaglichter der Wirtschaftspolitik, Monatsbericht 5/2014
Spożycie prywatne
Po raczej słabym ostatnim kw. 2013 r., konsumpcja na początku br. wyraźnie wzrosła.
Świadczy o tym szereg wskaźników wyprzedzających. Przychody handlu detalicznego z
wyłączeniem samochodów były w styczniu i lutym br. wyraźnie rosnące. Trend przychodów
jest również zdecydowanie rosnący. Przychody w handlu pojazdami, dla którego dostępne
są dane wyłącznie do stycznia br., rosły podobnie wyraźnie. Co prawda dane zawierają tu
zakupy firmowe, jednak wzrosła także liczba rejestracji pojazdów prywatnych. Marcowy
wyraźny wzrost nastrojów w handlu świadczy o spodziewanym ożywieniu w handlu w
nadchodzących miesiącach.
O możliwości dalszego wzrostu konsumpcji świadczą także dobre nastroje konsumenckie.
Oczekuje się, że w kwietniu wskaźnik nastrojów konsumenckich GfK osiągnie notowanie
równie wysokie jak w marcu. Są one znacznie wyższe niż notowania wskaźnika nastrojów z
końca 2013 r.
2
Warunki ramowe rozwoju konsumpcji są w dalszym ciągu korzystne. Z powodu dobrej
sytuacji na rynku pracy na bieżący i przyszły rok zawarto stosunkowo wysokie umowy
zbiorowe. Spodziewany jest także odczuwalny wzrost transferów społecznych, głównie
emerytur. Wraz z utrzymującą się niewielką inflacją pozytywnie wpłynie to z pewnością na
siłę nabywczą niemieckich gospodarstw domowych oraz gotowość społeczeństwa do
zakupów.
Zarówno pozytywny obraz wynikający ze wskaźników wyprzedzających, jak i utrzymujące się
korzystne warunki ramowe rozwoju konsumpcji świadczą o tym, że będzie ona w br. ważną
podporą wzrostu gospodarczego. Projekcja rządu federalnego z początku br. zakłada realny
wzrost wydatków konsumpcyjnych gospodarstw domowych o 1,5% w br. i o 1,7% w 2015 r.
Handel zagraniczny
Perspektywy dla handlu zagranicznego ulegają od połowy ubiegłego roku nieznacznemu,
lecz stałemu polepszeniu. Zarówno światowa produkcja przemysłowa, jak i handel
przyspieszają. Ostatnio wskaźniki wyprzedzające dla handlu pokazują jednak
niejednoznaczne sygnały.
Nominalny eksport towarów w lutym br., po uwzględnieniu efektów kalendarzowych i
sezonowych, zmniejszył się. Trend eksportu jest jednak w dalszym ciągu wyraźnie rosnący.
Uwzględniając spadające ostatnio ceny eksportu (luty -0,7% r/r), realny trend eksportu rośnie
jeszcze wyraźniej.
Nominalny import towarów był w styczniu br. wyższy o 4,1% m/m niż przed miesiącem. W
lutym zanotowano kolejny wzrost o 0,4% m/m, i obecnie trend importu jest wyraźnie rosnący.
Podobnie jak w przypadku eksportu, przy spadających cenach realny trend importu powinien
rosnąć jeszcze wyraźniej.
Trend przychodów niemieckiego przemysłu w handlu zagranicznym jest obecnie rosnący,
jednak - podobnie jak w przypadku zamówień zagranicznych – ostatnio nieco się osłabił.
Również oczekiwania eksportowe niemieckich firm wyrażone wskaźnikiem ifo osłabiły się w
lutym br. nieznacznie, znajdują się jednak w dalszym ciągu ponad średnią długoterminową.
Ponadto tendencja do umacniania się euro powoduje pewne spowolnienie oczekiwań
eksportowych. Konkrecyjność cenowa niemieckiej gospodarki, mierzona realnym kursem
wymiany z najważniejszymi 56 partnerami handlowymi spadła od sierpnia 2012 o ok. 6%.
3
Tabela 2. Handel zagraniczny
(wymiana towarowa, w cenach bieżących)
III kw IV kw
2013
GRU
STY
LUT
Zmiana w stosunku do okresu poprzedzającego w %, w yrów nana sezonow o
Eksport
Import
0,2
-0,3
1,7
0,5
-0,9
-1,4
2,2
4,1
-1,3
0,4
-0,8
0,1
2,1
-2,0
-0,5
0,7
36,3
-4,4
1,9
1,8
6,1
2,6
0,0
4,5
34,1
-6,6
4,5
5,5
8,1
4,8
2,4
8,3
36,1
-8,1
2,9
3,3
8,9
1,8
1,5
4,2
9,2
-4,2
4,6
3,7
12,4
1,8
6,5
8,4
10,4
2,0
Zmiana w stosunku do analogicznego okresu 2011 roku w %
Eksport
Strefa euro
kraje UE spoza strefy euro
Państwa trzecie
Import
Strefa euro
kraje UE spoza strefy euro
Państwa trzecie
Źródło: Federalne Ministerstwo Gospodarki, Schlaglichter der Wirtschaftspolitik, Monatsbericht 5/2014
Rynek pracy
Wraz z rozwojem koniunktury i dodatkowo łagodną zimą, rynek pracy rozwijał się
zdecydowanie pozytywnie. Rozwój zatrudnienia przyspieszył, głównie za sprawą umów o
pracę objętych ubezpieczeniami społecznymi.
W lutym br. czynnych zawodowo było 41,7 mln osób, o 314.000 więcej niż przed rokiem i
48.000 więcej niż w styczniu (dane wyrównane sezonowo). Umowy o pracę objęte
ubezpieczeniem społecznym posiadało w styczniu br. (ostatnie dostępne dane Federalnego
Urzędu
Pracy)
29,4
mln
osób,
o
414.000
więcej
niż
przed
rokiem
i o 67.000 więcej niż przed miesiącem. Stopa bezrobocia wyniosła w marcu br. 7,1%, wobec
7,3% z lutego.
Tabela 3. Podstawowe dane niemieckiego rynku pracy
Osoby bezrobotne
Liczba osób bezrobotnych (mln)
Zmiana r/r (tys.)
Zmiana do okresu poprzedzajacego (tys.)*
stopa bezrobocia (%)
IV kw I kw
2,827 3,109
45
-21
14
-52
6,6
7,2
STY
3,136
-2
-27
7,3
LUT
3,138
-18
-15
7,3
MAR
3,055
-43
-12
7,1
Osoby czynne zawodowo
Liczba osób czynnych zawodowo (mln)
Zmiana r/r (tys.)
Zmiana do okresu poprzedzającego (tys.)*
III kw IV kw
42,0 42,2
216
243
70
81
GRU
42,1
255
29
STY
41,7
292
44
LUT
41,7
314
48
Umowy o pracę z ubezpieczeniem społecznym
Ilość (mln)
Zmiana r/r (tys.)
Zmiana do okresu poprzedzającego (tys.)*
* dane wyrównane sezonowo i kalendarzowo
III kw IV kw
29,5 29,7
382
386
107
99
LIS
29,8
388
41
GRU
29,5
394
37
STY
29,4
414
67
Źródło: Federalne Ministerstwo Gospodarki, Schlaglichter der Wirtschaftspolitik, Monatsbericht 5/2014
4
Ceny
Wzrost cen w I kw. br. był nieznaczny, głównie za sprawą spadających cen importu i cen
producentów. Wraz z polepszającymi się perspektywami, w nadchodzących miesiącach
możliwa jest nieco wyższa inflacja. Ceny powinny jednak podnosić się dość umiarkowanie.
Cena ropy naftowej od połowy marca do połowy kwietnia niemal nie uległa zmianie. W
połowie kwietnia baryłka gatunku brent kosztowała 108 dolarów amerykańskich. Cena ropy
wyrażona w dolarach była więc o ok. 4% wyższa niż przed rokiem, cena wyrażona w euro
była jednak o 8% niższa.
W lutym br. ceny importu nieznacznie spadły (-0,1% m/m), głównie za sprawą niższych cen
nośników energii i produktów przetworzenia ropy naftowej. Ceny importu były o 2,7% niższe
niż przed rokiem i obniżają się stopniowo już od ponad roku. Szczególnie mocno spadły w
ciągu roku ceny importowanej ropy naftowej (-8,0%) i gazu ziemnego (-6,4%).
Ceny eksportu w lutym br. nie zmieniły się w porównaniu do stycznia. Wzrosty cen dóbr
inwestycyjnych wyrównane zostały przez spadki cen energii. W porównaniu do lutego 2013 r.
ceny eksportu były niższe o 0,7%. Wskaźnik Terms of trade był dla niemieckiej gospodarki w
lutym br. o 2,1% wyższy niż przed rokiem.
Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych wyniósł w marcu 2014 r. 1,0% r/r i 0,3%
m/m. Inflacja w ujęciu rocznym była najniższa od sierpnia 2010 r. Wraz ze zmianami kolekcji
zimowych na wiosenne wyraźnie podrożały odzież i buty. Z nastaniem wiosny wzrosły także
ceny usług hotelarskich.
Niewielka stopa inflacji wynikała głównie ze spadków cen energii (-1,6% r/r). Wzrost cen
produktów spożywczych był w ujęciu rocznym znacznie wyższy niż inflacja (+2,2% r/r),
podlega jednak w ostatnich 6 miesiącach wyraźnemu spowolnieniu.
Opracował: Michał Wielgosz, WPHI Berlin, 12.05.2014
5