WYROK SĄDU APELACYJNEGO W BIAŁYMSTOKU z dnia 31

WYROK SĄDU APELACYJNEGO W BIAŁYMSTOKU
z dnia 31 stycznia 2008 r. Sygn. akt III AUa 1202/07
Osobę ubiegającą się o emeryturę z art. 29 ustawy z dnia 17/12/1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2004r. Nr 39 poz. 353 ze zm.), jeżeli spełnia wszystkie przesłanki do
nabycia renty należy traktować jako „uprawnioną do renty z tytułu niezdolności do pracy”, sama decyzja
organu rentowego ma w tej kwestii charakter deklaratywny.
Przewodniczący:
SSA Krzysztof Staryk (spr.)
Sędziowie:
SA Maria Jolanta Kazberuk
SA Tomasz Kajewski
Sąd Apelacyjny - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych po rozpoznaniu w dniu 31 stycznia 2008 r. w Białymstoku sprawy z wniosku Edwarda M. przeciwko
Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi Wojewódzkiemu w O. o prawo do emerytury na skutek apelacji
wnioskodawcy Edwarda M. od wyroku Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w O. IV
Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 30 października 2007 r. sygn. akt IV U 1823/07 zmienia
zaskarżony wyrok i poprzedzającą go decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału Wojewódzkiego w O.
z 4 września 2007 r. w ten sposób, że przyznaje Edwardowi M. prawo do emerytury na podstawie art. 29 ustawy
z 17.XII.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – od dnia 16 sierpnia 2007 roku.
UZASADNIENIE
Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. decyzją z dnia 4 września 2007 roku odmówił
Edwardowi M. prawa do emerytury - wskazując, że skarżący udowodnił staż ubezpieczeniowy w wymiarze
26 lat, 9 miesięcy i 4 dni okresów składkowych i nieskładkowych, a na datę złożenia wniosku o
emeryturę tj. 16 sierpnia 2007 roku, ukończył 60 lat. Choć został uznany za osobę całkowicie
niezdolną do pracy, to w okresie ostatnich 24 miesięcy podlegania ubezpieczeniom emerytalnym i
rentowym odwołujący pozostawał w stosunku pracy przez 2 miesiące i 21 dni, zamiast przez 6 miesięcy.
W odwołaniu od tej decyzji Edward M. wniósł o zmianę zaskarżonej decy zji i przyznanie prawa
do em erytury. W uzasadnieniu podniósł, że w ciągu ostatnich 24 miesięcy przed zgłoszeniem wniosku od
dnia 11 grudnia 2006 roku do dnia 10 czerwca 2007 roku pobierał zasiłek chorobowy, a następnie został
uznany za całkowicie niezdolnego do pracy, na skutek czego przysługuje mu prawo do emerytury.
Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w O. wyrokiem z dnia 30
października 2007 r. oddalił odwołanie.
Sąd ustalił, że w dniu 16 sierpnia 2007 roku wnioskodawca Edward M., urodzony w d n i u 3
k wi et n i a 1 9 4 7 r o k u, w o kr es i e o d d n i a 1 6 gr u d n i a 2 0 0 6 r o k u pobierający zasiłek chorobowy,
złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury na podstawie przepisu art. 29 ustawy o emeryturach i
rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Wnioskodawca w dniu 3 kwietnia 2007 roku ukończył 60 lat. Orzeczeniem lekarza, or zecznika
organu rentowego z dnia 4 lipca 2007 roku został uznany za osobę okresowo całkowicie niezdolną do
pracy do lipca 2008 roku z zaznaczeniem, że niezdolność ta istnieje od dnia 12 kwietnia 2007 roku. Do
dnia 15 grudnia 2006 roku pozostawał w zatrudni eniu w Urzędzie Miasta w K. na stanowisku: pracownik
gospodarczy (od dnia 23 października 2006 roku). Następnie w okresie od dnia 16 grudnia 2006 roku do
dnia 10 czerwca 2007 roku pobierał zasiłek chorobowy. Ubezpieczony udowodnił 26 lat, 9 miesięcy i 4 dni
okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 2 lata, 2 miesiące i 1 dzień okresów nieskładkowych. W
okresach: od dnia 26 marca 1977 roku do dnia 26 kwietnia 1977 roku oraz od dnia 7 grudnia 1978 roku
do 19 marca 1979 roku odwołujący odbywał karę pozbawienia wolności w Areszcie Śledczym w O. i w
tym czasie był zatrudniony „w budownictwie lub jako pracownik fizyczny OPBP, w systemie dozoru
zmniejszonego, z 50% wynagrodzenia", przy czym nie można ustalić stawek wynagrodzenia osiąganego
wówczas przez skarżącego, ani wymiaru czasu jego pracy.
Kierując się treścią art. 29 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. nr 162 poz. 1118, ze zm.) Sąd uznał, że Edward M. w okresie ostatnich
24 miesięcy podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym
nie pozostawał w stosunku pracy co najmniej przez 6 miesięcy. Pozostawał w zatrudnieniu jedynie w
okresie od dnia 23 października 2006 roku do dnia 15 grudnia 2006 roku w Ur zęd zi e Miasta w K.
Okres przebywania odwołującego na zasiłku chorobowym, czyli po ustaniu zatrudnienia (od dnia 16
grudnia 2006 roku do dnia 10 czerwca 2007 roku) nie może być uznany za pozostawanie przez
odwołującego w stosunku pracy.
W konsekwencji stwierdził, iż Edward M. w okresie ostatnich 24 miesięcy podlegania
ubezpieczeniu społecznem u lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym nie pozostawał w stosunku
pracy co najmniej przez 6 miesięcy i tym samym nie spełnił przesłanki koniecznej, o której mowa w
przepisie art. 29 pkt 2 ust. 2 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. n r 16 2 p o z. 11 18, ze zm . ), wa ru nk uj ąc ej pr zy zna ni e m u p ra wa
14
d o wcześniejszej emerytury zakreślonej tym przepisem, dlatego w oparciu o przepis art. 477 § 1 kpc
orzekł jak w sentencji wyroku.
Wyrok ten zaskarżył apelacją w całości Edward M. - wnosząc o zmianę zaskarżonego wyroku i
przyznanie mi prawa do emerytury; ewentualne uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I
instancji do ponownego rozpoznania. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie art. 29 ust. 2 pkt 2 ustawy z
dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych polegające na nieuwzględnieniu
okoliczności, że w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę był uprawniony do renty inwalidzkiej z tytułu niezdolności
do pracy.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Apelacja jest zasadna.
Sąd Okręgowy w O. w sposób prawidłowy dokonał ustaleń stanu faktycznego oraz przeprowadził
właściwą ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego odnośnie okresów ubezpieczenia i braku
podstaw do przyjęcia, że wnioskodawca pozostawał w stosunku pracy przez 6 miesięcy w okresie ostatnich 2
lat. Sąd Apelacyjny podziela i akceptuje te ustalenia i właściwą w tym zakresie argumentację prawną. Ponieważ
uzasadnienie zaskarżonego wyroku jest stronom znane – nie ma potrzeby powtarzania tych kwestii.
Sąd Okręgowy nie rozważył jednak wszystkich przesłanek przyznania prawa do emerytury
wymienionych w art. 29 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (Dz. U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 ze zm.), co miało wpływ na treść wyr oku.
Zgodnie z art. 29.
1. Ubezpieczeni urodzeni przed dniem 1 stycznia 1949 r., którzy nie osiągnęli wieku emerytalnego określonego w
art. 27 pkt 1, mogą przejść na emeryturę:
1) kobieta - po osiągnięciu wieku 55 lat, jeżeli ma co najmniej 30-letni okres składkowy i nieskładkowy albo jeżeli ma
co najmniej 20-letni okres składkowy i nieskładkowy oraz została uznana za całkowicie niezdolną do pracy,
2) mężczyzna - po osiągnięciu wieku 60 lat, jeżeli ma co najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy oraz został
uznany za całkowicie niezdolnego do pracy.
2. Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje ubezpieczonym, którzy:
1) ostatnio, przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę, byli pracownikami oraz
2) w okresie ostatnich 24 miesięcy podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i
rentowym pozostawali w stosunku pracy co najmniej przez 6 miesięcy, chyba że w dniu zgłoszenia wniosku o
emeryturę są uprawnieni do renty z tytułu niezdolności do pracy.
W ocenie Sądu Apelacyjnego Edward M. nie musi wykazywać, że w okresie ostatnich 24 miesięcy
podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym pozostawał w stosunku
pracy co najmniej przez 6 miesięcy, gdyż w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę był uprawniony do renty z tytułu
niezdolności do pracy. Przez określenie „uprawniony do renty z tytułu niezdolności do pracy” należy rozumieć
spełnienie wszystkich przesłanek do nabycia prawa do renty. Sama decyzja organu rentowego ma w tej kwestii
charakter deklaratywny.
W tym aspekcie skarżący słusznie podniósł w apelacji, iż w dniu złożenia wniosku o emeryturę spełniał
wszystkie warunki niezbędne do uzyskania renty z tytułu niezdolności do pracy, co nie stało się przedmiotem
analizy Sądu Okręgowego. Nie ulega wątpliwości, że orzeczeniem lekarza orzecznika organu rentowego z
dnia 4 lipca 2007 roku skarżący został uznany za osobę okresowo całkowicie niezdolną do pracy do lipca
2008 roku z zaznaczeniem, że niezdolność ta istnieje od dnia 12 kwietnia 2007 roku. W decyzji z dnia 31
lipca 2007 r. ZUS odmówił mu wprawdzie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy – powołując się
na brak 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych w ostatnim dziesięcioleciu przed postaniem
niezdolności do pracy, jednak decyzję tę należy uznać za nieprawidłową i wydaną z naruszeniem prawa
materialnego poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie a w szczególności art. 57 ust 1, art. 58
ust 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(Dz. U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 ze zm.). Niesłusznie w niej wskazano, iż biorąc pod uwagę treść art.
57 i 58 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, aby zaistniało prawo do renty wnioskodawca po winien
udowodnić okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 5 lat w ostatnim dziesięcioleciu przed dniem
powstania niezdolności do pracy.
Odnośnie tej kwestii należy wskazać na wykładnię tej przesłanki zaprezentowaną w uchwale składu 7
sędziów Sądu Najwyższego z dnia 23.03.2006r. (sygn. akt I UZP 5/05 - OSN IPUSPiSP nr 19 – 20 , poz. 305 z
2006 r., M.P. Pr. 2006/8/442), zgodnie z którą renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu,
który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla
mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy (art. 57 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych), bez potrzeby wykazywania przewidzianego w art. 58 ust.
2 tej ustawy pięcioletniego okresu składkowego i nieskładkowego przypadającego w ciągu ostatniego
dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy.
Sąd Apelacyjny w pełni podziela tę konstatację Sądu Najwyższego i uznaje, że ma ona pełne zastosowanie do niniejszej
sprawy.
Dodatkowo należy wskazać, że przyczyną nie odwołania się Edwarda M. od tej decyzji (co podniósł na rozprawie apelacyjnej)
był fakt umieszczenia w ostatnim zdaniu uzasadnienia decyzji sugestii, iż powinien złożyć wniosek o świadczenie emerytalne, co
przekonało wnioskodawcę, że może skutecznie ubiegać się o emeryturę.
Ponieważ pozostałe okoliczności nie były sporne między stronami Sąd Apelacyjny uznał, że odwołujący się, będący
całkowicie niezdolny do pracy i posiadający ponad 25 – letni okres składkowy i nieskładkowy, spełnił
wszystkie przesłanki do przyznania prawa do świadczenia rentowego wynikające z art. 57 ust. 1 i 2 oraz
art. 58 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych.
Ponieważ w dniu złożenia wniosku o emeryturę był uprawniony do renty z tytułu całkowitej niezdolności
do pracy, miał ponad 60 lat i co najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy – spełnił wszystkie przesłanki do
przyznania mu prawa do emerytury od dnia złożenia wniosku w tej sprawie - zgodnie art. 29 ustawy z 17
grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, dlatego Sąd
Apelacyjny zmienił zaskarżony i orzekł jak w sentencji na podstawie art. 386 § 1 k.p.c.