III-CZP-0069_14_p

Sygn. akt III CZP 69/14
ZAGADNIENIE PRAWNE
W sprawie o zapłatę na skutek apelacji powodów od wyroku Sądu Okręgowego z
dnia 2 października 2013 r.
Czy norma art. 120 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks
pracy (jedn. tekst Dz.U. z 1998 r. nr 21 poz. 94 z późn. zm) wyłącza
odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną nieumyślnie
przy
wykonywaniu
obowiązków
pracowniczych
podmiotowi
pośrednio poszkodowanemu, także wówczas, gdy z przyczyn innych
niż faktyczne, możliwość wyrównania jej przez pracodawcę jest
wykluczona?
Uzasadnienie
Powodowie K. i P. K. w pozwie skierowanym przeciwko J. C. oraz Stowarzyszeniu
Aeroklub K. w K. domagali się solidarnego zasądzenia od pozwanych:
na rzecz K. K. kwoty 150 000 złotych tytułem zadośćuczynienia za
krzywdę oraz
z tytułu
kwot po 1000 złotych miesięcznie , począwszy od czerwca 2011r
renty wyrównawczej ,
na rzecz P. K. sumy 150 000
złotych tytułem zadośćuczynienia za
krzywdę oraz kwot po 500 złotych miesięcznie , począwszy
z
doznaną
tytułu
renty
wyrównawczej
, a nadto wnosili
doznaną
od czerwca 2011r
o obciążenie
pozwanych
kosztami procesu.
W uzasadnieniu zgłoszonych żądań wskazywali , że dochodzone przez nich
zadośćuczynienia mają
naruszenia
rekompensować krzywdy
ich dóbr osobistych,
łączyła ich z tragicznie
jakich doznali
na skutek
w postaci szczególnej więzi rodzinnej , która
zmarłym w
wypadku
czerwca 2001 r., synem i bratem D. K. Żądanie
na lotnisku w R.,
w dniu 10
przyznania świadczeń z tytułu
rent
wyrównawczych motywowali
jego udziałem w kosztach
ich utrzymania
przed wypadkiem.
J. C. odpowiadając na pozew
Pozwany
domagał
skierowanego przeciwko niemu oraz obciążenia
się oddalenia
powództwa
powodów kosztami
procesu .
Nie przecząc , iż pilotował samolot , który uległ katastrofie wskazał , że
odpowiedzialność wobec powodów jest wyłączona
miejsce podczas
albowiem
jego
wypadek miał
wykonywania przez niego obowiązków pracowniczych. Został
wprawdzie skazany , prawomocnym
wyrokiem
z dnia 5
października 2006 r.
Sadu Okręgowego w K. za przestępstwo naruszenia zasad bezpieczeństwa w
ruchu powietrznym z
art. 177 §1 kk ale jego działanie zostało zakwalifikowane
jako nieumyślne.
Zatem jego
odpowiedzialność wobec
najbliższych
członków
pokrzywdzonych
rodziny zmarłego
wyklucza,
i
poszkodowanych
mająca
w sprawie
zastosowanie norma art. 120 §1 kodeksu pracy.
Pozwane
Stowarzyszenie
Aeroklub K. domagało
skierowanego przeciwko niemu, podnosząc zarzut
się oddalenia powództwa
przedawnienia
zgłoszonych
w pozwie roszczeń .
Wskazywało przy tym na wynik procesu jaki
obu
pozwanym
matka
wcześniej
zmarłego – G. K. - formułując
wytoczyła przeciwko
tożsame
rzeczowo
roszczenia.
Rozstrzygając skargę kasacyjną Stowarzyszenia od wyroku
Sądu Apelacyjnego
w K. z dnia 8 lutego 2008 r […] Sąd Najwyższy w motywach
kasatoryjnego z dnia 4
pozwanego
września 2009 r., […] wyraził
Aeroklubu , winien być aprobowany
rozstrzyganej, albowiem ma
faktycznej w obu
będące
za
eksploatującym
czyn
obowiązującego
tożsamość
także w
w
własny ,
w dacie
statek
kwalifikowany
wypadku
powietrzny
jako
delikt
który w ocenie
sprawie obecnie
zakresie
sprawach . Zgodnie z tym stanowiskiem
podmiotem
przypadku
miejsce
pogląd,
orzeczenia
podstawy
Stowarzyszenie,
odpowiada
z
art. 72
w
tym
i
73
ustawy Prawo lotnicze w zw z art. 436
§1 kc. Odpowiedzialność ta jest niezależna od odpowiedzialności
pilota J. C.,
której podstawą normatywną jest art. 415 kc.
Kwalifikacja działania drugiego z pozwanych
się
jako
występku z którą wiąże
dziesięcioletni okres przedawnienia roszczeń
skierowanych przeciwko
niemu , pozostaje
bez znaczenia
dla ustalenia okresu w jakim przedawniają
się roszczenia natury odszkodowawczej wobec
odpowiadającego
zasadzie ryzyka czyn własny Stowarzyszenia. Termin ten
początek jego
za oparty na
wynosi trzy lata , a
biegu należy wiązać z datą samego wypadku lotniczego.
Porównując ją [10 czerwca 2001r] z datą wniesienia pozwu [8 czerwca 2011r]
sformułowany przez siebie zarzut
Aeroklub uznawał
Wyrokiem z dnia 2 października 2013r
obu powodów [ pkt I ]
za usprawiedliwiony.
Sąd Okręgowy w K. oddalił powództwa
oraz nie obciążył
ich kosztami
procesu należnymi
przeciwnikom procesowym [ pkt II sentencji wyroku].
Jako niesporne pomiędzy
stronami ocenił następujące okoliczności faktyczne
:
W dniu 10 czerwca 2001r na tymczasowym lotnisku w R. doszło do
lotniczego
samolotu
[…],
zawodowego II klasy
pilotowanego
przez
J. C. Na pokładzie poza
pasażerów . Jednym z nich
mającego
wypadku
licencję
pilota
nim znajdowało się
dwóch
był D. K., syn K. K. oraz brat drugiego z powodów.
Na skutek ciężkich obrażeń
ciała odniesionych w
wypadku nastąpił
jego
zgon.
Samolot stanowił
własność
Stowarzyszenia Aeroklub Polski
w Warszawie
przy czym na podstawie umowy użyczenia
pomiędzy nim a Aeroklubem K.
został on
pozwane Stowarzyszenie, które
przejęty
decydowało o
Z
do eksploatacji przez
wykonywaniu lotów.
roszczeniami związanymi
także
pozwanych, a
ze śmiercią
syna
wobec
Stowarzyszeniu Aeroklub Polski,
sądową wcześniej matka D. K., G. Sprawa
obu obecnie
wystąpiła na drogę
była prowadzona
[…] przez Sąd
Okręgowy w K.
W zakresie
okoliczności
spornych Sąd I instancji ustalił , że J. C. w dniu
wypadku był pracownikiem Stowarzyszenia Aeroklub K.,
na stanowisku
jego
dyrektora.
Został uznany ,
prawomocnym
wyrokiem
Sądu Okręgowego w K. z dnia 5
października 2006r , w sprawie o sygnaturze […], za winnego
naruszenia zasad
nieumyślnego
w ruchu powietrznym , w ten sposób , że jako pilot
samolotu […] na lotnisku w R. w dniu 10 czerwca 2001r , rozpoczął start
z
niewychylonymi klapami , w odległości 255 metrów od przeszkody , w sytuacji
gdy należało
go rozpocząć z odległości nie mniejszej niż 420 metrów od niej
, na skutek czego nie miał możliwości osiągnięcia wysokości 15 metrów przed
najbliższą przeszkodą w postaci metalowego ogrodzenia , a
przerwał po minięciu chorągwi
, co
doprowadziło
oznaczającej
do uderzenia
startu tego nie
dopuszczalna długość rozbiegu
samolotu w
bramę i siatkę oraz jego
kabotażu.
W
jego następstwie i doznanych w jego wyniku ciężkich obrażeń ciała D.
K. zmarł , a
drugi z pasażerów,
S. M. doznał
obrażeń ciała
powodujących
ciężkie kalectwo.
Za opisany czyn
na
cztery
stanowiący występek z art. 177 §2 kk J. C. został skazany
lata
pięcioletni zakaz
pięcioletni,
pozbawienia
pilotażu
wolności. Ponadto
orzeczono
wobec niego
powietrznych środków transportowych oraz,
zakaz zajmowania stanowisk związanych
także
z bezpieczeństwem w
ruchu lotniczym.
W
rozważaniach
prawnych
roszczenia powodów
że
wyklucza
wobec
Okręgowy
stanął
na
stanowisku
J. C. nie mogą zostać uwzględnione
dyrektorem.
dlatego ,
Do
wypadku pozwany był pracownikiem Aeroklubu K.,
zakresu
tych obowiązków
przynależało
przeprowadzanie lotów szkoleniowych. Zatem pilotując
przy ich
wykonywaniu. Gdy
do tego
dodać
m. in.
samolot , którego
pasażerem był m. in D. K. działał on w granicach tych obowiązków
nastąpił
, że
to mająca wobec niego zastosowanie norma art. 120 §1 kp. W
czasie kiedy doszło do
jego
Sad
, że
a wypadek
jego ówczesne
działanie zostało zakwalifikowane w orzeczeniu Sądu karnego jako nieumyślne
, zdaniem Sądu I instancji należało , w odwołaniu się
do tego przepisu ,
mającego charakter normy ogólnej , kompleksowo regulującej odpowiedzialność
pracownika za szkodę
wyrządzoną osobie trzeciej , powództwa
ojca i brata
zmarłego przeciwko pilotowi należało oddalić.
Oddalając
ich powództwa o ile były skierowane przeciwko
Stowarzyszeniu
Aeroklub K. Sąd w pierwszej kolejności wskazał , że podmiotem eksploatującym
statek powietrzny w dniu
jego
właścicielem
wypadku był
decydował
o
Areoklub., który
sposobie
jego
mimo , że nie
był
wykorzystywania , w tym
używania go do odbywania lotów.
Następnie
bardzo obszernie
wydanego w sprawie
powołując motywy wyroku Sądu Najwyższego
w której z podobnymi roszczeniami przeciwko pilotowi
a także obu Stowarzyszeniom: Aeroklub Polski i Aeroklub K. wystąpiła matka
zmarłego G. K., z dnia 4 września 2009r , […] i aprobując
wyrażoną
tam
ocenę odnosząca
się do
charakteru odpowiedzialności deliktowej
K. oraz sposobu określenia terminu przedawnienia
roszczeń odszkodowawczych
jakie w związku z wypadkiem mogą być wobec niego
także oznaczenia daty początkowej
biegu
przedawnienia
pozwane
podniesiony
przez
Aeroklubu
formułowane, w tym
takiego terminu , uznał, iż zarzut
Stowarzyszenie
jest
zarzutem
usprawiedliwionym.
Oto bowiem termin ten ,
dacie zdarzenia
czerwca 2004r
wynoszący trzy
lata ,
rozpoczął swój bieg już w
wywołującego szkodę , 10 czerwca 2001r. Upłynął zatem
czyli wcześniej
aniżeli powodowie
wnieśli
pozew
10
obejmujący
dochodzone roszczenia, czyniąc to w dniu 8 czerwca 2011r
Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach procesu była norma art. 102 kpc.
Zdaniem Sądu Okręgowego charakter sprawy, w tym w szczególności zasługujące
na uwzględnienie przekonanie powodów o zasadności
wywodzone także z oceny , iż
zgłoszonych roszczeń
również wobec Aeroklubu K. przedawniają się
one z upływem lat dziesięciu od daty
wypadku ,
usprawiedliwiają sięgniecie
po zasady słuszności w zakresie rozliczenia kosztów sporu.
Apelację od
tego wyroku złożyli
powodowie , opierając ją na następujących
zarzutach :
- naruszenia prawa materialnego, w następstwie niewłaściwego zastosowania
art.120 §1 k.p. i nietrafnego przyjęcia , że lot wykonywany przez J. C. w dniu
10 czerwca 2001r
był
takim , który może
zostać zakwalifikowany jako
szkoleniowy , mimo ,że w istocie był lotem o charakterze
propagującym działalność Stowarzyszenia jako takiego ,
wykraczał poza zakres
ocenie
nie
przepisu
wobec tego pozwanego
pokrzywdzonych nie było
Realizacji
a zatem takim, który
obowiązków pracowniczych pilota. Wobec
autora apelacji , zastosowanie
podstawie oddalenie
rekreacyjnym i
art. 120 §1 kp
tego , w
i na jego
powództw poszkodowanych i
zasadne .
tego zarzutu K. i P. K. upatrywali także w tym , iż Sąd I instancji
zastosował
,
rozstrzygając
sprawę ,
w
odniesieniu
do
roszczeń
skierowanych przeciwko Stowarzyszeniu Aeroklub K. normy art. 442[ 1] §2 kc ,
mimo , że po myśli
art. 2
ustawy z dnia 16 lutego 2007r
kodeks cywilny ,
powinien
to uczynić
chybiony, skoro
termin przedawnienia
O zmianie ustawy
i uznać zarzut przedawnienia
także w podniesieniu
do
za
tak
ukierunkowanych roszczeń
wynosi również dziesięć a nie , jak przyjął Sad
I instancji, trzy lata od daty zdarzenia,
- naruszenia prawa
wskazania
procesowego , a to 328 §2 kpc jako konsekwencji nie
przez Sąd Okręgowy,
podstawy prawnej
w
pisemnych motywach
rozstrzygnięcia,
w oparciu o którą zarzut przedawnienia roszczeń
Aeroklubu K. został
uznany za zasadny. Brak ten
taki , który uniemożliwia
wobec
powodowie uznawali
skontrolowanie poprawności prawnej
za
wydanego
orzeczenia.
Na podstawie
jego całość,
wskazanych zarzutów , obejmując zakresem zaskarżenia
we wnioskach środka odwoławczego
jego uchylenia
rozpoznania
i przekazania sprawy
apelujący domagali się
Sądowi I instancji
wskazując , iż , w ich ocenie
do ponownego
Sąd I instancji nie rozpoznał
istoty sprawy.
W ramach
służących
apelacji K. i P. K. wnieśli o przeprowadzenie nowych
wykazaniu,
iż
lot ,
który
zakończył
się
dowodów
wypadkiem
był
wykonywany przez J. C. poza zakresem jego obowiązków pracowniczych
Stowarzyszenie Aeroklub K. złożyło zażalenie na
października 2013r
że
zastosował
wyroku z dnia 2
rozstrzygniecie o kosztach procesu stając na stanowisku ,
w sposób nie znajdujący
nich
zawarte w
uzasadnienia,
Sąd Okręgowy, rozstrzygając o
wobec przegrywających spór powodów
dobrodziejstwo
wynikające z normy art. 102 kpc.
Odpowiadając na apelację
pozwani
domagali się jej oddalenia
pobawionej usprawiedliwionych podstaw ,
wnosząc o obciążenie
jako
K. i P. K.
kosztami postępowania apelacyjnego.
Rozstrzygnięcie apelacji
niej
zarzutu
zależy przede wszystkim od oceny podniesionego w
prawnego
materialno
naruszenia przez
Sąd
Okręgowy
orzeczeniem poddanym kontroli instancyjnej, normy art. 120 § 1 kodeksu pracy
w odniesieniu ,
na tle
ustalonych w sprawie faktów ,
skierowanych przez powodów
wobec
do roszczeń
J. C. Wykładania tej normy
nasuwa
nadal , mimo stosunkowo licznych , służących jej wykładni , judykatów Sądu
Najwyższego ,
treść
poważne wątpliwości interpretacyjne , których wyrazem jest
sformułowanego
zaangażowania
orzeczenia
pytania
prawnego.
Ich
usuniecie , wymagające
autorytetu Sądu Najwyższego , bezpośrednio wpłynie na treść
Sądu Apelacyjnego
rozstrzygającego
o
środku
odwoławczym
pokrzywdzonych i poszkodowanych
konsekwencjami
pośrednio
wypadku
lotniczego z 10 czerwca 2001r.
Przed
przystąpieniem
poczynienie
kilku
do
zasadniczego nurtu
uwag natury
rozważań
konieczne jest
posłużą
uporządkowaniu
samolot
,
ogólnej , które
wywodu.
Formułując
roszczenia
wypadkowi w
który był
statku
przeciwko pilotującemu
dniu 10 czerwca 2001r
uległ
J. C. oraz Stowarzyszeniu Aeroklub K.,
dysponentem na podstawie umowy użyczenia z Aeroklubem Polski
powietrznego , powodowie
podmiotów
solidarnie,
kwot
jakich
doznali na skutek śmierci
jak i
wynikające stąd szkody ,
z tytułu rent
Źródła
domagają się
mających
syna
zasądzenia od obu tych
rekompensować zarówno
i brata
D. K., który
krzywdy
w nim zginął ,
mające być wyrównanymi przez świadczenia
wyrównawczych .
doznanych krzywd upatrują powodowie
osobistych
w postaci zerwania
wypadku.
Z
uwagi
na
uszczerbek
zadośćuczynień
jest
prawnym brak było
do żądania
zaistnienia
podstawą
przepis art. 448 kc
innej
w naruszeniu ich
dóbr
więzi rodzinnych łączących ich dotąd z ofiarą
datę
kwalifikowany
rodziny
który
podstawy
zdarzenia powodującego
normatywną
albowiem
rekompensaty
krzywdy
dochodzonych
naówczas
uprawniającej
tak
w
porządku
najbliższych członków
wywołanej
przez śmierć
poszkodowanego.
W tej sytuacji obydwaj powodowie muszą być uznani za osoby pośrednio
poszkodowane
konsekwencjami
szczególności
w odniesieniu
zdarzenia
z
10
czerwca 2001r ,
do identyfikowanego przez nich
w
uszczerbku
niemajątkowego.
Przed
złożeniem przez nich pozwu
Stowarzyszeniu
doznaną
przeciwko
Aeroklub Polski i Aeroklub K. z tytułu
krzywdę
roszczeniami
z roszczeniami
wywołaną
natury
śmiercią syna
ściśle odszkodowawczej
J. C.,
zadośćuczynienia za
w tym wypadku
wystąpiła
oraz
oraz z
na drogę sądową
matka zmarłego D. K., G. / sygn. akt […] - akta w załączeniu/
W ramach
rozstrzygania skargi kasacyjnej od wyroku Sądu
w K. z dnia 8 lutego 2008r , […]
uchylając orzeczenie
autora
skargi
Apelacyjnego
złożonej przez Aeroklub K., Sad Najwyższy
Sądu II instancji , w części oddalającej
wyraził
pogląd
prawny
dotyczący
zarówno
apelację
podstawy
normatywnej
jego
odpowiedzialności
eksploatującego
statek powietrzny przez osoby , które
stosunkiem pracy , jak również
niego
roszczenia mające
odszkodowawczej
terminu w
deliktowe źródło,
jako
podmiotu
są z nim
związane
którym przedawniają
się wobec
oparte na zasadzie ryzyka.
W ocenie Sądu Najwyższego podstawą tej odpowiedzialności nie jest norma
art. 430 kc [ jak przyjął to ąd Apelacyjny ] , a przepis
art. 72 ust. 1 w zw z
art. 73 ust.1,2 i 4
tego
ustawy Prawo lotnicze w brzmieniu
aktu
nadanym
ustawą z dnia 31 maja 1962r [DzU Nr 32 poz. 153 z poźn. zm] i zw z 436 §1
kc.
Wykluczył przy tym kwalifikację
kc
, uznając , że
szczególny ,
regulują
tej odpowiedzialności
powołane wyżej przepisy,
uwzględniając okoliczności
zagadnienia związane z tego
Odpowiedzialność
sprawy,
na podstawie
jako
art. 430
mające charakter
samodzielnie
i całościowo
rodzaju odpowiedzialnością Aeroklubu.
ta ma charakter odpowiedzialności nie za cudzy a za
własny czyn i jest oparta na zasadzie ryzyka.
W
dalszej
części motywów
prawnych
Sąd
Najwyższy
uznał
odpowiedzialność odszkodowawcza Stowarzyszenia jako mająca
i niezależny
od odpowiedzialności
jej cechy prowadzi
samego
uzasadnia ocenę
pilotującego
, że
samodzielny
samolot , przez te
, że w odniesieniu
do
pozwanego
Stowarzyszenia , inaczej niż w odniesieniu do drugiego z pozwanych , należy
określać
termin przedawnienia
zgłoszonych wobec niego
roszczeń .
Bez
znaczenia dla jego określenia pozostaje to, że czyn J. C. został
zakwalifikowany
przez Sąd karny jako występek
, co uzasadniało
, że roszczenia
skierowane przeciwko
ulegają przedawnieniu z upływem dziesięciu
pilotowi
ocenę
lat od daty zdarzenia wyrzadzającego szkodę po myśli art. 442 §2 kc , w
brzmieniu doniosłym dla rozstrzygnięcia.
Analizując przepisy
ustawy prawo lotnicze
dniu wypadku oraz
postanowienia ustawy nowej , które zaczęły obowiązywać
przed
upływem
określonego
terminu przedawnienia, roszczeń
w poprzedniej regulacji ,
tym zakresie zapisów
, Sąd Najwyższy
w jakim przedawniały się
K. miał
w brzmieniu
zastosowanie
w
zgłoszonych przez G. K.
same nie zawierając jakichkolwiek w
uznał , że
roszczenia matki ofiary
przepis
obowiązującym
art. 442 §1
do określenia
terminu
wypadku wobec Aeroklubu
kc
w
relewantnym
dla
rozstrzygnięcia brzmieniu. Wynosił on zatem trzy
od daty zdarzenia
Jak
już
i rozpoczął swój bieg
szkodzącego , upływając z końcem dnia 10 czerwca 2004r.
wskazano
Okręgowy,
lata
wcześniej
ten , w
pełni
zaaprobowany
w rozstrzyganej obecnie sprawie pogląd ,
oddalenia żądań powodów
przez
Sąd
stanowił podstawę do
wobec tego pozwanego.
Akceptacja dla zaprezentowanego przez Sąd Najwyższy stanowiska prawnego
wyrażonego
w
wystarczająca
judykacie oznaczonym sygnaturą
dla oceny
roszczeń powodów o ile
J. C. szczególnie
przeciwko
[…] nie
, że
odpowiada on za czyn własny
podobnie
jest
jednak
skierowane są one
jak
drugi
z
pozwanych,
rozpocząć je
należy od
stanowiący delikt z art. 415 k.c.
Przechodząc do zasadniczej części rozważań
konstatacji , iż niezależny charakter odpowiedzialności odszkodowawczej pilota ,
związanego z eksploatującym statek powietrzny Aeroklubem , stosunkiem pracy
i ustalona przez
10
Sąd Okręgowy relacja
czerwca 2001r
do
realizowanego w ich
zakresu
jego
obowiązków
ramach , czyni tym bardziej
art. 120 §1 kodeksu pracy
pamiętając , że
wykonywania przezeń
w dniu
pracowniczych
doniosłą
dla jego odpowiedzialności
zachowanie J. C. zostało
lotu
jako
ocenę znaczenia
odszkodowawczej ,
zakwalifikowane w prawomocnym
wyroku karnym jako występek popełniony z winy nieumyślnej.
art. 120 §1 kodeksu pracy [ ustawa z dnia 26 czerwca 1974r - jedn.
Przepis
tekst
DzU
z 1998 r Nr 21 poz. 94
z poźn.
zm.] stanowi
wyrządzenia przez pracownika przy wykonywaniu
pracowniczych
szkody osobie
trzeciej , obowiązany
, że
w razie
przez niego obowiązków
do jej naprawienia jest
wyłącznie pracodawca .
Prima
tylko
facie wykładnia tej normy nie nasuwa
do
językowej
analizy
jej
trudności , a odwołanie się li
sformułowania
użytego przez ustawodawcę
prowadzi do wniosku , że osobista odpowiedzialność pracownika na podstawie
przepisów kodeksu cywilnego
o odpowiedzialności deliktowej
wyrządzoną osobie trzeciej jest
wyłączona.
charakter generalny
Ponadto
za szkodę
wyłączenie to , mając
obejmuje każdy rodzaj uszczerbku tak natury
majątkowej
jak i niemajątkowej / krzywdy / , dotycząc z punktu widzenia podmiotowego jego
zakresu,
także
każdy
podmiot spoza
ten , który
relacji pracownik - pracodawca
negatywnymi
następstwami
zdarzenia
,
a zatem
szkodzącego
wywołanego
działaniem
/ zaniechaniem /
pracownika
został
dotknięty
pośrednio.
Dla porządku należy
dodać
albowiem nie jest ono
pytaniu ,
doniosłe
obejmuje
aprobowanym w
sytuacji gdy
Sądu
zagadnienia
orzecznictwem
literaturze ,
bliżej
przedstawionym
Sądu Najwyższego ,
zastosowanie tego przepisu
nie
sprawca działa umyślnie.
wykładania
orzeczeniach
analizując tego
dla zagadnienia ujętego w
że zgodnie z utrwalonym
powszechnie
Taka
, nie
omawianej
normy
Najwyższego
,
znalazła potwierdzenie w
służących
określeniu
zakresu
jej
stosowania.
W motywach uchwały [ 7]
mającej moc zasady
prawnej
z dnia 7 czerwca
1975r , sygn.. III CZP 19/75 , publ. OSNC z 1976 nr 2 poz. 20 , a uznającej ,
że
przepis
art. 120 § 1
odszkodowawczych
wejściem w życie
kp
ma zastosowanie
wynikających ze
kodeksu pracy
przed tą datą prawomocnie
o
ile
stworzeniu
wykonywaniu
treść
art. 120 §1 k.p. jakkolwiek
standowi modyfikację
jego
przed
zostało
stanowi część
obowiązków
pracowniczych
wobec którego
norm prawa cywilnego
sprawcy szkody , polegającą
sytuacji w której o ile szkodę
może dochodzić kompensaty
na jego
miejsce
postępowanie sadowe nie
dotyczących odpowiedzialności odszkodowawczej
sprawcy
mających
roszczeń
dotyczącej odpowiedzialności majątkowej pracownika wobec zakładu
pracy tym nie mniej jego
na
do
zakończone.
Sąd Najwyższy uznał , że przepis
regulacji
zdarzeń
także
wyrządził pracownik przy
osoba
trzecia / poszkodowany/
doznanego uszczerbku tylko wobec pracodawcy
podmiot
dotknięty uszczerbkiem / bez
rodzaje wskazane w kodeksie cywilnym / nie ma
wyrównanie . Jeżeli
mówić
o
odpowiedzialności
rozróżnienia
roszczenia o
odszkodowawczej
pracownika , wyrządzającego szkodę nieumyślnie to jest ona tylko pośrednia
i ograniczona do relacji z pracodawcą , który wedle
kodeksie pracy
może
dochodzić
w drodze
oznaczonym ściśle
przez ustawodawcę zakresie
uprawnionemu
ramach
w
wyrównania
wynikająca z omawianego przepisu
odnosi
się do
sytuacji
reguł
roszczenia
określonych w
regresowego , w
części tego
szkody. Zaznaczył
co
świadczył
jednak , że
wyłączna odpowiedzialność zakładu pracy
typowych , kiedy
pracodawca
sprawcy
nie tylko
odpowiada majątkowo
ale może [ ze względu na swoją kondycję
finansową]
rzeczywiście szkodę osoby trzeciej naprawić .
W kolejnych wypowiedziach Sąd Najwyższy
wskazywał ,
iż
wyłączenie
legitymacji
biernej
wyłącznie
zakładowi
ochrony pracownika
w
przed
stanowisko ,
odpowiedzialności pracownika i przyznanie
sporze
pracy
podtrzymując to
odszkodowawczym
podyktowane
jest
z
podmiotem
przede
wszystkim potrzebą
skutkami odpowiedzialności cywilnej
na związane z procesem pracy
ryzyko popełnienia
trzecim
ze względu
uchybień czy zaniedbań
które mogą powodować szkody , niejednokrotnie w znacznych rozmiarach.
Takie zapatrywanie można znaleźć w
wyroku Sądu Najwyższego z dnia 30
października 1975 r, sygn.. III PR 82/75 , powołanym za zbiorem Lex , a także
w motywach mających moc zasad prawnych
uchwałach [ 7]
z 12 czerwca
1976 r , sygn.. IIICZP 5/76, publ. OSNC z 1977 nr 4 poz. 61
i z dnia 16
października 1976r , sygn.. III CZP 38/76 , publ. OSNC z 1977r nr 2 poz. 19 oraz
w wyroku z 1 czerwca 1978r , sygn. III PZP 6/78 , publ. OSNC z 1978 nr 11 poz.
202 , przy czym nie powołują one w istocie
uprzednio
stanowiskiem , poza stwierdzeniem zawartym w uchwale [ 7] z 12
czerwca 1976r , iż
wyłącznie
nowej argumentacji za przyjętym
po
norma
stronie
art. 120 §1 kp z jednej strony
zakładu
pracy
legitymacje
bierną
ustanawiając
w
sporze
z
poszkodowanym działaniem / zaniechaniem / szkodzącym pracownika z drugiej
nie wskazuje podstawy normatywnej odpowiedzialności samego pracodawcy ,
której
należy
poszukiwać
w
przepisach
kodeksu
cywilnego
o
odpowiedzialności deliktowej.
Pogląd ten
był
potwierdzany
także później
jak np. w
wyroku z 21 maja
2003r , sygn. IV CKN 166/01 , powołanym za zbiorem Lex nr 146436
Ocena prawna zawarta
czerwca 1975r
spotkały
w tych judykatach , a w szczególności uchwale z 7
z
krytycznymi
uwagami części
przedstawicieli
literatury przedmiotu.
Adam
Szpunar
w opracowaniach : Wynagrodzenie szkody
wynikłej w skutek
wypadku komunikacyjnego Warszawa 1976r s. 150 i n. oraz Odpowiedzialność
Skarbu Państwa za funkcjonariuszy Warszawa 19885r s. 314 i n. wskazywał
, że
norma
art. 120 §1
umiejscowienie redakcyjne wśród
stosunków wewnętrznych
kodeksu
pracy
ze
względu
na swoje
przepisów mających na celu uregulowanie
pomiędzy pracownikiem a pracodawcą nie może być
tak
by prowadzić
wykładana
do zmiany
reguł odpowiedzialności
za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej. Jego
pracownika
uszczerbek
przepisu
przed
egzekwowaniem
cywilnej
istota sprowadza się do ochrony
od niego świadczenia
wyrównującego
doznany przez poszkodowanego , który to ciężar
z mocy tego
przy nieumyślnym działaniu sprawcy szkody i jego
faktycznego związku
z obowiązkami
pracowniczymi
funkcjonalnego i
winien przejąć
zakład
pracy.
Stanowisko to poparł Mirosław Nesterowicz
przepisów
kodeksu cywilnego
w : Stosunek prawa pracy
do
o czynach niedozwolonych , publ. Palestra z
1977r nr 7 s. 8 i n. a także w : Odpowiedzialność kontraktowa i deliktowa [
uwagi de lege ferenda i o stosowaniu prawa , publ. Nowe Prawo z 1999 nr 1
z s. 19-20.
Jego zdaniem
przepis ten nie
zakładu pracy za szkodę
przez
pracodawcę
odpowiedzialności
pracodawcą
osoby trzeciej
sprawcy.
cywilnej
ostatniego,
należy skierować w
tego
sięgnięcia
faktycznej rekompensaty
pierwszeństwo nie
który
pierwszej kolejności żądanie
takie przez zakład pracy
cywilna
To
odpowiada
wyłącza
ze
swoim
, a jedynie wskazuje przeciwko jakiemu podmiotowi
świadczenia odszkodowawczego .
Por. także
ale o wyłącznym wynagrodzeniu jej
nieumyślnego
solidarnie
możliwość
stanowi o wyłącznej odpowiedzialności
Gdy z przyczyn
nie może mieć
do
przymusowego
majątku
spełnienia
faktycznych zaspokojenie
miejsca , staje się aktualną
pracownika ,
by
doprowadzić
do
wywołanego deliktem uszczerbku.
stanowisko tego autora
zakładu opieki zdrowotnej
zaprezentowane w : Odpowiedzialność
za
lekarza jako podwładnego
Nowym Prawie z 2008r nr 9 s. 11-13r w którym to artykule
publ. w
autor zwraca
uwagę na zróżnicowanie odpowiedzialności odszkodowawczej w zależności od
statusu sprawcy , który jest związany z zakładem opieki zdrowotnej
pracy lub
rodzajem umowy cywilnoprawnej o charakterze kontraktu.
Podobny pogląd sformułowała
w
opracowaniu
Warszawa 1978r
jest
przyjęła
Biruta Lewaszkiewicz - Petrykowska
zatytułowanym Wyrządzenie
s. 152 i n.
w takim , jak w
120 §1 kp
stosunkiem
szkody
odpowiedzialności pracodawcy.
kilka
osób ,
uznając , że odpowiedzialność pracownika
rozstrzyganej sprawie przypadku,
wyłączona, ma
przez
natomiast
charakter
przez przepis
subsydiarny
nie
art.
wobec
Taką też
ocenę wyraziła M. Gersodorf w : M. Gresdorf, , K. Rączka , M.
Rączkowski
Dodać
Kodeks pracy s. 619
do tego należy , wskazane
wyżej judykaty
obejmowały w swoich motywach rozważań
art. 120 §1
kp
przez pryzmat
granic to , że
dotyczących zakresu zastosowania
rodzaju szkody
zachowaniem pracownika oraz tego
Sądu Najwyższego nie
wyrządzonej
nieumyślnym
czy ma znaczenie dla oznaczenia jego
podmiotem dochodzącym roszczenia odszkodowawczego jest
osoba pośrednio poszkodowana ,
wywodząc
je z faktu naruszenia dobra
osobistego jako konsekwencji śmierci osoby najbliższej.
Tylko w wyroku
z dnia 27 sierpnia 1982r , sygn.. IV CR 255/82 , powołanym
za zbiorem Lex nr 8451
odnosi
się
osobistych
Sąd Najwyższy uznał , że norma art. 120 kp
do przypadku wyrównania szkody wywołanej naruszeniem
albowiem
nie
dóbr
dotyczy przede wszystkim szkód majątkowych , służąc
wyrównaniu uszczerbków o jakich mowa w art. 444-446 kc.
Ponieważ jednak teza ta nie została bliżej umotywowana prawnie
trudno
to
stanowisko uznawać za reprezentatywne.
Po raz kolejny zagadnieniom
związanym
k.p. poświęcone zostały motywy
wprost z
wykładnią
wyroku Sądu Najwyższego
art. 120 §1
z 11 kwietnia
2008r , sygn. II CSK 618/07 , publ. OSNC – ZD 2009 nr 2 poz. 41.
Nawiązując do
uchwały [ 7] z 7 czerwca 1975r w sprawie III CZP 19/75 ,
publ. OSNCP z 1976 nr 2 poz. 120 wskazano w nich
, że należy przyjmować
ścieśniającą ale równocześnie
przepisu
elastyczną wykładnię
k.p. , której granicą jest zapewnienie
doznanej
przez
poszkodowanego
Celowi temu służy taka
art. 120 §1
możliwie pełnej rekompensaty
niezawinionym
interpretacja
działaniem
szkody
pracownika.
tego przepisu zgodnie z którą
w
sytuacji faktycznej niemożliwości zaspokojenia roszczenia poprzez świadczenie
otrzymane od pracowdawcy
sprawcy ,
dochodzenia przez poszkodowanego
norma
ta nie wyłącza możliwości
wyrównania szkody
bezpośrednio od
niego.
W
kolejnym rozstrzygnięciu
zastosowania
wówczas,
natomiast
gdy szkodę
uznał
, że przepis
jest
objęty
ma
za pracownika wyrównuje nie jego
pracodawca, a podmiot trzeci. Wtedy brak jest podstaw
w tym wypadku pracownik
ten nie
do uznawania , że i
wynikającym z
art. 120 §1 k.p.
dobrodziejstwem ochrony , wobec czego nie może skutecznie powołać się na tę
normę w sporze regresowym z tym podmiotem.
/ por. wyrok z dnia 10
września 2009r , sygn.. V CSK 85/09 , publ. OSNC ZD
z 2010 nr 2 poz. 63 /
Dotychczasowych
wykładni
które
wypowiedzi
wszystkie
związane z tym przepisem
motywy jakie
kierowały
wszystkim
pojawiające
warunkach
oparte
na
założeniach ,
rynkowej
odszkodowawczego , a
szkodzącego
które
skuteczne
relacje pomiędzy
ramach
tej normy
w nowych
realizacji
aktualności w
zaspokojenie
których
były
warunkach
to pracodawca
nieumyślnym
, że
jest
roszczenia
sprawcą szkody
i
dochodzi
do zdarzenia
tego ,że zasadnicze
dla wykładni
regulują przepisy kodeksu pracy.
judykaty
tego przepisu
ustrojowej
struktury
wykładnią
jak ten , że
Nie można bowiem tracić z pola widzenia
przemiany
takie ,
interpretacyjne
a niejednokrotnie na
zapewniającym
pracodawcą , w
wątpliwości
dotąd przeprowadzana
gospodarki
podmiotem
się
za
i zakresem jego zastosowania szczególnie
gospodarczych straciły na znaczeniu,
jego
sformułowane na tle
przepisu art. 120 §1 kodeksu pracy nie można uznać
usuwają
przede
Sądu Najwyższego
Sądu Najwyższego pochodzą
w ramach której doszło
gospodarczej. Mimo
chodzi o podstawę
a
do przebudowania
zasadniczych zmian , w tym także jeżeli
tych
prawną w oparciu o którą
pomiędzy pracownikiem
także
z okresu sprzed
pracodawcą ,
kształtowane są
późniejsze
relacje
wypowiedzi
nie
rozbudowując poprzednio użytej argumentacji prawnej , odwołują się nadal do
poprzednich rozstrzygnięć,
tej
normy
po
by
to,
sięgają
do innych niż
umożliwić
poszkodowanemu
odszkodowawczych od / pracownika / sprawcy
niemożliwości zaspokojenia roszczenia od jego
Trzeba przy tym odnotować
metody
wykładni
funkcjonalną,
możliwości
przez
Sąd
,
mając
w
językowa metod wykładni
służyć
jak
się
jak
ochronie
pełnego wyrównania szkody
Najwyższy jednoznacznie
roszczeń
deliktu , w sytuacji faktycznej
zakładu pracy.
także , że przyczyny
tym
dochodzenie
się
sięgnięcia po
wydaje
zasady
przede
te inne
wszystkim
zapewnienia
w miarę
wyrządzonej deliktem , nie zostały
wyartykułowane
w
najnowszym
czasowo judykacie z dnia 11 kwietnia 2008r , sygn. II CSK 618/07, poruszającym
bardziej szczegółowo zagadnienia doniosłe z punktu widzenia
rozstrzygnięcia
w ocenianej apelacyjnie obecnie sprawie.
Dotąd prezentowane
przez Sad Najwyższy
wykładni art. 120 §1 k.p.
z punktu
stanowisko
widzenia
możliwości
skierowania roszczenia odszkodowawczego przeciwko
nieumyślnie wyrządzającemu szkodę
zagadnienia
czy
pochodząca z
później, bez wzbogacenia
pogodzić z
prawa
doniosłe , że
uznanie
argumentacyjnego
jego interpretacja ,
Zasadniczej
zróżnicowanie zakresu
ze
zasadą
zostało
bliżej
w
tej
wykładni
da się
równości wobec
tej normy
odpowiedzialności
względu na
co w literaturze
por.
poprzedniego wieku , aprobowana również
dotychczasowej
wiedzenia odpowiedzialności
/
także do
jego
praw
art. 32 ust. 1 i 64 ust. 2 Konstytucji ] . Zagadnienie jest o tyle
popełniony delikt
szkody
odnosiło
służącej na równych zasadach każdemu ochronie
majątkowych [
powoduje
skutecznego
sprawcy - pracownikowi
osobie trzeciej nie
wynikającą z Ustawy
oraz
w przedmiocie
odszkodowawczej za
pracowniczy lub
uznane
za prawidłową
nie status
sprawcy
za cechę nie doniosłą
z punktu
cywilnej sprawcy czynu niedozwolonego.
kwestii uwagi
W.
Piotrowskiego
odszkodowania w świetle norm Kodeksu pracy
w
:
i Konstytucji RP ,
Prawo
do
materiale
opublikowanym w ramach zbioru rozpraw pod ogólnym
tytułem Z zagadnień
współczesnego
Profesora
prawa
pracy .
Księga
Lewandowskiego , redaktor Z. Góral
Potrzeba zatem
rozstrzygnąć
ponownego
istniejące nadal
usprawiedliwiona
normy
zaangażowania
wątpliwości
Sądu Najwyższego
interpretacyjne
dotąd
dokonywania
do odnoszenia się
Henryka
Warszawa 2009r s. 415 i n. /
gdy zważyć , iż
zobligowany - w ramach
jubileuszowa
by
jest tym bardziej
Sąd Najwyższy nie
był
wykładni wskazanej już wielokrotnie
do takich zagadnień , które
w sposób
syntetyczny zostały ujęte w przedstawianym pytaniu prawnym.
W szczególności pamiętając , iż dopuszczając do ograniczenia zastosowania
normy
art. 120 §1
wywołaną
deliktem
k.p
i dozwalając by
bezpośredniego
pracownika - ponosił on sam , Sąd
natury faktycznej
odpowiedzialność
sprawcy –
nieumyślnie działającego
odwoływał się
jedynie do okoliczności
powodujących , że nie było możliwym
zaspokojenia
doznanego
skutecznie u
jego pracodawcy.
za szkodę
uszczerbku
pokrzywdzony
by
rzeczywistego
mógł
poszukiwać
Nie rozważał natomiast jakie znaczenie , z punktu widzenia
przepisu
kiedy
przypisywać
sytuacji z która ma miejsce w rozstrzyganej sprawie,
możliwość
roszczeń
przez
wyłączona nie
wykładanego
skutecznego poszukiwania zaspokojenia
zgłoszonych
pop szkodowanych i pokrzywdzonych jest [ potencjalnie ]
z przyczyn
faktycznych ,
dotyczących statusu
pracodawcy podmiotu popełniającego nieumyślnie delikt
finansowego
rodzący
uszczerbek
z powodów natury prawnej , które decydują o tym , że odpowiadający za
ale
czyn własny zakład pracy
może
skutecznie
uchylić
się od spełnienia
świadczenia kompensacyjnego.
Kolejne wątpliwości mogą
sformułowania pytania :
dotyczyć
Czy
zagadnienia
dla wniosków
przepisu ma znaczenie to , że
sprawdzającego
płynących z
podmiot dochodzący
doznana krzywdę , której źródłem
jest naruszenie
się do
wykładni
tego
zadośćuczynienia
dobra
za
osobistego jest
jedynie pośrednio pokrzywdzony zdarzeniem szkodzącym.
Wskazane
wyżej
zagadnienia
powodów
nie były
niezbędne
dla
wskazanego wyżej
sierpnia 1982r , sygn. IV CR 255/82 , który z uwagi na
wywodu
prawnego
stanowiska
odnosząc
trudno uznawać
literatury
przedstawicieli
się
charakter
w
większości
relacjonujący
do
za reprezentatywny
przedmiotu
starszych
dotychczasowy
nie
tylko
rozstrzygnięć
dorobek
nie podejmując [ tym bardziej ] chociażby próby
stały
do
się
podstawą
sformułowania
zagadnienia
wyroku z
brak szerszego
ale
również
są
nieliczne
albo
mają
orzeczniczy
bez
przeprowadzenia jego pogłębionej analizy wzbogaconej nowymi
,
apelacji
nie tylko , o czym była już mowa , przedmiotem
wypowiedzi Sądu Najwyższego / nie licząc
27
rozstrzygnięcia
argumentami
analizy zagadnień ,
które
prawnego przedstawianego
rozstrzygnięcia
/ por. dla przykładu
uwagi , Kazimierza Jaśkowskiego
w komentarzu
do
kodeksu pracy pod jego redakcją - Wydawnictwo Lex 2014r, Wisława Perdeusa
w komentarzu do kodeksu pracy pod redakcją W. Barana - wydawnictwo WKP
2012
czy
redakcją
J. Skoczyńskiego
J.
Lorka ,
w takim samym rodzajowo opracowaniu pod
Wydawnictwo
Lex
2011
Staszewskiej w : Odpowiedzialność pracownicza
Odszkodowanie
w
wypadku
Wydawnictwo Lex 2013,
wyrządzenia
czy
pod redakcją Z. Górala –
szkody
jak i Ryszarda Sadlika
też stanowisko Ewy
z
winy nieumyślnej -
w :
Odpowiedzialność
pracodawcy za szkody
wyrządzone przez pracownika , publ.
Prawo pracy z
2000r nr 12 .
Zajmując
własne
interpretacyjnych
kodeksu
stanowisko
Sąd Apelacyjny stoi
pracy ,
wykonywaniu
sprawcy
nie
różnicuje
ani
sposób
też
do pojęcia szkody
ani
tego
rodzaju
uszczerbku
jaki krąg podmiotów może
tej odpowiedzialności
obejmuje
zarówno
szkody majątkowej jak i niemajątkowej / krzywdy / , pozostaje
on przy tym niezależny od tego czy uprawnieni do nich
też
pracodawcę
wywołanego zdarzeniem szkodzącym uszczerbku.
Dlatego też uznaje , że zakres
rekompensatę
generalnie
pracowniczych , obciążając
w żaden
wyrównania
zagadnień
wyrządzonej przez pracownika nieumyślnie
obowiązków
podlegającego kompensacie
poszukiwać
do
której ,
do poruszonych
na stanowisku , że norma art. 120 §1
odwołując się
obowiązkiem naprawienia
przy
w odniesieniu
pośrednio
są bezpośrednio czy
pokrzywdzeni konsekwencjami działania sprawcy deliktu. W
konsekwencji granice tej odpowiedzialności wyznaczają zasady odpowiedzialności
za czyn niedozwolony wskazane w kodeksie cywilnym.
Można też
wyrażać
trudny do obrony ,
charakter
normy
pogląd przeciwny , chociaż
sprowadzający się to tezy , że
art. 120 §1
k.p. ,
sięgając
językowej jego brzmienia odpowiedzialność
deliktu
krąg
ograniczona
podmiotów
jak się wydaje , jest on
jest do szkody
mogących
z uwagi na wyjątkowy
do
restryktywnej
wykładni
pracodawcy nieumyślnego sprawcy
sensu stricto /
rzeczywistej straty / , a
skutecznie ubiegać się o
jej wyrównanie
ograniczony jedynie do tych, które działaniem / zaniechaniem/
jest
sprawcy
wywołującym szkodę zostały dotknięte bezpośrednio.
Przechodząc
do drugiego , z
rangi zagadnienia , jeszcze
budzących
raz
wątpliwość
przypomnieć należy , iż
ustalonych w sprawie okoliczności
faktycznych
zmarłego w wypadku lotniczym D. K. dochodzą
zadośćuczynień za
i to poważniejszej
doznane krzywdy
jak wynika z
ojciec i brat tragicznie
od obu pozwanych podmiotów
wywołane
zerwaniem szczególnie silnej
więzi rodzinnej z najbliższym mu zmarłym, który to skutek uznają za naruszenie ich,
tak identyfikowanego, dobra osobistego oraz świadczeń rentowych.
Z
uwagi
na datę
wniesienia pozwu,
którym dochodzą roszczeń mających
kompresować opisywane przez nich w żądaniach uszczerbki ,
datą
wypadku
samolotu na
lotnisku
w R.,
sposobu
w
w porównaniu z
jakim
przed
tymi
roszczeniami
broni
katastrofy
się
odwołując
Aeroklub K.,
Sądu
rozstrzygnięcia
wyjaśniony
Najwyższego
powietrzny w dniu jego
się przy tym wprost
wydanego
w
czerwca 2001r
przedawnieniu,
motywów
którym
Stowarzyszenia
jak
w jakim terminie , zapoczątkowanym przez zdarzenie
roszczenia powodów
wobec
Aeroklubu
ulegają
możliwym jest , że Stowarzyszenie [ co potwierdził już swoim
rozstrzygnięciem Sąd I instancji ]
spełnienia
do
sprawie […] w
został charakter odpowiedzialności deliktowej
i przede wszystkim to ,
z 10
eksploatujący statek
świadczeń
będzie mogło
kompensacyjnych
skutecznie uchylić
wobec
się
pokrzywdzonych
od
i
poszkodowanych powodów.
Taki skutek
wywołany skutecznym
zgłoszonych roszczeń
art. 120 §1
zarzutu przedawnienia
każe na nowo postawić pytanie o interpretację
kodeksu
dotychczasową jej
postawieniem
pracy
,
skoro
powołując
się
na
przepisu
tę normę i
wykładnię w orzecznictwie Sądu Najwyższego,
pozwanych , pilot samolotu , który został
drugi z
prawomocnie skazany za nieumyślne
naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu powietrznym , w tej normie upatruje
podstawy do uchylenia się od odpowiedzialności, mimo, że
roszczenia powodów
wobec niego, mając deliktowe źródło, nie mogą być uznane za przedawnione.
Przyjecie , że i w takich okolicznościach przepis ten ma realizować w pełni
funkcję
ochronną
wobec
konsekwencji w postaci
wszystkim krzywdy
sprawcy -
pracownika-
braku możliwości
prowadziłaby
wyrównania
wywołanej naruszeniem
do
szkody , a przede
dóbr osobistych ,a taki
skutek
w ocenie Sądu II instancji nie dałyby się pogodzić z zasadą jak najpełniejszej
kompensaty doznanej
poczucia
szkody
jak i
aprobowanego w społeczeństwie
sprawiedliwości.
Nie można
także
ustawodawca
nie uwzględniać , że zupełnie inne cel chciał
kiedy
ustanawiał
ochronę pracownika przed
ten przepis. W jego założeniu
zrealizować
chodziło o
surowymi skutkami odpowiedzialności cywilnej ze
względu na podejmowane w procesie pracy , świadczonej na rzecz i korzyść
zakładu pracy
ryzyko
popełnienia uchybień / zaniedbań /
niejednokrotnie znaczne w
wywołujących
swoich rozmiarach szkody u osób postronnych.
Nie należy także tracić z pola widzenia
tego , że już
w motywach uchwały
[ 7] z dnia 7 czerwca 1975r , sygn. III CZP 19/75 Sąd Najwyższy uznawał , że
przepis
ten ,
w
zakresie
skutków
wyłączenia
odpowiedzialności
odszkodowawczej [ nieumyślnego ] sprawcy - pracownika może być odnoszony
do
sytuacji typowych , utożsamionych
przez
zakład nie tylko jest odpowiedzialny majątkowo
zaspokojenia
Sąd z
sytuacjami w których
ale także faktycznie
zdolny do
roszczenia kompensującego uszczerbek osoby trzeciej.
Fakty ustalone w sprawie niniejszej nie pozwalają uznać sytuacji
znalazły się strony
sporu za typową w
posłużył się Sąd Najwyższy
takim znaczeniu tego pojęcia jakim
we wskazanym wyżej judykacie.
Także w motywach orzeczenia
618/07 , które
z dnia 11 kwietnia 2008r
wprost nawiązują
do
w istocie powtarza tę samą myśl
przeprowadzoną
Te
były
wskazane
wyżej
w kolejnych
przywoływane bez
wykładni językowej
tej normy ,
wyrażoną w 1975r , przy tym
przez siebie wykładnię
zapewnienia zaspokojenia
w sprawie II CSK
wskazanej uchwały , Sąd Najwyższy ,
przy aprobacie dla przełamania konsekwencji
jednak ,
w jakiej
wyraźnie
uzasadniając
potrzebą
usprawiedliwionego interesu poszkodowanego.
rozstrzygnięcia ,
orzeczenia
Sądu
dalszego ich
argumentami, nie podejmują
zapatrywania zawarte
Najwyższego
rozwijania
bądź
tylko
w których
z
akceptacją
wzbogacania kolejnymi
jednak , najpewniej dla braku takiej potrzeby
punktu widzenia istoty sprawy, wykładni przepisu art. 120§1
z
kp , przez pryzmat
tego zagadnienia, które jest doniosłe dla rozstrzygnięcia w niniejszym sporze.
Oto bowiem
widzenia
rozważnego
rozstrzygnięć
pośrednio ,
których
obydwie te wypowiedzi, najbardziej reprezentatywne
zagadnienia
Sądu Najwyższego
spośród
wszystkich dotychczasowych
odnoszą się
a wyrok z 11 kwietnia 2008r
[uchwała 7 czerwca 1975r
wprost ]
do takich
sytuacji
w
pracodawca , nieumyślnego sprawcy deliktu popełnionego w ramach
obowiązków
pracowniczych
poszkodowanego
ale
tylko
nie może odpowiadać odszkodowawczo
dlatego , że
rozstrzyganej obecnie
sprawie
sytuacja
wobec
z przyczyn natury faktycznej
wyłączona jest możliwość zaspokojenia przez niego uszczerbku
W
z punktu
jest odmienna
osoby trzeciej.
i nie była
dotąd
rozważana przez Sąd Najwyższy na tle wykładni art. 120 §1 k.p.
Oto bowiem pracodawca pilota sprawcy może być
wolny od
konieczności
zaspokojenia roszczeń pokrzywdzonych i poszkodowanych nie dlatego, że
faktycznych nie jest do tego zdolny ale dlatego, że z przyczyn natury prawnej,
odpowiadając wobec powodów za czyn własny , może skutecznie tego odmówić
zatem powodowie mogą
Potencjalnie
poszukiwać
realizacji
roszczeń
kompensacyjnych przez pilota, który doprowadził do wypadku. Ten jednak odwołuje
się do normy art. 120§1 kp, która w jego ocenie wyłącza jego odpowiedzialność.
Gdyby
przyjąć
dotychczasową , ukształtowana
Sądu Najwyższego
na
wyniki
wykładnię tego przepisu , nie mówiąc już o powołaniu się
językowej
wobec żadnego z
także poprzez orzeczenia
interpretacji jego treści,
należałoby
pozwanych powodowie nie mogliby
przyjmować , że
skutecznie
dochodzić
roszczeń kompensacyjnych.
Skutek taki , szczególnie w sytuacji
z jaką mamy do czynienia w sprawie
niniejszej , że sprawca
zdarzenia będącego deliktem został prawomocnie
skazany za przestępstwo
z art. 177 §2 kk nie
jak najpełniejszego zaspokojenia
słusznego
daje się pogodzić z zasadą
interesu
poszkodowanego , który
w granicach obowiązującego prawa może poszukiwać
swoich roszczeń
Należy także
skutecznej ochrony
natury odszkodowawczej.
zwrócić uwagę na wskazane wcześniej , jedynie przykładowo,
stanowisko przedstawicieli nauki, którzy zauważają konieczność nowego odczytania
treści art. 120§1 kp dlatego, że różnicuje on sprawców deliktów z punktu widzenia ich
odpowiedzialności za wyrównanie szkody osoby trzeciej
z uwagi na
nie
doniosłą, w ich ocenie, cechę statusu pracowniczego bądź też jego braku,
ograniczając tym samym w sposób nie uzasadniony dostatecznymi racjami prawnym
możliwość poszukiwania kompensaty szkody przez poszkodowanych deliktem. W
takim skutku doszukują się niektóry
z reprezentantów
oceny niezgodności tego przepisu z
doktryny podstaw
wartościami
do
rangi konstytucyjnej ,
chronionymi przez art. 32 ust. 1 i art. 64 ust. 2 Ustawy Zasadniczej.
Do tego należy także
dodać , że to zróżnicowanie zdaje się tym bardziej
nieusprawiedliwione, gdy wziąć pod
grona świadczących pracę , których
kodeksu
pracy.
przysługuje
Natomiast
relatywnie
wskazać tylko na
coraz
w
rozwagę , że preferuje
tych
spośród
status jest uregulowany przez
przepisy
obecnej
sytuacji
rynkowej
mniejszej liczbie osób
status
traki
zatrudnionych,
by
wyłączone
z zakresu ochronnego działania tego przepisu
osoby , których relacja wobec
zatrudniających ich przedsiębiorców opiera się
na
umowach
o charakterze cywilno prawnym ;
umowach
o dzieło czy w
szczególności umowach zlecenia, których treść z punktu widzenia obowiązków
tych podmiotów niejednokrotnie niczym nie różni się od tych, jakie obciążają
pracowników
w klasycznym ujęciu
Z powołanych
usunięciu
wyżej przyczyn , w ocenie
wskazanych
wyżej,
wyrównania
dochodzenia
kodeksu pracy.
Sądu
negatywnych
uszczerbków
Apelacyjnego,
dla możliwości
majątkowych
służąc
skutecznego
spowodowanych
nieumyślnym działaniem / zaniechaniem / sprawcy - pracownika - konsekwencji,
usprawiedliwionym byłaby taka interpretacja normy art. 120 §1 kp
którą
nie
odpowiedzialność
byłaby
faktyczne
bezpośredniego
wyłączona
możliwość
trzeci , przez
wyrównania
kontroli instancyjnej
i
normatywną
porządku
wówczas,
za
gdyby
uszczerbku
wyrównanie
z przyczyn
doznanego przez
szkody
innych niż
podmiot
pracodawcę sprawcy była wykluczona.
Można , jak to czyni to
stanowiska
także
sprawcy
zgodnie z
Sąd
twierdzić
treść
w motywach prawnych
rozstrzygnięcia poddanego
Okręgowy w K., stanąć
, iż jego przyjecie
w opozycji
do tego
stawia pod znakiem zapytania
samego przepisu , eliminując w istocie jego znaczenie w
prawnym w tym
szczególnie
jego , założoną przez ustawodawcę,
ochronna funkcję wobec pracownika. Taka konsekwencja nie powinna
wynikać
ze sposobu interpretacji przepisu , podmiot stosujący prawo nie może za jej
pośrednictwem doprowadzać do korygowania treści normy , co przynależy do
wyłącznej kompetencji ustawodawcy.
Ponieważ za obydwoma tymi stanowiskami
§1 k.p. przemawiają
można
a
racje zasługujące na
limine zanegować
a
wnioski
wynikającymi z
wykładni art. 120
rozważanie , których trafności nie
prawne ,
które
zdecydują
o
rozstrzygnięciu apelacji powodów , przy przyjęciu jednej z możliwych interpretacji
tej normy są wzajemnie przeciwne,
Sądu
Najwyższego
aby
konieczne jest zaangażowanie
w drodze odpowiedzi na
autorytetu
sformułowane w
sentencji postanowienia zagadnienie , wskazane wyżej wątpliwości usunął.
/km/