Epistemologia - Kognitywistyka i Komunikacja

Epistemologia
SYLABUS
A. Informacje ogólne
Elementy składowe
sylabusu
Opis
Nazwa jednostki
prowadzącej kierunek
Nazwa kierunku studiów
Poziom kształcenia
Profil studiów
Forma studiów
Kod przedmiotu
Język przedmiotu
Wydział Historyczno-Socjologiczny, Instytut Socjologii
Rodzaj przedmiotu
Rok studiów /semestr
Wymagania wstępne (tzw.
sekwencyjny system zajęć i
egzaminów)
obowiązkowy (MK_6)
Rok II, semestr I
Liczba godzin zajęć
dydaktycznych z podziałem
na formy prowadzenia zajęć
Założenia i cele przedmiotu
Metody dydaktyczne oraz
ogólna forma zaliczenia
przedmiotu
Kognitywistyka i komunikacja
Studia pierwszego stopnia
Ogólnoakademicki
Stacjonarne
0500-KS1-2EPI
polski
Logika formalna, ogólna metodologia nauk
15 godzin wykładu, 30 godzin ćwiczeń
Celem przedmiotu jest wprowadzenie do współczesnej epistemologii (teorii poznania), czyli
przestawienie jej podstawowych pojęć, teorii i stanowisk, zaznajomienie studenta z
najważniejszymi pracami z zakresu epistemologii, wyrobienie umiejętności dostrzegania
różnic i zależności między epistemologią a naukami szczegółowymi.
Wykłady prowadzone w formie prezentacji multimedialnej, bogato ilustrowane przykładami
zastosowań pojęć i teorii epistemologicznych. Podczas ćwiczeń studenci analizują klasyczne
współczesne teksty z zakresu epistemologii, dyskutują wybrane problemy poruszane na
wykładach; na zajęcia przygotowują wystąpienia ustne i w formie prezentacji.
Zaliczenie wykładu (zaliczenie na ocenę) – sprawdzian pisemny.
Zaliczenie ćwiczeń (zaliczenie na ocenę) – sprawdzian pisemny, ocenianie ciągłe (ustne),
przygotowanie prezentacji (referatu).
Efekty kształceniai
Odniesienie do kierunkowych
efektów kształcenia
E1. Student zna podstawowe pojęcia epistemologii.
E2. Student zna główne filozoficzne koncepcje poznania.
E3. Student posługuje się terminologią, pojęciami i teoriami specyficznymi dla teorii
poznania.
E4. Student umie jasno komunikować posiadaną wiedzę z zakresu epistemologii,
zajmować stanowisko w dyskusji oraz podawać argumenty poprawne
pod względem merytorycznym i logicznym.
E5. Student przyjmuje postawę krytyczną w dyskusjach naukowych i
światopoglądowych.
E6. Studenta cechuje otwartość na nowe tendencje we współczesnej nauce.
Punkty ECTS
3
Bilans nakładu pracy
studentaii
Udział w wykładach
Udział w ćwiczeniach
Przygotowanie do ćwiczeń (lektury)
Udział w konsultacjach związanych z zajęciami
Przygotowanie prezentacji multimedialnej
Przygotowanie do egzaminu (wykłady)
K_W04
K_W21
K_U01
K_U06
K_K07
K_K08
15 godzin
30 godzin
20 godzin
5 godzin
5 godzin
10 godzin
Przygotowanie do sprawdzianu (ćwiczenia)
Wskaźniki ilościowe
Data opracowania:
10 godzin
Nakład pracy studenta związany z zajęciami iii:
wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela
o charakterze praktycznym
Koordynator
przedmiotu:
29.09.2016
Liczba godzin
50
35
Punkty ECTS
2
1.5
dr hab. Robert Poczobut, prof. UwB
SYLABUS
B. Informacje szczegółowe
Elementy składowe sylabusu
Opis
Nazwa przedmiotu
Epistemologia
Kod przedmiotu
Nazwa kierunku
Nazwa jednostki prowadzącej
kierunek
Język przedmiotu
Rok studiów/ semestr
0500-KS1-EPI
Kognitywistyka i komunikacja
Wydział Historyczno-Socjologiczny, Instytut Socjologii
Liczba godzin zajęć dydaktycznych
oraz forma prowadzenia zajęć
Liczba punktów ECTS
Prowadzący
Wykład – 15 godzin
Treści merytoryczne przedmiotu



Efekty kształcenia wraz ze
sposobem ich weryfikacji
polski
Rok II, semestr I
1 (wykład)
dr hab. Robert Poczobut, prof. UwB
Pojęcie poznania i klasyczna definicja wiedzy
Poznanie pośrednie i bezpośrednie
Źródła wiedzy bezpośredniej – empiryzm, racjonalizm
genetyczny; empiryzm, racjonalizm metodologiczny
 Wybrane problemy percepcji
 Wybrane problemy poznania matematycznego
 Uzasadnienie pośrednie: dedukcja, indukcja, wnioskowanie do
najlepszego wyjaśnienia
 Klasyczna definicja prawdy (KDP)
 Zarzuty wobec KDP
 Nieklasyczne koncepcje prawdy i ich konsekwencje
 Semantyczna definicja prawdy i jej konsekwencje
 Deflacyjne podejście do problematyki prawdy
 Czy istnieją prawdy konieczne?
 Epistemologia znaturalizowana
 Epistemologia a kognitywistyka
E1. Student zna podstawowe pojęcia epistemologii.
E2. Student zna główne filozoficzne koncepcje poznania.
E3. Student posługuje się terminologią, pojęciami i teoriami
specyficznymi dla teorii poznania.
Forma i warunki zaliczenia
przedmiotu
Sposoby weryfikacji: sprawdzian pisemny, dyskusja
Warunkiem uzyskania pozytywnej oceny z wykładu (zaleczenie na
ocenę) jest zaliczenie wszystkich sprawdzianów (z wykładów i
ćwiczeń).
Wykaz literatury podstawowej
i uzupełniającej
Literatura podstawowa:
 Przewodnik po epistemologii, pod. red. R. Ziemińskiej,
Kraków: WAM, 2013.


J. Woleński, Epistemologia, Warszawa: PWN, 2005
Filozofia percepcji, pod red. B. Chwedeńczuka, Warszawa:
Fundacja Aletheia – Wydawnictwo Spacja, 1995.
Literatura uzupełniająca:





K.R. Popper, Droga do wiedzy. Domysły i refutacje, rozdz.
1 – 3, tłum. S. Amsterdamski, Warszawa: PWN, 1999, s. 11
– 207.
I. Lakatos, Historia nauki a jej racjonalne rekonstrukcje w:
Pisma z filozofii nauk empirycznych, tłum. W. Sady,
Warszawa: PWN, 1995, s. 170 – 234.
I. Lakatos, Popper o demarkacji i indukcji w: Pisma z
filozofii nauk empirycznych, tłum. W. Sady, Warszawa:
PWN, 1995, s. 235 – 284.
H. Putnam, Analityczne i syntetyczne w: Wiele twarzy
realizmu i inne eseje, tłum. A. Grobler, Warszawa: PWN
1998, s. 3 – 60.
Spór o zdania protokolarne, pod red. A. Koterskiego,
Fundacja Aletheia, Warszawa 2000.
dr hab. Robert Poczobut , prof. UwB
podpis osoby składającej sylabus
SYLABUS
C. Informacje szczegółowe
Elementy składowe sylabusu
Opis
Nazwa przedmiotu
Kod przedmiotu
Nazwa kierunku
Nazwa jednostki prowadzącej
kierunek
Język przedmiotu
Rok studiów/ semestr
Epistemologia
0500-KS1-EPI
Kognitywistyka i komunikacja
Wydział Historyczno-Socjologiczny
Liczba godzin zajęć dydaktycznych
oraz forma prowadzenia zajęć
Liczba punktów ECTS
Prowadzący
Ćwiczenia – 30 godzin
Treści merytoryczne przedmiotu




Polski
Semestr 3
3
dr Witold Hensel






Epistemologia a psychologia
Klasyczna definicja prawdy
Zarzuty wobec klasycznej definicji prawdy
Nieklasyczne koncepcje prawdy: koherencjonizm,
konsensualizm, pragmatyzm
Realizm, idealizm (relatywizm)
Źródła wiedzy: empiryzm genetyczny, racjonalizm genetyczny
(natywizm)
Uzasadnienie: empiryzm metodologiczny, racjonalizm
metodologicznych (aprioryzm)
Przekonania i ich własności
Zagadnienia percepcji: empiryzm, dane zmysłowe,
fundamentalizm, pojęcia
Przekonania aprioryczne – status wiedzy logicznej i










Efekty kształcenia wraz ze
sposobem ich weryfikacji
1.
2.
3.
4.
5.
6.
matematycznej
Indukcja, problem Hume’a, nowa zagadka indukcji Goodmana
Między pewnością a sceptycyzmem – fallibilizm
Klasyczna koncepcja wiedzy
Przykłady Gettiera
Sceptycyzm
Przyczynowa koncepcja wiedzy
Internalizm i eksternalizm epistemologiczny
Przekonania psychologiczne i ich uzasadnienie
Przekonania dotyczące moralności i ich uzasadnienie
Twierdzenie Bayesa i jego konsekwencje dla teorii rewizji
przekonań
Student rozumie podstawowe pojęcia epistemologiczne
(K_W04)
Student zna główne filozoficzne koncepcje poznania (K_W21)
Student posługuje się terminologią, pojęciami i teoriami
epistemologicznymi (K_U01)
Student umie jasno komunikować posiadaną wiedzę, zajmować
stanowisko w dyskusji oraz podawać argumenty poprawne pod
względem logicznym i merytorycznym (K_U06)
Student przyjmuje postawę krytyczną w dyskusjach naukowych
i światopoglądowych (K_K07)
Studenta cechuje otwartość na nowe tendencje we
współczesnej nauce i w społeczeństwie (K_K08)
Sposoby weryfikacji: kolokwium na koniec semestru (efekty
kształcenia 1-3), praca pisemna (efekty kształcenia 4-6), ocenianie
ciągłe.
Forma i warunki zaliczenia
przedmiotu
Wykaz literatury podstawowej
i uzupełniającej
Zaliczenie na ocenę – na podstawie aktywności podczas zajęć,
pracy pisemnej i kolokwium.
Zajęcia w formie dyskusji nad zagadnieniami poruszonymi w
lekturach.
Literatura podstawowa:
 K. Ajdukiewicz, Zagadnienia i kierunki filozofii. Teoria
poznania. Metafizyka, część I. Teoria poznania, Kęty –
Warszawa: Wydawnictwo Antyk – Fundacja Aletheia, 2003.
 Morton, Przewodnik po teorii poznania, tłum. T. Baszniak,
rozdz. 1. Przekonania i ich własności, Warszawa:
Wydawnictwo Spacja, 2002.
 Morton, Przewodnik po teorii poznania, tłum. T. Baszniak,
rozdz. 2. Percepcja, Warszawa: Wydawnictwo Spacja, 2002.
 Morton, Przewodnik po teorii poznania, tłum. T. Baszniak,
rozdz. 3. Przekonania aprioryczne, Warszawa: Wydawnictwo
Spacja, 2002.
 Morton, Przewodnik po teorii poznania, tłum. T. Baszniak,
rozdz. 4. Indukcja i prawdopodobieństwo, Warszawa:
Wydawnictwo Spacja, 2002.
 Morton, Przewodnik po teorii poznania, tłum. T. Baszniak,
rozdz. 5. W połowie drogi: fallibilizm, Warszawa:
Wydawnictwo Spacja, 2002.
 Morton, Przewodnik po teorii poznania, tłum. T. Baszniak,
rozdz. 6. Definiowanie wiedzy, Warszawa: Wydawnictwo
Spacja, 2002.
 Morton, Przewodnik po teorii poznania, tłum. T. Baszniak,
rozdz. 7. Wiedza o umysłach, Warszawa: Wydawnictwo
Spacja, 2002.
 Morton, Przewodnik po teorii poznania, tłum. T. Baszniak,
rozdz. 8. Wiedza moralna, Warszawa: Wydawnictwo Spacja,
2002.
 Morton, Przewodnik po teorii poznania, tłum. T. Baszniak,
rozdz. 9. Teoria bayesowska i teorie naturalistyczne,
Warszawa: Wydawnictwo Spacja, 2002.
Literatura uzupełniająca:
 J. Woleński, Epistemologia, Warszawa: PWN, 2005.
 Tarski, Semantyczna koncepcja prawdy i podstawy semantyki,
w: Pisma logiczno-filozoficzne, t. 1. Prawda, pod red. J.
Zygmunta, Warszawa: PWN, 1995.
 M. Dummett, Realność przeszłości, tłum. T. Szubka, w:
Metafizyka w filozofii analitycznej, pod red. T. Szubki, Lublin:
Towarzystwo Naukowe KUL, 1995.
 Filozofia percepcji, pod red. B. Chwedeńczuka, Warszawa:
Aletheia, 1995.
 S. Haack, Niektóre pytania metafizyczne i epistemologiczne
dotyczące logiki, w: Filozofia logiki, pod red. J. Woleńskiego,
Warszawa: Wyd. Spacja – Fundacja Aletheia, 1997.
 G. Frege, Myśl. Studium logiczne, w: Pisma semantyczne,
tłum. B. Wolniewicz, Warszawa: PWN, 1977.
 W. Van Orman Quine, Dwa dogmaty empiryzmu, w: Z punktu
widzenia logiki, tłum. B. Stanosz, Warszawa: Fundacja
Aletheia, 2000.
 R. Murawski, Filozofia matematyki. Zarys dziejów, część II.
Współczesne kierunki w filozofii matematyki, rozdz. 1 – 3,
Warszawa: PWN, 1995, s. 83 – 136.
 W. Van Orman Quine, Epistemologia znaturalizowana, w:
Granice wiedzy i inne eseje, tłum. B. Stanosz, Warszawa: PIW,
1986.
 W. Van Orman Quine, Filozofia logiki, tłum. B. Stanosz, rozdz.
1. Znaczenie i prawda, Warszawa: Fundacja Aletheia, 2002.
 Gettier, Czy uzasadnione i prawdziwe przekonanie jest
wiedzą? tłum. J. Hartman, J. Rabus, „Principia” I, 1990.
 R.B. Brandt, Etyka. Zagadnienia etyki normatywnej i
metaetyki, tłum. B. Stanosz, Warszawa: PWN, 1996.
 Grobler, Metodologia nauk, Kraków: Wydawnictwo Aureus –
Wydawnictwo Znak, 2006.
dr Witold Hensel
podpis osoby składającej sylabus
i
Opis zakładanych efektów kształcenia w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych, z uwzględnieniem form zajęć.
Uwzględnia się tylko efekty możliwe do sprawdzenia (mierzalne / weryfikowalne).
ii
Przykładowe rodzaje aktywności: udział w wykładach, ćwiczeniach, przygotowanie do zajęć, udział w
konsultacjach, realizacja zadań projektowych, pisanie eseju, przygotowanie do egzaminu. Liczba godzin nakładu pracy
studenta powinna być zgodna z przypisanymi do tego przedmiotu punktami ECTS wg przelicznika : 1 ECTS – 25÷30 h.
iii
Zajęcia wymagające bezpośredniego udziału nauczyciela są to tzw. godziny kontaktowe (również te nieujęte w
rozkładzie zajęć, np. konsultacje lub zaliczenia/egzaminy). Suma punktów ECTS obu nakładów może być większa od
ogólnej liczby punktów ECTS przypisanej temu przedmiotowi.